Krishnamurti Subtitles home


MA8586T2 - Angst vernietigt liefde
Tweede openbare toespraak
Madras (Chennai), India
1 januari 1986



1:54 Oké, meneer. Sorry voor alle moeite.
2:34 Om op een doordeweekse dag zo veel mensen te zien lijkt nogal vreemd, toch? Ik hoop dat u allemaal de moeite wilt nemen om naar elkaar te luisteren.
2:58 De vorige keer dat we hier bij elkaar waren - dat was zaterdag - spraken we over wat liefde is. Misschien herinnert u zich dat nog, als u er was. En we gaan ons samen verdiepen, ik bedoel echt samen, in dit hele probleem dat heel erg ingewikkeld is. Dus als u het niet erg vindt, moet u nadenken, niet alleen maar instemmen, niet zeggen: 'Ja, daar heeft u gelijk in,' en vervolgens uw eigen gang gaan. Dus we gaan ons samen verdiepen in het probleem wat liefde is. Samen. Niet dat de spreker als enige aan het woord is, maar we gaan samen op onderzoek uit. Dit is geen lezing, met de bedoeling om u te onderrichten, de weg te wijzen of te helpen. Dat zou al te dwaas zijn, want al dat soort hulp hebben we al generaties lang gehad en toch zijn we wat we nu zijn. We moeten uitgaan van wat we nu zijn, niet van wat we in het verleden zijn geweest of wat we in de toekomst zullen zijn. Wat we in de toekomst zullen zijn, is wat je nu bent. Nietwaar? Wat we nu zijn, onze hebzucht, onze afgunst, onze jaloezie, onze enorme bijgelovigheid, ons verlangen om iemand te vereren, om te zeggen: 'U bent een heilige,' en al die flauwekul. Dit is dus geen lezing, geen amusement, niet iets wat je zonder meer accepteert of afwijst, maar we bespreken dit als twee vrienden, als u wilt, twee vijanden aan weerszijden van de grens. Maar we bespreken dit samen. Dus u moet uw hersenen inspannen, ze aansporen, het uiterste van ze vergen, doordenken.
5:59 We gaan dus in op de vraag: wat is liefde? Als we ons daar heel serieus, grondig in willen verdiepen, moeten we ons eerst afvragen: wat is energie? Energie? Elk gebaar dat u maakt is gebaseerd op energie. Als we naar de spreker luisteren, gebruiken we onze energie. Als u van ver komt, van Benares of nog verder, moet u heel veel energie gebruiken. Nietwaar? Om een huis te bouwen, een boom te planten, een gebaar te maken, te praten, Van jongs af aan, een baby, het eerste huilen van een baby is gebaseerd op energie, die hij dan nog van zijn moeder heeft gekregen. Daar zal ik niet op ingaan.
7:05 Dus we moeten onderzoeken wat energie is. Gaat het goed, kunnen we doorgaan? Ik kan doorgaan, de spreker kan eindeloos doorgaan, want hij is hier al 60 of 70 jaar mee bezig, om hetzelfde in verschillende bewoordingen te zeggen. Wilt u dus zo vriendelijk zijn om serieus te luisteren, want luisteren is een grote kunst, misschien wel een van de grootste kunsten. Om te luisteren naar wat de ander te zeggen heeft, niet in de rede vallen, niet zeggen: 'Ja, ik ben het met je eens en laten we het nu over iets anders hebben.' We moeten eerst onderzoeken of u eigenlijk wel kunt luisteren. Dit is geen lezing of onderricht en dat soort gedoe, we zijn samen aan het onderzoeken, vragen stellen, twijfelen zonder ook maar één moment aan te nemen wat de spreker zegt. Zeg niet: 'Ja, we zijn het ermee eens,' en blijf alles aannemen. Hij heeft geen gezag.
8:40 Laten we dus beginnen. Wat is energie? Dit is een van de vragen die wetenschappers hebben gesteld. En ze zeiden: 'Energie is materie.' Nietwaar? Maar daaraan vooraf gaat de vraag: wat is energie? Begrijpt u? Het kan materie zijn, het kan van alles zijn. Maar wat is energie? De oorspronkelijke energie. Wie heeft die energie opgewekt? Begrijpt u waar ik het over heb? Ik weet het niet zeker. Want dit is altijd een heel serieuze vraag geweest. We gaan dus samen een lange reis ondernemen, wij samen, u en ik, lopen door dezelfde rivier. U loopt niet achter de spreker aan. U zegt niet: 'Ja, dat klinkt heel goed, dat hebben de Upanishads en de Gita en dergelijke ook gezegd, dus we begrijpen het.' Het lijkt er helemaal niet op. Ten eerste moet men heel erg twijfelen. Nietwaar? Heel erg sceptisch zijn. Nietwaar, mensen? Nee, stem nou niet in, alstublieft, doe dat niet. U trekt niets in twijfel, u neemt alles aan. Dus twijfel, wees sceptisch over je eigen ervaring, je eigen gedachten, je eigen conclusies, twijfel eraan, stel vragen, neem uit geen enkel boek iets aan, ook niet uit een boek van mij. Ik ben maar een voorbijganger, het is niet belangrijk.
11:06 We gaan samen op onderzoek uit, dat is erg belangrijk, samen, alstublieft. U weet wat dat betekent. Samenwerken om iets op te bouwen, samen onderzoeken om te zien wat duidelijk is, wat twijfelachtig en wat onduidelijk is. U doet het. De spreker heeft dit gedaan maar u moet het doen. Dus we lopen samen door een heel lange rivier. U kunt van die rivier een ontzettend sterke stroming maken die u zal wegsleuren en u op de oever gooit of u houdt zich staande. Het vraagt dus energie van u, nietwaar? Het vraagt energie van u.
12:07 We stellen dus de vraag: wat is energie? De roep van die kraai maakt deel uit van energie. Nietwaar? De bomen, de vogels, de sterren, de maan, de opkomst en ondergang van de zon, het is allemaal energie. Nietwaar? Waarschijnlijk betwijfelt u dat, maar dat maakt niet uit. Alles wat je zegt vraagt energie. Het eerste huilen van de baby die uit de baarmoeder komt, dat huilen maakt deel uit van energie. Nietwaar? Viool spelen, spreken, trouwen, seks, alles op aarde vraagt energie. Nietwaar? Dus we onderzoeken samen: wat is die energie, wat is de oorsprong, wat is de bron, hoe is het begonnen, wie heeft die energie geschapen? Pas op, alstublieft, zeg niet 'God' en maak je er zo van af. Ik accepteer God niet. De spreker heeft geen goden. Vindt u dat goed? Accepteert u dat? U accepteert alles, dus het maakt niet uit. Ik zal doorgaan.
13:53 Sta uzelf alstublieft nooit toe om te accepteren wat de spreker zegt in zijn boeken, zijn toespraken, zijn video's en de rest. Dus wat is die energie? We kunnen onmogelijk bestaan zonder die energie, nietwaar? Er is geen leven op aarde zonder die energie: de bomen, geweldig veel energie om het water helemaal omhoog te krijgen, liters water. Dat is geweldig veel energie. Om een vliegtuig te bouwen, daar zijn honderden mensen verantwoordelijk voor. Om naar de maan te gaan enzovoort. Dus wat we ook doen of niet doen is energie. Nietwaar? De danser, de violist, de schrijver, de huisvrouw, de legergeneraal, alles vraagt energie. Nietwaar? Dat is een feit. Het maakt niet uit of je het accepteert of niet. En we onderzoeken: wat is energie? De oorsprong ervan, niet alleen maar: 'Ja, energie.' Of accepteren wat de wetenschappers zeggen: energie is materie enzovoort. Ik zal daar niet op ingaan want de spreker heeft met veel wetenschappers over deze zaak gesproken. En de religieuze mensen zeggen 'God' en daarmee is de kous af. Of de een of andere goeroe zegt dat en daarmee is het ook klaar. Ze onderzoeken niet, ze twijfelen niet, ze stellen geen vragen, ze zijn niet sceptisch. Nietwaar?
15:58 We zeggen dus, geef het allemaal op, als u kunt: uw boeken, wat het Sanskriet, wat de mensen vroeger hebben gezegd, geef het allemaal op, laat het achter aan de kant van de weg en we zullen samen reizen. Als u dat niet allemaal kunt opgeven of achterlaten aan de kant van de weg, kunt u de spreker niet volgen, kunt u de spreker niet begrijpen. Nietwaar? Doe geen moeite om hem te begrijpen. Het maakt niet uit. Maar helaas hoort u een heleboel woorden en zegt: 'Ja, dat klinkt redelijk,' enzovoort. We houden ons niet bezig met woorden. Woorden zijn niet de berg. Het woord 'berg' is niet de berg. Nietwaar? Het woord 'K' is niet K? Begrijpt u dat? Dus u bent niet uw naam. Die is er om u te herkennen, maar u bent niet uw naam. Ik denk dat dit belangrijk is om te begrijpen. Het woord is niet het echte ding. Nietwaar? Is dat duidelijk? Het woord is niet de boom. Het woord 'boom' is geen boom. Nietwaar? We moeten nu dus heel goed opletten dat we niet verstrikt raken in woorden. Ik vraag me af of u dit alles wel volgt. Ik kan doorgaan, want mijn vriend heeft me een seintje gegeven, mijn oude vriend.
18:07 We gaan ons in iets verdiepen dat al uw energie vraagt, uw hele brein, dat bestaat uit materie, dat bestaat uit de verzamelde ervaring van miljoen jaar. En die hele evolutie houdt energie in. Nietwaar? Dus ik zeg ... ik vraag mezelf af, u vraagt zichzelf af, dus ik begin mezelf af te vragen of er energie bestaat die niet wordt aangetast of gestimuleerd of vastgehouden binnen het gebied van kennis? Begrijpt u? Binnen het gebied van kennis. Dat wil zeggen, binnen het gebied van het denken. Wees het alstublieft niet hiermee eens. Ik zou wel blind willen worden omdat u instemt met alles wat er gebeurt.
19:27 Dus ik vraag mezelf af: bestaat er energie die niet wordt geproduceerd, gestimuleerd, gearrangeerd door het denken? Begrijpt u? Door het denken krijgen we enorm veel energie. Het denken geeft je de energie om elke dag om negen uur of half negen naar kantoor te gaan. Nietwaar? Ik moet meer geld verdienen, ik moet een beter huis hebben. De gedachte, het denken geeft je de energie. Ik geloof dat er 200 of 300 mensen nodig waren, of 3000 om een raket te bouwen die naar de maan ging. Nietwaar? Dat alles kost dus energie. Om iemand een hand te geven en te vragen: 'Hoe gaat het met u?', of om oude vrienden te herkennen, die daar verderop zitten. Ik ben blij dat ze een plaats hebben gevonden, we kunnen elkaar zien. Dus ik vraag mezelf af, wat ik ken zijn gedachten, denken, denken over het verleden, denken over de toekomst, plannen maken voor nu, dat geeft heel veel energie. Nietwaar? Denken, ik moet een huis bouwen, dus ik ga naar een architect, ik ben het met hem eens, enzovoort, enzovoort. En je hebt veel energie nodig om een opleiding te volgen. Nietwaar? Vanuit onwetendheid - zo noemen ze het, ik zeg niet dat het onwetendheid is - vanuit niet kunnen rekenen leer je dat langzamerhand en het kost energie om door te studeren en daarna wordt je het een of ander. En je hebt een baan, waar je iedere dag van je leven heen gaat. Of je gaat vroeg met pensioen en sterft. Dus het denken - begrijp dit alstublieft, het is erg belangrijk, als u wilt - het denken creëert deze energie. Om een vliegtuig te bouwen. Bedenk eens wat daar in is gestopt. Honderden mensen hebben eraan gewerkt, het stap voor stap in elkaar gezet, en ze hebben de 747 gemaakt of hoe die ook heet, de prachtigste machine die feilloos werkt, al kan de mens er fouten mee maken. Enzovoort. Het denken is dus een uitstekend instrument om energie te creëren. Nietwaar? Zal ik doorgaan? Oké,
23:08 Als je dat niet ziet als een werkelijk feit, zit je ernaast. Nietwaar? Als je het niet als een werkelijk feit ziet dat het denken geweldig veel energie creëert. Je wilt rijk worden, je werkt je uit de naad om rijk te worden. Nietwaar? Je wilt een of ander soort rare propaganda verspreiden en je werkt heel hard, je sluit je aan bij een groep, een sekte, een goeroe of zoiets. Het denken is dus een buitengewoon instrument om gedachten te produceren. Nietwaar? Het denken produceert energie. Nietwaar? Stem er niet mee in.
24:07 We moeten ons dus verdiepen in de werkelijke aard van het denken. Niet zeggen, dat is goed - al die excuses.
24:19 Maakt u zich hierover geen zorgen. Ik ben gisteren gevallen en heb mezelf bezeerd. Dat is alles, dat is voorbij. U kunt uw aandacht aan iets anders geven.
24:34 Dus het denken, dat deze maatschappij heeft ontworpen, dat de wereld heeft verdeeld in Azië en Europa, de communist, de socialist, de kapitalist en de democratische republikein, dat alles is door het denken gecreëerd. Het is heel eenvoudig. Het leger, de vloot, de luchtmacht om te doden, niet alleen voor vervoer maar ook om te doden. Dat is toch duidelijk? Dus het denken is erg belangrijk in ons leven, omdat we zonder het denken niets kunnen doen. Nietwaar? Om van verre hierheen te komen moest u plannen maken, dingen regelen, een trein, vliegtuig of bus nemen, enzovoort, dat maakt allemaal deel uit van uw denken. Nietwaar? Dus wat is denken? Werk het zelf uit, luister niet naar mij. Wat is denken? Je kunt niet leven zonder een bepaald soort denken. Plannen maken, terugkeren naar huis, weer naar je werk gaan enzovoort, je bent getrouwd, seks en ... Het denkproces omvat alles. Dus wat is denken? De spreker heeft er veel over gesproken, maar grijp niet terug op zijn boeken. Zeg niet: 'Ja, dat heb ik eerder gehoord.' Maar vergeet hier alle boeken, alles wat u heeft gelezen, omdat we dit elke keer opnieuw moeten benaderen. Het denken is dus gebaseerd op kennis, nietwaar? Als u niet zou weten hoe u hier moest komen of de bus nemen of zoiets, zou u hier niet zijn. Dus kennis, herinnering, denken, nietwaar? En we hebben enorm veel kennis vergaard over hoe we elkaar iets kunnen verkopen, hoe we elkaar kunnen uitbuiten, hoe we bruggen kunnen bouwen, hoe we goden en tempels kunnen maken - dat hebben we allemaal gedaan. De verschillende ashrams waar ze allemaal ... u kent ze wel, een soort concentratie- kampen. Dus dat heeft het denken allemaal gedaan. Het leger geschapen, de vloot, het vliegtuig. Het denken heeft ook door middel van kennis tempels en de rest geschapen.
28:02 Dus zonder ervaring is er geen kennis. Nietwaar? Wees logisch, heren. Logica is tot op bepaalde hoogte nodig. Maar als je begint zonder logica, helderheid kun je ... word je bijgelovig, ga je je dingen verbeelden en trek je conclusies, bouw je tempels en dat soort onzin. Dus zonder ervaring is er geen kennis. De wetenschappers voegen daar dagelijks iets nieuws aan toe. Volg dit alstublieft goed, als u het niet erg vindt. Ervaring is beperkt. Nietwaar? Want we voegen er steeds meer aan toe door middel van kennis. Ervaring, kennis die als herinnering in het brein wordt opgeslagen en dat is dan het begin van het denken. Nietwaar? Klopt het wat ik zeg? Of heeft u gelijk? Wat zegt u? Hemel, voelt u helemaal niets? Dus kennis is altijd beperkt, nietwaar? Omdat je er in de wetenschap elke dag steeds iets aan toevoegt en in je eigen leven leer je ook steeds meer. Dus ervaring is beperkt en daarom is kennis beperkt, herinneringen zijn beperkt en daarom is het denken beperkt. Nietwaar? Ben ik redelijk of raaskal ik? En ons leven is gebaseerd op denken. Dat zien we dus nooit in, hoewel het denken zich een buitengewone hemel en hel kan voorstellen, de Olympische goden van de Grieken, de Egyptische goden, weet u daar iets van af? Nee, geeft niet.
30:28 Uw denken is dus altijd beperkt en uw goden die door het denken zijn geschapen zullen altijd beperkt zijn. Nietwaar? Ik weet dat u dit niet graag hoort maar ... luister maar niet. Dus uw goden, uw denken, hoe ruim of hoe bekrompen het mag zijn, dat is allemaal beperkt. En vanuit die beperking proberen we energie te krijgen. Begrijpt u wat ik zeg? We proberen de oorsprong van de schepping te ontdekken.
31:29 Het denken heeft angst veroorzaakt. Nietwaar? Nee? Is dat niet zo? Bent u niet bang voor wat er over twee jaar zou kunnen gebeuren? Nee? Bent u niet bang om uw baan kwijt te raken, uw examen niet te halen, niet hoger op de ladder te komen - uw weet wat ik daarmee bedoel: steeds meer succes krijgen. En u bent bang om niet aan de eisen te voldoen. U bent bang om niet op uzelf te kunnen staan, niet flink genoeg te zijn. Nietwaar? U bent altijd van iemand afhankelijk. Dat veroorzaakt allemaal enorm veel angst. Nietwaar? Zou u niet naar me willen knipogen? Dus het is een dagelijks feit dat we angstige mensen zijn. Nietwaar? Bent u het eens met het simpele feit dat we angstige mensen zijn? Angst ontstaat als we zekerheid willen. Nietwaar? U luistert alleen maar. Goed, ik ga door. Doe geen moeite, ik ga door.
33:18 Angst vernietigt liefde. Je kunt geen liefde hebben zonder ... Liefde kan niet bestaan als er angst is. Angst is enorm veel energie op zichzelf. En liefde houdt geen verband met angst. Ze staan helemaal los van elkaar. Nietwaar? Wat is dus de oorsprong van angst? Nietwaar? Dit alles moeten we begrijpen om open te staan voor wat liefde is. Als je dit alles niet begrijpt, ga dan maar door met waar je mee bezig bent. Wees gelukkig, vermaak jezelf met geld verdienen, een positie verwerven en al die flauwekul. Maar als je je hier heel goed in wilt verdiepen, moet je niet alleen onderzoeken wat het denken is - de machines, de computers doen dat fantastisch, je hebt geen idee, de allernieuwste. Ik heb met enkele hoogleraren in Engeland gesproken, vlak voor ik, voordat de spreker naar India ging. Er zijn computers die achteruit en vooruit kunnen denken. Begrijpt u wat dat betekent? Ze kunnen bedenken wat ik moet ... Je moet om zes uur opstaan en dus plant de computer dat je om zes uur opstaat en wat je na zes uur moet doen. Ik ben vergeten hoe het heet ... Het komt wel weer boven. Dus de machines - begrijp dit alstublieft - de machines, dus de computer ... Kent u die grap? Iemand bidt op zijn knieën tot God en ernaast staat een computer en de computer zegt: 'Tot wie bid je? God is hier.' Nee, heren, u weet niet hoe serieus dit is. Dus ... computerarchitectuur, dat woord zocht ik. Ik heb dit onlangs gehoord, dus misschien vergis ik me of niet, maar een computer kan bedenken wat er is gebeurd en plannen maken wat er gaat gebeuren en voor de toekomst. Hetzelfde wat het brein doet. Begrepen? U bent van plan hierheen te gaan, u besteedt een bepaalde hoeveelheid geld en tijd en daarna gaat u terug, gaat u vooruit. De computer kan dus vooruit en achteruit denken. Dat heet geloof ik architectuur, maar misschien heet het nu anders. Ik zal het een van de deskundigen hier eens vragen.
37:01 Dus het denken heeft angst geschapen. Nietwaar? Denken over de toekomst, denken over het verleden en niet in staat zijn om zich snel aan te passen aan de omgeving, enzovoort. Dus denken en tijd. Nietwaar? Nee, u begrijpt het niet. Ik ga door. Denken aan wat er morgen zou kunnen gebeuren, mijn vrouw zou me kunnen verlaten of zou kunnen sterven. Ik ben eenzaam, wat moet ik dan doen? Ik heb een paar kinderen, dus ik kan beter trouwen, met de een of andere vrouw hertrouwen, omdat zij dan tenminste voor mijn kinderen kan zorgen. Enzovoort. Dat is denken over de toekomst, gebaseerd op het verleden, nietwaar? Dus dat houdt denken en tijd in. Nietwaar? Denken over de toekomst, dat wil zeggen over de dag na morgen of morgen en daarover nadenken zorgt voor angst, nietwaar? Dus tijd en denken dragen bij aan angst. En we kennen angst, we hebben het bestudeerd, we hebben tijd bestudeerd. Tijd is het verleden, het heden en de toekomst, zonsopkomst en zonsondergang, een zaadje planten dat een grote boom wordt. Dat is tijd. En we hebben ook innerlijke tijd: ik ben dit maar ik zal een rijke miljonair worden. Ik ben hebzuchtig, maar als je me tijd geeft, zal ik dat niet meer zijn - in een volgend leven misschien. Enzovoort, enzovoort. Tijd en denken zijn de belangrijkste factoren die angst veroorzaken.
39:22 Ik zoek ergens een klok.
39:27 Publiek: tien over zes.
39:44 K: Dank u. Dus ik heb al een uur en een kwartier gesproken?
40:02 Publiek: Veertig minuten.
40:11 K: Zo kort, helaas! Laat me dit afmaken. Geef me nog twintig minuten, als u dat goedvindt. Is dat goed? Ik zal u niet heel lang vasthouden. Het maakt niet uit of u naar me luistert of niet. U gaat toch op precies dezelfde manier door als u altijd hebt geleefd. U zult niet veranderen, u zult niets doen, omdat u vastzit in een bepaalde sleur, in routine, in een patroon. En u zult doorgaan en dan komt de dood. Nietwaar?
41:07 We onderzoeken dus iets wat u misschien niet begrijpt, maar het geeft niet. Tijd en denken zijn de bepalende factoren voor ons leven. Ook de innerlijke tijd - ik ben dit maar zal dat worden of ik ben geweest, ik zal zijn, ik ben, ik zal zijn - dat houdt allemaal tijd in. En tijd is denken, dat zijn geen twee aparte zaken. Ze houden allebei een beweging in. Welke plaats is er dan voor de dood? Begrijpt u, heren. Welke plaats in mijn leven is er voor de dood, lijden, pijn, zorgen, eenzaamheid, al die akelige dingen die ik heb doorgemaakt. Dank u.
42:15 U kunt uw horloge maar beter terugnemen, als u wilt. Misschien raak ik het kwijt of raakt u het kwijt.
42:26 Begrijpt u, alstublieft, begrijp dit heel goed. Tijd en denken zijn de belangrijkste factoren in het leven. En wij zeggen dat denken en tijd de factoren zijn die angst veroorzaken. Dat is een feit, of u het nu leuk vindt of niet. Wat heeft lijden te maken met tijd? Volgt u dit? Wat heeft lijden, pijn, bezorgdheid, eenzaamheid, wanhoop en al die kwellingen die de mens doorstaat, wat heeft dat ... Is dat uw hele leven? Begrijpt u wat ik vraag? We maken deze reis samen. We zitten hier niet alleen maar te luisteren naar een spreker die onzin vertelt. Ik stel u een vraag. Dit is uw leven, nietwaar? Feiten, geen verbeelding. U bent geboren, heeft een opleiding gehad en hoort bij de mensen met titels als master en doctor, zodat u een baan kunt krijgen of u wordt premier of minister, in godsnaam, begrijpt u? Dit is uw leven. Dit is uw bewustzijn, uw bewustzijn bestaat uit uw angsten, uw kennis, uw tijd, u weet wel, uw bewustzijn. Uw kennis, alles zit in uw bewustzijn. En in dat bewustzijn waaruit u bestaat, van dat bewustzijn heeft u altijd gedacht dat het van u is, van mij. 'Mijn bewustzijn.' Begrijpt u mijn vraag.
44:41 Kruis nu niet uw benen, maar blijf zitten zoals u zat. Ik kijk naar u - ga niet opeens verzitten.
44:51 Uw bewustzijn, als u het zorgvuldig onderzoekt, niet door het te beoordelen, vast te stellen wat je weet, maar als je je bewustzijn heel zorgvuldig onderzoekt, bestaat je bewustzijn uit zijn inhoud. Nietwaar? Begrijpt u wat ik zeg? Wat je denkt, wat je traditie is, je opleiding, hoeveel angsten, of je je vrouw wilt inruilen voor een andere vrouw, of je naar een bepaalde tempel gaat, al die dingen, eenzaamheid, angst - dat is wat je bent! Misschien denk je dat je van binnen goddelijk bent, maar het blijft je denken. Als je zegt: 'Ja, God zit in mij," is dat nog steeds het product van het denken. Uw bewustzijn is dus wat u bent, niet fysiek maar psychologisch, innerlijk, dus je bewustzijn is het bewustzijn van de mensheid. Luister goed. Accepteer niets wat hij zegt. Ieder mens op deze aarde maakt het door: verdriet, pijn, angst, onzekerheid, onveiligheid, ruzies, vleierij, dit willen, dat niet willen. Dat is allemaal wat jij bent. Als je je verbeeldt dat je een god belichaamt, maakt dat deel uit van het denken. Nietwaar? Het denken, en dat hebben we laten zien, is beperkt. Dus je bewustzijn, wat je bent, is de rest van de mensheid. Iedere man maakt dit door. Of iedere vrouw. Ieder mens maakt dit door. Nietwaar? Ieder mens: uw buurman, uw vader, uw grootvader en de vorige generaties in de hele wereld. Je bent dus geen individu. Dit is een schok. Accepteer het niet. Onderzoek het. Zeg niet: 'Het is onzin' of 'Het is niet waar want de Gita zegt iets anders of de Upanishads of de Bijbel. Het is een feit dat u, uw lijden, uw pijn, uw zorgen, uw eenzaamheid, uw kennis gemeenschappelijk zijn - ik zal dat woord niet gebruiken - gedeeld worden door alle mensen. Nietwaar? U bent dus geen afzonderlijke ziel, een afzonderlijke atman. Ik weet dat u dit niet graag hoort omdat u bent opgevoed om alles te slikken wat voorbijkomt.
48:32 Er moet dus vrijheid van angst zijn, van gekwetstheid, van alles wat mensen hebben vervaardigd. Er moet vrijheid zijn, begrijpt u, niet alleen maar woorden. 'India moet vrij zijn van de rest van de wereld.' Dat is maar onzin. Niemand kan op zichzelf leven, je hebt een vriend nodig, iemand om je te helpen.
49:14 We proberen dus uit te zoeken, na te gaan wat liefde is, nietwaar? We zeggen dat, zolang er ook maar de geringste angst is, biologisch, angst voor gehechtheid, angst voor verlies, elk soort angst, het andere niet kan bestaan. Als er ook maar enige gehechtheid is, kan het andere niet bestaan - het andere dat liefde is. We gaan dus op onderzoek uit, als er genoeg tijd is. Als we dan dit alles zien vanaf het begin, van de baby tot de volwassene, zien wat de wereld is, en ons afvragen wat de dood is. Waarom zijn we allemaal zo bang voor de dood? Begrijpt u? Weet u wat het betekent om te sterven? Heeft u niet al tientallen doden en gewonden gezien? Nee? Rare mensen zijn jullie of niet? (Gelach) Komt u van een andere planeet? We hebben de dood gezien. We hebben nooit erg grondig onderzocht wat de dood is. Het is een even belangrijke vraag als wat leven is. Begrijpt u? We zeiden dat leven dit allemaal is - deze onzin. We zeiden dat leven kennis is, leren, weet u wel, dat gedoe, regelmatig naar kantoor gaan, elke dag om 9 uur of 10 uur, ruzie maken, strijd leveren, dit willen en dat niet willen - kunt u het volgen? We weten wat leven is, nietwaar? Een serie acties veroorzaakt een serie reacties en verdriet en pijn - dat is ons leven. Als dat dus leven is, en dat is zo, zeg niet: 'Leven is iets buitengewoon verhevens,' dit is leven: ruzie maken, scheiden, vechten. Maar we hebben nooit serieus onderzocht wat de dood is. Begrijpt u waar ik het over heb? We weten wat leven is, als u eerlijk bent en u kunt zich inbeelden wat u wilt, maar dit is leven. U kunt zich inbeelden dat daar de hemel is en God u toeknikt, dat elk gebed beantwoord wordt en al die flauwekul. Dat is het tenminste voor mij, de spreker. Maar we onderzoeken nooit serieus wat sterven is. Oké, heren?
52:58 Wat is sterven? Het moet iets heel bijzonders zijn om te sterven, niet? Iets heel bijzonders. Alles is je afgenomen: je gehechtheden, je geld, je vrouw, je kinderen, je land, je bijgelovigheden, je goeroes, je goden, alles is verdwenen. Nietwaar? Misschien wil je het meenemen naar de andere wereld, maar je kunt je geld, je bankrekening niet meenemen, je gehechtheden, je goeroes, je tempels. Je kunt tempels daarboven verzinnen, niet na je dood maar als je leeft, kun je alle goden op aarde verzinnen. Maar als de dood komt, zegt hij: 'Kijk, je kunt niets meenemen. Al je gehechtheden, je genegenheden, je gekwetstheden, alles wat je in je leven hebt verworven, kun je niet meenemen, daar is geen ruimte voor.' Nietwaar? Dus de dood zegt: 'Wees volledig onthecht.' Nietwaar? Dat gebeurt er als de dood komt. Je hebt niemand, niets om op te steunen, nietwaar? Heeft u dit begrepen? U kunt wel geloven dat u in een volgend leven gereïncarneerd wordt. Dat is een erg geruststellend idee, maar misschien is het niet waar, het kan uw verbeelding zijn, uw verlangen, uw 'ik kan mijn vrouw niet achterlaten,' 'ik heb veel voor mijn zoon overgehad, in een volgend leven zie ik hem terug, dus dan zal ik hem de les lezen.'
55:26 We proberen dus uit te zoeken wat sterven betekent - als we leven, niet zelfmoord plegen, over dat soort onzin heb ik het niet. Ik wil uitzoeken wat het betekent om te sterven. Niet door in de rivier te springen, dat bedoel ik niet, of door naar de Himalaya te gaan en daar te sterven. Maar ik wil zelf uitzoeken wat het inhoudt om te sterven. Dat betekent: kan ik helemaal vrij zijn van alles wat de mens heeft gecreëerd, ook van mezelf? Er is een Italiaanse grap, sorry dat ik hem herhaal. Iedereen gaat dood, dus misschien ook ik wel. Dus ik wil uitzoeken wat er feitelijk gebeurt als de dood zegt: het is genoeg. Nietwaar? Wilt u daar achter komen? Nee. Wilt u daar werkelijk achter komen?
57:07 Wat betekent het om te sterven? Alles opgeven. Nietwaar? Geen opoffering, gebruik die rare woorden niet. Je wordt met een heel scherp mes van alles afgesneden, van je gehechtheden, van je goden, van je bijgelovigheden, van je verlangen naar comfort in een volgend leven enzovoort. Ik wil er dus achter komen wat de dood betekent, want die is even belangrijk als het leven. Hoe kan ik daar achter komen, werkelijk, niet door theoretisch te oordelen en een vereniging op te richten, u weet wel, dat soort poppenkast. Maar ik wil er werkelijk achter komen, omdat u er achter wilt komen. Ik spreek namens u, dus val niet in slaap. Wat betekent het dus om te sterven? Je bent heel gezond, het lichaam functioneert goed, je bent niet ziek, zoals K die op zijn eenennegentigste niet ziek is, geen pijn heeft enzovoort, want hij heeft specialisten, artsen bezocht. Wat betekent het dus om te sterven? Stel die vraag aan uzelf, luister niet naar mij. Of je nu jong bent of heel erg oud, die vraag is er altijd. Nietwaar? Er is altijd de dringende vraag wat het betekent om te sterven. Bent u hierin geïnteresseerd? Is dat zo? O nee, schudt niet uw hoofd. Weet u wat het betekent? Helemaal vrij zijn, helemaal niet gehecht aan alles wat de mens heeft vervaardigd of wat u heeft vervaardigd - helemaal vrij. Geen gehechtheden, geen goden, geen toekomst, geen verleden. U weet niet wat dat alles betekent. U ziet de schoonheid en de grootsheid er niet van in, de buitengewone kracht ervan. Dus sterven terwijl je leeft. Begrijpt u wat dat betekent? Terwijl u leeft bent u elk moment stervende. Dus u bent tijdens uw leven nergens aan gehecht, niet aan uw vrouw, uw vader, uw moeder, uw grootmoeder, uw land, uw ... Nergens aan. Want dat is wat de dood betekent. Nietwaar? Misschien wilt u een ander leven. Dat is allemaal te makkelijk, te eenvoudig, te dwaas.
1:01:06 Dus leven is sterven. Begrijpt u? Leven betekent dat u elke dag alles opgeeft waar u aan gehecht bent, wat u vereert, wat u denkt, wat u niet denkt, uw goden, uw land - niets! Kunt u dat? Kunt u dat? Het is een simpel feit maar het heeft enorm veel betekenis. Iedere dag is dan een nieuwe dag. Begrijpt u? U sterft en incarneert iedere dag. O, u begrijpt het niet. Er is dan enorm veel vitaliteit en energie. Begrijpt u? Omdat u nergens bang voor bent. Er is niets wat u kan kwetsen - gekwetst worden bestaat niet. Het denken is beperkt en is daarom niet belangrijk, het is alleen belangrijk omdat ik over vijf minuten moet opstaan, maar tijd, denken, angst, gehechtheid en alles wat de mens heeft vervaardigd moet helemaal losgelaten worden. Dat betekent het om te sterven. Misschien dat God op uw wacht om u in de hemel te redden, dat klinkt allemaal zo belachelijk. Kunt u het doen? Zult u het proberen? Zult u ermee experimenteren? Niet alleen maar een dag. Elke dag. Nee, dat kunt u niet. Uw brein is hier niet voor getraind. Uw brein is zo zwaar geconditioneerd door uw opleiding, uw traditie, uw boeken, uw hoogleraren - noem maar op. Hiervoor moet je uitzoeken wat liefde is. Liefde en dood gaan samen. Want de dood zegt: 'Wees vrij, niet gehecht, je kunt niets meenemen.' En liefde zegt ... Daar is geen woord voor. Liefde bestaat alleen als er vrijheid is, niet van je vrouw voor een andere vriendin of een andere echtgenoot, maar het gevoel, de enorme kracht, de vitaliteit, de energie van volledige vrijheid.
1:05:09 De volgende bijeenkomst zullen we spreken over religie en meditatie. Ik hoop dat dat goed is. Het spijt me dat er maar drie toespraken zijn, maar meer kan de spreker niet aan. Begrijpt u? Hij is eenennegentig en drie is genoeg. We zijn klaar!