કૃષ્ણમૂર્તિ સમગ્ર સમય અત્યારની પળમાં સમાયેલો છે

Krishnamurti Subtitles

RA85T2 - સમગ્ર સમય અત્યારની પળમાં સમાયેલો છે

બીજું જાહેર પ્રવચન
રાજઘાટ - વારાણસી, ભારત
૧૯ નવેમ્બર ૧૯૮૫

1:49	May we go on with what we were	આપણે ગઈકાલે સવારે જે વાત કરી રહ્યાં હતાં,
	talking about yesterday morning?	તેને શું આપણે આગળ વધારીશું?

2:00	As we said, we are taking	આપણે એમ વાત કરી કે આપણે સાથે
	a long journey together,	એક લાંબી મુસાફરી કરી રહ્યાં છીએ,

2:06	in a railway,	એક ટ્રેઈનમાં,
	a very long journey,	એક બહુ જ લાંબી મુસાફરી,

2:11	right throughout the world,	આખી દુનિયામાં એક છેડેથી બીજા છેડા સુધી,

2:17	and that journey began	અને તે મુસાફરી પચીસ લાખ વર્ષો પૂર્વે
	two and a half million years ago.	શરુ થઇ હતી.

2:32	And, during that long	અને, સમય તેમ જ અંતરના
	interval of time and distance	આટલા લાંબા અંતરાળ દરમ્યાન

2:38	we’ve had a great many experiences.	આપણને અનેક મહાન અનુભવો થયા છે.

2:50	And those experiences	અને તે અનુભવો આપણા
	are stored in our brain,	સચેત અથવા ઊંડા અચેત મગજના

2:55	conscious or deeply unconscious,	ગહન સ્તરોમાં સંગ્રહાયેલા છે.
	deep layers of it.

3:04	And, together,	આપણે, તમે અને વક્તા,
	you and the speaker,	સાથે મળીને

3:11	are going to examine, explore.	તપાસીશું અને શોધીશું.

3:16	It’s not the speaker alone talks;	માત્ર વક્તા બોલે એમ નહીં;
	we’re all talking together,	આપણે બધાં ભેગાં મળીને વાત કરી રહ્યાં છીએ,

3:26	only the speaker	વક્તા ફક્ત તેને શબ્દોમાં મૂકે છે.
	is putting it into words.

3:36	And the words have	અને શબ્દોનો ઘણો મહત્ત્વનો અર્થ છે,
	a very significant meaning,

3:40	not just vocabulary,	માત્ર શબ્દભંડોળ જ નહીં,
	but the depth of the word,	પરંતુ શબ્દનું ઊંડાણ,

3:47	the significance of the word,	શબ્દનું મહત્ત્વ, શબ્દનું હાર્દ.
	the meaning of the word.

3:53	And, as we said yesterday,	અને, આપણે ગઈકાલે કહ્યું તેમ,

3:58	you and the speaker are taking	તમે અને વક્તા સાથે મળીને
	the journey together,	આ મુસાફરી કરી રહ્યાં છો,

4:04	you can’t just go to sleep.	તમે ઊંઘી ન જઈ શકો.

4:08	You can’t just say yes,	તમે માત્ર એવું ન કહી શકો કે
	I agree, or disagree.	હા, હું સંમત છું, અથવા અસંમત છું.

4:12	We went into that.	આપણે એ વાત કરી ચૂક્યાં છીએ.
	We are not agreeing or disagreeing,	આપણે સંમત કે અસંમત નથી થતાં,

4:18	we are merely	આપણે માત્ર બારીની બહાર જોઈએ છીએ કે
	looking out of the window,

4:23	seeing what extraordinary things	માણસ કેવી કેવી અસાધારણ
	man has gone through,	પરિસ્થિતિઓમાંથી પસાર થઇ ચૂક્યો છે,

4:30	what experience,	કેવો અનુભવ,
	what pain, what sorrow,	કેવી પીડા, કેવું દુઃખ,

4:36	what unbearable things	કેવી અસહ્ય વસ્તુઓ માણસે પોતાના માટે
	that man has created

4:40	for himself and for the world.	અને દુનિયા માટે બનાવી છે.

4:47	We are not taking sides,	આપણે તરફેણ અને વિરોધ બંનેમાંથી
	pro and con.	એક પણ પક્ષ લઇ નથી રહ્યાં.

4:54	Please understand this	મહેરબાની કરીને આ
	very carefully.	ખૂબ સાવચેતીથી સમજી લો.

4:59	We are not taking any side,	આપણે કોઈ પક્ષ નથી લઇ રહ્યાં,
	either left or right or centre.	ડાબો કે જમણો કે મધ્ય.

5:10	This is not a political meeting,	આ કોઈ રાજકીય સભા નથી,
	this is not an entertainment,	આ કોઈ મનોરંજન નથી,

5:20	this is a serious gathering.	આ એક ગંભીર સંમેલન છે.

5:23	Unless you want to be entertained you	જો તમે મનોરંજન મેળવવા માગતા હો તો
	should go to a cinema, or football,	તમારે કોઈ સિનેમા કે ફૂટબોલ જોવા જવું જોઈએ,

5:29	but this is a very serious meeting	પરંતુ વક્તાને લાગેવળગે છે ત્યાં સુધી

5:33	as far as the speaker is concerned.	આ ઘણું ગંભીર સંમેલન છે.

5:38	He has talked all over the world,	વક્તાએ આખી દુનિયામાં વાતો કરી છે.

5:41	unfortunately or fortunately.	બદનસીબે અથવા સદનસીબે

5:46	He may have created	વક્તાએ એક પ્રતિષ્ઠા બનાવી હોય,
	a reputation,

5:50	and probably you are coming here	અને કદાચિત તમે એ પ્રતિષ્ઠાને કારણે
	because of that reputation,	અહીં આવો છો,

5:56	but that’s no value at all.	પરંતુ તેનું કશું જ મૂલ્ય નથી.

6:00	So please, together	માટે, મહેરબાની કરીને,
	we are going to examine,	આપણે સાથે મળીને તપાસીશું,

6:09	sitting together in that train,	પેલી ટ્રેઈનમાં સાથે બેઠાં બેઠાં,

6:13	taking an infinitely long journey.	અનંત યાત્રા કરતાં કરતાં.

6:21	We are not trying to impress you.	આપણે તમારી ઉપર છાપ પાડવાનો પ્રયત્ન
	You understand?	નથી કરી રહ્યાં. તમે સમજો છો?

6:28	We are not trying to force you	આપણે તમારી ઉપર કોઈ વસ્તુને જોવા માટે
	to look at something.	જબરદસ્તી કરવાનો પ્રયત્ન નથી કરી રહ્યાં.

6:33	We are looking at our daily life,	આપણે આપણા રોજિંદા જીવનને અને

6:39	and all the background	લાખો વર્ષોની પશ્ચાદ્ભૂમિને જોઈ રહ્યાં છીએ -
	of a million years –

6:47	let’s keep it to a million years,	ચાલો, આપણે કહીએ દસ લાખ વર્ષ,
	good enough –	એટલું પૂરતું છે -

6:55	and one must listen	અને આપણે બધા જ ધીમા અવાજોને,
	to all the whispers,

7:00	hear every movement,	દરેક હિલચાલને સાંભળવી પડે,

7:05	see every thing as they are,	દરેક વસ્તુને જેમ છે તેમ જોવી પડે,

7:10	not as you would wish them to be,	તમે જેવી ચાહતા હો તેમ નહીં,

7:13	actually what you see	ખરેખર તમે ચાલતી ટ્રેઇનમાંથી
	out of the window

7:20	as the train goes by.	બારીની બહાર જોતા હો તેમ જ.

7:26	And you have to keep awake	અને તમારે પસાર થતી દરેક વસ્તુને જોવા માટે,

7:34	to see everything	દરેક ધીમા અવાજને સાંભળવા માટે,
	that you’re passing,

7:39	hear every whisper,	ટેકરીઓની સુંદરતા, નદીઓ, ઝરણાંઓ
	hear every sound,

7:46	the beauty of the hills,	અને તમારી આસપાસના બધા જ સૌંદર્યને
	the rivers, the stretch of water,

7:54	and all the beauty around you.	નિહાળવા માટે જાગતા રહેવું પડે.

7:58	Shall we talk	આપણે થોડો સમય સુંદરતા વિષે વાત કરીશું?
	about beauty for a while?

8:02	Would it interest you?	તમને એમાં રસ પડશે?
	Don’t say yes.	હા ન કહેતા.

8:09	It’s a very serious subject,	આ બહુ ગંભીર વિષય છે,
	like everything in life.	જીવનની દરેક વસ્તુની જેમ.

8:14	So please, probably you’ve	માટે, મહેરબાની કરીને,
	never asked what is beauty –	કદાચ તમે ક્યારેય નથી પૂછ્યું કે

8:22	not the beauty of a woman.	સુંદરતા એટલે શું - સ્ત્રીની સુંદરતા નહીં.

8:27	Do you want something, sir?	આપને કંઈ જોઈએ છે, સાહેબ?
	This is not working properly.	આ બરાબર કામ કરતું નથી.

8:34	Poor chap!	અરે બિચારો!

8:40	Shall we wait a minute?	શું આપણે એક મિનિટ થોભીશું?

8:49	Right, sir?	બરાબર, સાહેબ?

8:56	Is it all right?	તે બરાબર કામ કરતું થઇ ગયું?
	Can we go on?	આપણે આગળ વધીશું?

9:03	I’m not joking.	હું મજાક નથી કરી રહ્યો.

9:08	Sorry.	હું દિલગીર છું.

9:14	So, to listen,	એટલા માટે સાંભળો,

9:19	not only to our own	માત્ર આપણા આંતરિક વિચારો, લાગણીઓ,
	inward thoughts, feelings,

9:27	and our opinions and judgments,	અભિપ્રાયો અને વિવેકબુદ્ધિને જ નહીં,

9:30	but also to hear the sound	પરંતુ બીજા લોકો જે કહે છે તેના અવાજને
	of what other people are saying

9:37	– not your gurus,	- તમારા ગુરુઓ નહીં,
	those are all rather childish –	તેઓ બધા બાલિશ છે -

9:42	but what other people are saying,	પણ બીજા લોકો શું કહે છે તે,
	what your wife is saying,	તમારી પત્ની જે કહે છે તે,

9:48	what your neighbour is saying,	તમારા પાડોશી જે કહે છે તે,

9:51	to listen to all	પેલા કાગડાનો બધો અવાજ સાંભળો,
	the sound of that crow,

9:57	to feel the beauty of the world,	દુનિયાની સુંદરતાનો અનુભવ કરો,

10:02	the beauty of nature.	પ્રકૃતિની સુંદરતાનો અનુભવ કરો.

10:06	So, we’re going for the moment	તો, આપણે હવે થોડા સમય માટે

10:09	to enquire into what is beauty.	સુંદરતા વિષે તપાસ કરીશું.

10:15	Because you are passing in that train	કારણ કે તમે પેલી ટ્રેઈનમાં

10:18	the most wonderful scenery	અદ્ભૂત કુદરતી દૃશ્યો જોતાં
	– the hills, the rivers,	પસાર થઇ રહ્યાં છો

10:24	the great snow-clad mountains,	- ટેકરીઓ, નદીઓ, ભવ્ય
	deep valleys.	હિમાચ્છાદિત પર્વતો, ઊંડી ખીણો.

10:33	Not only things outside of you	માત્ર તમારી બહારની વસ્તુઓ જ નહીં,

10:40	but also the inward structure,	પરંતુ તમારી આંતરિક રચના,
	nature of your own being –	તમારું પોતાનું મૂળ સ્વરૂપ -

10:49	what you think, what you feel,	તમે શું વિચારો છો, તમે કેવી સંવેદના
	what your desires are.	અનુભવો છો, તમારી ઇચ્છાઓ શી છે.

10:56	One has to listen to all this.	માણસે આ બધાને સાંભળવાનું છે.
	Not just say yes, right, wrong,	ફક્ત એમ કહેવાનું જ નહીં કે

11:03	this is what I think,	હા, ખરું, ખોટું, હું આમ વિચારું છું,
	what I shouldn’t think,	મારે શું વિચારવું ન જોઈએ,

11:06	or just merely	અથવા તો માત્ર કોઈ
	follow some tradition,	પરંપરાનું અનુસરણ કરવું,

11:12	either modern tradition,	અથવા આધુનિક પરંપરા,
	with the psychology, physicists,	માનસશાસ્ત્ર, ભૌતિકશાસ્ત્રવિદો,

11:19	doctors, computer experts,	ડૉક્ટરો, કમ્પ્યૂટર નિષ્ણાતો વગેરે,
	and so on,

11:26	but also to listen very quietly,	પણ ખૂબ શાંતિપૂર્વક સાંભળો,
	without any reaction,	કોઈ પ્રતિક્રિયા વિના,

11:39	to see the beauty of a tree.	એક વૃક્ષની સુંદરતાને નિહાળો.

11:45	So we’re going to together	તો આપણે સાથે મળીને
	talk about beauty.	સુંદરતા વિષે વાત કરીશું.

11:57	What is beauty?	સુંદરતા શું છે?

12:01	Have you been to museums?	તમે સંગ્રહાલય ગયાં છો?

12:06	The old Middle Ages, or Renaissance,	તમારામાંથી થોડા લોકોએ મધ્યયુગના
	of the great painters,	કે નવજાગૃતિ સમયના

12:18	have you seen them, some of you?	મહાન ચિત્રકારોનાં ચિત્રો જોયાં છે?

12:21	Probably not.	કદાચ નહીં.

12:24	I won’t take you around	હું તમને સંગ્રહાલયમાં નહીં લઇ જાઉં,
	the museum, I’m not a guide.	હું કોઈ ભોમિયો નથી.

12:30	But instead of looking	પણ પ્રાચીન ગ્રીક, ઇજિપ્ત કે રોમન
	at pictures, paintings,	અને અર્વાચીન

12:36	and the statues of the ancient	ચિત્રો અને પ્રતિમાઓ જોવાને બદલે
	Greeks, ancient Egyptians,

12:41	Greeks and Romans, and the modern,	આપણે સુંદરતા શું છે એ શોધી કાઢવા માટે

12:45	but we are looking,	બધે જોઈએ છીએ,
	asking, enquiring,	પૂછીએ છીએ, તપાસીએ છીએ,

12:52	demanding to find out	હકની માગણી કરીએ છીએ.
	what is beauty.

12:59	Not the form, not a woman	આકાર નહીં, સ્ત્રી કે પુરુષ નહીં, અથવા
	or a man, or a small child

13:05	that is extraordinarily beautiful	અત્યંત સુંદર કોઈ નાનું બાળક નહીં
	– all children are.	- બધાં બાળકો સુંદર હોય છે.

13:13	So what is beauty?	તો સુંદરતા શું છે?

13:19	I’m asking the question, sir,	હું પ્રશ્ન પૂછું છું, સાહેબ,

13:21	please answer it	મહેરબાની કરીને પહેલાં
	to yourself first.	તમારી જાતને જવાબ આપો.

13:26	Or you’ve never thought about it.	અથવા તો તમે ક્યારેય આ વિષે વિચાર્યું નથી.

13:31	Not the beauty of a face	કોઈ ચહેરાની સુંદરતા નહીં,
	but the beauty of a green lawn,	પરંતુ એક લીલીછમ લૉન,

13:42	of a flower,	એક ફૂલ,

13:48	of the great mountains	ભવ્ય હિમાચ્છાદિત પર્વતો,
	with the snow covering them,

13:53	the deep valleys,	ઊંડી ખીણો,

13:57	the still tranquil waters of a river.	નદીનું શાંત, સ્થિર પાણી.

14:03	All that is outside of you,	આ બધું તમારી બહાર છે,

14:07	and you say,	અને તમે કહો છો,
	‘How beautiful that is’.	"તે કેટલું સુંદર છે".

14:11	What does that word ‘beauty’ mean?	સુંદરતા એ શબ્દનો અર્થ શો છે?

14:19	Because it is very important	તે શોધી કાઢવું અતિ મહત્ત્વનું છે
	to find that out

14:23	because we have so little beauty	કારણ કે આપણા રાજિંદા જીવનમાં
	in our daily life.	સુંદરતા અતિ અલ્પ છે.

14:27	If you go through Benares	જો તમે બનારસ જાવ તો તમને
	you know all about it –	તે વિષે બધું જાણવા મળશે -

14:33	the filthy streets,	ગંદી ગલીઓ, ધૂળ, ખટારાઓ.
	the dust, the lorries.

14:42	And you ask yourself,	અને આ બધું જોઈને
	seeing all this,	તમે તમારી જાતને પૂછો છો,

14:51	not the mere tenderness of a leaf,	માત્ર એક પાંદડાની કોમળતા

14:57	or the tender generosity	કે માણસોની ઉદાત્તતા જ નહીં,
	of human beings,

15:05	but to enquire very deeply,	પણ ખૂબ ઊંડાણથી તપાસ કરો છો,

15:15	this word that is used	આ શબ્દ જેનો કવિઓ, ચિત્રકારો,
	by poets, painters, sculptors,	શિલ્પકારોએ પ્રયોગ કર્યો છે,

15:26	and you are asking yourself now	અને તમે હવે તમારી જાતને પૂછો છો કે
	what is this quality of beauty?	સુંદરતાનું લક્ષણ શું છે?

15:39	Do you want me to answer it	તમે ઇચ્છો છો કે હું જવાબ આપું
	or will you answer it?	કે તમે આપશો જવાબ?

15:45	Go on, sir.	આગળ વધો, સાહેબ.

15:48	Q: You please answer it.	પ્રશ્નકર્તા: મહેરબાની કરીને આપ જવાબ આપો.
	K: Why?	કૃષ્ણમૂર્તિ: કેમ?

15:52	Q: Because we don’t know.	પ્રશ્નકર્તા: કેમ કે અમે જાણતા નથી.
	K: That’s it.	કૃષ્ણમૂર્તિ: બસ, તે જ.

15:56	The gentleman says,	આ સજ્જન કહે છે,
	you answer it	આપ જવાબ આપો

16:00	because we don’t know.	કેમ કે અમે જાણતા નથી.

16:03	Why? Why don’t you know?	કેમ? કેમ તમે જાણતા નથી?

16:09	Why haven’t we enquired	કેમ આપણે આ પ્રચંડ પ્રશ્ન વિષે
	into this enormous question?	આજ સુધી તપાસ નથી કરી?

16:17	You have your own poets,	પ્રાચીનકાળથી વર્તમાનકાળ પર્યંત
	from the ancient people to now.	ઘણા કવિઓ થયા છે.

16:28	They write about it,	તેઓએ તેના વિષે લખ્યું છે,
	they sing about it, they dance,	તેના વિષે ગાયું છે, તેઓ નાચે છે,

16:37	and you say,	અને તમે કહો છો,
	‘I don’t know what beauty is’.	"સુંદરતા શું છે તે હું નથી જાણતો".

16:41	What a strange people we are.	આપણે લોકો કેવા વિચિત્ર છીએ.

16:46	But if you ask	પરંતુ જો તમે પૂછો કે

16:49	what’s your guru, who is your guru,	તમારા ગુરુ કોણ છે,
	who is your god –	તમારા ભગવાન કોણ છે -

16:56	I believe there are 300,000 gods	હું માનું છું કે ભારતમાં 300000 દેવતાઓ છે,
	in India, pretty good!	ઘણું સરસ!

17:05	In Europe and America	યુરોપ અને અમેરિકામાં
	there is only one god.	માત્ર એક ભગવાન છે.

17:09	With you there are 300,000 more –	તમારી પાસે 300000 છે -

17:13	you can choose any one	તમે પોતાના મનોરંજન ખાતર તેમાંથી
	of them to amuse yourself.	કોઈ પણ એકની પસંદગી કરી શકો છો.

17:19	So what is beauty?	તો શું છે સુંદરતા?

17:27	It’s the same question, sir,	તે એ જ પ્રશ્ન છે, સાહેબ,
	put in different words.	જુદા શબ્દોમાં મુકાયેલો.

17:32	What are you?	તમે શું છો?

17:39	What is the nature	જૈવિક પરિબળો સિવાય,
	and the structure of you,

17:43	apart from the biological factor.	શું છે તમારું મૂળ સ્વરૂપ અને રચના.

17:52	What are you?	શું છો તમે?

17:55	Pass some exams,	કેટલીક પરીક્ષાઓ પાસ કરો,
	get a degree, a job,	પદવી મેળવો, નોકરી,

17:59	a physicist, a scientist,	ભૌતિકશાસ્ત્રવિદ, વૈજ્ઞાનિક,
	a treasurer for a government –	સરકારમાં કોષાધ્યક્ષ -

18:07	what are you?	તમે શું છો?

18:09	That is very closely related	સુંદરતા શું છે તેની સાથે
	to what is beauty.	આનો બહુ નજીકનો સંબંધ છે.

18:20	When you look at a mountain,	જયારે તમે એક પર્વતને જુઓ છો,
	snow-capped, deep valleys,	હિમાચ્છાદિત, ઊંડી ખીણો,

18:28	blue deep hills,	ભૂરી વિસ્તરેલી ટેકરીઓ,

18:33	what do you feel,	ત્યારે તમે શું અનુભવો છો,

18:40	what’s your real	આ બધા પ્રત્યે
	response to all that?	તમારો વાસ્તવિક પ્રતિભાવ શું છે?

18:47	Don’t you know?	તમે નથી જાણતા?

18:50	Aren’t you for a second	શું તમને આનાથી એક સેકન્ડ
	or a few minutes	કે થોડી મિનિટો

18:58	absolutely shocked by it?	સંપૂર્ણપણે આઘાત નથી થતો?

19:03	The greatness, the immensity,	મહાનતા, પ્રચંડતા,

19:06	the blue valley,	ભૂરી ખીણ,
	the extraordinary light,	અસાધારણ પ્રકાશ,

19:14	and the blue sky against	અને હિમાચ્છાદિત પર્વતો ઉપર
	the snow-clad mountains.	ભૂરું આકાશ.

19:21	What happens to you at that moment	જે ક્ષણે તમે આ જુઓ છો
	when you look at that –	ત્યારે તમને શું થાય છે -

19:26	the grandeur, the majesty	ભવ્યતા, તે પર્વતોનો વૈભવ -
	of those mountains –

19:31	what do you feel?	તમે શું અનુભવો છો?

19:34	Do you for the moment,	તે ક્ષણે,

19:36	or for a few minutes,	અથવા તો થોડી મિનિટો,
	exist at all?	તમારું અસ્તિત્વ હોય છે ખરું?

19:40	You understand my question?	તમે મારો પ્રશ્ન સમજો છો?

19:43	Please don’t agree,	મહેરબાની કરીને સંમત ન થાવ,
	look at it very closely.	બહુ નજીકથી તેને જુઓ.

19:51	At that moment when you look	જે ક્ષણે તમે કશુંક ભવ્ય, પ્રચંડ,
	at something grand, immense, majestic,	વૈભવશાળી જુઓ છો,

19:59	you for a second don’t exist –	ત્યારે એક સેકન્ડ પૂરતું
		તમારું અસ્તિત્વ નથી રહેતું -

20:03	you’ve forgotten your worries,	ખરું? - તમે તમારી ચિંતાઓ,
	and your wife,	અને તમારી પત્ની, અને તમારાં સંતાનો,

20:06	and your children, your job,	તમારી નોકરી, તમારા જીવનની બધી
	all the messiness of one’s life.	અણગમતી પરિસ્થિતિઓ ભૂલી ગયા હો છો.

20:15	At that moment you say	તે ક્ષણે તમે કહો છો કે તમે
	you are stunned by it,	તેનાથી દિગ્મૂઢ થઇ ગયા છો,

20:20	which is that for that second	એટલે કે તે સેકન્ડ પૂરતી તે ભવ્યતાએ
	the grandeur has wiped	તમારી સમગ્ર સ્મૃતિને

20:26	all your memory, for a second,	ભૂંસી નાખી છે, તે સેકન્ડ પૂરતી,

20:31	then you come back.	પછી તમે પાછા ફરો છો.

20:35	What happens during that second?	તે ક્ષણે શું બને છે?

20:42	Go on, sir.	આગળ વધો, સાહેબ.

20:44	What happens when you are	જયારે તમે નથી હોતા ત્યારે
	not there? That is beauty.	શું બને છે? તે છે સુંદરતા.

20:51	You understand?	તમે સમજો છો?
	When you are not there.	જયારે તમે નથી હોતા.

20:58	Don’t agree, sir.	સંમત ન થાવ, સાહેબ.

21:03	Don’t shake your head, yes.	તમારું માથું ન ધૂણાવો, હા.

21:11	So, there, the grandeur,	તો તમે પર્વતોની ભવ્યતા તેમ જ વૈભવ
	the majesty of a mountain,

21:19	or a lake, or that river	અથવા વહેલી સવારે સરોવર કે નદીમાં બનતા
	early in the morning,

21:25	making a golden path,	સોનેરી રસ્તાને નિહાળો છો,

21:29	for a second you have	તે સેકન્ડ પૂરતું તમે બધું જ ભૂલી જાવ છો.
	forgotten everything.

21:35	That is when the self is not,	એટલે કે જયારે સ્વ નથી,
	there is beauty.	ત્યાં સુંદરતા છે.

21:41	You understand what I am saying?	હું જે કહું છું તે તમે સમજો છો?

21:52	When you are not,	જયારે તમે - તમારી બધી સમસ્યાઓ અને

21:54	with all your problems	જવાબદારીઓ, તમારી પરંપરાઓ અને
	and responsibilities,

21:58	your traditions and all that rubbish,	તે બધી નકામી વસ્તુઓ, તમારું કુટુંબ -
	not your family,

22:05	then there is beauty.	નથી હોતા, ત્યારે ત્યાં સુંદરતા છે.

22:11	When you are not there.	જયારે તમે ત્યાં નથી.

22:17	Like a child with a toy,	રમકડા સાથે એક બાળકની જેમ,

22:25	as long as the toy is complex	જ્યાં સુધી રમકડું જટિલ હોય અને
	and he plays with it,	બાળક તેનાથી રમતું હોય,

22:30	the toy absorbs him,	ત્યાં સુધી રમકડું તેને જકડી રાખે છે -
	takes him over.	ખરું? - તેની ઉપર કબજો કરી લે છે.

22:37	The moment the toy is broken	જે ઘડીએ રમકડું તૂટી ગયું કે તરત બાળક પાછું
	he is back to whatever he was doing.	પહેલાં જે કંઈ કરતું હતું તે કરવા લાગે છે.

22:44	So we are like that.	એટલે આપણે તેના જેવા છીએ.

22:47	We are absorbed by the mountain.	પર્વતો આપણને જકડી લે છે.

22:51	It’s a toy for us for a second,	તે એક સેકન્ડ અથવા થોડીક મિનિટો પૂરતું
	or for a few minutes,	આપણા માટે રમકડું છે,

22:58	and we go back to our world.	અને પછી આપણે પોતાની દુનિયામાં
		પાછા જતા રહીએ છીએ.

23:06	And we are saying without a toy,	અને આપણે કહીએ છીએ રમકડા વગર,
	nothing to absorb you, take you over.	તમને જકડી લે કે તમારી ઉપર કબજો

23:17	You understand what I’m saying?	હું જે કહું છું તે તમે સમજો છો?
	No?	નહીં?

23:23	You know how a child behaves	તમે એક બાળકને રમકડું આપો ત્યારે
	when you give him a toy,	તે કેવું વર્તન કરે છે તે તમે જાણો છો,

23:26	or haven’t you watched?	કે તમે તે જોયું નથી?

23:31	The toy becomes to the child	રમકડું બાળક માટે અસાધારણ વસ્તુ બની જાય છે,
	extraordinary,

23:37	he’s amused, he plays with it.	બાળકને ગંમત પડે છે, તે તેની સાથે રમે છે.

23:42	For a few minutes or a few hours	થોડી મિનિટો કે થોડા કલાકો
	or a few days	કે થોડા દિવસો સુધી

23:46	the toy takes him over.	રમકડું બાળકનો કબજો લઇ લે છે.
	You understand?	ખરું? તમે સમજો છો?

23:54	So the mountain	તેવી જ રીતે પર્વતે
	has taken you over.	તમારો કબજો લઇ લીધો છે.

24:03	And can you without being	અને શું તમે કોઈ પણ
	absorbed by something great	મહાન વસ્તુથી કબજે થયા વિના

24:13	be free of yourself?	તમારા પોતાનાથી મુક્ત હોઈ શકો?
	You understand my question?	તમે મારો પ્રશ્ન સમજો છો?

24:21	You don’t understand this.	તમે આ નથી સમજતા.
	You are too clever.	તમે અતિ હોશિયાર છો.

24:26	That’s what’s the matter	તે છે તમારી બધાની સમસ્યા -
	with all of you –

24:29	too much learning.	અતિ વિદ્વતા.

24:34	You’re not simple enough.	તમે પૂરતા સરળ નથી.

24:38	If you are very simple	જો તમે બહુ સરળ હો
	– not in clothes –	- પોશાકમાં નહીં -

24:43	deeply simple in yourself,	તમારી જાતના ઊંડાણમાં સરળ હો,

24:46	you will discover	તો તમે કશુંક અસાધારણ શોધશો.
	something extraordinary.

24:51	But you are covered over	પરંતુ તમે અતિશય વિદ્યા,
	with a lot of knowledge,

24:56	experience, and so on.	અનુભવ વગેરેથી ઢંકાયેલા છો.

25:00	So let’s move.	તો ચાલો આગળ વધીએ.

25:04	We are going to talk over	આપણે ભેગાં મળીને ઘણી બધી
	together many things.	બાબતોની વાત કરવાનાં છીએ.

25:11	We’ve talked over	આપણે થોડી વાર સુંદરતા વિષે વાત કરી -
	beauty for a while –

25:14	not the poet’s beauty,	કવિની સુંદરતા નહીં, કવિતા નહીં,
	not the poem, the literature,

25:24	the essays, the beautiful novel,	સાહિત્ય, સુંદર નવલકથા,
	or the good thrillers.	કે સરસ રોમાંચક વાર્તા નહીં.

25:33	Probably you don’t read thrillers,	કદાચ તમે રોમાંચક નવલકથાઓ
	do you?	નથી વાંચતા, કે વાંચો છો?

25:36	Or you are too holy.	અથવા તમે અતિ પવિત્ર છો.

25:44	So let’s look at ourselves.	તો ચાલો, આપણી જાતને જોઈએ.

25:51	We have created the world –	આપણે આ વિશ્વનું સર્જન કર્યું છે -

25:55	you, the speaker,	તમે, વક્તા, તેના બાપદાદાઓ,
	his forefathers,

26:01	past thousand years	પાછલાં હજારો વર્ષોની પેઢીઓ અને સમય.
	of generations and time.

26:10	So, what is all this about?	બરાબર? તો, આ બધું શું છે?
	You understand?	તમે સમજો છો?

26:17	You understand what I’m saying?	હું જે કહું છું તે તમે સમજો છો?

26:19	What is all this noise about?	આ બધો ઘોંઘાટ શાનો છે?
	Killing each other,	એકબીજાને મારી નાખવા,

26:24	maiming each other,	એકબીજાને અપંગ બનાવવા, મારો ભગવાન
	dividing my god, your god.	અને તમારો ભગવાન એવું વિભાજન કરવું.

26:32	Why is this society so ugly,	કેમ આ સમાજ આટલો કદરૂપો,
	so brutal, so cruel?	આટલો પાશવી, આટલો ક્રૂર છે?

26:45	Yes, sir – why? Who has created	હા, સાહેબ - કેમ?
	this monstrous world?	કોણે સર્જ્યું આ રાક્ષસી વિશ્વ?

26:52	I’m not being	હું નિરાશાવાદી કે આશાવાદી
	pessimistic or optimistic,	નથી થઈ રહ્યો,

26:57	but look at the world.	પણ વિશ્વ તરફ જુઓ.

27:01	The thing that’s going on	તમારી બહાર જે કંઈ ચાલી રહ્યું છે.
	outside of you.

27:05	Poor countries buying armaments.	શસ્ત્રસરંજામ ખરીદતા ગરીબ દેશો.
		ખરું?

27:09	Your country buying armaments,	તમારો દેશ શસ્ત્રસરંજામ ખરીદે છે,

27:16	and immense poverty, competition.	અને અપાર ગરીબી છે, હરીફાઈ છે.

27:20	Right?	ખરું?
	Who has created all this?	કોણે સર્જ્યું આ?

27:25	Will you say god has created it?	શું તમે એમ કહેશોકે ભગવાને સર્જ્યું છે?

27:30	He must be a messy god.	તે અવ્યવસ્થિત ભગવાન હોવો જોઈએ.

27:35	So, who created this society?	તો, કોણે સર્જ્યો આ સમાજ?

27:41	And you are always	અને તમે હંમેશાં
	talking about society.	સમાજની વાતો કરો છો.

27:45	Who created, who put it together?	કોણે સર્જ્યું, કોણે ગોઠવ્યું?

27:51	Lord, you people…	ઓ પ્રભુ, તમે લોકો...

27:55	Haven’t you put it together?	તમે નથી ગોઠવ્યું આ બધું?

27:59	Not you only – your fathers,	માત્ર તમે જ નહીં - તમારા પિતાઓ,
	your great grandfathers,	તમારા પરદાદાઓ,

28:05	the past generations	લાખો વર્ષોની પાછલી પેઢીઓ,
	of a million years,

28:10	they have created this society,	તેઓએ પોતાનાં લોભ અને ઈર્ષા દ્વારા
	through their avarice, envy.	આ સમાજ સર્જ્યો છે. ખરું?

28:21	Through their competition	તેઓએ પોતાની હરીફાઈથી
	they have divided the world:	વિશ્વનું વિભાજન કર્યું છે:

28:25	economically, socially,	આર્થિક રીતે, સામાજિક રીતે, ધાર્મિક રીતે.
	religiously.	ખરું?

28:32	Face the facts, sirs,	હકીકતોનો સામનો કરો, સાહેબ,
	for god’s sake.	ભગવાનને ખાતર.

28:35	You and the speaker	તમે અને વક્તા અને તેના બાપદાદાઓ,
	and his fathers, and fathers back,	અને તમારા બાપદાદાઓ,

28:42	and your fathers,	જેટલે પાછળ તમે જઈ શકો તેટલે સુધી,
	as far as you can go,

28:45	we have put this society together,	આપણે ભેગાં મળીને આ સમાજ બનાવ્યો છે,

28:51	we are responsible for it.	આપણે તેના માટે જવાબદાર છીએ.
		ખરું?

29:00	Or do you deny this fact?	કે તમે આ હકીકતને નકારો છો?

29:05	So we are responsible for this.	માટે આપણે આના માટે જવાબદાર છીએ.

29:09	Not gods,	ભગવાનો નહીં,
	not some external factors,	કોઈ બહારનાં પરિબળો નહીં,

29:18	but we, each one of us	પરંતુ આપણે, આપણામાંના દરેકે
	has created this society.	આ સમાજ સર્જ્યો છે.

29:24	You belong to this group	તમે એક સમુદાયમાં જોડાયેલા છો
	and I belong to another group.	અને હું બીજા સમુદાયમાં જોડાયેલો છું.

29:30	You worship one god	તમે એક ભગવાનની પૂજા કરો છો
	and I worship another god.	અને હું બીજા ભગવાનની પૂજા કરું છું.

29:35	You follow one guru,	તમે એક ગુરુને અનુસરો છો,
	however silly and stupid they are,	ભલે તેઓ ગમે તેટલા મૂર્ખ અને બેવકૂફ હોય,

29:42	and I follow another.	અને હું બીજાને અનુસરું છું.

29:44	So, we have divided society.	એટલે આપણે સમાજને વિભાજીત કર્યો છે.
		ખરું?

29:52	And we have divided	અને આપણે ફક્ત સામાજિક જ નહીં,
	not only socially,

30:00	but also religiously.	પરંતુ ધાર્મિક વિભાજન પણ કર્યું છે.
		બરાબર?

30:04	Just look at it, sir,	જરા જુઓ સાહેબ,
	for god’s sake look at it.	ભગવાનને ખાતર આને જુઓ.

30:13	Geographically we have	આપણે વિશ્વનું ભૌગોલિક
	divided the world –	વિભાજન કર્યું છે -

30:18	Europe, America, Russia.	યુરોપ, અમેરિકા, રશિયા.

30:21	We have divided the culture –	આપણે સંસ્કૃતિનું વિભાજન કર્યું છે -

30:25	Western culture	પશ્ચિમની સંસ્કૃતિ અને પૂર્વની સંસ્કૃતિ.
	and Eastern culture.

30:30	We have divided governments –	આપણે સરકારોને વિભાજીત કરી છે -

30:32	labour, democratic,	મજૂરપક્ષ, લોકશાહી પક્ષ,
	republican, communist.	પ્રજાસત્તાક પક્ષ, સામ્યવાદી પક્ષ.

30:37	You understand, sir?	તમે સમજો છો, સાહેબ?

30:38	How our brain works –	આપણું મગજ કેવી રીતે કામ કરે છે -
	divides, divides, divides.	વિભાજન, વિભાજન, વિભાજન કરે છે.

30:44	Haven’t you noticed this factor?	ખરું? તમે આ પરિબળની
		નોંધ નથી લીધી?

30:48	And so out of division	અને તેથી વિભાજનમાંથી સંઘર્ષ આવે છે.
	comes conflict.	ખરું?

30:56	You have divided yourself	તમે પોતાનું સારા અને નરસા
	as the good and the bad –	તરીકે વિભાજન કર્યું છે -

31:02	I won’t go into all that,	હું તે બધામાં નહીં જાઉં,
	it’s too complex.	તે ઘણું જટિલ છે.

31:05	You probably have never thought	ભગવાનને ખાતર - કદાચ તમે ક્યારેય
	about any of these things.	આમાંની એક પણ બાબત વિષે વિચાર્યું નથી.

31:12	So, we have created this society,	તો, આપણે આ સમાજ સર્જ્યો છે,
	so you are this society.	માટે તમે આ સમાજ છો.

31:20	You understand?	તમે સમજો છો?

31:23	You are the society.	તમે સમાજ છો.

31:32	So unless you change radically,	માટે તમે પોતાનામાં
		આમૂલ પરિવર્તન ન લાવો,

31:38	you’ll never change the society.	ત્યાં સુધી તમે ક્યારેય
		સમાજમાં પરિવર્તન લાવી ન શકો.

31:42	Communists have tried this,	સામ્યવાદીઓએ આ પ્રયત્ન કર્યો છે,
	forcing, compelling,	બળજબરી કરવી, ફરજ પાડવી,

31:48	secretly, viciously,	ગુપ્ત રીતે, નીતિભ્રષ્ટ રીતે
	destroying millions,	લાખો લોકોનો નાશ કરવો,

31:54	to force man, his psychology,	માણસને, તેની માનસિકતાને,
	his being,	તેના અસ્તિત્વને

31:59	to submit to various	વિવિધ પ્રકારનાં દબાણોને વશ થવા
	forms of compulsion.	બળજબરી કરવી.

32:05	You must know all this,	તમે આ બધું જાણતા જ હોવા જોઈએ,
	this is history – daily newspaper.	આ ઇતિહાસ છે - રોજનું છાપું.

32:14	And so, where there is division	અને તેથી જ્યાં વિભાજન છે -
	– please listen –	મહેરબાની કરીને સાંભળો -

32:18	where there is division	જ્યાં વિભાજન છે ત્યાં સંઘર્ષ હોય જ.
	there must be conflict.

32:25	That’s law.	ખરું? તે નિયમ છે.

32:29	And we like conflict apparently,	અને દેખીતી રીતે આપણને સંઘર્ષ ગમે છે,

32:33	to live with perpetual conflict.	કાયમી સંઘર્ષ સાથે જીવવું ગમે છે.

32:38	So we must go back and find out	માટે આપણે પાછા જવું જોઈએ અને શોધવું જોઈએ
	what is the cause of this, all this.	કે આનું, આ બધાનું કારણ શું છે.

32:47	Is it desire, is it fear,	શું તે ઇચ્છા છે, શું તે ભય છે,
	is it pleasure,	શું તે ખુશી છે,

32:57	is this the avoidance of all pain,	શું તે સઘળી પીડાથી અને એટલે
	and therefore guilt?	અપરાધભાવથી દૂર રહેવું છે?

33:05	You understand all this?	તમે આ બધું સમજો છો?
	Am I going too fast?	શું હું ઘણો ઝડપથી જઈ રહ્યો છું?

33:14	So let’s begin to find out	તો ચાલો આપણે આપણી જાતે
	for ourselves what is desire.	શોધી કાઢવાનું શરુ કરીએ કે ઇચ્છા શું છે.

33:23	That’s the basis.	બરાબર?
		તે પાયાની બાબત છે.

33:27	Desire to have power,	સત્તા પામવાની ઈચ્છા, પ્રાપ્ત કરવાની ઈચ્છા,
	desire to achieve,

33:38	desire to become somebody.	કંઈક બનવાની ઇચ્છા.
		ખરું?

33:43	We are not against desire,	આપણે ઇચ્છાની વિરુદ્ધમાં નથી,
	we are not trying to suppress desire	આપણે ઇચ્છાને દાબી દેવાનો કે

33:49	or transcend desire,	અતિક્રમી જવાનો પ્રયત્ન નથી કરતા,
	like the monks,	સાધુઓની જેમ,

33:54	like most of you,	તમારામાંથી મોટા ભાગનાની જેમ,
	transcend, control, suppress,	અતિક્રમી જવું, નિયંત્રણ કરવું, દબાવી દેવું,

33:59	we’re not going into that.	આપણે તે બધામાં નથી જતા.

34:01	We must together understand	આપણે બધાએ સાથે મળીને
	what is desire.	સમજવું રહ્યું કે ઈચ્છા શું છે.

34:08	What is desire?	બરાબર? ઇચ્છા શું છે?

34:13	Are you working	તમે વક્તાની જેટલી મહેનતથી
	as hard as the speaker?	કામ કરી રહ્યા છો?

34:17	Or you just say,	અથવા તમે બસ એવું કહો છો કે,
	‘Well, let’s listen to that man,	"ભલે, આ માણસને સાંભળીએ,

34:20	it’s a nice day,	દિવસ મજાનો છે, સુંદર સવાર છે".
	a nice morning’.

34:27	So we’re asking, what is desire?	તો આપણે પૂછીએ છીએ,
		ઇચ્છા શું છે?

34:32	How does it come about,	તે કેવી રીતે ઉદ્ભવે છે,
	what is it’s source?	શું છે તેનું મૂળ?

34:41	Not how to suppress it,	તેને કેવી રીતે દાબી દેવી, કેવી રીતે
	how to control it, or let it go,	નિયંત્રિત કરવી, અથવા છોડી દેવી તેમ નહીં,

34:48	but the root of it.	પરંતુ તેનું મૂળ શોધવું.

34:51	Aren’t you interested in that?	તમને એમાં રસ નથી?

34:59	Aren’t you interested to find out	તમને એ શોધી કાઢવામાં રસ નથી
	what is the root of it?	કે તેનું મૂળ શું છે?

35:08	Do you want me to explain?	તમે એમ ઈચ્છો છો કે હું સમજાવું?
	As usual.	હંમેશ પ્રમાણે.

35:16	Sir, explanation	સાહેબ, વિગતવાર નિવેદન
	is not the thing.	એ તે વસ્તુ નથી. ખરું?

35:21	The word is not this –	શબ્દ એ વસ્તુ નથી -
	I may call it ‘microphone’,	હું આને 'માઈક્રોફોન' કહું,

35:27	and you will call it ‘microphone’,	અને તમે આને 'માઈક્રોફોન' કહેશો,
	but the word is not that.	પરંતુ આ શબ્દ એ તે વસ્તુ નથી.

35:34	Therefore explanation	એટલા માટે વિવેચન એ કોઈ વસ્તુ પોતે નથી.
	is not that.

35:40	The description is not that.	વર્ણન તે વસ્તુ નથી.

35:43	When one describes	જયારે એક અદ્ભુત વૃક્ષનું કોઈ વર્ણન કરે છે,
	a marvellous tree,

35:49	the description is not the tree.	ત્યારે તે વર્ણન વૃક્ષ નથી.

35:56	So, we are going to use words	માટે આપણે એકબીજા સાથે અભિવ્યક્તિની
	to convey to each other,	આપ-લે કરવા માટે શબ્દોનો ઉપયોગ કરીશું,

36:02	but the words, the description,	પણ તે શબ્દો, તે વર્ણન,
	is not the fact.	એ તે હકીકત નથી. બરાબર?

36:11	So, at least one learns that.	તો, આપણે આટલું તો શીખીએ છીએ.
	The word is not the thing.	શબ્દ એ વસ્તુ નથી. ખરું?

36:21	My wife,	મારી પત્ની,
	the word my ‘wife’ is not the wife.	શબ્દ 'પત્ની’ એ પત્ની પોતે નથી.

36:30	If we can understand	જો આપણે આ સરળ હકીકત સમજી શકીએ,
	that simple fact,

36:33	you will treat her better.	તો તમે તેની સાથે વધારે સારી રીતે વર્તશો.

36:45	So what is desire,	તો ઇચ્છા શું છે, અને
	and why does it dominate us?	કેમ તે આપણી ઉપર વર્ચસ્વ ધરાવે છે?

36:54	What is its place, what is its nature?	તેનું સ્થાન શું છે, તેનું મૂળ સ્વરૂપ
	You understand?	શું છે? તમે સમજો છો?

37:00	What is desire?	ઇચ્છા શું છે?
	You understand?	તમે સમજો છો?

37:05	All the monks the world over	આખી દુનિયાના બધા સાધુઓ
	suppress desire,	ઇચ્છાને દબાવે છે,

37:11	or wanting to transcend desire,	અથવા ઇચ્છાને અતિક્રમી જવા માગે છે,

37:15	or desire is identified	અથવા તો ઇચ્છાને અમુક માનસિક ચિત્રો સાથે,
	with certain images,

37:20	certain symbols,	કેટલાંક પ્રતીકો સાથે, અમુક ધાર્મિક
	certain rituals.	વિધિઓ સાથે એકરૂપ કરી દેવાયેલી છે.

37:25	You’re all there some of you,	ખરું? તમે બધા અહીં છો,
	the monks, etc.	તમારામાં કેટલાક સાધુઓ છો.

37:30	What is desire?	ઇચ્છા શું છે?

37:38	Have you ever asked that question?	તમે કદી એ પ્રશ્ન પૂછ્યો છે?

37:42	Or do you yield to desire,	કે તમે ઇચ્છાને તાબે થાવ છો,

37:47	whatever the consequence is?	પરિણામ ભલે જે પણ હોય?

37:53	So we’re going together – together,	તો આપણે સાથે ચાલી રહ્યાં છીએ - સાથે,

37:57	not wait for me,	મારી, વક્તા સમજાવે તેની રાહ ન જોશો,
	for the speaker to explain,

38:02	but together	પરંતુ આપણે સાથે મળીને
	we’re going to look at it.	તે જોવાનાં છીએ. બરાબર?

38:10	We live by sensation, don’t we?	આપણે ઉત્તેજના દ્વારા જીવીએ છીએ,
		ખરું કે નહીં?

38:14	There’s a train	પુલ ઉપરથી એક ટ્રેઈન પસાર થઇ રહી છે:
	going across the bridge:

38:17	you hear it, you identify it.	તમે તેનો અવાજ સાંભળો છો,
		તેની સાથે એકરૂપ થાવ છો.

38:23	So, we live by sensation –	તો, આપણે ઉત્તેજના થકી જીવીએ છીએ -

38:26	better food,	વધુ સારો ખોરાક, વધુ સારું મકાન,
	better house, better wife.	વધુ સારી પત્ની.

38:38	So, sensation is life.	માટે ઉત્તેજના એ જીવન છે.
		ખરું?

38:45	Part of life – sex is part of life,	જીવનનો ભાગ - કામવાસના જીવનનો ભાગ છે,
	it’s a sensation, pleasure.	તે એક ઉત્તેજના છે, ખુશી છે.

38:54	And we have a great many pleasures.	અને આપણી પાસે અનેક ખુશીઓ છે.
		ખરું?

39:01	Pleasure of possession,	માલિકીની ખુશી, વગેરે.
	and so on.

39:06	To us, sensation becomes	આપણે માટે ઉત્તેજના જીવનનો,
	extraordinarily important,	આપણા અસ્તિત્વનો

39:11	part of life,	એક અતિ મહત્વનો ભાગ બની જાય છે - ખરું?
	part of our existence.

39:19	If you have no sensation,	જો ઉત્તેજના ન હોય, તો તમે નિર્જીવ બની જાવ છો.
	you are dead.	ખરું?

39:25	All your nerves go,	તમારા બધા જ્ઞાનતંતુઓ જતા રહે છે,
	your brain withers and so on.	તમારું મગજ ચીમળાઈ જાય છે, વગેરે.

39:29	So we live by sensation.	તો આપણે ઉત્તેજના દ્વારા જીવીએ છીએ.
		બરાબર?

39:38	Sensation being touch,	ઉત્તેજના એટલે સ્પર્શ, અનુભૂતિ - ઉત્તેજના.
	feel – sensation.

39:41	Like putting a nail	જેમ કે અચાનક તમારી આંગળીમાં
	suddenly into your finger,	ખીલી ઠોકી દેવામાં આવે,

39:46	that’s sensation,	તે ઉત્તેજના છે,
	pain you call it.	તમે તેને પીડા કહો છો.

39:50	When you see something	જયારે તમે કશુંક રમ્ય જુઓ છો
	lovely you smile at it,	ત્યારે તમે તેની સામે સ્મિત કરો છો,

39:53	that is part of sensation;	તે ઉત્તેજનાનો ભાગ છે;

39:55	tears, laughter, having humour,	આંસુઓ, હાસ્ય, રમૂજ કરવી,

40:00	it’s all part of sensation.	આ બધું ઉત્તેજનાનો ભાગ છે.

40:06	Then what happens?	પછી શું બને છે?
	We have this sensation.	આપણને ઉત્તેજના થાય છે.

40:10	You see a beautiful	તમે કશુંક સુંદર જુઓ છો
	– what? – house?	- શું? - મકાન?

40:15	Which is it you want?	તમારે શું જોઈએ છે?
	More power, more money?	વધુ સત્તા, વધુ ધન?

40:24	The more;	જેટલું વધારે;
	the more is part of sensation.	તેટલો ઉત્તેજનાનો વધારે મોટો ભાગ. ખરું?

40:33	Right, sirs?	ખરું, સાહેબ?

40:36	You’re so hesitant, aren’t you?	તમે લોકો કેટલા બધા ઢચુપચુ છો, નહીં?

40:42	So, what happens	તો, જયારે તમને ઉત્તેજના થાય
	when you have a sensation?	ત્યારે શું બને છે?

40:52	When you see something	જયારે તમે કશુંક અત્યંત સુંદર જુઓ -
	very beautiful –

40:56	a car, a woman, a man,	એક મોટરગાડી, એક સ્ત્રી, એક પુરુષ,
	or a lovely house,	અથવા એક સુંદર મકાન,

41:05	what happens?	શું બને છે?

41:07	You see the house,	તમે મકાનને જુઓ છો,
	there is a sensation,	એક ઉત્તેજના થાય છે,

41:13	then what takes place?	ત્યાર પછી શું બને છે?

41:17	Go slowly, you’ll understand it.	ધીરે ધીરે જાવ, તમને તે સમજાશે.

41:20	You see that lovely house,	તમે તે રમ્ય મકાન જુઓ છો,
	clean, with beautiful garden,	સ્વચ્છ, સુંદર બગીચા સાથે,

41:25	flowers,	ફૂલો,
	everything kept beautifully,	દરેક વસ્તુ સુંદર રીતે સજાવેલી,

41:30	that’s sensation when you see it.	તમે તે જુઓ છો તે ઉત્તેજના છે.

41:33	Then what takes place?	ત્યાર પછી શું બને છે?

41:44	Sensation is natural.	ઉત્તેજના સહજ છે.
		ખરું?

41:47	It is inevitable,	તે અનિવાર્ય છે,
	it is part of our life.	તે આપણા જીવનનો ભાગ છે.

41:50	Then I explain, you’ll agree	પછી હું સમજાવું, તમે સંમત થશો અને
	and say, ‘Yes, quite right’,	કહેશો, "હા, બિલકુલ ખરું, બિલકુલ ખરું",

41:56	and go home and do the same thing.	અને ઘરે જશો, અને તેની તે જ વસ્તુ કરશો.

42:04	So, then what takes place?	તો, ત્યાર પછી શું બને છે?

42:05	You have seen that house,	તમે તે મકાન જોયું,

42:07	seen the garden,	બગીચો જોયો,
	seen the beauty of the landscape,	બગીચાકામની સુંદરતા જોઈ,

42:12	and how the house is built,	તથા મકાન કેવું બનેલું છે,

42:15	with style, grace	છટાદાર, આકર્ષક,
	and a sense of dignity,	ભવ્યતાનો ઇન્દ્રિયબોધ,

42:21	and then thought comes along,	અને પછી વિચાર ઉદ્ભવે છે,

42:25	makes an image of that sensation	વિચાર તે ઉત્તેજનાનું માનસિક ચિત્ર બનાવે છે
	and then says,	અને પછી કહે છે,

42:29	‘I wish I had that house’.	"હું ઇચ્છું છું કે મારી પાસે તે મકાન હોત".
	You follow this? No, you don’t.	તમે આ સમજો છો? ના. તમે નથી સમજતા.

42:39	You see that house there	તમે ત્યાં તે મકાન જુઓ છો
	– there is sensation.	- ત્યાં ઉત્તેજના થાય છે.

42:47	Just wait a minute, wait a minute	બસ એક મિનિટ થોભો,
	before I go further.	હું આગળ વધું તે પહેલાં એક મિનિટ.

42:51	Sensation, then thought comes along	ઉત્તેજના, પછી વિચાર આવે છે
	and creates out of that sensation	અને તે ઉત્તેજનામાંથી

43:02	the desire to have that house.	તે મકાન પામવાની ઇચ્છા સર્જે છે.

43:07	Or something else.	ખરું? કે બીજું કંઈ.

43:09	You see some politician riding	તમે કોઈ રાજકારણીને એક મોટી મોટરગાડીમાં
	in a big car, or a cyclist ahead,	ફરતાં જુઓ છો, અથવા તેની આગળનો સાઇકલસવાર,

43:17	and all the rest of that business,	અને તેવું બધું,

43:20	and you say, ‘By Jove,	અને તમે કહો છો, "વાહ, હું ઇચ્છું છું
	I wish I had some power’.	કે મારી પાસે કંઈક સત્તા હોત".

43:24	That is, you have seen that,	એટલે કે, તમે તે જોયું, ઉત્તેજના,
	sensation,

43:29	then thought comes and says,	પછી વિચાર આવે છે અને કહે છે, "હું ઇચ્છું
	‘I wish I had that power’.	છું કે મારી પાસે આવી જ સત્તા હોત". ખરું?

43:37	At that moment desire is born.	તે ક્ષણે ઇચ્છા જન્મે છે.

43:40	When sensation	જયારે ઉત્તેજનાને એક ઘાટ,
	is given a shape, a form,	એક આકાર આપવામાં આવે છે,

43:50	then at that second	ત્યારે તે ક્ષણે ઇચ્છા જન્મે છે.
	desire is born. No?	નહીં?

43:58	Do you understand	મેં જે કહ્યું તે તમે સમજો છો?
	what I have said?

44:03	May I repeat it again?	હું ફરી વર્ણવી બતાવું?
	Do you want it repeated?	તમે ઇચ્છો છો કે હું આ ફરી વર્ણવી બતાવું?

44:18	Sir, you put a pin in my thumb,	સાહેબ, તમે મારા અંગુઠામાં એક ટાંકણી નાખો,
	that’s a sensation of pain.	તે પીડાની ઉત્તેજના છે.

44:28	And every record, every response	અને દરેક નોંધણી, દરેક પ્રતિભાવ
	is part of sensation	ઉત્તેજનાનો ભાગ છે

44:35	– right? – intellectual, theoretical,	- ખરું? - બૌદ્ધિક, સૈદ્ધાંતિક,
	philosophical – sensation.	દાર્શનિક - ઉત્તેજના.

44:42	We live by sensation.	આપણે ઉત્તેજનાથી જીવીએ છીએ.
		બરાબર?

44:46	Be clear on that.	આ બાબતે સ્પષ્ટ થઇ જાવ.
	We live by sensations,	આપણે ઉત્તેજનાથી જીવીએ છીએ,

44:51	that is, senses responding –	એટલે કે, ઇન્દ્રિયબોધનો પ્રતિભાવ
	good taste, bad taste,	- સારો સ્વાદ, ખરાબ સ્વાદ,

44:56	it’s bitter, it’s sweet, and so on	તે કડવું છે, તે ગળ્યું છે, વગેરે -
	– we live by sensation.	આપણે ઉત્તેજનાથી જીવીએ છીએ.

45:03	And when we see something	અને જયારે આપણે એવું કંઈક જોઈએ
	which we have not got,	જે આપણી પાસે ન હોય,

45:09	like a house, like a car –	જેમ કે મકાન, મોટરગાડી વગેરે -
		તમે જાણો છો,

45:16	that sensation becomes dominant	જયારે વિચાર તેનું માનસિક ચિત્ર બનાવે

45:22	when thought gives it an image.	ત્યારે ઉત્તેજના વર્ચસ્વ ધરાવતી બની જાય છે.
	You understand?	તમે સમજો છો?

45:30	When thought comes along	જયારે વિચાર આવે છે અને કહે છે,
	and says, ‘I wish I had it’.	"હું ઇચ્છું છું કે મારી પાસે તે હોત".

45:35	At that moment desire is born.	તે ક્ષણે ઇચ્છા જન્મે છે.

45:40	Don’t look at me	મારી સામે ન જુઓ,
	as if I am some crazy nut.	જાણે કે હું કોઈ ચસકેલો ચક્રમ હોઉં.

45:48	You understand the subtlety of it,	તમે આનો મર્મ સમજો,
	the depth of it.	આનું ઊંડાણ સમજો.

45:56	When thought gives a form,	જયારે વિચાર ઉત્તેજનાને એક આકાર,
	a structure, an image to sensation,	એક રચના, એક માનસિક ચિત્ર આપે છે,

46:07	at that second desire is born.	તે ક્ષણે ઇચ્છા જન્મે છે. ખરું?
		આમતેમ જુઓ નહીં... ખરું, સાહેબ?

46:22	Now the question is,	હવે પ્રશ્ન એ છે કે,

46:25	can sensation not be	શું ઉત્તેજનાને વિચાર દ્વારા પકડી ન શકાય? -
	caught by thought? –

46:34	which is also another sensation.	જે પોતે પણ એક ઉત્તેજના છે.

46:41	You understand, sir?	તમે સમજો છો, સાહેબ?

46:43	Sensation, and give it time	ઉત્તેજના, અને એને એટલો સમય આપવો
	for thought to give it shape,	કે વિચાર એને એક ઘાટ આપી શકે,

46:50	that is an interval	એટલે કે ઉત્તેજના અને વિચાર તેને રૂપરેખા આપે
	between sensation and thought

46:55	giving it a contour.	તેની વચ્ચે અંતરાળ છે.
	Right? Do it.	ખરું? આ કરી જુઓ.

47:04	See what is implied in it	જયારે તમે આ કરો ત્યારે તેનો સૂચિતાર્થ જુઓ,
	when you do it,

47:08	not say, ‘Yes,	માત્ર બોલો નહિ કે,
	I agree with you’.	"હા, હા, હું તમારી સાથે સંમત છું".

47:13	Q: When a pin is put in my hand,	શ્નકર્તા: જયારે મારા હાથમાં ટાંકણી
	sir, there’s a sting…	નાખવામાં આવે, ત્યારે વેદના થાય છે.

47:19	K: There is pain,	કૃષ્ણમૂર્તિ: વેદના થાય છે,
	then what does thought do?	ત્યાર પછી વિચાર શું કરે છે?

47:22	Q: Thought comes to…	પ્રશ્નકર્તા: વિચાર આવે છે કે...

47:23	K: Wait, sir, look at it,	કૃષ્ણમૂર્તિ: થોભો, સાહેબ, તેને જુઓ,
	go slow, don’t rush.	ધીરેથી આગળ વધો, ઉતાવળ ન કરો.

47:28	I have pain in the thumb,	મારા અંગૂઠામાં, આંગળીમાં પીડા છે,
	in the finger,

47:33	then I want that pain	ત્યાર પછી હું તે પીડાને અટકાવવા માગું છું.
	to be stopped.

47:41	So I go to a doctor	એટલે હું ડૉક્ટર પાસે જાઉં છું અથવા
	or whatever I do. Right, sir?	કંઈક સારવાર કરું છું. ખરું? ખરું, સાહેબ?

47:47	I want that pain stopped.	હું તે પીડાને અટકાવવા માગું છું.

47:56	Are we asleep?	શું આપણે ઊંઘીએ છીએ?

48:16	Pain is another	સાહેબ, પીડા એક પ્રકારની ઉત્તેજના છે - ખરું?
	form of sensation – right?

48:22	Then thought says,	ત્યાર પછી વિચાર કહે છે,
	‘I must stop it’.	"મારે આને અટકાવવું જોઈએ".

48:26	You don’t say,	તમે એમ નથી કહેતા કે,
	‘Wait, let me look at that pain’.	"થોભો, મને તે પીડાને જોવા દો".

48:33	Haven’t you done all this?	ખરું? તમે આ બધું નથી કર્યું?

48:37	If I’m ill, which I’ve sometimes been,	જો હું માંદો હોઉં, જે ક્યારેક બને છે,
	I say all right, wait until you feel	તો હું કહું, ભલે, તેનો અનુભવ થાય

48:45	– see what it means, what pain means,	- જુઓ કે તેનો અર્થ શું છે, પીડાનો
	what pleasure means.	અર્થ શો છે, ખુશીનો અર્થ શો છે.

48:53	Don’t you do that,	તમે આવું નથી કરતા,
	or is it immediately doctor?	કે તરત ડૉક્ટર પાસે દોડો છો?

48:59	What?	શું? તરત ડૉક્ટર.
	Immediately a doctor.	હે પ્રભુ, આ કેવું...

49:14	Q: The whole response	પ્રશ્નકર્તા: પીડાનો સમગ્ર
	of pain… (inaudible)	પ્રતિભાવ... (અસ્પષ્ટ)

49:19	K: Yes, sir, give an interval.	કૃષ્ણમૂર્તિ: હા સાહેબ, તેને અંતરાળ આપો.

49:24	You understand? Not say, ‘Well,	તમે સમજો છો? એમ ન કહો કે, "સારું,
	I must go to a doctor, quick’.	મારે ડૉક્ટર પાસે જવું જ જોઈએ, ત્વરિત".

49:30	Give it an interval, a time,	તેને અંતરાળ આપો, સમય આપો,
	and you learn a lot from that.	અને તમે તેમાંથી ઘણું શીખશો.

49:41	So I’m saying,	માટે હું કહું છું,
		જયારે તમે આપો...

49:47	when there is time	જયારે ઉત્તેજના અને વિચારની વચ્ચે
	in between sensation and thought,	સમય હોય છે,

49:53	an interval, a long interval,	અંતરાળ, દીર્ઘ અંતરાળ,
	or short interval,	કે ટૂંકો અંતરાળ,

49:57	you’ll understand	ત્યારે તમે ઇચ્છાના મૂળ સ્વરૂપને સમજશો.
	the nature of desire.

50:02	In that there is no suppression,	તેમાં કોઈ દબાણ નથી,
	no transcending.	કશાને અતિક્રમી જવાનું નથી.

50:10	Sir, if you have a car,	સાહેબ, જો તમારી પાસે એક મોટરગાડી હોય,
	and when you drive it,	અને જયારે તમે તે ચલાવો,

50:19	not knowing the mechanism of it,	તેની યંત્રરચના કે

50:22	the internal combustion of it,	તેની અંદરની જ્વલનપ્રક્રિયા કે
	machinery of it,	તેનું સંચાકામ જાણ્યા વિના,

50:27	you are always a little nervous	ત્યારે તમે હંમેશાં થોડા ગભરાવ છો

50:28	that something might go wrong.	કે ક્યાંક કશુંક ખોટું ન થઇ જાય.
	Right?	ખરું?

50:32	But if you know,	પરંતુ જો તમે જાણતા હો,
	if you have dismantled a car,	જો તમે મોટરગાડીને છૂટી પાડી હોય,

50:37	as the speaker has done,	વક્તાએ કરેલું છે તેમ,
	totally dismantle it –	પૂરેપૂરી વેરવિખેર કરી નાખી હોય -

50:42	don’t get nervous,	ગભરાવ નહીં, કે મૂંઝાવ નહીં -
	or something or other –

50:49	when you dismantle it,	જયારે તમે તેને છૂટી પાડો,
	and put it together very carefully,	અને બહુ જ ધ્યાનથી ભેગી કરો,

50:54	know all the parts,	તેના બધા ભાગોને જાણો,

50:56	then you’re master	ત્યારે તમે તે યંત્રની રચનાના,
	of the machinery,

50:59	of that machine.	તે યંત્રના નિષ્ણાત થાવ છો.
	Right?	ખરું?

51:02	Then you’re not afraid,	પછી તમે ડરતા નથી,
	you put it together again.	તમે ફરી તેને ભેગું કરો છો.

51:08	You understand?	તમે સમજો છો?

51:10	So, if you understand	માટે, જો તમે ઇચ્છાના મૂળ સ્વરૂપને સમજો,
	the nature of desire,

51:17	the way desire begins,	ઇચ્છાનો આરંભ કેવી રીતે થાય છે તે સમજો,
	then you’re not afraid of it,	તો પછી તમે તેનાથી ડરતા નથી,

51:24	then you know	પછી તેની સાથે શું કરવું તે તમે જાણો છો.
	what to do with it.

51:27	Q: (Inaudible)	પ્રશ્નકર્તા: (અસ્પષ્ટ)

51:33	K: I’ve explained, sir.	કૃષ્ણમૂર્તિ: મેં સમજાવી દીધું છે, સાહેબ.

51:37	So let’s move to something else,	તો આપણે કોઈ બીજી બાબત ઉપર જઈએ, બરાબર?
	shall we?

51:44	There’s something	બીજી એક બાબત છે જેના વિષે
	which you and I, the speaker,	તમે અને હું, વક્તા,

51:48	should talk over together.	આપણે સાથે મળીને વાત કરવી જોઈએ.

51:53	We have lived	આપણે હજારો વર્ષોથી જીવીએ છીએ
	for thousands of years

51:58	and we have never understood	અને આપણે ક્યારેય પણ ભયના
	the nature of fear.	મૂળ સ્વરૂપને સમજ્યા નથી. ખરું?

52:07	What is the source of fear,	ભયનું ઉગમસ્થાન શું છે,
	what is the cause of fear.	ભયનું કારણ શું છે? બરાબર?

52:14	We apparently never ended fear,	એ દેખીતું છે કે આપણે ભયનો
		ક્યારેય અંત નથી કર્યો,

52:20	biological fear as well as,	જૈવિક ભય તેમ જ

52:24	certainly much more,	તેનાથી ય અધિક માનસિક ભયો, આંતરિક ભયો:
	psychological fears, inward fears,

52:31	fears of death,	મૃત્યુનો ભય - ખરું? - અભાવનો ભય,
	fear of not having,

52:38	not possessing,	મિલકત ન ધરાવવાનો ભય, ન હોવાનો
	fear of loneliness,	- એકલતાનો ભય - ખરું? -

52:43	we have so many fears.	આપણને કેટલા બધા ભયો છે.
	Don’t you know it?	તમે તે જાણતા નથી?

52:50	Don’t you know your fears?	તમે પોતાના ભયોને નથી જાણતા?
	No?	નહીં?

52:59	You’re a rummy crowd –	તમે કેવા વિચિત્ર લોકો છો -
	not know your own fears.	તમારા પોતાના ભયોને નથી જાણતા.

53:08	Out of these fears	આ ભયોમાંથી તમે
	you create gods,	ભગવાનોનું સર્જન કરો છો - ખરું? -

53:15	out of these fears	આ ભયોમાંથી તમે કર્મકાંડોનું સર્જન કરો છો,
	you create rituals,

53:22	spiritual hierarchies, gurus.	આધ્યાત્મિક અધિક્રમોનું,
		ગુરુઓનું સર્જન કરો છો.

53:30	All the temples of the world	દુનિયાનાં બધાં મંદિરો ભયની નીપજ છે.
	is out of fear.	ખરું?

53:38	And fear of your wife,	અને તમારી પત્નીનો ભય,
	fear of your governor,	તમારા શાસકનો ભય,

53:42	fear of your policeman,	પોલીસનો ભય,
	we’ve got thousands of fears.	તમે જાણો છો, આપણને હજારો ભયો છે.

53:48	And we’re asking what is fear?	અને આપણે પૂછીએ છીએ કે ભય શું છે?

53:52	Not your particular form of fear.	માત્ર તમારો વિશિષ્ટ પ્રકારનો ભય નહીં.
	You understand?	તમે સમજો છો?

53:58	Not my fear and your fear	મારો ભય અને તમારો ભય નહીં
	– what is fear?	- શું છે ભય?

54:05	If you understand	જો તમે મોટરગાડીની યંત્રરચનાને સમજો,
	the machinery of a car,

54:09	you’re not afraid of the car.	તો પછી તમે મોટરગાડીથી ડરતા નથી.
	Right?	ખરું?

54:13	You know how to run it,	તમે તેને કેવી રીતે ચલાવવી તે જાણો છો,

54:14	you know when it should be	ક્યારે તેની મરમ્મત કરાવવી અને
	serviced and looked after, etc.	કેવી રીતે સંભાળ લેવી તે જાણો છો.

54:21	So, if you know, realise,	માટે જો તમે તેને જાણો, અનુભવો, સમજો,
	understand,

54:27	be with the nature of it,	તેના મૂળ સ્વરૂપ સાથે,
	the cause of it, the root of it,	તેના કારણ સાથે, તેની જડ સાથે રહો,

54:35	then you will transcend fear,	ત્યારે તમે ભયને અતિક્રમી જશો,
	then fear is gone.	ત્યારે ભય જતો રહે છે. ખરું?

54:41	We’re going to do	આપણે આજે સવારે તે કરીશું.
	that this morning.

54:46	We’re asking what is fear,	આપણે પૂછીએ છીએ કે ભય શું છે,
	what’s the cause of it?	તેનું કારણ શું છે?

54:56	Not how to end it,	તેનો કેવી રીતે અંત કરવો તે નહીં,
	not how to transcend it,	તેને કેવી રીતે અતિક્રમી જવો તે નહીં,

55:03	control it and depress it	તેની ઉપર નિયંત્રણ મેળવવું
	and run away from it,	અને તેને દાબી દેવો અને તેનાથી

55:07	as you’re doing.	જેમ તમે કરો છો.

55:09	So what is the cause,	તો ભયનું કારણ શું છે,
	the source of fear?	ભયનું ઉગમસ્થાન શું છે?

55:19	Think it out, sir,	તે વિચારો, સાહેબ,
	go into it for a minute.	એક મિનિટ તેમાં જાવ.

55:29	Take your fear,	તમારા ભયને લો,
	your particular fear, or fears –	તમારો વિશિષ્ટ ભય, અથવા ભયો -

55:36	what is the root of it?	તેની જડ શું છે?

55:40	Security, desire for more,	સલામતી, અધિકની ઇચ્છા, તે બધું -

55:43	you understand?	તમે સમજો છો?

55:47	So, if you haven’t found it	એટલે, જો તમે તે ન શોધ્યું હોય તો તમે
	you will ask somebody	વક્તા જેવા કોઈકને પૂછશો

55:52	like the speaker,	કે તેનું કારણ શું છે?
	what is the cause of it?

55:57	Will you listen to it?	શું તમે તે સાંભળશો?

56:00	Listen, actually listen	સાંભળો, હકીકતમાં સાંભળો,
	as you listen to your boss,	જેમ તમે તમારા ઉપરીને સાંભળો છો તેમ,

56:06	who might throw you out,	જે તમને કાઢી મૂકી શકે, ઓછું વેતન આપી શકે,
	give you less money, you listen.	તમે ધ્યાનથી તેને સાંભળો છો.

56:15	You listen with all your heart,	તમે તમારા પૂરા દિલથી,
	with your fears,	તમારા ભયો સહીત,

56:18	with your apprehension	તમારી આશંકા સહિત કે
	you might lose the job	કદાચ તમે નોકરી ગુમાવી દો

56:22	therefore please	માટે મહેરબાની કરીને
	tell me what to do.	મને કહો કે શું કરવું.

56:28	Will you so listen to what he…	શું તમે તેવી રીતે સાંભળશો જે તે...
	or you say ‘Yes’.	અથવા તમે હા કહો છો.

56:36	So I’ll explain. May I?	તો હું સમજાવીશ.
		મને અનુમતિ છે?

56:43	But you know how to do	પરંતુ તમે કાર્યાલયમાં તમારી નોકરી
	your job in an office.	કેવી રીતે કરવી તે જાણો છો. ખરું?

56:52	So I’ll explain.	તો હું સમજાવીશ.

56:56	It’s rather complex,	તે જરા જટિલ છે,

57:00	and you like complexity.	અને તમને જટિલતા ગમે છે.

57:08	But the explanation	પરંતુ વિગતવાર નિવેદન
	is not the thing.	તે વસ્તુ પોતે નથી. બરાબર?

57:15	The word ‘fear’ is not fear.	‘ભય’ શબ્દ પોતે ભય નથી.
		ખરું?

57:20	The word is not the thing.	શબ્દ એ વસ્તુ નથી.

57:27	What is fear?	ભય શું છે?
	What is the cause of it?	તેનું કારણ શું છે?

57:35	Does the word ‘fear’ cause fear?	શું 'ભય' શબ્દ ભયનું કારણ છે?

57:43	You understand?	તમે સમજો છો?

57:45	The word ‘fear’,	શબ્દ 'ભય',
	does that evoke fear in you?	શું તમારી અંદર ભયનો ભાવ જગાડે છે?

57:53	Are you sure?	તમને ખાતરી છે?

57:58	So fear is a fact,	એટલે ભય એક હકીકત છે. અને
	and the word is not the fact.	શબ્દ એ હકીકત નથી. બરાબર?

58:09	Don’t look puzzled, sir,	મૂંઝાયેલા ન દેખાવ, સાહેબ,
	it’s very simple.	તે સહેલું છે, બહુ સહેલું છે.

58:13	The word ‘tree’ is not the tree.	'વૃક્ષ' શબ્દ એ વૃક્ષ નથી.

58:18	So, the explanation	એટલે વિગતવાર નિવેદન એ ભયનો
	is not means to end fear.	અંત કરવાનું સાધન નથી. ખરું?

58:36	So, we have to examine then,	એટલા માટે આપણે તે તપાસવું પડે
	what is time,	કે સમય શું છે,

58:40	because time is fear.	કારણ કે સમય એ ભય છે.
	Tomorrow something might happen –	આવતીકાલે કશુંક થઇ જાય -

58:46	my house might fall down,	મારું મકાન પડી જાય,
	my wife might turn to another man,	મારી પત્ની પરપુરુષ સાથે ચાલી જાય,

58:52	my husband has gone off	મારો પતિ ચાલ્યો ગયો છે
	and I’m in sorrow – fear.	અને હું દુઃખમાં છું - ભય.

58:57	You understand?	તમે સમજો છો?

58:58	Fear of the past,	ભૂતકાળનો ભય,
	fear of the future,	ભવિષ્યકાળનો ભય,

59:03	fear of the present,	વર્તમાનનો ભય;
	anything might happen.	કંઈ પણ બની શકે.

59:08	So, the past, the future	એટલે, ભૂત, ભવિષ્ય તથા વર્તમાન
	and the present

59:15	is caught in the wheel of time.	સમયના ચક્રમાં બંધાયેલાં છે.
		ખરું?

59:23	Yesterday, today,	ગઈકાલ, આજ, અને આવતીકાલ સમય છે.
	and tomorrow is time.	ખરું?

59:30	I have been that, I won’t be that,	હું તેવો હતો, હું તેવો નહીં હોઉં,
	but I am not that now.	પણ અત્યારે હું તે નથી. ખરું?

59:41	I have been, I shall be,	હું હતો, હું હોઈશ,
	but I am not.	પણ હું નથી.

59:50	So, the whole process	એટલે આખી પ્રક્રિયા સમયમાં ગતિ છે.
	is a movement in time.

59:57	Movement means time.	ગતિ એટલે સમય.

1:00:02	From here to there is a movement,	અહીંથી ત્યાં એ ગતિ છે,

1:00:06	and that means time,	અને તેનો અર્થ છે સમય,

1:00:09	to cover from this place	આ સ્થળેથી તે સ્થળ સુધી જવું
	to that place needs time.	તે સમય માગી લે છે.

1:00:15	So movement is time.	માટે ગતિ સમય છે.

1:00:17	All movement is time.	બધી ગતિ સમય છે.
		ખરું?

1:00:21	By the clock…	ઘડિયાળ પ્રમાણે.

1:00:23	Come nearer, sir,	વધુ પાસે આવો, સાહેબ,
	if you’re in the sun.	જો તમે તડકામાં હો તો.

1:00:29	Sir, come and sit, there’s	સાહેબ, આવો અને બેસો,
	plenty of room, for god’s sake.	ત્યાં ઘણી જગ્યા છે, ભગવાનને ખાતર.

1:00:43	Don’t be nervous of me,	તે વધારે સારું છે.
	I’m close to you.	મારાથી ગભરાવ નહીં, હું તમારી પાસે છું.

1:00:52	So, the past, the present	એટલે ભૂત, ભવિષ્ય તથા વર્તમાન
	and the future

1:00:57	is a movement	એ ગતિ છે
	which we call time.	જેને આપણે સમય કહીએ છીએ.

1:01:04	I was young once,	હું એક સમયે યુવાન હતો,
	now I’m ninety – this is time.	અત્યારે હું નેવું વર્ષનો છું - આ સમય છે.

1:01:14	So what is time?	તો સમય શું છે?

1:01:20	What is time?	સમય શું છે?

1:01:24	It took you time to come	તમને બનારસથી અહીં આવતાં
	from Benares to here.	સમય લાગ્યો.

1:01:31	It will take time	તમને પાછા જતાં સમય લાગશે.
	for you to get back.

1:01:36	So there is time by the clock,	એટલે કે ઘડિયાળ પ્રમાણે સમય છે - ખરું? -

1:01:42	there is time to cover a distance,	અંતર કાપતાં સમય લાગે છે,

1:01:46	there is time as the past,	ભૂત, ભવિષ્ય તથા વર્તમાન તરીકે સમય છે.
	the present, and the future.

1:01:53	Right, sir? All this is time.	બરાબર, સાહેબ? આ બધું સમય છે.
		બરાબર?

1:02:03	The past shapes the present	ભૂતકાળ વર્તમાનને ઘડે છે - ખરું? -
	– circumstances and so on.	સંજોગો અને તે બધું.

1:02:13	Please, this is very difficult,	મહેરબાની કરીને, આ બહુ મુશ્કેલ છે,
	don’t agree or disagree,	સંમત કે અસંમત ન થાવ,

1:02:16	just listen, find out.	માત્ર સાંભળો, શોધી કાઢો.

1:02:22	The past is now operating,	ભૂતકાળ અત્યારે સંચાલિત થઇ રહ્યો છે.
		ખરું?

1:02:29	and the future is shaped	અને વર્તમાન દ્વારા ભવિષ્ય ઘડાઈ રહ્યું છે,
	by the present, modified,	તેનામાં ફેરફાર થઇ રહ્યો છે,

1:02:36	circumstance has changed,	પરિસ્થિતિ બદલાઈ ગઈ છે,
	certain incidents happen,	અમુક બનાવો બને છે,

1:02:41	so the past is modified,	તેનાથી ભૂતકાળમાં ફેરફાર થાય છે, પરિવર્તન
	changed, altered.	થાય છે, ભૂતકાળ બદલાય છે. બરાબર?

1:02:48	And the future is what happens now.	અને અત્યારે જે બને તે ભવિષ્ય છે.
		ખરું?

1:02:58	So all time – the past,	એટલે સમગ્ર સમય
	the present, and the future –	- ભૂત, ભવિષ્ય તથા વર્તમાન -

1:03:04	is contained now.	અત્યારની પળમાં સમાયેલો છે.

1:03:08	This puzzles you – go slowly,	અરે, આ બધું તમને મૂંઝવે છે -
	I’m not in a hurry.	ધીરે જઈએ, મને ઉતાવળ નથી.

1:03:15	Sir, this applies to life,	આ બહુ... સાહેબ, આ જીવન સાથે સંબંધિત છે,
	not just to theory.	માત્ર તાત્વિક સિદ્ધાંત સાથે નહીં.

1:03:22	You are a Brahmin – sorry,	તમે બ્રાહ્મણ છો અથવા - અરે માફ કરજો,
	you don’t like Brahmins here.	અહીંયાં તમે બ્રાહ્મણોને પસંદ નથી કરતા -

1:03:27	You were something yesterday,	તમે ગઈકાલે કંઇક હતા,

1:03:31	incident takes place today	આજે એક બનાવ બન્યો જે ભૂતકાળની પરિસ્થિતિને,
	that changes, modifies,	ભૂતકાળને બદલે છે,

1:03:36	slightly alters the past	તેમાં ફેરફાર કરે છે,
	circumstance, the past,	થોડું પરિવર્તન લાવે છે,

1:03:41	and the future is what	અને ભવિષ્ય એ છે જે તમે અત્યારે છો
	you are now – modified.	- ખરું? - થોડા ફેરફાર સાથે.

1:03:48	That’s clear, isn’t it?	તે સ્પષ્ટ છે, ખરું કે નહીં ?
	Or is this still a puzzle?	કે હજુ તે મૂંઝવતો પ્રશ્ન છે?

1:03:56	That is, the past, the present	એટલે કે, ભૂત, વર્તમાન તથા
	and the future are now.	ભવિષ્ય અત્યારની પળમાં છે.

1:04:09	If there is no mutation now	તો અત્યારે કોઈ આમૂલ પરિવર્તન ન થાય

1:04:12	– you understand	- તમે સમજો છો,
	the word ‘mutation’ –	'પરિવર્તન' શબ્દ -

1:04:15	if there is no mutation now,	જો આ પળે પરિવર્તન ન થાય,

1:04:18	you’ll be exactly the same	તો તમે પહેલાં હતા તેવા જ રહેશો.
	as you’ve been before.	ખરું?

1:04:26	I think I’m an Indian,	હું વિચારું છું કે હું ભારતીય છું,
	with all the circus behind it,	એની પાછળના સઘળા સરકસ સહિત,

1:04:35	and I’ll be again Indian tomorrow.	અને આવતીકાલે ફરી ભારતીય હોઈશ.
	That’s logical.	ખરું? તે તર્કસંગત છે.

1:04:46	And that being Indian	અને ભારતીય હોવું તે મને
	divides me from Muslim,	મુસલમાનથી અલગ કરે છે

1:04:53	and I’ll quarrel with him,	- ખરું? - અને હું તેની સાથે ઝગડીશ,
	not only for his land,	માત્ર તેની જમીન માટે નહીં,

1:04:58	his increase of population, etc.	પણ તેનો વસ્તીવધારો
		અને બાકીની બધી બાબતો માટે.

1:05:01	So tomorrow is now.	માટે આવતીકાલ અત્યારે છે.
	I can’t go on explaining it to you.	હું તમને આનાથી વધારે સમજાવતો ન રહી શકું.

1:05:11	You understand this?	તમે આ સમજો છો?

1:05:14	So what you do now matters,	એટલા માટે તમે આવતીકાલે શું કરશો તેના કરતાં

1:05:16	much more than	તમે અત્યારે શું કરો છો
	what you will do tomorrow.	એનું મહત્ત્વ ઘણું વધારે છે.

1:05:32	So, what are you going to do?	તો, તમે શું કરશો?
	If tomorrow is now –	જો આવતીકાલ અત્યારે હોય -

1:05:37	that’s a fact,	તે હકીકત છે, તે મારો તાત્વિક સિદ્ધાંત નથી,
	it’s not my theory or your theory,	કે તમારો તાત્વિક સિદ્ધાંત નથી,

1:05:41	that’s a fact.	તે હકીકત છે.

1:05:43	I am greedy now,	હું અત્યારે અતિલોભી છું,

1:05:45	if I don’t do anything about it now,	જો હું તેની બાબતમાં અત્યારે કંઈ ન કરું,
	I’ll be greedy tomorrow.	તો હું આવતીકાલે અતિલોભી હોઈશ.

1:05:52	That’s all.	બસ તેટલું જ.

1:05:54	Can I stop being greedy today?	શું હું આજે અતિલોભી હોવાનું બંધ કરી શકું?

1:06:01	Will you? No, of course not.	ખરું? તમે કરશો?
		ના, અલબત્ત નહીં.

1:06:12	So, you will be	એટલે, તમે જેવા છો તેવા રહેશો.
	what you have been.

1:06:17	This is the pattern of humanity	માણસજાતનો લાખો વર્ષોથી આ ઢાંચો છે.
	for millions of years.

1:06:22	You don’t mind killing – right?	તમને કોઈને મારી નાખવામાં વાંધો નથી - ખરું?

1:06:26	Be honest,	પ્રામાણિક બનો, તમને
	you don’t mind killing.	કોઈને મારી નાખવામાં વાંધો નથી.

1:06:31	You subscribe to it,	તમે એને પોષો છો, તમે ઇચ્છો છો
	you want your country to be strong.	કે તમારો દેશ મજબૂત હોય. ખરું?

1:06:39	Don’t be ashamed of it,	આનાથી શરમાવ નહીં,
	this is a fact.	આ એક હકીકત છે.

1:06:44	And so you gather armaments;	અને તેથી તમે શસ્ત્રસરંજામ એકઠો કરો છો;
	you may not actually do it,	તમે પોતે તે ન કરતા હો,

1:06:49	you do it through tax,	પણ તમે કર દ્વારા તે કરો છો,
	through buying a stamp, you support.	ટિકિટ ખરીદીને તમે તેને ટેકો આપો છો. ખરું?

1:06:59	So, if you don’t stop	એટલે, જો તમે અત્યારે
	being an Indian now,	ભારતીય હોવાનું બંધ ન કરો,

1:07:05	you’ll be Indian tomorrow.	તો તમે આવતીકાલે ભારતીય રહેશો.

1:07:09	So what are you going to do now?	તો હવે તમે શું કરશો?

1:07:13	Oh, you people –	અરેરે, તમે લોકો -
	you stop there.	થોભો, તમે ત્યાં થોભી જાવ.

1:07:17	I’m asking what will you do now?	હું પૂછું છું કે તમે અત્યારે શું કરશો?

1:07:20	Q: Stop being an Indian.	પ્રશ્નકર્તા: ભારતીય હોવાનું બંધ કરીશું.

1:07:24	K: Will you?	કૃષ્ણમૂર્તિ: તમે કરશો?

1:07:29	You know what the implications are?	તમે તેના સૂચિતાર્થો જાણો છો?

1:07:33	Not the passport, not the paper.	પાસપોર્ટ નહીં, કાગળ નહીં.

1:07:37	Not to be associated	કોઈ દેશ સાથે જોડાવાનું નહીં,
	with any country,

1:07:46	not to be associated with any group,	કોઈ સમુદાય સાથે જોડાવાનું નહીં,
	with any religion –	કોઈ ધર્મ સાથે નહીં -

1:07:50	they’re all phoney anyhow.	તે બધા આમે ય બનાવટી છે.

1:07:55	Is that possible?	શું તે શક્ય છે?

1:07:59	Will you do it? Not you, sir.	શું તમે તે કરશો?
		તમે નહીં, સાહેબ.

1:08:03	Will you see the importance	શું તમે તેનું મહત્ત્વ સમજશો

1:08:08	that if there is no	કે જો આ પળે, આજે પરિવર્તન ન થાય,
	mutation now, today,

1:08:15	you’ll be exactly	તો તમે આવતીકાલે જેવા છો
	the same tomorrow.	તેવા જ રહેશો?

1:08:21	This is not optimistic	આ આશાવાદી કે નિરાશાવાદી વાત નથી,
	or pessimistic, this is a fact.	આ એક હકીકત છે.

1:08:27	For two and a half million years	પચીસ લાખ વર્ષો સુધી આપણે
	we have killed people –	લોકોનો સંહાર કર્યો છે - ખરું? -

1:08:37	as Buddhists,	બૌદ્ધ તરીકે, હિન્દુ તરીકે, ખ્રિસ્તી તરીકે.
	as Hindus, as Christians.

1:08:41	Perhaps Christians have	કદાચ ખ્રિસ્તીઓએ બીજા કોઈ પણ કરતાં
	killed more than anybody else.	વધારે સંહાર કર્યો છે.

1:08:47	You’re not Christian	તમે ખ્રિસ્તી નથી તેથી હું તમને
	so I can easily say that!	સહેલાઈથી આ કહી શકું!

1:08:54	I’ve tackled this question	મેં ખ્રિસ્તીઓ સાથે આ પ્રશ્નના નિકાલ માટે
	in front of the Christians.	સમજપૂર્વક પ્રયાસ કર્યો છે.

1:09:02	So, you understand	માટે તમે આની ગંભીરતા સમજો -
	the seriousness of it –

1:09:07	don’t play with it.	તેની સાથે રમત ન કરો.

1:09:13	If there is no radical	જો હું ન... જો આ પળે આમૂલ
	mutation now – now! –	પરિવર્તન ન થાય - આ પળે! -

1:09:20	I’ll be the same tomorrow.	તો હું આવતીકાલે આવો ને આવો જ રહીશ.

1:09:26	So, time is a factor in fear.	તો ભયની અંદર એક પરિબળ છે સમય.
		ખરું?

1:09:32	I am afraid of what	હું ડરું છું કે આવતીકાલે શું થશે.
	might happen tomorrow.

1:09:36	I am afraid of not passing an exam.	હું ડરું છું કે હું પરીક્ષામાં
		પાસ નહીં થાઉં. ખરું?

1:09:43	A girl or a boy wanting	એક છોકરી કે છોકરો
	to pass some examination	કોઈક પરીક્ષામાં પાસ થવા માગે છે

1:09:49	in order to have a better – more	કે જેથી કંઈક વધુ સારું મળે,
	money, better chance, better this,	વધુ ધન, વધુ સારી તક,

1:09:56	says I’m going to work, work, work	અને તે કહે છે કે હું તે પરીક્ષા પાસ કરવા
	to pass that exam.	માટે ખૂબ, ખૂબ મહેનત કરીશ.

1:10:01	I might not –	હું કદાચ પાસ ન થાઉં -
	fear comes in, and so on.	ભય પેદા થાય છે, વગેરે.

1:10:08	Fear is a common factor	ભય સમગ્ર માનવજાતનું
	of all mankind –	સર્વસામાન્ય પરિબળ છે -

1:10:12	it’s not you – of all mankind.	તમારું જ નહીં -
		સમગ્ર માનવજાતનું.

1:10:19	So, can that fear –	તો શું તે ભય - તમે સમજો છો? -
	fear, not one branch of it,	ભય, તેની એક શાખા નહીં,

1:10:25	can the root of fear	શું ભયના મૂળનું
	be totally demolished?	સંપૂર્ણપણે ખંડન કરી શકાય?

1:10:37	That is to have no fear of any kind.	એટલે કે કોઈ પણ પ્રકારનો ભય ન હોવો.

1:10:49	The speaker says	વક્તા કહે છે કે તે ચોક્કસ શક્ય છે.
	it is eminently possible.

1:10:56	That it can be done so radically.	તે બિલકુલ ધરમૂળથી કરી શકાય છે.

1:11:03	Either you kill the speaker	કાં તો તમે વક્તાને મારી નાખો
	or you worship him,	અથવા તમે તેની પૂજા કરો,

1:11:08	which are both the same.	જે બંને એકસમાન છે.
	You understand?	તમે સમજો છો?

1:11:14	And that’s what you’re doing now.	અને તમે અત્યારે તે કરી રહ્યા છો.

1:11:22	So, that’s one	તો, તે આપણા જીવનના પરિબળોમાંનું એક છે.
	of the factors of our life.

1:11:28	And we have lived with fear	અને આપણે ભય સાથે દસ લાખ વર્ષોથી
	for a million years, or more,	જીવ્યાં છીએ, અથવા તેથી વધારે,

1:11:33	and we still carry on.	અને આપણે હજુ તેવી જ રીતે જીવી રહ્યાં છીએ.

1:11:38	So, the speaker is saying	માટે, ક... વક્તા કહે છે કે
	fear can be totally ended.	ભયનો સંપૂર્ણપણે અંત કરી શકાય છે.

1:11:48	Don’t say it is illumined one,	એમ ન કહો કે તે જ્ઞાની છે,
	and all that nonsense.	અને એવું બધું વાહિયાત.

1:11:54	You can end it if you put	તમે તેનો અંત કરી શકો, જો તમે
	your brain, your heart into it,	તમારું મગજ, તમારું હૃદય તેમાં મૂકો તો,

1:11:59	completely, not partially.	સંપૂર્ણપણે, આંશિક નહીં.

1:12:04	And then you will see for yourself	અને ત્યાર પછી તમે પોતાની જાતે જ જોશો

1:12:08	what immense beauty	કે તેમાં કેટલું અપાર સૌંદર્ય છે.
	there is in it.

1:12:13	A sense of utter freedom.	નિરપવાદ મુક્તિનું ભાન.

1:12:19	Not freedom of a country	કોઈ દેશનું કે કોઈ
	or some government	સરકારનું સ્વાતંત્ર્ય નહીં,

1:12:24	but the sense of enormity	પરંતુ મુક્તિની પ્રચંડતાનું,
	of freedom, greatness of freedom.	મુક્તિની મહાનતાનું ભાન.

1:12:35	Will you do it?	ખરું? તમે તે કરશો?
	Today, now.	આજે, આ પળે.

1:12:42	From today,	આજથી, ભયનું કારણ જોઈને,
	seeing the cause of fear, end it.	તેનો અંત કરો.

1:12:52	It is time.	તે છે સમય.

1:12:56	Time means thought,	સમય એટલે વિચાર,

1:13:00	because time is a movement,	કારણ કે સમય એક ગતિ છે, ખરું કે નહીં
	isn’t it – we all agreed.	- આપણે બધાં સંમત થયાં છીએ.

1:13:04	And thought	અને વિચાર પણ એક ગતિ છે.
	is also a movement.

1:13:09	Don’t be dazzled by all this,	આ બધાથી પ્રભાવિત ન થઇ જાવ,
	it’s very simple.	આ બહુ સરળ છે.

1:13:15	Time is movement, thought is	સમય ગતિ છે, વિચાર ગતિ છે,
	movement, so time is thought,	માટે સમય વિચાર છે,

1:13:25	and thought is time.	અને વિચાર સમય છે.

1:13:28	Thought is based on knowledge,	વિચાર આધારિત છે

1:13:31	memory, experience and so on,	વિદ્યા, સ્મૃતિ, અનુભવ વગેરે ઉપર,

1:13:37	and time is also very limited	અને સમય પણ આપણા જીવનમાં
	in our life.	ઘણો મર્યાદિત છે.

1:13:45	As long as there is fear,	જ્યાં સુધી જૈવિક, શારીરિક, માનસિક ભય છે,
	biologically, physically,

1:13:51	psychologically, it destroys us.	તે આપણો નાશ કરે છે.

1:13:58	So, if one may ask, after listening	માટે, આપણે આ હકીકતને, તાત્વિક સિદ્ધાંતને
	to this fact, not theory,	નહીં, સાંભળ્યા પછી પૂછી શકીએ

1:14:07	what are you going to do?	કે, તમે શું કરશો?

1:14:13	Time is the factor	સમય એ ભય તથા વિચારનું પરિબળ છે,
	of fear and thought,

1:14:18	so if you don’t change now,	માટે જો તમે આ પળે બદલાવ નહીં,

1:14:22	you won’t ever change,	તો તમે ફરી ક્યારેય બદલાશો નહીં.
	ever again.

1:14:27	This constant postponing.	આ છે સતત પાછું ઠેલવું.

1:14:38	Right.	ખરું?