Krishnamurti - Kan denken het geheel waarnemen?

Krishnamurti Subtitles

BR76D2 - Kan denken het geheel waarnemen?
Tweede openbare discussie
Brockwood Park, UK
2 september 1976

0:22	What shall we talk over, this morning?	Waar zullen we het vanochtend over hebben?
0:28	Questioner: Sir, a written question was handed in to you, which briefly says, when our energy is not dissipated by thought, when we are free from thought, what governs our actions? On what basis do we live?	Vraagsteller: U heeft een schriftelijke vraag gekregen die kortweg luidt: als onze energie niet aan denken wordt verspild, als we vrij zijn van het denken, wat geeft dan richting aan ons handelen? Waarop baseren we ons leven?
0:51	K: The question is, when we do not waste our energy through the conflict of thought, through opposing desires and self-contradiction, how is that energy utilised? How does one live with that energy, in daily life? That’s one of the questions.	K: De vraag is: als we geen energie verspillen aan het conflict dat denken met zich meebrengt, aan tegengestelde verlangens en innerlijke tegenspraak, hoe wordt die energie dan gebruikt? Hoe leef je met die energie in je dagelijks leven? Dat is een van de vragen.
1:25	Q: What happens when fear is so great that it destroys the capacity of observing?	V: Wat gebeurt er als de angst zo groot is dat die het vermogen om te observeren aantast?
1:33	K: When fear is so great there is a… one is paralysed, or lack of capacity and one loses observation.	K: Als angst zo groot is dat er een... dat je verlamd raakt of het vermogen mist en niet meer kunt observeren.
1:48	Q: I was going to ask if we could discuss observation, including the art of listening, and why do we find that so difficult?	V: Ik wilde vragen of we kunnen bespreken wat waarnemen is, en ook de kunst van het luisteren, en waarom we dat zo moeilijk vinden.
1:57	K: Why do we find it so difficult to listen – the art of listening, and observing.	K: Waarom vinden we het zo moeilijk om te luisteren - de kunst van het luisteren en waarnemen.
2:10	Q: Could we go on discussing what we were last time?	V: Kunnen we verder gaan met wat we de vorige keer bespraken?
2:17	K: Which was what, sir?	K: Wat was dat?
2:20	Q: We were moving along discussing…	V: We waren bezig om te bespreken...
2:30	K: I’ve forgotten, too!	K: Ik ben het ook vergeten!
2:41	Q: Could we go into the problem of dreaming?	V: Kunnen we ingaan op het probleem van dromen?
2:48	K: Could we discuss the problem of sleep and dreaming.	K: Kunnen we het probleem van slaap en dromen bespreken?
2:53	Q: Sir, could we discuss the role of motive and effort in relationship to these talks?	V: Kunnen we de rol van een beweegreden en inspanning bespreken als het gaat om deze toespraken?
3:11	K: In relationship to thought?	K: Als het gaat om het denken?
3:15	Q: No, to these talks. The talks that you are giving.	V: Nee, deze toespraken die u houdt.
3:42	K: I don’t quite understand the question.	K: Ik begrijp de vraag niet goed.
3:47	K: What is your motive for coming here and listening to these talks?	Wat is uw beweegreden om naar deze toespraken te komen luisteren?
3:58	Q: Motive and effort.	V: Beweegreden en inspanning.
4:00	K: Motive and effort involved in coming to these talks. I should think you would be able to answer that better than I.	K: Beweegreden en inspanning om naar deze toespraken te komen. Ik zou denken dat u dat beter kunt beantwoorden dan ik.
4:15	Q: Sir, ethnic groups are facing a terrible danger of survival...	V: Etnische minderheden worden bedreigd in hun voortbestaan...
4:33	K: What is one to do in a world – why the minority group in this country, or in other parts of the world, how are they to survive, and what do you say about it?	K: Wat moet je doen in een wereld - hoe moet de minderheidsgroep in dit land of in andere delen van de wereld blijven bestaan en wat kunt u daarover zeggen?
4:51	Q: Could you say something about enlightenment?	V: Kunt u iets over verlichting zeggen?
4:56	K: What is enlightenment, and what does it mean to you?	K: Wat is verlichting en wat betekent het voor u?
5:09	Q: What do you mean by communion? Can you say something about communication and communion?	V: Wat bedoelt u met gemeenschap? Kunt u iets zeggen over communicatie en gemeenschap?
5:23	K: What do you mean by communion? What’s the relationship between communication and communion? That’s enough, please. Could we take that first question? Which was, would you kindly repeat that question?	K: Wat bedoelt u met gemeenschap? Wat is het verband tussen communicatie en gemeenschap? Zo is het genoeg. Zullen we de eerste vraag nemen? Wilt u zo vriendelijk zijn om die vraag te herhalen?
5:48	Q: When, through awareness, one passes beyond the action of thought, what then governs our daily life?	V: Als je door gewaarzijn het handelen van het denken achter je hebt gelaten, wat geeft dan richting aan je dagelijks leven?
5:59	K: May we take up that question? That is, when one understands the nature and the structure of thought, and the things that thought has put together in this world – as racial minority, as colour difference, national divisions and so on – when thought recognises its limitation and remains within that limitation and so there is freedom from thought, then what takes place? And what is the action of that in our daily life?	K: Kunnen we die vraag behandelen? Als je de aard en structuur van het denken begrijpt en wat het denken in deze wereld heeft geconstrueerd - in de vorm van een raciale minderheid, van kleurverschil, nationale verdeeldheid enzovoort - als het denken zijn beperkingen erkent en binnen die beperking blijft, waardoor er vrijheid van denken is, wat gebeurt er dan? En hoe uit zich dat in ons dagelijks leven?
6:47	Q: I believe the questioner also said that within normal thought there is a pattern established. When we are free of that pattern...	V: Ik geloof dat de vraagsteller ook heeft gezegd dat er in het normale denken een patroon is vastgelegd. Als we vrij zijn van dat patroon...
6:58	K: Yes, yes. Shall we deal with that question? Perhaps, we’ll include all other questions in it. Can we go on with that question?	K: Ja, ja. Zullen we die vraag bespreken? Misschien kunnen we daar alle andere vragen in meenemen. Zullen we verder gaan met die vraag?
7:20	I wonder if one realises, for oneself, how thought is very limited, though it pretends that it is not limited. I wonder if one realises that, first, that all our thinking – politically, religiously, socially, in all directions, at every level of our human existence, do we, as human beings realise, that thought is very limited – limited, in the sense, that it is the outcome, or the response of knowledge, experience and memory and, therefore, it is time-binding and, therefore, limited? Do we see that? Thought is a fragment. It is a fragment because it is the outcome or the response of a past knowledge – therefore, it’s limited. Do we meet this? Do we want to discuss this? Shall we go into that, first?	Ik vraag me af of je zelf beseft dat het denken erg beperkt is, hoewel het doet alsof het niet beperkt is. Ik vraag me af of je dat om te beginnen beseft, dat al ons denken, politiek religieus, sociaal, in alle richtingen en op elk niveau van ons menselijk bestaan, beseffen we als mensen wel dat het denken erg beperkt is - beperkt in de zin dat het het resultaat of de reactie van kennis, ervaring en geheugen is en dat het daarom tijdgebonden en dus beperkt is? Zien we dat? Het denken is een fragment, het is een fragment omdat het het resultaat of de reactie van eerdere kennis is en daarom is het beperkt. Zien we dit onder ogen? Willen we dit bespreken? Zullen we hier eerst op ingaan?
9:05	Can thought perceive the whole? The whole, in the sense, the whole of human existence, both the conscious as well as the unconscious, the various divisions which thought has brought about, various divisions in religion, in political thought and so on. So, thought is a fragment because it is based on knowledge, and knowledge is experience stored up as memory in the brain. I think most of us would accept this, that thought is very limited. Could we – from there? And thought, whatever it does, whatever its actions, its capacities, its inventions, is still limited, divisive. That is, it has divided the world into nationalities, into minorities, into colour prejudices, you know, all that, the divisions between Catholic, Protestant, Hindu, it is the result of thought. Right? I think this is fairly obvious, for those who, at least, think about it.	Kan het denken het geheel waarnemen? Het geheel in de zin van het hele menselijk bestaan, zowel het bewuste als het onbewuste, de verschillende opdelingen die het denken heeft voortgebracht, de opdeling in religies, in politieke ideeën enzovoort. Het denken is dus een fragment omdat het op kennis is gebaseerd en kennis is ervaring, die in de vorm van herinneringen is opgeslagen in het brein. Ik denk dat de meesten van ons zouden aannemen dat het denken erg beperkt is. Kunnen we van daaruit... En het denken, wat het ook doet, met zijn acties, zijn capaciteiten, uitvindingen, blijft beperkt en schept verdeeldheid. Dat wil zeggen, het heeft de wereld in nationaliteiten verdeeld, in minderheden, vooroordelen over kleur, u weet wel, de verdeeldheid tussen de katholieken, protestanten en hindoes, is het resultaat van het denken, nietwaar? Ik denk dat dit tamelijk duidelijk is voor wie er tenminste over nadenkt.
10:47	Next question is, do we see that as a reality? Because we must differentiate between reality and truth, which we’re going to now examine. Do we see the reality – reality, in the sense, what is actual, not ‘what should be,’ or ‘what might have been,’ but actually ‘what is’ – do we see, actually, what thought has done in the world, both technologically with all its vast extraordinary development and what thought has also done – wars, antagonism – all the rest of it. That is a reality, including the illusions that thought has created. I wonder if we see this? You understand my question? Do we see the reality of thought and its action? The reality that thought has created as war – that’s a reality. The reality which thought has created as belief – ‘I believe in God,’ or, ‘I don’t believe in God.’ Thought which has created the divisions between human beings, that’s a reality. So, the things that thought has created are a reality, including the things that thought has created which are illusions, which are neurotic. So, all that is a reality. Right?	De volgende vraag is: zien we dat als realiteit? Omdat we een verschil moeten maken tussen realiteit en waarheid, wat we nu gaan onderzoeken. Zien we het als realiteit, in de zin dat het feitelijk zo is, niet 'wat zou moeten zijn' of 'wat had kunnen zijn', maar werkelijk als 'wat is' - zien we werkelijk wat het denken in de wereld heeft gedaan, zowel technologisch met alle enorme, buitengewone ontwikkelingen, en wat het denken ook heeft gedaan - oorlogen, vijandschap - en ga zo maar door. Dat is een realiteit, met inbegrip van illusies die het denken heeft gecreëerd. Ik vraag me af of we dat zien? Begrijpt u mijn vraag? Zien we de realiteit van het denken en hoe het handelt? De realiteit door het denken gecreëerd in de vorm van oorlog. De realiteit door het denken gecreëerd in de vorm van een geloof - 'Ik geloof in God' of 'Ik geloof niet in God.' Het denken dat de onderverdeling tussen mensen heeft gecreëerd, dat is een realiteit. Dus de dingen die het denken heeft gecreëerd zijn een realiteit, met inbegrip wat het denken heeft gecreëerd in de vorm van illusies, die neurotisch zijn. Dat is allemaal realiteit. Nietwaar?
13:12	Thought has not created nature, the trees, the mountains, the rivers. So, thought has created the reality, an area in which we live – jealousies, anxieties, fears, pleasures – all that is a reality in our daily life. Right? When one recognises it and goes beyond it, is that possible? You understand my question? One recognises that thought has created all the shambles, all the misery, the confusion, the extraordinary conflicts that are going on in the world which are reality, the illusions to which the mind clings, which is a reality, the neurotic actions which one indulges in, is a reality. When one comes to that point and realises, most profoundly, then what takes place? You understand my question?	Het denken heeft de natuur niet gemaakt, de bomen, de bergen, de rivieren. Het denken heeft de realiteit gemaakt, het gebied waar wij in leven - jaloezie, bezorgdheid, angst, pleziertjes - dat is allemaal realiteit in ons dagelijks leven. Nietwaar? Als je dat inziet en het achter je laat, is dat mogelijk? Begrijpt u mijn vraag? Je ziet in dat door het denken alle rotzooi, alle ellende en verwarring is veroorzaakt, de enorme conflicten die in de wereld gaande zijn, wat realiteit is, de illusies waaraan de geest zich vastklampt, wat realiteit is, de neurotische acties waarin men zich uitleeft, wat realiteit is. Als je op dat punt bent gekomen en het heel grondig beseft, wat gebeurt er dan? Begrijpt u mijn vraag?
14:43	What takes place when I see, when one observes, actually, that thought has divided man? Right? Isn’t that so? – that thought has divided man against man, for various reasons of security, pleasure, sense of separate existence, hoping, through that, to find – etc., etc. So, when you realise it, have an insight into it, into this reality, what takes place? You have understood my question? Come on, please, someone, this is a dialogue. It’s not a talk by me, alone.	Wat gebeurt er als ik zie, als je werkelijk observeert dat het denken de mensheid heeft verdeeld? Nietwaar? Is het niet zo dat het denken de ene mens tegen de andere heeft opgezet, om uiteenlopende redenen van veiligheid, plezier, een gevoel dat je een afzonderlijk bestaan hebt, en dat je op die manier hoopt te vinden - enzovoort. Dus als je dat beseft, inzicht hebt in deze realiteit, wat gebeurt er dan? Heeft u mijn vraag begrepen? Kom, laat iemand iets zeggen, dit is een dialoog, ik ben niet in mijn eentje aan het woord.
15:43	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
15:52	K: Sir, please answer my question, if you don’t mind, let’s stick to one thing. Do we realise the nature of thought?	K: Geef alstublieft antwoord op mijn vraag, laten we bij één onderwerp blijven. Zijn we ons bewust van de aard van het denken?
16:04	Q: I was going to answer the question.	V: Ik wilde antwoord geven op de vraag.
16:10	K: What is the… answer the question.	K: Wat is het... antwoord op de vraag.
16:13	Q: Well, I think that when you become aware of this reality then it becomes unnecessary. K: No, no. Does it?	V: Als je je bewust wordt van deze realiteit, wordt die overbodig. K: Nee, nee. Is dat zo?
16:23	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
16:24	K: No, please. When one realises – what do we mean by the word ‘realise’? Which means you actually see the fact, or you have an insight into the fact of the movement of thought, what thought has done in the world. Right? The beautiful things, the appalling things, the technological – what thought has done in the world. When you have an insight into it then what happens to your consciousness? Do you understand my question? What actually takes place when you realise something? And how do you realise it? I realise, see, observe, have experience, being bitten by a snake. It’s a fact. So, what has taken place, then? Experience, pain, the suffering and so, intelligence arises and says, ‘Be careful of that snake.’ Right? Intelligence arises, doesn’t it? The awakening of intelligence is the realisation that thought, whatever it has created, is a reality. So, the realisation of reality, or having an insight into reality, is the awakening of intelligence. You get it? Have you got it? Not I. So, you see the limitation of thought. And to see the limitation with all the implications is an intelligence, isn’t it? I wonder if you see this. Right? Can we go on, from there?	K: Nee, alstublieft. Als je je bewust wordt - wat bedoelt u met 'bewust'? Dat betekent dat je werkelijk het feit ziet of inzicht hebt in het feit van het denkproces, wat het denken in de wereld heeft voortgebracht. Nietwaar? De prachtige en afschuwelijke dingen, de technologische zaken - wat het denken heeft voortgebracht. Als je daar inzicht in hebt, wat gebeurt er dan met je bewustzijn? Begrijpt u mijn vraag? Wat vindt er werkelijk plaats als je iets beseft? En hoe besef je het? Ik besef, zie, observeer, heb ervaring met een slangenbeet. Dat is een feit. Wat gebeurt er dan? Ervaring, pijn, lijden enzovoort, intelligentie ontwaakt en zegt: pas op voor die slang. Nietwaar? Intelligentie ontwaakt, nietwaar? Het ontwaken van de intelligentie is het besef dat het denken met alles wat het heeft gemaakt, een realiteit is. Dus het besef van de realiteit of het inzicht in de realiteit betekent het ontwaken van intelligentie. Begrijpt u dat? Heeft u het begrepen? Niet ik. Dus u ziet de beperkingen van het denken. En het zien van de beperking met alles wat dat inhoudt, is intelligentie, nietwaar? Ik vraag me af of u dit ziet. Nietwaar? Kunnen we van hieruit verder gaan?
19:01	So, what is the relationship between reality, intelligence and truth? You follow? Are you interested in all this? Not verbally, or you know – part of your blood.	Wat is dus het verband tussen realiteit, intelligentie en waarheid? Begrijpt u? Bent u hierin geïnteresseerd? Niet in de woorden of zo, maar zit het in uw bloed?
19:29	Q: Sir, how can one realise that all thought is limited? There are parts where thought is necessary.	V: Hoe kun je beseffen dat alle denken beperkt is? Er zijn onderdelen waarbij het denken noodzakelijk is.
19:39	K: We said that.	K: Dat hebben we gezegd.
19:41	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
19:52	K: How does one realise thought is limited? That was the question, first. He asked that question. We said thought is limited because it’s fragmentary, it is fragmentary because it is based… it is the response of memory, and memory is very limited. Memory, though it is limited, must be orderly. I wonder if you see all this. Thought must function sanely, rationally, in the world of knowledge, which is the technological world. But when that thought operates in relationship, in human relationship, there is disorder, which is a reality. I wonder if you see that. Because thought creates the image about you and you create image about another. Thought is the process of creating these images. Right? Thought creates, in relationship, disorder. No? So, disorder indicates the operation of thought in relationship. Right? And when thought operates in the field of knowledge, it is orderly. Technological world, it must be completely orderly.	K: Hoe besef je dat het denken beperkt is? Die vraag was eerst. Hij heeft die vraag gesteld. We zeiden dat het denken beperkt is omdat het fragmentarisch is. Het is fragmentarisch omdat het is gebaseerd... het is de reactie van het geheugen en het geheugen is erg beperkt. Het geheugen is weliswaar beperkt, maar het moet ordelijk zijn. Ik vraag me af of u dit ziet. Het denken moet gezond, rationeel functioneren op het vlak van kennis, in de technologische wereld. Maar als het denken actief is in menselijke relaties, heerst er wanorde, en dat is realiteit. Ik vraag me af of u dat ziet. Omdat het denken een beeld van je maakt en jij maakt een beeld van een ander. Denken is het proces waarin deze beelden worden gevormd. In relaties schept het denken wanorde. Nietwaar? Wanorde wijst op de werking van het denken in relaties, nietwaar? Maar als het denken werkt op het vlak van kennis, is het ordelijk. De technologische wereld moet volstrekt ordelijk zijn.
22:04	So, do we realise, do you realise, or have an insight into the operation of the whole movement of thought? – its nature, its structure, its activity, both the conscious level as well as at the deeper level, the whole movement of thought, which is part of meditation – not the control of thought but the awareness of this movement of thought, and seeing its limitation. Can we move from there? I know you’re eager to move to something when you haven’t actually done it. I’m keeping to the one fact, which is, unless this is so you can’t go much further.	Beseffen we dus, beseft u, of heeft u inzicht in de hele werking van het denkproces, in zijn aard, structuur, activiteit, zowel op het bewuste niveau als in de diepere lagen, de hele beweging van het denken, wat deel uitmaakt van meditatie - niet de beheersing van het denken, maar het bewustzijn van dit denkproces en de beperking daarvan ziet. Kunnen we van daaruit verder gaan? Ik weet dat u heel graag verder gaat als u dit nog niet eens zelf hebt gedaan. Ik blijf bij dit ene feit, want als dit niet is vastgesteld, kun je niet verder gaan.
23:17	Q: Sir, I think we should discuss this point more until it is very clear how this perception can take place of the whole movement of thought.	V: Ik denk dat we dit punt meer moeten uitdiepen, totdat het heel duidelijk is hoe die waarneming van het hele denkproces kan plaatsvinden.
23:28	K: Right. How do you see the whole movement of thought? How do you see the totality of something? How do you see the totality of yourself? Let’s begin with that – much better. How do you see the totality, the dreams, the division between conscious and the unconscious, the innumerable prejudices, fears, anxieties, grief, sorrow, affection, jealousy, antagonism, faith in something which is non-existent but you believe, and especially the Christians have this thing, faith – so do you see the totality of all that, not fragmented, not each fragment? You understand what I’m saying? No? So, is it possible to see the totality of all this? What prevents us from seeing the whole movement of this? – my attachments, my prejudices, my beliefs, my experience, my desires, contradictory, conflict, misery, confusion – you follow? – the whole of that. What prevents us from seeing the totality of this? It’s only when we see the totality of it there is a complete action, otherwise it’s a fragmentary action. Are we meeting each other, now?	K: Inderdaad. Hoe zie je het hele denkproces? Hoe zie je iets in zijn geheel? Hoe zie je jezelf in zijn geheel? Laten we daarmee beginnen - dat is veel beter. Hoe zie je het geheel, de dromen, de verdeling tussen het bewuste en onderbewuste, de talrijke vooroordelen, angsten, zorgen, rouw, verdriet, genegenheid, jaloezie, vijandschap, geloof in iets dat niet bestaat maar je gelooft toch en vooral christenen hebben dat: het geloof - dus zie je het in zijn geheel, niet gefragmenteerd, niet elk fragment afzonderlijk? Begrijpt u wat ik bedoel? Nee? Is het dus mogelijk om dit alles in zijn geheel te zien? Wat belemmert ons om het als één hele beweging te zien - mijn gehechtheden, vooroordelen, geloof, ervaring, verlangens die tegenstrijdig zijn, conflict, ellende, verwarring - begrijpt u? - het geheel. Wat belemmert ons om dat in zijn geheel te zien? Alleen als we het in zijn geheel zien, is de handeling compleet, anders is het een fragmentarische handeling. Zitten we op dezelfde golflengte?
25:52	Our life is fragmented – I go to the office, I’m a different person there, fighting, ambition, all the rest, I come home and I’m a different person there, and I go to church – if I go to church, at all – I’m a different person there, and so on, I’m fragmented, broken up. And so, our actions are broken up and, therefore, contradictory and, therefore, each action brings its own anxiety, its own regrets, its own confusion. So, to end all that I must see the totality of it. Right? Totality of my life – my actions, my desires, my relationships, my longings, my fear, all the rest of it. Now, what prevents it?	Ons leven is gefragmenteerd. Ik ga naar kantoor en ben daar een ander persoon, iemand die vecht, ambitieus is, en zo. Als ik thuiskom ben ik daar weer een ander persoon en ik ga naar de kerk - als ik naar de kerk ga - en ben weer iemand anders, enzovoort. Ik ben gefragmenteerd, verbrokkeld. En dus is ons handelen verbrokkeld en daardoor tegenstrijdig en daarom veroorzaakt iedere handeling de bijbehorende angst, spijt of verwarring. Om aan al die dingen een eind te maken, moet ik het in zijn geheel zien. Nietwaar? Mijn hele leven, dus mijn acties, mijn wensen, mijn relaties, mijn verlangens, mijn angst en dergelijke. Wat verhindert dat?
27:02	Q: Thought.	V: Het denken.
27:03	K: Thought has created all this, hasn’t it?	K: Het denken heeft dit allemaal gecreëerd, nietwaar?
27:09	Q: When I look at jealousy, I am looking from the point of jealousy, at jealousy. I think that both things are different.	V: Als ik naar jaloezie kijk, kijk ik vanuit de jaloezie naar jaloezie en denk dat ze van elkaar verschillen.
27:15	K: Yes, that’s one point. That is, the observer is the observed, which we went into. I don’t want to go into that thing over and over and over again. It gets rather boring.	K: Ja, dat is één aspect. De waarnemer is het waargenomene, wat we hebben onderzocht. Ik wil dat niet keer op keer bespreken. Dat wordt nogal eentonig.
27:26	Q: Sir, I think the sensation of fear might prevent us seeing it.	V: Ik denk dat het gevoel van angst ons belemmert om het te zien.
27:32	K: Yes, sir. Fear. Does fear prevent you from seeing the totality of life, of your life?	K: Ja, angst. Wordt u door angst belemmert om het leven, uw leven in zijn geheel te zien?
27:49	Q: The image of ‘me’ that thought has produced.	V: Het beeld van 'mij' dat het denken heeft gevormd
27:57	K: ‘Me’ that thought has produced. But the ‘me’ is the totality of all this, isn’t it? – my fears, my anxieties, my sexual demands, this, that, ten, umpteen different things is ‘me.’ What prevents…? You’re not answering my question.	K: 'Ik' gevormd door het denken. Maar het 'ik' is het geheel ervan - mijn angsten, zorgen, seksuele verlangens, dit, dat, tien, talloze dingen samen vormen het 'ik'. Wat verhindert...? U beantwoordt mijn vraag niet.
28:20	Q: We have not got the energy.	V: We hebben de energie er niet voor.
28:26	K: When you’ve got the energy. Haven’t you got the energy? Haven’t you got the energy to come and listen to these unfortunate talks? You have taken the trouble, you know, money, all that, to come. You’ve got plenty of energy when you want to do something.	K: Als je de energie hebt. Heeft u die dan niet? Heeft u niet de energie om naar deze onzalige toespraken te komen luisteren? U heeft de moeite genomen, geld uitgegeven en zo om te komen. U heeft meer dan genoeg energie als u iets wilt.
28:51	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
28:54	K: I’m asking you a question, please answer. What prevents you from seeing the total existence of your life, of your daily life?	K: Ik stel u een vraag. Geef alstublieft antwoord. Wat belemmert u om uw leven in zijn geheel te zien, uw dagelijks leven?
29:06	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
29:18	K: You are not answering my question. Q: Because one doesn’t want to.	K: U geeft geen antwoord op mijn vraag. V: Omdat men dat niet wil.
29:24	K: I don’t want anything, sir. I am asking you a very simple question. I’m asking you, what is it that prevents you from seeing the totality of your life? You say it is lack of energy. You have got plenty of energy when you want to do something. When you want to earn money you spend the rest of your life earning it.	K: Ik wil niets. Ik stel u een heel simpele vraag. Ik vraag wat u belemmert om uw leven in zijn geheel te zien. U zegt dat het gebrek aan energie is. U heeft genoeg energie als u iets wilt doen. Als u geld wilt verdienen, bent u de rest van uw leven daarmee bezig.
29:59	Q: We don’t want to see ourselves.	V: We willen onszelf niet zien.
30:00	K: Is it that you don’t want to see the totality of it, or is it that there is no capacity to see? And capacity implies culture, cultivating, doesn’t it? So, you will take time to see the totality of your life, take another year to find out.	K: Is het omdat u het geheel niet wilt zien of omdat u de capaciteit mist om het te zien? En capaciteit houdt 'cultuur' in, dat je het cultiveert. Wilt u dus de tijd nemen om uw leven in zijn geheel te zien, er nog een jaar voor uittrekken om het te onderzoeken.
30:24	Q: Nothing could be more dreadful than to look at all the misery.	V: Niets is erger dan naar al die ellende te kijken.
30:27	K: You don’t answer. Is it fear? Is it that you don’t want to see it? Is it your habit, your tradition, your conditioning?	K: U geeft geen antwoord. Is het angst? Is het omdat u het niet wilt zien? Is het uw gewoonte, traditie, conditionering?
30:43	Q: The fragment is trying to look at the whole.	V: Het fragment probeert naar het geheel te kijken.
30:47	K: I am asking you. Are you saying the fragment cannot see the whole? So, you’re using thought to see the whole. Is it? And you know, at the same time, thought is a fragmentary affair, so through the fragment you hope to see the whole – is that it? So, you don’t realise, actually, that thought is a fragment. By putting many fragments together, which thought does, which it calls ‘integration,’ and hoping thereby to see the whole. It can’t. So, do we realise that thought cannot see the whole?	K: Ik stel een vraag. Zegt u dat het fragment het geheel niet kan zien? Dus u gebruikt het denken om het geheel te zien. Is dat zo? Tegelijkertijd weet u dat het denken fragmentarisch is, dus u hoopt via dat fragment het geheel te zien, is dat het? Dus u beseft niet echt dat het denken een fragment is. Door de vele fragmenten samen te voegen, wat het denken doet en wat het 'integreren' noemt, hoopt het het geheel te zien, maar dat kan het niet. Beseffen we dus dat het denken het geheel niet kan zien?
31:54	Q: Is it, we understand it, well, I understand it, but I don’t realise it. Realising it is something that…	V: Dat begrijpen we, nou ja, ik begrijpt het, maar ik besef het niet. Beseffen is iets wat...
32:04	K: He says, ‘I understand it but I don’t realise it.’ When you use the word ‘understand,’ what do you mean by that word? Intellectually, verbally understand.	K: Hij zegt: 'Ik begrijp het, maar ik besef het niet.' Als u het woord 'begrijpen' gebruikt, wat bedoelt u daarmee? Dat u het intellectueel, verbaal heeft begrepen.
32:16	Q: I see the truth of what you’re saying.	V: Ik zie dat het waar is wat u zegt.
32:18	K: If you see the truth, it is the whole. No, please, don’t answer me. Would you kindly look at it for a minute? Don’t answer my question. Please, find out. Please, listen to what I’m saying. Listen, you understand, listen, not translate what I’m saying into your own terminology, don’t interpret it, just listen as you would listen to the wind, the wind among the leaves. Just listen to it. I am asking you, what prevents a human being, like yourself, to see the total movement of your activities which bring sorrow, pain, the whole of it, at one glance?	K: Als u de waarheid ziet, ziet u het geheel. Nee, geef mij geen antwoord. Wilt u hier alstublieft even naar kijken? Beantwoord mijn vraag niet, maar zoek het uit. Luister naar wat ik zeg. Luister ernaar, begrijpt u, ga wat ik zeg niet omzetten in uw eigen terminologie, ga het niet interpreteren, luister alleen zoals u naar de wind zou luisteren, de wind door de bladeren, luister er alleen naar. Ik vraag u: wat belemmert een mens als u om in één oogopslag het hele proces te zien van uw activiteiten, die verdriet en pijn met zich meebrengen?
33:21	Q: Because we attempt to express it in words.	V: Omdat we proberen het in woorden uit te drukken.
33:33	Q: I think if you’re really confused, in yourself, how can you get it together?	V: Ik denk dat als je innerlijk echt in verwarring bent, hoe kun je er dan een geheel van maken?
33:43	K: Yes. So, you’re saying, you are saying, sir, aren’t you, ‘I am confused, therefore, I cannot possible see the totality.’	K: Dus u zegt: 'Ik ben in verwarring en daarom kan ik onmogelijk het geheel zien.'
33:51	Q: Not unless I have the stillness to actually see it.	V: Dat kan ik niet, tenzij ik de stilte heb waarin ik het echt kan zien.
33:58	K: Yes, that’s right. Same thing, sir. You say, to observe something, my mind must be quiet. Right? So your mind is not quiet, therefore, you’re not observing. So, you’re saying one of the factors is, to see something as a whole, my mind must be quiet. Then the question arises, how do you make the mind quiet? By repeating words? By controlling the thoughts? Then arises, who is the controller? So on, sirs. You understand? You go round and round in circles.	K: Ja, inderdaad. Dat is hetzelfde. U zegt dat de geest stil moet zijn om iets waar te nemen, nietwaar? Uw geest is niet stil, dus u bent niet aan het waarnemen. U zegt dus dat een van de factoren is, dat als ik iets als een geheel wilt zien, mijn geest stil moet zijn. Dat roept de vraag op: hoe kun je de geest stil maken? Door woorden te herhalen? Door je gedachten te beheersen? De volgende vraag is dan: wie is het die beheerst? Enzovoort. Begrijpt u? U draait rond in cirkels.
34:56	Q: Instead of willing to change and willing to observe the whole we are being lazy and waiting to receive the technique, as a present.	V: In plaats van te willen veranderen en het geheel waar te nemen, zijn we lui en wachten tot we een methode krijgen aangereikt.
35:05	K: We are being lazy instead of changing, doing something about it, we are, really, very lazy people. Is that it?	K: We zijn liever lui dan te veranderen en er iets aan te doen, we zijn werkelijk erg luie mensen, is dat het?
35:15	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
35:19	K: May I put a question differently? Please, don’t answer me because it just… Are you aware, if I may ask that question, most politely, without any disrespect, are you aware that you’re conditioned? Are you? Totally conditioned, not partially conditioned. Your words condition you – right? – education conditions you, culture conditions you, the environment conditions you, propaganda of two thousand years or five thousand years of priests have conditioned you. So, you’re conditioned, right through. When you say, ‘I believe in God,’ that’s part of your conditioning – like the man who says, ‘I don’t believe in God.’	K: Mag ik de vraag op een andere manier stellen? Geef me geen antwoord, omdat het alleen... Beseft u eigenlijk wel, als ik die vraag beleefd en met alle respect mag stellen, beseft u wel dat u geconditioneerd bent? Nietwaar? Volkomen geconditioneerd, niet gedeeltelijk. U wordt geconditioneerd door uw woorden, door opvoeding en onderwijs, door uw cultuur, geconditioneerd door de omgeving, 2000 jaar aan propaganda of 5000 jaar aan priesters. U bent dus door en door geconditioneerd. Als u zegt: 'Ik geloof in God,' hoort dat bij uw conditionering, evenals iemand die zegt: 'Ik geloof niet in God.'
36:29	So, do we realise that this is a fact? A total conditioning. Then, when you realise it, what takes place? Do you then say, ‘I must uncondition it’? You follow? Then, who is the ‘I’ – and that ‘I’ is part of your conditioning. So, what do you do? Please, stick to one simple thing, here.	Beseffen we dat dit een feit is? Totale conditionering. Als u dat beseft, wat gebeurt er dan? Zegt u: 'Ik moet de conditionering ongedaan maken?' Begrijpt u? Wie is het 'ik'? Dat 'ik' maakt deel uit van uw conditionering. Dus wat doet u dan? Blijf alstublieft bij dit ene simpele feit.
37:12	I realise I’m conditioned: conditioned as being a Hindu, broke away from it and become something else, and join Christianity, or whatever it is, I’m conditioned – conditioned by culture, conditioned by the food I eat, conditioned by the climate, heredity, by my activity, by environment – my whole being is shaped, conditioned, moulded. Do I realise it? That means, do I see the actual fact of it, not the idea of it, but the actual reality of it? That is, it is so. It is raining. It’s a lovely day. It’s a fact. It’s a windy day. In the same way, do I see the absolute reality that my mind is conditioned? Then, when I realise it, when there is the realisation, totally, that I am conditioned, then what movement takes place? That’s what I want to find out. You understand my question, now?	Ik besef dat ik geconditioneerd ben, geconditioneerd als hindoe, ik heb me daarvan losgemaakt en ben iets anders geworden, heb me aangesloten bij het christendom of wat dan ook. Ik ben geconditioneerd, door de cultuur, door het voedsel dat ik eet, door het klimaat, erfelijkheid, mijn activiteiten, de omgeving - mijn hele wezen is gevormd, geconditioneerd, gekneed. Besef ik dat? Met andere woorden, zie ik dit als een feit, niet als een idee, maar zie ik de feitelijke realiteit ervan? Dat wil zeggen, het ís zo. Het regent. Het is mooi weer. Dat is een feit. Of het waait vandaag behoorlijk. Zie ik op dezelfde manier als een absolute realiteit dat mijn geest geconditioneerd is? Als ik dat besef, als er het volledige besef is dat ik geconditioneerd ben, wat gebeurt er dan? Daar wil ik achter komen. Begrijpt u nu mijn vraag?
38:52	Then, do I say, ‘Yes, I am conditioned, it is terrible, and I must uncondition myself’? Then you begin the conflict. Right? The ‘I’ then becomes part… the ‘I’ thinks it’s separate but it’s part of that conditioning. So, what takes place when you see that?	Zeg ik dan: 'Ja, ik ben geconditioneerd, dat is vreselijk en ik moet die conditionering kwijt zien te raken?' Dat is het begin van het conflict. Nietwaar? Het 'ik' maakt dan deel uit... het 'ik' denkt dat het er los van staat, maar is onderdeel van die conditionering. Wat gebeurt er als u dat ziet?
39:20	Q: No movement. K: No movement. That means what? Go slowly, please. Don’t throw words at each other. What takes place when I realise that I am entirely conditioned? Action ceases, doesn’t it? I go to the office, but the action to change my conditioning is not there.	V: Geen enkele beweging. K: Geen enkele beweging en dat betekent? Langzaam aan, alstublieft. Ga niet in het wilde weg wat roepen. Wat gebeurt er als ik besef dat ik volkomen geconditioneerd ben? Dan komt er een eind aan het handelen, nietwaar? Ik ga naar kantoor, maar ik doe niets om mijn conditionering te veranderen.
39:59	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
40:14	K: So, I’m saying, sir. Please. Look, I have to go to the office, or to the factory, or become a clerk or secretary. I’ve got to work. I work in the garden, or teacher or do something. That is so. But I realise that I am conditioned. My concern is what happens when I realise, totally, this state? I cease to act in that state, don’t I? There’s no action. I’m a total prisoner. I don’t rebel against it, because if I rebel I’m rebelling against my own conditioning – right? – which has been put together by thought, which is ‘me.’ I wonder if you see all this. So, in that area of conditioning, there is no action.	K: Dat zeg ik ook. Kijk, ik moet naar kantoor of naar de fabriek gaan, kantoorklerk of secretaris worden. Ik moet werken. Ik werk als tuinman of onderwijzer of iets anders. Dat is zo. Maar ik besef dat ik geconditioneerd ben. Waar het mij om gaat is: wat gebeurt er als ik die toestand volledig besef? Ik houd op om in die toestand te handelen. Er is geen handeling meer. Ik zit aan alle kanten gevangen. Ik kom er niet tegen in opstand, want als ik dat doe, kom ik in opstand tegen mijn eigen conditionering, die is samengesteld door het denken, dat het 'ik' is. Ik vraag me af of u dat alles ziet? Er is dus geen handelen meer op het gebied van de conditionering.
41:26	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
41:27	K: Just listen. There is no action, therefore, what takes place?	K: Luister alleen maar. Geen handelen, dus wat gebeurt er?
41:32	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
41:43	K: Sir, do it, do it. Find out what takes place.	K: Doe het, doe het. Zoek uit wat er gebeurt.
41:48	Q: You become free inside.	V: Je wordt van binnen vrij.
42:11	Q: You get very tired and sad and hopeless.	V: Je wordt erg moe en triest en wanhopig.
42:17	K: Yes, sir, you’re tired of the whole thing. So, what do you do when you’re tired of the – wait, take it up – when you’re tired of the whole thing, what do you do?	K: Ja, je wordt moe van dat hele gedoe. Wat doe je als je er moe van wordt - wacht, laten we het bespreken - als je moe wordt van dat hele gedoe, wat doe je dan?
42:30	Q: One gives up.	V: Je geeft het op.
42:32	K: Take a rest from it, don’t you? When you’re tired of something, when you’re tired you go and lie down, sit quietly. But you’re not doing it.	K: Je neemt rust, nietwaar? Als je moe van iets bent, ga je liggen of rustig zitten. Maar dat doet u niet.
42:53	So, then only when the mind is quiet, you see the totality of your life. Right? But our minds are chattering, trying to find an answer, beating, beating, beating, beating on this conditioning and, therefore, there is no answer. But if you say, ‘All right, I’ll look at it. I have seen the whole movement of thought, which is my life, and whatever movement other than the conditioning is unreal.’ You understand what I’m saying? So, the mind remains with the totality of its conditioning, it remains, it doesn’t move. Do we communicate something with each other, to each other?	Alleen als de geest rustig is, zie je je leven in zijn geheel. Nietwaar? Maar onze geest is aan het ratelen, probeert een antwoord te vinden, alsmaar hamerend op die conditionering, en daarom komt er geen antwoord. Maar als je zegt: 'Goed, ik zal ernaar kijken, ik heb het hele denkproces gezien, wat mijn leven is, en elke beweging buiten die conditionering bestaat niet.' Begrijpt u wat ik wil zeggen? Dus de geest blijft stilstaan bij het geheel van zijn conditionering, hij blijft daar en beweegt niet. Brengen we iets aan elkaar over?
44:13	So, then I will go back and see, thought is a fragment, therefore, it’s limited. It’s fragmentary because it is based on knowledge, experience and memory, which is the movement of time. Right? So, thought, whatever is caught in the movement of time, is limited. That’s obvious. Whatever it is, whether it’s a machine, anything that’s caught in the movement of time, is bound to be limited. So, thought is fragmentary and limited. And we think, through thought, we’ll see the totality. That is our difficulty. We don’t say, ‘Thought cannot see the totality,’ therefore, thought becomes quiet. If I can’t see through my eyes – you follow? – I become quiet. So, thought becomes quiet. Then, I perceive the movement of what, actually, is going on, the totality of it. As we said the other day, when you look at a map you see the totality of the whole map – right? – various countries, the colours, the hills, see the totality. But if you have a direction, you don’t see the totality. That is, if you want to go from here to Vienna you have the line, you see that, and you disregard the rest. But, here, as long as you have a direction, a motive, a purpose, then you cannot see the totality. Are we meeting each other, now?	Dus dan ga ik terug en zie dat het denken een fragment is en daarom beperkt is. Fragmentarisch omdat het is gebaseerd op kennis, ervaring en herinnering, die een beweging van tijd is, nietwaar? Dus het denken en alles wat vastzit in het proces van tijd, is beperkt. Dat spreekt voor zichzelf. Wat het ook is, een machine of iets wat vastzit in het tijdsproces, moet wel beperkt zijn. Dus het denken is fragmentarisch en beperkt. Maar we denken dat we door het denken het geheel zullen zien. Dat is ons probleem. We zeggen niet: 'Het denken kan het geheel niet zien,' en daarom zwijgt het denken. Als ik niet met mijn ogen kan zien, word ik stil. Dus het denken wordt stil. Dan zie ik de beweging van wat er werkelijk gaande is, het geheel ervan. Zoals we al eerder zeiden, als je naar een kaart kijkt, zie je het geheel, de verschillende landen, de kleuren, de heuvels, je ziet het geheel. Maar als je een richting in je hoofd hebt, zie je het geheel niet. Als je van hier naar Wenen wilt gaan, zie je alleen die rechte lijn en let je niet op de rest. Maar als je hier een richting hebt, een motief, een bepaald doel kun je het geheel niet zien. Zitten we op dezelfde golflengte?
46:34	So, have you a motive for coming here, for enquiry, for trying to understand yourself, have you got a motive? That is, I want to understand myself because I’m terribly worried about my husband, and I hope by coming here I’m going to solve it. Or I have lost my wife, or my father, or my son, but I’m going to find out whether I can meet him in some other place, or what it means to suffer, so I have a motive. So, as long as I have a motive, I cannot listen, properly. You understand? As long as I have a prejudice, I can’t listen to what you’re saying. Or I have read all the books that you have written and I can repeat all of it, and I repeat and, obviously, that prevents from listening.	Heb je dus een motief om hierheen te komen, om te onderzoeken, om jezelf te begrijpen, heb je een motief? Met andere woorden, ik wil mezelf begrijpen omdat ik me vreselijke zorgen maak over mijn man en ik hoop dat ik het kan oplossen door hierheen te komen. Of ik heb mijn vrouw verloren, of mijn vader of mijn zoon, maar ik wil uitzoeken of ik ze ergens anders weer terug kan zien of wat lijden betekent, dus ik heb een motief. Zolang ik een motief heb, kan ik niet goed luisteren. Begrijpt u? Zolang ik bevooroordeeld bent, kan ik niet luisteren naar wat u zegt. Of ik heb alle boeken gelezen die u heeft geschreven en ik kan alles herhalen en dat doe ik ook, maar dat belemmert me om te luisteren.
47:51	So, one cannot see the totality of one’s life because we have never thought about it, we have never given even a single second to look at this totality because we’re caught in our little fragments. Right? Now, we are together trying to explore, look at this whole unfortunate, confused, miserable, occasional happiness, all of that, we are trying to see, wholly. It is possible to see it wholly, only when you have no direction, no motive, which is extremely difficult because we want to be happy, we want to be rich, we want to have a good relationship with another, we want to have our pleasures fulfilled. You follow?	We kunnen dus ons leven niet als geheel zien, omdat we er nooit over na hebben gedacht, we hebben nooit ook maar een moment naar dat geheel gekeken, omdat we verstrikt zitten in onze fragmentjes, nietwaar? We proberen nu samen te verkennen, te kijken naar dit hele ongelukkige, verwarde, ellendige bestaan, met af en toe een beetje geluk, we proberen dat in zijn geheel te zien. Dat kun je alleen in zijn geheel zien als je geen richting, geen motief hebt, wat heel moeilijk is, omdat we gelukkig willen zijn, rijk willen zijn, goede relaties met elkaar willen hebben, onze pleziertjes willen hebben. Begrijpt u?
49:03	So, what happens then, that’s the next, from the same question, what happens, then, when you realise, when you see, actually, the total existence, as you see it in a map, clearly outlined, everything clear, everything in its place, orderly? You understand? The word ‘art’ means putting everything in its right place. That is the real meaning of the word ‘art.’ So, having put everything in its right place, then, what takes place? Putting my office in the right place, my relationship in the right place – you follow? – everything in order.	Dus wat gebeurt er dan, is de volgende vraag, wat gebeurt er als je beseft, als je werkelijk je hele bestaan ziet, zoals je het duidelijk aangegeven op een kaart zien, alles heel duidelijk, alles op de juiste plaats, ordelijk? Begrijpt u? Het woord 'kunst' betekent dat je alles de juist plaats geeft. Dat is de echte betekenis van het woord 'kunst'. Dus als je alles de juiste plaats hebt gegeven, wat gebeurt er dan? Mijn kantoor op de juiste plaats, mijn relaties op de juiste plaats - begrijpt u? - alles ordelijk.
50:08	What happens, then?	Wat gebeurt er dan?
50:11	Q: One lives intelligently.	V: Dan leef je op een intelligente manier.
50:18	K: Do you? Do we?	K: Doet u dat? Doen we dat?
50:26	Q: You don’t have to think about what you’re going to do about it, anymore.	V: Je hoeft niet meer na te denken over wat je eraan gaat doen.
50:29	K: No. You see, you’re ready to answer, you haven’t got the other thing, you’re ready to answer. Have we put our house in order? Not the house, you know, the deeper house, have we put everything in order? We are in disorder – aren’t we? – unfortunately. We are in disorder. Now, just keep to that disorder, let’s understand that disorder. Because out of the investigation of that disorder, order comes – right, sir? – not try to bring order. I wonder if you… Through negation, comes order.	K: Nee, u staat klaar met een antwoord, u hebt dat andere niet, maar u staat klaar met een antwoord. Hebben we ons huis op orde gebracht? Niet het huis zelf, maar het innerlijke huis, hebben we daar orde in aangebracht? We zijn helaas wanordelijk, nietwaar? We zijn wanordelijk. Blijf daar nu bij, laten we die wanorde gaan begrijpen. Want uit het onderzoek naar die wanorde ontstaat orde, niet dat je probeert orde aan te brengen. Ik vraag me af of je... Door negatie ontstaat orde.
51:30	Look, politically, if there is disorder in the country, out of that very disorder, tyranny grows. Right? That’s happening in India, that’s happening all over the world. Where there is disorder, that very disorder creates the authority. Now, we are in disorder. Why? Would you tell me why you’re in disorder – not invent, just see why this disorder exists in me – why does it exist? Because I’ve contradictory desires – right? – I want peace and I’m violent. I want to love people and I’m full of antagonism. I want to be free and I’m attached to my wife, to my children, to my property, to my belief. Right? So, there is contradiction in me, and that contradiction means confusion. Right? I am attached to my wife, to my husband, to my children. I’m attached because I am lonely, I am desperate, I can’t live with myself, I feel frustrated, miserable, in myself, so, I cling to you. But deep down, that fear of loneliness goes on. Right? So there’s contradiction in me. So, can there be freedom from attachment, which is not love? So, can there be freedom from attachment, not little, by little, by little – freedom?	Kijk, er heerst politieke wanorde in dit land en uit die wanorde komt tirannie voort, nietwaar? Dat gebeurt in India en in de hele wereld. Als er wanorde heerst wordt er een autoriteit gecreëerd. Wij zijn wanordelijk. Waarom? Wilt u me vertellen waarom u in wanorde verkeert - dat niet verzinnen, maar alleen zien waarom het wanordelijk in me is - waarom is dat zo? Omdat we tegenstrijdige verlangens hebben, nietwaar? Ik wil vrede maar ik ben gewelddadig. Ik wil van mensen houden maar ik zit vol vijandigheid. Ik wil vrij zijn maar ik ben gehecht aan mijn vrouw, mijn kinderen, mijn bezit, mijn geloof. Nietwaar? Er is dus tegenstrijdigheid in mij en die tegenstrijdigheid betekent dat er verwarring is. Ik ben gehecht aan mijn vrouw, mijn man, mijn kinderen. Ik ben gehecht omdat ik eenzaam ben, wanhopig. Ik kan niet met mezelf leven, ik voel me gefrustreerd, ellendig, dus ik klamp me aan je vast. Maar diep vanbinnen blijft die angst voor eenzaamheid bestaan. Nietwaar? Er is dus innerlijke tegenstrijdigheid. Kan er dus vrijheid zijn van die gehechtheid, die geen liefde is. Kan er dus vrijheid van gehechtheid zijn? Niet stukje bij beetje, maar vrijheid?
54:11	Q: Yes, there can.	V: Ja, dat kan.
54:14	K: You can? I’m not asking you personally, sir. Of course, it can be. But is it so, are you free? Then, what’s the point of discussing? Then it becomes a verbal discussion – what’s the point of that? We are here – serious people, I hope – trying to understand and bring about a transformation in our daily life, transformation in our mind, in our consciousness. And if there is one thing which I completely see – for example, attachment, what is involved in it, jealousy, fear, pleasure, companionship, clinging to each other, possessiveness and, therefore, losing, all that is implied in attachment, which is one of the causes of my confusion. So, can I cut it, instantly be free of it?	K: Kunt u het? Ik vraag het niet aan u persoonlijk. Natuurlijk kan het. Maar is het ook zo, bent u vrij? Wat heeft het dan voor zin om dit te bespreken? Dan wordt het een uitwisseling van woorden - wat voor zin heeft dat? We zijn als serieuze mensen, hoop ik, bezig om inzicht te krijgen en een transformatie teweeg te brengen in ons dagelijks leven, een transformatie in onze geest, in ons bewustzijn. Als er één ding is wat ik in zijn geheel zie, bijvoorbeeld gehechtheid, wat daarbij komt kijken, jaloezie, angst, plezier, kameraadschap, je aan elkaar vastklampen, bezitsdrang en daarom de angst voor verlies, dat zit allemaal opgesloten in gehechtheid, die een van de oorzaken van mijn verwarring is. Kan ik het dus beëindigen, er meteen vrij van zijn?
55:35	Q: We want to be free of attachment…	V: Ik wil vrij zijn van de gehechtheid...
55:40	K: No. Sir, attachment – attachment to things you like, attachments to things you don’t like, all of it, sir. Don’t break it up too much.	K: Nee, meneer, gehechtheid aan wat u bevalt, gehechtheid aan wat u niet bevalt, al die dingen. Deel het niet te veel op.
55:51	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
56:00	K: Attachments to your faith, attachment to your belief, attachment to your gods, attachment to your church – attachment, sir. You understand, you don’t have to explain it more. That’s one of the causes of confusion, one of the causes of disorder. And to bring order by investigating disorder, I find it is attachment – one of the factors. So, cut it! Because we are afraid to cut it, because what will my wife say when I tell her I’m not attached? Because we translate, when there is freedom from attachment, the wife or the husband understands – or the girl or the boy – that you are free from her, or from him, and therefore she clings to you and so you’re frightened to hurt her, and all the rest of it follows. Let me finish, sir. Freedom from attachment means tremendous responsibility. You don’t see that. Right?	K: Gehechtheid aan je overtuiging, aan je geloof, gehechtheid aan je goden, aan je kerk - gehechtheid. Begrijpt u, u hoeft het verder niet meer uit te leggen. Dat is een van de oorzaken van verwarring, van wanorde. En als ik orde aanbreng door wanorde te onderzoeken, ontdek ik dat gehechtheid een van de factoren is. Dus maak er een eind aan! Maar daar zijn we bang voor. Wat zal mijn vrouw zeggen als ik vertel dat ik niet aan haar gehecht ben? Want als er vrijheid van gehechtheid is, vertalen we dat, de vrouw of man - vriendin of vriend - begrijpt dat je vrij van haar of hem bent en daarom klampt ze zich aan je vast en dus ben je bang om haar te kwetsen, met alle gevolgen van dien. Laat me dit even afmaken. Vrijheid van gehechtheid houdt een enorme verantwoordelijkheid in. Dat zien we niet.
57:37	Look, we have built this place, Brockwood, for the last seven years. We have worked at it, several of us. Plenty of energy, work, thought – you follow? – create this thing. If we are attached to that thing, then we are creating confusion. You understand? So, the speaker is not attached, completely – I can leave tomorrow. And I mean it, I have done it – not to Brockwood but other places. But being detached means great consideration, great responsibility to see this operates, properly. You understand? Not that I walk away from it.	We hebben dit hier, Brockwood, in de afgelopen zeven jaar opgebouwd. Enkelen van ons hebben eraan gewerkt. Met veel energie, werk, denken is het hier gecreëerd. Als we daaraan gehecht zijn, scheppen we verwarring. Begrijpt u? De spreker is dus in geen enkel opzicht gehecht, hij kan morgen weggaan. Dat meen ik, ik heb het gedaan, niet met Brockwood maar met andere plaatsen. Maar niet gehecht zijn houdt grote toewijding in, grote verantwoordelijkheid om te zorgen dat dit goed werkt. Begrijpt u? Niet dat ik ervan wegloop.
58:36	So, when there is freedom from attachment, there is love. You understand? No, you don’t. That means responsibility, so that means order. So, can you – realising one of the factors of confusion in our life, of our disorder and misery, is this attachment to ideas, to beliefs, to ideals, to one’s country and so on, to wife, all that – can one be free of that attachment? Not tomorrow, now. Because that is, you see the reality of it, what it does in life. I’m attached to my country and, therefore, I’m willing to kill every other human being for my love of my country.	Als er dus vrijheid van gehechtheid is, is er liefde. Begrijpt u? Nee, ik denk het niet. Dat betekent verantwoordelijkheid, dus orde. Kun je nu, in het besef dat wat bijdraagt aan de verwarring in ons leven, aan de wanorde en ellende, die gehechtheid aan ideeën, aan een geloof, idealen, je land, je vrouw, noem maar op, kun je vrij zijn van die gehechtheid? Niet morgen maar nu. Omdat je de realiteit ervan inziet, wat het in je leven aanricht. Ik ben gehecht aan mijn land en daarom ben ik bereid ieder mens te doden uit liefde voor mijn vaderland.
59:56	Q: Do you mean to say you must be responsible for your country but you mustn't be attached. Is that the point you’re making?	V: Bedoelt u dat je verantwoordelijk bent voor je land, maar niet gehecht moet zijn? Is dat wat u wilt zeggen?
1:00:04	K: No, that’s not the point I’m making. The point we are making is, sir – not the country, leave the country. You see, how quickly we go off to something. I’m talking about attachment to your wife, to your husband, to a belief, to a faith, to an ideal, for which you are willing to kill people. So, there is disorder. Out of this disorder, there arises confusion and, therefore, in you there is confusion. And one of the factors is attachment. Can you break it, get away from it?	K: Nee, dat is niet wat ik wil zeggen. Vergeet het land. Je ziet hoe snel we overstappen op iets anders. Ik heb het over gehechtheid aan je vrouw, je man, een geloof, een overtuiging, een ideaal, waarvoor je bereid bent mensen te doden. Er is dus wanorde. Uit die wanorde onstaat verwarring en daardoor ben je innerlijk verward. Een van de factoren is gehechtheid. Kun je dat doorbreken, achter je laten?
1:00:55	Q: Sir, I think part of the problem comes in when you say, ‘Can you break it,’ that means, you know, we…	V: Ik denk dat het probleem gedeeltelijk ontstaat als u zegt: 'Kun je dat doorbeken, wat betekent, dat we...
1:01:06	K: I understand. Of course, sir. That’s a quick way of expressing, after saying, ‘The observer is the observed.’ We’ve been through all that. Can there be an end to attachment? Let’s put it that way, if you prefer it.	K: Dat begrijp ik. Natuurlijk. Maar het is een korte manier van uitdrukken nadat we hebben gezegd: 'De waarnemer is het waargenomene.' Dat hebben we allemaal al besproken. Kan gehechtheid eindigen. Laten we het zo stellen, als u dat liever heeft.
1:01:24	Q: Mr Speaker, I figure every one of us, I think, would consider ourselves individuals…	V: Ik denk dat ieder van ons zich als een individu beschouwt.
1:01:30	K: I question whether they are individuals.	K: Ik vraag me af of we individuen zijn.
1:01:33	Q: Yes. K: No, don’t say, ‘Yes.’	V: Ja. K: Zeg geen 'ja'.
1:01:37	Q: I’m saying, I would like to think I’m an individual.	V: Ik wil graag denken dat ik een individu ben.
1:01:39	K: You like to think.	K: Dat wilt u graag denken.
1:01:41	Q: That I’m not collective. K: Look, sir, please! The word ‘individual’ means indivisible, non-fragmented. That is, a human being who is fragmented is not an individual. But ‘individual’ means one who is indivisible in himself. Please, sir, that’s what it is.	V: Dat ik geen massamens ben. K: Kijk, meneer! Het woord 'individueel' betekent: ondeelbaar, niet gefragmenteerd. Dus een mens die gefragmenteerd is, is geen individu. Maar 'individueel' betekent iemand die niet in zichzelf verdeeld is. Dat betekent het.
1:02:15	Now, just take this, attachment. When you see the whole movement of attachment: jealousy, anxiety, hatred, division, possessiveness, domination – you follow? – all that is implied in that word ‘attachment’ – to see the whole of it is intelligence, isn’t it? To see the whole of it. So, intelligence says, ‘Be free of it,’ not you say, ‘I must be free of it.’ So, intelligence then dictates, tells what is right action, wherever you are. You understand? Whatever your life is, whether in the office or at home, or anywhere, if there is this intelligence at work, then there is no problem, because this intelligence is supreme order, which has come because you have looked into disorder in our life. Out of that investigation into disorder, which is one of the factors is attachment, in the observation of that disorder, the awakening of intelligence comes. You follow? Intelligence is awakened. And intelligence is not yours or mine, it’s the intelligence. Therefore, it’s not my individual intelligence telling me what to do – then it’s not intelligence. But when we have seen our disorder in our daily life, how it comes, observing it, investigating it quite impartially, objectively, without any motive, out of that investigation is the awakening of this marvellous intelligence, which is also love. You understand?	Laten we nu gehechtheid nemen. Als u het hele proces van gehechtheid ziet, de jaloezie, angst, haat, verdeeldheid, bezitsdrang, overheersing, - alles wat in het woord 'gehechtheid' opgesloten zit - dat in zijn geheel zien is intelligentie, nietwaar? Het geheel ervan zien. Intelligentie zegt dus: 'Wees er vrij van,' niet dat u zegt dat u er vrij van moet zijn. Intelligentie schrijft voor, vertelt u wat de juiste handeling is, waar u ook bent. Begrijpt u? Hoe uw leven er ook uitziet, op kantoor of thuis, waar dan ook, als die intelligentie aan het werk is, is er geen probleem, want die intelligentie is de hoogste vorm van orde, die is ontstaan doordat u naar de wanorde in uw leven heeft gekeken. Vanuit dat onderzoek naar wanorde, die onder andere door gehechtheid ontstaat, uit het observeren van die wanorde komt intelligentie voort. Kunt u dit volgen? Die intelligentie wordt erdoor opgewekt. En intelligentie is niet van u of mij, het is intelligentie. Daarom is het niet mijn individuele intelligentie die zegt wat ik moet doen, want dan is het geen intelligentie. Maar als we de wanorde in ons dagelijks leven zien, hoe het ontstaat, als we het observeren, onderzoeken, onbevooroordeeld, objectief, zonder enige beweegreden, komt uit dat onderzoek die fantastische intelligentie voort, die ook liefde is. Begrijpt u?
1:04:44	Q: Sir, this will take time because...	V: Dit kost tijd omdat...
1:04:49	K: Does it take time?	K: Kost het tijd?
1:04:54	Q: It doesn’t take time, as time is the produce of thought.	V: Het kost geen tijd, want tijd is het product van het denken.
1:05:05	K: Does it take time to cultivate love? Do you cultivate love? Say, ‘I must be kind, I must be generous, I must be thoughtful, I must be considerate, I must give’ – and do all those things, you know, day after day, day after day, at the end of it, you’ll have this marvellous flower called ‘love’?	K: Kost het tijd om liefde aan te kweken? Doet u dat, liefde aankweken? Zegt u: 'Ik moet vriendelijk zijn, royaal, attent, tactvol, vrijgevig' - en dat toepassen, dag in dag uit, en tenslotte heeft u het, die schitterende bloem die 'liefde' heet.
1:05:39	Q: But how can one realise everything in one day?	V: Maar hoe kun je alles in één dag voor elkaar krijgen?
1:05:45	K: That’s just it, sir. It is not in one day – now.	K: Dat is het nou juist. Niet in één dag maar nu.
1:05:51	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
1:05:54	K: Sir, when you say it is difficult, you have already made it difficult. It may be the most easiest thing in the world, you don’t know, but you have already come to it saying, ‘It is difficult, it’s arduous, I need tremendous energy,’ but you don’t say, ‘I really don’t know,’ then you are free to look. You understand? But you’ve already come to it with a conclusion. And the conclusion is the bondage, is the barrier which prevents you from actually seeing, instantly.	K: Als u zegt dat het moeilijk is, heeft u het al moeilijk gemaakt. Het kan heel gemakkelijk zijn, dat weet u niet. maar u benadert het al door te zeggen: 'Het is moeilijk, heel inspannend, ik heb er veel energie voor nodig,' maar u zegt niet: 'Ik weet het werkelijk niet.' Dan bent u vrij om te kijken. Begrepen? Maar u benadert het al met een conclusie. En de conclusie houdt je gevangen, vormt een barrière die u verhindert om het werkelijk te zien, ogenblikkelijk.
1:06:40	Q: Is intelligence free of thought when there is no emotion?	V: Is intelligentie vrij van het denken, waarin geen emotie meespeelt?
1:06:49	Q: Sir, is this supreme intelligence, in other words, insight?	V: Is die hoogste intelligentie een ander woord voor inzicht?
1:07:41	Q: Is supreme intelligence perception?	V: Is waarneming de hoogste intelligentie?
1:07:45	K: Is that the question, sir? If you like to put it. What does it matter, if you have got it? Words don’t matter. You see, you people don’t work at this.	K: Is dat de vraag? Als u het zo wilt stellen. Wat maakt het uit of u het antwoord weet? Woorden zijn niet belangrijk. Ziet u, u doet hier zelf niets aan.
1:08:06	Q: Could we return to what you were saying about bondage?	V: Kunnen we terugkomen op wat u zei over dat het je gevangen houdt.
1:08:11	K: Yes, sir. Look, I want to go on. You don’t know what the beauty of all this is. All right, sir. It’s up to you.	K: Ja, meneer. Kijk, Ik wil verdergaan. U weet niet wat de schoonheid van dit alles is. Goed, het is aan u.
1:08:24	Let’s begin, again. Thought has created this disorder, hasn’t it? – my house, my property, my wife, my country, my God, my belief, my sorrow, my pleasure – thought. Thought has also created the centre, which holds all these activities, the ‘me.’ Thought has created the ‘me’ in which all these activities go on. Right? Thought has created this. And thought has created the problems, and thought says, ‘I will solve these problems.’ And thought has never done it. Right? Politicians right throughout the world say, ‘We will solve all these problems with very careful thinking’ party politics, TUC, the whole game. And they won’t solve it because the problems are getting worse and worse. So, thought has created all these problems. Thought is ‘me,’ thought is my problem. Thought is the disorder in which I live. Right.	Laten we opnieuw beginnen. Het denken heeft deze wanorde gecreëerd, nietwaar? Mijn huis, mijn eigendom, mijn vrouw, mijn land, mijn God, mijn geloof, mijn verdriet, mijn plezier - allemaal denken. Het denken heeft ook het centrum gecreëerd, dat al deze activiteiten bij elkaar houdt, het 'ik'. Het denken heeft het 'ik' gecreëerd, waarin al deze activiteiten plaatsvinden. Nietwaar? Het denken heeft dat gecreëerd. En het denken heeft problemen gecreëerd en zegt dan: 'Ik zal die problemen oplossen.' Maar het denken heeft dat nooit gedaan. Politici in de hele wereld zeggen: 'We zullen al deze problemen oplossen door goed na te denken,' partijpolitiek, vakbonden, het hele spel. Maar ze lossen het niet op, want de problemen worden steeds erger. het denken heeft dus al die problemen gecreëerd. Het denken is het 'ik', het denken is mijn probleem. Het denken is de wanorde waarin we leven, nietwaar?
1:09:54	So, I see thought cannot solve the problem. Right? Do you see that, sir? Thought cannot solve my problem between me and my wife. Right? Right, sir? The problem between me and my wife is that I think I’m separate from her, I have an image about her – right? – that image has been put together through thought for ten years, or two days, or fifty years. Right? And she has an image about me. Right? I dominate her, I bully her, or I do this and that – all that, sexual pleasure, antagonism, all those are images between her and me. Right? Right? So, these images create disorder. Right? So, I can never see my wife or my girl or my boy completely, wholly, what he is. You understand? Right? So, can there be freedom from image-making? You understand? I see I have an image about my wife, about the politicians, about my neighbour, about my children, whatever it is, I have an image about them, or about her. The image has been put together when she says to me, ‘You’re an ass,’ or she bullies me, or she wants something from me, etc. All that. All those activities create an image in me about her. Right? This is simple. I want to get on with it. And she has an image about me. So, our relationship is between these two images. Correct? Which is what? The images of thought. Thought has built them.	Ik zie dus dat het denken het probleem niet kan oplossen. Ziet u dat ook? Het denken kan het probleem tussen mij en mijn vrouw niet oplossen. Nietwaar? Het probleem tussen mij en mijn vrouw is dat ik denk dat ik lossta van haar. ik heb een beeld van haar en dat beeld is gevormd in tien jaar of twee dagen of vijftig jaar. Nietwaar? En ze heeft een beeld van mij, nietwaar? Ik overheers haar, zit haar op haar kop of doe zus of zo, er is seksueel genot, ruzie - dat zijn allemaal beelden die we van elkaar hebben, nietwaar? Dus die beelden creëren wanorde, nietwaar? Ik kan mijn vrouw, vriendin of vriend nooit helemaal zien, nooit compleet, zoals hij of zij is. Begrijpt u? Nietwaar? Kun je dus vrij zijn van beeldvorming? Begrijpt u? Ik zie dat ik een beeld heb van mijn vrouw, van politici, mijn buren, mijn kinderen, wie dan ook. Ik heb een beeld van hem of haar. Het beeld is gevormd toen ze tegen me zei: 'Je bent een sukkel,' of ze commandeert me of ze wil iets van me enzovoort. Al die activiteiten creëren bij mij een beeld over haar, nietwaar? Dat is simpel. Ik wil daarop doorgaan. En zij heeft een beeld over mij. Onze relatie is dus een relatie tussen die twee beelden. Klopt dat? En dat betekent? De beelden van het denken. Het denken heeft ze gevormd.
1:12:21	So, thought has built these images and thought, which is fragmentary, which is destructive because it is fragmentary, tries to solve this problem. It can only solve it when there is no image-making, then I can look at my wife, and she can look at me, as we are. Right? You understand? So, is it possible not to create an image when she calls me something or other, when she nags me, when she says, ‘Do this,’ out of irritation. You follow, all this. You know it very well, you’re all married people, so I don’t have to tell you all this. You may not be married – you have your girl or – it doesn’t matter, sir. Don’t bother.	Het denken heeft die beelden gevormd en het denken, dat fragmentarisch is, destructief, omdat het fragmentarisch is, probeert het probleem op te lossen. Het kan het alleen oplossen als er geen beelden worden gevormd. Dan kan ik naar mijn vrouw kijken en zij naar mij zoals we zijn. Nietwaar? Begrijpt u dat? Is het dus mogelijk om geen beeld te vormen, als ze me voor iets uitmaakt, als ze op me zit te vitten, als ze uit irritatie zegt: 'Doe dit.' Begrijpt u? U kent dat wel, want u bent getrouwd, dus ik hoef u dit niet te vertellen. Of ongehuwd, maar een vriendin of ... dat maakt niet uit.
1:13:19	And I’m asking you, can you be free of the image you have about her? Because if you want right relationship, there must be no image between you and her, or her about you, obviously. So, how to end the image-making? You understand my question? The image-making is mechanical. Please listen to this, carefully. It is mechanical because when the wife says to me something ugly, it is registered. Or when she says something, or say, ‘You’re a marvellous man,’ it’s registered. Right? You understand? The registration is the image-making. Right? When you tell me a flattering thing, or insult, it is registered in the brain through hearing and all the nervous system, and it’s registered in the brain. And so, the brain through thought, creates an image. Now, is it possible – please, listen carefully, if you are interested – is it possible not to register? You understand my question? When somebody tells you that you look most beautiful, or you’re a great person, not to register it. The moment you have registered, the image begins.	Ik vraag of u vrij kunt zijn van het beeld dat u van haar hebt? Want als u een goede relatie wilt hebben, moet er geen beeld tussen staan van u over haar of natuurlijk van haar over u. Hoe kunt u een eind maken aan die beeldvorming? Begrijpt u mijn vraag? Beeldvorming gaat automatisch. Luister hier alstublieft goed naar. Het gaat automatisch want als mijn vrouw iets lelijks tegen mij zegt, wordt dat geregistreerd. Of als ze iets zegt als: 'Je bent een geweldige man,' wordt het geregistreerd. Nietwaar? Begrijpt u? Het registreren is al beeldvorming. Nietwaar? Als je me prijst of beledigt, wordt het in het brein opgeslagen via het gehoor en het hele zenuwstelsel en door het brein geregistreerd. Het brein creëert dus een beeld door het denken. Is het nu mogelijk - luister goed, als het u interesseert - is het nu mogelijk om niet te registreren? Begrijpt u mijn vraag? Als iemand tegen u zegt dat u heel mooi bent of een geweldig iemand bent, om dat dan niet te registreren. Zodra u het registreert, ontstaat er een beeld.
1:15:21	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
1:15:23	K: Let me finish, sir, let me finish. And when she tells you, or when you tell her something or other insulting, it is registered. So, I’m asking, is it possible not to register the insult or the flattery?	K: Laat me dit afmaken. En als ze tegen jou of jij tegen haar iets beledigends zegt, wordt het opgeslagen. Ik vraag dus of het mogelijk is om de belediging of de lof niet te registreren.
1:15:45	Q: Yes, by listening with attention.	V: Ja, door er aandachtig naar te luisteren.
1:15:49	K: You have heard me say that before, therefore, he’s repeating. Don’t repeat what I’ve said. Find out for yourself, sir. Personally, I don’t read all these things. Look, you can do this all for… The whole of history of mankind is in you. You understand? You are the repository of a thousand years or more, a million years of human endeavour. You are that. Everything is in you, if you know how to read it. So, please, read this thing. That is, can this image-making end? Find out. First, see how important it is that it should end, see the immense necessity, both socially, in every way, how important it is for human beings not to have an image – say he’s an Indian, he’s a Russian, he’s an American, he’s a beastly this or that. Not to have single image. Therefore, there is no minority or majority. I wonder if you see all this.	K: Dat heeft u me eerder horen zeggen en daarom wordt het herhaald. Herhaal niet wat ik heb gezegd. Zoek het voor uzelf uit. Zelf lees ik dat allemaal niet. Kijk, u kunt dit doen voor... De hele geschiedenis van de mensheid zit in u. Begrijpt u? U bent de bewaarplaats van duizend jaar of meer, een miljoen jaar van menselijke inspanning. Dat bent u. Alles zit in u, als u weet hoe u het moet lezen. Dus lees dit alstublieft. Dat wil zeggen, kan er een eind komen aan die beeldvorming? Zoek het uit. Zie eerst hoe belangrijk het is dat er een eind aan komt, zie de enorme noodzaak ervan, zowel sociaal als anderszins, hoe belangrijk het voor mensen is om geen beeld te hebben, om niet te zeggen: 'Hij is Indiër, Rus, Amerikaan, hij is een vreselijke man, zus of zo. Maar geen enkel beeld te hebben. Daarom bestaat er geen minderheid of meerderheid. Ik vraag me af of u dit alles ziet.
1:17:18	Q: (Inaudible)	V: (onhoorbaar)
1:17:24	K: Is that possible? Not to register. This is very important. Please listen, if you don’t mind. You have to register when you do technological things – right? – when you learn a language, it is tremendously important to register it, the words, the verbs, the irregular verbs and all the rest of it, you have to register it. It’s very important when you are learning something – how to drive a car and all the rest. And also, it’s very important to learn very quickly about something and retain it. But not to register when there is – in relationship between human beings. There, it is much more important than the other. The other is fairly simple. Here, it becomes tremendously important, because conflict between individuals comes to an end – between wife and husband, man-woman, between nationalities, between groups of people – you follow? – this continuous conflict between people. To end that, as you are the total repository of all human endeavour, if you can put away image-making, then you’re a total human being. You understand? So, is it possible for you to end the image-making?	K: Is dat mogelijk? Dat je niet registreert. Dit is erg belangrijk. Luister alstublieft. Je moet registreren als je met technische zaken bezig bent, nietwaar? Als je een taal leert, is het enorm belangrijk om die vast te leggen, de woorden, de onregelmatige werkwoorden en de rest, die moet je vastleggen. Dat is erg belangrijk als je iets aan het leren bent - hoe je auto moet rijden en dergelijke. Het is ook erg belangrijk om iets heel snel te leren en het vast te houden. Maar dat je niet registreert in de relaties tussen mensen. Daar is het nog veel belangrijker dan dat andere. Dat andere is nogal eenvoudig. Maar hier wordt het ontzettend belangrijk, Omdat conflicten tussen individuen dan tot een eind komen - tussen echtgenoot en echtgenote, man en vrouw, nationaliteiten, groepen mensen - volgt u dat? - die voortdurende conflicten tussen mensen. Dat te beëindigen, je bent immers de bewaarplaats van alle menselijk gedrag, als je deze beeldvorming kunt opgeven, ben je een compleet mens. Begrijpt u? Kun je dus een eind maken aan beeldvorming?
1:19:09	Q: I often register something which I don’t want to register. I don’t want to register something, very often.	V: Ik registreer vaak iets wat ik niet wil registreren. Heel vaak wil ik iets niet registreren.
1:19:21	K: Then don’t register it.	K: Doe dat dan niet.
1:19:23	Q: But it happens so fast, I can’t stop it.	V: Maar het gebeurt zo snel dat ik er niets aan kan doen.
1:19:31	K: Just a minute. See what takes place. Registration is a mechanical process – right? – because our minds have become… our brains have become, at least part of it, mechanical. We live a mechanical life, don’t we? Repeat the same pleasure sexually, or repeat the same old tradition – if you are a Catholic, you go to church – you follow? – the same thing – repeat, repeat, repeat. Which is, we have made our life into a mechanical process because in that there’s great security. Right? Do you see that? Being mechanical gives a great certainty.	K: Wacht even. Wat gebeurt er dan? Registreren is een automatisch proces, omdat onze geest... in elk geval een gedeelte ervan, mechanisch is geworden. We leven automatisch, nietwaar? We herhalen hetzelfde seksuele genot of dezelfde oude tradities. Als je katholiek bent, ga je naar de kerk, telkens hetzelfde en dat herhaal je. Dat wil zeggen, we hebben van ons leven een automatisch proces gemaakt, omdat dat heel veilig is, nietwaar? Ziet u? Automatisch leven geeft veel zekerheid.
1:20:23	So, we’re asking, can this mechanical process – in certain areas, it’s completely important – but in human relationship it is totally dangerous, totally dangerous, absolutely dangerous, not relatively, absolutely dangerous. So, can you end the danger? Do you see the danger? If you see the danger, it’s over. When you see the danger of a precipice, you don’t go near it. When you see the danger of a wild animal, you avoid it. But we don’t see the danger. We don’t see the danger of nationalities because they breed war. The selling of armaments – look what is happening, for God’s sake, for your world, what we are making of it.	We vragen dus of dit automatische proces - op bepaalde gebieden is het juist heel belangrijk - maar in menselijke relaties is het volkomen gevaarlijk, absoluut gevaarlijk, niet betrekkelijk gevaarlijk, maar absoluut. Kunt u een eind maken aan het gevaar? Ziet u het gevaar? Als je het gevaar ervan ziet, houdt het op. Als je het gevaar van een afgrond ziet, kom je er niet in de buurt. Als je het gevaar van een wild dier ziet, vermijd je het. Maar we zien het gevaar niet. We zien niet het gevaar van nationalisme, omdat het oorlogen veroorzaakt. Het aanschaffen van wapens. Kijk in vredesnaam wat er gebeurt met de wereld, wat we ervan maken.
1:21:38	Q: I think we do see the danger but we’re unattached from it. You say we can affect the whole consciousness of the world, that’s what you say...	V: Ik denk dat we het gevaar wel zien, maar er los van staan. U zegt: we kunnen het bewustzijn van de wereld beïnvloeden, dat is wat u zegt...
1:21:50	K: Not what I say, sir.	K: Niet wat ik zeg.
1:21:52	Q: That is what you have said, on occasions, ‘You are the consciousness of the world.’	V: Dat heeft u vaak gezegd: 'Jij bent het bewustzijn van de wereld.'
1:21:55	K: I’ve said it, but don’t you see that?	K: Dat heb ik gezegd, maar ziet u dat niet?
1:21:59	Q: Yes, but you see, we’re just a very small part, we’re a very finite part.	V: Ja, maar we zijn maar een piepklein stukje, een heel beperkt stukje.
1:22:05	K: No. Sir, look. Oh, I don’t want to go into all this, it’s fairly simple, isn’t it? You’re an Englishman because you have been conditioned from childhood to think that you’re an Englishman, you’re a Catholic because you’ve been trained from childhood to think that you’re Catholic with all the beliefs, all the superstitions, the nonsense that goes on. And you’re a Hindu – same thing, conditioned. Every human being, right through the world, is conditioned. That’s the common factor, therefore, you are the world.	K: Nee, kijk. Ik wil hier niet allemaal op ingaan, want het is heel eenvoudig, nietwaar? U bent een Engelsman omdat u van jongs af aan bent geconditioneerd om te denken dat u een Engelsman bent, u bent katholiek omdat u van jongs af aan bent klaargestoomd om te denken dat u katholiek bent, met bijbehorend geloof, bijgeloof en de onzin die ermee samengaat. En u bent hindoe en bent net zo geconditioneerd. Iedereen in de hele wereld is geconditioneerd. Dat hebben we gemeenschappelijk en daarom ben jij de wereld.
1:22:48	So, is it possible not to register? That means have a mind that is totally innocent. You understand? That can never be hurt nor ever be flattered. So, is it possible? To find that out, to see what it does in human relationship if you have an image about somebody. You have an image about me, haven’t you? Therefore, that’s what is preventing you from understanding the poor chap.	Is het dus mogelijk om niet te registreren? Dat betekent dat je een volkomen onschuldige geest hebt. Begrijpt u? Een geest die nooit gekwetst of gevleid kan worden. Is dat mogelijk? Zoek dat uit, kijk wat het in menselijke relaties aanricht als je een beeld van iemand hebt. U heeft een beeld van mij, nietwaar? En dat verhindert u om de arme man te begrijpen.
1:23:47	So, we’re saying, is it possible? I say, ‘It is.’ Not because an idea. In my life, as a speaker, it is so. I wouldn’t talk about things if it isn’t an actuality, I wouldn’t be a hypocrite. I abominate all that kind of stuff. So, I say, ‘It is possible. It is so, it can be done.’ Then you will tell me, ‘Please, tell me how to do it.’ Wait, listen carefully. ‘Please, tell me how to do it.’ The moment you say ‘how,’ you want a system. That very system implies mechanical process. Right? So, you’re asking a person who denies mechanical process, asking him, ‘Tell me a mechanical process.’ You understand? So, we lose our communication. So I say, please, don’t ask how. See all the implications of that word ‘how’ – mechanical, method, system, practice, which you do, which you are doing when you talk about meditation, which is all nonsense, which we’ll go into. So, don’t ask ever ‘how,’ but look. You understand? Look at your image, become conscious of it, aware of it, see what it does. When you see what it does, are you looking at it from the outside, or you say, ‘That is me, I am that. I am the image. Image is not different from me.’ Right? Do you see that? So, the observer is the observed. And, then, what takes place? There is no movement to make further image. Do you see that? If you see that, the thing is over.	We vragen dus of het mogelijk is. Ik zeg van wel. Niet vanwege een idee. In mijn leven als spreker is het zo. Ik zou niet over iets praten als het niet echt zo is. Ik ben niet hypocriet. Ik verafschuw dat gedoe. Ik zeg dus: 'Het kan, het is zo, je kunt het doen.' U zult dan zeggen: 'Vertel me alstublieft hoe.' Wacht, luister goed. 'Zeg me hoe ik het moet doen.' Zodra je vraagt 'hoe', wil je een systeem. Het systeem houdt een mechanisch proces in. U vraagt dus aan iemand die het mechanische proces afwijst: 'Geef me een mechanisch proces.' Begrijpt u? Dan is er dus geen communicatie meer. Dus zeg ik: vraag alsjeblieft niet hoe. Zie wat het woord 'hoe' allemaal inhoudt: een mechanische methode, systeem, praktijk die je uitoefent, die je doet als je het over meditatie hebt, wat allemaal onzin is, wat we zullen bespreken. Vraag dus nooit 'hoe', maar kijk. Begrijpt u? Kijk naar het beeld dat je hebt, word je er bewust van, besef het, zie wat het veroorzaakt. Als je dat ziet, kijk je er dan van de buitenkant naar of zeg je: 'Dat ben ik, ik ben dat, ik ben het beeld, het beeld verschilt niet van mij.' Nietwaar? Ziet u dat? Dus de waarnemer is wat hij waarneemt. Wat gebeurt er dan? Er is geen beweging meer om nog meer beelden te vormen. Ziet u dat? Als je dat ziet, houdt het op.
1:26:34	So, when we are confused, to seek the light out of confusion is to further the confusion. Right? I wonder if you see that. I’m confused, whatever I do, out of that confusion, will still be confused. Whatever my choice, will still be confused. So, first, is this possible to clear this confusion, in myself? It is possible when there is – I’m taking these two examples: attachment and image-making. When there is freedom from these two, there is clarity, absolute, complete clarity. Therefore, there is no choice. So, out of understanding what is disorder, comes order. But to seek order when I am confused, as the politicians and all the people are doing, will lead to further confusion. Right? I think that’s enough for this morning, isn’t it?	Als we in verwarring zijn en licht zoeken vanuit die verwarring, leidt dat tot nog meer verwarring. Ik vraag me af of u dat ziet. Ik ben verward en wat ik vanuit die verwarring doe, zal ook verward zijn. Wat ik ook kies, het zal steeds verward zijn. Is het dus mogelijk om eerst in mezelf die verwarring op te helderen? Het is mogelijk als er sprake is van bijvoorbeeld gehechtheid en beeldvorming. Als er vrijheid is van die twee, is er helderheid, absolute, volledige helderheid. Daarom is er geen keuze. Dus uit het begrijpen van wanorde ontstaat orde. Maar orde zoeken als ik verward ben, zoals de politici en alle mensen doen, leidt alleen tot meer verwarring. Nietwaar? Ik denk dat het genoeg is voor deze ochtend.