Krishnamurti Subtitles home


BR83T4 - Wat voor soort brein moet men hebben om te mediteren?
4e openbare toespraak
Brockwood Park, VK
4 september 1983



0:36 Met zulk slecht weer hierheen te komen, dat wil toch wel iets zeggen hier ondanks dit verschrikkelijke weer bij elkaar zitten!
1:00 Dit wordt onze laatste dialoog hier. We begonnen deze reeks toespraken met ons af te vragen waarom mensen op deze aarde, zo prachtig behalve dan op een regenachtige dag als deze waarom wij hier niet in vrede met elkander kunnen leven. Waarom oorlogen voeren en economische sociale en raciale verschillen kennen? Waarom kunnen we,hetzij in intieme hetzij in andere verhoudingen niet kalm, in een zekere sfeer van serene rust met elkaar leven? Blijkbaar is dat niet mogelijk... Omdat de meerderheid van de mensen over heel de wereld, erg agressief zijn. Ze willen geen vrede, en de regeringen al evenmin. Ze spreken er veel over maar tegelijk bereiden ze steeds de oorlog voor. En ook de religies hebben de mens geen vrede gebracht. Gescheiden volksstammen, plaatselijke goden en verlossers de godsdienstige hiërarchie al dat heeft dat steeds verhinderd of we hebben veeleer dat alles zelf geschapen vandaar dat er geen vrede heerst op aarde. Pacem in terris.
3:12 We hebben voorts samen besproken of we kunnen in ons dagelijks leven een eind maken aan onze innerlijke conflicten zonder 't geringste spoor van vrees of lijden en ten enenmale... ..dat egocentrische doen en laten achter ons te laten dat misschien wel een van de voornaamste oorzaken is van de conflicten niet alleen in de buitenwereld, maar ook innerlijk. Weinig mensen schijnen serieus genoeg te zijn om hier diep in af te dalen en zich mogelijks te realiseren dat er een andere manier van leven bestaat. En vanmorgen zouden we, en dat liefst samen, dit punt willen bepraten niet alleen dat van de vrede maar, zoals gezegd ook wat de oorsprong, het begin van alle bestaan is. Waarom is de mens geworden tot wat hij is? Waarom we na tienduizenden en tienduizenden jaren psychologisch nog zo ontzaglijk primitief en barbaars zijn. Technisch hebben we enorme vooruitgang geboekt en diezelfde techniek gaat ons nu mogelijk ook te gronde richten. Daarom zouden we ons nu misschien samen eens heel serieus moeten afvragen of dat nu 's mensen noodlot is, is het onvermijdelijk dat hij zo leeft? Of is er soms iets heel erg mis gegaan met heel de menselijke evolutie? Of bestaat er soms iets daarbuiten, dat iedere menselijke maat te boven gaat? Dat, als we het maar konden begrijpen en er diep in konden doordringen misschien een deur zou kunnen openen dat onze ogen en ook ons hart zou kunnen openen zodat we moeiteloos en vanzelfsprekend een gelukkig rimpelloos leven zouden leiden? Dat gaan we ons vanmorgen samen kritisch afvragen.
6:57 Om te beginnen moeten we tot goed begrip van het woord "ervaring" komen. Ervaren is een proces van kennisverwerving met iets vertrouwd worden en die kennis is nu mogelijk juist een van de fundamentele oorzaken van ons conflict met elkaar en van onze onwetendheid. Daarmee bedoel ik niet de kennis van de buitenwereld, niet technisch weten of medische kennis en zo meer maar heel de ooit door de mensheid vergaarde kennis heel de last van het verleden die op ons drukt. Dat is mogelijk één van de kernoorzaken van conflict. Wij hebben dat kort besproken maar daar gaan we dieper in afdalen.
8:19 We zouden ons samen kritisch moeten afvragen, of er een instantie bestaat buiten ons die de menselijke maat en de mens zelf te boven gaat een instantie buiten ons tot wie we ons kunnen wenden tot wie we kunnen bidden en om leiding vragen of waarmee we zo fundamenteel één kunnen zijn dat wij dat dan zélf zijn zodat er helemaal geen sprake meer is van een instantie buiten ons. Ik hoop dat we samen weten, waar we het over hebben? Het is iets wat we trouwens al vele, vele malen herhaald hebben... Dit is geen lezing, geen Zondagochtend-preek. De hemel beware me ervoor! We proberen jullie ook niets bij te brengen, van iets te overtuigen of iets te propageren, wat zo iets onozels is. Misschien kunnen we samen op stap gaan een soort reis ondernemen om eerst de dingen te zien zoals ze werkelijk zijn en dan dat niveau achter ons laten. Is de mens de maat aller dingen? Met de mens bedoelen we zijn bewustzijn, zijn reacties en herinneringen. Is hij van alles de maatstaf of bestaat er iets buiten hem waarmee we in contact zouden kunnen komen en dat ons zou kunnen helpen? Nietwaar? Dat is waar de religie mee bezig geweest is. Van oudsher heeft de mens, door heel de wereld heen, iets buiten hem gezocht. Ofwel hij heeft gezegd: in mij, in de mens woont iets goddelijks dat nu helaas aan het oog onttrokken is door begeerte, door alle naijver door al die ambities en beestachtige wreedheden maar kan hij daarvan worden ontdaan dan komen die blijvende factoren van juist gedrag weer aan het licht. Begrijpen jullie? Weten we samen waar we het over hebben, volgen we elkaars gedachtengang? En om hem te ontdoen van al die lagen, die ons weerzinwekkend brute angstige, eerzuchtige, agressieve leven uitmaken zijn er massa's stelsels, toverformules, vele rituelen en magische spreuken uitgedacht. Alle denkbare vormen van lichamelijke pijniging, van vasten en.. ontzegging van elke zintuigelijke opwelling probeerde men uit om eindelijk dat punt te bereiken, waar de mens in staat zal zijn tot het begrijpen en beleven van een heel ander soort leven.
13:33 Wetenschappers proberen dat trouwens ook, door middel van genetische en chemische technieken en andere soorten medicijn, de mens te veranderen. De mens heeft in alle richtingen gezocht, uiterlijk, misschien nooit innerlijk. Mogelijk heeft hij wel een oppervlakkig laagje van zijn bestaan afgepeld maar heeft, op weinige enkelingen na, misschien nooit in grote betrokkenheid diepere lagen bereikt. Want hij bestaat zowel uit materie als uit een denkgebeuren dat tenslotte ook materie is. Zo is het werktuig van zijn onderzoek... ..om in zichzelf af te dalen, dat denken geweest. Maar het denken is het juiste werktuig niet. Het denken is zelf zo begrensd. Nietwaar? In dat kader hebben de religies in heel de wereld georganiseerd of ongeorganiseerd, individuen of groepjes alles in het werk gesteld om verlicht te worden. Als ik dat woord mag gebruiken, dat door de goeroes zo misbruikt geraakt is. Daarom zouden we moeten kunnen overboord gooien alle religieuze dogma's geloven, symbolen, figuren en riten en magische spreuken, die nu zo heel weinig zin hebben, en misschien ook nooit gehad hebben. geen enkele groep, geen enkel geestelijk gezag meer zouden aanhangen die 2 woorden 'geestelijk gezag' houden de ontkenning van het geestelijke in. Als we dat alles van ons af konden schuiven, wat inhoudt in staat te zijn volledig vrij en vreesloos op onszelf te staan zodat we op zoek kunnen naar een dimensie, die geen bedenksel is van het denken. Wat is dan religie? Nietwaar? Al die punten gaan we behandelen.
17:30 Wat is oorsprong en begin van alle bestaan van miniemkleinste cel tot het gecompliceerdste menselijke brein? Was er wel ooit een begin en komt er een eind aan dit alles? En dan gaan we ons ook samen afvragen wat schepping is. Om dat alles te weten te komen, om dit alles te onthullen... Wat voor soort hersenen heb je nodig? Begrijp je? Wat voor soort vermogens, wat voor energie wat voor soort hartstocht moet je hebben om dit alles werkelijk tot in diepte te peilen? Is mijn vraag duidelijk? Om je peillood te laten dalen in totaal onbekende diepten niet even gluren om er een blik op te werpen zonder gevangen te raken in sentimentele romantische waanvoorstellingen? Daarvoor heb je een bepaald soort of sfeer van breinwerking nodig die volkomen vrij staat,akkoord? Vrij van alle conditionering, vrij van welk soort van beïnvloeding ook en dat dank zij dat, in hoge mate sensitief en geweldig actief is. Akkoord? Is dat mogelijk? Beschikken jullie, die hier deelneemt aan een dialoog, over dat soort brein? Of is jullie brein traag en lui, vervuld van zijn eigen verwaandheid? Wat van de twee is het? Immers we gaan kritisch afdalen in iets, dat een ongelooflijk levendige geest of brein vereist dat in geen enkele werktuiglijke sleur is vastgelopen. Is dat wel mogelijk? Zijn onze hersenen, ons brein zo - zonder angst zonder eigenbaat, zonder egocentriciteit in doen en laten? Zoniet, dan slijt dat brein zijn leven in zijn eigen schaduw... Is het niet zo? de begrensde omgeving van zijn eigen stambesef dan ligt hij als een dier aan de ketting en of die ketting nu heel lang is of heel kort, hij ligt vast aan een paal. Zijn bewegingsvrijheid is beperkt. Je gunt hem misschien wel een heel erg lang touw maar juist die lengte wijst toch op de begrenzing.
22:32 Een brein, hersenen hebben ruimte nodig. En wat is ruimte? Niet louter de ruimte tussen hier en daar ruimte wil zeggen: zonder centrum. Akkoord? Zodra je een centrum hebt en je beweegt je van het centrum weg naar de omtrek hoe ruim en uitgestrekt die omtrek ook is, die blijft beperkt. Is dat te volgen? Komen we met elkaar mee of blijft het allemaal wat..? Ruimte wijst dus, dunkt me, op iets zonder centrum en zonder periferie, zonder grenzen. Zijn zo onze hersenen dat ze nergens toe behoren en aan niets gehecht zijn? Niet gehecht zijn aan onze ervaringen conclusies, verwachtingen, idealen enzovoort zodat onze hersenen werkelijk volkomen vrij zijn? Akkoord? Als ze met iets belast zijn komen we niet ver dan zijn ze wreed, vulgair en egocentrisch en niet in staat tot het kennen van onmetelijke ruimte. En ruimte - we gebruiken die term met uiterste omzichtigheid - wijst op leegte. Is dat te volgen? Interesseert het jullie? Echt wel? Zoals jullie hier ondanks afschuwelijke wind en regen gekomen zijn communiceren we werkelijk wel met elkaar?
25:32 We zien er toch achter te komen, nietwaar of de mogelijkheid bestaat vreesloos in deze wereld te leven, vrij van ieder conflict met een overweldigend gevoel van mededogen... - wat een enorme dosis intelligentie vereist.- Mededogen, meegevoel is onbestaanbaar zonder intelligentie. Intelligentie die niet de werking is van het denken. Je kunt onmogelijk mededogen voelen als je aan een bepaalde ideologie hangt als je gehecht bent aan 't een of ander kleinzielig stambesef of enige religieuze voorstelling omdat al die dingen begrenzend werken. En omdat meevoelend mededogen alleen tot stand komen of bestaan kan wanneer er een einde komt aan smart met andere woorden aan egocentrische bewogenheid. Akkoord?
27:10 Ruimte wijst dus op leegte, op het niets. En die ruimte,omdat daar niets door denkwerk in de weg gelegd is beschikt over geweldige energie. De wetenschappers bevestigen dat trouwens. Bij hen is het echter louter een gevolgtrekking de wetenschapper leeft er niet feitelijk naar. Immers de wetenschapper is net als ieder ander mens, begerig op eigenbelang uit, of hij vertegenwoordigt een regering of hij werkt uit eerzucht enz... Hij is net als wie ook, alleen heeft hij een buitengewoon vermogen tot het op een bepaald gebied vergaren van kennis.
28:29 Wat echter voor het brein kenmerkend is is dat het volkomen vrijheid en ruimte nodig heeft. Dat wil zeggen dat je juist helemaal niets moet zijn. Wij echter, wij zijn allemaal wel iets: analyticus, psychotherapeut, arts - en daar is niets tegen maar wanneer wij therapeut of bioloog of ingenieur zijn is het wel zo dat juist die identificatie met dat beroep de ondeelbaarheid de heelheid van de hersenen belemmert. Goed? Mogen we daar dan van uit gaan? Dan pas kunnen we, maar ook alleen dan pas, ons afvragen wat meditatie is.
29:58 Want als je iemand vraagt wat meditatie is of zelf tracht te mediteren en je daarbij aan alle systemen houdt - of dat nu Zen is of de Boeddistische of de Tibetaanse meditatievorm is, of de Hindoe of de Christelijke versie ervan die nogal begrensd is, en naar de allernieuwste goeroes luistert die je ieder op hun eigen manier tot mysterieuze meditatievorme uitnodigen maar wel op voorwaarde dat je er een massa geld voor neertelt. Dan zijn er al die meditatievormen gebaseerd op het stilmaken van de hersenen van het denken, ze willen het denken rustig ja minder teugelloos actief maken. Akoord? Er is dan dus een instantie die het in bedwang gaat houden door stelsels en oefeningen door elke dag tijd opzij te zetten voor innerlijke rust enz... Die bedwingende instantie is voortdurend aan het opletten. En die instantie zelf is iets dat van het denken uitgaat. Akkoord? Zo draaien ze steeds in een kringetje, als een hond zijn staart najagend. En dat heet dan meditatie.
31:58 Meditatie is echter iets volkomen anders. Je moet eerst een fundering van orde in je leven gelegd hebben, van orde. Orde is onbestaanbaar zolang er vrees in ons leeft, orde is onverenigbaar met welk soort van conflict ook. Eerst moet ons huis - niet ons uiterlijk... tastbare huis - eerst moet ons innerlijke huis volledig op orde zijn waardoor grote stabiliteit ontstaat en je op alles om je heen let daarmee weer ontstaat binnen die stabiliteit, in die toestand van orde enorme kracht. Dan pas kunnen we ons gaan afvragen, wat ware meditatie is.
33:30 Als je huis niet op orde is heeft je mediteren maar heel weinig zin. Akkoord? Dan kun je allerlei illusies bedenken en alle soorten van verlichting en van dagelijkse discipline-oefeningen verzinnen die je maar wilt maar het blijft alles een begrensde waan omdat het uit wanorde geboren werd. Akkoord? Alles wat ik hier zeg is logisch, normaal en redelijk. Het zijn geen verzinsels van de spreker die jullie dan moeten aanvaarden. Zolang dat soort ongedwongen ongedisciplineerde orde niet aanwezig is... Mag ik die uitdrukking gebruiken? Het is een goed woord ervoor. Zolang er geen sprake is van ongedisciplineerde orde wordt meditatie een wel erg oppervlakkige, zinloze aangelegenheid.
34:58 Wat betekent daarom: orde? Denkwerk kan geen orde scheppen, omdat het denken zelf wanorde is. Kunnen jullie dat aannemen? Hebben jullie daar oog voor? Omdat denken namelijk op weten, op ervaring gebaseerd is is alle weten beperkt. Akkoord? Dat is een feit. En wanneer het denken, dat zo begrensd is tracht orde te scheppen sticht het juist wanorde. Akkoord? Zien we dat voor ons als reëel feit, en niet als theorie?
36:06 Het denken heeft wanorde geschapen, en het heeft die wanorde geschapen door het conflict tussen "wat is" en "wat zou behoren te zijn"... Akkoord? tussen het feitelijk voorhandene en het theoretische. Maar alleen het feitelijke bestaat, niet het theoretische. Het denken bekijkt het feitelijk voorhandene vanuit een beperkt gezichtspunt... Akkoord? en dientengevolge schept zijn werking onvermijdelijk wanorde. Zien we dit als een waarheid, als een natuurwet of alleen maar als denkbeeld? Begrijp je? Stel ik ben hebzuchtig, begerig en naijverig, dat is de voorhanden situatie het daaraan tegengestelde bestaat niet. Maar het tegengestelde is wel door mensen, door denkwerk geschapen als hulpmiddel om het voorhandene beter te gaan begrijpen... en tevens als een middel om aan dat "wat is" te ontlopen. Akkoord? Zijn we nog steeds samen op pad, mensen - communiceren we met mekaar? Het enige wat dus bestaat is "wat is' en wanneer je dat "wat is" onderkent zonder dat er van enig tegengestelde sprake is dan brengt dat onderkennen op zich orde teweeg. Zijn we elkaar nog niet kwijt?
38:08 We hebben het daarnet al gezegd: ons huis vraagt om orde en die orde is niet door denkwerk tot stand te brengen. Het denken schept zich zijn eigen discipline, het zegt "dit wel, dat niet"... "volg dit voorschrift wel, dat niet, houd je aan traditie of juist niet" enz. Het denken is de gids waarvan we hopen, dat hij een orde stichten zal. Maar het denken is zelf begrensd en moet dus onvermijdelijk wel wanorde stichten. Als ik mijn leven lang blijf herhalen "ik ben Brit,ik ben Brit,Brit" of "Frans,Frans,Frans" of het mag ook een andere nationaliteit zijn of " Hindoe of Boeddist"of wat ook - dan is zo'n stambesef erg beperkt stambesef schept verschrikkelijk veel onheil in de wereld. Akkoord? We leggen de bijl niet aan de wortel van het kwaad door een eind te maken aan het stambesef -in plaats van een beter soort oorlogen te leren voeren.
39:40 Dienovereenkomstig zeggen we dat orde alleen ontstaan kan wanneer het denken hoewel het op bepaalde terreinen noodzakelijk is, geen enkele rol speelt op het vlak van de psychologie,zodat daarom in die wereld orde heerst zodra het denken zwijgt. Is dat te vatten? Weten we waar we het over hebben?
40:20 Wat meditatie betreft - het woord betekent oorspronkelijk: meten. " Dat wat is " afmeten aan "dat wat behoort te zijn" wat ik ben afmeten aan wat ik door meditatie worden wil. Meditatie, zowel in het Sanskriet als in het Latijn geeft weer wat meten, wat vergelijken zeggen wil. En vergelijken betekent wanorde. Akkoord? Is het nog nodig dat nader uit te leggen? Wanneer ik mezelf met jou vergelijk betekent dat, dat ik met je wil wedijveren dat ik méér wil zijn dan jij en dat geeft constant conflict, nietwaar? De vraag is daarom of het mogelijk is zonder vergelijkingen te leven? Niet alleen biologisch, fysiek maar vooral psychologisch, innerlijk zo, dat je je zelf met niets of niemand vergelijkt en dat je geest je brein vrij blijft van het bekende arrogantie-conflict? Akkoord? Dan kunnen we ons pas gaan afvragen, "wat meditatie is"
42:33 immers daarvoor heb je totale rust van je brein nodig. Je brein heeft zijn eigen ritme. Niet dat ik wetenschapper, hersenspecialist ben maar de spreker heeft opgelet, hoe 't bij hemzelf, in hemzelf werkt. Wat niet zeggen wil dat de spreker een buitengewoon iemand is. Laten we vooral niet sentimenteel en persoonlijk worden.
43:18 De hersenen zijn permanent in actie en met zichzelf aan het kwetteren springen van het ene onderwerp op het andere, van de ene gedachte van de ene associatie op de andere, van de ene toestand op de andere constant bezig. Meestal is men zich dat niet bewust. Maar wanneer je het beseft zonder ergens voor te kiezen in keuzeloos besef van dat gebeuren... ..dan maakt dat besef op zich, die aandacht op zich een einde aan dat gebabbel en gekwetter. Doe het maar en je zult zien, hoe eenvoudig dat alles is.
44:25 De hersenen zijn zodanig van aard, dat ze behoefte hebben aan vrijheid aan ruimte en aan stilte. Stilte op psychologisch gebied. Op het ogenblik zitten we gewoon met elkaar te praten. We horen elkaar allerlei dingen zeggen en daar gebruiken we ons denken voor, want we spreken allemaal Engels. Maar om vanuit die stilte te spreken - begrijpen jullie wat ik bedoel? Maar pas op, droom nu niet onmiddellijk weg in vergezochte verbeelding.
45:41 Dit stelt namelijk de kwestie van de taal aan de orde en of taal de hersenen beïnvloedt? Hebben jullie hier wel eens over nagedacht? Of is dit hele gebied volkomen nieuw voor jullie? Vormt de Engelse of Franse taal, de Russische of Chinese voor mijn part vormt op zich het gebruik van al zulke woorden de hersenen zodat die daar de invloed van ondergaan? Inderdaad beïnvloedt de taal de hersenen. Is het niet? Als je met een Rus spreekt - of met een Fransman met een Engelsman of een Amerikaan die hunnerzijds Engels spreken dan bemerk je dat hun hele levensopvatting begrensd wordt door de taal die ze gebruiken. Akkoord? Hebben jullie dat wel eens opgemerkt? Als we nu eens vrij konden staan van heel dat netwerk van woorden! Akkoord? Als we een taal zouden gebruiken als bijvoorbeeld Engels zonder daardoor onze kijk op het geheel van het menselijk bestaan te laten beïnvloeden! Akkoord?
47:47 Ik zie, dat je niets van dat alles ooit gedaan hebt het is dus niet meer dan iets, wat we ons theoretisch kunnen indenken... Je niet in een weefsel van woorden laten vangen ook dat is dus 'n heel complexe opgave! Wanneer je zegt "ik ben communist", wordt je hele reactie daardoor anders. Zoals we konden zien tijdens de recente Falkland-oorlog en je sprak dan met iemand over Argentinië dan was het etiket belangrijker dan de mens die er achter stond. Daarom is het nodig je te bevrijden van het woord. Dan vallen de hersenen volkomen stil, ook al hebben ze hun eigen ritme. Akkoord? Wat is in dat verband schepping? Wat is het begin van dit alles?
49:12 Ja? Dat willen we begrijpen: wat de oorsprong is van het begin van alle leven. Niet alleen van jullie leven, maar ook van dat van al wat leeft: de walvissen diep in de oceaan, de dolfijnen, de kleine visjes de kleinste cellen,de onmetelijke natuur, de schoonheid van de tijger. Hebben jullie wel eens een tijger in het oerwoud gezien? Nee, natuurlijk niet. Het is werkelijk een heel bijzonder dier. Daar ga ik niet nader op in, niet deze keer. Eens heb ik er een bijna aangeraakt. En dan hoe de mens heeft geleefd van de miniemste cel tot het gecompliceerdste individu met al diens uitvindingen illusies, met al zijn bijgeloven zijn ruzies en zijn oorlogen, met zijn arrogantie en zijn vulgaire kant met zijn hemelbestormende plannen en zijn diepe depressies wat is van dat alles toch de oorsprong? Akkoord?
51:13 Dit te zien dagen, dat is meditatie. Niet dat jij daagt in dat soort stilte, die kalmte, die rimpelloze rust. Het begin - is er een begin? Want als er een begin is moet er ook een einde zijn. Hebben jullie daar oog voor? Wat een oorzaak heeft moet ook ten einde lopen. Als ik kanker zou hebben, is er een oorzaak ik word geopereerd en dan is de ziekte afgelopen. Tenzij ik er aan sterf. Akkoord? Overal waar een oorzaak aanwezig is, daar moet een eind zijn. Dat is een natuurwet. Is er nu wat betreft de schepping van de mens en alle uitingsvormen van leven sprake van oorzakelijkheid? Is die vraag duidelijk? Is dit alles ooit begonnen? Hoe kunnen we daar achter komen?
52:58 Godsdiensten hebben gezegd, dat er een God bestaat en dat God het begin en einde aller dingen is. Ook een gemakkelijke manier om dit probleem op te lossen! De Hindoes hebben dat op een eigen manier geformuleerd de Boeddisten misschien ook, en het Christendom heeft gezegd: het is God. De fundamentalisten geloven dat de mens is geschapen 4500 jaar geleden. Nietwaar? Dat komt ons nogal absurd voor, omdat 4500 jaar geleden de Egyptenaren al de kalender uitvonden dan moesten ze toen al hoog ontwikkeld zijn! Fundamentalisten zullen boos worden over al wat hierover gezegd is ik hoop echter dat niemand van ons hier in welke vorm ook fundamentalistisch ingesteld is.
54:17 Nogmaals: wat is schepping? Niet als van de schilder, die een doek schildert niet als de dichter, niet als de beeldhouwer die iets uit het marmer maakt. Dat is de wereld van het geopenbaarde. Akkoord? Bestaat er iets, dat niet geopenbaard, niet gemanifesteerd is? Bestaat zo iets? Want als iets niet gemanifesteerd is heeft het begin noch einde. Dat wat geopenbaard is heeft altijd een begin en een einde. Akkoord? Dat geopenbaarde, dat zijn wij bijvoorbeeld, is het niet? We zijn niet van goddelijke oorsprong, maar het product! Wij zijn een product van duizenden jaren van zogenaamde evolutie van groei en ontwikkeling en dus komt er aan ons ook een eind. Wat gemanifesteerd, geopenbaard is kan te allen tijde vernietigd worden... terwijl dat wat dat niet is...daarin bestaat geen tijdselement. Akkoord?
56:23 De vraag is nu: " bestaat er iets dergelijks dat alle tijd te boven gaat?" Dat is de vraag, die alle filosofen, wetenschappers, godsdienstigen heeft beziggehouden dat te ontdekken, wat de menselijke maatstaf te boven gaat, wat aan de tijd voorbij ligt. Immers als je dat kan vinden, ontdekken of te zien krijgen dan is dat onsterfelijkheid. Akkoord? Dan ontstijgt dat aan de dood. Ik weet niet, of dit wel begrijpelijk is? Volgen jullie dit alles? Althans een heel klein beetje? Geef me alsjeblieft een beetje moed. Ik wil jullie aanmoediging weliswaar niet, maar... Weet je, de mens zoals hij is heeft hiernaar op allerlei manieren gezocht in diverse delen van de wereld en via verschillende geloofsrichtingen want wanneer je dat ene ontdekt of je realiseert dan heeft het leven geen begin en geen einde. Daarom gaat het dan alle begrippen of voorstellingen te boven. Volg je? Het is dan iets onmetelijk groots.
58:38 Maar om nu op de aarde terug te keren: weet je, we zien het leven nooit als één geweldig groot gebeuren. Ons eigen leven heeft namelijk iets wijds en machtigs, met grote diepgang. We hebben het tot zoiets prulligs en onbeduidends verlaagd terwijl het leven toch het heiligste is wat er bestaat. Iemand doden is de meest onreligieuze verschrikking. Woedend worden, jegens iemand geweld plegen. De spreker was maar ééns in zijn leven boos en degene op wie hij boos was herinnerde hem daar later aan hij draagt dat boosheidsmoment dus nog steeds in zich. Begrijp je? Echt...
1:00:19 Het komt omdat we de wereld nooit als een geheel zien omdat we zelf zo gespleten zijn. We zijn zo beperkt en kleinzielig we kennen nooit dat gevoel, één ondeelbaar geheel te zijn. Zodat alle dingen op aarde en in de zee de natuur en de hemel, het heelal, deel van ons uitmaken. En dat niet door inbeelding, want we zijn best in staat ons door verbeelding te laten meeslepen en ons te verbeelden dat we het heelal zelf zijn! Dan raak je geschift! Maar als je dat beperkte egocentrische eigenbelang doorbreekt niets daarvan in je leeft, dan ligt vandaar de oneindigheid voor je open.
1:01:49 En dat is meditatie. Het is geen kwestie van zitten met gekruiste benen of op je hoofd staan en wat men op dat gebied ook doet het is het kennen van dat gevoel van volkomen ondeelbaarheid en eenheid van het leven. En dat kan alleen maar ontstaan waar liefde is en intens meegevoel.
1:02:28 Weet u, één van de dingen die het ons moeilijk maken is dat we liefde geassocieerd hebben met genot, met sex. Voorts betekent liefde voor de meesten van ons ook jaloezie, ongerustheid, bezitzucht, gehechtheid. Dat is wat wij doorgaans liefde noemen. Maar is liefde een kwestie van gehechtheid? Is liefde een kwestie van genoegens? begeerte? Is liefde het tegengestelde van haat? Als het het tegengestelde is van haat, dan is het geen liefde. Akkoord? Zien jullie dat in? In alle tegenstellingen bevat de ene pool een element van de andere. Akkoord? Wanneer ik probeer moed te tonen wordt die moed uit vrees geboren. Akkoord? Is dat te begrijpen? Nee? Van liefde kan daarom geen tegengestelde bestaan. liefde is onbestaanbaar als er is: jaloezie, eerzucht, agressie.
1:04:36 En waar die sfeer van liefde aanwezig is, ontstaat daaruit diep meegevoel. Waar dat aanwezig is, is ook intelligentie aanwezig. Maar niet het intelligente van het eigenbelang, van het denkwerk niet de intelligentie van het vele weten want meegevoel, mededogen heeft niets met kennis te maken. Want alleen die intelligentie geeft de mensheid geborgenheid stabiliteit, een geweldig besef van kracht. Hiermee zijn we aan het eind van onze dialoog gekomen
1:05:51 we hopen dat we elkaar het volgend jaar weerzien.