Krishnamurti Subtitles home


BO85T2 - Denken en tijd gaan altijd samen
Tweede openbare toespraak
Bombay (Mumbai), India
3 februari 1985



0:19 Zullen we doorgaan waar we gisteren over hebben gesproken? Ik neem aan dat jullie hier zijn om mij te horen spreken, is dat zo? We gaan een gesprek hebben. Het is niet een lezing maar een conversatie tussen ons beiden, een conversatie tussen twee vrienden, vrienden die op zichzelf bijzonder zijn, vrienden die elkaar al lange tijd kennen, vrienden die geen indruk op elkaar willen maken, die niet proberen elkaar te overtuigen over het een of ander. Zij zijn gewoon vrienden, die golf met elkaar hebben gespeeld, wandelingen hebben gemaakt, en naar de lucht hebben gekeken en de mooie avond, de fraaie bomen en de groene lanen en de mooie bergen, en ze praten over hun intieme problemen, problemen die ze niet hebben kunnen oplossen en problemen die verwarrend zijn, leven in een moderne wereld met alle moeilijkheden, chaos en vulgariteit van dit alles. Ze zijn bezorgd wat het met de mensen gaat worden, waarom hebben ze er een miljoen jaar over gedaan om te worden wat ze nu zijn: onredelijk, bijgelovig, geloven in wat dan ook, goedgelovig zijn en gevangen zitten in organisaties.
2:55 Deze twee vrienden, jij en de spreker gaan samen over dingen praten. Dat betekent dat je niet luistert naar de spreker maar meedoet met zijn geestesgesteldheid aan dit onderzoek. Dus jij en de spreker moeten zoveel mogelijk onze hersenen gebruiken en niet zomaar accepteren wat hij zegt. Wees sceptisch, redelijk, vraag, onderzoek, en als je wilt, kunnen we beiden een lange reis maken, niet alleen uiterlijk maar ook innerlijk, in de hele psychische wereld, de wereld van het denken, de wereld van verdriet, de wereld van angst en alle beproevingen van de mensheid. En daarom is dit is geen lezing om geïnformeerd, overtuigd of geïnstrueerd te worden, maar vooral om samen een dialoog te hebben, een soort conversatie, niet vasthoudend aan onze eigen bijzondere vorm van geloof of overtuigingen, maar wel uitwisselen en veranderen naarmate we verder gaan, niet ons vasthouden of vastklampen aan onze eigen ervaringen, bijgeloof en dergelijke. Dus jij bent die persoon, jij bent die vriend met wie de spreker in gesprek is, met wie je een gesprek hebt. Er is dus geen sprake van enige vorm van propaganda en ik probeer je ook niet te overtuigen van wat dan ook, integendeel, ik vraag je te twijfelen, vragen te stellen, te onderzoeken, redelijk, logisch en gezond als dat mogelijk is. En als vrienden luisteren ze naar elkaar.
6:03 Luisteren is een kunst en zeer weinigen van ons zijn er toe in staat. We luisteren nooit echt. Het woord heeft een geluid en als we niet luisteren naar het geluid zijn we altijd aan het interpreteren, en proberen de woorden te vertalen in onze eigen specifieke taal of specifieke traditie, maar we luisteren nooit intens zonder enige vervorming. Dus de spreker stelt voor, met alle respect, dat je luistert. Interpreteer niet wat hij zegt of vertaal niet wat hij zegt in je eigen specifieke terminologie of volgens je eigen kennis, maar luister. Als je een verhaal vertelt, een nogal spannend verhaal aan een kleine jongen, luistert hij met een enorm gevoel van opwinding, nieuwsgierig, vol energie. Hij wil weten wat er gaat gebeuren. Wie is de slechterik? Wie is de heldin? En hij wacht vol opwinding tot het einde toe. En wij volwassenen zijn dit vermogen tot nieuwsgierigheid kwijtgeraakt, het gevoel van energie om iets uit te zoeken, de energie die nodig is om de dingen heel duidelijk te zien zoals ze zijn, zonder enige vervorming. En we luisteren nooit naar elkaar. Je luistert nooit naar je vrouw, nietwaar? Je kent haar veel te goed, of zij jou. Er is niet een gevoel van diepe waardering, vriendschap, een goede verstandhouding zodat je naar elkaar luistert, of je het nu leuk vindt of niet, maar je luistert. En als je zo volledig luistert, dan is datzelfde luisteren, diezelfde daad van luisteren een groot wonder, omdat dat luisteren, zoals zien, observeren, erg belangrijk is.
9:24 We observeren nooit. We observeren iets als het goed uitkomt, prettig voor ons is. We kijken als er een beloning of straf is. Ik weet niet of je gemerkt hebt dat onze hele opvoeding, opleiding in ons leven, het dagelijks bestaan is gebaseerd op een buitengewoon principe - beloning en straf. Juist? Je mediteert zodat je beloond wordt. Je gaat vooruit om dan beloond te worden, enzovoort. Nu, hier is geen beloning of straf. We bespreken dingen samen. Het is heel belangrijk om dit te begrijpen. Als iemand een beloning zoekt, zowel fysiek of psychologisch, zit in het zoeken naar een beloning ook de straf - als de beloning niet bevredigend is. Dus alsjeblieft, kunnen we naar elkaar luisteren, om de zaak, om het luisteren zelf en niet om een andere reden. Luisteren zoals je zou luisteren naar geweldige muziek of naar het zingen van een vogel, met je hart, met je geest, met alle energie die je hebt. Dan kan men heel ver gaan. Dus we gaan samen praten waar we gisteravond gestopt zijn.
11:46 De meeste mensen, wij allemaal, zoeken zekerheid, en die neemt vele, vele vormen aan. Zekerheid is erg belangrijk. Als je niet veilig bent zowel fysiek als psychologisch, dan kunnen de hersenen niet goed functioneren, volledig en energiek. We moeten zekerheid hebben. Maar fysieke zekerheid ontbreekt voor vele miljoenen mensen die maar net een maaltijd per dag hebben En wij, de zogenaamde goed opgeleide welgestelde mensen die verschillende vormen van overtuigingen hebben aangenomen enzovoort, we zoeken de hele tijd, zowel bewust of zonder het te weten, een soort zekerheid die ons volledige bevrediging geeft. Maar we informeren nooit naar wat onzekerheid betekent. Begrijp je mijn vraag? We willen zekerheid en dat is nodig, want zowel biologisch als psychologisch moet er zekerheid zijn. En in de zoektocht naar zekerheid informeren we nooit naar wat onzekerheid betekent. Begrijp je? Als we samen kunnen ontdekken wat onzekerheid is, waarom we onzeker zijn, dan verschijnt in het ontvouwen hiervan, als gevolg hiervan op natuurlijke wijze zekerheid. Zijn we op hetzelfde punt gekomen in onze conversatie? We informeren nooit waarom we onzeker zijn. We willen altijd zekerheid, hoe meer hoe beter, Nu, wat is onzekerheid? Waarom zijn we onzeker, in de relatie tot elkaar? In de buitenwereld is een enorme verwarring, onrust en pijn gaande in de wereld. En iedereen wil zijn eigen plekje, iedereen wil zijn eigen zekerheid, hij wil ontsnappen uit deze vreselijke staat van onzekerheid. Kunnen we nu samen onderzoeken waarom we onzeker zijn? Juist? Kunnen we dat gaan doen? Kunnen we dit doen? Kunnen we deze lijn volgen? Niet wat zekerheid is, omdat je zekerheid in een illusie kunt zoeken, in een fantastisch romantisch idee. Je kunt zekerheid zoeken in een beeld, in een traditie, of zekerheid in een familie, in een naam. En er is altijd onzekerheid als je probeert zekerheid te vinden. Juist? Kunnen we verder gaan?
16:18 Waarom zijn mensen, jij en mensen zoals wij - wij zijn leken, geen specialisten - waarom zijn we onzeker en wat betekent dat woord? In je relatie tot je vrouw of je man is er geen gevoel van volledige zekerheid, er is geen volledig gevoel dat alles goed is. Er is op de achtergrond altijd een gevoel dat het niet helemaal goed zit. Alles is zo verward, onzeker. Dus als we kunnen onderzoeken waarom het menselijk brein, welke onophoudelijk naar zekerheid zoekt en het moet zekerheid hebben anders kan het niet goed functioneren. Heb je dit opgemerkt? Je bent het hier te makkelijk mee eens. Je knikt alsof het iets ... Alsjeblieft, houd je hoofd stil en onderzoek met mij om te ontdekken waarom mensen zo onzeker zijn. Onzeker waarover? Omdat je geen baan hebt? In een land dat is zo overbevolkt is als dit land, vijftien miljoen mensen worden er elk jaar geboren, overbevolkt, en het onderwijs is zo verrot in dit land. Voor één baan zijn er waarschijnlijk 10.000 mensen beschikbaar, en er is capaciteit, technologisch capaciteit en zo meer. Daarin zit een bepaalde mate van onderzoek, niet alleen research maar men voelt dat door dit te bereiken een bepaalde zekerheid komt. Juist? En in hun relaties is er altijd een gevoel van onzekerheid. Herken je dit alles of verzin ik maar wat? Wat is onzekerheid? Als we niet onzeker waren zouden we niet praten over goden, we zouden niet praten over zekerheid. Als we onzeker zijn zoeken we het tegenovergestelde.
19:33 Heb je ooit geluisterd naar gelui? Die kraai. Geluid. Het universum is gevuld met geluid, de aarde is vol geluiden. En we zoeken stilte. Meditatie doe je om een soort vrede te vinden of een soort stilte. Maar als je geluid begrijpt, is er stilte in dat horen van geluid. Stilte is niet gescheiden van geluid. Je begrijpt dit niet omdat je nog nooit geluisterd hebt naar geluiden. Heb je ooit onder een boom gezeten als de lucht heel stil en rustig is, geen dansende bladeren, wanneer er absolute stilte is. Heb je ooit onder zo'n boom gezeten en geluisterd naar het geluid van de boom? Als er geen stilte was zou er geen geluid zijn. Je begrijpt dit allemaal niet. Het geluid van onzekerheid, de klank, maakt dat we zekerheid zoeken omdat we nooit hebben geluisterd naar het geluid van onzekerheid. Begrijp je dat? Als je luistert naar de implicaties van onzekerheid, waardoor wij goden en rituelen verzinnen, en al deze idiote nonsens, als je luistert naar de totale beweging van onzekerheid dan komt vanuit deze onzekerheid op natuurlijke wijze zekerheid voort. Wanneer je zekerheid najaagt alsof die losstaat van onzekerheid, dan zit je in een conflict. Ik vraag mij af of je dit begrijpt. Alsjeblieft, begrijp dit een klein beetje. Weet je, op een avond wanneer de sterren helder zijn - niet in Bombay - als de sterren helder zijn en er is alleen een ster aan het firmament en er is absolute stilte, en als je luistert naar deze stilte, is er in deze stilte geluid. En er is geen verschil tussen geluid en stilte. Ze gaan beide samen. Op dezelfde manier, als je onzekerheid begrijpt, wat het veroorzaakt, de oorzaak van onzekerheid is onze eigen beperkte, gebroken, psychologische toestand, en als er een holistische manier van leven is dan is er niet zoiets als zekerheid of onzekerheid.
24:13 Als u wilt, gaan we het nu samen bespreken wat een holistische manier van leven is. Het woord 'heel' betekent compleet, het woord 'heel' betekent dat er geen fragmentatie is, het is niet verbrokkeld, er zijn geen fragmenten - fragmenten in de vorm van een zakenman, artiest of dichter, een religieuze onbenul of een zakenman enzovoort, die we hebben verdeeld in ons leven. Je behoort tot een speciale groep met jouw bloemenkransen en apart gekleed en iemand anders draagt een ander soort kostuum. We zijn constant mensen aan het indelen en stoppen ze in een of ander hokje, zodat ze dit zijn, zij zijn communisten, socialisten, kapitalisten enzovoort. Nu, ons leven, als je het goed observeert, ons leven is versnipperd, ons leven is gefragmenteerd. En als we begrijpen waarom wij mensen die op deze schitterende aarde hebben geleefd gedurende duizenden of miljoenen jaren, of gedurende 1 miljoen of 50.000 jaren, waarom we zo gefragmenteerd zijn, zo verbrokkeld.
26:28 Een van de hoofdoorzaken van deze verbrokkeling is - zoals we gisteren al zeiden - dat het brein slaaf is van het denken. Het denken is beperkt, zoals we daar gisteren op in zijn gegaan. Wanneer er beperking is dan moet er fragmentatie zijn. Als ik begaan ben met mezelf, met mijn vorderingen, met mijn vervulling, met mijn geluk, met mijn probleem, heb ik de gehele structuur van menselijkheid in mezelf verbroken. Begrijp je dat? Dus een van de factoren waarom mensen zo gefragmenteerd zijn, is het denken. Alsjeblieft, geef hier je aandacht aan. En een van de factoren is tijd.
27:51 Heb je ooit nagedacht over wat tijd is? Volgens de wetenschappers die zich bezighouden met tijd is het een serie bewegingen. Dus beweging is tijd. Juist? Begrijp je dat? Tijd is niet alleen volgens het horloge, chronologisch - tijd als de zon opkomt, de zon ondergaat, tijd wanneer de dageraad is, en de sneeuw op de bergen en de diepe valeien, dat is ook tijd. De duisternis van de nacht en de helderheid van een ochtend. En er is ook psychologische tijd, innerlijke tijd: ik ben dit, ik zal dat worden. Ik weet niets van wiskunde maar op een dag zal ik er alles over leren. Dat vraagt tijd. Een nieuwe taal te leren vergt veel tijd - drie maanden, zes maanden of twee maanden. Dat is ook tijd. Er is tijd om te leren, te onthouden, om vaardigheden te ontwikkelen, en er is ook tijd in de vorm van de egocentrische entiteit, die zegt: ik zal iets anders worden. Dus het psychologische worden impliceert ook tijd. Dus we doen onderzoek naar wat tijd inhoudt. Niet alleen de tijd om een vak te leren maar ook de tijd die we hebben ontwikkeld in het proces om iets te bereiken. Ik weet niet hoe te mediteren, ik zit met gekruiste benen en op een dag zal ik leren hoe ik mijn gedachten onder controle kan krijgen. Op een dag zal ik bereiken wat meditatie hoort te zijn, dus ik oefen, oefen en oefen. Dan word je een mechanische aap omdat je mechanisch wordt door alles wat je beoefent. We gaan nu niet in op meditatie omdat het een bijzonder gecompliceerde vraag is, daarover praten we later.
31:01 Dus tijd. Tijd is het verleden, het heden en de toekomst. Tijd, dat is het verleden: al mijn herinneringen, ervaringen en kennis, alles wat mensen hebben bereikt wat achterblijft in de hersenen in de vorm van herinnering, die het verleden is. Dat is simpel. Het verleden werkt nu in het heden. Juist? Is dat simpel, helder? Het verleden: al de herinneringen, al de kennis, al de ervaringen, de tendensen enzovoort, de achtergrond. Die hele achtergrond werkt nu. Dus jij bent het verleden. En de toekomst is wat je nu bent. Misschien gewijzigd, maar de toekomst is het verleden, gewijzigd. Kijk hiernaar, begrijp dit alsjeblieft. Dus het verleden gewijzigd in het heden is de toekomst. Je traditie als een cultureel land in de laatste drie- tot vijfduizend jaar, deze enorme opeenstapeling van kennis, cultuur, Alle dingen waarmee mensen hebben geworsteld, die ze hebben onderzocht, waarover ze een dialoog hebben gevoerd, dat alles komt samen in het heden, omdat de economische omstandigheden dat vragen, en het verleden is verbrokkeld, veranderd, en gaat de toekomst worden. Juist? Dit is een feit. Dus het verleden dat zichzelf verandert in het heden is de toekomst. Dus als er geen radicale verandering is in het heden zal morgen hetzelfde zijn als je vandaag bent. Dus de toekomst is nu. Ik vraag me af, begrijpen jullie dit? Dat de toekomst, niet de toekomst om kennis te vergaren, maar de psychologische toekomst, dat de psyche, het 'ik', het zelf, het verleden is, herinnering, en die herinnering wijzigt zichzelf nu en gaat door. Dus de toekomst en het verleden zijn in het heden. Dus alle tijd, het verleden, heden, is vervat in het nu. Juist? Het is niet gecompliceerd, alsjeblieft. Het is logisch.
35:06 Dus als het menselijk brein niet nu verandert, onmiddellijk, dan is de toekomst wat je bent, wat je bent geweest. Juist? Dus is het mogelijk om nú radicaal, fundamenteel te veranderen? niet in de toekomst? Daarom vragen we, een van de factoren van onzekerheid is tijd en het denken. Juist? Vinden we elkaar hierin een klein beetje? Bewegen we samen een beetje voorwaarts, stap voor stap. Het is nogal simpel, maak het niet ingewikkeld. We zijn het verleden. Daar is geen twijfel aan. En dat verleden wordt aangepast in reactie, in uitdagingen op verschillende manieren. En dat wordt de toekomst. Kijk, je hebt in dit land een beschaving gehad gedurende drie- tot vijfduizend jaar. Dat is het verleden. En moderne omstandigheden vragen dat je breekt met het verleden. En je hebt nu geen cultuur meer. Je kan spreken over de voorbije cultuur en geniet van de roem uit het verleden en de jaren daarvoor, eeuwen, maar dat hele verleden is vernietigd, versnipperd door de tegenwoordige eisen en uitdagingen. En deze uitdagingen, deze eisen maken dat je wordt veranderd in een economische eenheid. Dus het verleden dat door het heden wordt uitgedaagd, wordt de toekomst. Dus alle verleden en toekomst zit in het nu. Dus alle tijd is in het nu. Ik zou willen dat jullie dit konden begrijpen.
37:51 Dus we zeggen dat het denken en tijd de grootste oorzaak zijn van gefragmenteerde mensen. En we willen ook geworteld zijn, identificatie. Identificatie met een groep, met een familie, met een goeroe en daarom is het zo dat je deze aparte kleding draagt. Ik weet dat je dat niet zomaar zal loslaten, maar dat is jullie zaak. Dus we willen ons identificeren met een groep, met een familie of met een land enzovoort. En oorlog, de dreiging van oorlog is een belangrijke factor in ons leven omdat oorlog ons psychologische houvast zou kunnen vernietigen en daarom zijn we bereid anderen te doden. En we willen ook geïdentificeerd zijn. Begrijp je? Geïdentificeerd met een naam, geïdentificeerd met een familie, enzovoort. Dus dit zijn de belangrijkste factoren in onze gefragmenteerde leven. Luister je naar de waarheid hiervan of luister je gewoon naar een beschrijving van wat er gezegd wordt en kun je de beschrijving bevatten maar niet de waarheid ervan? Begrijp je? Het idee hiervan maar niet de feiten hiervan. Heb je dat begrepen? Stel, als voorbeeld, de spreker zegt: alle tijd is in het nu. Als je dat begrijpt, dan is dat de meest geweldige waarheid. En luister je hiernaar als een serie woorden en daarom als een geluid of een woord of een idee, een voorstelling van de waarheid als een idee, of begrijp je de waarheid hiervan, niet een abstractie maken van de waarheid? Begrijp je? Wat doe je nu? Kijk, leef je met het feit of maak je een abstractie van het feit in een idee en jaag je dan het idee na, niet het feit? Dit is wat het intellect doet. Intellect is nodig. We hebben waarschijnlijk maar weinig intellect, hoe dan ook, omdat we onszelf hebben overgegeven aan iemand. Intellect vraagt verstand, logica en heel goed de dingen kunnen zien, onderscheiden. En ook is het vermogen van het intellect nodig om informatie te verzamelen en te handelen naar die informatie. En als je een uitspraak hoort als: alle tijd is in het nu, en een uitspraak als: je bent de hele mensheid, omdat jouw bewustzijn één is met al de anderen. Heb je geluisterd naar deze uitspraken? Maak je er een abstractie van in de vorm van een idee? Of luister je naar de waarheid ervan, het feit ervan, de diepte ervan, het gevoel van onmetelijkheid dat het inhoudt? Ideeën zijn niet onmetelijk, maar een feit heeft enorme mogelijkheden.
43:33 Dus een holistisch leven is niet mogelijk wanneer de oorzaak, dat wil zeggen, denken, tijd en het verlangen naar identificatie en houvast, een manier van leven beletten die volledig en compleet is. Nu, je hoort deze uitspraak en je vraag zal dan zijn, hoe moet ik stoppen met denken? Een logische vraag, nietwaar? Juist? Hoe moet ik dat doen? Ik weet dat tijd nodig is om een vak te leren, taal enzovoort, een technisch vak, tijd is nodig voor research, maar ik begin me net te realiseren dat het worden van 'wat is' in 'wat zou moeten zijn' tijd kost en helemaal verkeerd zou kunnen zijn. Het zou helemaal niet waar kunnen zijn. Dus je begint vragen te stellen of je zegt, ik begrijp niet waar u het over heeft maar ik ga hierin mee. Dit is eigenlijk wat er speelt. Ik zou willen dat we helemaal eerlijk waren tegenover onszelf. Eerlijkheid is een van de belangrijkste dingen, zoals nederigheid, Een ijdele man die nederigheid cultiveert, een ijdele man die nederigheid creëert, dan is deze nederigheid een deel van ijdelheid. Maar nederigheid heeft niets te maken met ijdelheid, met trots. Het is een gemoedstoestand, brein, dat zegt, ik weet het niet maar laat mij onderzoeken. Nooit zeggen: 'Ik weet het'. Begrijp je dit allemaal?
46:19 Nu, je hebt geluisterd naar het feit dat alle tijd nu is - feit - misschien ben je het er niet mee eens of misschien wel. Dat is een van onze vreselijke dingen, eens en oneens zijn. Waarom zouden we het eens of oneens zijn? Het is een feit dat de zon opkomt in het oosten, dat is een feit - je bent het niet eens of oneens. De zon is ondergegaan, dat is een feit. Dus kunnen we dit uit onze taal schrappen, uit onze conditionering, het ermee eens of oneens zijn zodat we samen kunnen kijken naar feiten? Er is dus geen verdeeldheid tussen degenen die het ermee eens zijn en die het er niet mee eens zijn. Begrijp je? Er is enkel de dingen zien zoals ze zijn. Je kan zeggen: 'Ik zie het niet', dan is dat een andere zaak. Dan gaan we erop in waarom je het niet ziet, enzovoort. Maar als we het gebied binnenkomen van het ermee eens zijn of niet, dan raken we steeds meer in de war.
47:45 Dus de spreker heeft gezegd dat ons leven gefragmenteerd is. Dat is een feit. Onze manier van denken is gefragmenteerd. Je bent een zakenman en verdient veel geld en dan ga je een tempel bouwen. Juist? Of geeft het aan een goed doel. Zie de tegenstelling. En we zijn nooit eerlijk tegenover onszelf, heel eerlijk. Niet eerlijk om iets anders te worden of om iets anders te kunnen begrijpen Maar zonder twijfel helder, absoluut, een gevoel van eerlijkheid, wat betekent: geen illusies. Als je liegt, dan vertel je een leugen en je weet het, en zegt: 'Ik vertelde een leugen', niet eromheen draaien, Wanneer je kwaad bent, dan ben je kwaad. Je zegt dat je kwaad bent. Zoek niet naar oorzaken en verklaringen hiervoor of hoe ervan af te komen. Dus dit is absoluut nodig als je op onderzoek gaat in veel diepere dingen, zoals we nu doen. Maak van een feit niet een idee maar blijf bij het feit. Daar heb je een zeer heldere waarneming voor nodig.
49:37 Nu, na dat allemaal gezegd te hebben zeggen we: op het gebied van logica en intellect begrijp ik dit. Dat is wat je zult zeggen. En hoe moet ik het verband leggen tussen wat ik begrijp met mijn logica en intellect en wat ik heb gehoord, dat de waarheid is? Dus je hebt direct al een scheiding gecreëerd tussen het intellectueel begrijpen en de actie. Juist? Zie je dit? Luister gewoon, doe er niets aan. Zeg niet, hoe moet ik iets krijgen, hoe kan ik een einde maken aan het denken en tijd? - je kunt zoiets niet, dat zou absurd zijn omdat je het resultaat bent van tijd en denken. Dus je gaat rond en rond in cirkels. Maar als je luistert, niet reageert, niet zegt hoe, maar feitelijk zoals je luistert naar wat mooie muziek, een kreet, naar het gezang van vogels - luistert - dat tijd allemaal in het nu is en het denken een beweging. Dus denken en tijd zijn altijd samen, het zijn niet twee aparte bewegingen - een constante beweging. Dat is een feit. Luister hiernaar.
51:35 Daarna komt identificatie. Je wilt geïdentificeerd zijn, omdat je je in de identificatie als hindoe of moslim, christen, wat het ook is, veilig voelt. Dat is een feit. En dat is een van de oorzaken van fragmentatie in ons leven - zoals tijd, denken, identificatie. En ook zekerheid willen hebben en daarom je houvast zoeken in een bepaald land of in een bepaalde familie, commune, een groep. Dit zijn - luister hiernaar, doe even niets - dit zijn de factoren van onze fragmentatie. Nu, als je heel erg goed luistert, creëert dat luisteren zijn eigen energie. Juist? Begrijp je? Als ik luister naar het feit, naar wat er gezegd wordt, en er is geen reactie omdat ik aan het luisteren ben, houdt dat in dat je al je energie verzamelt om te luisteren en dat geeft je een enorme aandacht in het luisteren. En door het luisteren vallen de factoren of de oorzaken van fragmentatie weg. Als je iets doet dan handel je naar de feiten. Maar als er observatie is zonder verdraaiing of vooroordeel, dan wordt door deze observatie, deze gewaarwording die heel aandachtig is, door die aandacht zelf, het besef van tijd, denken, enzovoort, uitgewist.
54:15 Is het tijd om te stoppen? Het is bijna een uur, nee, nog niet. Het is vijf minuten over zeven. Dus ik zal stoppen om kwart over zeven.
54:38 En ook een van de factoren in ons leven, waarin we leven in fragmentatie, is angst. Dat is een gemeenschappelijke menselijke factor. Mensen zijn vanaf het allereerste begin, een miljoen jaren of 50.000 jaar geleden, bang geweest. En ze hebben nooit het probleem opgelost. Als je nooit bang zou zijn, zouden er geen goden, rituelen of gebeden zijn. Het is onze angst die al de goden en afgoden heeft gecreëerd. Al de goeroes en hun absurditeiten. Dus kunnen we ingaan op deze vraag, waarom mensen in angst leven en of het mogelijk is hier totaal vrij van te zijn, niet af en toe, niet sporadisch, maar gewaar te zijn van de objecten van angst en ook gewaar zijn van de innerlijke oorzaken van angst. Begrijp je mijn vraag? Je kunt zeggen, ik ben niet bang, maar je hele achtergrond laat zien dat de achtergrond is gebaseerd op angst, omdat jullie allemaal in God geloven, nietwaar? Goddank is er tenminste iemand die dat niet doet. Of misschien geloven veel mensen niet in God. God is uitgevonden door mensen omdat ze bang zijn. Al de rituelen en de extravagante kleding die de priesters aantrekken, maar op de achtergrond is er angst.
57:23 Wat is angst? Niet wat veroorzaakt angst, daar zullen we het zo over hebben, maar wat is angst? Ben je niet bang? Als je echt eerlijk bent voor de verandering, zou je dan zeggen, ik ben bang?
57:44 Nee? Bang voor de dood of bang om een baan te verliezen, bang voor je vrouw of man, bang voor de publieke opinie, bang om niet door je goeroe erkend te worden als een belangrijke volgeling, bang voor het donker, bang voor zoveel dingen. We praten niet over de objecten van angst. Ik ben bang 'voor' iets. We onderzoeken de angst zelf. per se, op zichzelf. Men zou bang kunnen zijn voor de publieke opinie. Het gaat over angst. De spreker zou bang kunnen zijn want volgend jaar zou hij misschien niet zo'n groot publiek kunnen hebben en alle absurditeiten van dat allemaal. Dus we vragen, wat is de oorzaak en wat is angst zonder de oorzaak? Is er zoiets als angst zonder de oorzaak? Of roept het woord angst, het geluid van angst al angst in ons op. Begrijp je? Jullie kijken zo - Ik moet niet naar jullie kijken. Begrijp je? Zeg bijvoorbeeld: communisme, "communisme", als je dit woord hoort dan reageer je daarop, als je een kapitalist bent. Zelfs als je een socialist bent reageer je daarop. En wanneer je het woord "angst" hoort, reageer je daarop. Is dat niet zo? Natuurlijk. Nu, wordt de angst gecreëerd door het woord of is het woord anders dan de angst? Dit is niet gecompliceerd. Het is simpel. Het woord is niet het ding. Juist? Het woord "lamp" of het woord "microfoon" is niet de echte microfoon - het woord is niet het ding. Juist? Dus ik vraag, we vragen, het woord angst is anders dan het feit, of het woord creëert het feit? Begrijp je? Begrijp je? Men moet hier helder over zijn. Als er geen woord zou zijn zoals het woord 'angst' is er dan angst? Voorzichtig, ga hier langzaam op in. Zie je, het woord "liefde" is niet deze vlam. En op dezelfde manier is het woord "angst" misschien niet de feitelijke angst, het gevoel in de greep te zijn, te leven in een gevoel van nervositeit, de angst. Je weet wat angst doet met mensen. Zij leven in duisternis, zij zijn altijd bang, bang, bang, en hun leven wordt zo aangetast, enzovoort. Dus we vragen, het woord is niet het feit, het woord in niet het ding. Dat moet wel duidelijk zijn. De "microfoon" is niet het werkelijke ding voor de spreker. Dus wat is de oorzaak of veroorzaker van angst? Nu, wacht even. Ik heb je deze vraag gesteld, de spreker heeft je deze vraag gesteld: wat zijn de oorzaken van angst, enzovoort. Hij heeft je deze vraag gesteld. Hoe luister je naar deze vraag? Omdat deze vraag zelf vitaliteit heeft van zichzelf, energie van zichzelf. Omdat het een bijzonder serieuze vraag is. Het is niet alleen een intellectuele vraag. Intellect komt erbij kijken, maar de vraag zelf: wat is de oorzaak van angst, als je bij de vraag blijft en niet een antwoord probeert te vinden, begint de vraag zelf zich te ontvouwen. Begrijp je? Nee. Stel je voor dat ik je heel serieus vertel: 'Ik hou van je.' Word niet romantisch. Stel je voor dat ik je dit vertel met heel mijn hart. Hoe luister je hiernaar? Luister je hiernaar, of komen al je reacties erbij? Misschien heb je nog nooit liefgehad. Je bent getrouwd, hebt seks, kinderen, en misschien weet je niet wat liefde is. Waarschijnlijk weet je het niet. Het zou een feit kunnen zijn. Als je liefhebt zouden er geen goeroes zijn, geen beeltenissen, geen afscheiding. We zullen hier een andere keer op ingaan.
1:05:22 Dus wat is de oorzaak van angst? Luister ernaar, als ik zo vrij mag zijn te suggereren, luister ernaar. Stel die vraag aan jezelf en probeer die niet te beantwoorden. Als je een antwoord wilt vinden, dat wil zeggen, laat me de oorzaak achterhalen, dan zal ik die uitschakelen, dan betekent het dat jij anders bent dan angst. Juist? Volg je dit? Ben jij anders dan angst? Of je bent angst. Als je hebzuchtig bent, is de hebzucht anders dan jij? Als je woedend bent, is de woede anders dan jij? Jij bent woede, jij bent hebzucht. Dus jij bent angst. Natuurlijk. Als je toegeeft en het feit inziet dat jij woede bent, hebzucht bent, angst bent, want dat volgt eruit. Maar nu heb je jezelf gescheiden van angst en zegt, ik moet er wat aan doen. En je hebt er wat aan gedaan gedurende de laatste 50.000 jaar. Je hebt goden uitgevonden, puja, en al de rest van die onzin.
1:07:09 Dus luister naar de vraag en reageer niet en zeg niet hoe. Het woord 'hoe' moet helemaal verdwijnen uit onze geest, brein. Dan vraag je om hulp en dan ben je afhankelijk van iemand, dan verlies je al je vitaliteit, onafhankelijkheid en gevoel van stabiliteit. Dus je stelt deze vraag aan jezelf en verwacht geen antwoord. Stel de vraag, laat de vraag zelf - je hebt een zaadje geplant in de aarde en als het zaad leeft, dan zal het door beton gaan. Heb je een grassprietje in de stoep gezien? Wat een buitengewone vitaliteit dat grassprietje heeft, om door het zware cement heen te breken. Op dezelfde manier, als je deze vraag stelt aan jezelf en daaraan vasthoudt, dan zal je de oorzaak ervan zien. De oorzaak is erg simpel, ik kan dat uitleggen, dat is op dit moment niet ter zake. Het is belangrijk is om de vraag te stellen en laat de vraag - omdat je serieus bent, je wilt ontdekken hoe te ademen, hoe juist te leven - dus je stelt de vraag en laat deze vraag zichzelf beantwoorden, zoals het zaad in de aarde. Dan ga je zien dat het zaad bloeit en verwelkt. Begrijp je dit? Maar als je de hele tijd eraan trekt als het groeit - je hebt wat zaad geplant in de aarde, zoals we in ons hart en geest het gevoel van angst hebben geplant, maar als je eraan blijft trekken en ernaar blijft vragen, dan verlies je energie. Maar als je de vraag alleen laat en ermee leeft, dan zal je zien dat er een reden is voor angst - niet het woord, niet de uitleg maar de werkelijke waarheid ervan. De oorzaak van angst is denken en tijd. Is het niet zo? Ik heb een baan en ik kan die morgen verliezen. Ik heb geleefd met pijn en die is nu verdwenen en ik ben bang dat die terug zal komen. Juist? Je kent dit toch wel?
1:10:56 Dus tijd is de toekomst en het verleden, zoals ik nu uitgelegd heb en ook het denken. Denken en tijd zijn de twee factoren van angst. Je kunt er niets aan doen. Zeg niet, hoe stop ik met denken - dat is een domme vraag omdat je moet kunnen denken om van hier naar je huis te gaan, om auto te kunnen rijden, om een taal te spreken. Maar tijd is misschien helemaal niet nodig, psychologisch, innerlijk. Ik ga hier nu niet op in want het is te gecompliceerd.
1:11:45 Dus we zeggen: angst bestaat vanwege de twee grootste factoren, tijd en denken, waarbij beloning en straf zijn betrokken. Nu, ik heb deze opmerking die je gemaakt hebt gehoord. En ik heb enorm goed naar je geluisterd, omdat het een geweldig probleem is, wat de mensheid helemaal niet opgelost heeft en daarom richt hij ravage aan in de wereld. Ik heb naar je geluisterd, geluisterd naar deze uitspraak. En je hebt mij ook verteld, doe er helemaal niets aan, maar stel de juiste vraag en leef ermee, zoals een vrouw het zaadje in haar baarmoeder draagt, zo moet je ook deze vraag stellen. Laat de vraag bloeien. In het bloeien van de vraag zit ook het verwelken van van deze vraag. Het is niet het bloeien en dan eindigen - het bloeien is het eindigen. Begrijp je?
1:13:29 Meneer, leer de kunst van het luisteren, naar je vrouw, naar je man, luister naar de man op straat, zijn honger, zijn armoede, de wanhoop en het ontbreken van liefde. Luister hiernaar. Wanneer je luistert, heb je op dat moment geen problemen, heb je geen onrust, je luistert gewoon en daardoor speelt tijd geen rol als je aan het luisteren bent.
1:14:18 Ik denk dat dit genoeg is voor deze avond, is het niet zo?