Krishnamurti Subtitles home


NY71T3 - Relaties
3e openbare toespraak
New York, VS
24 april 1971



0:33 Krishnamurti: Deze avond zou ik graag, als ik mag, over enkele kwesties willen spreken: over relaties, wat liefde is, en het hele menselijke bestaan, waarin ons dagelijks leven besloten ligt, de enorme problemen die men heeft, de conflicten, de genoegens en angsten, en het buitengewone fenomeen dat men de dood noemt.
1:42 Zoals we onlangs hebben besproken, denk ik dat wij dit niet als een theorie moeten begrijpen, niet als een speculatief, onderhoudend concept, maar in plaats daarvan als een werkelijk feit, dat wij de wereld zijn en de wereld 'wij' zijn. Wij zijn de wereld, en de wereld is eenieder van ons. Als je dat voelt, er werkelijk mee verbonden bent, en met niets anders, komt daar niet alleen een gevoel van grote verantwoordelijkheid uit voort, maar ook een handeling die niet fragmentarisch mag zijn, maar een geheel moet vormen.
3:00 Ik denk dat we geneigd zijn te vergeten dat onze maatschappij, de cultuur waarin we leven, waarin we zijn opgegroeid, die ons heeft geconditioneerd, het resultaat is van menselijke inspanningen, conflicten, ellende, menselijk lijden, en dat deze twee, de cultuur en het individu in zijn gemeenschap, ieder van ons ís, wij zijn er niet van gescheiden. Welnu, om dat te voelen, niet als een intellectueel idee, of een concept, maar om werkelijk de realiteit hiervan te voelen, moeten wij ons verdiepen in de vraag wat relaties inhouden, omdat ons leven, ons bestaan, gebaseerd is op relaties. Het leven is wat er gebeurt op het gebied van relaties. Als we niet begrijpen wat relaties met zich meebrengen, zullen we onvermijdelijk niet alleen onszelf isoleren, maar ook een maatschappij scheppen waarin mensen verdeeld raken, niet alleen nationaal, religieus, maar ook in zichzelf, zodat ze wat ze zelf zijn op de buitenwereld projecteren.
4:52 Ik weet niet of je op deze vraag bent ingegaan, diep in jezelf, om te ontdekken of je kunt leven met elkaar in totale harmonie, in volledige overeenstemming, zodat er geen belemmeringen zijn, geen verdeeldheid, een gevoel van volledige eenheid. Omdat het hebben van relaties, nietwaar, betekent dat je verbonden bent. Niet in een handeling, niet via een project, niet in een ideologie of een denkbeeld, maar helemaal verenigd te zijn in die zin dat de verdeeldheid, de fragmentatie tussen individuen, tussen twee menselijke wezens op geen enkel niveau bestaat.
6:32 Tenzij men deze vorm van relatie vindt, komt het mij voor dat wanneer we orde in de wereld proberen te scheppen, theoretisch of technologisch, we voorbestemd zijn om niet alleen diepe verdeeldheid te scheppen tussen mensen, maar we ook niet in staat zijn het morele verval te voorkomen. Dat verval begint bij het gebrek aan verbondenheid. Ik dat dat de oorzaak van moreel verval is. Relaties zoals wij die nu kennen zijn de voortzetting van verdeeldheid tussen individuen. En dat woord, individu, de ware betekenis van dat woord, betekent ondeelbaar, een menselijk wezen dat in zichzelf niet is verdeeld, niet gefragmenteerd, is werkelijk een individu. Maar de meesten van ons zijn geen individuen. We denken wel dat we dat zijn daarom is er de tegenstelling van het individu tegenover de gemeenschap. Maar zodra men begrijpt, niet alleen de betekenis die dat woord in het woordenboek heeft, maar het diepe gevoel van individualiteit, waarin helemaal geen fragmentatie is, dus een perfectie harmonie tussen de geest, het hart, en het fysieke organisme, alleen dán is er sprake van individualiteit.
9:11 Als we onze huidige relatie met elkaar - hoe intiem of oppervlakkig, diep of voorbijgaand ook, als we die aandachtig onderzoeken - is deze gefragmenteerd. De vrouw of haar man, de jongen of het meisje leeft in zijn eigen omhulling, hij leeft met zijn eigen ambities, persoonlijk en egoïstisch streven, jaloers. En dit alles draagt bij aan het feit dat hij een beeld voor zichzelf maakt, en daarom bestaan zijn relaties met anderen via dat beeld. en daarom is er geen sprake van een werkelijke relatie.
10:38 Ik weet niet of men zich bewust is van dit beeld dat men van zichzelf heeft, of je werkelijk bewust bent van de structuur en de aard van dit beeld dat je rond jezelf en in jezelf heeft gecreëerd. En elk mens is hier voortdurend mee bezig. Hoe kan er dan sprake zijn van een relatie met elkaar, als er persoonlijke motieven zijn, jaloersheid, rivaliteit, hebzucht, en nog veel meer van deze zaken, die worden aangemoedigd en versterkt in de moderne maatschappij. Hoe kun je in relatie tot elkaar staan als ieder van ons zijn eigen persoonlijke doelen nastreeft, zijn eigen persoonlijke succes?
12:05 Ik weet niet of men zich überhaupt bewust is van dit alles. We zijn zo geconditioneerd dat we dit als norm accepteren, als het levenspatroon, dat eenieder dwangmatig zijn bijzondere eigenaardigheid, zijn bijzondere geneigdheid najaagt, en ondanks dat alles een relatie met elkaar probeert te bewerkstelligen. Dat zijn we aan het doen, nietwaar, als men zichzelf goed onderzoekt, is dat niet wat men aan het doen is, is dat niet wat jullie allemaal doen? Hoewel u getrouwd kunt zijn, u gaat naar kantoor of naar de fabriek, wat u ook doet, u zet dit gedurende de hele dag voort, en zij in haar huis, met haar eigen zorgen, met haar eigen ijdeltuiterij, dat gebeurt allemaal. Waar is de relatie tussen deze twee mensen? Is dit in bed, in de seks? En is deze relatie zo oppervlakkig, zo beperkt, zo ingekaderd, is dat op zichzelf geen verwording?
14:21 Waarschijnlijk zult u vragen hoe je dán moet leven als je niet naar kantoor gaat, om je eigen bijzondere ambitie, jaloersheid na te streven, om je eigen verlangen te bereiken en te vervullen, als je al die dingen niet doet, wat moet je dan doen? Ik denk dat dat helemaal de verkeerde vraag is, denkt u ook niet? Omdat het ons gaat, nietwaar, om het teweegbrengen van een radicale verandering in de totale structuur van de geest. Omdat de crisis zich niet afspeelt in de buitenwereld maar de crisis bevindt zich in het bewustzijn zelf. En zolang we deze crisis niet begrijpen, niet oppervlakkig, niet volgens een of andere filosoof, een of andere leraar, maar dit werkelijk voor onszelf grondig begrijpen door ernaar te kijken, het te onderzoeken, zullen we niet in staat zijn om een verandering teweeg te brengen. En we zijn begaan met psychologische revolutie. De revolutie die alleen kan plaatsvinden als er sprake is van de juiste soort relatie tussen twee mensen.
16:23 Hoe kan zo'n soort relatie tot stand worden gebracht? Ten eerste, het probleem is duidelijk, nietwaar? Als ik getrouwd ben heb ik verantwoordelijkheid, kinderen, enzovoort. Ik ga naar kantoor of naar een andere baan en breng mijn hele dag daar door. Alstublieft, deel dit probleem met mij, als u wilt. Het is uw probleem, niet het mijne. Het is uw leven, niet het mijne. Het is uw verdriet, het zijn uw zorgen, uw angsten, uw schuldgevoelens, de zware last van verdriet, dat is ons leven, zo ziet het eruit, deze strijd. Als u het slechts aanhoort als een beschrijving, dan zult u ontdekken dat u slechts blijft zweven aan de oppervlakte zonder überhaupt een probleem op te lossen. Het is dus feitelijk uw probleem en de spreker is slechts het probleem aan het beschrijven, zich realiserende dat de beschrijving niet datgene is wat beschreven wordt, om het probleem samen met u te delen. Wat betekent, hoe kunnen menselijke wezens, u en ik, in al deze beroering, wanorde, haat, oorlog, vernietiging, vervuiling, deze vreselijke zaken die zich nu voordoen in deze wereld, hoe kunnen wij de juiste relatie vinden?
19:14 Om dat te ontdekken, komt het mij zo voor, moet men feitelijk onderzoeken wat er zich afspeelt, kijken naar wat er feitelijk gebeurt, niet zoals we het graag zouden willen zien, of onze relatie proberen te veranderen naar een toekomstig model, maar feitelijk waarnemen van wat die nu is. En terwijl we waarnemen wat die op dit moment is, het feit, de waarheid, de realiteit ervan, ontstaat de mogelijkheid om die te veranderen. Zoals we onlangs ook hebben gezegd, als er een mogelijkheid is, ontstaat er ook een enorme energie, Energie wordt verspild door de gedachte dat het niet mogelijk is om te veranderen.
20:29 Dus moeten we kijken naar onze relaties zoals die zich nu voordoen, feitelijk, elke dag. En in het waarnemen van wat het is zullen we dan ontdekken hoe we in die bestaande situatie verandering kunnen brengen. We zijn dus aan het beschrijven wat er feitelijk is, wat inhoudt dat ieder van ons in zijn eigen wereld leeft, in zijn wereld van ambities, hebzucht, angst, het verlangen om te slagen, enzovoort, u weet wel wat er gaande is. We ontmoeten elkaar, de man en zijn vrouw, of een jongen en een meisje, in bed. En dat noemen we liefde, terwijl we afzonderlijke levens leiden, geïsoleerd, een muur van weerstand om onszelf heen bouwen, egocentrische bezigheden, en ieder op zoek naar zekerheid, in psychologische zin, ieder afhankelijk van de ander, voor troost, genoegen, voor kameraadschap, want eenieder is zo enorm eenzaam, eenieder wil per se geliefd worden, aardig gevonden worden, eenieder probeert de ander te overheersen.
23:01 Als u dit ziet - wat tamelijk eenvoudig waarneembaar is, u kunt het zelf zien als u zichzelf waarneemt - is er dan überhaupt sprake van enige vorm van relatie? En omdat er geen relatie is tussen twee menselijke wezens, hoewel ze kinderen kunnen hebben, een huis, enzovoort, zijn ze feitelijk niet met elkaar verbonden. Als ze samen een gemeenschappelijk project hebben, draagt dat project hen, houdt hen bij elkaar, maar dat is geen relatie.
24:02 Terwijl u dit allemaal bekijkt, en ziet dat als er geen relatie is tussen twee menselijke wezens het verval begint, niet in de uiterlijke structuur van de maatschappij, de vervuiling in de uiterlijke verschijnselen, maar vervuiling, verval, vernietiging begint wanneer menselijke wezens feitelijk helemaal geen relatie meer hebben, zoals u dat niet hebt. U kunt elkaars hand vasthouden, elkaar kussen, met elkaar slapen, maar als u feitelijk waarneemt, zeer aandachtig, is er dan überhaupt sprake van enige relatie? Wat betekent dat je verbonden bent, niet afhankelijk van de ander, niet vlucht voor uw eenzaamheid via de ander, niet probeert troost te zoeken, kameraadschap, via elkaar. Als u op zoek bent naar troost, afhankelijkheid via elkaar, kunt u dan wel van een soort relatie spreken, of bent elkaar dan aan het gebruiken? We zijn niet cynisch maar nemen feitelijk waar wat is, en dat is geen cynisme. Dus om te ontdekken wat relatie is, wat het feitelijk betekent om in relatie te staan tot elkaar, moet men dit vraagstuk van eenzaamheid begrijpen. Want de meesten van ons zijn verschrikkelijk eenzaam. Naarmate we ouder worden, worden we steeds eenzamer, vooral in dit land. Is het u opgevallen hoe oudere mensen zich gedragen? Heeft u hun ontsnappingspogingen gezien, hun vermaak? Ze hebben hun hele leven gewerkt en ze proberen te vluchten in een of ander vermaak.
27:17 En om te begrijpen en ontdekken hoe we met elkaar kunnen leven zonder elkaar te gebruiken, psychologisch, gevoelsmatig, niet afhankelijk zijn van elkaar, niet elkaar te gebruiken als middel om te ontsnappen aan uw eigen kwellingen, aan uw eigen wanhoop, aan uw eigen eenzaamheid.
28:03 Om het te begrijpen, wat wil zeggen te beseffen wat het betekent om eenzaam te zijn. Bent u ooit eenzaam geweest? Weet u wat dat betekent? Dat u geen relatie hebt met een ander, volledig geïsoleerd bent. U kunt bij uw gezin zijn, in een menigte of op kantoor, waar u ook bent, dit gevoel overkomt u dan plotseling, een totaal gevoel van complete eenzaamheid en wanhoop. En totdat u dit volledig hebt opgelost, wordt uw relatie een middel om te ontsnappen en daarom leidt dat tot verval, leidt dat tot ellende. Dus hoe moeten we deze eenzaamheid begrijpen, dit gevoel van complete isolatie? Om dit te doorzien moet men naar zijn eigen leven kijken. Is niet iedere handeling die u verricht een egocentrische activiteit? U bent misschien zo nu en dan liefdadig, zo nu en dan gul, doet iets zonder enig motief, dat zijn zeldzame gebeurtenissen. Maar feitelijk kan de wanhoop nooit worden opgelost door middel van ontsnapping maar door die te observeren.
30:17 Dus komen we nu terug bij deze vraag, die luidt: hoe waar te nemen, hoe kunnen we onszelf waarnemen, op zo'n manier dat er in die waarneming totaal geen conflict bestaat. Omdat conflict verval inhoudt, conflict is verspilling van energie, conflict is het gevecht van ons leven, vanaf het moment van onze geboorte totdat we sterven. Is het mogelijk om te leven zonder ook maar even een conflict te hebben? En om dat te doen, voor onszelf te ontdekken, moet men leren hoe met moet observeren, hoe we onze hele activiteit kunnen waarnemen. We zijn hier onlangs op ingegaan, er is waarneming die in wezen harmonieus is, die waar is, terwijl de waarnemer dat niet is, maar alleen het waarnemen. We zijn hier op ingegaan dus ik wil dit niet opnieuw bespreken omdat het dan eigenlijk tijdsverspilling zou zijn, en er zijn nog zoveel zaken om over te spreken.
31:51 Als er geen verbondenheid is kan er dan liefde zijn? We praten erover. En liefde, zoals wij die kennen, heeft te maken met seks en genoegen, nietwaar? Nee? Sommigen van jullie zeggen nee. Als u nee zegt, moet u iemand zijn zonder ambitie, moet er geen wedijver zijn, moet er geen verdeeldheid zijn zoals u en mij, wij en zij, moet er geen verdeeldheid door nationaliteit zijn, geen verdeeldheid door geloof, of de verdeeldheid voortgebracht door het geloof, verdeeldheid voortgebracht door kennis, alleen dan, en meer, kun je zeggen dat je liefhebt. Maar voor de meeste mensen heeft liefde te maken met seks en genoegen, en al de kwellingen die ermee gepaard gaan, jaloersheid, afgunst, vijandigheid, u weet wel wat er gaande is tussen man en vrouw. Als de relatie niet echt is, zuiver, diepgaand, volledig harmonieus, hoe kan er dan vrede bestaan in de wereld? Hoe kan er dan een einde komen aan oorlog?
34:27 Dus in relatie staan is een van de meest, of eigenlijk het allerbelangrijkste in het leven. Dat wil zeggen begrijpen wat liefde is. U komt er zeker op uit, vreemd genoeg, zonder er om te vragen, als u voor uzelf ontdekt wat het niet is, wat liefde niet is, dan weet u wat liefde is, niet theoretisch, niet verstandelijk of in woorden, maar als u zich werkelijk realiseert wat het niet is. Zoals een geest die wedijvert, eerzuchtig is, een geest die nastreeft, vergelijkt, na-aapt, zo'n geest kan onmogelijk liefhebben.
35:52 Kunt u dus levend in deze wereld, volledig leven zonder eerzucht, zonder uzelf ooit te vergelijken met anderen, omdat vanaf het moment dat u vergelijkt, er sprake is van conflict, dan ontstaat er afgunst, dan ontstaat er eerzucht, dan ontstaat het verlangen iets te bereiken, de ander te overtreffen. Luister hier alstublieft naar, het is uw leven waar we het over hebben.
36:42 Kan een geest en een hart, dat de kwetsingen onthoudt, de beledigingen, zaken die het gevoelig of afgestompt hebben gemaakt, kan zo'n geest en hart weten wat liefde is?
37:17 Is liefde genot? En toch is het datgene wat we nastreven, bewust of onbewust. Onze goden zijn het resultaat van ons genot, onze overtuigingen, onze sociale structuur, de moraliteit van de maatschappij, die in essentie immoreel is, zijn het resultaat van onze jacht naar genot. En als u zegt, ik hou van iemand, is dat liefde? Dat betekent geen verwijdering, geen dominantie, geen egocentrische activiteit. Om te ontdekken wat het is, moet men dit allemaal verwerpen, verwerpen in die zin dat men er de onwaarheid van inziet. Wanneer u iets ziet wat niet waar is, wat u als een waarheid heeft geaccepteerd, als natuurlijk, als menselijk, op het moment dat u dat ziet, kunt u er nooit meer naar terug gaan. Als u een gevaarlijke slang ziet of een gevaarlijk dier, speelt u er nooit meer mee, komt u er niet meer in de buurt. Vergelijkenderwijs, als u ziet dat liefde geen van deze zaken betreft, het werkelijk inziet, het voelt, het waarneemt, grondig overdenkt, ermee leeft, er zich helemaal mee verbindt, dan weet u wat liefde is, dan zult u weten wat mededogen is, wat betekent: gepassioneerd zijn voor iedereen. Maar we zijn niet gepassioneerd, we begeren, we hebben genot.
40:07 En het woord passie komt oorspronkelijk van verdriet. We hebben allemaal ons verdriet, over iets of over een ander, iemand verliezen, het verdriet van zelfmedelijden, het verdriet van het menselijk ras, zowel collectief als persoonlijk, - we weten wat verdriet is - de dood van iemand van wie u meent gehouden te hebben. En als we volledig blijven stilstaan bij dat verdriet, zonder enige poging te ontsnappen, zonder het te proberen te rationaliseren, zonder er op wat voor manier dan ook aan te ontsnappen, via woorden of door een handeling, als u er volledig bij stilstaat, volkomen, zonder enige beweging van het denken, dan zult u ontdekken dat verdriet overgaat in passie. Die passie heeft dan het karakter van liefde, omdat liefde geen verdriet kent.
42:03 Wanneer men dit vraagstuk van het bestaan begrijpt, de conflicten, de gevechten, en het hele leven dat men leidt, zo leeg, zo betekenisloos, en de intellectuelen proberen een zin aan het leven te geven, een betekenis aan het leven. En wij willen de betekenis van het leven ook ontdekken, want het leven heeft geen zin, zoals het nu wordt geleefd, nietwaar? De voortdurende strijd, het eindeloze werk, de ellende, het lijden, de beproevingen waar men doorheen gaat in het leven, dat alles heeft geen zin, in feite, we doorstaan dat omdat het een gewoonte is. Maar om te ontdekken wat de betekenis van dit bestaan is, moet men ook de betekenis van de dood begrijpen, omdat leven en dood bij elkaar horen, dat zijn geen twee afzonderlijke zaken.
43:52 Dus moet men onderzoeken wat het betekent om te sterven, omdat dat onderdeel uitmaakt van ons leven, niets iets in de verre toekomst dat vermeden moet worden, dat alleen onder ogen wordt gezien als men ongeneeslijk ziek is, oud is of een ongeluk krijgt, of sneuvelt op het slagveld. Het is dus een onderdeel van ons leven, ons dagelijks leven, zoals het een onderdeel is van ons dagelijks leven om te leven zonder ook maar een spoor van conflict, is het een onderdeel van ons leven uit te zoeken wat het betekent om lief te hebben. Dat is ook een deel van ons bestaan, het hele gebied van ons bestaan is niet enkel om in de dood te eindigen. Dus moet men dit begrijpen.
45:33 Hoe begrijpen we wat de dood is? Kun je het begrijpen als je op sterven ligt, op het laatste moment, bewusteloos? Waarschijnlijk zorgt de manier waarop u heeft geleefd, de spanningen, de emotionele strijd, de doelen, de drijfveer ervoor dat men op het laatste moment niet in staat is om helder te zien. Er is de ouderdom, en de angst voor de ouderdom, de aftakeling van de geest, en meer van die zaken. Dus moet men op dit moment begrijpen wat de dood is, niet morgen. Als u goed waarneemt dan wil het denken er niet over nadenken. Het denkt na over alle dingen die het morgen zal doen, bruggen bouwen, nieuwe dingen uitvinden, betere badkamers, en over alles waar het denken over kan nadenken, maar het wil niet nadenken over de dood, omdat het niet weet wat het betekent. En de betekenis van de dood, kan die gevonden worden via het proces van het denken? Delen we dit allemaal met elkaar? Laten we dit alstublieft delen. Als we dit delen, beginnen we schoonheid van dit alles te zien. Maar als u daar zit en de spreker door laat praten slechts luisterend naar zijn woorden, dan delen we het niet samen. Het samen delen houdt een bepaalde vorm van zorg in, aandacht, genegenheid, liefde. En de dood is een levensgroot probleem. Jonge mensen zullen zeggen, waarom zou je je er druk over maken? Omdat het bij hun leven hoort, het hoort bij hun leven om te begrijpen wat seksuele onthouding is, niet alleen waarom je over onthouding spreekt. Dat is voor de oude knarren, dat is voor domme monniken. Maar dat is ook een probleem geweest voor de mensheid, niet uitgevonden door priesters, of de huidige katholieken, maar het is vijfduizend jaar een probleem geweest, wat het betekent om celibatair te zijn.
49:42 En ook dat is onderdeel van het leven, kan de geest volledig kuis zijn? En als je niet kunt ontdekken hoe je een kuis leven kunt leiden, leg je geloften van onthouding af en doorsta je kwellingen, biologische kwellingen. Dat is geen seksuele onthouding. Onthouding is iets geheel anders. Het betekent een geest te hebben die vrij is van alle beelden, van alle kennis, wat betekent: het doorzien van het hele proces van genot en angst. waar we het laatst over hadden.
50:51 Dus op dezelfde manier moet men deze kwestie, de dood genaamd, begrijpen. Hoe pak je het aan om iets te begrijpen waar je vreselijk bang voor bent? Zijn de meesten van ons niet bang voor de dood? Of ze zeggen: 'Goddank, ik ga dood, ik heb genoeg van dit leven met al z'n ellende, de verwarring, de armzaligheid, de kleinzielige ruzies, de bloedbaden, de wreedheid, het geweld, het mechanische gebeuren waarin we zijn gevangen, goddank houdt dit allemaal op. Maar dat is geen antwoord. Of de dood rationaliseren of geloven in een of andere incarnatie, zoals de hele Aziatische wereld doet - reïncarnatie. Laten we daar op ingaan, onderzoeken wat reïncarnatie betekent, ofwel incarneren in een volgend leven, geboren worden in een volgend leven, jij, geboren worden in een toekomstig bestaan. Om dat te onderzoeken, moet je eerst onderzoeken wat je nu bent. Wat ben je nu, als je gelooft in reïncarnatie, wat ben je dan nu? Heel veel woorden, veel ervaringen, kennis, geconditioneerd door verschillende culturen, alles waarmee je je identificeert in jouw leven, je meubilair, je huis, je bankrekening, je ervaringen van genot en pijn, dat is wat je bent, nietwaar, de herinneringen van gebeurtenissen, de mislukkingen, de verwachtingen, de teleurstellingen, dat alles ben je nu. En dat gaat in een volgend leven opnieuw geboren worden. Leuk idee, nietwaar?
53:51 Of je denkt dat er een blijvende ziel is, een blijvend wezen in jezelf. Is er iets blijvend in jou? Zodra je zegt: er is een blijvende ziel, een blijvend wezen, is dat wezen het resultaat van je denken, of het resultaat van je hoop, omdat er zoveel onzekerheid heerst, alles is vergankelijk, stroomt, is in beweging. Dus als je zegt dat er iets blijvends is, is die blijvendheid het resultaat van uw denken. En het denken is iets van het verleden. Het denken is nooit vrij, het kan alles uitvinden wat het maar wil.
54:59 Dus als je gelooft in een toekomstige geboorte, dan moet je weten dat de toekomst geconditioneerd is door de manier waarop je nu leeft, wat je nu doet, wat je denkt, hoe je handelt, de stijl van je moraal. Dus wat je nu bent, wat je nu doet, is enorm belangrijk. Maar diegenen die in een toekomstige geboorte geloven geven geen zier om wat er nu gebeurt, het is slechts een kwestie van geloof.
55:59 Hoe kom je er achter wat de dood betekent? Leven met vitaliteit, met energie, gezond, niet als u krankzinnig bent, of uit balans of ziek, niet op het laatste moment - nu. Hoe komt u er achter, in de wetenschap dat het organisme onvermijdelijk zal slijten? Zoals alle machines moet het slijten, maar helaas gebruiken we onze 'machinerie' zo respectloos, nietwaar? Dus hoe komen we er achter wat het betekent om te sterven, in de wetenschap dat het fysieke organisme tot een einde komt? Heeft u hier ooit wel eens over nagedacht? Gedacht - je kunt er niet over nadenken - heeft u hier ooit wel eens mee geëxperimenteerd, om te ontdekken wat het betekent om psychologisch te sterven, van binnen. Niet hoe je onsterfelijkheid kunt vinden, want de eeuwigheid, datgene wat tijdloos is, is nu, niet in een of andere verre toekomst. En om dat te onderzoeken moet men het hele probleem van tijd begrijpen, Niet alleen de chronologische tijd via het horloge, maar de tijd die door het denken is uitgevonden als een geleidelijk proces van verandering.
58:31 Dus hoe ontdek je dit vreemde gebeuren dat we vroeg of laat allemaal zullen tegenkomen, hoe kom je daar achter? Kan je vandaag psychologisch sterven, afscheid nemen van alles wat je hebt geweten? Neem bijvoorbeeld iets als: afscheid nemen van genot, afscheid nemen van je gehechtheid, van je afhankelijkheid, die te beëindigen zonder discussie, zonder het te beredeneren, zonder pogingen om wegen en manieren te vinden om het te vermijden. Heeft u mijn vraag begrepen? Niet helemaal? U weet wat het betekent te sterven, niet fysiek maar psychologisch, van binnen? Wat betekent dat u een einde maakt aan datgene dat continuïteit heeft. Begrijpt u dit? Om een einde te maken aan uw ambities, omdat dat gaat gebeuren als u sterft, nietwaar? U kunt ze niet meenemen en naast God gaan zitten. Als u werkelijk sterft, moet u zoveel zaken beëindigen, zonder enige discussie. U kunt niet tegen de dood zeggen, wacht even, laat me mijn werk afmaken, laat me mijn boek uitlezen, de dingen die ik nog niet heb gedaan, laat me de wonden genezen die ik anderen heb bezorgd, u heeft geen tijd.
1:01:19 Dus om te ontdekken, hoe u een leven moet leiden, nu, vandaag, waarin iets altijd tot een einde komt, een einde aan alles waar u mee bent begonnen, niet uw kantoor, natuurlijk. Maar innerlijk, om aan alle kennis die u heeft vergaard een einde te maken, kennis betreffende uw ervaring, uw herinneringen, uw kwetsingen, de pijn, een manier van leven waarin we vergelijken, onszelf altijd vergelijken met iemand anders. Om dat te beëindigen, elke dag, zodat uw geest de volgende dag fris en jong is, zo'n geest kan nooit worden gekwetst. Dat is onschuld.
1:02:42 Dus men moet voor zichzelf onderzoeken, wat het betekent om te sterven, en daarom geen angst te hebben, daarom is elke dag een nieuwe dag, en dat meen ik echt. U kunt dit doen, zodat uw geest en uw ogen het leven zien als iets totaal nieuws. En dat is eeuwigheid, dat is de kwaliteit van een geest die een tijdloze staat van zijn heeft bereikt, omdat deze heeft begrepen wat het betekent om elke dag afscheid te nemen van alles wat het gedurende de dag heeft verzameld. Dan is er sprake van liefde, zonder twijfel. Liefde is elke dag iets geheel nieuws. Maar genot is dat niet, genot heeft continuïteit. Liefde is altijd nieuw en daarom kent het zijn eigen eeuwigheid.
1:04:24 Wilt u een vraag stellen?
1:04:31 V: Stel dat ik door volledig objectieve zelfwaarneming ontdek dat ik hebzuchtig ben, zinnelijk, egoïstisch en zo meer, hoe kan ik dan weten of deze manier van leven goed of slecht is tenzij ik al een beeld heb van wat het goede is? En ik heb deze beelden, deze kunnen verworven worden door zelfwaarneming.
1:05:06 K: Goed.
1:05:07 V: Dan kom ik nog een andere moeilijkheid tegen, u schijnt te geloven in het delen, maar tegelijkertijd zegt u dat twee geliefden of een man en zijn vrouw, hun liefde niet zouden moeten baseren op troost, elkaar tot steun zijn. Ik kan geen kwaad ontdekken in het elkaar troosten, dat is toch delen.
1:05:30 K: Zeker. Deze meneer vraagt, iemand moet een idee hebben over wat goed is, anders waarom zou je dan afscheid nemen van alle ambities, hebzucht en jaloersheid, enzovoort. Dat is het eerste gedeelte van de vraag. Je moet een idee hebben van wat goed is, een formule van wat goed is. Je kunt een formule of een idee hebben van wat beter is, maar kun je een idee hebben over wat goed is?
1:06:36 V: Ja, dat denk ik wel.
1:06:39 K: Die meneer zegt dat hij denkt van wel. Kan het denken het goede voortbrengen?
1:06:51 V: Nee, ik bedoel het idee over dat goede.
1:06:54 K: Ja, het idee over wat goed is, is het product van het denken, hoe zou je je anders kunnen voorstellen wat het goede is?
1:07:06 V: Maar het idee kan niet worden afgeleid van onze zelfwaarneming.
1:07:10 K: Dat probeer ik uit te leggen. Waarom zou je überhaupt een idee hebben over het goede?
1:07:17 V: Hoe weet ik dan of mijn leven goed of slecht is?
1:07:22 K: Hoe weet ik dan of mijn leven goed of slecht is. Luister eens goed naar deze vraag. Als je geen voorstelling hebt van wat goed is, hoe weet ik dan wat er goed of slecht is in mijn leven? Weten we niet wat conflict is? Moet ik een beeld hebben van niet-conflict voordat ik conflict begrijp, voordat ik me bewust ben van een conflict? Ik weet wat conflict is: de worsteling, de pijn, strijd. Dat weet ik toch, zonder een situatie te kennen waarin er geen conflict is? En wanneer ik formuleer wat goed is, zal ik dat formuleren in overeenstemming met mijn conditionering. In overeenstemming met mijn manier van denken, voelen, mijn speciale eigenaardigheden, enzovoort, de culturele conditionering. En moet het goede wel worden uitgestippeld door het denken, en zal het denken mij dan vertellen wat goed en slecht is in mijn leven? Of heeft het goede op geen enkele wijze te maken met het denken, of met formules. Wanneer gaat het goede floreren, bloeien? Vertel het me maar. In een concept, in een of ander idee over de toekomst, in een of ander ideaal? Dat ligt in de toekomst. Een concept betekent toekomst, morgen. Dat kan erg ver weg zijn of zeer dichtbij maar het heeft nog steeds met tijd te maken. En als je een concept hebt, dat is voortgebracht door het denken, terwijl het denken het resultaat van herinnering is, het resultaat van opeengestapelde kennis, afhankelijk van de cultuur waarin u leeft, en zult u die goedheid vinden in de toekomst, gecreëerd door het denken, of vindt u die wanneer u het conflict, de pijn, het verdriet begint te begrijpen?
1:10:52 Dus in het begrijpen van wat is, niet door te vergelijken met wat het zou moeten zijn, maar feitelijk wat is, dan zal in dat begrijpen het goede tot bloei komen. Het goede heeft beslist niets te maken met het denken, nietwaar? Heeft liefde iets te maken met het denken? Kun je liefde kweken door te zeggen, dat is voor mij de ideale liefde, het mooi omschrijven, en het cultiveren? Weet u wat er gebeurt als u liefde cultiveert? U bent niet liefdevol. U zult denken dat u ergens in de toekomst liefde zult krijgen, ondertussen past u geweld toe, enzovoort. Kortom, is goedheid het product van het denken, is liefde het product van ervaring, van kennis? En de tweede vraag?
1:12:24 V: De tweede vraag ging over het delen met betrekking tot het troosten.
1:12:32 K: Het delen. Kameraadschap. Wat deel je dan? Wat zijn we nu aan het delen? We spraken over de dood, we spraken over liefde, we spraken over de noodzaak van een totale revolutie, een psychologische complete verandering, niet levend in oude patronen van formules, van worsteling, pijn, imitatie, conformisme, waar de mens al duizenden jaren in heeft geleefd, en deze prachtige, chaotische wereld heeft voortgebracht. We hebben gesproken over de dood, hoe delen we die kwestie samen? Delen we het begrijpen ervan, niet de letterlijke woorden ervan, niet de beschrijving ervan, niet de verklaring ervan, wat allemaal via woorden gaat, maar delen, wat betekent dat? Het begrijpen delen, de waarheid ervan delen. De waarheid die ontstaat door dit te begrijpen. Dus wat houdt het begrijpen in? Wanneer begrijp je iets? U vertelt mij iets, iets serieus, iets essentieels, wat relevant is, wat belangrijk is, en ik luister ernaar, ik luister er totaal naar, omdat het essentieel voor mij is. En om zo wezenlijk te luisteren moet mijn geest stil zijn. Als ik aan het kletsen ben, als ik ergens anders naar kijk, als ik wat u zegt vergelijk met wat ik weet, is mijn geest niet stil. Alleen wanneer mijn geest stil is en volledig luistert, dan is er het begrijpen, het begrijpen van de waarheid van iets. Dat is wat we samen delen, anders kunnen we niet delen. We kunnen niet de woorden delen, we kunnen alleen de waarheid van iets delen, als u en ik de waarheid van iets inzien. En dat kan alleen worden gezien als uw geest helemaal is toegewijd aan de waarneming.
1:16:11 Om de schoonheid van een zonsondergang met een vriend te delen, om de fraaie heuvels te zien, en de schaduwen en het maanlicht, hoe deelt u dit dan, door het hem te vertellen, kijk naar die prachtige heuvel? U kunt het zeggen, maar is dat delen? Wanneer deel je iets feitelijk? Wat betekent iets met elkaar delen, beiden moeten dezelfde gedrevenheid hebben, op hetzelfde moment, op hetzelfde niveau. Anders kunt u niet delen, nietwaar? U moet allebei gemeenschappelijke interesse hebben, met dezelfde gedrevenheid op hetzelfde niveau, met dezelfde hartstocht, hoe kunt u anders iets delen? U kunt een stuk brood delen, ik geef u een half brood, maar dat is niet waar we het over hebben.
1:17:44 Om samen te begrijpen, ik bedoel, samen te delen, moeten we beiden begrijpen, niet dat we het eens zijn of niet eens zijn, maar samen begrijpen wat feitelijk is, het niet te interpreteren volgens mijn stomme conditionering of uw conditionering, maar samen begrijpen wat het is. En om dit samen te begrijpen moet men vrij zijn om waar te nemen, moet men vrij zijn om te luisteren. En dat betekent geen vooroordeel, ik moet volledig ophouden een hindoe te zijn. Alleen dan, met die kwaliteit van liefde kun je delen.
1:18:55 V: Hoe kun je de geest stil krijgen of de geest bevrijden van storingen uit het verleden?
1:19:02 K: U heeft de vraag begrepen dus ik zal deze niet herhalen. Ik weet niet of er genoeg tijd is om hier op in te gaan. U kunt de geest niet stil krijgen, punt uit. Dat zijn trucjes. U kunt wel een pil slikken en de geest stil maken. Maar u kunt absoluut niet de geest het zwijgen opleggen, want u bent de geest. Nietwaar? U kunt niet zeggen, ik zal mijn geest stil krijgen. Daarvoor moet men begrijpen wat meditatie is, feitelijk, niet wat andere mensen over meditatie zeggen, dat is dom, maar onderzoeken of de geest ooit stil kan zijn, niet hoe je de geest stil kan maken. Daarvoor moet men zich verdiepen in het hele vraagstuk van kennis en of de geest, die het brein omvat, of de hersencellen, die belast zijn met alle oude herinneringen, of die hersencellen absoluut stil kunnen zijn, en alleen gaan werken als het nodig is. en als ze niet nodig zijn helemaal en volstrekt stil kunnen zijn. Misschien kunnen we hier morgen over praten als we het hebben over wat meditatie is, akkoord? Omdat het nu te lang zou duren.
1:21:41 V: Meneer, ik heb een vraag.
1:21:43 K: Neem me niet kwalijk?
1:21:49 V: Meneer, ik heb een vraag. U sprak over het delen van ervaring. Welnu, ik geloof in het delen van de ervaring van seks. En ik zou graag willen weten hoe u daarover denkt een leven in de huwelijkse staat tegenover een leven van promiscuïteit.
1:22:16 K: Ik heb uw vraag niet begrepen, meneer. Het spijt me. Wilt u een beetje duidelijker spreken of uw vraag inkorten?
1:22:28 V: Nou, ik geloof in het delen van de ervaring van seks. Zoals u met iemand de ervaring deelt van een zonsondergang, zo kunt u ook de ervaring van seks met iemand delen. Dus ik zou graag willen weten, gelooft u in het delen van een leven in de vorm van een huwelijk?
1:22:59 K: Heeft u het begrepen? Ik denk het niet - het delen van seks? Maar u deelt al seks, nietwaar? Ik begrijp de vraag niet.
1:23:12 K: Wat zegt u, mevrouw?
1:23:14 V: Is onthouding een voorwaarde voor liefde?
1:23:18 K: Wat, meneer?

V: Mag ik een vraag stellen?
1:23:21 K: U mag vragen wat u wilt.
1:23:27 V: Mag ik vraag stellen vanaf het balkon, meneer?
1:23:37 K: Ga uw gang, meneer.
1:23:38 V: Waarom is de tijd ontstaan? Komt het door het ritme van de universele liefde?
1:23:47 K: O nee, meneer. Dat kan ik u niet vertellen, vraag dat aan wetenschappers. Nee, luister alleen maar, meneer. Alstublieft, mag ik u vriendelijk verzoeken, stel geen theoretische vragen.
1:24:11 V: Meneer, als u over relaties spreekt, spreekt u altijd over een man en een vrouw, of een vriend en vriendin. Zou hetzelfde wat u zegt over relaties ook van toepassing zijn op een man met een man en een vrouw met een vrouw?
1:24:25 K: Homoseksualiteit.
1:24:27 V: Als u daar die naam aan wilt geven, ja.
1:24:34 K: Als we het over liefde hebben, of het nu om een man-man, vrouw-vrouw of man-vrouw gaat, hebben we het niet over een speciale soort relatie. We hebben het over alle soorten relaties, niet met een of twee, de gehele betekenis van relaties. Weet u niet wat het betekent om met de wereld verbonden te zijn. als u voelt dat u de wereld bent? Niet als een idee, dat is verschrikkelijk, maar werkelijk voelen dat u verantwoordelijk bent, dat u toegewijd bent aan deze verantwoordelijkheid. En dat is de enige toewijding, niet vertrouwen op bommen of begaan zijn met een speciale activiteit maar om te voelen dat u de wereld bent en de wereld bent u. Tenzij u compleet verandert, radicaal, een totale omwenteling in uzelf teweegbrengt, doe wat u wilt in de buitenwereld, maar er zal geen vrede zijn voor de mens. Als u dat tot in uw vezels voelt, dan hebben uw vragen volledig met het heden te maken en brengen een verandering in het heden teweeg, niet in een paar bedachte idiote idealen. Sorry.
1:26:28 V: De laatste keer dat we samen waren vertelde u ons dat als iemand een pijnlijke ervaring had en deze wordt niet geheel onder ogen gezien of genegeerd, deze naar het onbewustzijn gaat als een fragment. Hoe moeten we onszelf hiervan bevrijden, van pijnlijke en angstige ervaringen zodat het verleden geen grip op ons heeft?
1:26:46 K: Hoe bevrijdt men zichzelf van deze conditionering?
1:26:53 V: Ja, van pijnlijke ervaringen.
1:26:56 K: Ja, dat is conditionering. Is het tijd om te stoppen?

V: Nee.
1:27:10 K: Hoe bevrijdt men zichzelf van deze conditionering. Goed, laten we dit nemen. Hoe bevrijd ik mezelf van mijn conditionering, door een cultuur waarin ik geboren ben, als een hindoe, een brahmaan, enzovoort, of als een katholiek, protestant of baptist en God weet wat nog meer. Hoe bevrijd ik mezelf van deze omvangrijke propaganda? Allereerst moet ik mij ervan bewust zijn dat ik geconditioneerd ben. Niet dat iemand mij vertelt dat ik geconditioneerd ben. Begrijpt u het verschil? Als iemand mij vertelt dat ik honger heb, is dat iets anders dan feitelijk honger hebben. Dus moet ik mij bewust zijn van mijn conditionering, wat betekent dat ik me bewust moet zijn van mijn conditionering, niet alleen oppervlakkig, maar op diepere niveaus. Dat betekent dat ik me totaal bewust moet zijn. Allereerst, om zo bewust te zijn betekent dat ik niet probeer om aan de conditionering voorbij te gaan. Ik probeer niet vrij te zijn van conditionering. Ik moet het zien zoals het werkelijk is, niet een ander element toevoegen zoals de wens om vrij te zijn, omdat dat een ontsnapping aan de werkelijkheid is. Volgt u dit? Dus ik moet me bewust zijn. Wat betekent dat? Bewust zijn, totaal, niet gedeeltelijk, van mijn geconditioneerdheid als jood, hindoe, boeddhist, communist, en nog meer. Dat betekent dat mijn geest zeer gevoelig moet zijn, anders kan ik niet bewust zijn, nietwaar, gevoelig? Dat betekent dat ik alles om mij heen zeer aandachtig moet waarnemen, de kleuren, de diepte, het karakter van de mensen, de dingen om me heen. En ik moet me ook, zonder enige keuze, bewust zijn van wat mijn conditionering in werkelijkheid is. Kunt u dat? Niet proberen het te interpreteren, niet proberen het te veranderen, niet proberen het te overstijgen of er vrij van te zijn, er alleen maar totaal bewust van te zijn. Wilt u dat ik hierop in ga?
1:30:58 K: Heeft u de tijd en de energie?
1:31:00 A: Ja.
1:31:01 K: U hoeft niet te klappen. het is goed, is ga verder. Als u een boom waarneemt, is er tussen u en de boom. tijd en ruimte, nietwaar? En er is ook de kennis omtrent de boom, de botanische kennis over de boom, de afstand tussen u en de boom. wat tijd is, en de scheiding die ontstaat door de kennis over de boom. Het kijken naar die boom zonder kennis, zonder het karakter van tijd. Wat niet betekent dat u zich met de boom identificeert. Om dat te doen, dat wil zeggen een boom zo aandachtig waarnemen dat de begrenzing van de tijd totaal geen rol speelt. De begrenzing van de tijd gaat alleen een rol spelen als u kennis heeft omtrent de boom. Begrijpt u dat? Maak ik het moeilijker?
1:32:39 V: Nee.
1:32:41 V: Ja.
1:32:52 K: Ik zal het duidelijker zeggen. Om naar uw vrouw of uw vriend of uw zoon, dochter te kijken, of uw man-man relatie, wat het ook moge zijn - verspil alstublieft geen tijd met lachen, het is het niet waard - te kijken zonder het beeld. Het beeld is het verleden, nietwaar? Het verleden dat door het denken is samengesteld, door het zeuren, pesten, domineren, beledigen, de beelden die men maakt over elkaar, het genot, en zo meer. Welnu, het kijken naar elkaar zonder het beeld. Het is het denkbeeld dat scheiding aanbrengt, het is het denkbeeld dat voor afstand zorgt, de tijd. Kortom, het beeld is de kennis die u heeft verzameld als het verleden. Welnu, om zonder dat beeld te kijken. te kijken naar die boom of de bloem of de wolk of uw vrouw of uw man, de jongen, enzovoort, man en man, te kijken zonder het beeld. Als u dat kunt dan kunt u uw conditionering volledig waarnemen. Dan kijkt u ernaar met een geest die niet door het verleden is besmet, en daardoor is de geest zelf vrij van de conditionering. Naar mezelf kijken, dat doen we meestal als waarnemer die kijkt naar het waargenomene, ikzelf als de waargenomene en de waarnemer die er naar kijkt. De waarnemer is de kennis, is het verleden, is de tijd, de verzamelde ervaringen. Hij isoleert zichzelf van wat hij waarneemt. Welnu, kijken zonder de waarnemer. Doet u dit maar. Dit doet u als u volledige aandacht heeft. Weet u wat het betekent om aandachtig te zijn? Ga niet naar school om te leren aandachtig te zijn. Hier aandachtig zijn, betekent: luisteren zonder enige interpretatie, zonder enig oordeel, alleen maar te luisteren. Als u op deze manier luistert is er geen grens. Er is niet meer een 'u' die luistert, alleen een toestand van luisteren. Dus als u uw conditionering waarneemt, bestaat de conditionering alleen in de waarnemer, niet in het waargenomene. Nietwaar? Dus te kijken zonder de waarnemer, zonder het 'ik', met zijn angsten, zijn zorgen, enzovoort, dan zult u zien, als u zo kijkt, dat u een totaal andere dimensie binnengaat.