Krishnamurti Subtitles home


OJ81Q3 - 3de vraag & antwoord bijeenkomst
Ojai (VS)
12 mei 1981



0:14 I hope you are all warm – the vagaries of the climate in California. Ik hoop dat jullie het warm hebben - de grillen van het klimaat in Californië.
0:34 Can we start with the questions right away? Zullen we meteen met de vragen beginnen?
0:41 First Question: 'What is the relationship between intelligence and responsibility?' Eerste vraag: 'Wat is de relatie tusen intelligentie en verantwoordelijkheid?'
0:49 'What is the relationship between intelligence and responsibility?' 'Wat is de relatie tussen intelligentie en verantwoordelijkheid?'
1:00 One wonders, what is the meaning of that word ‘intelligence’. If each one of us had to give a meaning to it, according to either a dictionary or one’s own perception of what is intelligence, how would we put it into words? According to the dictionary, it is reading between the lines, and also gathering in, gathering in a lot of information, knowledge, and, from knowledge, reason and act. A man who is very scholarly, well-read, highly educated may not be intelligent in his action. So, one must be, I think, fairly clear what we mean by that word ‘intelligence’. We vragen ons af wat de betekenis van het woord 'intelligentie' is. Als eenieder van ons het een betekenis zou moeten geven, volgens het woordenboek, of je eigen inzicht van intelligentie, hoe zou je het dan omschrijven? Volgens het woordenboek betekent het: 'tussen de regels door lezen', en ook 'binnenhalen', een hoop informatie en kennis binnenhalen, en dan vanuit die kennis logisch denken en handelen. Iemand die erg geleerd, belezen en hoogopgeleid is, hoeft helemaal niet intelligent te zijn in zijn handelen. We moeten er volgens mij dus duidelijk over zijn wat we met het woord 'intelligentie' bedoelen.
2:39 To see danger and act, is part of intelligence. To see psychological dangers and act immediately, that is intelligence. But, if we see the danger, both outwardly and inwardly, and not act, that is not intelligence. To see, for example – I'm taking a very simple, ordinary example – that nationality is a danger to the world, and to continue with that feeling of being a nationalist, surely that is an unintelligent way of looking at life? But, to see nationality is a danger and act, would that not be intelligent? Likewise, to see all the pitfalls, all the subtleties of psychological conflict, all the travail that human beings go through, and not end it but keep going on year after year, year after year, that is an act of unintelligence. To see that one is hurt and be free of that hurt, and never to be hurt, is an act of intelligence, surely? Gevaar zien en vandaaruit handelen maakt deel uit van intelligentie. Psychologische gevaren zien en onmiddellijk handelen, dat is intelligentie. Maar als we het gevaar zien, zowel innerlijk als buiten ons, en niet handelen, is dat geen intelligentie. Bijvoorbeeld zien - ik neem een heel simpel voorbeeld - dat nationaliteit een gevaar voor de wereld is, en toch in dat gevoel van nationalist blijven steken, is een onintelligente manier van kijken naar het leven, nietwaar? Maar zien dat nationaliteit een gevaar is en vandaaruit handelen zou dat niet intelligent zijn? Zo zou je ook alle valstrikken kunnen zien, alle subtiliteiten van psychologisch conflict, alle beproevingen die mensen te verduren krijgen, en als je hier toch geen einde aan maakt, maar doorgaat, jaar na jaar, telkens maar weer, dan is dat geen intelligent handelen. Zien dat je gekwetst bent en daar meteen vrij van zijn en nooit meer gekwetst te worden, is een daad van intelligentie, toch?
4:50 Would that be clear? Is this clear when we talk about what we mean by 'intelligence'? To see clearly something inwardly, psychologically – all the traditional approaches to it have not solved our problems – but to see it for ourselves very clearly and act, that’s an act of intelligence. Is dat duidelijk? Is dit duidelijk wanneer we het hebben over de betekenis van 'intelligentie'? Iets helder zien in ons binnenste, psychologisch, - alle traditionele benaderingswijzen hebben onze problemen niet opgelost - iets voor onszelf heel helder zien en handelen, dat is een daad van intelligentie.
5:26 And, also, what is the meaning of that word 'responsibility', to be responsible? Responsible to your children, responsible to your husband, wife and so on, responsible not to destroy nature and so on. And, also, to be responsible to the whole of mankind. May I go on? That is, psychologically, all human beings are more or less similar – they suffer, are anxious and so on, we have gone into that. So, we are responsible, as human beings, for humanity, not only being personally responsible for one’s family, but responsible for everything that is happening in the world: the division between the Arab and the Jew, the wars that are going on in South America, the atom bomb and so on. We are responsible for all that. I wonder if we feel that way. Or, we say the problem is between the Jew and the Palestines and leave it at that. That, surely, is an act of not being intelligent. En net zo, wat betekent het woord 'verantwoordelijkheid' eigenlijk? Verantwoordelijk zijn? Verantwoordelijk voor je kinderen, verantwoordelijk voor je man, je vrouw, enzovoort, verantwoordelijk voor natuurbehoud en zo. En ook, verantwoordelijk zijn voor de hele mensheid. Zal ik hierop doorgaan? Psychologisch gezien zijn alle mensen ongeveer hetzelfde. Ze lijden, hebben zorgen, enzovoort, we hebben dit al besproken. Als mens zijn we verantwoordelijk voor de mensheid, niet alleen persoonlijk verantwoordelijk voor je gezin, maar verantwoordelijk voor alles wat er in de wereld gebeurt: de verdeeldheid tussen Arabieren en Joden, de guerrilla's in Zuid-Amerika, de atoombom, enzovoort. Wij zijn verantwoordelijk voor dat alles. Ik vraag me af of we dat ook zo voelen. Of zeggen we: 'Dat is een probleem van de Joden en de Palestijnen.' En daarmee is de kous af. Dat is geen intelligent handelen.
7:22 And the questioner asks, what is the relationship between intelligence and responsibility? Intelligence is responsibility. In itself, it is responsible for everything it does. Why do we separate responsibility and intelligence? If one is intelligent, one is totally responsible. I wonder if one feels this way. Do we, as human beings, living in a monstrous world, where every kind of cruelty is going on, and we know violence is part of human nature, we have accepted it and, wherever one goes, violence is, apparently, in the human being. And to understand violence and to be free of violence is the responsibility of any intelligent man. Do we feel such a responsibility? Or is the questioner merely asking, putting a question, just intellectually, verbally, for amusement, for some kind of definition? Do we, as human beings, feel totally, completely responsible for all mankind, for whatever is happening in the world? De vraagsteller vraagt nu wat de relatie is tussen intelligentie en verantwoordelijkheid. Intelligentie ís verantwoordelijkheid. Intelligentie is verantwoordelijk voor alles wat ze doet. Waarom scheiden we intelligentie van verantwoordelijkheid? Als je intelligent bent, ben je totaal verantwoordelijk. Ik vraag me af of jullie dit zo voelen. Voelen we dit, als mensen, levend in een onmenselijke wereld, waar overal wreedheden worden begaan? We weten dat gewelddadigheid deel is van de menselijke natuur, we hebben het geaccepteerd, en waar je ook bent, zie je dat geweld blijkbaar in de mens is ingebakken. Geweld begrijpen en er vrij van zijn is de verantwoordelijkheid van iedere intelligente mens. Voelen we een dergelijke verantwoordelijkheid? Of heeft de vraagsteller alleen maar een intellectuele vraag, louter woorden, ter verstrooiing? Zoekt hij een definitie? Voelen we ons, als mensen, volledig verantwoordelijk voor de hele mensheid, voor alles wat er gaande is in de wereld?
9:44 Second Question: 'How does one tackle the dormant seed of fear within one? You have talked of fear several times, but it's neither possible to face fear nor to uproot it. Is it that there is another factor that operates to dissolve it? Can one do anything about it?' Tweede vraag: 'Hoe pakken we het sluimerende zaad van de angst binnen in ons aan? U hebt vaak over angst gesproken, maar we kunnen angst niet tegemoet treden noch radicaal verwijderen. Is er soms een andere factor werkzaam om angst op te lossen? Kunnen we er eigenlijk wel iets aan doen?'
10:13 'How does one tackle the dormant seed of fear within one? You have talked of fear several times, but it is neither possible to face fear nor to uproot it. Is it that there is another factor that operates to dissolve it? Can one do anything about it?' 'Hoe pakken we het sluimerende zaad van angst binnen in ons aan? U hebt vaak over angst gesproken, maar we kunnen angst niet tegemoet treden noch radicaal verwijderen. Is er soms een andere factor werkzaam om angst op te lossen? Kunnen we er eigenlijk wel iets aan doen?'
10:43 I hope the question is clear. Shall I read it again or is it clear? Clear? Ik hoop dat de vraag duidelijk is. Zal ik hem nog een keer voorlezen? Is hij duidelijk?
10:49 Questioner: Clear. V: Hij is duidelijk.
10:57 K: We were going to talk about it on Saturday, but we'll do it now. K: We zouden er zaterdag over gaan praten, maar we doen het nu.
11:10 The questioner asks, is there another factor that will dissolve, uproot the very root of fear? You are waiting for me to answer? Can we go into it together, not wait for me to answer such a question, but together investigate a very, very serious problem, and very complex problem? This fear has been with man since time immemorial. And, apparently, they have not solved it. We carry, day after day till we almost die, this burden of fear. Can that fear be totally uprooted? That’s the question. De vraagsteller vraagt: 'Speelt er soms een andere factor mee die de angst zal oplossen en hem met wortel en al zal uitroeien?' Wachten jullie op een antwoord van mij? Zullen we er samen in afdalen, niet op mij wachten voor een antwoord, maar samen dit uitermate ernstige probleem onderzoeken, dat erg ingewikkeld is? De mens kent al angst sinds onheuglijke tijden. En blijkbaar heeft hij het probleem niet opgelost. Dag in dag uit dragen we de last van angst met ons mee. Kunnen we deze angst totaal vernietigen? Dat is de vraag.
12:41 And, the questioner says, one has tried several different ways but, somehow, it doesn’t disappear. Is there another factor that will help to uproot it? De vraagsteller zegt: 'We hebben het al op allerlei manieren geprobeerd, maar de angst wil maar niet verdwijnen. Speelt er misschien wat anders mee waarmee we angst kunnen uitroeien?'
13:11 Can we, sitting here, look at our fear, not only physical fears of loss, of insecurity, the fear of losing one’s children, the fear, that sense of insecurity when there is divorce, fear of not achieving something, fulfilling. There are various forms of fear. Fear of not being loved, fear of loneliness, fear of what happens after death, fear of heaven and hell – you know all that kind of stuff. One is so frightened of so many, many things. Now, can we, each one of us, consciously, sensitively be aware of one’s own fear? Do we know our own fear? Doesn’t matter – it may be losing a job, not having money, death and so on. Can we look at it, first, not try to dissolve it or conquer it or go beyond it, but to observe it? Consciously observe, sensitively, the fears, or one fear that one has, a dominant fear. And, there are dormant fears that are asleep, deep-rooted, unconscious, way down in the recesses of one’s own mind. Can those dormant fears, which lie deeply within one, can they be awakened and looked at now? Or, must those dormant fears appear only in a crisis, in a shock, in certain strong challenges? Or, can one awaken the whole structure of fear? Not only the conscious fears but also the deep, unconscious, those shadowy recesses of one’s brain which has collected fears? Are we following all this, or am I talking to myself? Kunnen we, terwijl we hier zitten, onze angst onder ogen zien, niet alleen onze fysieke angsten van verlies en onveiligheid, de angst je kinderen kwijt te raken, de angst, de onzekerheid wanneer er sprake is van scheiding, de angst iets niet te bereiken of voldoening te vinden. Er zijn tal van vormen van angst. Angst niet bemind te worden, angst voor eenzaamheid, angst voor wat er gebeurt na de dood, angst voor de hemel en de hel, - jullie kennen dat allemaal wel. We zijn zo bang voor zo veel dingen. Kunnen we, ieder van ons, gevoelig besef krijgen van onze eigen angst? Kennen we onze angsten? Het doet er niet toe. Misschien is het je baan verliezen, geen geld hebben, de dood, enzovoort. Allereerst, kunnen we ernaar kijken, het niet proberen op te lossen, of te overwinnen of overstijgen, maar er gewoon naar kijken? Al je angsten bewust en gevoelig observeren, of één angst die je hebt, een overheersende angst. Er zijn ook verborgen angsten die sluimeren, diepgewortelde, onbewuste angsten, ver weg in de diepten van je eigen geest. Kunnen die sluimerende angsten, diep in je binnenste, kunnen die gewekt worden en nu bekeken worden? Of komen die verborgen angsten alleen naar boven in tijden van crisis, bij hevige emotie of bepaalde grote uitdagingen? Kunnen we misschien de hele structuur van angst wakker maken? Niet alleen de bewuste angsten, maar ook de diepe, onbewuste angsten, de duistere uithoeken van het brein dat angsten heeft opgeslagen? Begrijpen jullie dit of praat ik tegen mezelf?
17:17 Can we do that? First, can we look at our fear? And, how do we look at it? How do we face it? Suppose I am frightened – and I'm not – that I cannot be saved except by some divine person. There is a deep-rooted fear of two thousand years. Right? I'm not even observing that fear, it's part of my tradition, part of my conditioning that there is only… I can’t do anything but somebody else, an outside agency, is going to help me, save me, I don’t know from what, but it doesn’t matter. And that's part of one’s fear. And, of course, there’s the fear of death, that is the ultimate fear, and so on. Can one, can I, observe a particular fear that I have, and not guide it, shape it, overcome it, try to rationalise it? It's there. Can I look at it? And how do I observe it? Perhaps this may be rather important. Do I observe it as an outsider looking in, or do I observe it as part of me? You understand? Fear is not separate from my consciousness. Fear is not separate, something outside of me. Fear is part of me. Obviously. So, can I observe that fear without the division of the observer and the observed? You understand? Are we following each other? Please, do follow! Kunnen we dat? En ten eerste, kunnen we onze angst onder ogen zien? Hoe kijken we ernaar? Hoe pakken we het aan? Stel ik ben bang - ik ben het niet - en ik kan alleen gered worden door een of ander goddelijk persoon. Er is een diepgewortelde angst van tweeduizend jaar oud. Oké? Ik zie die angst niet eens, hij is deel van mijn traditie, van mijn conditionering, dat er alleen redding... Ik kan niks doen, alleen een ander, iemand van buiten kan me helpen, me redden, ik weet niet waarvan, maar dat doet er niet toe. Dat is deel van je angst. En natuurlijk is er ook angst voor de dood, de ultieme angst, enzovoort. Kun je, kan ik een specifieke angst van mij observeren zonder hem richting geven, te vervormen of overstijgen, of weg te redeneren? Hij is hier! Kan ik ernaar kijken? En hoe observeer ik hem? Dit is misschien wel heel erg belangrijk. Kijk ik ernaar als buitenstaander die naar binnen kijkt, of observeer ik hem als deel van me? Begrijpen jullie? Angst staat niet los van mijn bewustzijn. Angst is geen geïsoleerd fenomeen, iets buiten me. Angst is deel van mij. Dat lijkt me duidelijk. Dus, kan ik die angst observeren zonder de verdeeldheid van de waarnemer en het waargenomene? Begrijpen jullie dat? Zitten we nog in hetzelfde spoor? Blijf er alsjeblief bij!
20:18 Can I observe that fear without the division that thought has created between the entity that says, ‘I must face fear’? Just to observe fear without that division. Is that possible? You see, our conditioning, our training, our education, our religious ambitions, all point out that the two are separate. The ‘me’ is different from that which is 'not me'. All right? You see, we never recognise or accept the fact: violence is not separate from me. I think that may be one of the factors why we are not able to be free of fear, because we are always operating on fear. Right? We're always saying to ourselves, ‘I must get rid of it, what am I to do with it, is there a way...?’ All the rationalisation, enquiry, as though fear is something separate from the person who enquires into fear. All right? Can we go along? Is this clear? Kan ik die angst observeren zonder de verdeeldheid die het denken heeft voortgebracht in de entiteit die zegt: 'Ik moet angst onder ogen zien.'? Gewoon angst observeren zonder die verdeeldheid. Is dat mogelijk? Onze conditionering, onze training, onze opvoeding, onze godsdienstige ambities betogen allemaal dat de twee gescheiden zijn. Het 'ik' staat los van het 'niet-ik'. Oké? We erkennen of aanvaarden nooit dat geweld niet losstaat van onszelf. Volgens mij is dat een van de factoren waarom we ons niet kunnen bevrijden van angst. We zijn namelijk altijd iets aan angst aan het doen. Nietwaar? We zeggen voortdurend tegen onszelf: 'Ik moet er vanaf, wat moet ik ermee, is er een manier om...?' Zo'n onderzoek is een voortdurende rationalisatie, alsof angst iets is dat losstaat van de persoon die angst onderzoekt. Oké? Kunnen we doorgaan? Is dit duidelijk?
22:40 So, can we observe fear without that division? That is, the word ‘fear’ is not fear. And, also, see whether the word creates the fear. Like the word ‘Communist’, for many people, it is a frightening word. So, can we look at that thing called 'fear' without the word, and also find out if the word is creating the fear? Are we in this together? Kunnen we angst bekijken zonder die verdeeldheid? Het woordt 'angst' is geen angst. Kijk ook eens of het woord misschien angst schept. Zoals het woord 'communist' voor veel mensen een afschrikwekkend woord is. Kunnen we naar dat ding met de naam 'angst' kijken zonder het woord? En tegelijk onderzoeken of het woord de angst schept? Zitten we nog op hetzelfde spoor?
23:50 Is there another factor which is not mere observation, but bringing, or having energy which will dissipate that fear, having such tremendous energy that fear doesn’t exist? You understand? Is fear a matter of lack of energy, lack of attention, and, if it is a lack of energy, how does one come about, naturally, to have this tremendous vitality, energy that pushes everything, fear, away altogether? You understand my question? We are following each other? All right, please, help me. Are we together? Do we understand so far? Is er misschien een andere factor, niet louter observatie, maar iets dat energie heeft of geeft om die angst te doen vervliegen, iets met zo'n grote energie dat angst geen bestaansrecht heeft? Begrijpen jullie? Is angst een kwestie van gebrek aan energie, gebrek aan aandacht? En als dat het geval is, hoe kom je dan op natuurlijke wijze aan deze geweldige vitaliteit en energie die alles, ook angst, gewoon opzijschuift? Begrijpen jullie mijn vraag? Zitten we nog in hetzelfde spoor? Oké, help me alsjeblief. Begrijpen we elkaar nog?
25:33 That may be the factor that will dissipate, or that energy will have no sense of fear. You see, most of us dissipate our energy in constant occupation with something or other, constant occupation, if you are a housewife, if you are a businessman, if you are a scientist, if you're... doesn’t matter, a careerist, you are always occupied. And such occupation may be, and is, I think, a dissipation of energy. Like the man who is perpetually occupied about meditation, perpetually occupied with the concern about whether there is God, or, you know, various forms of occupation. Is not such occupation, which is constantly thinking about it, worrying about it, concerned about it, is that not a waste of energy? If one is afraid and say, ‘I must not be afraid, what am I to do?’ and so on, which is another kind of occupation, and that may be one of the factors of the lack of energy. It’s only a mind that is free from occupation – of any kind – that has tremendous energy. That may be one of the factors that may dissipate fear. Dat is misschien de oplossende factor. In die energie zit geen angstgevoel. De meesten van ons verspillen energie door voortdurend bezig te zijn met het een of ander, continue bezigheid. Als huisvrouw, als zakenman als wetenschapper of... doet er niet toe, als streber, we zijn altijd met iets bezig. Zo'n bezigheid is volgens mij een verspilling van energie. Zoals iemand die voortdurend aan het mediteren is, continu bezorgd bezig over de vraag of er wel een god is, je weet wel, allerlei vormen van bezigheid. Is zo'n bezigheid, zo'n voortdurend ergens over denken, je ergens zorgen over maken, niet een verpilling van energie? Als je bang bent en zegt: 'Ik moet niet bang zijn, wat moet ik doen?', enzovoort, wat een ander soort bezigheid is, is dat misschien een van de factoren van dat gebrek aan energie. Alleen een geest die vrij is van bezigheid, welke dan ook, beschikt over geweldige energie. Dit is misschien een van de factoren van energieverspilling.
28:22 And, also, another factor is time. Time is fear. I wonder if you understand all this. Time, which is an interval between ‘what is’ and ‘what should be’, time between now and the end. We explained that, I don’t want to go into it too much. But we can see what a great part time plays in our life. The learning of a language requires time, learning about any technical subject requires time. And, we also accept time in the psychological world, in the area where the psyche functions. That is, the area where thought is constructing, building, changing, operating, reasoning, doubting – you follow? All that is the area of time, also. When one says, ‘I am afraid, but I will not be afraid’, the future is time. So, ‘I will be, but I am not, but I will be’, may be the root of fear. I wonder if you understand this. Een andere factor is tijd. Tijd is angst. Ik vraag me af of jullie dit allemaal begrijpen. Tijd, als de interval tussen 'wat is' en 'wat zou moeten zijn', tijd tussen nu en het doel. We hebben dit al uitgelegd, daarom ga ik er niet al te diep op in. Maar we zien dat tijd een grote rol speelt in ons leven. Een taal leren kost tijd, een of ander technisch vak onder de knie krijgen kost tijd. We accepteren tijd ook op het psychologische vlak, op het werkterrein van de psyche, waar het denken bezig is met constructiewerkzaamheden, bouwen, veranderen, bewerken, redeneren, twijfel - snappen jullie? Ook dat is tijd. Als je zegt: 'Ik ben bang, maar ik zal niet bang zijn', de toekomst is tijd. Dus: 'Ik zal zijn, maar ik ben niet, maar ik zal zijn', is misschien wel de wortel van angst. Ik vraag me af of jullie dit begrijpen.
30:48 Or, is there a totally different factor at all? That is, we have enquired, facing fear, actually observing it, consciously, sensitively aware and without any choice, without any direction, just to watch it. And we said also, the watching is important. How you watch, how you observe, if you are an outsider and observing, then you maintain the duality and then conflict arises. And the other is, time is a factor of fear. And is there an energy that has no fear, whatsoever? Are we coming together somewhere? Or is there an energy that sees fear and is completely free of it, immediately? I wonder if you understand all this. Of is er misschien sprake van een totaal andere factor? Zoals we hebben onderzocht is dat de angst onder ogen zien, hem bewust observeren, met gevoelig besef en zonder enige keuze, zonder enige bedoeling, gewoon naar hem kijken. We hebben ook gezegd dat het kijken belangrijk is, en wel hoe je kijkt, hoe je observeert. Als je een buitenstaander bent die naar binnen kijkt, handhaaf je de dualiteit en ontstaat er conflict. En het andere is tijd, tijd als factor van angst. En bestaat er een energie die helemaal geen angst kent? Zijn we nog samen? Of is er een energie die angst ziet en er onmiddellijk geheel vrij van is? Ik vraag me af of jullie dit allemaal begrijpen.
32:40 So, also, there are the unconscious fears, the racial fears that one has inherited from time beyond time. The fears of our past generations which one has inherited and which are dormant. Can all these dormant, silent, hidden fears, be revealed completely, not go step by step, one fear after the other, you understand? It is possible only to reveal all the dormant fears, fears that have never been observed, never even come to the surface, can all that be totally awakened and, in the very awakening of it, is the ending of it? I wonder if you follow all this. Are we moving together, or am I walking a lonely path? En dan zijn er nog de onbewuste angsten, de van oudsher overgeërfde angsten van het ras. De angsten van onze oude generaties, die we geërfd hebben en sluimerend aanwezig zijn. Kunnen al deze sluimerende, verborgen angsten in hun totaliteit worden geopenbaard, niet stap voor stap, de ene angst na de andere? Begrijpen jullie dit? Kunnen we alle verborgen angsten onthullen, angsten die we nooit geobserveerd hebben, die nooit aan de oppervlakte zijn gekomen, kan dat alles in zijn geheel worden gewekt zodat in dat ontwaken zelf alle angsten tot een einde komen? Ik vraag me af of jullie dit begrijpen. Wandelen we nog samen op of ben ik alleen op weg?
34:38 You see, one of our misfortunes is that we are so clever in investigating, analysing, we never see things immediately, as a whole, a holistic perception of all fear. Please, don’t go to sleep, just let’s follow each other. That is, can we see, psychologically, the whole operation of fear, in which, in the very observation of that, observing wholly, completely, absolutely, the dormant fears will inevitably come out, and observe? Are we understanding each other? You see, most of us are concerned with trimming fear, like you trim trees, branch, so most of us want to trim fears. And we think that's good enough, but we never challenge ourselves whether it is possible to be completely free of fear. One may have done things wrong in the past, that also brings fear. Look at it! Face it! You follow? Een van onze ongelukkigheden is dat we zo knap zijn in het onderzoeken en analyseren van dingen, dat we ze nooit onmiddellijk in hun totaliteit waarnemen, een holistische waarneming van alle angst. Val alsjeblief niet in slaap, laten we dit samen onderzoeken. Kunnen we, in psychologische zin, oog krijgen voor de algehele werking van angst zodat in de waarneming zelf, die holistische, totale, zuivere waarneming, de verborgen angsten onvermijdelijk naar boven komen? En dat alles observeren. Begrijpen we elkaar? De meesten van ons zijn alleen bezig met het bijsnoeien van angst, zoals je bomen en takken snoeit. De meesten willen angsten bijsnoeien. We denken dat dat voldoende is, maar we nemen nooit die stap extra, namelijk of het mogelijk is geheel en al vrij te zijn van angst. Misschien hebben we in het verleden iets verkeerds gedaan, wat ook angst voortbrengt. Kijk ernaar! Zie het onder ogen! Snappen jullie?
36:51 You see, most of us do not demand of ourselves to be free, to be free of these burdens which we have inherited from time past, like fear. To say, 'Can my brain be ever free of fear?' and questioning it, asking, demanding it. That needs a certain persistency, a certain sense of immediacy. But we are not like that at all. De meesten van ons eisen niet van onszelf om vrij te zijn, vrij van deze lasten die we geërfd hebben van het verleden, zoals angst. De vraag of mijn brein ooit vrij kan zijn van angst, de harde eis, het diepe verlangen, daar is een zekere vasthoudendheid voor nodig, een gevoel van urgentie. Maar zo zitten we helemaal niet in elkaar.
38:11 Has the question been answered? Or are you still waiting for it to be answered? I think we have energy to meet this, holistically, see the whole movement of fear, time, the negligence, our laziness, our acceptance of fear as part of life. All that implies a certain inertia. We don’t meet this thing, completely, so we're always living with it. Is it enough? Can we go on with our questions? Is de vraag beantwoord? Of zitten jullie nog te wachten op een antwoord? Volgens mij hebben we de energie om dit probleem aan te pakken, holistisch, de gehele beweging van angst onder ogen te zien, tijd, de onoplettendheid, onze luiheid, onze aanvaarding van angst als onlosmakelijk deel van het leven. Dit heeft allemaal te maken met een zekere traagheid. We zien het niet in zijn geheel onder ogen, dus leven we er maar mee. Genoeg? Zullen we verdergaan met de andere vragen?
39:52 Third Question: 'How would you define and value the quality of modesty?' Derde vraag: 'Hoe zou u bescheidenheid definiëren en inschatten?'
40:05 'How would you define and value the quality of modesty?' 'Hoe zou u bescheidenheid definiëren en inschatten?'
40:15 The word ‘modesty’ means self-abnegation. Not to be assertive – we are examining the word – not to show oneself off, both physically or psychologically, to be modest, which implies in that word a certain quality of shyness, reserve, not to be obtrusive. Right? The meaning of that word is all that. Apparently, in the world, modesty has disappeared. Everybody wants to be assertive, showing off, half-naked. You know what is happening in the cinema, the cinema world, and in the television. Apparently we are losing that, or have lost it, or never had it. Isn’t it important to be modest? Not always asserting, aggressive, 'I say this and you say...'. You follow? 'I want this.' Isn’t it important to be unobtrusive? The speaker, at the moment, is not. He's obvious, sitting there. But, if that quality of modesty, which disregards totally all reputation, disregards totally the self as being important, then it is, surely, utter lack of intelligence. Why has the world, especially the American world, lost this sense of modesty? Would you answer it? Het woord 'bescheidenheid' betekent zelfverloochening. Niet assertief zijn - we onderzoeken het woord - niet opscheppen over jezelf op lichamelijk of geestelijk vlak, bescheiden zijn, wat duidt op een zekere verlegenheid, gereserveerdheid, niet opdringering zijn. Oké? Dat betekent het woord allemaal. Blijkbaar is bescheidenheid verdwenen uit de wereld. Iedereen wil assertief zijn, opschepperig, halfnaakt. Jullie weten wat er allemaal gaande is, in de film, in de filmwereld en op tv. We lijken haar te verliezen, verloren te hebben, of nooit gehad te hebben. Is het niet belangrijk bescheiden te zijn? Niet altijd aanmatigend of agressief, 'Ik zeg dit en jij zegt...' Begrijpen jullie? 'Ik wil dit.' Is het niet van belang niet opdringerig te zijn? De spreker treedt op dit moment wel op de voorgrond. Hij is goed te zien, hij zit daar. Maar als die bescheidenheid ontbreekt die totaal geen acht slaat op reputatie, totaal voorbijziet aan het zelf dat zich zo belangrijk vindt, betekent dat een totaal gemis aan intelligentie. Waarom is de wereld, met name de Amerikaanse, elk gevoel voor bescheidenheid kwijtgeraakt? Zouden jullie dit willen beantwoorden?
43:59 Questioner: Shyness is defined as mental illness. Vraagsteller: 'Verlegenheid wordt gezien als psychische aandoening.'
44:03 K: It's a form of mental illness, it's a form of neurosis, it's a form of self-exhibition? K: Is het een psychische aandoening? Is het een vorm van neurose, van aanstelleritis?
44:13 Q: It’s a form of beauty. V: Het is een vorm van schoonheid.
44:15 K: Modesty is beauty? What are you saying? K: Is bescheidenheid schoonheid? Wat zegt u?
44:29 Q: Don’t we deny modesty? V: Ontkennen we bescheidenheid niet?
44:30 K: Sir, please, if you all talk... How do we..? Are we modest? You have defined the word: to be self-restrained, to be somewhat shy, not self-assertive, not trying to say, 'Me first, look!' Look at my body, first.' You know what's happening in this world, especially in this country. I'm not criticising, I'm just observing. Everybody wants to be somebody, get into the newspapers, television. You follow? You know what is happening. Isn’t modesty part of beauty? Doesn’t that require a great sense of self-abnegation? But, when one is wanting to be a great success, to be known, to be a star, famous, sell more books. You know the whole… Apparently, we have lost that, and, therefore, we are becoming rather vulgar, insensitive. If one is not modest, you have lost a tremendous lot... of life. K: Meneer, alsjeblief, als jullie allemaal praten... Hoe gaan we...? Zijn we bescheiden? Jullie hebben het woord gedefinieerd als: ingetogen, een beetje verlegen zijn, niet aanmatigend, niet zeggen: 'Ik eerst, kijk! 'Kijk eens naar mijn lichaam.' Jullie weten best wat er in de wereld gaande is, met name in dit land. Ik ben niet aan het kritiseren, ik observeer alleen maar. Iedereen wil iemand zijn, in de krant of op tv komen. Begrijpen jullie? Jullie weten wat er gaande is. Is bescheidenheid deel van schoonheid? Vereist dat geen groot gevoel van zelfverloochening? Maar als je een succesnummer wilt zijn, bekend, een beroemde ster, een bestsellerauteur. Jullie kennen het... We zijn het blijkbaar kwijt en daarom worden we vulgair en bot, Als je niet bescheiden bent, ben je een heleboel van het leven kwijtgeraakt.
47:00 Fourth Question: 'Show me how to dissolve the ‘I’, the ‘me’. Without that, everything else is futile.' Vierde vraag: 'Laat me zien hoe ik het 'ik' kan oplossen. Zonder dat is al het andere futiel.'
47:15 'Show me how to dissolve the ‘I’, the ‘me’. Without that, everything else is futile.' 'Laat me zien hoe ik het 'ik' kan oplossen. Zonder dat is al het andere futiel.'
47:55 The questioner says, ‘Show me’. One can point out various ways of denying, totally, the self, the ‘me’, the selfishness, the self-centred activity, but, apparently, man has tried so many different ways – religiously, politically, accepting the State and adjusting – you know all that. Apparently, man has not been able to totally deny or put away the whole nature and the structure of the self. De vrager zegt: 'Laat me 't zien'. We kunnen wijzen op allerlei manieren van totale zelfverloochening, of ontkenning van het 'ik', van het egoïsme, van ik-gerichtheid, maar blijkbaar heeft de mens al zoveel uitgeprobeerd - op religieus en politiek gebied, door acceptatie van de staat en door aanpassing - jullie kennen dat alles wel. De mens is blijkbaar niet geslaagd in de totale ontkenning en verloochening van de algehele aard en structuur van het zelf.
49:03 Let’s look at it first, why 'self' has become so important. Why 'me' first? And many people have tried through meditation, through the repetition of certain idiotic words, tried to be free of all this 'self'. So, why has man given such extraordinary importance to the self? Why you – forgive me if I talk to you directly – why do you give importance to the self? Has it become a habit? Is it that we are encouraged from childhood? Is it that all religions have maintained that the self exists but identify that self with something greater? You know, all that business. Is it one feels, if there is no self, there is nothing? And one is afraid of being nothing. Laten we eerst eens bekijken waarom het zelf zo belangrijk is geworden. Waarom 'ik' eerst? Veel mensen hebben door middel van meditatie of door herhaling van een paar idiote woorden geprobeerd zich te bevrijden van dit 'zelf'. Waarom hebben we zo'n buitengewoon belang gehecht aan dit 'zelf'? Waarom - sorry, maar ik spreek jullie rechtstreeks aan - waarom vinden jullie het 'zelf' zo belangrijk? Is het gewoonte geworden? Worden we hier vanaf onze kindertijd toe aangemoedigd? Komt het doordat alle religies hebben verkondigd dat het 'zelf' bestaat, maar het in verband brengen met iets groters? Al dat gedoe. Komt het doordat je voelt dat er niets is als er geen 'zelf' is? En we zijn bang niets te zijn.
51:00 So, the questioner says, 'Show me, help me to be free of this torture of the self. It is a torture, it's a battle that is going on, outwardly and inwardly. The self can have no relationship with anybody. The self, in its very nature, is an isolating process. And it may be an abstraction, not actual reality – reality in the sense, that can be touched, looked at, objectively. Is it a series of structures put together by thought? Because the self, the ‘me’, the egotistic action, is tearing the world apart. Perhaps we don’t see that. That self identifies itself as a Jew, as a Hindu, as a Muslim, as a Christian, as a scientist. And so, in the very nature of the self, its movement is to be isolated. Are we meeting each other? Dus zegt de vraagsteller: 'Laat me het zien, help me vrij te zijn van de kwellingen van het zelf.' Het is een kwelling, het is een strijd die maar doorgaat, binnen en buiten. Het zelf kan geen enkele relatie hebben met iemand anders. Het zelf is van nature een proces van isolering. Misschien is het een abstractie, geen actuele werkelijkheid - werkelijkheid in de zin van iets dat aangeraakt of gezien kan worden. Is het een reeks structuren die door het denken is geconstrueerd? Het zelf, het 'ik', het egoïstisch handelen, is de wereld aan het verscheuren. Misschien zien we dat niet. Het zelf vereenzelvigt zich als jood, als hindoe, als moslim of christen, als wetenschapper. Het ligt in de aard van het zelf besloten zich af te zonderen in isolement. Zitten we nog op dezelfde golflengte?
53:47 And the questioner says, 'What am I to do? I know all this. I have thought a great deal about all this. I've tried different ways. I have meditated, tried to control, tried to deny myself of everything, but it is still there.' Have you done, played with all this, some of you? If you have, then the question is, what is one to do? It may be that there is nothing to be done. Do you understand my answer? Through complete negation, there is positive action. I wonder if you understand all this. To negate. But we are afraid to negate, because we have identified ourselves with our body, the perpetual concern over the body, yoga, exercise, beauty, facial, you know, long hair, short hair, beard and no beard, go through the various fads that one goes through, all this is sustaining the self. And, in meditation, the controller is the self. I wonder if you see all this! De vraagsteller zegt: 'Wat moet ik doen? Ik ken dit allemaal. Ik heb er veel over nagedacht. Ik heb van alles geprobeerd. Ik heb gemediteerd, geprobeerd het te beheersen, mezelf van alles ontzegd, maar het is er nog steeds.' Hebben sommigen van jullie hier ook mee gespeeld? Zo ja, dan rest de vraag wat je te doen staat. Misschien hoeft er helemaal niets gedaan te worden. Snappen jullie mijn antwoord? Door volledige ontkenning is er positief handelen. Ik vraag me af of jullie dit begrijpen. Ontkennen. We zijn bang om dit te ontkennen, want we hebben ons vereenzelvigd met ons lichaam, de constante zorg om het lichaam, yoga, fitness, cosmetica, facelifts, enzovoort. Lang haar, kort haar, baard, geen baard, allerlei modetrends die we volgen, alles bevestiging van het zelf. In meditatie is het het zelf dat controle uitoefent. Ik vraag me af of jullie dit allemaal zien!
56:33 So, what is one to do? One has tried ten thousand ways. One has tried many, many ways to be free of this torture, this isolating process of the ‘me’. I don’t know if you have tried it. Probably not. But to do it demands tremendous alertness, watchfulness, attention. And in the self there is great pleasure. The saints have done that – self-control, self-torture. But, at the end of it all, there is this self, deeply rooted. And is it ever possible to have no shadow of the self? Which means no isolation. Which doesn’t mean, ‘I am the whole’, all those tricks. To have a sense of honest, absolute feeling that there is no isolation. Please don’t go off to the other, which is, ‘I am the whole, therefore I'm not isolated’, which is just another trick of thought. The other day, there was a letter, a man saying, ‘I am truth, you are part of me, and you don’t accept me, therefore you're not whole.' Such nonsense that goes on! Dus, wat staat ons te doen? We hebben van alles geprobeerd, tig manieren om ons te bevrijden van deze kwelling, dit isolerende proces van het 'ik'. Ik weet niet of jullie het hebben geprobeerd, waarschijnlijk niet. Dit doen vereist enorme alertheid, waakzaamheid en aandacht. In het zelf huist groot plezier. De heiligen hebben het geprobeerd - zelfbeheersing, zelfkwelling -. Maar uiteindelijk is er dit diepgewortelde zelf. Is het ooit mogelijk geen greintje zelf te hebben? Wat wil zeggen: geen afzondering of isolement. Maar niet: 'Ik ben het Al', die trukendoos. Besef te hebben van het oprechte, zuivere gevoel dat er geen isolement is. Sla niet door naar de andere kant van 'ik ben het Al, daarom ben ik niet afgezonderd', wat weer een truc van het denken is. Onlangs was er een brief van een man die zei: 'Ik ben de waarheid, u bent deel van mij, maar u accepteert me niet, en dus ben u niet het Al.' Al die onzin die verteld wordt!
59:26 So, is it possible to eliminate altogether the feeling of isolation? And that may be love. And that may be the one central factor that totally dissipates the self. But that word ‘love’ is such a misused word. It has been spat upon, made into such an ugly thing. ‘I love my husband but I fight with him.’ ‘I love my wife, but I can’t tolerate her, I must have a divorce.' You know all that. ‘I love my country, therefore I'm ready to kill everybody else.’ ‘I love God and I will torture anybody who doesn’t believe in God.’ The Catholics have been experts at that. Though that word is something very sacred – not the word but the content, the depth and the beauty and the utter reality of it. That is sacred. And if we haven’t that, as the questioner says, everything else is futile. Then you might say, 'How am I to have that love?' You can’t. It isn't something that you cultivate, day after day, being kind, generous, doing social work, going off to some unfortunate country and helping the poor and all that. You see, that's one of our strange things, we have lost all reverence. It may be a bourgeois idea. We won’t go into that for the moment. Kunnen we geheel en al een eind maken aan dat gevoel van isolement? Misschien is dat wel liefde. Het is misschien het enige waardoor het zelf totaal verdwijnt. Het woord 'liefde' wordt zo misbruikt. Men heeft erop gespuugd, het tot iets lelijks gemaakt. 'Ik hou van mijn man, maar ik ruzie met hem.' 'Ik hou van mijn vrouw, maar ik kan haar niet luchten, ik wil een scheiding.' Jullie kennen dat wel. 'Ik hou van mijn land, daarom ben ik bereid alle anderen te doden.' 'Ik hou van god ik zal iedereen martelen die niet in god gelooft.' De katholieken waren daar experts in. Het woord is echter iets heel heiligs - niet het woord, maar de inhoud, de diepte en de schoonheid, en de absolute werkelijkheid. Die is heilig. Als we die liefde niet hebben, zoals de vraagsteller zegt, is al het andere van nul en generlei waarde. Je zou dan kunnen vragen: 'Hoe kom ik aan die liefde?' Onmogelijk. Je kunt het niet kweken door dag na dag aardig en vrijgevig te zijn, door maatschappelijk werk te doen, door naar een derdewereldland te gaan en de armen te helpen, enzovoort. Dit is een van onze eigenaardigheden, we zijn alle eerbied kwijtgeraakt. Misschien is het een kleinburgerlijk denkbeeld. We gaan daar nu niet nader op in.
1:03:09 That may be the only factor, the only thing that totally, completely dissolves the self. Not, 'I love everybody'. That’s, again, another trick of the brain. 'I love one, therefore I can love all' – that’s another. But to have the beauty of it in your heart, not in the word, not in the form. And when there is no sense of isolation, then the other, perhaps, is. And then the self is not. When that is, the other is not. Dat is misschien de enige factor, het enige dat volledig een einde kan maken aan het zelf. Niet: 'Ik hou van iedereen', dat is weer zo'n truc van het denken. 'Ik hou van één persoon, dus kan ik van alle houden', weer zo'n truc. Je moet de schoonheid ervan in je hart hebben, niet in woorden of uiterlijkheden. Waar geen gevoel van afzondering is, is misschien dat andere. Er is dan geen zelf. Als het zelf is, is dat andere niet.
1:04:37 Fifth Question: 'You have defined both insight and enlightenment as a clear perception of the whole, without the observer. But many of us have had insight, without being enlightened. So, what is the difference between insight and enlightenment? And what prevents insight from being – oh, Lord! – enlightenment?' Vijfde vraag: 'U hebt zowel inzicht als verlichting gedefinieerd als zuivere waarneming van het geheel zonder de waarnemer. Veel van ons hebben inzicht gehad zonder verlicht te geraken. Wat is het verschil tussen inzicht en verlichting? Wat belemmert inzicht over te gaan naar - mijn god! - verlichting?'
1:05:07 'You have defined both insight and enlightenment as a clear perception of the whole, without the observer. But many of us have had insight, without being enlightened. So, what is the difference between insight and enlightenment? And what prevents insight from being enlightenment?' 'U hebt zowel inzicht als verlichting gedefinieerd als zuivere waarneming van het geheel, zonder de waarnemer. Veel van ons hebben inzicht gehad zonder verlicht te geraken. Wat is het verschil tussen inzicht en verlichting? Wat belemmert inzicht over te gaan naar verlichting?'
1:05:29 I don’t know who made this statement. The speaker certainly has not. The speaker has explained what is insight, never what is enlightenment. You can describe enlightenment but the description is not the reality. And any person who says, ‘I am enlightened’… you know what that means. Ik weet niet wie dit beweerd heeft, maar de spreker in ieder geval niet. De spreker heeft uitgelegd wat inzicht is, maar nooit wat verlichting is. Je kunt beschrijven wat verlichting is, maar de beschrijving is niet de werkelijkheid. Als iemand zegt: 'Ik ben verlicht', nou, dan weet je het wel.
1:06:18 So, the question really is, the scientists have insight, but it is partial, the musicians have insight, it is still partial, many of us have insight, quick perception of something. A quick perception and action, many of us sometimes have it, but it’s all partial. Insight means insight into our daily life and action. I may, as a scientist, have an insight into certain factors of matter, but my life may be shoddy, ambitious, full of anxiety, dependency. Insight means insight into the whole movement of life, not just one part of it. De kwestie is dus... Wetenschappers hebben inzicht, maar slechts gedeeltelijk. Musici hebben inzicht, maar ook dat gedeeltelijk. Veel van ons hebben inzicht, een snelle waarneming van iets. Zo'n snelle waarneming en handeling hebben velen van ons, maar het is nog altijd gedeeltelijk. Inzicht betekent inzicht in ons dagelijkse leven en handelen. Ik heb als wetenschapper misschien een inzicht in de verschillende aspecten van materie, maar mijn leven is minderwaardig, eerzuchtig, vol zorgen en afhankelijkheid. Inzicht betekent inzicht in de hele beweing van het leven, niet slechts in een deel daarvan.
1:07:59 An insight can only take place when... thought is absent as memory. Think it out. It's not the result of calculation, mathematical conclusions. Perception without the past, seeing the thing completely. Like when you see, for example, that all accepted, established religions, all – whether it is in India, here or anywhere else – is... what it is. Therefore, when you have an insight of that kind you are free of all dogma, rituals, beliefs, faith. You don’t belong to any group, to any guru. Such insight is possible only when you are really attentive, your whole being, to find out. Een inzicht kan alleen plaatsvinden wanneer het denken als herinnering afwezig is. Onderzoek het. Het is niet het resultaat van berekening, wiskundige afleiding. Waarneming zonder het verleden, iets in zijn geheel zien. Zoals wanneer je bijvoorbeeld ziet dat alle geaccepteerde gevestigde religies, - in India of elders - allemaal zijn... wat ze zijn. Als je een dergelijk inzicht hebt, ben je vrij van dogma's, rituelen en geloofsovertuigingen. Dan behoor je tot geen enkele groep, geen enkele goeroe. Zulk inzicht is alleen mogelijk als je echt aandachtig bent en het met alles wat in je is wilt uitzoeken.
1:09:42 I think we better stop now, don’t you? Volgens mij kunnen we beter stoppen. Oké?