Krishnamurti Subtitles home


NY71T3 - Relaties
3e openbare toespraak
New York, VS
24 april 1971



0:33 Krishnamurti: I would like this evening if I may, to talk about several things: about relationship, what is love, and the whole human existence, involved in which is our daily living, the enormous problems one has, the conflicts, the pleasures and fears, and that most extraordinary thing one calls death. Krishnamurti: Deze avond zou ik graag, als ik mag, over enkele kwesties willen spreken: over relaties, wat liefde is, en het hele menselijke bestaan, waarin ons dagelijks leven besloten ligt, de enorme problemen die men heeft, de conflicten, de genoegens en angsten, en het buitengewone fenomeen dat men de dood noemt.
1:42 As we were saying the other day, I think one has to understand this not as a theory, not as a speculative, entertaining concept, but rather as an actual fact, that one is the world and the world is us. We are the world and the world is each one of us. And to feel that, to really be committed to it and to nothing else, not only brings about a feeling of great responsibility and an action that must be not fragmentary, but as a whole. Zoals we onlangs hebben besproken, denk ik dat wij dit niet als een theorie moeten begrijpen, niet als een speculatief, onderhoudend concept, maar in plaats daarvan als een werkelijk feit, dat wij de wereld zijn en de wereld 'wij' zijn. Wij zijn de wereld, en de wereld is eenieder van ons. Als je dat voelt, er werkelijk mee verbonden bent, en met niets anders, komt daar niet alleen een gevoel van grote verantwoordelijkheid uit voort, maar ook een handeling die niet fragmentarisch mag zijn, maar een geheel moet vormen.
3:00 I think we are apt to forget that our society, the culture in which we live, in which we have been brought up, which has conditioned us, is the result of human endeavour, human conflict, human misery, human suffering, and the two, the culture and the individual and the community is each one of us, we are not separate from it. Now, to feel this, not as an intellectual idea or a concept, but to actually feel the reality of this, one has to go into the question of what is relationship, because our life, our existence, is based on relationship. Life is a movement in relationship. And if we do not understand what is implied in relationship, we inevitably not only isolate ourselves but create a society in which human beings are divided, not only nationally, religiously, but also in themselves, and therefore project what they are in the outer world. Ik denk dat we geneigd zijn te vergeten dat onze maatschappij, de cultuur waarin we leven, waarin we zijn opgegroeid, die ons heeft geconditioneerd, het resultaat is van menselijke inspanningen, conflicten, ellende, menselijk lijden, en dat deze twee, de cultuur en het individu in zijn gemeenschap, ieder van ons ís, wij zijn er niet van gescheiden. Welnu, om dat te voelen, niet als een intellectueel idee, of een concept, maar om werkelijk de realiteit hiervan te voelen, moeten wij ons verdiepen in de vraag wat relaties inhouden, omdat ons leven, ons bestaan, gebaseerd is op relaties. Het leven is wat er gebeurt op het gebied van relaties. Als we niet begrijpen wat relaties met zich meebrengen, zullen we onvermijdelijk niet alleen onszelf isoleren, maar ook een maatschappij scheppen waarin mensen verdeeld raken, niet alleen nationaal, religieus, maar ook in zichzelf, zodat ze wat ze zelf zijn op de buitenwereld projecteren.
4:52 I do not know if one has gone into this question deeply for oneself, to find out if one can live with another in total harmony, in complete accord, so that there is no barrier, no division, a feeling of complete unity. Because relationship means, doesn't it, to be related. Not in action, not in some project, not in an ideology or a concept, to be totally united in the sense that the division, the fragmentation between individuals, between two human beings, doesn't exist at all at any level. Ik weet niet of je op deze vraag bent ingegaan, diep in jezelf, om te ontdekken of je kunt leven met elkaar in totale harmonie, in volledige overeenstemming, zodat er geen belemmeringen zijn, geen verdeeldheid, een gevoel van volledige eenheid. Omdat het hebben van relaties, nietwaar, betekent dat je verbonden bent. Niet in een handeling, niet via een project, niet in een ideologie of een denkbeeld, maar helemaal verenigd te zijn in die zin dat de verdeeldheid, de fragmentatie tussen individuen, tussen twee menselijke wezens op geen enkel niveau bestaat.
6:32 Unless one finds this relationship, it seems to me that when we try to bring about order in the world, theoretically or technologically, we are bound to create not only deep divisions between man and man but also we'll be unable to prevent corruption. Corruption begins in the lack of relationship. I think that is the root of corruption. Relationship as we know it now is the continuation of division between individuals. And that word individual, the root meaning of that word, means indivisible, a human being who is in himself not divided, not fragmented, is really an individual. But most of us are not individuals. We think we are and therefore there is the opposition of the individual against the community. But when one understands not only the meaning of that word in the dictionary sense but the deep sense of individuality in which there is no fragmentation at all, that is, perfect harmony between the mind, the heart, and the physical organism. It is only then that an individuality exists. Tenzij men deze vorm van relatie vindt, komt het mij voor dat wanneer we orde in de wereld proberen te scheppen, theoretisch of technologisch, we voorbestemd zijn om niet alleen diepe verdeeldheid te scheppen tussen mensen, maar we ook niet in staat zijn het morele verval te voorkomen. Dat verval begint bij het gebrek aan verbondenheid. Ik dat dat de oorzaak van moreel verval is. Relaties zoals wij die nu kennen zijn de voortzetting van verdeeldheid tussen individuen. En dat woord, individu, de ware betekenis van dat woord, betekent ondeelbaar, een menselijk wezen dat in zichzelf niet is verdeeld, niet gefragmenteerd, is werkelijk een individu. Maar de meesten van ons zijn geen individuen. We denken wel dat we dat zijn daarom is er de tegenstelling van het individu tegenover de gemeenschap. Maar zodra men begrijpt, niet alleen de betekenis die dat woord in het woordenboek heeft, maar het diepe gevoel van individualiteit, waarin helemaal geen fragmentatie is, dus een perfectie harmonie tussen de geest, het hart, en het fysieke organisme, alleen dán is er sprake van individualiteit.
9:11 And as our present relationship with each other - however intimate or superficial, deep or passing, if we examine it closely - is fragmented. The wife or the husband or the boy or girl lives in his own cocoon, he lives in his own ambition, personal and egotistic pursuits, envious. And all these contribute to the factor of bringing about an image in himself, and therefore his relationship with another is through that image, and therefore there is no actual relationship. Als we onze huidige relatie met elkaar - hoe intiem of oppervlakkig, diep of voorbijgaand ook, als we die aandachtig onderzoeken - is deze gefragmenteerd. De vrouw of haar man, de jongen of het meisje leeft in zijn eigen omhulling, hij leeft met zijn eigen ambities, persoonlijk en egoïstisch streven, jaloers. En dit alles draagt bij aan het feit dat hij een beeld voor zichzelf maakt, en daarom bestaan zijn relaties met anderen via dat beeld. en daarom is er geen sprake van een werkelijke relatie.
10:38 I do not know if one is aware of this image one has, if you are actually aware of the structure and the nature of this image that one has built around oneself and in oneself. And each person is doing this all the time. And how can there be a relationship with another if there is the personal drive, envy, competition, greed, and all the rest of those things which are sustained and exaggerated in modern society. How can there be relationship with another if each one of us is pursuing his own personal achievement, his own personal success? Ik weet niet of men zich bewust is van dit beeld dat men van zichzelf heeft, of je werkelijk bewust bent van de structuur en de aard van dit beeld dat je rond jezelf en in jezelf heeft gecreëerd. En elk mens is hier voortdurend mee bezig. Hoe kan er dan sprake zijn van een relatie met elkaar, als er persoonlijke motieven zijn, jaloersheid, rivaliteit, hebzucht, en nog veel meer van deze zaken, die worden aangemoedigd en versterkt in de moderne maatschappij. Hoe kun je in relatie tot elkaar staan als ieder van ons zijn eigen persoonlijke doelen nastreeft, zijn eigen persoonlijke succes?
12:05 I do not know if one is at all aware of all this. We are so conditioned that we accept that as the norm, as the pattern of life, that each one must pursue his own peculiar idiosyncrasy, his own peculiar tendency, and try to establish a relationship with another in spite of this. That's what we're doing, aren't we, if one examines oneself closely, isn't that what one is doing, isn't that what you're all doing? Though you may be married, you go to the office or to the factory, whatever you do during the whole of the day you pursue that, and she in her house, with her own troubles, with her own vanities, all that happens. Where is the relationship between those two human beings? Is it in bed, in sex? And is this relationship so superficial, so limited, so circumscribed, is that not in itself corruption? Ik weet niet of men zich überhaupt bewust is van dit alles. We zijn zo geconditioneerd dat we dit als norm accepteren, als het levenspatroon, dat eenieder dwangmatig zijn bijzondere eigenaardigheid, zijn bijzondere geneigdheid najaagt, en ondanks dat alles een relatie met elkaar probeert te bewerkstelligen. Dat zijn we aan het doen, nietwaar, als men zichzelf goed onderzoekt, is dat niet wat men aan het doen is, is dat niet wat jullie allemaal doen? Hoewel u getrouwd kunt zijn, u gaat naar kantoor of naar de fabriek, wat u ook doet, u zet dit gedurende de hele dag voort, en zij in haar huis, met haar eigen zorgen, met haar eigen ijdeltuiterij, dat gebeurt allemaal. Waar is de relatie tussen deze twee mensen? Is dit in bed, in de seks? En is deze relatie zo oppervlakkig, zo beperkt, zo ingekaderd, is dat op zichzelf geen verwording?
14:21 Probably you will ask how is one then to live if you do not go to the office, pursue your own particular ambition, envy, your own desire to achieve and attain, if one doesn't do all those things, what is one to do? I think that's a wrong question altogether, don't you? Because we are concerned, aren't we, in bringing about a radical change in the whole structure of the mind. Because the crisis is not in the outer world but the crisis is in consciousness itself. And until we understand this crisis, not superficially, not according to some philosopher, some teacher, but actually understand it for ourselves deeply by looking into it, examining it, we shall not be able to bring about a change. And we are concerned with psychological revolution. The revolution can only take place when there is the right kind of relationship between human beings. Waarschijnlijk zult u vragen hoe je dán moet leven als je niet naar kantoor gaat, om je eigen bijzondere ambitie, jaloersheid na te streven, om je eigen verlangen te bereiken en te vervullen, als je al die dingen niet doet, wat moet je dan doen? Ik denk dat dat helemaal de verkeerde vraag is, denkt u ook niet? Omdat het ons gaat, nietwaar, om het teweegbrengen van een radicale verandering in de totale structuur van de geest. Omdat de crisis zich niet afspeelt in de buitenwereld maar de crisis bevindt zich in het bewustzijn zelf. En zolang we deze crisis niet begrijpen, niet oppervlakkig, niet volgens een of andere filosoof, een of andere leraar, maar dit werkelijk voor onszelf grondig begrijpen door ernaar te kijken, het te onderzoeken, zullen we niet in staat zijn om een verandering teweeg te brengen. En we zijn begaan met psychologische revolutie. De revolutie die alleen kan plaatsvinden als er sprake is van de juiste soort relatie tussen twee mensen.
16:23 How is such a relationship to be brought about? First, the problem is clear, isn't it? If I'm married I have a responsibility, children, etc. I go to the office or to some work and spend my whole day there. Please, share this problem with me, will you? It's your problem, not my problem. It's your life, not my life. It's your sorrow, your trouble, your anxiety, your guilt, the great weight of sorrow, that's one's life, it is that, this battle. If you listen merely to a description, then you'll find that you're merely swimming on the surface and not resolving any problem at all. So as it is actually your problem, and the speaker is merely describing the problem, knowing that the description is not the described, and to share this problem together. Which is, how can human beings, you and I, find in all this turmoil, mess, hatred, war, destruction, pollution, these terrible things that are going on in the world, how can we find right relationship? Hoe kan zo'n soort relatie tot stand worden gebracht? Ten eerste, het probleem is duidelijk, nietwaar? Als ik getrouwd ben heb ik verantwoordelijkheid, kinderen, enzovoort. Ik ga naar kantoor of naar een andere baan en breng mijn hele dag daar door. Alstublieft, deel dit probleem met mij, als u wilt. Het is uw probleem, niet het mijne. Het is uw leven, niet het mijne. Het is uw verdriet, het zijn uw zorgen, uw angsten, uw schuldgevoelens, de zware last van verdriet, dat is ons leven, zo ziet het eruit, deze strijd. Als u het slechts aanhoort als een beschrijving, dan zult u ontdekken dat u slechts blijft zweven aan de oppervlakte zonder überhaupt een probleem op te lossen. Het is dus feitelijk uw probleem en de spreker is slechts het probleem aan het beschrijven, zich realiserende dat de beschrijving niet datgene is wat beschreven wordt, om het probleem samen met u te delen. Wat betekent, hoe kunnen menselijke wezens, u en ik, in al deze beroering, wanorde, haat, oorlog, vernietiging, vervuiling, deze vreselijke zaken die zich nu voordoen in deze wereld, hoe kunnen wij de juiste relatie vinden?
19:14 To find that out, it seems to me, one must examine actually what is taking place, see what actually is, not what we'd like to think it should be, or try to change our relationship to a future concept, but actually observe what it is now. And in observing what it is now, the fact, the truth, the actuality of it, then there is a possibility of changing that. As we said the other day, again, when there is a possibility then there is great energy. What dissipates energy is the idea that it is not possible to change. Om dat te ontdekken, komt het mij zo voor, moet men feitelijk onderzoeken wat er zich afspeelt, kijken naar wat er feitelijk gebeurt, niet zoals we het graag zouden willen zien, of onze relatie proberen te veranderen naar een toekomstig model, maar feitelijk waarnemen van wat die nu is. En terwijl we waarnemen wat die op dit moment is, het feit, de waarheid, de realiteit ervan, ontstaat de mogelijkheid om die te veranderen. Zoals we onlangs ook hebben gezegd, als er een mogelijkheid is, ontstaat er ook een enorme energie, Energie wordt verspild door de gedachte dat het niet mogelijk is om te veranderen.
20:29 So we must look at our relationship as it is now, actual, every day. And in observing what it is then we shall discover how to bring about a change in that actuality. So we are describing what actually is, which is, each one lives in his own world, in his world of ambition, greed, fear, the desire to succeed, etc., you know what is going on. We meet each other, husband and wife, or a boy and a girl, in bed. And that's what we call love, leading separate lives, isolated, build a wall of resistance around ourselves, self-centred activity, each one is seeking security psychologically, each one depending on the other for comfort, for pleasure, for companionship, because each one is so deeply lonely, each one demanding to be loved, to be cherished, each one trying to dominate the other. Dus moeten we kijken naar onze relaties zoals die zich nu voordoen, feitelijk, elke dag. En in het waarnemen van wat het is zullen we dan ontdekken hoe we in die bestaande situatie verandering kunnen brengen. We zijn dus aan het beschrijven wat er feitelijk is, wat inhoudt dat ieder van ons in zijn eigen wereld leeft, in zijn wereld van ambities, hebzucht, angst, het verlangen om te slagen, enzovoort, u weet wel wat er gaande is. We ontmoeten elkaar, de man en zijn vrouw, of een jongen en een meisje, in bed. En dat noemen we liefde, terwijl we afzonderlijke levens leiden, geïsoleerd, een muur van weerstand om onszelf heen bouwen, egocentrische bezigheden, en ieder op zoek naar zekerheid, in psychologische zin, ieder afhankelijk van de ander, voor troost, genoegen, voor kameraadschap, want eenieder is zo enorm eenzaam, eenieder wil per se geliefd worden, aardig gevonden worden, eenieder probeert de ander te overheersen.
23:01 Seeing this - which is fairly observable, you can see it for yourself if you observe yourself - is there any kind of relationship at all? And because there is no relationship between two human beings, though they may have children, house, etc., actually they're not related. If they have a common project together, that project sustains them, holds them together, but that's not relationship. Als u dit ziet - wat tamelijk eenvoudig waarneembaar is, u kunt het zelf zien als u zichzelf waarneemt - is er dan überhaupt sprake van enige vorm van relatie? En omdat er geen relatie is tussen twee menselijke wezens, hoewel ze kinderen kunnen hebben, een huis, enzovoort, zijn ze feitelijk niet met elkaar verbonden. Als ze samen een gemeenschappelijk project hebben, draagt dat project hen, houdt hen bij elkaar, maar dat is geen relatie.
24:02 Seeing all this, and seeing that if there is no relationship between two human beings then corruption begins, not in the outward structure of society, the pollution in the outer phenomenon, but pollution, corruption, destruction begins when human beings have actually no relationship at all, as you haven't. You may hold the hand of another, kiss each other, sleep together, but actually when you observe very closely, is there any relationship at all? Which means to be related, not dependent on each other, not escape from your loneliness through another, not try to find comfort, companionship, through another. When you do seek comfort, dependence through another, can there be any kind of relationship, or you are using each other. We are not being cynical but actually observing what is, and that's not cynicism. So, to find out what is relationship, what it is to actually be related to another, one must understand this question of loneliness. Because most of us are terribly lonely. The older we grow the more lonely we become, especially in this country. Have you noticed the old people, what they're like? Have you noticed their escapes, their amusement? They've worked all their life and they want to escape into some kind of entertainment. Terwijl u dit allemaal bekijkt, en ziet dat als er geen relatie is tussen twee menselijke wezens het verval begint, niet in de uiterlijke structuur van de maatschappij, de vervuiling in de uiterlijke verschijnselen, maar vervuiling, verval, vernietiging begint wanneer menselijke wezens feitelijk helemaal geen relatie meer hebben, zoals u dat niet hebt. U kunt elkaars hand vasthouden, elkaar kussen, met elkaar slapen, maar als u feitelijk waarneemt, zeer aandachtig, is er dan überhaupt sprake van enige relatie? Wat betekent dat je verbonden bent, niet afhankelijk van de ander, niet vlucht voor uw eenzaamheid via de ander, niet probeert troost te zoeken, kameraadschap, via elkaar. Als u op zoek bent naar troost, afhankelijkheid via elkaar, kunt u dan wel van een soort relatie spreken, of bent elkaar dan aan het gebruiken? We zijn niet cynisch maar nemen feitelijk waar wat is, en dat is geen cynisme. Dus om te ontdekken wat relatie is, wat het feitelijk betekent om in relatie te staan tot elkaar, moet men dit vraagstuk van eenzaamheid begrijpen. Want de meesten van ons zijn verschrikkelijk eenzaam. Naarmate we ouder worden, worden we steeds eenzamer, vooral in dit land. Is het u opgevallen hoe oudere mensen zich gedragen? Heeft u hun ontsnappingspogingen gezien, hun vermaak? Ze hebben hun hele leven gewerkt en ze proberen te vluchten in een of ander vermaak.
27:17 And to see and to find out a way of living in which we don't use another, psychologically, emotionally, not depend on another, not use another as a means of escape from your own tortures, from your own despairs, from your own loneliness. En om te begrijpen en ontdekken hoe we met elkaar kunnen leven zonder elkaar te gebruiken, psychologisch, gevoelsmatig, niet afhankelijk zijn van elkaar, niet elkaar te gebruiken als middel om te ontsnappen aan uw eigen kwellingen, aan uw eigen wanhoop, aan uw eigen eenzaamheid.
28:03 To understand it, that is, to understand what it means to be lonely. Have you ever been lonely? Do you know what it means? That you have no relationship with another, completely isolated. You may be with your family, in a crowd or in the office, wherever you are, this thing suddenly comes upon you, complete sense of utter loneliness with its despair. And until you solve that completely, your relationship becomes a means of escape and therefore it leads to corruption, leads to misery. So, how to understand this loneliness, this sense of complete isolation? To understand it one has to look at our own life. Isn't every action that you're doing a self-centred activity? You may occasionally be charitable, occasionally generous, do something without any motive, those are rare occasions. But actually, the despair can never be dissolved through escape but by observing it. Om het te begrijpen, wat wil zeggen te beseffen wat het betekent om eenzaam te zijn. Bent u ooit eenzaam geweest? Weet u wat dat betekent? Dat u geen relatie hebt met een ander, volledig geïsoleerd bent. U kunt bij uw gezin zijn, in een menigte of op kantoor, waar u ook bent, dit gevoel overkomt u dan plotseling, een totaal gevoel van complete eenzaamheid en wanhoop. En totdat u dit volledig hebt opgelost, wordt uw relatie een middel om te ontsnappen en daarom leidt dat tot verval, leidt dat tot ellende. Dus hoe moeten we deze eenzaamheid begrijpen, dit gevoel van complete isolatie? Om dit te doorzien moet men naar zijn eigen leven kijken. Is niet iedere handeling die u verricht een egocentrische activiteit? U bent misschien zo nu en dan liefdadig, zo nu en dan gul, doet iets zonder enig motief, dat zijn zeldzame gebeurtenissen. Maar feitelijk kan de wanhoop nooit worden opgelost door middel van ontsnapping maar door die te observeren.
30:17 So we'll come back to this question, which is how to observe, how to observe ourselves so that in that observation there is no conflict at all. Because conflict is corruption, conflict is a waste of energy, conflict is the battle of our life, from the moment we are born until we die. And is it possible to live without a single moment of conflict? And to do that, to find out for ourselves, one has to learn how to observe, how to observe our whole movement. We went into that the other day, there is observation which becomes harmonious, which is true, when the observer is not, but only observation. We went into that so I won't go into it again because it would be rather a waste of time, because there are so many things to talk about. Dus komen we nu terug bij deze vraag, die luidt: hoe waar te nemen, hoe kunnen we onszelf waarnemen, op zo'n manier dat er in die waarneming totaal geen conflict bestaat. Omdat conflict verval inhoudt, conflict is verspilling van energie, conflict is het gevecht van ons leven, vanaf het moment van onze geboorte totdat we sterven. Is het mogelijk om te leven zonder ook maar even een conflict te hebben? En om dat te doen, voor onszelf te ontdekken, moet men leren hoe met moet observeren, hoe we onze hele activiteit kunnen waarnemen. We zijn hier onlangs op ingegaan, er is waarneming die in wezen harmonieus is, die waar is, terwijl de waarnemer dat niet is, maar alleen het waarnemen. We zijn hier op ingegaan dus ik wil dit niet opnieuw bespreken omdat het dan eigenlijk tijdsverspilling zou zijn, en er zijn nog zoveel zaken om over te spreken.
31:51 When there is no relationship can there be love? We talk about it. And love, as we know it, is related to sex and pleasure, isn't it? No? Some of you say no. Then when you say no, then you must be without ambition, then there must be no competition, then there must be no division as you and me, we and they, there must be no division of nationality, no division in belief, or the division brought about by belief, division brought about by knowledge, then only, and more, you can say you love. But for most people love is related to sex and pleasure, and all the travail that comes with it, jealousy, envy, antagonisms, you know what happens between man and woman. When that relationship is not true, real, deep, completely harmonious, then how can you have in the world peace? How can there be then an end to war? Als er geen verbondenheid is kan er dan liefde zijn? We praten erover. En liefde, zoals wij die kennen, heeft te maken met seks en genoegen, nietwaar? Nee? Sommigen van jullie zeggen nee. Als u nee zegt, moet u iemand zijn zonder ambitie, moet er geen wedijver zijn, moet er geen verdeeldheid zijn zoals u en mij, wij en zij, moet er geen verdeeldheid door nationaliteit zijn, geen verdeeldheid door geloof, of de verdeeldheid voortgebracht door het geloof, verdeeldheid voortgebracht door kennis, alleen dan, en meer, kun je zeggen dat je liefhebt. Maar voor de meeste mensen heeft liefde te maken met seks en genoegen, en al de kwellingen die ermee gepaard gaan, jaloersheid, afgunst, vijandigheid, u weet wel wat er gaande is tussen man en vrouw. Als de relatie niet echt is, zuiver, diepgaand, volledig harmonieus, hoe kan er dan vrede bestaan in de wereld? Hoe kan er dan een einde komen aan oorlog?
34:27 So relationship is one of the most, or rather the most important thing in life. That means to understand what love is. Surely one comes upon it, strangely, without asking for it, when you find out for yourself what it is not, what love is not, then you know what love is, not theoretically, not intellectually or verbally, but when you realise actually what it is not. Which is, a mind that is competitive, ambitious, a mind that is striving, comparing, imitating, such a mind cannot possibly love. Dus in relatie staan is een van de meest, of eigenlijk het allerbelangrijkste in het leven. Dat wil zeggen begrijpen wat liefde is. U komt er zeker op uit, vreemd genoeg, zonder er om te vragen, als u voor uzelf ontdekt wat het niet is, wat liefde niet is, dan weet u wat liefde is, niet theoretisch, niet verstandelijk of in woorden, maar als u zich werkelijk realiseert wat het niet is. Zoals een geest die wedijvert, eerzuchtig is, een geest die nastreeft, vergelijkt, na-aapt, zo'n geest kan onmogelijk liefhebben.
35:52 So can you, living in this world, live completely without ambition, completely never comparing yourself with another, because the moment you compare, then there is conflict, then there is envy, then there is ambition, then there is the desire to achieve, to go beyond the other. Do listen to all this, it's your life we are talking about. Kunt u dus levend in deze wereld, volledig leven zonder eerzucht, zonder uzelf ooit te vergelijken met anderen, omdat vanaf het moment dat u vergelijkt, er sprake is van conflict, dan ontstaat er afgunst, dan ontstaat er eerzucht, dan ontstaat het verlangen iets te bereiken, de ander te overtreffen. Luister hier alstublieft naar, het is uw leven waar we het over hebben.
36:42 Can a mind and a heart, that is, that remembers the hurts, the insults, the things that have made it sensitive, dull, can such a mind and a heart know what love is? Kan een geest en een hart, dat de kwetsingen onthoudt, de beledigingen, zaken die het gevoelig of afgestompt hebben gemaakt, kan zo'n geest en hart weten wat liefde is?
37:17 Is love pleasure? And yet that is what we are pursuing, consciously or unconsciously. Our gods are the result of our pleasure, our beliefs, our social structure, the morality of society, which is essentially immoral, is the result of our pursuit for pleasure. And when you say, I love somebody, is it love? That means no separation, no domination, no self-centred activity. And to find out what it is, one must deny all this, deny in the sense, see the falseness of it. When you see something false which you have accepted as true, as natural, as human, once you see that, then one can never go back to it. When you see a dangerous snake or a dangerous animal, never play with it anymore, never come near it. Similarly, when you see that love is none of these things, actually see it, feel it, observe it, chew it, live with it, be committed to it totally, then you know what love is, then you will know what compassion is, which means passion for everyone. And we have no passion, we have lust, we have pleasure. Is liefde genot? En toch is het datgene wat we nastreven, bewust of onbewust. Onze goden zijn het resultaat van ons genot, onze overtuigingen, onze sociale structuur, de moraliteit van de maatschappij, die in essentie immoreel is, zijn het resultaat van onze jacht naar genot. En als u zegt, ik hou van iemand, is dat liefde? Dat betekent geen verwijdering, geen dominantie, geen egocentrische activiteit. Om te ontdekken wat het is, moet men dit allemaal verwerpen, verwerpen in die zin dat men er de onwaarheid van inziet. Wanneer u iets ziet wat niet waar is, wat u als een waarheid heeft geaccepteerd, als natuurlijk, als menselijk, op het moment dat u dat ziet, kunt u er nooit meer naar terug gaan. Als u een gevaarlijke slang ziet of een gevaarlijk dier, speelt u er nooit meer mee, komt u er niet meer in de buurt. Vergelijkenderwijs, als u ziet dat liefde geen van deze zaken betreft, het werkelijk inziet, het voelt, het waarneemt, grondig overdenkt, ermee leeft, er zich helemaal mee verbindt, dan weet u wat liefde is, dan zult u weten wat mededogen is, wat betekent: gepassioneerd zijn voor iedereen. Maar we zijn niet gepassioneerd, we begeren, we hebben genot.
40:07 And the word passion comes from the root of sorrow. We have all had sorrow of some kind or another, losing somebody, the sorrow of self pity, the sorrow of the human race, both collective and personal, - we know what sorrow is - the death of someone whom you consider that you have loved. And when we remain with that sorrow totally, without any escape, without trying to rationalise it, without trying to escape from it through any form, through words or through action, when you totally remain with it, completely, without any movement of thought, then you will find out of that sorrow, comes passion. Then that passion has the quality of love, because love has no sorrow. En het woord passie komt oorspronkelijk van verdriet. We hebben allemaal ons verdriet, over iets of over een ander, iemand verliezen, het verdriet van zelfmedelijden, het verdriet van het menselijk ras, zowel collectief als persoonlijk, - we weten wat verdriet is - de dood van iemand van wie u meent gehouden te hebben. En als we volledig blijven stilstaan bij dat verdriet, zonder enige poging te ontsnappen, zonder het te proberen te rationaliseren, zonder er op wat voor manier dan ook aan te ontsnappen, via woorden of door een handeling, als u er volledig bij stilstaat, volkomen, zonder enige beweging van het denken, dan zult u ontdekken dat verdriet overgaat in passie. Die passie heeft dan het karakter van liefde, omdat liefde geen verdriet kent.
42:03 When one understands this whole question of existence, the conflicts, the battles, the life that one leads, so empty, so meaningless, and the intellectuals try to give a meaning to life, a significance to life. And we also want to find significance to life, because life has no meaning as it is lived, has it? The constant struggle, the endless work, the misery, the suffering, the travail that one goes through in life, all that has no meaning actually, we go through it as a habit. But to find out what the significance of this existence is, one must also understand the significance of death, because living and dying are together, they're not two separate things. Wanneer men dit vraagstuk van het bestaan begrijpt, de conflicten, de gevechten, en het hele leven dat men leidt, zo leeg, zo betekenisloos, en de intellectuelen proberen een zin aan het leven te geven, een betekenis aan het leven. En wij willen de betekenis van het leven ook ontdekken, want het leven heeft geen zin, zoals het nu wordt geleefd, nietwaar? De voortdurende strijd, het eindeloze werk, de ellende, het lijden, de beproevingen waar men doorheen gaat in het leven, dat alles heeft geen zin, in feite, we doorstaan dat omdat het een gewoonte is. Maar om te ontdekken wat de betekenis van dit bestaan is, moet men ook de betekenis van de dood begrijpen, omdat leven en dood bij elkaar horen, dat zijn geen twee afzonderlijke zaken.
43:52 So one must enquire what it means to die, because that's part of our living, not something in the distant future to be avoided, only to be faced when one is desperately ill, in old age or an accident, or die on a battlefield. So it is part of our life, our daily life, as it is part of our daily life to live without a single breath of conflict, it's part of our life to find out what it means to love. That is also a part of our existence, the whole field of our existence is not merely to end in death. So one must understand it. Dus moet men onderzoeken wat het betekent om te sterven, omdat dat onderdeel uitmaakt van ons leven, niets iets in de verre toekomst dat vermeden moet worden, dat alleen onder ogen wordt gezien als men ongeneeslijk ziek is, oud is of een ongeluk krijgt, of sneuvelt op het slagveld. Het is dus een onderdeel van ons leven, ons dagelijks leven, zoals het een onderdeel is van ons dagelijks leven om te leven zonder ook maar een spoor van conflict, is het een onderdeel van ons leven uit te zoeken wat het betekent om lief te hebben. Dat is ook een deel van ons bestaan, het hele gebied van ons bestaan is niet enkel om in de dood te eindigen. Dus moet men dit begrijpen.
45:33 How do we understand what death is? Can you understand it when you are dying, at the last moment, unconscious? Probably the way you have lived, the strains, the emotional struggles, the ambitions, the drive, all that makes one at the last moment incapable of clear perception. Then there is old age and the fear of old age, the deterioration of the mind, and all the rest of it. So, one has to understand what death is now, not tomorrow. If you observe, thought doesn't want to think about it. It'll think about all the things it will do tomorrow, building the bridges, how to invent new things, better bathrooms, and all the rest thought can think about, but it doesn't want to think about death, because it doesn't know what it means. And the meaning of death, is that to be found through the process of thought? Are we sharing together all this? Please do share it. When we share it then we will begin to see the beauty of all this. But if you sit there and let the speaker go on, merely listening to his words, then we don't share together. Sharing together implies a certain quality of care, attention, affection, love. And death is a tremendous problem. And the young people may say, why do you bother about it? Because it's part of their life, it is part of their life to understand celibacy, not just, why do you talk about celibacy? That's for the old fogeys, that's for the stupid monks. But that also has been a problem for human beings, not invented by the priests, or very recent Catholics, it has been a problem for five thousand years, what it means to be celibate. Hoe begrijpen we wat de dood is? Kun je het begrijpen als je op sterven ligt, op het laatste moment, bewusteloos? Waarschijnlijk zorgt de manier waarop u heeft geleefd, de spanningen, de emotionele strijd, de doelen, de drijfveer ervoor dat men op het laatste moment niet in staat is om helder te zien. Er is de ouderdom, en de angst voor de ouderdom, de aftakeling van de geest, en meer van die zaken. Dus moet men op dit moment begrijpen wat de dood is, niet morgen. Als u goed waarneemt dan wil het denken er niet over nadenken. Het denkt na over alle dingen die het morgen zal doen, bruggen bouwen, nieuwe dingen uitvinden, betere badkamers, en over alles waar het denken over kan nadenken, maar het wil niet nadenken over de dood, omdat het niet weet wat het betekent. En de betekenis van de dood, kan die gevonden worden via het proces van het denken? Delen we dit allemaal met elkaar? Laten we dit alstublieft delen. Als we dit delen, beginnen we schoonheid van dit alles te zien. Maar als u daar zit en de spreker door laat praten slechts luisterend naar zijn woorden, dan delen we het niet samen. Het samen delen houdt een bepaalde vorm van zorg in, aandacht, genegenheid, liefde. En de dood is een levensgroot probleem. Jonge mensen zullen zeggen, waarom zou je je er druk over maken? Omdat het bij hun leven hoort, het hoort bij hun leven om te begrijpen wat seksuele onthouding is, niet alleen waarom je over onthouding spreekt. Dat is voor de oude knarren, dat is voor domme monniken. Maar dat is ook een probleem geweest voor de mensheid, niet uitgevonden door priesters, of de huidige katholieken, maar het is vijfduizend jaar een probleem geweest, wat het betekent om celibatair te zijn.
49:42 And also, that's part of life, can the mind be completely chaste? And not being able to find out how to live a chaste life, one takes vows of celibacy and goes through the tortures, the biological tortures. That is not celibacy. Celibacy is something entirely different. It is to have a mind that is free from all image, from all knowledge, which means understanding the whole process of pleasure and fear, which we went into the other day. En ook dat is onderdeel van het leven, kan de geest volledig kuis zijn? En als je niet kunt ontdekken hoe je een kuis leven kunt leiden, leg je geloften van onthouding af en doorsta je kwellingen, biologische kwellingen. Dat is geen seksuele onthouding. Onthouding is iets geheel anders. Het betekent een geest te hebben die vrij is van alle beelden, van alle kennis, wat betekent: het doorzien van het hele proces van genot en angst. waar we het laatst over hadden.
50:51 So similarly, one has to understand this thing called death. How do you proceed to understand something of which you are terribly frightened? Aren't most of us frightened of death? Or say, Thank God I'm going to die, I've had enough of this life with all the misery of it, the confusion, the shoddiness of it, the petty wrangles, the butchery, the brutality, the violence, all the mechanical things in which one is caught, thank God all this will end. That's not an answer. Or to rationalise death or to believe in some incarnation, as the whole Asiatic world does - reincarnation. To go into that, to find out what reincarnation means, which is to incarnate next life, to be born next life, you, to be born in a future existence. And to find out that, you must find out what you are now. What are you now, if you believe in reincarnation, what are you now? Lot of words, lot of experiences, knowledge, conditioned by various cultures, all the identifications of your life, your furniture, your house, your bank account, your experience of pleasure and pain, that's what you are, aren't you, remembrance of things, the failures, the hopes, the despairs, all that you are now. And that is going to be born next life. Lovely idea, isn't it? Dus op dezelfde manier moet men deze kwestie, de dood genaamd, begrijpen. Hoe pak je het aan om iets te begrijpen waar je vreselijk bang voor bent? Zijn de meesten van ons niet bang voor de dood? Of ze zeggen: 'Goddank, ik ga dood, ik heb genoeg van dit leven met al z'n ellende, de verwarring, de armzaligheid, de kleinzielige ruzies, de bloedbaden, de wreedheid, het geweld, het mechanische gebeuren waarin we zijn gevangen, goddank houdt dit allemaal op. Maar dat is geen antwoord. Of de dood rationaliseren of geloven in een of andere incarnatie, zoals de hele Aziatische wereld doet - reïncarnatie. Laten we daar op ingaan, onderzoeken wat reïncarnatie betekent, ofwel incarneren in een volgend leven, geboren worden in een volgend leven, jij, geboren worden in een toekomstig bestaan. Om dat te onderzoeken, moet je eerst onderzoeken wat je nu bent. Wat ben je nu, als je gelooft in reïncarnatie, wat ben je dan nu? Heel veel woorden, veel ervaringen, kennis, geconditioneerd door verschillende culturen, alles waarmee je je identificeert in jouw leven, je meubilair, je huis, je bankrekening, je ervaringen van genot en pijn, dat is wat je bent, nietwaar, de herinneringen van gebeurtenissen, de mislukkingen, de verwachtingen, de teleurstellingen, dat alles ben je nu. En dat gaat in een volgend leven opnieuw geboren worden. Leuk idee, nietwaar?
53:51 Or you think there is a permanent soul, a permanent entity in you. Is there anything permanent in you? The moment you say there is a permanent soul, permanent entity, that entity is the result of your thinking, or the result of your hope, because there is so much insecurity, everything is transient, in a flux, in a movement. So when you say there is something permanent, that permanency is the result of your thinking. And thought is of the past. Thought is never free, it can invent anything it likes. Of je denkt dat er een blijvende ziel is, een blijvend wezen in jezelf. Is er iets blijvend in jou? Zodra je zegt: er is een blijvende ziel, een blijvend wezen, is dat wezen het resultaat van je denken, of het resultaat van je hoop, omdat er zoveel onzekerheid heerst, alles is vergankelijk, stroomt, is in beweging. Dus als je zegt dat er iets blijvends is, is die blijvendheid het resultaat van uw denken. En het denken is iets van het verleden. Het denken is nooit vrij, het kan alles uitvinden wat het maar wil.
54:59 So, if you believe in the future birth, then you must know that the future is conditioned by the way you live now, what you do now, what you think, what your acts are, the way of your ethics. So what you are now, what you do now, matters tremendously. But those people who believe in the future birth don't give a pin what happens now, just a matter of belief. Dus als je gelooft in een toekomstige geboorte, dan moet je weten dat de toekomst geconditioneerd is door de manier waarop je nu leeft, wat je nu doet, wat je denkt, hoe je handelt, de stijl van je moraal. Dus wat je nu bent, wat je nu doet, is enorm belangrijk. Maar diegenen die in een toekomstige geboorte geloven geven geen zier om wat er nu gebeurt, het is slechts een kwestie van geloof.
55:59 How do you find out what death means? Living with vitality, with energy, healthy, not when you're insane or unbalanced or ill, not at the last moment - now. How do you find out, knowing the organism will inevitably wear out? Like all machinery it must wear out, but unfortunately our machinery we use so disrespectfully, don't we? So, how do you find out what it means to die, knowing the physical organism comes to an end? Have you ever thought about this? Thought - you can't think about it - have you ever experimented with this, to find out what it means to die psychologically, inwardly. Not how to find immortality, because eternity, that which is timeless is now, not in some distant future. And to enquire into that one must understand the whole problem of time, not only the chronological time by the watch but the time that thought has invented as a gradual process of change. Hoe kom je er achter wat de dood betekent? Leven met vitaliteit, met energie, gezond, niet als u krankzinnig bent, of uit balans of ziek, niet op het laatste moment - nu. Hoe komt u er achter, in de wetenschap dat het organisme onvermijdelijk zal slijten? Zoals alle machines moet het slijten, maar helaas gebruiken we onze 'machinerie' zo respectloos, nietwaar? Dus hoe komen we er achter wat het betekent om te sterven, in de wetenschap dat het fysieke organisme tot een einde komt? Heeft u hier ooit wel eens over nagedacht? Gedacht - je kunt er niet over nadenken - heeft u hier ooit wel eens mee geëxperimenteerd, om te ontdekken wat het betekent om psychologisch te sterven, van binnen. Niet hoe je onsterfelijkheid kunt vinden, want de eeuwigheid, datgene wat tijdloos is, is nu, niet in een of andere verre toekomst. En om dat te onderzoeken moet men het hele probleem van tijd begrijpen, Niet alleen de chronologische tijd via het horloge, maar de tijd die door het denken is uitgevonden als een geleidelijk proces van verandering.
58:31 So how does one find this strange thing that we'll all have to meet one day or another, how do you find out? Can one die psychologically today, die to everything that you have known? Take, for instance, one thing, to die to your pleasure, die to your attachment, your dependence, end it without arguing, without rationalising, without trying to find ways and means of avoiding it. You've understood my question? Not quite? You know what it means to die, not physically but psychologically, inwardly? Which means, to put an end to that which has continuity. You understand this? To put an end to your ambition, because that's what's going to happen when you die, won't it? You can't carry it over and sit next to God. When you die actually, you have to end so many things, without any argument. You can't say to death, hold on a minute, let me finish my job, let me finish my book, the things which I have not done, let me heal the hurts which I have given to others, you have no time. Dus hoe ontdek je dit vreemde gebeuren dat we vroeg of laat allemaal zullen tegenkomen, hoe kom je daar achter? Kan je vandaag psychologisch sterven, afscheid nemen van alles wat je hebt geweten? Neem bijvoorbeeld iets als: afscheid nemen van genot, afscheid nemen van je gehechtheid, van je afhankelijkheid, die te beëindigen zonder discussie, zonder het te beredeneren, zonder pogingen om wegen en manieren te vinden om het te vermijden. Heeft u mijn vraag begrepen? Niet helemaal? U weet wat het betekent te sterven, niet fysiek maar psychologisch, van binnen? Wat betekent dat u een einde maakt aan datgene dat continuïteit heeft. Begrijpt u dit? Om een einde te maken aan uw ambities, omdat dat gaat gebeuren als u sterft, nietwaar? U kunt ze niet meenemen en naast God gaan zitten. Als u werkelijk sterft, moet u zoveel zaken beëindigen, zonder enige discussie. U kunt niet tegen de dood zeggen, wacht even, laat me mijn werk afmaken, laat me mijn boek uitlezen, de dingen die ik nog niet heb gedaan, laat me de wonden genezen die ik anderen heb bezorgd, u heeft geen tijd.
1:01:19 So to find out, to live a life now, today, in which there is always an ending, an ending to everything that you began, not your office, of course. But inwardly, to end all the knowledge that you have gathered, knowledge being your experience, your memories, your hurts, the pain, the comparative way of living, comparing ourselves always with somebody else. To end all that, every day, so that your mind the next day is fresh and young, and such a mind can never be hurt. That is innocency. Dus om te ontdekken, hoe u een leven moet leiden, nu, vandaag, waarin iets altijd tot een einde komt, een einde aan alles waar u mee bent begonnen, niet uw kantoor, natuurlijk. Maar innerlijk, om aan alle kennis die u heeft vergaard een einde te maken, kennis betreffende uw ervaring, uw herinneringen, uw kwetsingen, de pijn, een manier van leven waarin we vergelijken, onszelf altijd vergelijken met iemand anders. Om dat te beëindigen, elke dag, zodat uw geest de volgende dag fris en jong is, zo'n geest kan nooit worden gekwetst. Dat is onschuld.
1:02:42 So one has to find out for oneself what it means to die, and therefore no fear, therefore every day is a new day, and I really mean this. One can do this, so that your mind and your eyes see life as something totally new. And that is eternity, that is the quality of a mind that has come upon this timeless state, because it has known what it means to die every day to everything that it has collected during the day. Then in that there is love, surely. Love is something totally new every day. But pleasure is not, pleasure has a continuity. Love is always new and therefore it is its own eternity. Dus men moet voor zichzelf onderzoeken, wat het betekent om te sterven, en daarom geen angst te hebben, daarom is elke dag een nieuwe dag, en dat meen ik echt. U kunt dit doen, zodat uw geest en uw ogen het leven zien als iets totaal nieuws. En dat is eeuwigheid, dat is de kwaliteit van een geest die een tijdloze staat van zijn heeft bereikt, omdat deze heeft begrepen wat het betekent om elke dag afscheid te nemen van alles wat het gedurende de dag heeft verzameld. Dan is er sprake van liefde, zonder twijfel. Liefde is elke dag iets geheel nieuws. Maar genot is dat niet, genot heeft continuïteit. Liefde is altijd nieuw en daarom kent het zijn eigen eeuwigheid.
1:04:24 Do you want to ask any questions? Wilt u een vraag stellen?
1:04:31 Questioner: Supposing through complete objective self-observation I find that I am greedy, sensual, selfish and all that, then how can I know whether this kind of living is good or bad unless I already have some preconceptions of the good? And if I have those preconceptions, they can be derived from self-observation. V: Stel dat ik door volledig objectieve zelfwaarneming ontdek dat ik hebzuchtig ben, zinnelijk, egoïstisch en zo meer, hoe kan ik dan weten of deze manier van leven goed of slecht is tenzij ik al een beeld heb van wat het goede is? En ik heb deze beelden, deze kunnen verworven worden door zelfwaarneming.
1:05:06 K: Quite right. K: Goed.
1:05:07 Q: Then I also find another difficulty, you seem to believe in sharing, but at the same time you say that two lovers or a husband and wife should not base their love on comfort, comforting each other. I don't see anything wrong in comforting each other, that is sharing. V: Dan kom ik nog een andere moeilijkheid tegen, u schijnt te geloven in het delen, maar tegelijkertijd zegt u dat twee geliefden of een man en zijn vrouw, hun liefde niet zouden moeten baseren op troost, elkaar tot steun zijn. Ik kan geen kwaad ontdekken in het elkaar troosten, dat is toch delen.
1:05:30 K: Right. The gentleman asks, one must have a concept of the good, otherwise why should one give up all this ambition, greed and envy, etc. That's part of the first question. You must have a concept of what is good, a formula of what is good. You can have a formula or a concept of what is better, but can you have a concept of what is good? K: Zeker. Deze meneer vraagt, iemand moet een idee hebben over wat goed is, anders waarom zou je dan afscheid nemen van alle ambities, hebzucht en jaloersheid, enzovoort. Dat is het eerste gedeelte van de vraag. Je moet een idee hebben van wat goed is, een formule van wat goed is. Je kunt een formule of een idee hebben van wat beter is, maar kun je een idee hebben over wat goed is?
1:06:36 Q: Yes, I think so. V: Ja, dat denk ik wel.
1:06:39 K: The gentleman says he thinks so. Can thought produce what is good? K: Die meneer zegt dat hij denkt van wel. Kan het denken het goede voortbrengen?
1:06:51 Q: No, I meant the conception of such good. V: Nee, ik bedoel het idee over dat goede.
1:06:54 K: Yes, the conception of good is the product of thought, otherwise how can you conceive what is good? K: Ja, het idee over wat goed is, is het product van het denken, hoe zou je je anders kunnen voorstellen wat het goede is?
1:07:06 Q: But the conceptions cannot be derived from our self-observation. V: Maar het idee kan niet worden afgeleid van onze zelfwaarneming.
1:07:10 K: I'm just pointing that out. Why should you have a concept of the good at all? K: Dat probeer ik uit te leggen. Waarom zou je überhaupt een idee hebben over het goede?
1:07:17 Q: Then how do I know whether my living is good or bad? V: Hoe weet ik dan of mijn leven goed of slecht is?
1:07:22 K: Then how do I know whether my living is good or bad. Just listen to the question. If I have no concept of what is good, how do I know what is good or bad in my life? Don't we know what conflict is? Do I have to have a concept of non-conflict before I understand conflict, before I am aware of conflict? I know what conflict is: the struggle, the pain, conflict. Don't I know that, without knowing a state where there is no conflict? And when I formulate what is good, I will formulate it according to my conditioning. According to my way of thinking, feeling, my peculiar idiosyncrasy, etc., cultural conditioning. And is the good to be projected by thought, and will thought then tell me what is good and bad in my life? Or goodness has nothing whatsoever to do with thought or with formula. Where does goodness flower, blossom? Do tell me. In the concept, in some future idea, in some ideal? That is, in the future. A concept means a future, tomorrow. It may be very far away or very close but it's still in time. And when you have a concept projected by thought, and thought being the response of memory, response of accumulated knowledge, depending on the culture in which you have lived, and do you find that goodness in the future, created by thought, or do you find it when you begin to understand conflict, pain, sorrow? K: Hoe weet ik dan of mijn leven goed of slecht is. Luister eens goed naar deze vraag. Als je geen voorstelling hebt van wat goed is, hoe weet ik dan wat er goed of slecht is in mijn leven? Weten we niet wat conflict is? Moet ik een beeld hebben van niet-conflict voordat ik conflict begrijp, voordat ik me bewust ben van een conflict? Ik weet wat conflict is: de worsteling, de pijn, strijd. Dat weet ik toch, zonder een situatie te kennen waarin er geen conflict is? En wanneer ik formuleer wat goed is, zal ik dat formuleren in overeenstemming met mijn conditionering. In overeenstemming met mijn manier van denken, voelen, mijn speciale eigenaardigheden, enzovoort, de culturele conditionering. En moet het goede wel worden uitgestippeld door het denken, en zal het denken mij dan vertellen wat goed en slecht is in mijn leven? Of heeft het goede op geen enkele wijze te maken met het denken, of met formules. Wanneer gaat het goede floreren, bloeien? Vertel het me maar. In een concept, in een of ander idee over de toekomst, in een of ander ideaal? Dat ligt in de toekomst. Een concept betekent toekomst, morgen. Dat kan erg ver weg zijn of zeer dichtbij maar het heeft nog steeds met tijd te maken. En als je een concept hebt, dat is voortgebracht door het denken, terwijl het denken het resultaat van herinnering is, het resultaat van opeengestapelde kennis, afhankelijk van de cultuur waarin u leeft, en zult u die goedheid vinden in de toekomst, gecreëerd door het denken, of vindt u die wanneer u het conflict, de pijn, het verdriet begint te begrijpen?
1:10:52 So in the understanding of what is, not comparing what is with what should be, but actually what is, then in that understanding flowers goodness. Surely goodness has nothing whatsoever to do with thought, has it? Has love got anything to do with thought? Can you cultivate love by saying, my ideal of love is that, formulate it beautifully, and cultivate it? Do you know what happens when you cultivate love? You're not loving. You will think you will have love on some future date, in the meantime you are being violent, etc. So, is goodness the product of thought, is love the product of experience, of knowledge? And the second question? Dus in het begrijpen van wat is, niet door te vergelijken met wat het zou moeten zijn, maar feitelijk wat is, dan zal in dat begrijpen het goede tot bloei komen. Het goede heeft beslist niets te maken met het denken, nietwaar? Heeft liefde iets te maken met het denken? Kun je liefde kweken door te zeggen, dat is voor mij de ideale liefde, het mooi omschrijven, en het cultiveren? Weet u wat er gebeurt als u liefde cultiveert? U bent niet liefdevol. U zult denken dat u ergens in de toekomst liefde zult krijgen, ondertussen past u geweld toe, enzovoort. Kortom, is goedheid het product van het denken, is liefde het product van ervaring, van kennis? En de tweede vraag?
1:12:24 Q: The second question was about sharing in relation to comfort. V: De tweede vraag ging over het delen met betrekking tot het troosten.
1:12:32 K: Sharing. Companionship. What do you share? What are we sharing now? We talked about death, we talked about love, we talked about the necessity of total revolution, psychologically, complete change, not live in the old pattern of formulas, of struggle, pain, imitation, conformity, etc., which man has lived in for millennia, and produced this marvellous, messy world. We've talked about death, how do we share that thing together? Share the understanding of it, not the verbal statements of it, not the description of it, not the explanation of it, which are all verbal, but share, what does that mean? Share the understanding, share the truth of it. The truth which comes with the understanding of this. So, what does understanding mean? When do you understand? You tell me something which is serious, which is vital, which is relevant, which is important, and I listen to it, I listen to it completely, because it's vital to me. And to listen so vitally my mind must be quiet. If I am chattering, if I am looking somewhere else, if I am comparing what you are saying with what I know, my mind is not quiet. It's only when my mind is quiet and listens completely, then there is understanding, the understanding of the truth of the thing. That we share together, otherwise we can't share. We can't share the words, we can only share the truth of something, when you and I see the truth of something. And that can be seen only when your mind is totally committed to the observation. K: Het delen. Kameraadschap. Wat deel je dan? Wat zijn we nu aan het delen? We spraken over de dood, we spraken over liefde, we spraken over de noodzaak van een totale revolutie, een psychologische complete verandering, niet levend in oude patronen van formules, van worsteling, pijn, imitatie, conformisme, waar de mens al duizenden jaren in heeft geleefd, en deze prachtige, chaotische wereld heeft voortgebracht. We hebben gesproken over de dood, hoe delen we die kwestie samen? Delen we het begrijpen ervan, niet de letterlijke woorden ervan, niet de beschrijving ervan, niet de verklaring ervan, wat allemaal via woorden gaat, maar delen, wat betekent dat? Het begrijpen delen, de waarheid ervan delen. De waarheid die ontstaat door dit te begrijpen. Dus wat houdt het begrijpen in? Wanneer begrijp je iets? U vertelt mij iets, iets serieus, iets essentieels, wat relevant is, wat belangrijk is, en ik luister ernaar, ik luister er totaal naar, omdat het essentieel voor mij is. En om zo wezenlijk te luisteren moet mijn geest stil zijn. Als ik aan het kletsen ben, als ik ergens anders naar kijk, als ik wat u zegt vergelijk met wat ik weet, is mijn geest niet stil. Alleen wanneer mijn geest stil is en volledig luistert, dan is er het begrijpen, het begrijpen van de waarheid van iets. Dat is wat we samen delen, anders kunnen we niet delen. We kunnen niet de woorden delen, we kunnen alleen de waarheid van iets delen, als u en ik de waarheid van iets inzien. En dat kan alleen worden gezien als uw geest helemaal is toegewijd aan de waarneming.
1:16:11 To share with a friend the beauty of a sunset, to see the lovely hills and the shadows and the moonlight, how do you share it, by telling him, do look at that marvellous hill? You may say it, but is that sharing? When do you actually share something? Which means to share something with another, both of them must have the same intensity at the same time, at the same level. Otherwise you can't share, can you? You must both have the common interest with the same intensity at the same level, with the same passion, otherwise how can you share something? You can share a piece of bread, I'll give you half a bread, but that's not what we're talking about. Om de schoonheid van een zonsondergang met een vriend te delen, om de fraaie heuvels te zien, en de schaduwen en het maanlicht, hoe deelt u dit dan, door het hem te vertellen, kijk naar die prachtige heuvel? U kunt het zeggen, maar is dat delen? Wanneer deel je iets feitelijk? Wat betekent iets met elkaar delen, beiden moeten dezelfde gedrevenheid hebben, op hetzelfde moment, op hetzelfde niveau. Anders kunt u niet delen, nietwaar? U moet allebei gemeenschappelijke interesse hebben, met dezelfde gedrevenheid op hetzelfde niveau, met dezelfde hartstocht, hoe kunt u anders iets delen? U kunt een stuk brood delen, ik geef u een half brood, maar dat is niet waar we het over hebben.
1:17:44 And to see together, which is, sharing together, we must both of us see, not agree or disagree but see together what actually is, not interpret it according to my stupid conditioning or your conditioning, but see together what it is. And to see together one must be free to observe, one must be free to listen. And that means no prejudice, I must cease to be a Hindu totally. Then only with that quality of love there is sharing. Om samen te begrijpen, ik bedoel, samen te delen, moeten we beiden begrijpen, niet dat we het eens zijn of niet eens zijn, maar samen begrijpen wat feitelijk is, het niet te interpreteren volgens mijn stomme conditionering of uw conditionering, maar samen begrijpen wat het is. En om dit samen te begrijpen moet men vrij zijn om waar te nemen, moet men vrij zijn om te luisteren. En dat betekent geen vooroordeel, ik moet volledig ophouden een hindoe te zijn. Alleen dan, met die kwaliteit van liefde kun je delen.
1:18:55 Q: How can one quiet the mind or free the mind from interruptions of the past? V: Hoe kun je de geest stil krijgen of de geest bevrijden van storingen uit het verleden?
1:19:02 K: You've understood the question so I won't repeat it. I don't know if there is time to go into this. You cannot quieten the mind, full stop. Those are tricks. You can take a pill and make the mind quiet. You cannot, absolutely, make the mind quiet, because you are the mind. Right? You can't say, I will make my mind quiet. Therefore one has to understand what meditation is, actually, not what other people say mediation is, that's stupid, but to find out whether the mind can ever be quiet, not how to make the mind quiet. Therefore one has to go into this whole question of knowledge and whether the mind, which includes the brain, whether the brain cells, which are loaded with all the past memories, whether those brain cells can be absolutely quiet, and come into function when necessary and when not necessary be completely and wholly quiet. Perhaps we can talk about that tomorrow when we discuss what meditation is, shall we? Because it would take too long. K: U heeft de vraag begrepen dus ik zal deze niet herhalen. Ik weet niet of er genoeg tijd is om hier op in te gaan. U kunt de geest niet stil krijgen, punt uit. Dat zijn trucjes. U kunt wel een pil slikken en de geest stil maken. Maar u kunt absoluut niet de geest het zwijgen opleggen, want u bent de geest. Nietwaar? U kunt niet zeggen, ik zal mijn geest stil krijgen. Daarvoor moet men begrijpen wat meditatie is, feitelijk, niet wat andere mensen over meditatie zeggen, dat is dom, maar onderzoeken of de geest ooit stil kan zijn, niet hoe je de geest stil kan maken. Daarvoor moet men zich verdiepen in het hele vraagstuk van kennis en of de geest, die het brein omvat, of de hersencellen, die belast zijn met alle oude herinneringen, of die hersencellen absoluut stil kunnen zijn, en alleen gaan werken als het nodig is. en als ze niet nodig zijn helemaal en volstrekt stil kunnen zijn. Misschien kunnen we hier morgen over praten als we het hebben over wat meditatie is, akkoord? Omdat het nu te lang zou duren.
1:21:41 Q: Sir, I have a question. V: Meneer, ik heb een vraag.
1:21:43 K: Beg your pardon? K: Neem me niet kwalijk?
1:21:49 Q: Sir, I have a question. You were talking about the sharing of experience. Well, I believe in the sharing of the experience of sex. And I would like to know what you feel about living a life in a state of marriage as opposed to living a life of promiscuity. V: Meneer, ik heb een vraag. U sprak over het delen van ervaring. Welnu, ik geloof in het delen van de ervaring van seks. En ik zou graag willen weten hoe u daarover denkt een leven in de huwelijkse staat tegenover een leven van promiscuïteit.
1:22:16 K: I haven't understood your question, sir. I am sorry. Would you speak a little clearer or make it shorter? K: Ik heb uw vraag niet begrepen, meneer. Het spijt me. Wilt u een beetje duidelijker spreken of uw vraag inkorten?
1:22:28 Q: Well, I believe in sharing the experience of sex. Like you share the experience of a sunset with someone, well, you share the experience of sex also with someone. So, I would like to know, do you believe in sharing a life in the state of a marriage? V: Nou, ik geloof in het delen van de ervaring van seks. Zoals u met iemand de ervaring deelt van een zonsondergang, zo kunt u ook de ervaring van seks met iemand delen. Dus ik zou graag willen weten, gelooft u in het delen van een leven in de vorm van een huwelijk?
1:22:59 K: Have you understood? I don't quite – sharing sex? But you are sharing sex, aren't you? I don't understand the question. K: Heeft u het begrepen? Ik denk het niet - het delen van seks? Maar u deelt al seks, nietwaar? Ik begrijp de vraag niet.
1:23:12 K: What, madame? K: Wat zegt u, mevrouw?
1:23:14 Q: Is celibacy a condition of love? V: Is onthouding een voorwaarde voor liefde?
1:23:18 K: What, sir?

Q: May I ask a question? 		K: Wat, meneer?

V: Mag ik een vraag stellen?
1:23:21 K: You can ask anything you like. K: U mag vragen wat u wilt.
1:23:27 Q: May I ask a question from the balcony, sir? V: Mag ik vraag stellen vanaf het balkon, meneer?
1:23:37 K: Go ahead, sir. K: Ga uw gang, meneer.
1:23:38 Q: Why has time come into existence? Is it the rhythm of cosmic love? V: Waarom is de tijd ontstaan? Komt het door het ritme van de universele liefde?
1:23:47 K: Oh no, sir. I can't tell you, better ask the scientists. No, just listen, sir. Please, if I may most respectfully suggest, don't ask theoretical questions. K: O nee, meneer. Dat kan ik u niet vertellen, vraag dat aan wetenschappers. Nee, luister alleen maar, meneer. Alstublieft, mag ik u vriendelijk verzoeken, stel geen theoretische vragen.
1:24:11 Q: Sir, when you speak of relationships, you speak always of a man and a woman, or a girl and a boy. Would the same things you say about relationships also apply to a man and a man, or a woman and a woman? V: Meneer, als u over relaties spreekt, spreekt u altijd over een man en een vrouw, of een vriend en vriendin. Zou hetzelfde wat u zegt over relaties ook van toepassing zijn op een man met een man en een vrouw met een vrouw?
1:24:25 K: Homosexuality. K: Homoseksualiteit.
1:24:27 Q: If you wish to give that name, yes. V: Als u daar die naam aan wilt geven, ja.
1:24:34 K: When we are talking about love, whether it's man-man, woman-woman or man-woman, we're not talking of a particular kind of relationship. We're talking about the whole movement of relationship, not with one or two, the whole sense of relationship. Don't you know what it means to be related to the world, when you feel you are the world? Not as an idea, that's appalling, but actually to feel that you are responsible, that you are committed to this responsibility. And that's the only commitment, not committed through bombs or committed to a particular activity but to feel that you are the world and the world is you. Unless you change completely, radically, bring about a total mutation in yourself, do what you will outwardly, there will be no peace for man. If you feel that in your blood, then your questions will be related entirely to the present and bringing about a change in the present, not in some speculative, idiotic ideals. Sorry. K: Als we het over liefde hebben, of het nu om een man-man, vrouw-vrouw of man-vrouw gaat, hebben we het niet over een speciale soort relatie. We hebben het over alle soorten relaties, niet met een of twee, de gehele betekenis van relaties. Weet u niet wat het betekent om met de wereld verbonden te zijn. als u voelt dat u de wereld bent? Niet als een idee, dat is verschrikkelijk, maar werkelijk voelen dat u verantwoordelijk bent, dat u toegewijd bent aan deze verantwoordelijkheid. En dat is de enige toewijding, niet vertrouwen op bommen of begaan zijn met een speciale activiteit maar om te voelen dat u de wereld bent en de wereld bent u. Tenzij u compleet verandert, radicaal, een totale omwenteling in uzelf teweegbrengt, doe wat u wilt in de buitenwereld, maar er zal geen vrede zijn voor de mens. Als u dat tot in uw vezels voelt, dan hebben uw vragen volledig met het heden te maken en brengen een verandering in het heden teweeg, niet in een paar bedachte idiote idealen. Sorry.
1:26:28 Q: The last time we were together you were telling us that if someone has a painful experience and it's not fully faced or it's avoided, it goes into the unconscious as a fragment. How are we to free ourselves from these fragments of painful and fearful experiences so that the past won't have a grip on us? V: De laatste keer dat we samen waren vertelde u ons dat als iemand een pijnlijke ervaring had en deze wordt niet geheel onder ogen gezien of genegeerd, deze naar het onbewustzijn gaat als een fragment. Hoe moeten we onszelf hiervan bevrijden, van pijnlijke en angstige ervaringen zodat het verleden geen grip op ons heeft?
1:26:46 K: How does one free oneself from this conditioning? K: Hoe bevrijdt men zichzelf van deze conditionering?
1:26:53 Q: Yes, painful experiences. V: Ja, van pijnlijke ervaringen.
1:26:56 K: Yes, that is conditioning. Is it time to stop?

Q: No. 		K: Ja, dat is conditionering. Is het tijd om te stoppen?

V: Nee.
1:27:10 K: How does one free oneself from this conditioning. Good enough, let's take that. How do I free myself from my conditioning, of a culture in which I was born, as a Hindu, as a Brahmin, etc., or as a Catholic, Protestant or a Baptist and God knows what else. How do I free myself from this vast propaganda? First, I must be aware of it that I am conditioned. Not somebody tells me that I am conditioned. You understand the difference? If somebody tells me I'm hungry, that's something different from actually being hungry. So, I must be aware of my conditioning, which means I must be aware of my conditioning not only superficially but at the deeper levels. That is, I must be aware totally. First of all, to be so aware means that I am not trying to go beyond the conditioning. I am not trying to be free of the conditioning. I must see it as it actually is, not bring in another element which is wanting to be free, because that is an escape from actuality. You are following this? So, I must be aware. What does that mean? Aware totally, not partially, of my conditioning as a Jew, Hindu, Buddhist, communist, and all that. That means my mind must be highly sensitive, otherwise I can't be aware, can I, sensitive? That means I must observe very closely everything around me, the colour, the depth, the quality of people, things around me. And I must also be aware without any choice what actually is my conditioning. Can you do that? Not trying to interpret it, not trying to change it, not trying to go beyond it or try to be free of it, just to be totally aware of it. Do you want me to go into it? K: Hoe bevrijdt men zichzelf van deze conditionering. Goed, laten we dit nemen. Hoe bevrijd ik mezelf van mijn conditionering, door een cultuur waarin ik geboren ben, als een hindoe, een brahmaan, enzovoort, of als een katholiek, protestant of baptist en God weet wat nog meer. Hoe bevrijd ik mezelf van deze omvangrijke propaganda? Allereerst moet ik mij ervan bewust zijn dat ik geconditioneerd ben. Niet dat iemand mij vertelt dat ik geconditioneerd ben. Begrijpt u het verschil? Als iemand mij vertelt dat ik honger heb, is dat iets anders dan feitelijk honger hebben. Dus moet ik mij bewust zijn van mijn conditionering, wat betekent dat ik me bewust moet zijn van mijn conditionering, niet alleen oppervlakkig, maar op diepere niveaus. Dat betekent dat ik me totaal bewust moet zijn. Allereerst, om zo bewust te zijn betekent dat ik niet probeer om aan de conditionering voorbij te gaan. Ik probeer niet vrij te zijn van conditionering. Ik moet het zien zoals het werkelijk is, niet een ander element toevoegen zoals de wens om vrij te zijn, omdat dat een ontsnapping aan de werkelijkheid is. Volgt u dit? Dus ik moet me bewust zijn. Wat betekent dat? Bewust zijn, totaal, niet gedeeltelijk, van mijn geconditioneerdheid als jood, hindoe, boeddhist, communist, en nog meer. Dat betekent dat mijn geest zeer gevoelig moet zijn, anders kan ik niet bewust zijn, nietwaar, gevoelig? Dat betekent dat ik alles om mij heen zeer aandachtig moet waarnemen, de kleuren, de diepte, het karakter van de mensen, de dingen om me heen. En ik moet me ook, zonder enige keuze, bewust zijn van wat mijn conditionering in werkelijkheid is. Kunt u dat? Niet proberen het te interpreteren, niet proberen het te veranderen, niet proberen het te overstijgen of er vrij van te zijn, er alleen maar totaal bewust van te zijn. Wilt u dat ik hierop in ga?
1:30:58 K: You have time and the energy? K: Heeft u de tijd en de energie?
1:31:00 A: Yes. A: Ja.
1:31:01 K: Don't clap, it's all right, I'll go on. When you observe a tree, there is between you and the tree, time and space, isn't there? And there is also knowledge about the tree, the botanical knowledge of the tree, the distance between you and the tree, which is time, and the separation which comes through knowledge of the tree. To look at that tree without knowledge, without the time quality. Which doesn't mean identifying yourself with the tree. To do that, that is, to observe a tree so attentively that the boundaries of time don't come into it at all. The boundaries of time come in only when you have knowledge about the tree. You see that? Am I complicating it? K: U hoeft niet te klappen. het is goed, is ga verder. Als u een boom waarneemt, is er tussen u en de boom. tijd en ruimte, nietwaar? En er is ook de kennis omtrent de boom, de botanische kennis over de boom, de afstand tussen u en de boom. wat tijd is, en de scheiding die ontstaat door de kennis over de boom. Het kijken naar die boom zonder kennis, zonder het karakter van tijd. Wat niet betekent dat u zich met de boom identificeert. Om dat te doen, dat wil zeggen een boom zo aandachtig waarnemen dat de begrenzing van de tijd totaal geen rol speelt. De begrenzing van de tijd gaat alleen een rol spelen als u kennis heeft omtrent de boom. Begrijpt u dat? Maak ik het moeilijker?
1:32:39 Q: No. V: Nee.
1:32:41 Q: Yes. V: Ja.
1:32:52 K: I'll bring it nearer. To look at your wife or your friend or your boy, girl, or your man and man, or whatever it is - please don't waste time laughing, it isn't worth it - to look without the image. The image is the past, isn't it? The past which has been put together by thought, as nagging, bullying, dominating, insult, the images that one builds about another, the pleasure, and all that. Now, to look at another without the image. It is the image that separates, it's the image that gives distance, the time. So, the image is the knowledge which you have accumulated as the past. Now, to look without that image, to look at that tree or the flower or the cloud or the wife or the husband, the boy, and so on, man and man, to look without the image. If you can do that then you can observe your conditioning totally. Then you look at it with a mind that is not spotted by the past, and therefore the mind itself is free of the conditioning. To look at myself, we generally do as an observer looking at the observed, myself as the observed and the observer looking at it. The observer is the knowledge, is the past, is the time, the accumulated experiences. He separates himself from the thing observed. Now, to look without the observer. And you do this. You do this when you are completely attentive. You know what it means to be attentive? Don't go to school to learn to be attentive. To be attentive here, it means to listen without any interpretation, without any judgment, just to listen. When you are so listening there is no boundary. There is no you listening, there is only a state of listening. So when you observe your conditioning, the conditioning exists only in the observer, not in the observed. Right? So to look without the observer, without the me, his fears, his anxieties, etc., then you will see, if you so look, you enter into a totally different dimension. K: Ik zal het duidelijker zeggen. Om naar uw vrouw of uw vriend of uw zoon, dochter te kijken, of uw man-man relatie, wat het ook moge zijn - verspil alstublieft geen tijd met lachen, het is het niet waard - te kijken zonder het beeld. Het beeld is het verleden, nietwaar? Het verleden dat door het denken is samengesteld, door het zeuren, pesten, domineren, beledigen, de beelden die men maakt over elkaar, het genot, en zo meer. Welnu, het kijken naar elkaar zonder het beeld. Het is het denkbeeld dat scheiding aanbrengt, het is het denkbeeld dat voor afstand zorgt, de tijd. Kortom, het beeld is de kennis die u heeft verzameld als het verleden. Welnu, om zonder dat beeld te kijken. te kijken naar die boom of de bloem of de wolk of uw vrouw of uw man, de jongen, enzovoort, man en man, te kijken zonder het beeld. Als u dat kunt dan kunt u uw conditionering volledig waarnemen. Dan kijkt u ernaar met een geest die niet door het verleden is besmet, en daardoor is de geest zelf vrij van de conditionering. Naar mezelf kijken, dat doen we meestal als waarnemer die kijkt naar het waargenomene, ikzelf als de waargenomene en de waarnemer die er naar kijkt. De waarnemer is de kennis, is het verleden, is de tijd, de verzamelde ervaringen. Hij isoleert zichzelf van wat hij waarneemt. Welnu, kijken zonder de waarnemer. Doet u dit maar. Dit doet u als u volledige aandacht heeft. Weet u wat het betekent om aandachtig te zijn? Ga niet naar school om te leren aandachtig te zijn. Hier aandachtig zijn, betekent: luisteren zonder enige interpretatie, zonder enig oordeel, alleen maar te luisteren. Als u op deze manier luistert is er geen grens. Er is niet meer een 'u' die luistert, alleen een toestand van luisteren. Dus als u uw conditionering waarneemt, bestaat de conditionering alleen in de waarnemer, niet in het waargenomene. Nietwaar? Dus te kijken zonder de waarnemer, zonder het 'ik', met zijn angsten, zijn zorgen, enzovoort, dan zult u zien, als u zo kijkt, dat u een totaal andere dimensie binnengaat.