Krishnamurti Subtitles home


BO85Q2 - Tweede vraag- en antwoordbijeenkomst
Bombay (Mumbay), India
7 februari 1985



0:10 Krishnamurti: Voordat we deze vragen beantwoorden of onderzoeken, hoe benaderen we een vraag, een crisis, een uitdaging, iets dat we moeten onderzoeken? Hoe benaderen we dit? Ik denk dat de benadering heel wat meer uitmaakt dan de vraag zelf. Want als we het onachtzaam, nonchalant benaderen, dan heeft de vraag zelf zeer weinig betekenis, maar als we het benaderen zonder enige vooringenomenheid, zonder verlangen naar een comfortable oplossing of een gevoel dat je de vraag uit de wereld wilt helpen door de crisis de baas te worden, dan denk ik dat we de vraag nogal oppervlakkig maken en niet zo serieus nemen, dus de benadering is zeer belangrijk. En daarom moeten we het echt samen erover hebben: hoe is onze benadering en wat is ons motief, hoe bekijk je het en ontvang je elke uitdaging, elke vraag. Juist? Zijn we, wij allemaal in deze zaal - het is een beetje mistroostige zaal, mijn excuses hiervoor - vuil en niet comfortabel. Jeetje, hoe dit... ik zal er niet op ingaan. Waarom we genoegen nemen met al de vuiligheid in dit land.
2:46 Laten we verder gaan.
2:50 Stel je voor dat ik een probleem heb, allereerst onderzoek ik wat een probleem is. Een probleem, de etymologische betekenis van dat woord is iets waar je mee geconfronteerd wordt. Dat is de oorspronkelijke betekenis van het woord 'probleem' - iets wat op je weg komt of iets dat je uitdaagt. Hoe kijken we naar dat probleem? Wat is onze onmiddellijke reactie op dat probleem? Of je deinst terug voor het probleem of probeert het probleem te boven te komen. Ik hoop dat we op dezelfde lijn zitten, zijn we dat klein beetje? Alhoewel het nogal vroeg in de ochtend is. Of we proberen op een probleem een antwoord te vinden dat relatief plezierig en bevredigend is, of we kijken naar het probleem als iets dat nieuw en fris is.
4:42 Is elk probleem niet eigenlijk oud? Is dit goed zo en kan ik verder gaan? Zitten we hier een beetje op dezelfde lijn? Is een probleem, een crisis of een vraag, is dat iets nieuws, of is het een probleem dat zichzelf steeds maar weer herhaalt? Juist? Als het probleem zich herhaalt, waarom is het een vraag geworden die zichzelf herhaalt? Is ons brein herhalend, enzovoort. Juist? Zitten we vanmorgen samen op dezelfde golflengte? Het is aan jullie.
6:00 Wat? Het is een slechte typemachine! Ik kan er niets van maken.
6:23 1ste vraag: God maakte een wet en ging slapen, zoals je - wat is dit in hemelsnaam? - zoals je zaait, zo zal je oogsten. Is het mogelijk om het effect hiervan door menselijke inspanning te verminderen in het heden in de richting van rationele actie?
6:56 Wat betekent dit allemaal? Dit is beter. De lampen schijnen tegen elkaar in en daarom is het moeilijk. Mijn zicht is behoorlijk goed, maar niet zo goed.
7:39 Er is een tijd van lachen maar ook van huilen. Juist? Ik denk dat dit een tijd van lachen is.
7:55 2e vraag: U zegt dikwijls dat we onze hersenen moeten oefenen. Ook suggereert u om te luisteren zonder te handelen naar wat we hebben gehoord. Deze twee verklaringen lijken tegenstrijdig. Wilt u dit uitleggen.
8:20 U zegt ons dikwijls dat we onze hersenen moeten oefenen. - Ja, dat is beter - Ook suggereert u om te luisteren zonder te handelen naar wat we hebben gehoord. Deze twee verklaringen lijken tegenstrijdig. Wilt u dit uitleggen. U vraagt ons dikwijls onze hersenen te oefenen. Een groot deel van de tijd oefenen we onze hersenen. Als je geld verdient - als je geld verdient - dan oefen je de hele tijd. Maar als we naar iemand luisteren die heel iets anders verteld dan wat jij denkt, dan wat je gewend bent, dan kunnen we moeilijk luisteren naar de bewering van de ander, die misschien een ongebruikelijke bewering is. Dus wanneer de spreker suggereert: oefen je hersenen, dan bedoelt hij, oefen je gehele brein en niet een stukje ervan. Begrijpt u? En ook het luisteren. Hij heeft gesuggereerd dat we moeten luisteren. En hij legde uit wat het betekent om te luisteren. Er is niet alleen het horen met de oren maar ook is er het horen achter het oor. Begrijpt u? Je luistert naar een woord
10:50 – de smog in deze stad is verschrikkelijk. Sorry.
11:08 En we zeiden - sorry. En we zeiden: luisteren is een kunst. Het woord kunst betekent ook, alles op zijn juiste plaats zetten. En luisteren vereist aandacht, vereist een gevoel van zorgvuldigheid, een gevoel van ontvangen of naar iets te luisteren dat wel of geen betekenis kan hebben. Het kan een onjuiste bewering zijn, en in die onjuiste bewering de waarheid te zien en te horen. Volgt u dit allemaal? Horen impliceert een grote mate van gevoeligheid, niet alleen maar horen en het omzetten in iets wat je zelf prettig of onprettig vindt, of in iets wat je al weet. Maar door te luisteren alsof je voor de eerste keer luistert naar iets wat er gezegd wordt. Dat is de kunst. Net als elke andere kunst vraagt dat het vermogen om te luisteren. Juist? Te luisteren naar je vrouw, je man, naar een vriend, te luisteren naar je kinderen of naar een vogel of zo, waardoor je buitengewoon gevoelig wordt. Dat is de kunst van het luisteren. En hij zegt dat de vraag tegenstrijdig is. Dat wil zeggen, het luisteren en de activiteit van de hersenen - is dat niet zo? Is luisteren iets anders dan de activiteit van de hersenen? Bent u geïnteresseerd in deze vraag of zullen we deze overslaan?
14:34 Hebben we gezien hoe onze hersenen functioneren? Onze hersenen, niet volgens de wetenschappers, biologen enzovoort, maar heb je ooit gekeken hoe je eigen brein werkt? Hebt u dat gedaan? Waarom het bepaalde dingen denkt. Waarom een probleem zich telkens herhaalt. Waarom het bevooroordeeld is. Waarom het vasthoudt aan een geloof aan een idee enzovoort. Heb je het ooit geobserveerd terwijl het in werking is? Niet jij die ernaar kijkt, maar zodra het verschijnt ernaar kijken. Ik vraag me af of jullie dit kunnen volgen. Hebt u dit ooit allemaal geprobeerd? Nee dus. Dus laten we nu, als ik het meest respectvol mag voorstellen, als je naar de spreker luistert, luister je alsof het voor het eerst is? Hij gebruikt Engelse woorden en blijkbaar verstaan u en de spreker Engels. Nu, als je naar een woord luistert, heeft het woord een geluid, en het geluid wordt overgebracht naar de hersenen, en dan vertaalt het brein de bedoeling van dat woord, de betekenis van dat woord en het begrip van dat woord. Juist? Dus luisteren jullie nu als voor de eerste keer? Of je hebt de spreker al horen spreken over een aantal van deze onderwerpen - waarschijnlijk heb je erover gelezen of de tapes geluisterd, enzovoort - kan je dit allemaal terzijde leggen en luisteren alsof het voor de eerste keer is naar wat er gezegd wordt? Of kijk naar de zonsopkomst of de zonsondergang voor de eerste keer, wanneer je naar de zee kijkt, zodat het brein nergens aan gewend raakt. Begrijpt u wat ik probeer te zeggen, heren? Het brein raakt niet gewend aan zonsondergang, aan zonsopkomst, aan je vrouw, aan je man en al het andere - zodat alles nieuw en fris is. Dat is de kunst van het luisteren, de kunst van iets zien alsof je het voor de eerste keer ziet. Dat betekent dat de herinnering wordt tegengehouden. Dat is een discipline, niet de discipline van gehoorzaamheid maar de discipline om te leren hoe je moet kijken en luisteren. Het woord discipline betekent etymologisch een discipel die leert - niet van zijn meester of van zijn goeroe of van diegene die weet, maar iemand die leert. Dat betekent, alsof hij daarvoor niets wist en nu leert hij. Dat is de betekenis van het woord 'discipline', het komt van het woord 'discipel'. Nu, als we de hele tijd aan het leren zijn, dan word je de goeroe en discipel tegelijkertijd. Volgt u dit allemaal? O nee. Bent u, als ik mag vragen, aan het leren van de spreker?
19:47 V: Ja, meneer.
19:49 K: Leer je echt? Het maakt niet uit wie het zegt, meneer. Als je leert, wat is de betekenis van het woord 'leren'? Uit je hoofd leren? Of is er geen proces waarin iets wordt toegevoegd? Begrijpt u wat ik zeg? Niet toevoegen aan wat je al hebt vergaard, maar je verzamelt juist niet, maar leert, beweegt. Ik vermoed dat u nooit zoiets hebt gedaan, het is allemaal nieuw. Leren, horen en zien in een grote kunst. De dingen zien zoals ze zijn, niet alleen aan de buitenkant maar speciaal ook innerlijk - de dingen exact zien zoals het is. Dat is echte eerlijkheid. Daarin schuilt geen bedrog. Omdat we zo geneigd zijn onszelf voor de gek te houden, of je nu wilt of niet. Goeie god - alles gaat nogal moeizaam vanochtend, nietwaar?
21:51 V: Mag ik u verzoeken om gesproken vragen toe te staan en een dialoog samen te hebben, in plaats van het voorlezen van geschreven vragen.
22:01 K: Wat zegt u, meneer? Ik ben bang dat ik het niet goed gehoord heb. Zou iemand die het heeft gehoord mij het kunnen vertellen?
22:19 V: Hij wil een dialoog. Hij vraagt om een directe dialoog.
22:23 K: U wilt een dialoog?

V: Ja.
22:25 K: Weet u wat dat woord betekent?
22:29 V: Wij willen van u leren.
22:32 K: Het is een conversatie tussen twee mensen. En om een hele goede dialoog te hebben met een ander moeten we even geïnteresseerd zijn in of betrokken bij datgene waarover we discussiëren en spreken, een gesprek hebben. Dat betekent dat jij en de ander op hetzelfde niveau moeten zitten en dezelfde interesse hebben, dezelfde passie. Anders kan je geen dialoog hebben. Het is goed om een dialoog te hebben - ik zou willen dat we dat konden, maar als het publiek uit zoveel mensen bestaat, is het niet mogelijk een goede dialoog te hebben. Het is prachtig als je het kunt. Ik zal u niet tegenhouden om vragen te stellen. Maar om een goede, diepgaande dialoog te hebben is het nodig dat u en de spreker in dezelfde richting bewegen, met dezelfde betekenis, met hetzelfde directe begrip.
24:14 V: Ik wil graag een verduidelijking van wat u zojuist hebt gezegd. U zei, ware of onware beweringen. Wat is waarheid en wat is onwaar?
24:25 V: Hij vraag u wat is waarheid en wat is onwaar. Ware of onware beweringen.
24:32 K: Waarheid - wat is een ware of onware bewering? Hoe zoek je dat uit? Via een ander? Wat is een onware bewering? Onwaar - wat bedoel je met onwaar? Neem bijvoorbeeld, veel mensen accepteren - het is een nogal voor de hand liggend voorbeeld - veel mensen accepteren dat nationalisme iets geweldigs is. We moeten nationalistisch zijn. Is dat een onware of ware bewering? Hoe kijk je ernaar? Hoe zoek je dit uit? Ik neem als voorbeeld: de meeste mensen in de wereld geloven in God. Dat is toch zo? Juist. Je gelooft in God. Is dit nu een onware of een ware bewering? Hoe kom je hier nu achter? Geloof - je kunt geloven in alles wat je wilt, in elke illusie, in elk verzonnen, romantisch of sentimenteel begrip. En geloof hoeft niet per se waar te zijn - dat is geen enkel geloof. Dus hoe zoek je deze dingen uit? Hoe zoek je uit of er een God is? Om iets uit te vinden moet je een vrije geest hebben, niet een gelovige geest. Je moet een geest hebben die in staat is om te onderzoeken, te kijken, betwijfelen, bevragen, die niet bang is. Angst kan maken dat het onware waar is en dat het ware onwaar is. Dit gebeurt in de wereld. Om uit te zoeken wat waar is, wat waarheid is, moet er grote gevoeligheid zijn, gevoel van vrijheid - niet alleen het idee van vrijheid maar daadwerkelijk vrijheid, vrijheid van angst, enzovoort. De meesten van ons hebben veel illusies en deze illusies worden bewaarheid, echt. En om vrij te zijn van illusie is een heel noodzakelijke en en zware onderneming - totaal vrij te zijn van alle illusies, alleen dan kan je ontdekken wat waar en onwaar is. O, hier is het:
28:45 3e vraag: Aangezien u zegt dat er niet zoiets als een God bestaat en u ook de verering van goden afkeurt, komt de vraag in beeld hoe we zijn geboren en hoe de natuur is ontstaan. Graag uitleg. Ik hoef dat niet uit te leggen.
29:26 Aangezien u zegt dat er niet zoiets als een God bestaat en u ook de verering van goden afkeurt, komt de vraag op hoe we zijn geboren en hoe de natuur ontstaan is. Graag uitleg.
30:01 Wetenschappers zeggen dat we uit water zijn ontstaan, uit de cellen, van de dieren, de aap en dat is allemaal deel van de natuur. Het heeft ongeveer drie een half miljoen jaar geduurd om een menselijk wezen te worden en dat is wat we nu zijn. Of dit is waar of je gelooft dat God ons heeft gemaakt. Juist? Begrijpt u deze vraag? Of je gelooft in de wetenschappelijke theorie en de wetenschappelijke feiten, of je gelooft dat God ons gemaakt heeft of dat er een God in ons is - welk spel je ook wilt spelen. De wetenschappers hebben feitelijk bewijsmateriaal dat we begonnen als een kleine cel, die zichzelf in het water vermenigvuldigde en geleidelijk op het land ging leven, en vanaf de aap zijn we geworden wat we nu zijn. Dat wil zeggen, we zijn deel van de natuur, de hele wereld zit in ons. En als je gelooft dat een schepper je heeft gemaakt, moet die schepper nogal dom zijn, nogal blind, een idiote man of vrouw - want kijk eens naar wat we nu zijn. Nu lachen jullie maar al de tempels, moskeeën en de kerken zitten vol mensen die dit geloven. We zijn niet gemaakt naar het beeld van God maar we hebben God gemaakt naar ons beeld. Begrijpt u het verschil?
32:43 Heren, om uit te zoeken, te ontdekken of bij datgene te komen wat niet het woord is, geen herinnering of traditie, wat niet van tijd is enzovoort, moeten we eerst begrijpen wat we zijn. Waarom we zo geworden zijn - barbaars, gewelddadig, hebzuchtig en jaloers, geldzuchtig en elkaar hatend, je kent de dingen wel die in de wereld plaatsvinden. Het is veel belangrijker om daar eerst naar te kijken in plaats van te zeggen, wie heeft ons gemaakt? We zijn wat we nu zijn, blind, nogal dom, goedgelovig, angstig, eenzaam, gedeprimeerd en verdrietig - dat is allemaal wat we zijn. En om deze hele structuur van de menselijke psyche te begrijpen is veel belangrijker dan alleen maar over God te praten, of een ritueel te herhalen of naar een tempel te gaan om een stuk steen te vereren.
34:39 Heren, de spreker keurt helemaal niets af. Vergeef me dat ik erop wijs. Hij laat gewoon zien wat wij mensen aan het doen zijn. Hij fungeert als een spiegel zodat je jezelf kan zien in die spiegel. Die spiegel in geen autoriteit - hij heeft geen autoriteit, het is gewoon een spiegel. En die spiegel, als je het helder ziet, als je begrijpt wat je ziet in de spiegel dan kan je spiegel weggooien, maak hem kapot en maak er geen andere god van of een andere persoonlijke verering, zoals de meeste Indiërs geneigd zijn te doen.
35:42 Wat vooral belangrijk is, is dat we uitzoeken hoe we leven. waarom we zo kleingeestig en beperkt zijn, zo op onszelf gericht, egoïstisch. Het kan klinken als een herhaling maar dat is de belangrijkste factor die ons leven bepaalt.
36:34 4e vraag: Wat is de geest? Is het ooit mogelijk voor de geest om naar zichzelf te kijken zonder de waarnemer? Het schijnt niet zo simpel te zijn als het kijken naar een bloem zonder vanuit een centrum te kijken.
37:05 Wat is de geest? is het ooit mogelijk om zichzelf te zien zonder een waarnemer? Het schijnt niet zo simpel te zijn als het kijken naar een bloem vanuit geen centrum, zonder het centrum.
37:32 Juist? Hebt u de vraag begrepen? Ja? Zou u zo vriendelijk willen zijn om mij te dit vertellen?

V: ja
37:43 K: Wat is de geest? En wat is het brein? Is het brein de geest, of is de geest het brein? Dat is de ene vraag. De andere is: is het mogelijk voor het brein, het denken zichzelf in actie te zien, in beweging? Dat is de tweede vraag. En is het ooit mogelijk om waar te nemen, te kijken, te zien, zonder de waarnemer? Dit zijn de drie vragen die daarbij komen kijken. Bent u hier geïnteresseerd in?
38:32 V: Ja.

K: Heren, behaag me niet, ik kan opstaan en weggaan, het maakt me niet uit. Hopelijk heeft dit uw interesse of hecht u hier belang aan - geen interesse , maar belang. Is de geest anders dan het brein? Dit is een heel belangrijke vraag, want we hebben deze materie bediscussieerd met een aantal wetenschappers en anderen. Het brein is het centum van alle reacties van onze zenuwen, is het centrum van alle actie en reactie. Reactie en geen reactie. Het is het centrum van angst, van jaloersheid, haat, geweld, verdriet, eenzaamheid, bezorgdheid, depressie, smart en ga zomaar door. Het is het centrum van alle beweging, van tijd en het denken. Juist? En dat brein is geconditioneerd door het denken, door angst, door lijden, en het is ook geconditioneerd door kennis. Volgen jullie dit allemaal?

V: Ja.
40:15 K: Dus het brein dat op deze aarde geleefd heeft gedurende meer dan drie een half of vier miljoen jaar, niet als mens maar als dier en dergelijke en alleen de laatste half miljoen of 50.000 jaar is het een menselijk wezen geworden met het brein dat nu in de huidige mens zit. Dit is wat de wetenschappers zeggen, dat dit brein al sinds 8000 jaar voor Christus bestaat en misschien zelfs wat langer geleden. Dus dit brein is geconditioneerd. Dat is een feit, geconditioneerd door het denken, door de tijd. En het kan alleen functioneren op een beperkte manier - gedeeltelijk. Juist? Als je bent gespecialiseerd als ingenieur, functioneert het voor de rest van je leven in een bepaalde richting. Als je geïnteresseerd bent in geld dan werkt het in die richting. Juist? Als je een geleerde bent, een expert, dan ga je informatie verzamelen en je brein zit vast in die kennis. Dus het brein is geconditioneerd door ervaring, door kennis, door herinnering en dat is denken en tijd. Dit is een vanzelfsprekend feit. Bevindt de geest zich in het brein? Begrijp je mijn vraag?

V: Ja
42:44 K: Bevindt de geest zich in het brein of buiten het brein? Ik zal er niet te lang op ingaan omdat we hier geen dialoog over kunnen voeren - ik zou wensen dat we dat konden.
43:14 Zie je, bevindt liefde zich in het brein? Beantwoord deze vraag. Is liefde compassie, niet sympathie of empathie of tederheid en dat alles. Liefde kan dat allemaal omvatten, maar het brein is beperkt, geconditioneerd. En als liefde in het brein zit, dan is liefde geconditioneerd, beperkt. Juist? En is liefde beperkt? is compassie, met haar oneindige intelligentie, zit dat in het brein? Of daarbuiten?
44:23 V: Ja

K: Nee meneer, zeg geen ja. Alstublieft, dit is een zeer serieuze vraag. Je moet daar heel, heel diep op ingaan. En het brein kan dit alleen ontdekken als het gewaar is van zijn eigen beperking en in dat besef, omdat het aandacht heeft voor die beperking, wordt het dan volledig vrij en daardoor stil. Dan heeft de geest de mogelijkheid om contact te maken met het brein en niet het brein met de geest. Ik weet niet of u dit allemaal begrijpt. Kunt u dit alles een beetje volgen?
45:24 V: Ja meneer.
45:27 K: Echt? Weet je wat het betekent als je je dagelijkse manier van leven begrijpt, de waarheid en onwaarheid ziet in je dagelijkse leven en ziet hoe die dagelijkse werking en het dagelijks bestaan ​geconditioneerd is, bekrompen, beperkt en gebaseerd op eigenbelang. En is het mogelijk vrij te zijn van dat eigenbelang. En dan te zien wat er gebeurt - niet dat je je voorstelt wat er zou kunnen gebeuren. Dit alles vraagt dat je er of jaren mee bezig bent of je kunt het in een oogwenk begrijpen. Dit is een hele serieuze zaak omdat de geest iets buitengewoons is, als hij überhaupt bestaat, dat betekent, als liefde überhaupt bestaat. Liefde is niet geconditioneerd. Ik kan van mijn vrouw, mijn vader, moeder of mijn zoon houden, en toch kan die parfum er altijd zijn, het is niet persoonlijk.
47:36 5e vraag: Om menselijke problemen te begrijpen zoals angst, eenzaamheid en verdriet, lijkt uw uitspraak 'De waarnemer is het waargenomene' het allerbelangrijkst te zijn. Hoe dan ook, de logica van die uitspraak lijkt niet voorbij het intellectuele niveau te gaan. Hoe komt het dat bepaalde feiten louter begrippen blijven?
48:26 Om de menselijke problemen te begrijpen zoals angst, eenzaamheid en verdriet, lijkt uw uitspraak 'De waarnemer is het waargenomene' het allerbelangrijkste te zijn. Hoe dan ook, de logica van die verklaring lijkt niet voorbij het intellectuele niveau te gaan. Hoe komt het dat bepaalde feiten gewoon begrippen blijven?
49:12 K: Wat bedoelen we met begrijpen, het woord 'begrijpen'? Als je zegt, "ik begrijp", wat bedoel je daarmee? Begrijp je de betekenis van de woorden of bedoel je dat je de strekking van de woorden begrijpt en dat is het geluid van de woorden, of begrijp je het zogenaamd intellectueel? Dat wil zeggen, je hebt de betekenis van de woorden begrepen en de betekenis blijft als een begrip in de hersenen aanwezig. Juist? Dus begrijpen, betekent dat louter het begrijpen van de woorden of echt begrip? Dat wil zeggen, je hebt onderzocht, geobserveerd, gezocht, bevraagd, betwijfeld en je komt op een punt - o ja, dat is het. Welke is het als je het woord 'begrijpen' gebruikt? En dat is ons probleem. Je hoort een uitspraak, zoals we die zojuist gedaan hebben, en je maakt van die uitspraak een abstractie. - een aftreksel van die uitspraak - en dan maak je er een idee van. Het idee wordt het allerbelangrijkste en niet het feit. Zitten we het hier op één lijn, een beetje? Doe je dat nu? Is het niet zo dat als de spreker zegt, wat bedoel je met begrijpen, is dat dan alleen dat de woorden intellectueel worden gesnapt, de betekenis, de woordelijke associaties enzovoort? Je bevat het met het intellect - wat eigenlijk maar een klein deel van het begrijpen inhoudt. Intellect is maar een deel, maar als dat deel het allerbelangrijkste wordt dan ontken je elk ander deel. Dus als je iets begrijpt, is dat begrijpen actie - niet alleen begrijpen. Bijvoorbeeld, ik begrijp de aard van geweld, niet alleen fysiek geweld maar de hele complexe eigenschap van het geweld. Niet alleen begrijp ik dat, maar ik zie de consequenties van alle geweld en de implicaties en de verschillende vormen van geweld. Ik kijk naar het geheel en niet alleen naar een deel daarvan - en hoe we vluchten naar het verzonnen idee van geweldloosheid. Ik omvat dat allemaal en kijk ernaar. Als dat kijken dan plaatsvindt, geef je er aandacht aan en gaat er voorbij. Om de problemen rond het hele menselijk bestaan te begrijpen, zoals angst, eenzaamheid en verdriet, lijkt uw verklaring "de waarnemer is het waargenomene" het allerbelangrijkst te zijn. Laten we hierop ingaan, zullen we? De waarnemer en het waargenomene. Heb je ooit naar de maan gekeken, de volle of de nieuwe maan? De schoonheid van een nieuwe maan, het smalle strookje licht aan de westelijke hemel of de volle maan in een andere nacht? Heb je ernaar gekeken? Als je ernaar kijkt, wie kijkt ernaar? Volg dit alstublieft een beetje, als u het niet erg vindt. Raak niet verveeld, maar volg het. Ik kijk naar die nieuwe maan. Kijk ik ernaar als was het voor de eerste keer, of kijk ik ernaar zeggende, dat is de nieuwe maan en het gaat volle maan worden over twee weken. Dus wat ik zie heb ik direct onder woorden gebracht. Juist? Kan ik naar de nieuwe maan kijken zonder het woord? Want het woord is niet de maan. Het woord "maan" is niet de werkelijke maan in het firmament. Maar wij, als we ergens naar kijken, is onze onmiddellijke reactie om datgene direct te verwoorden. Dat is vanzelfsprekend, meneer. Als ik naar mijn vrouw kijk dan zeg ik, zij is mijn vrouw. We kijken nooit naar haar al was het voor de eerste keer, zonder het woord, zonder de herinnering, zonder alle implicaties van een vrouw of een man. Dus kan je - om het simpel te houden - kan je naar een boom of bloem kijken zonder het woord? Heb je het ooit geprobeerd? Heb je het ooit gedaan? Zonder het woord. Dan zal je zien hoe het woord het feit verdraait. Als je zegt, ze is mijn vrouw of hij is mijn man, of vriendin enzovoort, dan heb je door het onder woorden brengen van een mens - die leeft - hem of haar tot een woord gemaakt. Daarom is dat woord beperkt. Begrijpt u dit? Begrijpen we een beetje van dit alles? Kan je ergens naar kijken zonder het woord? Kan je kijken nu je hier zo zit, kijkend naar deze figuur, kan je kijken naar deze figuur zonder het woord, zonder het beeld, zonder de reputatie of zonder al deze onzin? Kan je naar hem kijken? Is het woord niet de waarnemer? Begrijpt u dat? Is het woord en het beeld, de herinnering, is dat niet allemaal de waarnemer? Is de achtergrond om een hindoe te zijn met al de bijgelovigheid, met al de overtuigingen en implicaties, of als je een moslim bent - het is die achtergrond, het is de herinnering die de waarnemer creëert, alsof die wat anders is dan het waargenomene. Juist? Volgen jullie dit een beetje? Of verkwisten we onze tijd. Dus kan je kijken en observeren zonder de achtergrond, zonder dat de voorbije herinneringen inbreuk maken op datgene wat geobserveerd wordt? Als je dat doet is er alleen het ding dat geobserveerd wordt. Er is geen waarnemer die observeert en het ding waarneemt. Heb u dit een beetje begrepen? Meneer, als er een scheiding is tussen de waarnemer of degene die toekijkt, tussen de waarnemer en het waargenomene, als er een scheiding is tussen de twee - zoals we al eerder zeiden - waar verdeeldheid is daar moet conflict zijn. Juist? En om te begrijpen waarom mensen in conflict leven vanaf het moment van geboorte totdat ze sterven, is het nodig om uit te zoeken waarom deze scheiding bestaat tussen de waarnemer en het waargenomene, enzovoort. Of is er alleen datgene wat waargenomen wordt?
1:00:42 V: (onverstaanbaar)
1:00:45 K: Wat zegt u, meneer? Ja, graag.
1:00:55 V: (onverstaanbaar)
1:01:12 K: Wilt u naar voren komen en vertalen wat ze zeggen.
1:01:17 V: Hij denkt dat de waarnemer een dood ding is.
1:01:27 V: Zal ik naar voren komen?
1:01:29 K: Kom maar niet want het gaat te lang duren. Goed.
1:01:51 Is hij verdwenen? Mag ik iets zeggen? Dit is wat u leuk vindt. Kletsen en schreeuwen. Is hij weg? Goed, laten we doorgaan.
1:02:52 Ik ben blij dat jullie je hebben vermaakt. Dit is geen vermaak, hemeltjelief.
1:03:07 Meneer, wat we zeggen is, als er een scheiding is dan moet er conflict zijn. Dit is een wet. Een eeuwige wet. Als er verdeling is, een scheiding, iets dat uiteenvalt in twee delen, dan moet er een conflict zijn. En dat conflict wordt uiteindelijk oorlog, het vermoorden van mensen. Wat duidelijk nu gebeurt in de wereld - Amerika, Rusland, in Libanon, moslims, de islamitische wereld en de niet-islamitische wereld - zij zijn in conflict. Om dit te begrijpen en zo vrij te zijn van conflict, werkelijk er vrij van te zijn, moet je begrijpen waarom de waarnemer zo dominant wordt, en hem of haar scheidt van het waargenomene. Juist? Wanneer ik observeer, als ik getrouwd ben of als ik een vriendin heb, dan is er verdeeldheid tussen ons - feitelijk, niet alleen de fysieke verdeeldheid, maar de verdeeldheid van traditie, het gezag van de ouder, de autoriteit van iemand, daarom er is altijd verdeeldheid in onze relaties en daarom is er altijd conflict tussen mensen. Er zijn maar weinig mensen in de wereld die een relatie hebben waarin conflict niet bestaat. En dat conflict bestaat omdat we de waarnemer van het waargenomene hebben gescheiden. Ik ben anders dan mijn woede. Ik ben anders dan mijn jaloersheid, Ik ben anders dan mijn verdriet. Door anders te zijn is er conflict. Dat wil zeggen, ik moet van mijn verdriet af, of ik moet verdriet overwinnen, vertel me hoe ik verdriet kan overwinnen, vertel me wat te doen met mijn angst - er is conflict, almaar conflicten. Maar jij bent verdriet. Je bent niet anders dan verdriet, is dat niet zo? Je bent niet anders dan woede, of wel? Je bent niet anders dan je seksuele verlangen, of wel? Je bent niet anders dan de eenzaamheid die je voelt - je bent eenzaam. Maar we zeggen, ja, ik ben eenzaam maar ik wil daaraan ontsnappen. Dan ga ik naar de tempel om vermaakt te worden, enzovoort. Je bent niet anders dan hoe je bent, je bent die hoedanigheid. Ik ben woede. Ik ben verdriet. Ik ben eenzaam, gedeprimeerd. Vroeger, toen ik het scheidde, deed ik iets aan mijn verdriet. Begrijpt u? Als ik eenzaam ben dan vlucht ik uit de eenzaamheid, ik probeer het te overwinnen of het te analyseren en probeer de eenzaamheid te vullen met allerlei soorten van amusement of religieuze activiteit. Maar als ik eenzaam ben, kan ik er niets aan doen. Begrijp je dit feit? Nee? Alsjeblieft, vertel me. Als ik eenzaam ben en ik ben eenzaam - niet ik ben eenzaam, als iets anders dan ik - Ik ben dat. Daarvoor deed ik er iets aan, nu kan ik er niets aan doen omdat ik dat ben.
1:07:52 Dus wat gebeurt er als de waarnemer het waargenomene is? Begrijpt u? Als ik de woede ben, wat gebeurt er dan? Heb je dit onderzocht of zeg je gewoon, ja, ik ben de waarnemer en het waargenomene? Zinloos. Maar om dit uit te zoeken of te ervaren, als je erop ingaat ontdek je dat woede altijd anders is dan jij. Dat is altijd de traditie geweest, dat was de conditionering waarin je zegt, ik ben anders dan mijn woede, daarom deed je er iets aan. Maar als je je realiseert dat jij de woede bent, wat ga je dan doen, wat gebeurt er? Allereerst, alle conflict stopt. Juist? Volgen jullie dit een beetje? Alle conflict houdt op als je dat beseft. Ik ben bruin - klaar. Dat is een feit. Lichtbruin of donkerbruin of paars of wat voor kleur dan ook. Dus je elimineert dit allemaal, dit proces van verdeeldheid in jezelf dat conflict met zich meebrengt.
1:09:42 Hoe komt het, vraagt iemand, dat we een abstractie maken van een feit? Het feit is: ik ben woede. Ik ben jaloers en eenzaam. Waarom maken we hier een idee van, een abstractie? Is het gemakkelijker een abstractie te maken dan het feit onder ogen te zien? Omdat ik met het idee kan spelen. Ik zeg ja, dit is een goed idee, dat is een slecht idee, overtuig me ervan, overtuig me niet - volgt u me? Ik kan zo doorgaan. Maar wanneer er geen abstractie is maar wel een feit, dan moet ik het aanpakken. En dan scheid ik mezelf af en zeg, Ik ga er hier iets aan doen. Maar als je je realiseert dat er geen scheiding is, jij bent dat, je bent "wat is", je bent een hindoe, je bent een moslim, je bent een christen, je bent een zakenman of je bent lelijk en brutaal - je bent dat allemaal - dan heb je alle afscheiding in jezelf geëlimineerd en dan is er geen conflict. Weet je hoe het brein is als er geen conflict is? Wanneer de hersenen voortdurend in conflict zijn, zoals de hersenen van de meeste mensen zijn, wat gebeurt er dan met die hersenen? Die zijn gewond - juist? Die zijn gewond, beschadigd.
1:11:59 V: Mag ik een vraag stellen?
1:12:05 K: Meneer, ik zit midden in een ... Kom maar hier. Kom en ga zitten. Arme kerel, hij komt van zo ver, laat hem de vraag stellen, - nog een momentje meneer, laat me dit even afmaken.
1:12:41 Waarschijnlijk heb je zolang geleefd met conflict, met pijn, verdriet, angst, met dit conflict, en je hebt gezegd, dit hoort bij mijn leven, ik zal conflicten accepteren en je bent deze weg gegaan. Maar je hebt nooit onderzocht wat conflict met de hersenen doet, met een mens, met de psyche. Weet je, die worden voortdurend geslagen - als iemand voortdurend wordt geslagen, fysiek, weet je wat er dan gebeurt? Constant gebombardeerd met conflict, wat gebeurt er met de hersenen? Ze krimpen. Ze worden heel klein, beperkt en lelijk. Dat is wat er met ons allemaal gebeurt. Dus de redelijk intelligente man vraagt, waarom zou ik voor de rest van mijn leven in conflict moeten leven? Dus hij gaat onderzoeken wat conflict is. Conflict bestaat als er een scheiding is - zowel van binnen als van buiten - En deze scheiding is in de grond fundamenteel het "ik", de waarnemer en datgene wat waargenomen wordt. Twee gescheiden activiteiten die werken, maar dat klopt niet, omdat je woede bent, je bent gewelddadig. Dus als je op dit punt komt en je realiseert dat de waarnemer het waargenomene is, dan is er een heel andere activiteit gaande.
1:15:05 Nu meneer, wat had u willen zeggen?
1:15:12 V: U vertelt me dat ik de woede ben omdat de woede een toestand van mijn geest is. En verdriet is ook een toestand van mijn geest. Geluk en ongeluk, woede, dit zijn allemaal toestanden van mijn geest. Omdat ik mijn geest ken. Omdat ik mijn geest niet ben. Mijn geest is anders dan mij omdat het mijn geest is.
1:15:34 V: Ik ben niet de geest.

K: Juist.
1:15:36 V: Geest is volkomen anders dan "ik". Ik ken de toestanden van mijn geest, omdat het soms in een gelukkige en soms in een ongelukkige toestand is, soms in verdriet. Als ik één gedachte krijg uit het geheugen herinner ik me die misschien, mijn geest blijft die herinnering terughalen en is altijd verdrietig.
1:15:59 K: Waarom? Ik begrijp dat heel goed. Wilt u hier komen en ons toespreken? Hallo, kom hier! Het woord is aan u, meneer.
1:16:42 V: Nee, het spijt me, meneer. Als ik mijn woede ken dan is het geen woede. Waarom? Omdat ik mijn woede ken. Als ik me identificeer met woede, volgt daar direct de actie uit. Is dat correct of niet? Begrijp me goed, ik ontmoedig niemand.
1:17:08 K: O, nee. We proberen het te begrijpen.
1:17:13 V: Mr Krishnamurti, begrijp me niet verkeerd.
1:17:19 K: Ga hier stil zitten. Ga zitten. Nu u hier bent, ga zitten.
1:17:34 Het is tijd om te stoppen. Het is tijd om te stoppen.
1:17:50 U hebt gehoord waar K over gesproken heeft deze ochtend. U hebt verschillende antwoorden gekregen, verschillende antwoorden op vragen en we gaan nogal verward weg, niet helder, maar als we naar elkaar luisteren - ik heb geluisterd naar deze meneer, echt geluisterd en er is geen conflict tussen de spreker en hemzelf, omdat hij heeft geluisterd, weet hij wat hij te zeggen had. Als we nu gewoon voor één dag of één uur zien wat conflict is, waarom mensen gevangen zitten in conflict met alle pijn en angst, dit allemaal, dan kunnen we misschien een leven leiden met een brein dat nooit beschadigd wordt, dat nooit een wond of schok heeft gehad, waardoor het brein vrij is. En het is alleen dan dat misschien de geest - die liefde is - contact kan maken met de hersenen. Dat is het.