Krishnamurti - Kan de mens zichzelf radicaal transformeren?

Krishnamurti Subtitles

OJ77T3 - Kan de mens zichzelf radicaal transformeren?
Derde openbare toespraak
Ojai, VS
9 april 1977

0:35	The last two times that we met here, last Saturday and Sunday, we were talking over, together, the question of security, both physiological, as well as psychological security. We went into that, quite considerably, in detail, and, last Sunday, we were talking about conflict. And those of you who have come here for the first time, I hope you will not mind if we don’t go over that again.	De laatste twee keren dat we elkaar hier hebben ontmoet, afgelopen zaterdag en zondag, hebben we samen het vraagstuk van veiligheid doorgenomen, zowel het fysieke als het psychologische aspect van veiligheid. We zijn hier behoorlijk gedetailleerd op ingegaan, en afgelopen zondag hadden we het over conflict. En ik hoop dat degenen die hier voor het eerst zijn, het niet erg vinden als we hier niet opnieuw op ingaan.
1:40	We were saying how important it is in a world that is becoming so utterly chaotic, that there should be, and there must be, human transformation, a great, deep psychological revolution. A revolution is not the bloody kind, the physical kind, which man has experimented with centuries upon centuries, trying to change the environment through conflict, bloodshed, violence of every kind. And, apparently, he has not succeeded at all. Though he has environmentally brought about certain destructive change, he has not radically, psychologically, brought about deep transformation of man. And we are concerned in these gatherings, with that, whether man can radically transform himself, psychologically. Because if he does not bring about that transformation, that revolution, psychologically, inevitably, we’ll have more and more conflicts, more and more wars, and conflict in all relationship, whether intimate or superficial.	Ik vertelde hoe belangrijk het is in een wereld die zo volslagen chaotisch wordt, dat de mens een transformatie moet ondergaan, een grote, grondige psychologische revolutie. Niet het soort bloedige revolutie, uiterlijke revolutie, waar de mens al eeuwenlang mee heeft geëxperimenteerd, in een poging de omgeving te veranderen via conflict, bloedvergieten en geweld in allerlei vormen. Klaarblijkelijk is hij daar totaal niet in geslaagd. Hoewel hij een vernietigende uitwerking heeft gehad op zijn omgeving, heeft hij niet een radicale, psychologische of grondige transformatie in de mens teweeggebracht. En daarin zijn we in deze bijeenkomsten juist geïnteresseerd, of de mens zichzelf radicaal kan transformeren, psychologisch gezien. Want als het hem niet lukt om die transformatie teweeg te brengen, die psychologische revolutie, zullen we onvermijdelijk steeds meer conflicten krijgen, steeds meer oorlogen, en conflicten in alle relaties, zowel intiem als oppervlakkig.
3:37	And also, we were saying – I hope you don’t mind, those of you who have heard it before – that wherever you go in the world, whether in the East or in Europe or here, one finds man, which includes the woman, and I hope you don’t mind if I don’t say each time, ‘woman’ – the man or woman, is about the same throughout the world, psychologically – they suffer, they are in great turmoil, uncertainty, anxious, great deal of sorrow and great many tears, loneliness, despair, and eventually facing death. And so, as one observes this fact, one sees that man – you or the woman – is the whole world, he is the world, and the world is him. If one realises that, very deeply, not intellectually or merely verbally, then that brings about an extraordinary quality of vitality, to face things, to face the world as it is. And that’s what we have been saying during the last two talks, here. Now, this morning, if we may, we’ll go into the question of what is consciousness, the content of consciousness, and whether that consciousness can be radically transformed. We left off there last Saturday… last Sunday, and we’ll go on with that, if we may.	En ik heb ook gezegd - ik hoop dat u het niet erg vindt als u het eerder hebt gehoord - dat waar u ook in de wereld gaat, of het nu in het Oosten is, Europa of hier, u daar mensen aantreft, mannen of vrouwen, en ik hoop dat u het niet erg vindt als ik de vrouw niet steeds apart noem, - mannen of vrouwen, het is over de hele wereld hetzelfde, psychologisch lijden ze, verkeren ze in grote verwarring, onzekerheid, angst, groot verdriet, vloeien er rijkelijk tranen, en zijn ze eenzaam, wanhopig, en staan uiteindelijk oog in oog met de dood. Welnu, als u dit feit waarneemt, ziet men dat de mens - u of de vrouw - de hele wereld is, hij is de wereld en de wereld is hij. Als men zich dat realiseert, grondig, niet verstandelijk of alleen met woorden, dan brengt dat een buitengewone vitaliteit teweeg om dingen onder ogen te zien, de wereld te zien zoals hij is. Dat is wat ik hier heb gezegd in de laatste twee toespraken. Als u het goedvindt, gaan we deze ochtend in op de vraag wat het bewustzijn is, de inhoud van het bewustzijn, en of dat bewustzijn radicaal getransformeerd kan worden. Daar waren we afgelopen zaterdag... zondag gebleven, daar gaan we nu mee verder, als ik mag.
6:34	One often wonders whether human beings, you and I and others, are aware of themselves. Most people are aware rather superficially: their petty desires, superficial conflicts, their physical demands, sexual appetites and all the rest of it. They’re superficially cognisant, know, what they are going through. But there is also far deeper layers of one’s being, which is consciousness, to be conscious of oneself. That is, to know or to be aware of the whole nature and the structure of consciousness, of what one is – that is consciousness. To be aware implies watchfulness, to observe. To observe what is going on within oneself, not biologically but psychologically – the thoughts, the motives, the conflicts, the desires, the opposing purposes, ideals and facts, saying one thing, doing another, thinking one thing and contradicting in daily life. The whole process of this is consciousness, which is fairly obvious. We are using the word ‘consciousness’ which means to be conscious of oneself, and all the turmoil that is going on within oneself.	Men vraagt zich vaak af of mensen, zoals u en ik en anderen, bewust zijn van zichzelf. De meesten zijn zich oppervlakkig bewust van hun kleinzielige verlangens, oppervlakkige conflicten, fysieke behoeften, seksuele driften en nog meer van dat alles. Oppervlakkig zijn ze zich bewust, weten ze wat ze ervaren. Maar iemand heeft ook nog veel diepere lagen, en dat is bewustzijn, bewust zijn van jezelf. Dat wil zeggen, het kennen of je bewust zijn van de gehele aard en structuur van het bewustzijn, van wat je bent - dat is bewustzijn. Bewust zijn betekent oplettendheid, waarnemen. Waarnemen wat er van binnen plaatsvindt, niet biologisch maar psychologisch - de gedachten, de drijfveren, de conflicten, de verlangens, de tegengestelde doelen, de idealen en feiten, het ene zeggen, het andere doen, het ene denken en in het dageljks leven het tegenovergestelde doen. Dat hele proces is het bewustzijn, wat tamelijk voor de hand liggend is. We gebruiken het woord 'bewustzijn' wat betekent dat je bewust bent van jezelf, en alle verwarring die in jezelf plaatsvindt.
9:08	To observe it implies – or to be aware of it – if there is any choice in that observation that the factor of that choice distorts observation. I think that’s fairly clear. That is, if one is to observe one’s own deep layers of consciousness with all the struggles, the pains, the anxieties, the laughter, the tears and the ambitions and the mischief that’s going on within oneself. To observe it, to be aware of it, and if one chooses, then the observation is distorted. That’s fairly simple. Right? Can we proceed from there?	Het waarnemen hiervan, of je er bewust van zijn, houdt ook in dat wanneer er sprake is van een keuze in die waarneming, het element van die keuze de waarneming vertroebelt. Ik denk dat dit tamelijk duidelijk is. Dat wil zeggen, als je de diepere lagen van je eigen bewustzijn gaat waarnemen met alle worstelingen, pijn, zorgen, vreugde, tranen en ambities en de ellende die zich van binnen afspeelt. Dat waarnemen, je er bewust van zijn, maar zodra je een keuze maakt, wordt de waarneming vertroebelt. Dat is tamelijk eenvoudig. Nietwaar? Kunnen we van hieruit verdergaan?
10:11	So, observation implies no choice. And, when you observe this whole process of oneself, the whole content of oneself, the various factors, influences that bring about this consciousness, is that consciousness - please listen, give a little attention to this – is that consciousness different from the observer? You understand my question? One observes the mountain, the shadows, the movement of the clouds and so on, one observes. When you observe, there is a ‘you,’ the observer and the thing observed. The observer, as we said, is the past, all the memories, experiences, knowledge, stored up in the brain as memory, which is the past. And, when you observe through memory, there is a division between the observer and the observed. Right? So, to observe without the observer is a real problem, which we’ll go into, presently, if we’ve not done it already, in the previous two talks, because this is really quite important because it is the factor of conflict. Where there is division there must be conflict, as in nations, when you have various types of beliefs, in religious beliefs, there is always division, always conflict. So, to live in complete, deep peace, the observer is the observed and therefore no conflict. So, we are going to examine, together, this question of… go into this consciousness, together.	Dus waarnemen doe je zonder kiezen. Als u dan dit hele proces van uzelf waarneemt, de volledige inhoud van uzelf, de verschillende factoren, invloeden die het bewustzijn hebben gevormd, is dat bewustzijn - luister alstublieft, geef hier enige aandacht aan - is er een verschil tussen dat bewustzijn en de waarnemer? Begrijpt u mijn vraag? Je kijkt naar een berg, de schaduw, de beweging van de wolken, enzovoort, je neemt waar. Als je waarneemt, is er een 'jij', de waarnemer en wat er wordt waargenomen. De waarnemer, zoals ik zei, is het verleden, alle herinneringen, ervaringen, kennis, opgeslagen in het brein als herinneringen, wat het verleden is. Dus als u via de herinneringen waarneemt, is er verdeeldheid tussen de waarnemer en het waargenomene. Nietwaar? Dus om waar te nemen zonder de waarnemer is een echt probleem, waar ik nu op in zal gaan, als ik het al niet eerder heb gedaan, in de vorige twee toespraken, want het is echt heel belangrijk omdat het de oorzaak is van conflict. Waar er verdeeldheid is, moet er sprake zijn van conflict, zoals tussen landen, waar verschillende vormen van geloof zijn, en tussen geloofsovertuigingen, er is altijd sprake van verdeeldheid, conflict. Dus om in volledige, ware vrede te leven, is de waarnemer wat hij waarneemt en daarom is er geen conflict. We gaan dus samen onderzoek doen, naar het vraagstuk van... ons samen verdiepen in dit bewustzijn.
12:58	Please, if I may point out again, this is a very serious talk. One has to give considerable attention, in which is implied care, affection. And we’re taking a journey together. I’m not taking a journey and you’re following me, we are together exploring this. Therefore, it is your responsibility, if you’re at all serious, to go into this. And, as we said, the other day, too, the speaker, in exploring together with you, has no authority. Right? Though he sits on a platform, which is for convenience only, don’t make him into an authority, then you’re not capable of exploring. Because your consciousness is the consciousness of mankind. I think that is the basic thing one has to understand: what you are, the world is. Your consciousness is in conflict, disarray, confused, disordered, and in your relationship, in all the things you do, there is disorder. And in the world there is disorder. So, what you are, the world is. So, we are together going to explore this question of what is consciousness and what are its contents, and are the contents different from consciousness, and is the content consciousness, and whether it’s possible to go beyond this small, little, conditioned consciousness. That’s what we’re going to explore during the next three, four talks. So, please, be a little serious.	Mag ik u er alstublieft opnieuw op wijzen dat dit een zeer serieuze toespraak is. Je moet er heel veel aandacht aan geven, en daarbij hoort zorgvuldigheid en genegenheid. En we gaan samen op reis. Het is niet dat ik op reis ga en u mij volgt, we gaat dit samen verkennen. Daarom is het uw verantwoordelijkheid, als u zich hier tenminste serieus in wilt verdiepen. Zoals ik onlangs ook zei, heeft de spreker, in deze gezamenlijke verkenning, geen autoriteit. Nietwaar? Hij zit wel op een verhoging, wat alleen maar een functionele reden heeft, maar maak hem niet tot een autoriteit, u bent dan niet in staat om te onderzoeken. Want uw bewustzijn is het bewustzijn van de mensheid. Volgens mij is dat het belangrijkste dat je moet begrijpen: wat ú bent, is de wereld. Uw bewustzijn is in conflict, onrustig, verward, wanordelijk, en in uw relaties, in alles wat u doet, is wanorde. Ook in de wereld heerst wanorde. Dus wat u bent, is de wereld. We gaan dus samen deze vraag onderzoeken wat bewustzijn is en wat de inhoud ervan is, en of de inhoud iets anders is dan het bewustzijn, of de inhoud het bewustzijn ís, en of het mogelijk is het te overstijgen, dit bekrompen, kleine, geconditioneerde bewustzijn. Dat gaan we verkennen in de komende drie, vier toespraken. Wees dus alstublieft een beetje serieus.
15:57	I’m afraid most Americans – forgive me, for saying so – are not very serious people. They’d rather be amused, entertained, acquire a lot of superficial knowledge from books, or go to classes, be told about psychology and other matters. And they think they’re terribly learned. They know all the facts in the world. But they know very little about themselves, actually. They know about themselves according to Freud, Jung and all the rest of it, but when you put all those authorities out, and when you look at yourself, you hardly know yourself. So, if you don’t mind our pointing out, be a little serious, if you can. Don’t hold to your particular theory or to your particular conclusion, or add what we are saying to that which you already know, or what we’re saying, adapt it to your particular guru, or, you know, all that business. So, just… we are as friends looking into this. We’re not doing propaganda for you, or trying to convince you of anything. So, if you’re a little serious and are willing to pay a little attention for some time, a duration, because you cannot give half a minute attention and then think about something else. This requires very considerable, deep enquiry, which demands your care, your affection, your sense of responsibility.	Ik vrees dat de meeste Amerikanen - vergeef me als ik het zo zeg - niet erg serieus zijn. Ze worden liever geamuseerd, vermaakt, vergaren veel oppervlakkige kennis uit boeken, of nemen deel aan cursussen over psychologie en andere zaken. Dan menen zij enorm geleerd te zijn. Ze kennen al de feiten van de wereld. Maar ze weten in feite zeer weinig over zichzelf. Zij kennen zichzelf aan de hand van Freud, Jung en wie al niet, maar als je al die autoriteiten aan de kant zet, als je naar jezelf kijkt, ken je jezelf nauwelijks. Dus als u het niet erg vindt om mijn uitleg te volgen, wees dan een beetje serieus, als dat lukt. Hou niet vast aan uw speciale theorie of uw speciale conclusies, of voeg wat ik zeg niet toe aan wat u al weet, of pas wat ik zeg niet toe op uw speciale goeroe, of u weet wel, al die dingen. We zijn dus gewoon als vrienden die zich hierin verdiepen. Ik maak geen propaganda of probeer u ergens van te overtuigen. Dus wees enigszins serieus en geef hier gedurende enige tijd aandacht aan, want u kunt niet een halve minuut aandacht hebben en dan aan iets anders gaan denken. Dit vereist een behoorlijk grondig onderzoek, en dat vraagt zorgvuldigheid van u, genegenheid, verantwoordelijkheidsgevoel.
18:24	So, we said we’re going to observe, be aware of our consciousness. And we said, also, where there is a choice in observation, saying, ‘I prefer this, I don’t like this’ or ‘this is what I… this is right and that’s wrong,’ so choice, psychologically, distorts clarity, observation. So, please, observe without choice.	Zoals ik zei, gaan we waarnemen, gewaar worden van ons bewustzijn. En ook zei ik dat waar er sprake is van een keuze in die waarneming, als je zegt: "Dit bevalt me, dat lijkt me niets" of "Dit is wat ik... dit is goed en dat is fout", zo'n psychologische keuze vertekent de waarneming. Dus neem alstublieft waar zonder te kiezen.
19:00	In our consciousness there are certain factors, which is the desire for power, position, and there are many hurts that we have received from childhood, wounds, deep psychological hurts. And, also, in that consciousness, there is the everlasting search for pleasure. Please, we are looking together, I am not saying it is. We are enquiring, learning together the whole content of our consciousness. And there is the pursuit of pleasure, and there is this enormous sense of fear. Right? Then, also, there is suffering, not only personal suffering but the suffering of mankind. Man and woman have been through a million, thousands of years, with wars every other year, destruction, and enormous sense of sorrow. And in that consciousness, also, there is that thing which is called love, with all its jealousies, hurts, wounds, anger, violence, and so on. And, also, in that consciousness there are innumerable beliefs, dogmas, ideas, conclusions. And, also, there is death, the fear of the unknown, fear of dying, coming to an end. So, this is the content of our consciousness – right? The knowledge that we have acquired from books, the knowledge that we have acquired from experience, stored up in memory, in the brain as memory, which is the whole movement of thought. Right?	In ons bewustzijn zijn er bepaalde factoren, zoals het verlangen naar macht, status, en de vele kwetsuren die we van kinds af aan hebben opgelopen, wonden, ernstige psychische kwetsuren. En ook bevindt zich in dat bewustzijn de eeuwigdurende zoektocht naar genot. Alstublieft, we kijken er samen naar, ik zeg niet dat het zo is. We onderzoeken en ontdekken samen de hele inhoud van ons bewustzijn. Zo is er het najagen van genot, en is er dit enorme angstgevoel. Nietwaar? Dan is er ook het lijden, niet alleen het persoonlijke lijden, maar het lijden van de mensheid. Mannen en vrouwen hebben duizenden jaren, oorlogen meegemaakt, jaar in jaar uit, verwoesting, en diepe gevoelens van smart. En in dat bewustzijn zit ook datgene wat liefde wordt genoemd, met de bijbehorende jaloezie, gekwetsheid, wonden, boosheid, geweld, enzovoort. En ook bevinden zich in dat bewustzijn ontelbare overtuigingen, dogma's, ideeën, conclusies. En er is ook de dood, de angst voor het onbekende, angst om te sterven, aan je eind te komen. Kortom, dit is de inhoud van ons bewustzijn - nietwaar? De kennis die we uit boeken hebben verkregen, de kennis die we door ervaringen hebben verkregen, opgeslagen in het geheugen, in het brein als herinneringen, wat de hele werking van het denken is. Nietwaar?
21:47	So, the whole content of our consciousness are these things. So, we’re going to examine the major factors, not all the details because that is endless, the major factors, like power, the demand for power, which most of us want, a position. Power implies success, domination, power over others, or power over oneself, and so on. And, also, there is in that, hurt, being hurt. From childhood, we are hurt, and being hurt, we have become violent. We’ll go into that slowly, step by step. So, we’re going to examine first the desire for power. Right? The desire to dominate, the desire to assert, the aggressiveness, all that is sense of power. The dictators throughout the world are, they’re representatives of that power. And, as long as they’ve not solved the problem of power, there’s going to be conflict, not only in the world of dictatorship, totalitarianism, but also in the world of so-called democracy, individual voting and all that, there is also the desire for power, possession, domination. This is an important factor to understand and, if it at all possible, to be free of it. Is it possible to be free of this desire for power? Which is to possess another, to dominate another, to carry out your particular ideals, and assert those ideals. You follow? All that, which is the expression of will.	Dus de hele inhoud van ons bewustzijn bestaat hieruit. Welnu, we gaan de belangrijkste zaken onderzoeken, niet alle details, want daar komt geen einde aan, de belangrijkste zaken, zoals macht, het streven naar macht, wat de meesten willen, een positie. Macht betekent succes, overheersing, macht over anderen, of macht over jezelf, enzovoort. Maar daar zit ook gekwetstheid in, gekwetst raken. Van kinds af aan zijn we gekwetst, en vanuit die pijn zijn we gewelddadig geworden. We gaan daar langzaam op in, stap voor stap. Laten we eerst het verlangen naar macht onderzoeken. Goed? Het verlangen om te heersen, het verlangen om je te laten gelden, de agressiviteit, dat alles is het gevoel van macht. De dictators over de hele wereld zijn de vertegenwoordigers van die macht. Zolang zij het probleem van de macht niet hebben opgelost, zal er conflict bestaan, niet alleen in de wereld van de dictatuur, totalitarisme, maar ook in de wereld van de zogenaamde democratie, stemrecht voor iedereen en zo, ook daar heerst het verlangen naar macht, bezit en overheersing. Dit is een belangrijk aspect om te begrijpen en, als dat überhaupt mogelijk is, om daar vrij van te zijn. Is het mogelijk om vrij te zijn van het verlangen naar macht? Wat betekent dat je een ander bezit, een ander overheerst, je individuele idealen verwezenljkt, en die idealen verdedigt. Begrijpt u? Dat is allemaal de uiting van wilskracht.
24:21	You understand this? Are you following all this? I hope you are, because it’s your life, not my life. And if one observes how you waste your life. You understand? So, in talking over together, amicably, with friendship, with affection, with compassion, together, don’t waste your life. And not to waste it, implies the understanding of one’s consciousness and going beyond it. So, it’s a very, very serious matter.	Begrijpt u dit? Volgt u dit allemaal nog? Ik hoop van wel, omdat het uw leven is, niet het mijne. En als u goed waarneemt, ziet u hoe u uw leven verspilt. Begrijpt u? Daarom praten we er samen over, kameraadschappelijk, als vrienden, vanuit genegenheid, mededogen, samen, verspil uw leven niet. Het niet verspillen houdt in dat je je bewustzijn begrijpt en dat overstijgt. Het is dus een uiterst serieuze zaak.
25:12	So, in one’s life, in one’s daily life, is it possible to be free of the desire for power? Power includes domination, possession, assertion, aggressiveness, all that. So, to understand power, one must understand the whole movement of desire. Right? You’re following all this? Some of you, at least? Because most of us want to fulfil our desires, and when those desires are not fulfilled, we feel frustrated and, from that frustration, there comes all kinds of neurotic activity. So, it’s very important, it seems to me, to understand the nature and the structure of desire, which eventually is will, and will is the essence of power. You’re following all this?	Welnu, is het in je leven, in je dagelijks leven, mogelijk om vrij te zijn van het verlangen naar macht? Macht, met inbegrip van overheersing, bezit, geldingsdrang, agressiviteit, dat alles. Dus om macht te begrijpen moet je het hele proces van het verlangen begrijpen. Nietwaar? Begrijpt u dit allemaal? Sommigen van jullie tenminste? Want de meesten van ons willen onze verlangens vervullen, en als deze verlangens niet worden vervuld, raken we gefrustreerd, en vanuit die frustratie ontstaan allerlei neurotische handelingen. Het is dus erg belangrijk, komt mij zo voor, om de aard en structuur van het verlangen te begrijpen, wat uiteindelijk de wil is, en bij macht draait het om de wil. Begrijpt u dit allemaal?
26:36	So, you must go into this question of desire. We’re not saying that you must not have desire, but to understand it, to go into it, see the results of desire, how desire arises, what is its nature. Not, as the monks throughout the world, religious monks have said, suppress desire. We’re not saying that, on the contrary. When you suppress desire, it must explode in other directions, but to understand, to go into it, to see the whole nature of it, then it becomes something else. So, we’re going to go together in the understanding of desire. You know what desire is, don’t you? Most of you, don’t you? Desire for clothes, desire for cars, desire for man or woman, desire for position, knowledge, desire saying, ‘I wish I was as clever as that man,’ and so on, so on. So, what is this desire, and how does it arise?	U moet zich dus verdiepen in dit vraagstuk van verlangen. Ik zeg niet dat u geen verlangens mag hebben, maar begrijp het, kijk ernaar, kijk naar de gevolgen van verlangens, hoe verlangens ontstaan, de aard ervan. Niet volgens de monniken over de hele wereld, de religieuze monniken die zeggen dat je verlangens moet onderdrukken. Dat zeg ik dus niet, integendeel. Als je verlangens onderdrukt, komen ze extra sterk terug, gericht op iets anders, maar als je ze begrijpt, je erin verdiept, de volledige aard ervan doorkrijgt, dan verandert het. We gaan dus samen in op het begrijpen van verlangen. U weet wat verlangen is, nietwaar? De meesten van u, toch? Verlangen naar kleren, auto's, verlangen naar een man of vrouw, verlangen naar status, kennis, verlangen dat zegt: "Ik wilde dat ik zo knap was als die man", enzovoort, enzovoort. Welnu, wat is dit verlangen en hoe ontstaat dit?
28:19	Please, if I may ask you, or suggest, don’t repeat something that you don’t know, that you have not directly seen, because we are all second-hand human beings. We repeat slogans, what people have said, what you have learnt from books. You have never discovered anything for yourself. And that’s what we’re going to do, find out for yourself, and then it is irrevocable, it cannot be destroyed. It is inviolable, it can never be damaged, if something that you find for yourself.	Alstublieft, ik vraag u of raad u aan, ga niets herhalen wat u niet kent, wat u niet zelf hebt gezien, want we zijn allemaal tweedehands mensen. We herhalen modieuze kreten die anderen hebben gebruikt, die we uit boeken hebben opgestoken. U heeft nooit iets zelf ontdekt. Maar dat gaan we nu juist doen, ontdek het zelf en dan is het blijvend, het kan niet meer worden tenietgedaan. het is onaantastbaar, het kan nooit beschadigd raken als je iets zelf hebt ontdekt.
29:18	So, we’re asking what is desire? How does it come? Because it’s one of the major factors in our life – the want, the want of so many things. Not because you’re lonely you want something, or that you are in bad health, therefore you want something, to be in health – we are not talking… we’re asking, what is desire itself? It is really very simple, if you look at it, if you observe it, very closely. Desire arises, doesn’t it, through perception, through contact, through sensation, and thought. And thought then creates the image. Right? Are you following all this? Seeing, contact, sensation, then desire, and the creation of the image out of that desire, and wanting that. Do you get this? No, see it in yourself, please, not because I point it out. You look at a car, you look at a woman, you look at a house, there’s the visual perception, sensation, then there’s the contact and the desire, desire then creates the image of having that car or that house or that woman or that man. Right? Do you see this? Actually, not because I tell you. And, thought then pursues the fulfilment of that desire. Right? And out of that comes conflict, not being able to fulfil and being able to fulfil. Right.	Ik vraag dus, wat is verlangen? Hoe ontstaat het? Want is het een van de voornaamste factoren in ons leven - het willen, we willen zoveel dingen. Niet dat je iets wilt omdat je eenzaam bent, of een slechte gezondheid hebt en daarom iets wilt, een goede gezondheid - dat bedoel ik niet... ik vraag, wat is verlangen op zichzelf? Het is echt heel eenvoudig, als u ernaar kijkt, als u het waarneemt, goed waarneemt. Verlangen komt op, nietwaar, doordat je iets ziet, door het contact, de gewaarwording en het denken. En dan creëert het denken het beeld. Nietwaar? Begrijpt u dit allemaal? Het kijken, het contact, de gewaarwording, dan verlangen, dan het beeld dat door het verlangen wordt gecreëerd, en het willen hebben. Begrijpt u dit? Nee, zie dit bij uzelf, alstublieft, niet omdat ik het uitleg. U ziet een auto, u ziet een vrouw, u ziet een huis, dat is de visuele waarneming, de gewaarwording, dan komt het contact en ontstaat het verlangen, het verlangen creëert het beeld om die auto te hebben of dat huis of die vrouw of die man. Nietwaar? Begrijpt u dit? Echt, niet omdat ik het u vertel. En dan jaagt het denken de vervulling van dat verlangen na. Nietwaar? En daaruit ontstaat conflict, dat je het wel of niet kunt vervullen. Nietwaar?
32:33	So, desire with its will, is the search for power. Right? You get it? That is, to dominate people, in the name of God, in the name of peace, in the name of ideal revolution, and so on. So, is it possible to live – please listen to it – is it possible to live without will? Right? That means to live without direction. Which doesn’t mean living chaotically. We’ll leave it at that, for the moment. We’ll come back to it, later.	Dus het verlangen met zijn wil is het streven naar macht. NIetwaar? Begrijpt u het? Dat wil zeggen, mensen overheersen uit naam van God, uit naam van vrede, uit naam van de ideale revolutie, enzovoort. Welnu, is het mogelijk om te leven - luister hier alstublieft naar - is het mogelijk om te leven zonder wil? Nietwaar? Dat betekent te leven zonder richting. Wat niet chaotisch leven betekent. We laten het hierbij voor dit moment. Ik kom er later op terug.
33:44	And, also, one of the factors in our consciousness is the many hurts that one has received. Right? The wounds. Are you aware of…? Are we following each other? Right. The wounds, the psychological wounds that one has received from childhood, in the schools, colleges, universities, and as we grow up, in business, in family, the hurts that one has accumulated. Right? Are you aware of it? And the result of those hurts, what takes place when you’re hurt? Either you resist, build a wall around yourself and not to be hurt any more, and, therefore, withdraw from life. Right? And the more you withdraw, the more neurotic you become. Are you following all this? And isolate yourself, not to be hurt. And then one asks, is it possible not to be hurt at all in life? We are aware that we are hurt. That is, when in school an educator compares one boy with another boy, that boy is hurt. Right? You see this, don’t you? When the parents say, ‘You’re not as clever as your brother,’ that’s a hurt. And, when somebody calls you an idiot, that’s a hurt. And so on, there are a great many psychological, deep wounds. And, when there are wounds of such kind, the action from those wounds is to protect oneself, withdraw oneself, to resist. And, out of that resistance, there is violence. You are following all this?	Een van de factoren in ons bewustzijn is ook dat we veel kwetsuren hebben opgelopen. Nietwaar? De wonden. Bent u zich er bewust van...? Volgen we elkaar nog? Goed. De wonden, de psychologische wonden die je van kinds af aan hebt opgelopen, tijdens je schooltijd, hogeschool of universiteit, en zodra we volwassen worden, in je werk, je gezin, de kwetsuren die zich hebben opgestapeld. Nietwaar? Bent u zich hier bewust van? En het gevolg van die kwetsuren, wat gebeurt er als u pijn ervaart? Ofwel u verzet zich, bouwt een muur om uzelf heen om nooit meer gekwetst te worden, en u trekt zich dientengevolge uit het leven terug. Nietwaar? En hoe meer u zich terugtrekt, hoe neurotischer u wordt. Volgt u dit allemaal? En u isoleert zichzelf, om niet meer gekwetst te worden. Dus vraag ik of het mogelijk is om helemaal nooit meer gekwetst te worden? We zijn ons ervan bewust dat we gekwetst zijn. Wanneer een leraar op school de ene jongen met de andere vergelijkt, is die jongen gekwetst. Nietwaar? Dat begijpt u toch, neem ik aan? Als de ouders zeggen: "Jij bent niet zo knap als je broer", doet dat pijn. En als iemand u een idioot noemt, doet dat ook pijn. Zo zijn er enorm veel diepe psychische wonden. En bij zulk soort wonden volgt de handeling dat je jezelf gaat beschermen, je gaat je terugtrekken, gaat je verzetten. En vanuit dat verzet ontstaat geweld. Begrijpt u dit allemaal?
36:28	Now I am… we are asking, is it possible not to be hurt at all? And to totally wipe out the past hurts? You understand the question? The past hurts to be wiped away and never again to be hurt. Right? I wonder if you see this. You have understood my question? And it’s very important to understand this because if we don’t understand this, we have no proper relationship with another. Now, we’re going to go into this question whether it’s possible never to be hurt again and to wipe out the hurts that one has received from childhood. Are you following this, carefully? I hope you’re interested, because it’s your life.	Nu stel ik de vraag, is het mogelijk om helemaal niet gekwetst te worden? En om alle kwesturen van het verleden totaal uit te wissen? Begrijpt u de vraag? Om oude pijn te laten verdwijnen en niet opnieuw gekwetst te raken. Nietwaar? Ik vraag me af of u dit snapt. Heeft u mijn vraag begrepen? Het is erg belangrijk om dit te begrijpen want als we dit niet begrijpen, kunnen we geen fatsoenlijke relatie met elkaar onderhouden. Welnu, we zullen dieper op deze vraag ingaan, of het mogelijk is om niet meer gekwetst te raken en om de pijn te laten verdwijnen die je van kinds af aan hebt opgelopen. Wilt u dit zorgvuldig volgen? Ik hoop dat u erin geïnteresseert bent, omdat het uw leven is.
37:53	What is hurt? You understand my question? When you say, ‘I am hurt,’ what is it that is hurt? Is it not, we’re asking the question so that we two enquire into this. I am not, the speaker is not asserting but we’re enquiring, is it not that you have an image about yourself and it is that image that is hurt? Right? You are following? You see this? You have an image about being clever or not clever, being beautiful or not beautiful, you have an image or a picture or an idea about yourself. Right? And it is that image, that picture is hurt. Right? I wonder if you see this. It’s fairly simple, isn’t it? So, we’re asking, seeing the consequences of being hurt, which is violence, withdrawal, resistance, isolation and all the neurotic behaviour that comes from that isolation, seeing all that, it becomes very important to find out, and urgently, whether such hurts can be wiped away, altogether, and therefore never in life to be hurt. Do you understand what it means? To have an innocent mind, a mind that is untouched, which has never been hurt. The word ‘innocence’ comes from the word, the root of it means ‘a mind that has never been hurt.’ Right? See the beauty of it, first.	Wat is pijn? Begrijpt u mijn vraag? Als u zegt: "Ik ben gekwetst", wat is er dan gekwetst? Is het niet zo - ik stel deze vraag zodat wij beiden deze kunnen onderzoeken, ik ben niet..., de spreker beweert niets, maar we onderzoeken - is het niet zo dat u een beeld heeft over uzelf en is het dat beeld dat is gekwetst? Nietwaar? Begrijpt u? Snapt u dit? U heeft een beeld dat u slim ben of juist niet, knap bent of juist niet, u heeft een beeld, een plaatje of een idee over uzelf. Nietwaar? En het is dat beeld, dat plaatje dat gekwetst is. Nietwaar? Ik vraag me af of u dit snapt. Het is tamelijk eenvoudig, toch? Dus ik vraag, als u de gevolgen van gekwetst zijn begrijpt, zoals geweld, je terugtrekken, verzet, isolement, en het neurotische gedrag dat uit isolement voortkomt, als u dat begrijpt, wordt het erg belangrijk te ontdekken, dringend zelfs, of u die pijn helemaal kunt laten verdwijnen, zodat u nooit meer in uw leven gekwetst zal raken. Begrijpt u wat dat betekent? Om een onschuldige geest te hebben, een geest die niet is aangetast, die nooit gekwetst is. Het woord 'onschuld' komt van het woord... de oorsprong ervan betekent 'een geest die nooit gekwetst is'. Nietwaar? Zie om te beginnen de schoonheid hiervan in.
40:20	So, the image which you call the ‘I’ – ‘I am hurt’ – as long as that image exists, there must be hurt. Right? You see that? As long as I have an image about myself: that I’m clever, that I’m this, I’m that, or that I have a certain reputation, that I’m a great man, that I am this, a dozen images about oneself – as long as you have an image about yourself, you’re going to be hurt.	Welnu, het beeld dat u het 'ik' noemt - 'ik ben gekwetst' - zolang dat beeld bestaat, zal er pijn bestaan. Nietwaar? Begrijpt u dat? Zolang ik een beeld omtrenkt mezelf heb: dat ik knap ben, dat ik dit of dat ben, of een zekere reputatie heb, dat ik een groot man ben, dat ik dit ben, een dozijn beelden omtrent mezelf - zolang u een beeld omtrent uzelf hebt, zult u gekwetst raken.
40:59	So, is it possible not to have an image? Which doesn’t mean that you become vacuous, live in a dreamy world, or become a vegetable. We’re asking the question, as long as you’re hurt, the consequences of being hurt are great, ugly. And, when there is no hurt, your actions are extraordinarily clear. So, is it possible not to have an image about yourself, both professionally – you understand? – that is, like a man who is capable, experts, specialists, and when you question them, they all get hurt, also. Like an ordinary man, he gets hurt when you say he’s a fool, because he’s got an image of himself, and so on. So, is it possible not to have an image? You understand, sir? If you say, ‘How am I to get rid of the image?’ the ‘how,’ which is the method, the system, when you say ‘how,’ that’s implied. Then that system, that method brings about another image – you follow? – and that image will also be hurt. I wonder if you see this. Right? Is this clear? Can we go on? But to see the fact, the actual, that as long as you have an image, you’re going to be hurt, terribly. And, if you want to live a sane life, which means no hurt, and you see the importance of living a sane, clear life without any hurt, naturally, the image disappears. You understand? Bene? If you see the necessity, the importance and the urgency that as long as you have an image you’re going to be hurt, and the consequences of hurt are enormous, if you see that, then you never create an image. Is it clear? Are you doing it now? Or, will you say, ‘I’ll think about it when I go home, when I have a little time.’ You have the time, the leisure, the peace now. If you don’t do it now, because you’re being forced to see it, – you understand? – forced, in the sense, together we are investigating, therefore, together we are seeing the fact. And because you see the fact of being hurt and the consequences, the image-making stops.	Welnu, is het mogelijk om geen beeld te hebben? Wat niet betekent dat u een leeghoofd wordt, of in een droomwereld leeft of een kasplantje wordt. Het gaat er dus om, zolang u gekwetst wordt, heeft dat gekwetst zijn grote en vervelende gevolgen. Maar als er geen pijn is, zijn uw daden buitengewoon zuiver. Welnu, is het mogelijk om geen beeld omtrent uzelf te hebben, ook beroepsmatig - begrijpt u? - ik bedoel, iemand die bekwaam is, deskundig, de specialisten, maar als je hen tegenspreekt, raken ook zij allemaal gekwetst. Net als gewone mensen raakt hij gekwetst als je hem voor een dwaas uitmaakt, omdat hij een beeld van zichzelf heeft, enzovoort. Is het dus mogelijk om geen beeld te hebben? Begrijpt u, meneer? Als u zegt: "Hoe kom ik van dat beeld af?" is het 'hoe' een methode, een systeem, daar komt het 'hoe' zeggen op neer. Dat systeem, die methode brengt weer een ander beeld met zich mee - begrijpt u? - en dat beeld zal ook weer gekwetst worden. Ik vraag me af of u dit begrijpt. Nietwaar? Is dit duidelijk? Zullen we verder gaan? Kijk dus naar het feit, het gegeven dat zolang u een beeld hebt, u verschrikkelijk gekwetst zult raken. En als u een gezond leven wilt leiden, zonder gekwetst te worden, en u het belang inziet van een gezond, probleemloos leven, zonder gekwetstheid, zal het beeld vanzelf verdwijnen. Begrijpt u? Goed? Als u de noodzaak, het belang en de urgentie begrijpt, dat zolang u een beeld heeft u gekwetst zult raken, en de gevolgen van die pijn zijn enorm, als u dat begrijpt, zult u nooit een beeld creëren. Is dit duidelijk? Doet u dit nu? Of zegt u: "Ik zal erover nadenken als ik thuis ben, als ik wat meer tijd heb". U heeft nu de tijd, de ontspanning, de gemoedsrust. Als u het nu niet doet, omdat u wordt gewongen om het te zien, - begrijpt u? - gedwongen in de zin van... samen zijn we op onderzoek uit, zodoende begrijpen we samen dit feit. En omdat u het feit begrijpt van gekwetst raken en de gevolgen ervan, houdt de beeldvorming op.
45:03	So, one asks – please go into this carefully – the image is built by thought. Right? Right? You are following this? Thought has put together the image that I should be something, that I am something. And what is thought? – which we went into the other day. We’ll go into it again. What is thought? What is thinking, upon which all our social, moral, ethical, religious structure is based on – thinking? All the gods and all the churches, all the symbols, the saviours, the – you know, Christ, the Buddha, all that, the whole religious structure, the popes, the priests and the bishops, the archbishops, you know, it’s all based, is brought about by thought, thought of centuries. So, we have to enquire, together, what is thinking. It’s very important, because we’re going to talk over together, fear. After we’ve gone into this question of what is thinking, we’re going to go together into this whole nature of fear, which holds us, so strongly.	De volgende vraag is dus - ga hier alstublieft zorgvuldig op in - het beeld wordt geschapen door het denken. Nietwaar? Begrijpt u dit? Het denken heeft het beeld samengesteld dat ik iets zou moeten worden, dat ik iets ben. En wat is het denken? - waar we onlangs op zijn ingegaan. We zullen er opnieuw op ingaan. Wat is het denken? Wat is denken, waarop onze hele sociale, morele, ethische en religieuze structuur is gebaseerd - denken? Alle goden en alle kerken, alle symbolen, de verlossers, de - u weet wel, Christus, Boeddha, dat alles, de hele religieuze structuur, de pausen, de priesters en de bisschoppen, de aartsbisschop, u weet wel, het is allemaal gebaseerd, tot stand gebracht door het denken, eeuwenlang. We moeten dus onderzoeken, samen, wat het denken is. Het is erg belangrijk, want we gaan samen over angst praten. Nadat we zijn ingegaan op de vraag wat het denken is, gaan we samen in op de hele aard van angst, die ons zo sterk in de greep houdt.
46:59	Thought is the response of memory. You understand this? Thought, memory, is the accumulated facts, knowledge, experience. If you’re an engineer, you have learnt a great deal about engineering, pressures, structure, mathematics, from childhood, and that is stored up in your brain, as knowledge, and, according to that knowledge, you act skilfully or not skilfully. Right? Professionals and the amateurs.	Het denken is de reactie van het geheugen. Begrijpt u dat? Het denken, de herinneringen zijn de opgestapelde feiten, kennis en ervaringen. Als u ingenieur bent, heeft u veel geleerd over techniek, belasting, constructie, wiskunde, van kinds af aan, en dat is opgeslagen in uw brein als kennis, en op basis van die kennis handelt u bekwaam of onbekwaam. Nietwaar? Zowel beroepsmensen als amateurs.
47:46	So, thinking is the response of memory, memory being experience – not only your experience, but man’s total experience, and the accumulated knowledge of centuries of which you are the representative as man or woman. Right? So, thinking is the response of memory. Memory is the past. Right? Of course. I remember something. You can’t remember the future, except, perhaps, astrologically and all that kind of stuff. We can leave all that aside.	Het denken is dus de reactie van de herinneringen, die bestaan uit ervaring - niet alleen uw ervaring, maar de ervaring van de mensheid, en de verzamelde kennis van eeuwenlang die u als man of vrouw met u meedraagt. Nietwaar? Het denken is dus de reactie van het geheugen. Het geheugen is het verleden. Nietwaar? Natuurlijk. Ik herinner me iets. U kunt zich de toekomst niet herinneren, behalve misschien op astrologisch gebied en al dat soort zaken. We zullen dat terzijde laten.
48:41	You know, one must doubt a great deal. You understand? Have doubt. But, if you begin with certainties, you end up in doubt. Right? Do you see that? But if you begin with doubt, doubting everything, not accepting, doubt, then you end up with certainties. But we, unfortunately, begin with certainties and end up with uncertainty, and die.	Weet u, u moet aan veel twijfelen. Begrijpt u? Twijfelen is goed. Maar als u begint met zekerheden, komt u uit bij twijfel. Nietwaar? Begrijpt u dat? Maar als u begint met twijfel, twijfelen aan alles, niet accepteren, twijfelen, dan komt u uit bij zekerheden. Maar wij beginnen helaas met zekerheden en komen uit bij onzekerheden, en sterven.
49:37	So, we are saying, thought is a response of memory, stored up in the brain cells and we are not experts in brain, but it is a fact, you can observe this in yourself, every day. So, there is the image of yourself that gets hurt. And is it possible to be free of that image? And that image has been created by thought, successive incidents, accidents, assertions, all that bring about the hurt to the image. And thought in relationship, in human relationship, is a distorting factor. May we go into that? We’re going to discuss, together, human relationship: the wife and the husband, the boy and the girl. We are saying that thought in relationship – right? – destroys relationship. We’re going to go into that. Because is thought love? Is thought compassion? And, in relationship between two human beings, intimate or otherwise, the movement of thought is the separating factor. Are you following this? By Jove, such a large crowd. I wonder if any of you understand all this.	Ik zei dus, het denken is de reactie van de herinneringen, die zijn opgeslagen in de hersencellen en ik ben geen hersenspecialist, maar dit is een feit, u kunt dit in uzelf waarnemen, elke dag. Welnu, er is dat beeld van uzelf dat gekwetst raakt. En is het mogelijk om vrij te zijn van dat beeld? En dat beeld is gecreëerd door het denken, opeenvolgende gebeurtenissen, toevalligheden, beweringen, zorgen er allemaal voor dat het beeld gekwetst raakt. En het denken in relaties, in menselijke relaties, is een verstorende factor. Is het goed dat ik daar op inga? We gaan samen praten over menselijke relaties: de vrouw en de man, de jongen en het meisje. Ik zeg dat het denken in relaties - nietwaar? - de relatie kapotmaakt. We zullen daar op ingaan. Want is het denken liefde? Is het denken mededogen? In de relatie tussen twee mensen, intiem of anderszins, is het proces van het denken de scheidende factor. Begrijpt u dit? Bij Jupiter, wat een grote menigte. Ik vraag me af of er iemand is die dit allemaal begrijpt.
52:10	So, we’re going to talk over together the problem of relationship. And it’s one of the most important things in life. If you’re not related properly to nature, the trees, birds, to nature, then you are not properly related to man or woman. And life is relationship, and it becomes very, very important to find out what is right relationship. We’ll start with facts, and we’re only dealing with facts, not with ideas what relations should be, should not be, what it must be – those are all… those are not facts. What actually is the relationship between you and your wife or your girl or your boy, actually? Is there any relationship at all? And what does the word ‘relationship’ mean? To be related, to be in contact, to be in touch, both physically as well as psychologically. Right? Not to be separate. Right? The word means that. I am related to you. That word implies tremendous significance. And, we’re going to look at it, factually. What is actually, in daily life, taking place?	We zullen dus samen het probleem van relaties bespreken. En het is een van de belangrijkste zaken in het leven. Als u niet op een goede manier in verhouding staat tot de natuur, de bomen, de vogels, de natuur, dan staat u ook niet in een goede verhouding tot uw man of vrouw. En het leven gaat om relaties, en het wordt heel erg belangijk om erachter te komen wat de juiste relatie is. We beginnen met de feiten, we kunnen alleen van de feiten uitgaan, niet van ideeën over hoe een relatie hoort te zijn, of niet hoort te zijn, hoe het moet zijn - dat zijn allemaal... dat zijn geen feiten. Hoe ziet uw relatie met u en uw vrouw of je vriendin of vriend er nu echt uit? Is er wel sprake van een relatie? En wat betekent het woord 'relatie'? In relatie staan, in contact staan, voeling hebben met elkaar, zowel lichamelijk als psychologisch. Nietwaar? Niet los van elkaar. Nietwaar? Dat betekent het woord. Ik sta in relatie tot jou. Dat woord heeft een enorme betekenis. Hier gaan we naar kijken, op grond van feiten. Wat vindt er in het dagelijks leven nu echt plaats?
54:37	Whether you’re married or not married, every incident, every word, every assertion in that relationship, which is very delicate, an image is formed, isn’t it? Right? You are following this? You have an image about your wife or your girl, and the girl has an image about you. That’s simple. Right? Are you aware of this? Are you? Be simple, sir. Know it yourself. You don’t have to say ‘yes’ or ‘no,’ but know it for yourself. As long as you have an image, there must be division. Right? When you say, ‘I know my wife,’ or my girlfriend, or the boyfriend, when you say, ‘I know,’ in that very assertion you find security. Right? You are following all this? And that security is the result of having… is the factor that there is the image you have about her or him. And that image gives you great sense of security. Doesn’t it? Do you actually know your girlfriend or wife or husband, actually? Of course, not. You know all the reactions, all the superficial things because you have an image about her and she has an image about you, and these two images have a relationship which is words, memories, ideas. Right? I wonder if you see all this. Are you unwilling to see all this? Because you have already settled in your own mind you have a marvellous relationship.	Of u nu getrouwd bent of niet, met elk voorval, elk woord, elke bewering in die relatie, die erg breekbaar is, wordt een beeld gevormd, nietwaar? Begrijpt u dit? U heeft een beeld omtrent uw vrouw of vriendin, en uw vriendin heeft een beeld van u. Dat is eenvoudig. Nietwaar? Bent u zich hiervan bewust? Echt? Het is eenvoudig, meneer. Herken het zelf. U hoeft geen 'ja' of 'nee' te zeggen, herken het voor uzelf. Zolang u een beeld heeft, moet er verdeeldheid bestaan. Nietwaar? Als u zegt: "Ik ken mijn vrouw", of mijn vriendin of vriend, als u zegt: "Ik weet het", dan vindt u in die bewering zekerheid. Nietwaar? Begrijpt u dit allemaal? En die zekerheid is het resultaat van het hebben... is een aanwijzing dat er een beeld bestaat dat u over hem of haar heeft. En dat beeld geeft u een groot gevoel van veiligheid. Nietwaar? Kent u uw vriendin of vrouw of man wel echt? Natuurlijk niet. U kent alle reacties, alle oppervlakkige zaken omdat u een beeld van haar hebt en zij een beeld van u heeft, en deze twee beelden hebben een relatie die uit woorden, herinneringen en ideeën bestaat. Nietwaar? Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt. Wilt u dit allemaal wel begrijpen? Omdat uw geest er al op is ingesteld dat u een geweldige relatie heeft.
57:14	Look, sirs, if you’re a man, you go off to your office or the factory or some work and there you’re ambitious, greedy, envious, wanting success, position. Right? And you come home and she also wants… goes out to work, in America, she has her ambitions, desire for success, position. Right? Where is your relationship? In bed? And is that all the relations you have? And what is your relationship to your children? None at all. Are you following all this? See what we are producing in the world. For God’s sake, it’s your world. And thought is the factor in your relationship, not love. And thought is memory. You understand? Remembrance. So, is it possible to live a life with another, intimately or otherwise, without any sense of image? That requires great attention, care. But you’re not willing to give that care and attention because you’re concerned about yourself – right? – and she is concerned about herself. The concerns are both the same, both are ambitious, both are – all the rest of it. You understand? I wonder if you capture all this. Yes?	Kijk, als u een man bent gaat u naar kantoor of de fabriek of ander werk en daar bent u ambitieus, hebzuchtig, jaloers, streeft u naar succes, status. Nietwaar? En u komt thuis en dan wil zij ook... gaat ook naar haar werk, in Amerika, zij heeft haar ambities, verlangen naar succes, status. Nietwaar? Waar is uw relatie? In bed? En bestaat daaruit uw hele relatie? En hoe is de relatie met uw kinderen? Die is er helemaal niet. Begrijpt u dit allemaal? Kijk wat we voortbrengen in de wereld. In hemelsnaam, het is uw wereld. En het denken is de belangrijkste factor in uw relatie, niet de liefde. En het denken is herinnering. Begrijpt u? Herinnering. Welnu, is het mogelijk met elkaar te leven, intiem of anderszins, zonder ook maar enig beeld van elkaar? Dat vereist enorme aandacht, zorg. Maar u bent niet bereid om die zorg en aandacht te geven want u bent bezig met uzelf - nietwaar - en zij is bezig met zichzelf. Beiden zijn met hetzelfde bezig, beiden zijn ambitieus, beiden zijn - noem maar op. Begrijpt u? Ik vraag me af of u dit allemaal in u opneemt. Ja?
59:27	So, one asks at the end of it: what is love? You follow? Are we going along together? Is love desire? Is love sex? Is love attachment? Is love being concerned about oneself, eternally? Is love jealousy? And can there be love when there is fear? Can there be love when there is only the search for pleasure? You understand all this? So, we’re going to go into this question of what is pleasure. No, let’s deal with first, what is fear. Shall we? Shall we go into that? Are you getting tired? Are you quite sure? Can you sustain a long time, give your attention? I hope so. Now, we are going to talk about fear.	Welnu, tenslotte stel ik de vraag: wat is liefde? Begrijpt u? Gaan we samen verder? Is liefde verlangen? Is liefde seks? Is liefde gehechtheid? Is liefde de hele tijd bezig zijn met jezelf? Is liefde jaloezie? En kan er liefde zijn wanneer er angst is? Kan er liefde zijn als je alleen maar genot nastreeft? Snapt u dit allemaal? Laten we ingaan op de vraag wat genot is. Nee, laten we eerst behandelen wat angst is. Goed? Zullen we het daarover hebben? Wordt u een beetje moe? Weet u het heel zeker? Kunt u het nog een tijd volhouden, aandachtig zijn? Ik hoop het. Welnu, we gaan het over angst hebben.
1:01:18	You know, as long as you have fear, one lives in darkness. Right? All our actions are distorted. Fear is like a terrible disease, and we put up with it, we live with it, we accept it, because we don’t know what to do with it, how to be free of it. So, we’re going to enquire into the whole problem of fear. And, first of all, to go into it, we are not analysing, because an analyser is the analysed. Are you following this? Is this something new to you? We are saying, the analyser is the analysed. The analyser is not different from the thing which he’s analysing, he is part of that analysis. Right? Analysis implies division. Right? Are you following this? Analysis implies time. You go to a psychologist, if you have the money and the time and the trouble, and all that business, he will analyse you. That means you are different from the analyser. Right? And the analyser is his own analysis. I wonder if you see all this. No? Do you understand this or not at all? Because we are saying analysis does not solve any problem. On the contrary, it perpetuates the problem, prolongs it. Because, see, I analyse myself. Right? If I don’t go to a professional, I analyse myself. What is implied in that? I analyse myself: I am different from the thing which I am going to analyse. Right? But is that a fact? That which I analyse is me, who is analysing. You’re following this? No?	Weet u, zolang je bang bent, leef je in duisternis. Nietwaar? Al onze handelingen zijn verkeerd. Angst is als een vreselijke ziekte, we verdragen het, we leven ermee, we accepteren het, omdat we niet weten wat we ermee moeten doen, hoe we er vrij van kunnen zijn. We gaan dus het hele probleem van angst onderzoeken. Allereerst, als we erop ingaan, gaan we niet analyseren, omdat degene die analyseert het geanalyseerde is. Begrijpt u dit? Is dit iets nieuws voor u? Ik zeg dus dat degene die analyseert het geanalyseerde is. De analyticus verschilt niet van wat hij aan het analyseren is, hij is een deel van die analyse. Nietwaar? Analyse leidt tot verdeeldheid. Nietwaar? Begrijpt u dit? Voor analyse is tijd nodig. U gaat naar een psycholoog, als u geld en tijd heeft en u zich de moeite getroost, al dat soort zaken, zal hij u analyseren. Dat betekent dat u verschilt van de analyticus. Nietwaar? Maar analyticus is zijn eigen analyse. Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt. Nee? Begrijpt u dit of helemaal niet? Want ik zeg dat analyse geen enkele probleem oplost. Integendeel, het laat het probleem bestaan, verlengt het dus. Want kijk, ik analyseer mezelf. Nietwaar? Als ik niet naar een deskundige ga, analyseer ik mezelf. Wat houdt dat in? Ik analyseer mezelf: ik verschil van wat ik ga analyseren. Nietwaar? Maar klopt dat wel? Datgene wat ik analyseer ben ik, degene die aan het analyseren is. Begrijpt u dit? Nee?
1:04:42	Don’t you ever think about all these things? Is this all utterly new and fantastic? And you are all very educated people, aren’t you? Doesn’t matter. Let’s go on with this.	Denkt u nooit na over al deze zaken? Is dit allemaal totaal nieuw en vreemd? Maar u bent allemaal goed opgeleid, toch? Geeft niet. Laten we ermee verder gaan.
1:05:08	So, analysis implies time, division. It is like, analysis is analysing himself, all the time, it has no meaning. So, we’re not analysing, but we’re only observing. To look at that tree without analysis. You understand? Just to look at the mountain, or your friend sitting beside you, or the girl. Just to look, not to analyse. So, we’re going to do the same with regard to fear. We’re not analysing, we are merely observing fear, the nature of fear, the cause of fear, the structure of fear.	Analyse betekent dus tijd, verdeeldheid. Het is alsof de analyse zichzelf analyseert, zonder ophouden, het heeft geen zin. We gaan dus niet analyseren, maar we nemen alleen maar waar. Naar die boom kijken zonder analyse. Begrijpt u? Alleen maar kijken naar die berg, of je vriend die naast je zit, of je meisje. Alleen maar kijken, niet analyseren. We gaan dus hetzelfde doen met betrekking tot angst. We analyseren niet, we nemen angst slechts waar, de aard van angst, de oorzaak van angst, de structuur van angst.
1:06:09	You know what you are, you know your fears: fear of loneliness, fear of old age, fear of not fulfilling, fear of losing, fear of being attached, and you might lose that which you are attached to, fear of not having success in life – dozens of fears. Right? Are you aware of one fear, at least? Here, now, sitting there, are you aware of your fear? What do you say, sirs? Yes? May I go on? We are not analysing, we are observing. Will you examine, observe the many branches of fear, or fear itself? You understand? You understand, one may be afraid of loneliness, one may be afraid of one’s wife or husband, girl or boyfriend, one may be afraid of losing what you have, one may be afraid of a job, losing a job and not having a job, and so on. And, psychologically, one may be afraid of this extraordinary sense of loneliness. Right? One may be afraid of being attached, and losing. Or one may be afraid of death, of a disease, pain that you have had, and you don’t want that pain tomorrow and therefore afraid. There are many, many fears. Do we – please listen, please carefully listen – do you take one fear after the other or do you observe the central fact of fear? You understand my question? Do you look at the fragments of fear, fragments of fear or the whole, total fear? Which is it that you want to do? Right.	U weet wie u bent, u kent uw angsten: angst voor eenzaamheid, ouderdom, angst om niet te slagen, angst om te verliezen, angst om gehecht te raken, en u zou kunnen verliezen waar u aan bent gehecht, angst om geen succes te hebben in het leven - tientallen angsten. Nietwaar? Bent u zich op z'n minst van één angst bewust? Hier en nu, terwijl u daar zit, bent u zich bewust van uw angst? Wat zegt u, mensen? Ja? Kan ik verder gaan? We analyseren niet, we nemen waar. Wilt u alle vertakkingen van angst onderzoeken, waarnemen, of de angst zelf? Begrijpt u? Begrijpt u, je kunt bang zijn voor eenzaamheid, je kunt bang zijn voor je vrouw of man, vriend of vriendin, je kunt bang zijn om te verliezen wat je hebt, je kunt bang zijn voor je baan, je baan verliezen en werkloos zijn, enzovoort. En psychologisch kun je ook bang zijn voor een diep gevoel van eenzaamheid. Nietwaar? Je kunt bang zijn om gehecht te raken en te verliezen. Je kunt bang zijn voor de dood, voor een ziekte, de pijn die je geleden hebt, en die pijn wil je morgen niet, daarom ben je bang. Er zijn vele angsten. Neemt u - luister alstublieft, luister alstublieft goed - neemt u elke angst een voor een of kijkt u naar angst als het belangrijkste feit? Begrijpt u mijn vraag? Kijkt u naar de onderdelen van angst, delen van de angst, of naar de totale angst als geheel? Wat van de twee wilt u doen? Goed.
1:09:38	Will you take one fear at a time: fear of loneliness, fear of death, fear of not having a job, fear that your wife or girlfriend may turn away from you, one by one, or the root of fear? You understand my question? Which is it that you want to do? The whole fear or the varying expressions of fear? Well, sirs? If you tackle the root of fear – right? – then the whole, the tree of fear disappears. You understand my question? If you tackle the root of it, the various fragments lose their meaning. Understood? So, we’re going to do that. Either you want to tackle, to grasp, understand the fragmentary fears, or the very root of it. If you understand, go into the very root of it, the fragmentary fears disappear. You get it? So, we’re going to go into this question of fear, radically, at the very root of it, whether it’s possible to be free of the total fear, of all fear, both superficial fears and the deep-rooted fears, the unconscious, unknown fears.	Neemt u één angst per keer: angst voor eenzaamheid, angst voor de dood, angst voor werkloosheid, angst voor het weglopen van uw vrouw of vriendin, een voor een, of kijkt u naar de wortel van angst? Begrijpt u mijn vraag? Wat van de twee wilt u doen? De angst als geheel of de uiteenlopende uitingen van angst? Nou, mensen? Als u de wortel van de angst aanpakt - nietwaar? - dan zal de hele boom van de angst verdwijnen. Begrijpt u mijn vraag? Als u het bij de wortel aanpakt, zullen de verschillende onderdelen hun betekenis verliezen. Begrepen? Oké, dan zullen we dat doen. Ofwel u wilt de aparte delen van de angst aanpakken, begrijpen, of juist de wortel ervan. Als u dat begrijpt, naar de wortel ervan gaat, verdwijnen de aparte delen van de angst. Snapt u? We verdiepen ons dus in dit vraagstuk van de angst, radicaal, de wortel ervan, of het mogelijk is vrij te zijn van de totale angst, van alle angst, zowel oppervlakkige angsten als de diepgewortelde angsten, de onbewuste, onbekende angsten.
1:11:56	What time is it, sirs? Questioner: Twelve seventeen.	Hoe laat is het, mensen? V: 17 over 12.
1:12:03	Q: Twelve fifteen. Q: Twelve twenty.	V: 15 over 12. V: 20 over 12.
1:12:11	K: You mean to say we have been talking over, together for an hour and twenty minutes? Aren’t you tired? Q: No.	K: Wilt u zeggen dat we samen al een uur en 20 minuten hebben gesproken? Bent u niet moe? V: Nee.
1:12:21	K: No, no, just a minute. Just a minute, sir, because this is… I can go into it. Will you go into it, very carefully, with me, even though you have spent an hour? Q: Yes.	K: Nee, nee, wacht even. Wacht even, meneer, omdat dit erg... Ik zal erop ingaan. Wilt u er met mij zorgvuldig op ingaan, ook al hebt u er al een uur aan besteed? V: Ja.
1:12:35	K: Will you honestly? Right! Q: Yes. We are now going to observe fear, fear at the very root, the root of it. And, we are saying, it is not analysis, because analysis will not eradicate fear. Analysis, as we pointed out, takes time, the analyser thinking different from that which is analysed, when they are both essentially the same, and so on. So, we’re going to observe, together. You are not going to listen to me and then accept it, but together. And, we have to also understand, in going into this question of fear, what is freedom? Freedom, apparently for most people, is freedom of choice. They think they are free when they can choose: choose to go to a different town, different country, travel – freedom. Choice is the very denial of freedom. There are two types of freedom: freedom from something, freedom from fear – and freedom. You understand? It is only when you are caught in a prison that you want to be free from prison. But when you are free, there is no question of being free from something. You understand? I wonder if you have even done that.	K: Echt waar? Goed! V: Ja. We gaan nu de angst waarnemen, de wortel van de angst. En ik zeg daarbij dat het geen analyse is, omdat analyse de angst niet zal uitroeien. Analyse, zoals ik heb uitgelegd, vergt tijd, de analyticus die denk dat hij verschilt van wat er wordt geanalyseerd, terwijl ze in wezen dezelfde zijn, enzovoort. We gaan dus waarnemen, gezamenlijk. Jullie gaan niet naar mij luisteren en het dan aannemen, we doen het gezamenlijk. En ook moeten we begrijpen, terwijl we ons in dit vraagstuk verdiepen, wat vrijheid is. Vrijheid is, voor de meesten kennelijk, vrijheid van keuze. Ze denken vrij te zijn als ze kunnen kiezen: kiezen om naar een andere stad te gaan, een ander land, reizen - vrijheid. Kiezen is juist de ontkenning van vrijheid. Er zijn twee soorten vrijheid: vrijheid van iets, vrijheid van angst - en vrijheid. Begrijpt u? Alleen als je gevangen zit wil je vrij zijn uit de gevangenis. Maar als je vrij bent, komt de vraag niet bij je op om ergens vrij van te zijn. Begrijpt u? Ik vraag me af of u dit wel snapt.
1:14:49	So, we are going to look into this. Freedom, not from something, the demand, the necessity, the fullness and the depth of this sense of freedom, not from anything. So, we are going to look into fear. What is the root of fear? The root of fear is time. Do look at it, carefully. Don’t accept what I am saying. The root of fear, we are saying, is time. Look: one has had pain last week, physical pain, and you don’t want it to occur again and you are afraid it might happen. Right? So, the remembrance of pain which you had a week ago and not wanting it again. So, there is time. You understand? Fear is essentially, basically, fundamentally a question of time. Go into it, I’m going to go slowly into it.	We gaan er ons dus in verdiepen. Vrijheid, niet ergens van, de behoefte, de noodzaak, de volledigheid en de diepte van dit gevoel van vrijheid, niet vrij van iets. We gaan dus kijken naar angst. Wat is de wortel van de angst? De wortel van angst is tijd. Kijk hier zorgvuldig naar. Neem niet aan wat ik zeg. De wortel van angst, zeg ik, is tijd. Kijk: je hebt vorige week pijn geleden, fysieke pijn, en je wilt dat dat niet weer gebeurt maar je bent wel bang voor herhaling. Nietwaar? Dus de herinnering aan pijn die je een week geleden had en die niet opnieuw willen voelen. Dat betekent dus tijd. Begrijpt u? Angst is in wezen, basaal, fundamenteel een kwestie van tijd. Verdiep je erin, ik zal dat nu langzaam doen.
1:16:36	What is time? This is an immense question, but we will have to make it very brief. We’ll continue it, tomorrow, if you are willing, and if you are here. Time is movement – right? – from here to there, it’s a movement, by the clock, as well as psychologically. Right? Moving from ‘what is’ to ‘what should be,’ that demands time. And you might not achieve what you want to be, and therefore there is fear. So, time is the factor of fear. Look: I am afraid, suppose one is afraid of death. That is in the future. Right? If death happened instantly, there is no fear. You are following this? So, time is the factor of fear. And what is time, apart from the chronological fact, by the watch, when you have to take a bus, car and all that, what is the factor of time? What is time? I will see you tomorrow – right? – that is a fact of time. Right? And I hope to change from what I am to what I should be. That requires time. And time is – I don’t think you’ll understand. I’ll go on.	Wat is tijd? Dit is een enorm vraagstuk, maar we moeten het kort houden. We gaan er morgen op door. Als jullie dat goed vinden, en je hier nog bent. Tijd is een beweging - nietwaar? - van hier naar daar, het is een beweging, zowel via de klok als in psychologische zin. Nietwaar? Een beweging van 'wat is' naar 'wat zou moeten zijn', dat vereist tijd. U zou misschien niet kunnen bereiken wat u zou willen zijn, en daardoor ontstaat angst. Dus tijd is de oorsprong van angst. Kijk: ik ben bang, stel je bent bang voor de dood. Dat is in de toekomst. Nietwaar? Als de dood onmiddellijk intreedt, is er geen angst. Begrijpt u dit? Dus tijd is de factor die angst veroorzaakt. En wat is tijd, los van het chronologische gegeven via het horloge, als u de bus moet halen of met de auto weg moet, wat is de factor tijd? Wat is tijd? Ik zie u morgen - nietwaar? - dat is een tijdsgegeven. Nietwaar? En ik hoop te veranderen van wat ik nu ben in wat ik zou moeten zijn. Daar is tijd voor nodig. En tijd is - ik denk niet dat u dit zult begrijpen. Ik ga verder.
1:18:49	Time ceases when there is only ‘what is.’ You understand? You understand, when I… when one is violent, time is necessary to become non-violent. Right? But when there is only violence and not its opposite, there is no time. I wonder if you get this. It’s up to you.	De tijd houdt op als er alleen maar 'wat is' bestaat. Begrijpt u? Begrijpt u, als ik... als je gewelddadig bent, is er tijd nodig om niet-gewelddadig te worden. Nietwaar? Maar als er alleen maar geweld is zonder het tegendeel, is er geen tijd. Ik vraag me af of u dit snapt. Dat is aan u.
1:19:39	So, time is a movement. Movement implies not only time but thought – right? – going from here to there. All movement of thought is time. Right? All movement of thought is measure and time. Are we moving? No, this is too difficult for you. So, time is the factor of fear. Time is brought about by thought – right? – that I will die in two years’ time, therefore I’m frightened – right? – and I think about it. So, thought and time, which are both the same, is the basic factor of fear. And there is no fear when there is only the absolute fact, instantly. Do you understand all this? That is, can you observe the movement of time as thought which breeds fear? Right? You understand? I am afraid of tomorrow. The fear comes into being when I think what might happen tomorrow. Right? Or I’ve had pain yesterday and I don’t want it to happen again. I don’t want to have that pain again and it might happen, and there is fear. Right? So fear is the movement of time and thought. And then arises a fundamental question, which we will go into, perhaps, tomorrow and the three other meetings: can thought come to an end? Can thought have a stop? Which means, can the brain, with all its conditioning – you follow? – can the brain stop the activity of memory? Only where it is necessary, and where it is not necessary. You understand? So, we will continue with fear and the rest of it, tomorrow. And I hope you have understood some of all this.	Welnu, tijd is een beweging. Beweging betekent niet alleen tijd maar ook denken - nietwaar? - van hier naar daar gaan. Elke beweging van het denken is tijd. Nietwaar? Elke beweging van het denken is meten en tijd. Zijn wij in beweging? Nee, dit is te moeilijk voor jullie. Dus tijd is de oorpsprong van angst. Tijd wordt door het denken teweeggebracht - nietwaar? - dat ik binnen twee jaar zal overlijden, daarom ben ik bang - nietwaar? - en daar denk ik over na. Welnu, het denken en de tijd, die beide hetzelfde zijn, zijn de belangrijkste factoren voor angst. En er is geen angst wanneer er onmiddellijk sprake is van het absolute feit. Begrijpt u dit allemaal? Dat wil zeggen, kunt u de beweging van de tijd in het denken, dat de angst voortbrengt, waarnemen? Nietwaar? Begrijpt u? Ik ben bang voor morgen. De angst komt op zodra ik denk aan wat er morgen kan gebeuren. Nietwaar? Of ik had gisteren pijn en wil dat niet opnieuw laten gebeuren. Ik wil die pijn niet opnieuw ervaren maar het zou kunnen gebeuren, dus daar is de angst. Nietwaar? Angst is dus de beweging van tijd en denken. Dan komt er een fundamentele vraag naar boven, waar we misschien morgen en de drie andere bijeenkomsten op in zullen gaan: kan het denken tot een einde komen? Kan het denken stilstaan? Wat betekent, kan het brein, met al zijn conditionering - begrijpt u? - kan het brein de werking van het geheugen stoppen? Slechts waar het nodig is, maar niet waar het niet nodig is. Begrijpt u? Welnu, we zullen morgen verder gaan over angst en alles wat daarbij hoort. En ik hoop dat jullie van dit alles iets begrepen hebben.
1:23:28	Please, it’s so unnecessary to clap. When you clap, what are you clapping for? For understanding yourself?	Alstublieft, het is zo onnodig om te klappen. Als jullie klappen, waar klap je dan voor? Voor het begrijpen van jezelf?