Krishnamurti Subtitles home


OJ81Q1 - 1ste vraag & antwoord bijeenkomst
Ojai (VS)
5 mei 1981



0:19 Ik ben bang dat we niet alle vragen die we gekregen hebben, kunnen beantwoorden. Het zijn er te veel. een bepaalde vraag niet aan de orde komt. Uit de grote hoeveelheid vragen hebben we enkele gekozen waar we dieper op in zullen gaan.
0:50 Hoe nu benaderen we een vraag? Als jullie al deze vragen op je bord hadden gekregen, hoe zou je ze dan beantwoorden? Wat zou je aanpak zijn, hoe zou je naar de vraag luisteren, wat is je reactie op die vraag? Kom je met een antwoord, of bekijk je de vraag zelf? Hoe pak je een vraag aan?
1:32 Eerste vraag: 'U praat over de negatieve gevolgen van conditionering. Toch zeggen veel psychologen, filosofen en anderen dat de mens alleen door de juiste vorm van conditionering helder kan denken en handelen. Wat is hierop uw antwoord?
1:58 Ik zal het nog eens voorlezen. 'U praat over de negatieve gevolgen van conditionering. Toch zeggen veel psychologen, filosofen en anderen dat de mens alleen door de juiste vorm van conditionering helder kan denken en handelen. Wat is uw antwoord?
2:25 Wel, hoe zouden jullie die vraag beantwoorden, als die aan jullie gesteld werd? Jullie moeten erover nagedacht hebben. Hoe zouden jullie daarop reageren? Hoe zouden jullie zo'n vraag aanpakken? Hoe luister je naar zo'n soort vraag? Doe je dat na veel gelezen te hebben, misschien een paar psychologen en filosofen, en hun boeken over het een of ander? Kun je er dan pas op ingaan en vanuit je geheugen antwoord geven op die vraag? Of veeg je alles aan de kant wat anderen gezegd hebben? Hoe zou je hierop antwoorden?
3:33 Het is volgens mij zonneklaar dat alle mensen overal ter wereld na al die miljoenen jaren, geconditioneerd zijn. Dat is een feit. Ze zijn geconditioneerd door hun religies, door de gevestigde orde, door economische omstandigheden, door het klimaat, voedsel, kleding, door hun familie, door hun opleiding, enzovoort. Alle mensen, overal ter wereld, zijn geconditioneerd. Dit is een plausibel en aanvaardbaar feit. En vervolgens zijn er psychologen en filosofen die zeggen dat je deze conditionering moet accepteren. Jullie hebben daar zeker ook van gehoord. Sommigen van hen beweren dat deze conditionering niet veranderd kan worden. De mens en zijn staat van zijn zullen nooit veranderen. Er zal nooit een mutatie optreden in deze conditionering. Dus, maak er maar het beste van! En als je een knap schrijver bent en dingen mooi kunt voorstellen, werk je dat verder uit en word je beroemd. En wij, arme leken, geloven die knappe koppen en geleerden, en slikken hun beweringen. Maar als we dat allemaal opzij kunnen vegen en naar onszelf kijken, hoe pakken we dit dan aan, namelijk dat we allemaal geconditioneerd zijn? Als je in India woont, ben je op een bepaalde manier geconditioneerd door religie, bijgeloof, onwetendheid, armoede, het klimaat, voedsel, ruimtegebrek, overbevolking. En in het Westen zie je precies dezelfde verschijnselen De christenen zijn na 2000 jaar ook geconditioneerd door hun samenleving, cultuur en zo.
6:30 Blijkbaar onderzoeken filosofen en psychologen zichzelf niet goed. Ze vormen theorieën, experimenteren met duiven, ratten en andere dieren, en daaruit leiden ze het een en ander af. Maar ze zeggen nooit: 'Kijk, ik ben geconditioneerd, mijn condtionering is mijn religie, mijn maatschappij, mijn familie, mijn naam, de traditie. Laten we eens kijken of ik dit alles niet ongedaan kan maken en ontdekken of het eigenlijk wel mogelijk is de geest te bevrijden van zijn conditionering.' Oké? Zullen we dat nu samen gaan doen? Snappen jullie het? Ben ik duidelijk genoeg?
7:36 We zijn geconditioneerd voor een leven in Amerika. Je bent geconditioneerd door de welvaartstaat, door deze enorme hang naar plezier en amusement, de grillige godsdienst en het romantische Oosten met zijn goeroes en zo. We zijn helaas geconditioneerd. Kunnen we ons bewust worden van deze conditionering, haar blootleggen? Stel, ik ben geconditioneerd. Ik ben geboren in India met alle onzin die doorgaat voor religie. Men was er ongelooflijk orthodox toen de spreker geboren werd, vreselijk zogenaamd religieus, een kaste van brahmanen met hun traditie, enzovoort. Als we ons daar bewust van zijn, kunnen we ons dan feitelijk bevrijden van deze zware... van zoveel duizenden jaren zogenaamde beschaving?
9:21 Dat is het probleem waar de vraagsteller mee zit. Hij vraagt: 'Kan ik vrij zijn van dit alles?' Wie spreekt de waarheid? De filosofen en psychologen, de mensen die beweren dat je totaal niets kunt doen aan de conditionering van de mens? Je kunt de mens een beetje aanpassen, maar nooit radicaal veranderen. Als je dat aanvaardt - wat de gemakkelijkste weg is -, kun je de rest van je leven een beetje voorthuppelen in het kleine kringetje van je conditionering en zeggen dat het nu eenmaal zo is. Maar als je er veel dieper in afdaalt, als je wilt uitzoeken wat conditionering is en of het mogelijk is er tot in het diepst van je wezen, tot in de wortel van de conditionering er vrij van te zijn. Dat is de vraag.
10:55 Hoe pak je dat aan? Ik zie in dat ik geconditioneerd ben. Wat bedoelen we eigenlijk met het woord 'conditionering'? Het brein is uitermate plooibaar en vernuftig. Het bezit een buitengewoon vermogen dingen op te nemen en vast te houden. Het sluit zich graag op binnen zekere begrenzingen en voelt zich veilig binnen die begrenzing wat in feite de conditionering is. Ik hoop dat jullie dit begrijpen. Ga ik misschien te snel? Het voelt zich veilig binnen die conditionering, zeker en beschermd, en laat die niet graag los om eens goed te kijken. Dat wil het niet omdat het al zo lang gevangen zit in die gewoonte, het brein zit al vele duizenden jaren gevangen in een beperkte ervaring en kennis, dus voelt het zich volkomen veilig binnen die conditionering. En het neemt voor zoete koek aan wat psychologen en filosofen, alle anderen zeggen: 'Leef ermee. Wees er gelukkig mee. Maak er het beste van.' Betere toiletten, betere relaties, altijd een beetje beter, een beetje gerieflijker. En alle psychologen helpen ons om een beetje gelukkiger te zijn, een beetje beter aangepast, zodat we gemakkelijker aanvaarden wat bij deze conditionering inhoudt.
13:20 Als je daarentegen zegt: 'Ik wil werkelijk uitzoeken, niet wat de psychologen en anderen beweren, maar ik wil echt gaan uitzoeken of deze conditionering ooit ongedaan gemaakt kan worden.' Ten eerste, wat zijn de gevolgen van deze conditionering? Wat gebeurt er met een geest, of met een geconditioneerd brein, voordat we kunnen zeggen: 'Ik moet vrij zijn van condionering.'? Zitten we op dezelfde golflengte, zullen we hiermee doorgaan? Jullie doen het voor jezelf. Ik doe het niet voor mij. Dit is geen groepsanalyse of groepstherapie, al die onzin. We proberen uit te zoeken of het mogelijk is het brein te bevrijden van zijn conditionering. Als je geconditioneerd bent, als het brein geconditioneerd is, komen uit die conditionering allerlei vormen van conflict voort. Stel, ik ben geconditioneerd als hindoe of als katholiek of protestant, of wat dan ook. Een dermate geconditioneerd brein kwijnt natuurlijk weg. Nietwaar? Zitten we nog op één spoor? Als je blijft herhalen dat je een christen bent, dat je je zo dient te gedragen, dat je zo moet zijn, dat er maar één verlosser is, enzovoort, - deze voortdurende herhaling en aanvaarding van iets onwerkelijks dat op geen enkele manier met de feiten overeenstemt - dan moet het brein wel steeds verder wegkwijnen. Nietwaar? Dit is zo klaar als een klontje. Als je voortdurend herhaalt dat je Engelsman bent, of katholiek, 'ik ben dit, ik ben dat', dan zal het brein vanzelfsprekend mechanisch worden, zal het onvermijdelijk kleingeestig worden en geleidelijk steeds meer wegkwijnen. Dat zie je overal gebeuren, toch?
16:35 Dat is een van de gevolgen van conditionering. Conditionering kent nog veel meer gevolgen, zoals isolement en verdeeldheid. Waar verdeeldheid heerst, moet conflict zijn. Alstublief, we zijn onszelf aan het onderzoeken. We beschouwen onze conditionering en onderwerpen die aan een onderzoek. De spreker is dat niet aan het doen, jullie zijn aan het onderzoeken. Ik verwoord het alleen maar. Oké? Laat dit duidelijk zijn. Het is niet zo dat jullie luisteren en aanvaarden wat de spreker zegt, maar werkelijk aan het kijken zijn naar jullie eigen conditionering als je je daarvan bewust bent en er dieper op in wilt gaan. Zo niet, oké. Maar als je het nader onderzoekt, zul je de resultaten en de gevolgen van conditionering kunnen zien.
17:52 De volgende vraag is dan: Kan men hier vrij van zijn? Waarom? Waarom wil ik er vrij van zijn? Omdat het onderzoek zelf en de reden daarvoor, namelijk gezondheid, hebben uitgewezen dat je niet permanent kunt leven in bekrompen routine en sleur die de egocentrische, ik-gerichte activiteit benadrukken. Nietwaar? Dus wat staat je te doen? Ik ben waarschijnlijk geconditioneerd en ben me bewust van de gevolgen. Welnu, is het mogelijk vrij te zijn van al die conditionering? Kun je dat stukje voor stukje? Snappen jullie dat? Beetje bij beetje. Daar ben ik de rest van mijn leven zoet mee! Misschien ben ik er vrij van als ik op mijn sterfbed lig. Dat is niet zo leuk. Dat heeft geen zin. Dus vraag ik me af: 'Is het mogelijk me bewust te zijn, zonder vooroordeel of keuze, is het mogelijk me bewust te zijn van mijn conditionering? En is het verder mogelijk tijd niet toe te laten als factor bij het oplossen van die conditionering?' De tijd niet toelaten, snappen jullie dat? Tijd in de vorm van: 'Ik doe dat geleidelijk aan.' Dus is het mogelijk deze conditionering te bekijken zonder dat tijd daar een rol in speelt.
20:29 Dit is niet iets bizars, een of ander nieuw excentriek idee, iets wat je moet aanvaarden. Je kunt het zelf zien. Dit is gewoon gezond verstand. Het gezond verstand zegt dat je geconditioneerd bent. Het zegt tevens dat als je er de tijd voor neemt, vele jaren, dat je dan met allerlei andere vormen van conditionering te maken krijgt. Er staat je dus maar één ding te doen om een einde te maken aan alle conditionering. Ik stel jullie deze vraag. Kijk ernaar. Zeg niet dat het onmogelijk is. Veeg het niet opzij.
21:38 Ik ben geboren als protestant, of als katholiek, of ik ben specifiek geconditioneerd met betrekking tot nationalisme, of ik ga helemaal op in het najagen van genot tot elke prijs, - wat in dit land aan de hand is, plezier en verstrooiing. Kan ik dat, zonder de tijd toe te laten, wat op zich een geweldige vraag is. Snappen jullie dat? Omdat ons brein, dat in de loop van de tijd geëvolueerd is, gedurende vele miljoenen jaren, zijn we op dit punt aanbeland - wat een grote tragedie is, kijk maar naar onszelf - het brein is mettertijd geëvolueerd. En nu vragen we iets, nee, we eisen van het brein om compleet anders te handelen. Zitten we nog in hetzelfde spoor? Wat een redelijke eis is, nietwaar? De vraag is misschien onredelijk, namelijk tijd niet toe te laten, dat is misschien onredelijk. Maar we zien namelijk in dat als we tijd toelaten, andere factoren een rol gaan spelen als conditionerende elementen. De geest kan nooit vrij zijn van conditionering als de geest tijd tussenbeide laat komen in het beëindigen van conditionering. Is dit duidelijk? Het brein moet dit begrijpen, dat het namelijk in de loop der tijd geëvolueerd is. En nu wordt het uitgedaagd en ondergaat het een crisis waarin gezegd wordt dat het vrij moet zijn van tijd. Het brein zegt: 'Dat is onmogelijk!' Dat is jullie gebruikelijke reactie, nietwaar?
24:30 Zullen we van hier uit verdergaan? Ik kan wel, maar... begrijpen jullie? Zie wat er gebeurt als de toekomst nu is. De toekomst is tijd, nietwaar? Morgen is tijd. Als er geen morgen is, moet ik volstrekt in het nu handelen of de toekomst in het nu uitnodigen. Ik vraag me af of jullie er nog bij zijn. Het brein moet dit feit onder ogen zien hoewel het getraind, opgeleid, geconditioneerd en gevormd is in het tijdsgebeuren. Nu moet het een uitdaging aannemen die zegt: 'Denk en handel totaal anders, namelijk niet tijdgebonden.' Ik vraag me af of jullie dit zien. Vragen we dit te vaak? Qu'est-ce que vous dites? Sorry, wat zegt u?
26:14 Dus dit is de echte vraag. De filosofen en psychologen hebben gezegd: 'Accepteer de conditionering van de mens, pas hem een beetje aan, geef hem wat tijd, zodat hij steeds beschaafder wordt, door kennis. En vervolgens wordt kennis het allerbelangrijkste. Kennis is tijd, want kennis betekent accumulatie, vergaren, wat weer tijd is. Ik weet niet of jullie dit allemaal volgen. En wij slikken dat allemaal, want dat komt ons goed uit, het komt heel natuurlijk over, blijkbaar heel natuurlijk. En het is ook erg gemakkelijk en geruststellend dat ik nog zo veel jaren heb. Wanneer het brein wordt verteld dat conditionering niet door tijd ongedaan gemaakt kan worden, dan zegt het: 'Dat kan niet', en is het ten einde raad. Dat is nu met jullie aan de hand. Ik weet niet of je dat beseft. Oké? Zullen we van hier uit verder gaan? De spreker kan wel blijven praten en uitleg geven, maar dat heeft geen enkele waarde als jullie het zelf niet inzien, de feitelijke waarheid dat als je de tijd in het proces toelaat, met tijd kun je de conditionering van de geest niet ongedaan maken. Als de geest geconditioneerd is, zijn de gevolgen wat we om ons heen zien: onze strijd, conflicten, ellende, die deel uitmaken van onze conditionering.
28:29 Kan het brein dus vrij zijn, kan het naar dit probleem te kijken, deze uitdaging, zonder angst, er zonder enige keuze naar kijken? Dan wordt het brein buitengewoon actief, nietwaar? Ik vraag me af of jullie dat zien. Je hebt dan gebroken met de traditie. En vervolgens vraag je: 'Wat is in dat geval vrijheid?' Begrijpen jullie dat? Vrijheid, die voor ons gelijk staat met: doen wat je wilt. Dat noemen we immers vrijheid, nietwaar? Met name in dit land zijn we allemaal vrij om te doen wat we willen, en als het kan onmiddellijk. De gevolgen daarvan... ach, die ken je allemaal. Dat is natuurlijk geen vrijheid. Vrijheid betekent dus dat het brein vrij is van elke conditionering en niet meer denkt in termen van tijd. Wacht even. Laten we hier langzaam op ingaan.
30:25 Het kost tijd om auto te leren rijden. Het kost tijd om een taal te leren, een maand, zes weken, drie maanden. Het kost tijd om een vaardigheid te leren. Dat kost allemaal tijd. Maar ik ontdek dat tijd geen rol speelt op het psychologische vlak. Tijd heeft ons geconditioneerd, nietwaar? Ik vraag me af of jullie dit inzien. En deze tijdkwestie - zowel de fysische als de psychologische tijd - je hebt fysische tijd nodig om van hier naar je woonplaats te gaan. Maar tijd als toekomst, in de zin van steeds vorderende zelfverbetering, ik die iemand moet worden, in psychologische zin. Is dat een feit? Of is het een illusie die het denken heeft gecreëerd? 'Ik ben niet gelukkig, maar ik zal gelukkig worden. De hemel is in die kuil, uiteindelijk ga ik daarnaartoe.' Al die beloften van de evangelische kerken hier, dat is zoals je weet allemaal aan de hand in dit land.
32:24 Kan het brein dus vrij zijn van conditionering als tijd? Begrijpen jullie mijn vraag? De filosofen en psychologen zeggen: 'Dat is onmogelijk!' Er zijn ook deskundigen geweest die er boeken over geschreven hebben. Ze verkopen als bestsellers, en wij, leken, slikken dat allemaal. We slikken alles wat de specialisten zeggen, nietwaar? Dat is een van onze conditioneringen.
33:17 Wanneer je dit allemaal bekijkt, je gevoelig bewust bent van wat de anderen beweren, en je gevoelig bewust bent van je eigen conditionering, zie je ook dat tijd een factor is die het brein werkelijk modelleert naar een bepaalde conditionering. Het heeft 2000 jaar geduurd voordat de christenen al die enorme propaganda accepteerden die nog altijd de ronde doet. En dan de hindoes, met hun propaganda van 3000, 4000 jaar. Het heeft tijd gekost. De voortdurende herhaling van 'Jezus is de verlosser', - in India hebben ze hun eigen mantra, net als in Japan en China. Herhaling, herhaling, herhaling. Natuurlijk kwijnt het brein dan weg. Waarschijnlijk is dat aan de hand met de mensheid. Nietwaar?
34:35 Sorry dat we zo lang gedaan hebben over één vraag.
34:47 Tweede vraag: 'U hebt het soms over het brein en de geest. Is er verschil tussen beide? En zo ja, wat is hun relatie?'
35:03 'U spreekt soms over het brein en de geest. Is er verschil tussen die twee? En zo ja, wat is hun relatie?'
35:24 Hoe zouden jullie die vraag beantwoorden? Jullie zijn blijkbaar van mij aan het leren. Doe dat alsjeblief niet. Leer alsjeblief niet van een ander, zeker niet op psychologisch of zogenaamd spiritueel gebied. Jullie moeten een licht voor jezelf zijn. Dat licht kan door niemand anders ontstoken worden. De spreker is jullie geen les aan het geven. We observeren onze eigen geest en ons eigen hart, ons eigen bestaan, ons dagelijks leven van alledag.
36:23 De vraagsteller zegt dus: 'Wat is het verschil tussen de geest en het brein? Wat is de relatie tussen die twee?' Kunnen we de geest los zien van het brein? Of is er alleen maar het brein dat de geest heeft voortgebracht? Begrijpen jullie dit? En vervolgens probeert het een relatie te leggen tussen de twee? Dit is een spel dat het eeuwig kan spelen. Begrijpen jullie dit allemaal? Oké? Het brein beseft namelijk zijn eigen begrenzing omdat het geconditioneerd is, eeuwigdurend in conflict, enzovoort. Het denken is het instrument van het brein. Dus vindt het een geest uit, een hogere geest, hoger bewustzijn, en probeert vervolgens een relatie te leggen tussen de twee. Ik weet niet of jullie begrijpen welke spelletjes het brein speelt.
37:49 Dus vragen we ons af: Bestaat er een geest die niet door het denken is voortgebracht als geruststellend idee, dus los van het brein? Snappen jullie dit allemaal? De meesten van ons zijn helaas zo emotioneel en reageren zo snel zonder ons verstand te gebruiken. Op de een of andere manier lijkt verstand iets verkeerds. Dus we gaan eerst de beperkingen van het verstand bekijken en vervolgens of we er bovenuit kunnen stijgen. Oké? Hebben we oog voor de beperkingen van het verstand? Hoe redelijk ook, het heeft zijn grenzen. Allereerst moeten we ons gezond verstand gebruiken, en niet louter emotioneel reageren op iets.
39:08 Kortom, er is het brein dat geconditioneerd is, wiens instrument het denken is. Het denken wordt voortgebracht door allerlei gewaarwordingen, ervaringen, kennis, herinnering, gedachtes, handelingen. Dat is de keten waarmee het brein leeft, of waarbinnen het leeft, binnen dat terrein. Kennis kan nooit alomvattend zijn. Kennis houdt altijd gelijke tred met onwetendheid. Er bestaat helemaal geen alomvattende kennis. De mens beseft dit en ontwikkelt het idee van een god. 'God is almachtig', je kent dit allemaal wel. Ik vraag me af of jullie dit allemaal begrijpen.
40:06 Is er dus sprake van een geest die losstaat van het brein? En is het brein onbegrensd? Het brein is onbegrensd als het vrij is van alle conditionering. Dat spreekt vanzelf. Ben ik er alleen maar een beetje op los aan het ratelen? Zitten we nog op dezelfde golflengte? Zijn jullie het zelf aan het doen? Zolang het brein geconditioneerd is, in welke vorm of op welk niveau ook, diep of ondiep, moet het wel begrensd zijn. Wanneer die begrenzing, beperking, opsluiting, kortom conditionering volledig uit de weg geruimd is, geheel en al verdwenen is, dan pas is het brein onbegrensd. Dit is toch logisch, nietwaar? Begrijpen jullie dit?
41:38 Vraagsteller: Ik snap niet wat... (onhoorbaar)
41:49 K: Meneer, het vermogen iets totaal waar te nemen, holistische waarneming, is niet mogelijk als het brein begrensd is, als het brein vol vooroordelen zit. Goed. Laten we het eenvoudiger zeggen. Als je bevooroordeeld bent, is je denken altijd beperkt. Deze bevooroordeeldheid is het gevolg van conditionering, nietwaar? En die conditionering beperkt de mogelijkheden van het brein. Als ik voor de rest van mijn leven chirurg ben, als ik 10 jaar in de geneeskunde heb gewerkt als chirurg, en daarin gespecialiseerd ben, dan is mijn brein beperkt. Ik kan dan onmogelijk alomvattend waarnemen. Ook niet de wetenschappers die over alomvattend inzicht praten. Als ze geconditioneerd zijn - wat neerkomt op angst, nationaliteit, jaloezie en de rest, en daar hebben de meeste last van -, is hun brein begrensd. Nietwaar? Daarom zijn ze niet in staat tot alomvattende waarneming, ook al schrijven ze erover. Begrijpen jullie dit? Alomvattende waarneming is alleen mogelijk als er een einde gemaakt wordt aan alle conditionering. En men zegt dat dat onmogelijk is. Begrijpen jullie? Dan komt er iemand langs die zegt dat het wél mogelijk is, als je zorgvuldig te werk gaat, stap voor stap, er diep in duikt.
44:14 Dus de geest - dit wordt tamelijk moeilijk. Het brein zoals het nu is is begrensd door zijn eigen conditionering, zijn eigen verlangen veilig te zijn in alle relaties, in je baan, veilig en zeker. Want het voelt dat het alleen kan functioneren in volkomen veiligheid. Wanneer ik een eersteklas chirurg ben en ik me daar volkomen zeker in voel, functioneert het brein voortreffelijk. Begrijpen jullie dit? Dat is immers logisch. Het brein is dus beperkt in zijn handelen.
45:30 Is het mogelijk iets totaal waar te nemen buiten het brein om? Begrijpen jullie? Dit wordt tamelijk...
45:45 V: (onhoorbaar)
45:47 K: Nee, nee, nee. Nee, meneer. Het is een beetje ingewikkelder dan dat. Hebben jullie ooit een alomvattend inzicht gehad? Onderzoek dit alsjeblief een beetje. Iets volledig waarnemen wil zeggen dat geen enkel woord, beeld of symbool de waarneming in de weg staat. Oké? Laten we hiermee beginnen. Kunnen we naar een boom kijken zonder wat we zien 'boom' te noemen? Dat is mogelijk. Want het woord 'boom' is niet het ding. We gebruiken het woord 'boom' om het ding te symboliseren. Met behulp van het woord praten we over een bepaald object. Ons brein wordt geconditioneerd door woorden. Ik vraag me af... Oké? Kunnen we dus vrij zijn van het woord en kijken? Dat is vrij gemakkelijk. Naar iets kijken zonder woorden is vrij gemakkelijk. Maar naar onszelf kijken zonder woorden is veel ingewikkelder. want we worden geleefd door woorden. 'Ik ben Amerikaan, ik ben katholiek', woorden en de inhoud van die woorden. Het woord op zich betekent niets, maar het denken heeft het woord inhoud gegeven. Ik vraag me af of jullie alles nog volgen.
48:22 Totale alomvattende waarneming, wat zeggen wil: waarnemen zonder tijd, houdt in dat je beschikt over een allesomvattende geest. De mensheid zien als één geheel, niet dat je je identificeert met de mensheid, wat flauwekul is. Maar de mensheid waarnemen met alle pijn, conflicten, zorgen, ellende, vreugde, plezier, de beproevingen die mensen ondergaan, als één menselijk geheel. Ik denk dat dat deel uitmaakt van de geest. Holistische waarneming is de geest. Ik ga er nu niet dieper op in. Dit is genoeg voor het moment.
49:33 Er kan alleen sprake zijn van een relatie tussen geest en brein wanneer het brein in dezelfde mate onbegrensd is wat het geval is wanneer het vrij is van conditionering.
49:56 Derde vraag: 'Ik ben als kind diep gekwetst. Ik heb van alles geprobeerd om het te begrijpen, maar de pijn blijft. Wat moet ik doen?'
50:18 'Ik ben als kind diep gekwetst. Ik heb van alles geprobeerd om het te begrijpen, maar de pijn blijft. Wat moet ik doen?'
50:38 Vraagt u mij wat u moet doen? We kunnen dat beter samen uitzoeken. De meeste mensen raken in hun jeugd en zelfs als ze volwassen zijn, en bejaard, op de een of andere manier gekwetst. Waarschijnlijk zijn jullie allemaal gekwetst. Is dat niet zo? Sommigen zijn zich daar bewust, anderen niet. Wat wordt er eigenlijk gekwetst? Wat zijn de gevolgen van een dergelijke kwetsing? En is het misschien mogelijk helemaal nooit gekwetst te worden? Of, als men gekwetst is, kan men zich dan bevrijden van die kwetsing en erachter komen hoe je nooit meer gekwetst wordt. Begrijpen jullie dit? Zijn we allemaal samen aan het werk? Of ben ik aan het werk en luisteren jullie alleen maar? Ik hoop van niet, want daar is niks aan.
52:10 Laten we daarom samen deze drie dingen gaan onderzoeken. Wat wordt er eigenlijk gekwetst? Wat zijn de gevolgen van zo'n kwetsing? En, als ik me bewust ben van die kwetsing, wat staat me dan te doen? Zien we de gevolgen van de kwetsing? Oké? Ten eerste, wat wordt eigenlijk gekwetst wanneer ik tegen mezelf zeg: 'Ik ben gekwetst'? Het overkomt je als kind, een scherp woord, een gebaar, een gemene blik, en in deze moderne wereld, zoals jullie allemaal weten, verlaten duizenden kinderen hun ouders, lopen weg, worden prostituee omdat ze thuis worden geslagen, mishandeld, uitgescholden. Snapt u dat? Die vreselijke ellende. Ze worden allemaal diep gekwetst. Op school worden ze gekwetst omdat ze vergeleken worden met iemand die slimmer is, betere cijfers haalt. En bij het examen krijg je te horen: 'Je doet het niet zo goed als die ander', en dus ben je gekwetst.
54:27 Dit proces van gekwetst worden gaat het hele leven door, niet alleen als je kind bent. Wanneer je getrouwd bent, zegt je vrouw iets om je te kwetsen. Of jij zegt iets en dat kwetst haar. Het leven wordt zodoende een proces van elkaar diep kwetsen. Zie de treurigheid van dit alles, wat we elkaar allemaal aandoen. Mijn god!
55:06 En het gevolg van die gekwetstheid is dat we een muur om ons heen optrekken, zodat we nooit meer gekwetst worden. Je trekt je bang terug in isolement en vanuit dat isolement handel je op een steeds neurotischer wijze. En dan zijn er nog al die mensen die je proberen te helpen om niet neurotisch te zijn, en zo voort. Dus wat moet je dan doen? Je bent gekwetst vanaf je kindertijd, je ouders zijn druk bezig, geïrriteerd en moe, het gaat niet goed tussen hen, ze zoeken bevrediging in seks, of in andere onzin die in hun relatie speelt. En ze reageren dat af op de kinderen. Jullie kennen dat allemaal wel, de baas die tekeergaat tegen de ondergeschikte, enzovoort.
56:30 Wel, wat wordt er eigenlijk gekwetst? Laten we hier alsjeblief samen logisch op ingaan. De spreker is niet het orakel van Delphi! Er is geen orakel van Delphi, al zegt de kerk van wel. Dus, laten we hier samen op ingaan. Wat wordt eigenlijk gekwetst? Enerzijds de lichamelijke kwetsuur: ziekte, ongeluk, verminking. Dat is een kant van de zaak. Dat kun je het hoofd bieden als het brein tenminste intact is, zolang het denken zich niet identificeert met die specifieke pijn en deze blijft herkauwen. Hier kun je vrij gemakkelijk iets aan doen. Maar we zijn innerlijk gekwetst, op het psychologische vlak. Onze vraag is nu: wat is eigenlijk gekwetst? Jullie zijn allemaal gekwetst. Is het het beeld dat je van jezelf hebt, dat gekwetst is? Eenieder van ons heeft immers een beeld van zichzelf, nietwaar? Dat is een feit. Dat je slim bent, of niet, dat je mooi bent of lelijk, dat je dit moet zijn en in ieder geval niet dat. Geleidelijk heb je mettertijd, vanaf je kindertijd, zo'n beeld opgebouwd. Dat je Amerikaan bent, dat je je op zo'n manier moet gedragen, of dat je vrij bent - kortom, je hebt een beeld van jezelf. En als dat beeld in twijfel wordt getrokken of verworpen, als het wordt doorgeprikt, is het gekwetst.
59:01 Nietwaar? We zijn hier samen logisch over aan het nadenken, je neemt niet klakkeloos aan wat de spreken allemaal zegt. Zolang je een beeld van jezelf hebt, zul je gekwetst worden. Vanaf onze kindertijd - alsjeblief, dit is echte opvoeding, mits je geïnteresseerd bent - vanaf onze kindertijd geen beelden creëren. Dat is pas echte opvoeding. De kwestie is: ik zie dat ik gekwetst ben. Ik weet waar die gekwetstheid vandaan komt: iemand zei iets, ik ben geslagen of beledigd, van alles en nog wat. Het beeld wordt gekwetst, en dat beeld is het 'ik'. Het 'ik' dat je zelf hebt opgebouwd: 'Ik ben mooi', 'ik heb gelijk', 'ik heb ongelijk', 'ik moet iets worden', 'ik moet succesvol zijn', 'ik moet voldoening vinden'. Snapt u? Dat is het beeld dat ik van mezelf heb. Zolang ik dat beeld van mezelf heb, ga jij, of iemand anders, dat beeld doorprikken. En dus raak ik gekwetst.
1:00:51 V: Is dat alles? Is dat alles of is er nog meer? Wat nu als iemand van wie je houdt je in de steek laat?
1:00:57 K: Wat, meneer?
1:00:58 V: Wat als niet je ego wordt doorgeprikt, maar je hart? Speelt er niet meer mee?
1:01:04 K: Zolang ik een beeld van mezelf heb, is er blijkbaar geen alomvattend inzicht of liefde. Dit is niet het moment om hier nader op in te gaan. We zijn bezig met gekwetstheid. Kun je je bewust zijn van die pijn, er gevoel voor hebben en niet zeggen: 'Ik behoor niet gekwetst te zijn'? Er gewoon besef van hebben, en vandaaruit voor jezelf ontdekken of het mogelijk is totaal geen beeld van jezelf te hebben. Als ik een beeld van mezelf heb, ben ik van jullie afhankelijk. Dan vergelijk ik mezelf met anderen die een veel groter publiek hebben. Begrijpen jullie? Iemand noemt je een dwaas, terwijl je denkt geweldig te zijn. Al dit soort dingen. Er is dus altijd het gevoel dat ik gekwetst ga worden. En zolang ik dat beeld heb, zal ik gekwetst worden. Kan ik in mijn dagelijkse leven - luister alsjeblief - leven zonder enig beeld? Het brein is gewend altijd een beeld te hebben. Van mezelf, hoe ik eruitzie, hoe slecht ik eruitzie, hoe ik behoor te zijn. Kortom, dat beeld. De maatschappij, onderwijs, priesters, psychologen, filosofen, allemaal hebben ze dat beeld in mij doen ontstaan: mijn kennis, wat mijn beeld is. Is het dus mogelijk zonder enig beeld te leven?
1:03:42 V: (onhoorbaar) Dat heb ik al uitgelegd, meneer. Kennis heeft zeker waarde op bepaalde terreinen. Een timmerman moet over kennis beschikken. Als je auto wilt rijden, moet je daar kennis van hebben. Maar psychologische kennis, als het beeld dat ik heb opgebouwd, dat het denken heeft geconstrueerd, dat soort kennis wordt de oorzaak van mijn gekwetstheid. Dat is zonneklaar. Leven zonder beeld betekent dat je je eigen beeld kunt zien en het observeren zonder enige keuze, er gewoon bewust van zijn, het bekijken met al je aandacht, en dan voor jezelf ontdekken of het mogelijk is te leven zonder enig beeld van jezelf. De spreker zegt dat het mogelijk is. Maar aanvaard niet wat de spreker zegt, zoek het zelf uit. Goed.