Krishnamurti Subtitles home


BO85T3 - Verdriet maakt deel uit van onze egocentrische activiteit
Derde openbare toespraak
Bombay (Mumbay), India
9 februari 1985



0:18 Krishnamurti: Zullen we doorgaan met waar we de afgelopen zondag over spraken. Ik denk dat we moeten benadrukken - kunnen jullie mij horen? Oké. Zij kunnen het niet horen, meneer, We spraken over een holistisch leven, een manier van leven die niet gefragmenteerd is, niet in stukken, zoals ons leven nu is, maar een manier voor onszelf vinden die holistisch en compleet is, niet gefragmenteerd of in stukken, niet versplinterd. En we gingen tamelijk diep op die vraag in. We zagen de oorzaken van fragmentatie in het menselijk brein en in menselijke levens en ook hebben we gesproken over de verschillende factoren in ons sociale, morele en religieuze leven, dat we opgedeeld hebben als hindoes, moslims, christenen, boeddhisten enzovoort. Religies zijn in hoge mate verantwoordelijk voor deze catastrofe van het menselijk bestaan. En we hebben gesproken over de tijd. Tijd is niet alleen het verleden, alle herinnering en opgebouwde ervaring enzovoort, gewijzigd door het heden en gecontinueerd in de toekomst. Dat is ons leven. En we bestaan op deze aarde, volgens de biologen en de archeologen enzovoort, meer dan drieënhalf miljoen jaar. En gedurende die lange tijd die evolutie wordt genoemd verzamelden we een enorme hoeveelheid herinneringen. En we hebben gesproken over de beperkingen van het geheugen en daardoor de beperktheid van het denken. En de beperktheid van het denken heeft de wereld geografisch, nationaal en religieus in stukken gedeeld, zoals de hindoe, moslims, christenen enzovoort.
3:45 Zoals we de vorige keer hebben gezegd, dit is geen lezing. Een lezing houdt in: geïnformeerd en geïnstrueerd worden. Daar zijn we niet mee bezig. U luistert niet, als ik u daar met alle respect op mag wijzen, naar een serie ideeën of conclusies. Maar we zijn meer - kunt u het niet verstaan? Zij kunnen het niet verstaan. Moet ik het deze kant op duwen? Is het zo goed? Hoort u het nu, alstublieft? Ja? Dit is beter maar niet zo goed. Zal ik wat luider spreken? Oké.
5:47 Zoals we zeiden, dit is geen lezing. We zijn allemaal samen, u en de spreker ondernemen een reis als twee vrienden pratend over hun verschillende, - niet alleen familieproblemen, maar ook de wereldproblemen enzovoort. Het is evenzeer uw verantwoordelijkheid om goed te luisteren als die van de spreker om zich helder uit te drukken, waardoor wij beiden begrijpen waar we het over hebben. En we gaan veel onderwerpen bespreken, niet alleen vanavond en morgenavond. We gaan samen praten over orde en wanorde, plezier, liefde, verdriet en als we tijd hebben, de dood. Dit zijn nogal ingewikkelde vragen waarmee we in het dagelijks leven geconfronteerd worden of je nu rijk bent of arm of een van die overheidsvertegenwoordigers, we moeten het probleem onder ogen zien van het bestaan, waarin ons leven in een staat van wanorde verkeert en dat is duidelijk.
7:46 Ons dagelijks leven is wanordelijk en dat betekent tegenstelling: één ding zeggen en iets anders doen, iets geloven en uiteindelijk een heel andere richting ingaan van wat we geloven. En deze tegenstelling creëert wanorde. Ik vraag me af of men überhaupt gewaar is van dit probleem. Zo te zien komt er steeds meer wanorde in de wereld, niet alleen vanwege slechte regeringen, economische omstandigheden, sociale wanorde en constant de dreiging van oorlog - die steeds dichterbij komt en steeds urgenter wordt. En alle regeringen in de hele wereld kopen wapens. En zelfs de kleinste landjes kopen wapens. Er is, zoals je kunt zien over de hele wereld, grote wanorde. En ook ons leven, ons dagelijkse leven is wanordelijk, we streven altijd naar orde, niet alleen regeringen en wetten enzovoort. Wij willen orde, want zonder orde zal de mensheid uiteindelijk zichzelf vernietigen. Ik hoop dat we de vragen samen kunnen delen en dat u ook samen over deze vraag nadenkt. Dat betekent samen denken, samen observeren en luisteren, een dialoog hebben waarin je deelnemer bent. Het is dus geen kwestie van ideeën en conclusies verzamelen, maar samen ontdekken waarom we in wanorde leven. En kan er volledige orde in ons leven zijn en daardoor volledige orde in de samenleving?
10:58 De samenleving - bent u klaar met praten? De samenleving is door ons tot stand gebracht en door ons samengesteld. Onze hebzucht, ambities en jaloezie, het individuele begrip van vrijheid waar we zo direct op ingaan, heeft veel wanorde veroorzaakt, het gevoel van individualiteit. Luister alstublieft, laat ons samen luisteren naar wat er wordt gezegd, écht luisteren en niet interpreteren, weerstand bieden of verdedigen want we vallen niets aan. We observeren alleen wat er omgaat in de wereld, samen. Dus in ons leven dat we nu leven na al deze miljoenen jaren zijn we nog steeds wanordelijk. De mens heeft altijd orde gezocht omdat men zonder orde onmogelijk vrij en holistisch kan functioneren. Juist? Dus om uit te vinden wat orde is, niet een blauwdruk, niet iets dat je in een schema zet en opvolgt. Orde is iets dat actief en levend is en niet volgens een patroon, of het patroon nu idealistisch is, historische, dialectische conclusies of religieuze decreten. Alle religies in de wereld hebben hun wetten vastgelegd in bepaalde decreten en geboden, maar mensen hebben ze nooit opgevolgd. We kunnen deze ideologische conclusies en ook de religieuze geloven buiten beschouwing laten want ze hebben niets te maken met het dagelijkse bestaan. Je kunt je conformeren aan bepaalde wetten die door religies zijn vastgelegd maar dat brengt ook grote onverdraagzaamheid met zich mee, enzovoort.
14:19 Dus wat is orde en is het mogelijk om erachter te komen wat orde is als onze hersenen verward en wanordelijk zijn? Juist? We moeten dus eerst ontdekken wat wanorde is, niet wat orde is want als er geen wanorde is, kan er natuurlijke orde zijn. We moeten dus samen onderzoeken - alstublieft samen - wat is wanorde, waarom leven we in wanorde. Een van de oorzaken van deze wanorde en misschien wel de hoofdoorzaak is conflict, waarover we gesproken hebben in de laatste drie gesprekken en waar we vanavond niet veel dieper op in zullen gaan. Als er conflict is dan is er ook wanorde en niet alleen tussen man en vrouw maar tussen landen, tussen religieuze overtuigingen, geloven en conformisme. Daar moet wanorde zijn. En een van de grootste oorzaken van wanorde is de opvatting en de illusie dat we allemaal individuen zijn.
16:17 Zoals we al zeiden in de vorige gesprekken, je moet vragen stellen, twijfelen, twijfel aan wat de spreker zegt, zet vraagtekens bij wat hij zegt en accepteer niets van wie dan ook, maar stel vragen, onderzoek zonder weerstand. Als we ons enkel verweren tegen wat er gezegd wordt, wat waar of niet waar kan zijn, komt er aan onze conversatie een einde. Als twee mensen elkaar spreken over hun problemen en er één weerstand biedt dan eindigt de conversatie. Maar als men elkaar niet aan het overtuigen is, aan het informeren, en niet probeert de ander te beïnvloeden, maar samen vriendschappelijk - omdat ze vrienden zijn - ingaan op de vraag of we leven in de illusie dat we allemaal aparte individuen zijn.
17:46 De communistische visie, zoals de meesten van jullie wel zullen weten, is dat we het resultaat zijn van een reeks invloeden. Dus verander de omgeving, dan veranderen mensen. Dat is helemaal absurd, want ze hebben het laten zien. Het Russische totalitarisme heeft dat heel duidelijk laten zien, de overheersing van een kleine groep, die hen erin liet geloven, hun denken controleerde, enzovoort, enzovoort, heeft geen eind gemaakt aan de individualiteit, zoals ze hadden gehoopt - juist het tegenovergestelde. Dus we gaan samen onderzoeken, want zoals we zeiden, dat is een van de grootste oorzaken van wanorde in ons leven. Iedereen denkt dat hij vrij is, en denkt aan zijn eigen vervulling, zijn eigen verlangens en ambities en privé pleziertjes. We gaan samen ontdekken of dat een feit is of een lang bestaande respectabele illusie. Zullen we hier samen op ingaan? Samen en niet accepteren of ontkennen. Het is dwaas om te zeggen: ik ben het wel of niet met je eens omdat je het niet eens of oneens kan zijn over de zonsopgang en de zonsondergang. Het is een feit. Men zegt nooit, ik ben het met je eens dat de zon opkomt in het oosten. Dus misschien kun je het gevoel van overeenstemming en meningsverschil terzijde zetten maar samen gaan we behoedzaam zonder enige vooringenomenheid of weerstand onderzoeken of er werkelijk 'individualiteit' is of dat er iets totaal anders is. Juist? Zet je maar schrap en laten we het samen hierover hebben.
20:57 Ons bewustzijn is het resultaat van een miljoen jaar of meer. Ons bewustzijn bevat de hele dierlijke primitieve basis omdat we afkomstig zijn van het dier, uit de natuur. Dus diep in ons bewustzijn zal men ontdekken dat er nog steeds ondergronds de reacties, de angsten en het verlangen naar veiligheid van dieren aanwezig is. Dat is deel van ons bewustzijn. Juist? Maar ons bewustzijn bevat ook de ontelbare geloven, overtuigingen, reacties en acties. Ons bewustzijn is angst, plezier, verschillende herinneringen, verdriet en het zoeken naar iets dat volledige zekerheid geeft. Dat is alles wat we zijn. Je zou kunnen denken dat een deel van je goddelijk is. Dat is ook afkomstig van je denken. Dus we denken dat al dit bewustzijn van iedereen is, dat het aan ieder van ons toebehoort. Religies hebben volgehouden dat we aparte zielen zijn in het christendom en hindoeïsme en in verschillende andere vormen van religieuze activiteit. Wij zetten daar nu vraagtekens bij.
23:34 Deel je niet het verdriet met de rest van de mensen? Alle mensen over de hele wereld hebben verschillende vormen van angst, verschillende vormen van plezier. Zij lijden op dezelfde manier als jij lijdt, ze wensen, ze bidden, ze doen allerlei absurde ceremonies, zoals jullie ook doen en willen gestimuleerd worden door ceremonies en sensatie, zoals jij dat doet. Dus we delen het bewustzijn van de hele mensheid. Dus je bent de gehele mensheid. Bekijk het allereerst, logisch. Het is logisch dat elke mens op deze aarde met wat voor religie, geloof of wat dan ook lijdt. Elk mens op deze aarde lijdt, diep of oppervlakkig en ontwijkt het lijden, enzovoort - we zullen hier zo op ingaan. En dit bewustzijn, dat we als het mijne hebben beschouwd, het persoonlijke bewustzijn, dat is geen feit omdat, zoals we al zeiden, elk mens die op deze wonderbaarlijke en mooie aarde leeft, - die we zorgvuldig vernietigen - we zijn allemaal een, omdat we allemaal dezelfde problemen hebben, dezelfde pijn, vrees, eenzaamheid, depressie, tranen, gelach, tegenspraak, conflict tussen man en vrouw, echtgenoot en echtgenote. Zelfs in Rusland gaat dit zo. Dus zijn we individuen in ons bewustzijn? Want dat is wat je bent - jouw bewustzijn. Wat je ook denkt en wat je je ook voorstelt, welke neigingen je ook hebt,, welke bekwaamheden, talenten, gaven en vaardigheden, ze worden gedeeld door alle anderen, die hetzelfde zijn als jij. Dit is een logisch feit. En logica heeft een bepaalde plaats. Je moet helder, logisch, redelijk en gezond denken, maar de basis is het denken. Hoe logisch je maar zijn kan, het denken blijft beperkt, verschillende keren zijn we hierop ingegaan - waar we vanavond niet op ingaan - dat het denken redelijk wordt, maar het is beperkt. Dus je moet voorbij het denken gaan en voorbij de noodzaak en begrenzing van de rede, het is logisch.
28:10 Dus je bent de gehele mensheid. Juist? Je bent geen individu. Of je luistert naar deze uitspraak, en dat is, je bent de gehele mensheid, je bent de mensheid, niet een Indiër met alle puinhoop van verdeeldheid. en wanneer je naar een dergelijke uitspraak luistert, dat je de gehele mensheid bent, maak je hier dan een abstractie van? Dat betekent dat je een idee maakt van het feit. Juist? Het feit is één ding en het idee van het feit is wat anders. Duidelijk? Is dit helder? Het feit. Dat wil zeggen, we dachten dat we individuen waren, onze religie, ons dagelijkse leven en onze conditionering heeft ons doen geloven dat we individuen zijn. Iemand als de spreker komt langs en zegt, kijk hier eens goed naar, is dit wel juist? Eerst verzetten we ons ertegen, we zeggen, waar heb je het over? We vegen het eerst van tafel. Maar als je goed luistert en omdat we twee vrienden zijn die naar elkaar luisteren, deel je deze uitspraak dat je de gehele mensheid bent. Hoe klinkt deze uitspraak, het geluid ervan? Maak je van deze uitspraak een idee, weg van het feit en jaag je het idee na? Ik weet niet of u dit allemaal kunt volgen. Kan iemand me zeggen of u dit alles kunt volgen? Juist?
30:59 Het woord is niet het ding, daar zijn we op ingegaan. De microfoon, het woord 'microfoon' is niet het eigenlijke ding hier voor de spreker. Juist? Omdat je je bewustzijn bent met al de reacties en acties en dat bewustzijn wordt gedeeld door de gehele mensheid, elk mens gaat door dezelfde wanhoop, eenzaamheid, verdriet en pijn, als jij hebt, dus je bent de gehele mensheid. Nu, hoe luister je naar die uitspraak? Verwerp je die of bestudeer je die? Onderzoek je deze vraag, deze uitspraak, of zeg je gewoon, wat een onzin. Wat ga je doen? Niet morgen maar nu. Wat is je reactie hierop? Want dit is een hele serieuze uitspraak, dat je de hele mensheid bent. Of je luistert naar de diepte, het geluid en de schoonheid en de onmetelijkheid ervan met zijn enorme verantwoordelijkheid, of je houdt het oppervlakkig en verbaal en zegt: 'Ja, ik begrijp het intellectueel gezien.' Maar intellectueel begrip heeft maar weinig waarde. Het moet in je bloed, in je binnenste zitten en daaruit ontstaat een heel ander soort brein, een brein dat holistisch en niet fragmentarisch is. Het is het fragment dat wanorde creëert. Wij als individuen hebben het menselijk bewustzijn gefragmenteerd en daardoor leven we in wanorde. Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt.
34:07 Meneer, als u zich realiseert dat u de hele mensheid bent, en dat is liefde, zal je niemand doden, zal je een ander geen kwaad doen. Je vermijdt alle agressie, geweld, en de wreedheid van religies. Ons bewustzijn wordt gedeeld, is één met de hele mensheid. U ziet de schoonheid en de grootsheid hiervan niet. U gaat terug naar uw oude patroon, denkend dat je allemaal individuen bent, vechtend, strevend, competitief terwijl iedereen de vervulling wil van zijn eigen barbaarse ikje. Juist? Dus het betekent niets voor u, omdat u terug gaat naar uw oude manier van leven. Het is veel beter er helemaal niet naar te luisteren. Als je luistert naar waarheid en niet daarnaar handelt dan werkt het als gif. Begrijpt u dat? Daarom is ons leven zo slordig en oppervlakkig.
35:59 En we moeten ook samen spreken over waarom de mens niet alleen al duizenden jaren in wanorde leeft, maar waarom de mens eindeloos plezier zoekt. Plezier in bezittingen, plezier in prestaties, plezier in macht, plezier door een positie te hebben, een symbool, niet alleen seksueel plezier, en dit plezier wordt in stand gehouden door constant aan seks te denken, door te fantaseren, je iets voor te stellen, beelden te vormen, met andere woorden: het denken geeft plezier. Gevoel wordt omgezet in plezier. Ik vraag me af of u dit allemaal kunt volgen. We moeten begrijpen wat plezier is. Waarom we plezier zoeken. We gaan niet zeggen dat het goed of fout is. We gaan plezier niet afkeuren, zoals we ook verlangen niet afkeuren. Verlangen maakt deel uit van plezier. De vervulling van verlangen is de essentie van plezier. Dus we moeten samen praten, niet alleen over de essentie van plezier maar ook over wat verlangen is. Verlangen kan de oorzaak zijn van wanorde, iedereen wenst vervulling om zijn eigen bijzondere verlangen te verwezenlijken. Begrijpt u dit allemaal? Maken we deze reis samen of praat de spreker tegen zichzelf of wandelt hij alleen? Het is de bedoeling dat dit een bijeenkomst is. Een bijeenkomst betekent het samenzijn van mensen die zich serieus bezighouden met serieuze zaken, niet met amusement of intellectueel gewin maar we zijn bekommerd om ons leven, ons dagelijkse eentonige en verveelde leven, oppervlakkige en gekunstelde leven. Alstublieft, samen gaan we onderzoeken of verlangen een van de voornaamste oorzaken is van wanorde. En verlangen dat vervuld wordt, dat bereikt wordt, waarnaar het ook uitgaat, geeft plezier en is bevredigend. Dus we moeten samen onderzoeken en verkennen,
39:57 wat verlangen is. Het niet afkeuren, of ontvluchten, het niet proberen te onderdrukken, zoals de meeste religies zeggen, onderdruk verlangen, wat absurd is, Laten we hiernaar kijken. Wat is verlangen? Wanneer je jezelf deze vraag stelt, wat is verlangen, dan hebben de meesten van ons daar nooit over nagedacht. We hebben het geaccepteerd als een manier van leven, zoals het natuurlijke instinct van man en vrouw en we zeggen, wat is het probleem? Behalve de mensen die zogenaamd de wereld achter zich hebben gelaten, wat ze nooit hebben gedaan en diegenen die het klooster in gaan, georganiseerde kloosters en dergelijke en daar proberen ze hun verlangen te verheffen door de verering van een symbool of van een persoon enzovoort. Houd er dus rekening mee dat we het niet veroordelen. Samen gaan we proberen te ontdekken wat verlangen is en waarom de mensheid al een miljoen jaar niet alleen fysiek, biologisch maar ook psychologisch gevangen zit in de val van het verlangen in het netwerk van verlangen. Juist? Wilt u samen met de spreker onderzoek doen of wilt u gewoon luisteren naar de spreker terwijl hij speurt, onderzoekt of uiteenzet? Je weet hoe makkelijk het is om gevangen te raken in uiteenzettingen, in beschrijvingen en we zijn tevreden met commentaar, beschrijvingen en uiteenzettingen. Maar dat gaan we hier niet doen. We moeten uiteenzetten en beschrijven, we moeten erop wijzen en het in woorden vatten. Verlangen is een van de meest complexe dingen om te begrijpen, niet intellectueel maar diepgaand. Dus we gaan samen ontdekken, wat is verlangen? Kijk niet naar mij. Ik zal het uitleggen en erop ingaan, maar u moet er ook op ingaan. Dus niet zeggen, ja, ik ben het ermee eens of niet, dat is dom maar zoek de eigenschap van het verlangen uit, de constructie, hoe het verlangen is samengesteld, waar verlangen ontspringt, het begin van verlangen. Elk dier op deze wereld kent verlangen. Ieder mens zit gevangen in dit netwerk van verlangens en voelt zich ongelukkig als deze verlangens niet worden vervuld. En wanneer deze verlangens niet worden vervuld, of ze nu ideologisch, religieus of platonisch of louter fysiek zijn - wat is de oorsprong, het begin van verlangen?
44:48 De spreker zal het beschrijven, niet analyseren. Er is een verschil tussen analyse en waarneming. Analyse houdt in de analyticus en datgene wat geanalyseerd wordt. Juist? De analyticus en datgene wat geanalyseerd wordt. Dat betekent dat de analyticus anders is dan het geanalyseerde. Zijn ze anders? Stel, ik ben de analyticus en ik ben afgunstig, en ik begin te analyseren waarom ik afgunstig ben, alsof ik anders ben dan afgunst. Maar afgunst ben ik, afgunst staat niet los van mij. Hebzucht, competitie, vergelijkingen, dat allemaal ben ik. Dus we gaan niet analyseren maar we kijken, horen en het proces van leren. Leren is niet alleen maar vermeerdering van kennis, dat is nodig, maar leren is totaal iets anders, het is niet een proces van stapelen, je bent in beweging, nooit registrerend en fris - Ik wil er nu niet op ingaan, dat brengt ons in een totaal andere richting.
46:56 Dus samen observeren we wat verlangen is, wat is de oorsprong van verlangen en waarom zitten mensen hierin eindeloos gevangen? Als je een beetje geld hebt, wil je meer geld. Als je een beetje macht hebt, wil je meer macht. Juist? En macht in welke vorm dan ook, of dit nu macht is over je vrouw of je kinderen, politiek of religieus, het is een afschuwelijke zaak. Het is kwaadaardig, want dat heeft niets met de waarheid te maken. Daar gaan we op in. Dus wat is de oorsprong van verlangen?
48:04 We leven volgens ons gevoel. Als er geen gevoel was, zowel biologisch en psychologisch, zouden we dode mensen zijn. Juist? We leven volgens ons gevoel. Die kraai roept, dat werkt op het trommelvlies en de zenuwen, die de klank vertalen als het roepen van de kraai. Dat is een sensatie. En sensatie komt tot stand door horen of zien, dan contact. Juist? Moet ik al deze onnozele dingen uitleggen? Je ziet een prachtige tuin, mooi onderhouden, hij heeft een warme kleur groen, perfect, er zit geen onkruid in en het gazon is al 400 jaar onderhouden. Het is iets moois om naar te kijken, te aanschouwen. Dus het zien en dan, als je gevoelig bent, ga je het gras aanraken. Dat contact - zien, contact en dan de sensatie. Juist? Kunt u dit volgen? Je ziet een prachtige tuin, een mooie auto, een mooie boom, of een mooie man of vrouw - zien, contact en dan is er de sensatie. We leven volgens onze sensaties. Dit is nodig. Als je niet gevoelig bent, als je onverschillig bent, leef je maar half en de meesten van ons doen dat. Dus sensatie - wat gebeurt er dan? Neem een simpel voorbeeld: je ziet een mooie sari of een mooi overhemd in de winkel. Je ziet het, je gaat naar binnen en raakt het aan en dan komt de sensatie van het aanraken, en zeg je, te gek, wat een mooi materiaal is dat. Wat vindt er dan plaats? Begrijp je?
51:17 Er is zien, contact, sensatie. Wat gebeurt er daarna? Wachten jullie op mij dat ik het jullie ga vertellen? Weet u, heren, luister hiernaar alstublieft. Als je dit nu ziet en het niet van een ander hoort, dan word je zowel de leraar als de discipel. O, begrijp dit dan toch, jullie domme mensen. Als je steeds maar herhaalt wat iemand gezegd heeft, inclusief dat van de spreker, dan blijf je middelmatig, gedachteloos en repeterend. Dus laten we hierop ingaan. Er is zien, contact en sensatie, Zie die mooie auto, een van de nieuwste auto's uit Europa - niet van hier. Er zijn hier geen mooie auto's, behalve de geïmporteerde vanuit buitenland. Je ziet een mooie auto. Je raakt de lak aan, de vorm en hoe die aanvoelt. En van daaruit komt een sensatie. Dan komt het denken en zegt, wat mooi zou het zijn als ik die zou hebben. Hoe mooi zou het zijn als ik er instap en er zo mee weg rijd. En wat is er gebeurd? Het denken heeft vorm gegeven aan de sensatie. Juist? Volgt u dit? Het denken geeft aan de sensatie een beeld van jou, die in die auto zit en wegrijdt. Op het moment dat het denken dit beeld creëert dat je in de auto zit, op dat moment is het verlangen geboren. Juist? Hebt u dit begrepen? Het verlangen wordt geboren als het denken vorm geeft aan sensatie, een beeld toevoegt aan sensatie. Nu is de vraag, sensatie is de manier van bestaan, het is deel van het bestaan om gevoelig te zijn. En we hebben geleerd verlangen te onderdrukken, te overwinnen of ermee te leven met alle bijbehorende problemen. Als je dit begrijpt, niet intellectueel maar feitelijk, dat het denken vorm geeft door een beeld en op dat moment is er het begin van het verlangen. Dan rijst de vraag: is het mogelijk de auto te zien, wat sensatie is, aan te raken, maar het denken hiervan geen beeld te laten vormen - dus je houdt een tussenruimte. Begrijpt u? Begrijpt u dat?
55:43 Kijk, je moet ook bij deze vraag uitzoeken: wat is discipline? Dit land is het meest ongedisciplineerde land in de wereld, dit deel van de wereld. Men spuugt overal in het openbaar, en is slordig. Discipline, wat is discipline? Want het staat in relatie tot verlangen. Dus laten we gaan praten over discipline en dan komen we later terug op verlangen. Het woord verlangen komt van het woord discipline - sorry, discipline komt van het woord 'discipel'. De herkomst, de oorspronkelijke betekenis van dat woord is 'degene die leert'. Een discipel leert van zijn meester. Leren, dus niet aanpassen, niet controleren, onderdrukken, volgen of gehoorzamen, maar juist het tegenovergestelde - leren van observatie. Dat wil zeggen, je leert wat verlangen is. Erover leren maar niet in het hoofd prenten. De meesten van ons zijn getraind, vooral als je in het leger zit of dat soort zaken, geoefend in discipline volgens een patroon - nadoen, volgen, gehoorzamen. Kijk naar wat jullie allemaal doen. En dat wordt discipline genoemd. Hopend dat discipline ordelijkheid teweegbrengt. Maar als je leert, als je aan het leren bent, wat de grondbetekenis van dat woord is, dan krijgt juist dit leren zijn eigen orde. Geen orde die is opgelegd door de wet of wat dan ook.
58:41 Waar het denken vorm geeft aan sensatie door er een beeld van te maken, is in een fractie van een seconde het verlangen geboren. En te leren, te ontdekken of het mogelijk is de sensatie tot zijn recht te laten komen en het denken er niet tussen te laten komen, en de scheiding te behouden - ik zal het woord 'scheiding' niet gebruiken - ze uit elkaar te houden. Gaat u dit doen? U kunt het niet. U hebt al deze dingen nooit gedaan. Dan zul je ontdekken dat verlangen zijn juiste plek heeft en als je de aard van het verlangen begrijpt, is er geen sprake van conflict.
59:58 We zouden het ook samen gaan hebben over wat liefde, verdriet en dood is. Zullen we doorgaan? Wilt u dat de spreker doorgaat? Zeker weten? Ik weet het natuurlijk wel, u houdt ervan iemand te horen praten. Alstublieft, dit alles is veel te serieus. Het heeft invloed op uw dagelijkse leven. Dit is niet iets waar je intellectueel mee speelt. Het gaat over úw leven, niet het leven van iemand anders. De manier waarop je leeft na al deze miljoenen jaren en kijk eens wat voor leven we hebben, hoe leeg en oppervlakkig, hoe gewelddadig, wreed, onoplettend en gedachteloos - kijk ernaar. En dit alles heeft zo'n grote ravage in de wereld veroorzaakt. Je wilt allemaal een hoge positie en iets bereiken, iets worden. En als je naar dit alles kijkt dan is er veel verdriet, is dat niet zo? Is het niet zo dat elk mens in de wereld, of hij nu hooggeplaatst is of gewoon een onwetende dorpeling, groot verdriet meemaakt. Hij herkent misschien niet de aard, de schoonheid en de kracht van verdriet maar hij heeft net als jij pijn. En de mensheid heeft al een miljoen jaar verdriet doorstaan. Ze hebben het probleem niet verholpen. Ze willen daaraan ontsnappen en het georganiseerd hebben. En wat is het verband tussen verdriet en liefde en dood?
1:03:42 Kan er een eind komen aan verdriet? Dit is een van de vragen die mensheid heeft gesteld in een miljoen jaar. Kan er een eind komen aan alle pijn en angst, aan zorgen en verdriet? Verdriet is niet alleen uw eigen specifieke verdriet want er is het verdriet van de mensheid. Vanuit historisch standpunt gezien is er 5000 jaar lang oorlog geweest. Elk jaar, dus dat betekent dat iemand een ander doodt, voor hun stam, religie, voor hun volk, gemeenschap, voor hun eigen bescherming, enzovoort Heb je je ooit gerealiseerd wat de oorlogen hebben aangericht? Je strijdt tegen de moslims, Pakistanen en de hindoes. Ben je ooit op de vraag ingegaan hoeveel chaos oorlogen hebben aangericht? Hoeveel miljoenen hebben gehuild, hoeveel miljoenen gewond zijn geraakt, zonder armen, zonder benen, zonder ogen, zelfs zonder gezicht. Jullie mensen weten niets van dit alles.
1:05:58 Komt er een eind aan verdriet met daarin alle pijn? En wat is verdriet? Ken je geen verdriet? Echt niet? Schaam je je om dat te erkennen? Als je zoon of dochter of iemand van wie je denkt dat je hem liefhebt, als ze uit je leven verdwijnen, komen er dan geen tranen? Voel je je dan niet vreselijk eenzaam? Je hebt voor altijd een metgezel verloren. We discussiëren niet over de dood, maar over dit enorme gebeuren waar de mens doorheen gaat en nooit een antwoord op heeft kunnen geven.
1:07:26 Zolang er geen eind komt aan verdriet kan er geen liefde zijn. Verdriet komt voort uit het belang dat we aan onszelf hechten en maakt deel uit van onze egoïstische, egocentrische activiteit, eigenbelang. Ik huil om een ander, om mijn zoon, broer of moeder - waarom? Want ik ben iets kwijt waar ik aan gehecht was en verloor iets wat me gezelschap gaf, comfort, enzovoort En met dat einde van die persoon realiseer ik me hoe leeg en eenzaam mijn leven is en dan huil ik. En er staan vele, vele duizenden mensen klaar om mij te troosten, en ik glip heel gemakkelijk in dat netwerk, in de valkuil van dat comfort. Er is de vertroosting van God, wat een beeld is dat door het denken is samengesteld of de troost van de een of andere illusionaire opvatting, een idee, maar het is troost en dat is het enige wat me kan schelen. Maar ik twijfel nooit aan de drang, het verlangen om me comfortabel te voelen, als dat überhaupt bestaat. Men heeft een comfortabel bed nodig - dat is oké, een mooie comfortabele stoel. Maar de noodzaak en het verlangen naar troost, naar comfort, we stellen nooit de vraag of er enig comfort bestaat, psychologisch en innerlijk. Of is de illusie onze waarheid geworden? Begrijpt u? Een illusie kan onze waarheid worden. Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt. De illusie dat er een God is - die God is gemaakt door het denken, door angst. Als je geen angst hebt dan is er geen God. Maar God is uitgevonden door de mens uit angst, uit eenzaamheid en wanhoop, en de wens naar eeuwig 'comfort'. Dus we vragen ons nooit af of er überhaupt comfort bestaat, dat wil zeggen, een diepe, blijvende voldoening. We willen allemaal tevreden zijn en niet alleen met het voedsel dat we eten, seksueel bevredigd, tevreden met het bereiken van een gezagspositie en daardoor comfort hebben in die positie, in die toestand. U weet dit toch allemaal wel?
1:11:45 Dus we stellen de vraag of er eigenlijk wel enig comfort bestaat, of er iets is dat voldoening, bevrediging geeft vanaf dat we geboren worden totdat we sterven. Luister niet naar me - ontdek het. Geef er uw energie aan, uw denken, uw bloed, uw hart om erachter te komen. Als er geen illusie is, is er dan enige troost? Als er geen angst is, wil je dan nog geruststelling? Comfort is een andere vorm van plezier. Dus het is een zeer complex vraagstuk in ons leven waarom we zo oppervlakkig en leeg zijn en vol van andermans kennis, uit boeken. Waarom zijn we niet onafhankelijke, vrije mensen die willen onderzoeken. Waarom zijn we slaven. Dit is niet een retorische vraag. Dit is een vraag die ieder van ons moet stellen. En door het vragen en twijfelen ontstaat er vrijheid. Maar zonder vrijheid is er geen besef van waarheid.
1:14:13 En we gaan morgenmiddag verder met het vraagstuk van de dood, en gaan misschien in op de vraag over verdriet, wat een religieus leven is en wat religie is. Bestaat er iets wat volkomen heel is, heilig, niet uitgevonden door het denken. We gaan hier morgen op in. Het is niet zo dat de spreker u uitnodigt om morgen te komen want het maakt hem niet uit of u wel of niet komt. Het is uw leven.