Krishnamurti Subtitles home


OJ81T4 - Hebben we het geduld naar onszelf te luisteren?
4de Openbare bijeenkomst
Ojai (VS)
10 mei 1981



0:24 Ik vrees dat we even terug moeten komen op een paar dingen die we besproken hebben tijdens de afgelopen drie lezingen.
0:42 We hebben het daarin niet over een specifiek persoonlijk standpunt, en we maken ook geen propaganda voor een of ander ideaal, persoon of denkbeeld. We zeiden dat de wereld in crisis verkeert en bedreigd wordt door oorlogen, overbevolking, armoede, verschrikkelijke verdeeldheid tussen nationaliteiten, en alle andere absurditeiten die aan de gang zijn in de naam van religie. Maar die crisis, zeiden we, schuilt in het bewustzijn van de mens, in zijn geest, zijn brein, zijn hart. De crisis kan onmogelijk opgelost worden door politici of door alle kennis tezamen van de wetenschap. Het is ook geen economisch probleem, maar het is een heikel menselijk probleem geworden. Blijkbaar zijn maar weinig mensen bereid of geïnteresseerd zich te verdiepen in deze crisis in de menselijke geest.
2:52 Als we ook maar enigszins serieus zijn – ik hoop dat we dat zijn –, moeten we ons wel verantwoordelijk voelen voor alles wat er gaande is in de wereld, want zoals we al zo vaak hebben uitgelegd, is ons bewustzijn niet het unieke bewustzijn van één persoon, maar het bewustzijn van de mensheid. Alle mensen lijden, waar ze ook wonen. Ze verkeren in conflict, ellende en verwarring. Ze kiezen leiders die hen altijd verraden, ze steunen op priesters die hun een hoop woorden en nutteloze antwoorden hebben gegeven. We kunnen ook niet vertrouwen op de wetenschappers, die de wereld met hun specialisatie mede aan het vernietigen zijn. Omdat de crisis in onszelf schuilt, nergens anders, wordt onze verantwoordelijkheid, zoals we betoogden, erg groot en belangrijk. De vraag is of dit bewustzijn, waarmee we miljoenen jaren geleefd hebben, ooit een transformatie kan ondergaan. Sommigen zeggen dat dat niet kan, de aard van de mens is zoals die is, je kunt hem wijzigen, accepteren, er een beetje aan sleutelen, maar hij zal geen fundamentele verandering ondergaan. Als we de filosofen en hen die op deze manier denken, mogen geloven, is de mens overgeleverd aan eindeloos lijden, zal hij eeuwig in conflict blijven en zullen er altijd oorlogen zijn, wat al zo'n 5000 jaar het geval is. In de overgeleverde geschiedenis is er altijd wel ergens oorlog op aarde, onze aarde, waar we geacht worden te leven, en niet de Amerikaanse aarde, of de Engelse aarde, de Indiase of de Japanse, enzovoort. En dit bewustzijn in crisis waar een antwoord op gevonden moet worden, niet door een of andere specialist of professional, maar door ons, gewone doorsnee mensen met hun werk, zorgen en verwarring.
7:01 Zoals we zeiden, geduld kent geen tijd, ongeduld is tijdgebonden. We moeten geduld hebben om naar onszelf te luisteren. Tegenwoordig leunen we op al die specialisten, op professoren, op hen die ons vertellen wat we moeten doen. We zijn ons zelfvertrouwen kwijtgeraakt. We zijn min of meer verslaafd geraakt aan autoriteit, of dit nu wetenschappelijk gezag is, of religieuze, economische of milieu-autoriteit. Overal ter wereld verliezen we ons gevoel van integriteit. We zijn afhankelijk van boeken. Boeken zijn oké, maar onszelf begrijpen via boeken, via iemand anders, heeft gezorgd voor onze verwardheid, onze crisis. Zoals we steeds weer gezegd hebben, zijn we samen aan het denken, redeneren en observeren. We nemen niet zomaar aan wat de spreker zegt of verwerpt. Hij fungeert alleen als spiegel waarin we onszelf waarnemen. Wanneer we onszelf beginnen te zien zoals we werkelijk zijn, kunnen we de spiegel weggooien of stukmaken. De spiegel is van generlei waarde.
9:31 We zeggen dus dat ons brein en hart in crisis verkeren. En blijkbaar snappen we niets van deze crisis. Begrip en inzicht komen met hun eigen discipline. Niet de discipline van conformering, of die van imitatie, en ook niet de discipline van iets zomaar accepteren, hoe groot of klein dat ook is. Discipline betekent – de betekenis van het woord 'discipline' is afgeleid van 'discipel'. Een discipel is hij die leert, niet van iemand anders, hoe wijs, verlicht en op de hoogte die misschien ook is, maar hij die leert van zijn eigen zelfopvoeding. Zo moeten we over onszelf leren, want daar schuilt onze crisis. We hebben onszelf overgeleverd aan de priesters, de geleerden, de professoren, de filosofen en de analytici. Helaas hebben we ons onlangs overgeleverd aan een paar goeroes uit India en Azië, alles heel betreurenswaardig. Ze worden rijk met het uitbuiten van mensen. Het is al met al gewoon big business geworden, dat is duidelijk.
11:50 Wij zeggen dus dat je jezelf moet observeren, over jezelf moet leren, niet van iemand anders, want die zijn zichzelf niet aan het bestuderen. Ze hebben theorieën, een paar speculatieve ideeën, die ze getest hebben op dieren, duiven en zo. Maar ze hebben nooit naar zichzelf gekeken zoals ze werkelijk zijn, met hun hebzucht en ambitie, hun prestatiedwang, agressiviteit, gewelddadigheid, enzovoort, – alles wat we zijn. Door inzicht hierin, echt inzicht, niet alleen maar de beschrijving van wat we zijn, maar werkelijk inzicht in onze reacties, onze gedachten, onze boosheid, onze gekwetstheid, onze agressiviteit, gewelddadigheid, enzovoort, gewoon daarnaar kijken. Uit inzicht en waarneming komt discipline voort, een zich steeds vernieuwend leerproces.
13:39 Misschien zijn we in dit land de betekenis van het woord 'discipline' kwijtgeraakt. We hebben het overgelaten aan de soldaten en monniken. Met name in dit land zijn we de betekenis van dit woord kwijtgeraakt. Als je een carrièrejager bent, zul je in je loopbaan zeker een bepaald soort discipline nodig hebben. Als timmerman moet je natuurlijk kennis hebben van hout, van gereedschap en vormgeving. Waarneming en begrip komen met een eigen leerproces, een eigen discipline en manier van werken. Maar blijkbaar zijn we dat kwijtgeraakt, want we willen allemaal zo graag opschieten, de ladder naar succes beklimmen, iemand worden – dat zie je allemaal gebeuren. En daarom worden we steeds oppervlakkiger. Jullie wonen in een prachtig land, een van mooiste landen ter wereld, van de hoogste sneeuwbedekte bergtoppen tot de woestijnen en brede rivieren, de diepe valleien en prachtige bomen. Het is een schitterend land. Maar wij mensen zijn dat alles aan het verwoesten omdat we vooruit willen, – god weet waarheen, als het maar vooruit is. We kunnen dit allemaal zelf zien gebeuren. Alsjeblief, volg de spreker niet. De spreker is niet jullie goeroe, jullie leider, jullie zijn niet zijn volgelingen. Dat moet je allemaal opzijschuiven en van nabij onderzoeken wat wij mensen allemaal aan het doen zijn.
16:24 In ons bewustzijn heerst wanorde, en we proberen daarin orde te brengen door conformisme, aanvaarding en gehoorzaamheid. We hebben nooit begrepen wat orde is. De spreker heeft hier de afgelopen 60 jaar gewoond. Hij heeft alle trends en modeverschijnselen meegemaakt, altijd weer iets nieuws. Feitelijk leven we in sociaal, moreel en ethisch opzicht in wanorde. Zonder begrip van orde, in de diepste zin van het woord, is meditatie volstrekt zinloos. We denken dat we door meditatie orde zullen scheppen. Zo zijn we al miljoenen jaren voor het lapje gehouden. Maar orde begint thuis, dichtbij.
18:11 We moeten dus samen onderzoeken wat die orde is. Want ons bewustzijn verkeert in complete wanorde. Het verkeert in conflict. Het strijdt in zichzelf tegen iets dat het zelf gemaakt heeft. Dus we gaan samen uitzoeken wat orde is. We gebruiken dit woord met het oog op een geestestoestand, niet in de zin van een ideaal, maar als een staat van zijn waarin totaal geen conflict heerst. Conflict wijst op wanorde. Keuze wijst op wanorde. Iemand die kiest, is feitelijk niet vrij. Hij is verward. Neem alsjeblief niet zomaar aan wat er gezegd wordt. Volgens mij is het belangrijk dat je min of meer sceptisch bent, zeker in psychologische zaken. Je moet twijfelen. Als je kijkt naar de Aziatische wereld, India en zo, was twijfel altijd een van de grondregels van religie. Hindoes en boeddhisten spraken veel over twijfel. Maar in de christelijke wereld wordt twijfel ontkend, want die wereld is gebaseerd op geloof. Als je twijfelt, word je geëxcommuniceerd, of gefolterd, zoals ze vroeger gedaan hebben, op de brandstapel. Nu word je getolereerd, er is niet veel verschil.
20:52 Kijk alsjeblief naar jezelf, je omgeving, je maatschappij, je eigen gedachtes, maar wel met grote twijfel. Luister ook met twijfel naar de spreker, met scepsis, en eis tevens van jezelf dat je twijfelt aan alles wat je geleerd, gezien en gedacht hebt, zodat het brein vrij is om te kijken. Scepsis moet ook aan de lijn gehouden worden, als een hond. Als je een hond altijd aan de lijn houdt, zal het arme dier wegkwijnen. Je moet weten wanneer je het los kunt laten om te rennen, jagen en springen. Zo moet je ook scepsis aan de lijn houden en tegelijk het fingerspitzengefühl ontwikkelen wanneer je die los kunt laten.
22:27 We vragen dus: "Hoe komt het toch dat de mens in deze wanorde geleefd heeft voor vele miljoenen jaren?" Waarom wij, mensen, waar we ook wonen? Waarom? Wat is de oorzaak van deze wanorde? We hebben al gezegd dat onderzoek naar de oorzaak, wat een analytisch proces is, tijd vereist. Begrijp dit alsjeblief een beetje. Geef alsjeblief je aandacht aan wat er gezegd wordt. Analyse is een van onze favoriete bezigheden. Niet alleen de analyse van de sterrenhemel, dit uitdijende en inkrimpende heelal, maar ook de voortdurende analyse van onszelf. We hebben nooit nagevraagd wie nu eigenlijk de analyserende is. De analyserende is, als je het goed bekijkt, de analyserende is het geanalyseerde. Het denken heeft de analyserende afgescheiden alsof hij een of ander superwezen is met een heleboel kennis en ervaring. Hij is in staat tot analyseren. Maar van wat? Je kunt mineralen analyseren, de bomenwereld, de waterstofbom, allerlei wetenschappelijke analysemethoden die grote voorspoed en ook groot onheil gebracht hebben.
25:10 We vragen ons af – niet van die analyse – waarom we ons bij onze zoektocht naar de oorzaak van wanorde tevredenstellen met analyse? Er is een totaal andere aanpak van dit probleem, die niets te maken heeft met analyse, maar met zuivere waarneming. Als je dat tenminste kunt. Op die manier komen we los van de traditie van analyseren. Laten we dit met een voorbeeld illustreren. De spreker houdt niet zo van voorbeelden, maar laten we dit voor het moment toch maar doen. Voorbeelden kunnen soms bedrieglijk en beperkt zijn. Als ik boos ben, hebberig of gewelddadig, wil ik daar de oorzaak van weten. Dus begin ik het te analyseren en uit te zoeken waar het vandaan komt. Misschien vind ik inderdaad de oorzaak. Maar wie is de analyserende die zegt: "Ik zal stap voor stap de ware oorsprong vinden."? Wie is die entiteit die analyseert? Die entiteit maakt nog altijd deel uit van het denken. Die entiteit is de vergaarbak van vorige ervaringen, oud onderzoek en analyses. Hij scheidt zichzelf af van wat werkelijk plaatsvindt, en zegt dan: "Ik ga het analyseren." Maar als je goed kijkt, met gevoelig besef, zie je dat de waarnemer, de analyerende het geanalyseerde is. Die boosheid staat niet los van mij. Ik ben boosheid. Maar ik heb mezelf afgescheiden van die boosheid en zeg: "Ik moet het beheersen, ik moet er vorm aan geven, ik moet het rationaliseren." En zo voort. Ik hoop dat dit duidelijk is. Als je niet gewend bent aan deze manier van denken en waarnemen, moeten we het misschien nog een keer bekijken. De meesten van ons zijn zo gewend aan aan analyseren dat het een gewoonte is geworden.
28:34 Wij zeggen dat analyse tijd kost. En in die analyse is er sprake van een heleboel misleiding. Kun je waarnemen wat orde is, en wat wanorde is? Gewoon ernaar kijken. Dat wil zeggen... Helaas moet alles uitgelegd worden! We pakken het niet meteen, zien het niet snel. Het moet in zoveel woorden, in zoveel uitleg verpakt worden. Maar het woord, de uitleg, is niet het ding. Je kunt een nog zo mooi schilderij maken van een berg, maar dat schilderij is niet de berg. De vloeiende wateren in verf op een doek is niet het levende water.
30:03 We proberen samen te onderzoeken wat orde en wat wanorde is. We zeiden dat er wanorde is als er sprake is van conflict, zolang er tegenstrijdigheid bestaat in ons tussen wat we willen en niet willen, het verlangen en zijn tegendeel. Daarin zitten we gevangen – willen en niet willen – simpel gesteld, maar het is een heel ingewikkeld probleem, dit cultiveren van tegenstellingen. Daarin schuilt conflict, en dat is wanorde.
31:13 Om dit te onderzoeken en er dieper op in te gaan, moeten we de kwestie van verlangen bij de horens vatten, want de mens heeft met dit verlangen geleefd, verlangen naar leven, naar alles. Verlangen. Zitten we nog op dezelfde golflengte? Of staat de spreker er alleen voor en zitten jullie daar in de schaduw van de bomen onder het mooie bladerdek te knikkebollen in de zon, te zonnebaden. Voor een zonnebad is dit niet de juiste plaats. Maar als het jullie er als mens echt om te doen is en je verantwoordelijk voelen voor heel de wereld, en niet alleen voor je gezin en je kinderen. We betwijfelen of jullie je zelfs daar echt verantwoordelijk voor voelen. Duizenden kinderen lopen weg van huis omdat ze geslagen en gekweld worden. Al die vreselijke dingen die er gaande zijn.
32:59 Als deze crisis in ons bewustzijn werkelijk een diepe, fundamentele, heilige uitdaging is – we gebruiken het woord 'heilig' in zijn ware betekenis –, moeten we er als mens een antwoord op zien te vinden. Als we dat niet kunnen, zullen elkaar blijven uitmoorden. Dat zien we nu om ons heen gebeuren. De machtstrijd tussen de twee grootmachten, de een die de ander wil overvleugelen. Dit zie je overal gebeuren, zelfs in de kleinste landen. Is het niet vreemd dat de wereld Amerika wil na-apen? Is dat jullie niet opgevallen? Dit is misschien wel het land dat het gemakkelijkst te imiteren is. Word niet boos om wat ik zeg, erger je niet, maar kijk ernaar. Wat hebben we de wereld te bieden, buiten graan, oorlogsmaterieel, wetenschappelijke knowhow die andere landen nu ook in gelijke mate bezitten, laserwapens, atoombommen. Wat geven wij Amerikanen nog meer aan de wereld? Kijk er alsjeblief zorgvuldig naar. En wat geeft de wereld aan jullie? Niets. Want we zien geleidelijk de kern van het diepere inzicht in ons verbleken. We zijn onze vrijheid aan het verliezen, instellingen en organisaties nemen het van ons over. En dit maakt de verwarring almaar groter. Er is zoveel verwoesting en ellende in de wereld. We beseffen volgens mij niet wat we aan het doen zijn. Om terug te komen op waar het ons om te doen is: om inzicht te krijgen in deze verwarring, in deze ellende, smart en kwelling, in deze eenzaamheid van de mens, moeten we ons verdiepen in de kwestie van verlangen.
36:29 De mens heeft kennelijk nooit grip gekregen op en zich verdiept in dit probleem van verlangen, begeerte. Hij heeft geleerd het te onderdrukken of de vrije hand te geven. Hij heeft elke uitingsvorm van verlangen leren kennen – seks, bezitsdrang, verlangen naar onthechting, machtshonger, het verlangen niets te worden – jullie kennen het wel, deze dynamiek van het verlangen. Alle godsdiensten hebben gezegd dat de monniken, waar ook ter wereld, het verlangen moeten overstijgen door zich over te geven aan een symbool, een persoon, een verlosser of een idee. Overal ter wereld zijn monniken daarmee bezig. Maar innerlijk branden ze van verlangen. En ook wij, gewone mensen, worden erdoor verteerd. We hebben nooit kunnen begrijpen wat dit verlangen eigenlijk is, niet – luister alsjeblief heel goed. Wat ik ga zeggen kan erg gevaarlijk zijn, tenzij je het heel diep begrijpt. We zeggen dat louter beheersing van verlangen niet intelligent is, en ook niet het onderdrukken of wegvluchten van verlangen. In het ware begrijpen van verlangen, wat een heel complex en subtiel proces is, het echte begrip van dat verlangen kent zijn eigen discipline. Discipline – luister alsjeblief – in de zin van de bestudering van de totale dynamiek van het verlangen, hoe het opkomt, wat het eigenlijk is, hoe het werkt. Met dat totale begrip komt er orde in verlangen.
39:56 We gaan nu – en wel tezamen – jullie en de spreker gaan nu samen onderzoek doen, geduldig en stap voor stap, naar wat verlangen eigenlijk is. Bij de bestudering van, of liever, bij het kijken naar de dynamiek van het verlangen, hoe het opkomt, de hele complexiteit ervan, dat inzicht zorgt er dan voor dat het verlangen geen wanorde schept.
40:57 We doen een onderzoek naar orde, wanorde en verlangen. Het verlangen heeft wanorde geschapen, de een verlangt dit, de ander dat, we jagen dat verlangen na, genot en pijn, jullie kennen dat allemaal. We proberen er gezamenlijk achter te komen hoe verlangen ontstaat, en wanneer het beheerst wordt, wie dan de beheerser is, en of die beheerser wel verschilt van wat hij verlangt. Dat gaan we allemaal aanpakken.
42:00 Ik weet niet of jullie ooit iets waargenomen hebben – de bergen, de heuvels, de dalen, de prachtige bomen – met al je zintuigen, zoals jullie hier zitten in het gespikkelde licht onder de bomen. Kijk als je dat kunt, naar de bomen, de heuvels, met al je zintuigen volledig ontwaakt. Of neem je slechts met je ogen waar, of door een sluier van woorden? Hebben jullie ooit iets waargenomen met alle aandacht die in je is, dat wil zeggen met alle volledig ontwaakte zintuigen? Als je naar de zee kijkt, de blauwe Grote Oceaan, het licht dat glinstert op het water en de verreikende golven, kijken jullie er dan naar? Of zeg je alleen maar hoe mooi het is want jullie zijn zo bezig met het bereiken van je doel. Dus kijken we bijna nooit naar iets met onze zinnen volledig ontwaakt. Dat is pas echte gevoeligheid. Als je zo waarneemt met al je zintuigen, is er geen centrum vanwaaruit je waarneemt. Hier is niets geheimzinnigs aan. Kijk er zelf naar, dan zul je het zien. Onze zintuigen laten het brein weten of iets aangenaam of onprettig is, pijnlijk of niet, enzovoort. De zintuigen zijn heel belangrijk. Maar deze zintuigen worden kapot gemaakt door drugs, alcohol, tabak, verwennerij en ongeduldigheid. De zintuigen helpen dus bij de waarneming. Eerst neem je dus waar met je zintuigen, vervolgens is er aanraking, contact, en daarna sensatie. Nietwaar? Begrijpen jullie dit? Zitten we nog in hetzelfde spoor? Kom op, mensen!
46:10 Waarneming, aanraking en op die aanraking volgt sensatie. Observeer dit bij jezelf, neem dit niet zomaar aan van de spreker, kijk er zelf naar: zien, aanraking en sensatie. Vervolgens schept het denken er een beeld van. Op datzelfde moment komt het verlangen tot leven. Oké? Het is heel simpel. Door de uitleg lijkt het allemaal wat ingewikkelder. Maar het is echt heel eenvoudig. Je ziet een jurk, een bloes, een broek of kostuum in de etalage, je stapt naar binnen, voelt eraan – de sensatie – en vervolgens zegt het denken: "Hoe fijn als ik het aan zou hebben!" Oké? Dan verschijnt het verlangen ten tonele. Begrepen? Ik zit het jullie niet te vertellen, jullie zien het zelf gebeuren. Zien, aanraken, sensatie, dan het denken dat een beeld schept, bijvoorbeeld van jezelf achter het stuur van die mooie auto. Verlangen begint wanneer het denken een beeld schept. Op dat moment wordt het verlangen geboren. Is dit duidelijk? Jullie moeten de uitleg van de spreker niet zomaar accepteren, het zijn maar woorden. Ze hebben geen betekenis als jullie die voor zoete koek slikken. Maar als het voor jezelf in één oogopslag ziet, begrijp je – kijk hier alsjeblief goed naar – dan begrijpen jullie of het proces van zien, aanraking en sensatie daar kan stoppen en het denken geen beelden laat creëren. Hebben jullie het begrepen? Hebben jullie het een beetje door?
49:09 In het bestuderen hiervan schuilt discipline. Begrijpen jullie? Niet beheersing of controle. Een van onze opvoedingsfactoren is het bestaan van een controleur die los staat van wat gecontroleerd wordt. Zo leven we: ik moet beheersen, onder controle houden, ik moet drillen, ik moet leren. Er is dus altijd een scheiding tussen de beheerser en wat beheerst wordt. We zijn hierin getraind vanaf onze kindertijd. Maar is het een feit? De scheiding tussen de beheerser en wat beheerst wordt staat misschien aan de wieg van meer en meer conflicten, wat ook het geval is. Dit is misschien wel een totaal verkeerde benadering van het leven. Maar als je begrijpt dat de beheerser en wat beheerst wordt één ding is. Nietwaar? Boosheid, geweld, neem bijvoorbeeld geweld, – we gaan niet in op wat geweld eigenlijk is – alleen de betekenis van het woord 'geweld' dat zich over de wereld verspreidt, enzovoort. Er is geweld, mensen zijn gewelddadig, En dus besef ik dat ik gewelddadig ben, jij bent dat ook. Vervolgens zeggen we: "Ik moet dit veranderen, beheersen, ik moet niet-gewelddadig worden", wat een van onze favoriete idiote illusies is. Het geweld staat niet los van mij, ik ben gewelddadig. Nietwaar? Ik vraag me af of jullie dit begrijpen.
51:42 Als er geen scheiding is tussen het geweld en de gedachte dat ik anders ben dat dit geweld, als er geen scheiding is, dan is er alleen geweld. Loop alsjeblief een stukje met me op. Er is alleen deze gevoelstoestand die je de naam 'geweld' gegeven hebt. Daarnaar kijken, dat geweld waarnemen zonder het woord, het observeren, niet als iemand die van buiten naar geweld kijkt. Kom op, mensen! Ernaar kijken zonder waarnemer, maar alleen dat ding dat geweld genoemd wordt, wat een gevoel is zoals boosheid, jaloezie en zo.
52:50 En zo ook, kijken naar zien, aanraking en sensatie, en het denken dat het beeld schept – die jurk of bloes moet ik hebben – wat dan het verlangen oproept dat te bezitten, je dat te ontzeggen. Kan het brein stoppen bij zien, aanraken en sensatie? Hier stoppen zodat het denken niet tussenbeide komt met zijn beeld. Zo leren we over verlangen. Hebben jullie het begrepen? Iemand?
53:44 Vraagsteller: Ja
53:53 K: Zodat we het brein bevrijden dat gewend is aan beheersing, conflict, inspanning, dat allemaal. We helpen het brein zichzelf in een nieuw daglicht te bezien zodat het geweldig levend wordt, omdat het bevrijd is van een denkpatroon van miljoenen jaren. Snappen jullie dit?
54:34 Als er geen tegenstrijdigheid is in verlangen, – willen en niet willen, wetende dat je meedogenloos moet zijn als je wilt slagen, en toch die jacht naar succes – snappen jullie? – deze tegenstrijdigheid die kennelijk deel uitmaakt van onze conditionering. Als je zo kijkt, zie je het zonder enige beheersing, zonder enige beïnvloeding of bedoeling, dan kun je zien wat verlangen eigenlijk is. Dit begrijpen brengt zijn eigen wijsheid en discipline. Snappen jullie dit?
55:40 Verlangen en tijd zijn de factoren van wanorde. Wanneer je dit werkelijk tot op grote diepte begrijpt, heerst er totale orde in je leven. Totale orde. Niet af en toe, in het weekend, maar in ons gewone dagelijkse leven.
56:28 Dat was het voor vandaag.