Krishnamurti Subtitles home


BR85Q1 - 1st Question & Answer Meeting



0:32 Dank u wel, mijnheer.
1:05 Er zijn veel vragen gesteld. We kunnen ze onmogelijk allemaal beantwoorden. De volgende vragen zijn uitgekozen, niet door de spreker, maar door anderen. Ik heb die vragen niet gezien en u evenmin. Waarschijnlijk hebben sommigen van u deze vragen opgeschreven.
1:38 Mag ik u met alle respect iets vragen? Ik stel u een vraag: waarom bent u hier? Dit is een serieuze vraag... zoals de vragen die u heeft voorgelegd aan de spreker. Waarom is ieder van ons hier, in dit slechte weer met al die wind? En hopelijk zitten jullie comfortabel, maar waarom? Niet of jullie comfortabel zitten, maar waarom zijn we allemaal hier? Is het uit nieuwsgierigheid, omdat u niets beters te doen hebt? Ik vraag het met alle respect, niet uit onbeschaamdheid. Zijn we hier om geprikkeld, uitgedaagd te worden, meer energie te krijgen, energie kwijt te raken of om intellectueel te flirten... - dat is een goed woord! - of uit romantiek, uit sentiment... of vanwege behoefte aan hulp, geholpen te willen worden door iemand? Als we onszelf al die vragen stellen, wat is dan ons antwoord? Natuurlijk zou u ook aan de spreker kunnen vragen waarom hij spreekt. Is het een gewoonte? Is het omdat het hem gelukkig maakt tegenover een publiek te zitten, hem dat voldoening geeft en hij toehoorders nodig heeft? Al deze vragen moeten zowel u als de spreker zichzelf stellen. En als we daar dieper op ingaan: waarom we doen wat we doen... met alle moeilijkheden, gezwoeg, zorgen en angsten van het leven. En als je geen antwoord vindt op de vraag... waarom de spreker naar de verschillende continenten reist... om te spreken, wat hij al 60, 70 jaar doet, is dat een gewoonte van hem? Hij heeft dat onderzocht en zich meer dan een jaar stil gehouden. En eens sprak hij vanachter een gordijn tegen de toehoorders (gelach)... en hij voelde zich nogal dwaas... (gelach) en hij ging dus weer voor de toehoorders zitten. Hij heeft heel zorgvuldig onderzocht of hij afhankelijk is van anderen... voor een gevoel van vervulling, om te zijn, te worden, zich beroemd te voelen en al die onzin. Op zijn beurt kan hij jullie... met respect vragen waarom we allemaal hier zijn? Is het de oude dag omdat we niets beters te doen hebben? Is het omdat we onszelf werkelijk ten diepste willen doorgronden? Hij fungeert slechts als een spiegel... waarin ieder van ons zichzelf kan zien zoals we zijn. Kan ontdekken wat we zijn zonder daarover bedrukt of opgetogen te zijn. Reflecteert die spiegel elke trek helder en scherp? Zonder welke vervorming dan ook? En als die spiegel helder is en u uzelf precies ziet... zoals u bent, dan is de spiegel niet belangrijk. U kunt de spiegel breken zonder dat te hoeven betreuren! En kunt u de serieuze vraag beantwoorden... waarom we ons gedragen zoals ieder van ons doet; waarom we volgens bepaalde patronen denken; waarom we iemand volgen... hoe gekker hoe beter; waarom we alles opslaan... wat we gezegd hebben en wat anderen gezegd hebben; waarom is er niets in onszelf wat van onszelf is? Dus kunnen wij dat diepgewortelde zaad van wat wij zijn ontdekken, niet alleen het culturele, traditionele, religieuze zaad... en alle uitwassen daarvan, maar heel, heel... diep in onszelf gaan om de oorsprong van alles te ontdekken? Niet de cellen en dat alles, niet de genen die je hebt geërfd, maar veel dieper dan dat alles. Zullen we daar wat dieper op ingaan?
11:13 Wat is de oorsprong? Niet het biologische- en evolutieproces, maar de oorsprong van alles? Dit roept de vraag op: wat is schepping? Wat is schepping? Wie heeft dit alles geschapen? Het prachtige universum, alles wat er in leeft en er uit voortkomt? Wat is de oorsprong van dat alles? Wilt u op dat alles ingaan?
12:33 Publiek: Ja.

K: Zeker weten? Waarom? (gelach) Als tijdverdrijf? Als een vorm van vermaak, iets nieuws? Ik vrees dat het absoluut niet zoiets is.
13:02 Ons brein beschikt over een uitzonderlijk vermogen, buitengewoon, niet gewoon, maar uitgaand boven alle gewone dingen. Als je naar de wereld van de technologie kijkt, wat ze gedaan hebben en wat ze doen, en wat ze gaan doen, dan zie je een enorme vooruitgang. Het brein heeft dat vermogen. De computer gaat meer en meer overnemen, al onze werkzaamheden... in meer of mindere mate, behalve seks... en waarschijnlijk kan hij ook niet 's avonds naar de sterren kijken. Maar hij gaat al onze activiteiten overnemen. Er komt misschien een... nieuwe industrie uit voort, een nieuwe manier van leven. Hij kan werken zonder elektriciteit, op licht. Er is enorme concurrentie op dit gebied tussen Amerika en Japan. En we zullen allemaal slaven worden van die god - de computer. Dus het brein heeft een uitzonderlijke vermogen, maar dat brein... is ingeperkt, beperkt door onze opvoeding, door ons eigenbelang. Ik weet dat u dit alles aanhoort maar er niets aan zult doen. Dat is ook goed. En datzelfde brein dat zich gedurende eeuwen, miljoenen jaren... heeft ontwikkeld, dat brein is geworden wat het nu is: oud, moe, met veel problemen, conflicten en ellende. Dat brein, dat het middelpunt is van heel ons bestaan, heel ons wezen, dat de toekomst en het verleden is - we gingen daar onlangs op in - en dit brein wil uitzoeken wat er zich voorbij dit alles bevindt, wat de oorsprong, de bron, het begin is. Kan het brein dat ooit ontdekken? Begrijpt u mijn vraag? Kan zij ooit uitzoeken wat de bron is, het leven, het begin van de hele schepping, van alle dingen? Niet alleen van onszelf maar van de tijger, de prachtige bomen. Bent u ooit heel dicht bij een tijger in het wild geweest? Nee. We zijn er heel dichtbij geweest, konden hem bijna aanraken - een wilde. En wie bracht dit alles, de onuitputtelijke natuur, de rivieren, bergen, bomen, weiden, bossen, boomgaarden en ons tot stand? Hoe komt u daarachter? Stel alstublieft uzelf deze vraag. Hoe kunnen wij gewone mensen... iets ontdekken met wetenschap, biologen en bio... dit of dat, en de mensen die in de aarde wroeten om... nieuwe steden te ontdekken? Hoe komen wij daarachter? Door iemand te volgen? Door de een of andere goeroe puisant rijk te maken? Hoe benadert u zoiets? Dat is mijn vraag aan u. Wie zal hem beantwoorden? Wacht u tot de spreker hem beantwoordt? Of bedenkt u een nieuwe god die zegt dat hij het heeft geschapen. Dat bedenksel, die verbeelding is nog steeds deel van het brein.
19:35 Dus hoe komt u daarachter? Mag ik die vraag bij u neerleggen? Wat gééft u om er daarachter te komen? Geven in de zin van uw energie, uw vermogen, uw enthousiasme, uw passie, ál uw tijd. Of zegt u gewoon: 'Och, vandaag heb ik het te druk, ik zal er morgen over nadenken', of: 'Dit is een vraag voor oude mensen, niet voor de jongeren, wij zijn te jong om over dat alles na te denken.' Hoeveel energie geeft u eraan? Het gaat niet om het krijgen of loslaten... van energie, dat is te kinderachtig.
20:56 Kan ik doorgaan met deze vragen?
21:07 EERSTE VRAAG: Soms hebben we... mystieke en spirituele ervaringen. Hoe kunnen we... weten of het illusies zijn tenzij we de werkelijkheid kennen?
21:29 Soms hebben we mystieke en spirituele ervaringen. Hoe kunnen we... weten of het illusies zijn tenzij we de werkelijkheid kennen?
21:49 Hoe beantwoord je zo'n vraag? Als hij u was gesteld, hoe zou u hem benaderen, wat is uw reactie? Hoe kom je er zo dichtbij dat de vraag zichzelf ontvouwt? Begrijpt u? De vraag zelf begint zich te ontwikkelen. Als u alleen maar een antwoord zoekt... dan ligt het antwoord al vast. Zo is het toch? Zien we dat samen in? Een antwoord vinden is nogal gemakkelijk, maar je in de vraag verdiepen, alle complicaties ervan zien is net zoiets als... de kaart van de wereld voor je hebben: je ziet alle landen, de hoofdsteden, de dorpen, de gehuchten, de rivieren, de oceanen, de heuvels, de bergen, het totaal. Hoe kijkt u naar deze vraag... zonder met een antwoord te komen? Misschien ligt het antwoord op de vraag in de vraag zelf. Dus: soms hebben we mystieke en spirituele ervaringen.
23:52 Wat is een ervaring? Ik leg die vraag aan ons voor. Wat is een ervaring? En wie ervaart? Misschien heb ik een mystieke ervaring gehad of heb ik die nu. Voordat ik de woorden 'mystiek' of 'ervaring' gebruik, wat bedoel ik met 'ervaring'? En speelt herkenning een rol bij ervaren? Heeft het betrekking op iets wat mij overkomt vanuit de hemel... of ergens anders vandaan, of een of ander iets wat ik mystiek noem en... wat niet een dagelijkse ervaring is, maar iets wat zich volledig daarbuiten bevindt en wat mij overkomt? En dat noem ik dan mystiek of spiritueel. Ik zou graag, als ik mag, bij deze twee... woorden willen blijven: 'spiritueel' en 'ervaring'.
25:33 Is er een ervaring zonder iemand die ervaart? Begrijpt u mijn vraag? Onderzoeken we de vraag met elkaar... of wacht u tot de spreker hem onderzoekt? We trekken dus samen op, stap voor stap. Langzaam of snel, maar we lopen samen op, stap voor stap. Zo is het toch? Zijn we het daarover eens? We zijn als vrienden die dit probleem bespreken. Stel ik had een spirituele ervaring... wat bedoel ik dan met die twee woorden? Is ervaring iets nieuws, of iets wat ik in het verleden heb gehad... maar wat nu vernieuwd is, of is het iets wat degene die ervaart overkomt. En als degene die ervaart een ervaring heeft en die ervaring... is een vorm van herkenning, dat wil zeggen de herinnering aan... en identificatie, enzovoort met dat wat ik 'ervaring' noem, dan moet in die ervaring het gevoel zitten dat ik het al heb gekend, anders zou ik het niet herkennen. Dat is tamelijk eenvoudig, zo is het toch? Ik wil daar verder niet op ingaan Het is volkomen duidelijk. Zolang iemand die ervaart een ervaring heeft, is die ervaring iets... wat degene die ervaart overkomt, iets wat afgescheiden is... iets wat niet gewoon is, iets wat niet dagelijks, vervelend, of een gebruikelijke ervaring is die je hebt. Zo is het toch? Nemen we samen aan het spel deel? Dus, zolang degene die ervaart er is zal welke ervaring dan ook... of je die nu alledaags, spiritueel, heilig, energie bevrijdend, en al dat gedoe wat meestal onzin is, of welke naam dan ook geeft, wat is er dan belangrijk in dit proces: degene die ervaart of de ervaring? Het belangrijkste is degene die ervaart. Zo is het toch? Hij is aan het verzamelen. Dus wanneer er iemand is die ervaart, dan kenmerkt het zich onderbewust... steeds meer als eigenwaan, steeds meer als: 'Ik weet heel veel wat u niet weet'. 'Ik heb een prachtige spirituele ervaring gehad.' 'Ik ben verlicht.' 'U, arme drommel, u bent niet verlicht, dus volg mij.' 'Geef mij al uw geld en u zult heel veilig zijn.' (gelach) Zij spelen dat spel, ik verzeker het u. 'Geef u over. Draag de kralen die ik u geef.' En meer van dat dwaze spel dat zich overal afspeelt.
30:01 En wat is spiritueel? Religieus? Iets heiligs? Iets onverwachts? Iets wat volledig buiten het alledaagse staat? Waarom willen we iets wat geheel buiten het dagelijks leven staat? Beantwoord deze vraag altublieft. Dat betekent iets wat totaal anders is dan ons dagelijks leven. Dus dan verveelt ons dagelijks leven ons: de gewoonten, de eenzaamheid, de wanhoop, de gehechtheden, de macht, enzovoort. Wij willen dat alles ontlopen en roepen de hemel aan... en dat heet dan spiritueel te zijn. Wij kunnen onszelf zo enorm voor de gek houden. Wij hebben het vermogen onszelf zo enorm te misleiden. Zo is het toch? Het christendom is gebaseerd op geloof en vertrouwen. Neem mij niet kwalijk, ik wil niemand kwetsen maar alleen op iets wijzen. Dit is al tweeduizend jaar zo. En steek de oceaan over naar India, daar is het al 3.000 tot 5.000 jaar zo. Hetzelfde proces van god verkopen. Waarom moeten we dat alles geloven? Omdat we bang zijn? Omdat we het onbekende willen kennen, enzovoort? Wij hoeven daar niet verder op in te gaan.
32:25 Dus wat is illusie? En wat is werkelijkheid? Volgt u dat? Volgen wij deze vraag? De vraagsteller zegt: hoe kunnen we weten of het illusies zijn... tenzij we de werkelijkheid kennen? Dus moeten we onderzoeken wat werkelijkheid is. Wat is werkelijkheid? Het is de werkelijkheid, het is een feit dat u hier zit. De spreker zit hierboven, helaas. En de werkelijkheid is de natuur, die boom, dat dier, die hond, de prachtige aarde, de blauwe hemel boven ons. De werkelijkheid. Zo is het toch? De werkelijkheid: ik voel iets voor mijn vrouw, echtgenoot, zus, enzovoort, enzovoort, die hele beweging van identificatie. En het feitelijke. Zo is het toch? Ik vraag me af..... Trekken we hierin samen op? Het is een feit dat u en de spreker nu hier zitten, om twaalf uur. Dat is een feit. Er staat wind. Ik hoop dat het niet gaat regenen. En feit is ook de natuur, de vogels, de rivieren, het water, enzovoort.
34:13 En de vraagsteller zegt: ik kan niet weten wat een illusie is tenzij ik de werkelijkheid ken. Dus wat is werkelijk in onszelf? Is er iets werkelijks in onszelf? Iets feitelijks? Of is het allemaal een beweging, verandering? Toen we onlangs in Zwitserland de Saanenbijeenkomsten definitief afsloten, kwamen enkele mensen naar ons, de spreker, toe en zeiden: 'We zijn zo verdrietig dat het afgesloten is.' En de spreker zei: 'Als u verdrietig bent... dan werd het tijd dat we het afsloten.' (gelach) Begrijpt u? We sloten het af. Dus niemand wilt een verandering. Slechts heel weinig mensen willen fundamentele veranderingen. En de vraagsteller zegt: 'Als ik de werkelijkheid kende... zou ik weten wat illusie is.' Dus we moeten naar illusie kijken, naar het woord. Wat is illusie? In een woordenboek betekent het woord: iets waarmee je speelt, ludere. Iets wat je bedenkt en waarvan je geniet: ik ben god, ik ben wie ook, Napoleon of een groot man. Je speelt met iets wat niet werkelijk is. Maar wanneer je pijn hebt, wanhopig bent, een gevoel hebt... van ontzagwekkende, onverklaarbare eenzaamheid, dat is feitelijk, dat is nauwkeurig. En we scheppen de illusie dat iemand ons gaat helpen, dat iemand... ons leven gaat vervullen, ons gevoel van eenzaamheid zal wegnemen. Dat is allemaal illusie. Het werkelijke feit is dat je wanhopig eenzaam bent.
37:18 Dus het is tamelijk eenvoudig - als je dat wilt - om zelf te zien... wat een illusie is, wat werkelijkheid is... en waarom we zo nodig ervaringen willen. We hebben sexuele ervaringen, duizenden ervaringen gehad. Alles, zoals het lopen over dit weiland om de vogels te zien, de huiszwaluwen, enzovoort, dat is een ervaring, maar u noemt dat niet spiritueel. Ik zie u hier zitten, het is een uitdaging, iets ontroerends. Dus wat hierin belangrijk is, is waarom degene die ervaart iets bedenkt. Begrijpt u mijn vraag? Waarom is degene die ervaart zo belangrijk geworden? Is er een moment waarop degene die ervaart er niet is? Dat is de vraag waar het om draait, niet wat werkelijkheid is, wat een illusie is, wat een ervaring is, enzovoort. Maar of er een periode is, een tijdsduur, een tijdruimte... waarin degene die ervaart, de waarnemer, enzovoort, er niet is? Dan wilt u geen ervaringen. Begrijpt u? Er is 'niets'. Ziet u, dat is het woord. Het woord 'niets' - sorry, ik ben geen woordenboek - betekent 'niet iets'. 'Niet iets' van het denken. Begrijpt u? 'Niets' betekent dat er een einde is aan tijd en denken. Dan is er geen waarnemer meer. Dat is de werkelijkheid, niet dit allemaal.
40:18 Zullen we verder gaan met de volgende vraag?
40:26 TWEEDE VRAAG: Is ziekte alleen te wijten aan degeneratie... of misbruik van het lichaam, of heeft ze een andere betekenis? Neemt u mij niet kwalijk, ik lees het slecht voor. Is ziekte alleen te wijten aan degeneratie of misbruik van het lichaam... of heeft ze een andere betekenis?
41:02 Begrijpt u? De vragensteller vraagt: heeft ziekte überhaupt betekenis? Begrepen? Vertelt u het mij! We zijn allemaal ooit wel eens in ons leven ziek geweest, of hebben bij een ongeluk iets gebroken, of hebben een van alle ziekten die we kennen gehad. De moderne samenleving brengt meer ziektes voort dan ooit. Zo is het toch? Het staat allemaal in de kranten, enzovoort. Is het ergens goed voor? Begrijpen we daardoor ten diepste waarom we ziek worden en... wat gezondheid is en waarom we hechten aan gezondheid en niet aan ziekte? Begrijpt u mijn vragen? Spreek ik tegen mijzelf? Doe ik dat? Ik ben werkelijk verbaasd dat u luistert. Of dat u het met mij deelt. U deelt in datgene waarover wij samen praten. Wij zitten aan dezelfde tafel en eten hetzelfde voedsel. U eet misschien luid smakkend en iemand anders eet netjes, maar we delen hetzelfde voedsel, aan dezelfde tafel, op hetzelfde moment. Dus de spreker spreekt niet tegen zichzelf.
43:28 Wij zijn allemaal ziek geweest. En we verdragen het zelfs niet een beetje. We gaan meteen naar de dokter voor pillen en het hele circus begint. We verdragen nooit een beetje pijn om te zien... waar het om gaat, hoe er mee om te gaan. Begrijpt u wat ik zeg? Hoe gaat u met pijn om?! Ik weet hoe u met genot omgaat, dat is nogal eenvoudig. Maar pijn, niet alleen lichamelijke pijn maar psychische pijn, psychisch gekwetst worden, hoe gaat u daar mee om? Psychisch gekwetst zijn is een vorm van ziekte. Zo is het toch? Ik vraag me af..... Als ik gekwetst wordt omdat u mij beledigt... door te zeggen: 'U bent een dwaze gek', dan ben ik gekwetst. Dat is een vorm van ziekte. Als ik lichamelijk gewond ben dan is er een dokter, dan is er iemand die er iets aan kan doen. Psychische pijn wil ik vermijden net zoals ik... lichamelijke pijn wil vermijden, ervoor wil weglopen. Tenzij je... natuurlijk terminale kanker hebt en het lijden dat daarmee gepaard gaat. Ik hoop dat niemand van u dat heeft. We blijven dus nooit bij iets om te zien wat het is. Of om ermee om te gaan. Begrijpt u mijn vraag? Trekken we hierin samen op, delen we hetzelfde voedsel?
45:50 Veruit het belangrijkste hierin is de psychische pijn. De pijn van gewond te zijn, gekwetst, het gevoel van diepe innerlijke kwelling. Dat is een ernstige ziekte waaraan we niet veel aandacht besteden. Als we daar wel veel aandacht aan zouden besteden, aan die innerlijke pijn in al zijn vormen die niemand kan helen. Er is geen pil, geen goeroe, geen boek, geen goden, geen ritueel, er is niets wat die pijn kan stoppen. Maar als je er niet voor wegloopt en er werkelijk diepgaand bij blijft... dan heeft hij een immense betekenis. Zo is het toch? Dan dring je tot iets door wat alles wat met... de eigen persoon en met eigenbelang te maken heeft, overstijgt. Met de uiterlijke pijn kun je omgaan: je kunt naar een dokter gaan, je kunt het aan, het wordt een bijzaak. Toen de spreker ziek was... gaven dokters hem zware doses antibiotica. En na een poosje raakte hij een maand lang volledig verlamd. Begrijpt u? Ze moesten het lichaam dragen, in bad stoppen, enzovoort, haren kammen, scheren, enzovoort, een maand lang. Heb alstublieft geen medelijden. (gelach) Ik vraag niets van u. Ik meen het. Niet uw geld, behalve dan voor deze tent en zo. Hij wil niets van u. Geen complimenten, geen kritiek, niets wat van doen heeft met uw portemonnee. Dit is dus geen hengelen naar meegevoel, of... 'Hoe kon u er in hemelsnaam mee omgaan?' en meer van dat alles. Ik zeg alleen maar dat het er was, een maand lang. 'Dat is het einde' zei ik tegen de persoon die bij me was. Goed. Maar langzaam verdween de uitwerking van de antibiotica en hij werd beter. En hij leeft nog steeds. Dus je blijft bij iets, verdraagt de pijn. Niet te lang natuurlijk... want als het werkelijk zeer, zeer... zeer pijnlijk is dan raak je bewusteloos, enzovoort.
49:53 Dus als u zich erin verdiept, heeft het... een betekenis die varieert naargelang de persoon. Het hangt af van... hoe u tegenover het leven staat, hoe u ernaar kijkt, hoe u het ontvangt, hoe u erop reageert, hoe u antwoordt op alle dingen waarmee u in uw... dagelijkse leven wordt geconfronteerd en niet alleen op zondagochtenden. Dus als u uzelf nauwlettend gadeslaat, zoals u een mooie boom waarneemt, of een duif in zijn vlucht, is het bijzonder wat zich daarin onthult.
51:12 DERDE VRAAG: Wat is mijn verantwoordelijkheid... ten aanzien van de huidige crisis in de wereld?
51:21 Wat is mijn verantwoordelijkheid ten aanzien van... de huidige crisis in de wereld? Aan wie stelt u deze vraag? Wat is mijn verantwoordelijkheid, uw verantwoordelijkheid? Waarom gebruiken we het woord 'verantwoordelijkheid'? Verantwoordelijk zijn. Ervoor verantwoordelijk zijn je lichaam schoon te houden... als je heet water hebt, of niet al te koud water. Je bent verantwoordelijk voor je kinderen. De hoogleraren, de docenten, de opvoeders zijn verantwoordelijk voor het opleiden van kinderen. Waarom gebruiken we dat woord 'verantwoordelijk'? Begrijpt u mijn vraag? Dat woord 'verantwoordelijkheid' in de vraag impliceert dat er... sprake is van míjn verantwoordelijkheid en van úw verantwoordelijkheid. Wat gebeurt er wannneer u dat woord weglaat omdat dat woord... zowel u als verantwoordelijkheid impliceert? Begrijpt u? Als u dat woord weglaat, zou u dan die vraag stellen? Het is mijn plicht voor mijn land te doden. Het is mijn plicht als Russisch, Amerikaans of Brits burger... voor mijn land, voor God en voor al het andere te vechten. Als we dat woord helemaal uit ons brein konden schrappen... hoe zou u er dan mee omgaan? Plicht, verantwoordelijkheid, ik moet, al die woorden. Wat gebeurt er als u al die woorden schrapt? Dat is een zeer interessante vraag, niet? Wat gebeurt er zonder die dualiteit... die verantwoordelijkheid impliceert? Zitten we nog op hetzelfde spoor? Het woord 'verantwoordelijkheid' impliceert dat ik verantwoordelijk ben... voor u, mijn kinderen, mijn vrouw, mijn baas, mijn baan, enzovoort. Het is mijn verantwoordelijkheid dat ik God bij u introduceer. En als ik dat woord totaal vergeet, niet vergeet maar volledig schrap. (laat het papier waarop de vragen staan vallen) Sorry! (gelach) Verban dat woord uit uw hele wezen net zoals ik dat papier liet vallen. Wat gebeurt er dan? Ga door mensen. Hebtt u dat woord geschrapt? Nee. Nooit doen we.... - ziet u, u hoort iets maar u handelt er niet naar. Ik ben niet verantwoordelijk voor Brockwood. De spreker voelt dat niet. Ik ben niet verantwoordelijk om u wat dan ook te vertellen. Maar als dat woord niet is, wat betekent dat er geen 'ik' is en geen... verantwoordelijkheid voor u, dan is er alleen u en ik. Zo is het toch? Wat gebeurt er dan? Kom op mensen.
57:03 Heeft liefde een verantwoordelijkheid? Kom op, mensen, roep er iets over.
57:20 Publiek: Het is eenheid.
57:23 K: Als liefde geen verantwoordelijkheid heeft, wat gebeurt er dan? Als liefde niet gehechtheid is - wat verantwoordelijkheid impliceert - wat gebeurt er dan? (onverstaanbare antwoorden uit het publiek)

K: Zeg alstublieft niet zomaar iets als ik er met respect op mag wijzen.
57:56 Zeg niets wat u niet zelf doorleefd hebt teneinde het uit te zoeken. Als de spreker van u houdt en de woorden 'verantwoordelijkheid', 'plicht', 'gehechtheid', enzovoort er niet zijn, wat is dan onze relatie? Kom op, zoek het uit. U moet niet wachten op mijn antwoord. De spreker gaat deze vraag niet beantwoorden. Het is werkelijk een heel, heel serieuze vraag. Dus dit alles impliceert: houden we ergens van?
59:19 Liefde, iets wat níét dualistisch is - 'ík hou van ú'. Goed, ik heb de vraag beantwoord. Nee, ik heb de vraag niet beantwoord, de vraag is beantwoord, heeft zich ontvouwen.
59:47 VIERDE VRAAG: Staat het vragen om leiding per definitie inzicht in de weg? Is het zoeken van hulp niet een manier om onszelf te leren kennen? Zo niet, wat heeft het dan voor zin om naar u, K, te luisteren?
1:00:09 Staat het vragen om leiding per definitie inzicht in de weg? Is het zoeken van hulp niet een manier om onszelf te leren kennen? Zo niet, wat heeft het dan voor zin om naar u, K, te luisteren? Dat heeft geen zin. (gelach) U luistert niet naar K. Als u werkelijk eerlijk bent dan luistert u niet naar K. U luistert om te zien waar u het eens bent of niet eens bent. In het proces van luisteren vertaalt u... wat hij zegt in wat u bevalt, overeenkomstig uw conditionering. U luistert niet naar K maar naar uzelf. K heeft het niet over iets buitengewoons. Er is iets buitengewoons dat dit alles verre overstijgt... maar daar heeft hij het nu niet over. U luistert naar uzelf. Zo is het toch? Zoals we eerder hebben gezegd ziet u uzelf in de spiegel. En u kunt de spiegel vervormen. Of zeggen: 'De spiegel bevalt mij niet, het bevalt me niet wat ik zie'... en u breekt de spiegel maar u bent nog steeds wat u bent. Dus u luistert niet naar K. U probeert niet te begrijpen wat K zegt. U luistert feitelijk naar uzelf. Als u voor het eerst naar uzelf luistert... is dat het meest fantastische wat kan gebeuren. Maar als u naar K, X, Y, Z luistert - nee, sorry, niet X,Y,Z - als u naar K luistert dan zijn er alleen maar heel veel woorden, heel veel reacties, enzovoort. Dat is zo volslagen, als ik daar met alle respect op mag wijzen, zo volslagen zonder betekenis, zo overbodig. U hebt naar zoveel dingen geluisterd: naar predikers, boeken, gedichten, naar de stem van uw vrouw, echtgenoot, vriendin, enzovoort, of u luistert ongeïnteresseerd. Maar als u al uw aandacht aan het luisteren geeft, niet alleen hoort... met het oor maar veel, veel dieper hoort, dan luistert u naar alles. En dan luistert u naar wat K te zeggen heeft, en ofwel u leeft ermee... en is het echt, waar, feitelijk, ofwel is het iets verbaals, intellectueels en daarom met zeer weinig betekenis in ons leven. En de vragensteller zegt: staat het...
1:04:30 vragen om leiding per definitie begrip in de weg? Begrip van wat? Scheikunde? Wiskunde? Een of ander filosofisch concept? Gorbatsjov begrijpen? Wat bedoelen we met begrijpen? Alstublieft, de spreker is niet onbeleefd... hij vraagt slechts. Allereerst: wat bedoelen we met dat woord 'begrijpen'... en kunnen we dan dat woord in verband brengen met... begrijpen dat tot stand komt onder leiding, door leiding te zoeken. Dus eerst wat bedoelen we met begrijpen? Begrijpen. Ik begrijp de Franse taal omdat ik een beetje Frans ken... en de spreker begrijpt Italiaans omdat hij dat ook kent. Dus er is een intellectuele, verbale communicatie. Dat is één vorm van begrijpen. Wij gebruiken een gemeenschappelijke taal, u spreekt Engels en de... spreker spreekt Engels. Er is verbale communicatie als we hetzelfde... bedoelen en geen verschillende betekenis... aan woorden geven - zoals Alice in Wonderland die zegt: 'Ik geef aan het woord de betekenis die ik wil', dat kunt u ook doen maar communicatie wordt dan tamelijk moeilijk. Dus wat bedoelen we met begrijpen? Verbale communicatie? Intellectueel begrip van een concept, van een idee? Of betekent begrijpen: werkelijk luisteren naar wat een ander zegt, dat niet interpreteren, niet proberen te veranderen, niet om te vormen. Maar luisteren wat hij in feite zegt. Niet alleen intellectueel maar met uw hele wezen, met grote aandacht. Dan is het niet louter intellectueel, emotioneel... of sentimenteel, al dat gedoe, maar dan bent u werkelijk aanwezig. Dan is er niet alleen verbale maar ook non-verbale communicatie. En de vragensteller vraagt:
1:08:01 staat vragen om leiding noodzakelijkerwijs begrip in de weg? Juist? Waarom wil ik leiding hebben? Ten aanzien van wat? Geeft u mij antwoord, degenen onder u die al die goeroes en zo volgen, naar kerken, tempels en moskeeën gaan, wat bedoelt u met leiding? Waarom wilt u leiding van een andere medemens in bijzondere gewaden, met of zonder baard, in het bijzonder uit Azië, India inbegrepen? Wordt u nu geleid? Houd het eenvoudig, mensen. Wordt u nu geleid? Of zijn we samen aan het onderzoeken, bestuderen, communiceren we samen... waarbij u zegt: 'Ik begrijp niet wat u zegt', en ik zeg: 'Ik zal het uitleggen' en dan legt u mij iets uit en ik zeg: 'Ja'. Wij trekken samen op, er is geen leiding. Begrijpt u? We hebben leiding in overvloed gehad: elke krant, elk tijdschrift, elke predikant, elke priester over de hele wereld leidt ons, vertelt ons wat te doen, wat niet te doen, denk dit, denk dat niet, geef uzelf over, luister niet naar hem... hij is een reactionair - begrijpt u? We worden voortdurend geleid, gevormd, gekneed. Bewust of onbewust. Hier wordt niemand geleid. Wij zijn als twee vrienden die met elkaar dingen bespreken. Dat is totaal anders. En leiding staat begrip in de diepere zin van dat woord in de weg, omdat, als u mij voortdurend leidt en zegt: doe dit, of: doe dat, ik niet eerst mijzelf kan begrijpen, niet eerst naar mijzelf kan kijken. Ik kijk dan niet naar mijzelf maar ik luister naar wat ú heeft gezegd. Dat betekent dat u de autoriteit wordt en ik uw slaaf, hetzij een psychische slaaf dan wel een ander soort slaaf. De oorden van die goeroes, hun ashrams, worden concentratiekampen. Zij zeggen u wat u moet doen, hoe u moet groeten, al dat soldatengedoe. Ik veroordeel niet, het is waar. Dus als we helemaal niet zoeken naar leiding, wat begrijpen van...
1:11:39 onszelf in de weg staat, dan kan het niet zoeken... van hulp een middel zijn, een ontdekking... van onszelf. Goeie god, moeten we hier weer helemaal op ingaan? Waarom kunnen we het niet simpel houden? Niet wat kleren betreft, dat bedoel ik niet. Simpel. De dingen zien zoals ze zijn. Kijken naar de dingen en ze onder ogen zien zoals ze werkelijk zijn, in plaats van deze hele verwarring. Waarom moeten we dit alles doormaken? Afgezien van naar de dokter gaan, dat is iets anders. We hebben het nu over het psychische aspect. Waarom kunnen we het niet heel simpel houden... en naar de dingen kijken zoals ze zijn? Is ons brein zo ongeschikt gemaakt, zo geslepen, zo hopeloos omslachtig... dat zij de dingen niet kan zien die we pal voor onze ogen hebben? Als je psychisch heel, heel simpel bent, dan heeft die eenvoud een immense subtiliteit, veel meer subtiliteit dan de hele geslepenheid van het brein. Maar we zijn nooit simpel. Als het regent, regent het. Als ik eenzaam ben - de spreker is dat niet - dan ben ik eenzaam, dat is een feit. Waarom dat hele circus eromheen?
1:14:05 VIJFDE VRAAG: Kunt u alstublieft uitleggen wat volledig inzicht is? Is het een toevoeging aan het normale functioneren van ons brein? Of houdt het iets volledig anders in?
1:14:29 Kunt u alstublieft uitleggen wat volledig inzicht is? Is het een toevoeging aan het normale functioneren van ons brein? Of houdt het iets volledig anders in? Om het heel simpel te houden: zien we wat dan ook in z'n geheel? Als we de bomen en de natuur, dat alles, buiten beschouwing laten... zíet u dan uw vrouw of man? Werkelijk zien! Niet verbeelden via allerlei beelden, maar eenvoudig zien? Zie ik slechts gedeeltelijk omdat ik zoveel vooroordelen, angsten, zorgen, enzovoort heb? Zodat ik nooit iemand volledig zie. Zo is het toch? Om iets holistisch, als ik dat woord mag gebruiken, te zien: volledig, geheel en al, dan is er in dat zien geen tegenstelling, het is zo. Begrepen? Juist? Er is geen tegenstelling in het zien van wat er feitelijk gebeurt. Ik ben boos. Ik ben ongeduldig, uitgeput. Dat kan ik gewoon zien. Maar op het moment dat ik het feit introduceer: 'O!, ik moet het niet zijn. Ik ben dit. Ik ben uitgeput. Ik ben geërgerd.' - excuses. Zo is het toch? Kan ik mijzelf volledig zien zoals ik ben? Kan ik de hele kaart zien? Aan ieder van ons wordt een kaart voorgelegd, een kaart van de wereld... met verschillende kleuren, vlaggen, eerste ministers en... presidenten - het hele getoeter wat plaatsvindt. Daar ligt het voor mij, voor ons. Kan ik die hele kaart als een geheel zien? Het is niet mogelijk om naar de hele kaart te kijken... als mijn aandacht op Groot-Brittannië is gericht. Of als mijn aandacht op Rusland is gericht. Dan is mijn aandacht op een punt gericht. Volgt u mij? Dus dit bewustzijn gericht op één punt, of eigenbelang, staat de holistische kijk, het zien van het geheel, in de weg. Dat is simpel. Zo is het toch? Maar als ik vastzit, of mijn wortels zitten in die ene bepaalde hoek... van de aarde dan kan ik onmogelijk het geheel zien. Als ik altijd aan India zou denken... - godzijdank doe ik dat niet, doe ik dat nooit - als ik altijd aan India denk: wat er gebeurt, waarom ik een Indiër ben, waarom ik arm ben, waarom ik dit ben, enzovoort, hoe ik iemand kan bedotten, of als ik in een bepaalde god geloof, of in iets anders... dan zit ik daar vast, kan ik het geheel niet zien. Zo is het toch? Zo eenvoudig is dat. Natuurlijk, als ik de waarheid ervan zie dan zal ik zeggen: wat een onzin.
1:19:34 Het gaat niet alleen om holistisch te zien - we moeten stoppen - maar er is nog veel meer te zien dan dat. Observeren zonder woorden, zonder een enkele inmenging van gedachten, alleen maar zien. Om te beginnen visueel, vervolgens innerlijk alles zien zoals het is. Vanuit dat zien kunnen we veel verder gaan, dan vraagt u wat inzicht is. Zien dat iets absoluut waar is en onmiddellijk handelen. Ik zal daar nu niet verder op ingaan. Het is tijd om te stoppen. Dat alles vraagt onderzoek of waarneming... maar zonder te analyseren wat je bent. En vanaf daar kunt u onbegrensd bewegen, grenzeloos bewegen. Daar is geen begin en geen einde.
1:21:07 Zullen we opstaan?