Krishnamurti Subtitles home


OJ81T4 - Hebben we het geduld naar onszelf te luisteren?
4de Openbare bijeenkomst
Ojai (VS)
10 mei 1981



0:24 One is afraid that one has to repeat some of the things that we have said before, at the last three talks. Ik vrees dat we even terug moeten komen op een paar dingen die we besproken hebben tijdens de afgelopen drie lezingen.
0:42 What we are talking about is not a particular point of view, it is not that one is doing any kind of propaganda for any ideal, for any person, for any concept. We have been saying that the world is in a crisis, threatened by war, overpopulation, poverty, terrible division between nationalities, and all the absurdities that are going on in the name of religion. But the crisis, as we said, is in the human consciousness, in the mind, in the brain, in the heart. It cannot possibly be solved by politicians, or by the accumulated knowledge of the scientists, nor is it an economic problem, but it has become, dangerously, a human problem. And, apparently, very few are inclined, or interested to concern themselves with that crisis in the human mind. We hebben het daarin niet over een specifiek persoonlijk standpunt, en we maken ook geen propaganda voor een of ander ideaal, persoon of denkbeeld. We zeiden dat de wereld in crisis verkeert en bedreigd wordt door oorlogen, overbevolking, armoede, verschrikkelijke verdeeldheid tussen nationaliteiten, en alle andere absurditeiten die aan de gang zijn in de naam van religie. Maar die crisis, zeiden we, schuilt in het bewustzijn van de mens, in zijn geest, zijn brein, zijn hart. De crisis kan onmogelijk opgelost worden door politici of door alle kennis tezamen van de wetenschap. Het is ook geen economisch probleem, maar het is een heikel menselijk probleem geworden. Blijkbaar zijn maar weinig mensen bereid of geïnteresseerd zich te verdiepen in deze crisis in de menselijke geest.
2:52 And, if you are at all serious, and I hope we are, we must be concerned with the responsibility of all that is taking place in the world, because, as we have explained quite often, our consciousness is not the particular consciousness of one person, it is the consciousness of all mankind. Because all human beings suffer, wherever they live. They are in conflict, misery, confusion, searching out leaders who are always betraying them, depending on priests who have given them a lot of words and meaningless answers. Nor can one depend on the scientists who, with their specialisation, are helping to destroy the world. And as this crisis is in ourselves, and nowhere else, so the responsibility, as we pointed out, becomes very great and very serious. And, whether this consciousness, with which we have lived for a million years can ever be transformed. There are some who say it cannot, human nature is what it is, modify it, accept it, slightly change it, but fundamentally it cannot possibly be changed. And if one accepts the philosophers and those who think in that manner, then man – human being – must suffer, endlessly, must remain in conflict, everlastingly, there must be wars, endlessly, as there have been for the last five thousand years, in history, recorded history, practically a war somewhere on this earth – which is our earth, where we are meant to live and not the American earth, or the English earth, or the Indian, or the Japanese and so on. And this consciousness, in which there is this crisis, that must be answered, not by any particular specialist, professionals, but by us, ordinary, everyday living human beings with their jobs, with their miseries, confusion. Als we ook maar enigszins serieus zijn – ik hoop dat we dat zijn –, moeten we ons wel verantwoordelijk voelen voor alles wat er gaande is in de wereld, want zoals we al zo vaak hebben uitgelegd, is ons bewustzijn niet het unieke bewustzijn van één persoon, maar het bewustzijn van de mensheid. Alle mensen lijden, waar ze ook wonen. Ze verkeren in conflict, ellende en verwarring. Ze kiezen leiders die hen altijd verraden, ze steunen op priesters die hun een hoop woorden en nutteloze antwoorden hebben gegeven. We kunnen ook niet vertrouwen op de wetenschappers, die de wereld met hun specialisatie mede aan het vernietigen zijn. Omdat de crisis in onszelf schuilt, nergens anders, wordt onze verantwoordelijkheid, zoals we betoogden, erg groot en belangrijk. De vraag is of dit bewustzijn, waarmee we miljoenen jaren geleefd hebben, ooit een transformatie kan ondergaan. Sommigen zeggen dat dat niet kan, de aard van de mens is zoals die is, je kunt hem wijzigen, accepteren, er een beetje aan sleutelen, maar hij zal geen fundamentele verandering ondergaan. Als we de filosofen en hen die op deze manier denken, mogen geloven, is de mens overgeleverd aan eindeloos lijden, zal hij eeuwig in conflict blijven en zullen er altijd oorlogen zijn, wat al zo'n 5000 jaar het geval is. In de overgeleverde geschiedenis is er altijd wel ergens oorlog op aarde, onze aarde, waar we geacht worden te leven, en niet de Amerikaanse aarde, of de Engelse aarde, de Indiase of de Japanse, enzovoort. En dit bewustzijn in crisis waar een antwoord op gevonden moet worden, niet door een of andere specialist of professional, maar door ons, gewone doorsnee mensen met hun werk, zorgen en verwarring.
7:01 As we said, patience is timeless, impatience is full of time. And one must have patience to listen to ourselves because now we are depending on all the specialists, the professors, those who tell you what to do. We have lost self-reliance. We have become, more or less, slaves to authority, whether it is scientific authority, religious, or economic, or environmental authority. We are losing, all over the world, our sense of integrity. We are depending on books. Books have their place, but to understand ourselves through books, through another, has led us to this confusion, to this crisis. And, as we have pointed out, over and over again, that we are thinking, reasoning, observing together. We are not accepting what the speaker is saying, or rejecting. He is merely acting as a mirror in which we see ourselves. And when we begin to see ourselves as we are then we can throw away, break up the mirror. The mirror has no value. Zoals we zeiden, geduld kent geen tijd, ongeduld is tijdgebonden. We moeten geduld hebben om naar onszelf te luisteren. Tegenwoordig leunen we op al die specialisten, op professoren, op hen die ons vertellen wat we moeten doen. We zijn ons zelfvertrouwen kwijtgeraakt. We zijn min of meer verslaafd geraakt aan autoriteit, of dit nu wetenschappelijk gezag is, of religieuze, economische of milieu-autoriteit. Overal ter wereld verliezen we ons gevoel van integriteit. We zijn afhankelijk van boeken. Boeken zijn oké, maar onszelf begrijpen via boeken, via iemand anders, heeft gezorgd voor onze verwardheid, onze crisis. Zoals we steeds weer gezegd hebben, zijn we samen aan het denken, redeneren en observeren. We nemen niet zomaar aan wat de spreker zegt of verwerpt. Hij fungeert alleen als spiegel waarin we onszelf waarnemen. Wanneer we onszelf beginnen te zien zoals we werkelijk zijn, kunnen we de spiegel weggooien of stukmaken. De spiegel is van generlei waarde.
9:31 So, we are saying that the crisis is in our minds and our hearts. And we don’t seem to be able to understand that crisis. Understanding brings its own discipline – not the discipline of conformity, not the discipline of imitation, not the discipline to accept something, however great or small. Discipline means – the root meaning of that word ‘discipline’ comes from the word ‘disciple’. Disciple is one who learns, not from another, however wise, however enlightened, however knowledgeable, but learning from our own self-education, learning about ourselves because there is our crisis. We have handed ourselves over to the priests, to the scholars, to the professors, the philosophers, and to the analysts. And unfortunately, recently, handed ourselves over to some gurus from India or Asia, which is most unfortunate. They have become rich, exploiting people. It has become, as it is now, it has become a great business affair, which again is obvious. We zeggen dus dat ons brein en hart in crisis verkeren. En blijkbaar snappen we niets van deze crisis. Begrip en inzicht komen met hun eigen discipline. Niet de discipline van conformering, of die van imitatie, en ook niet de discipline van iets zomaar accepteren, hoe groot of klein dat ook is. Discipline betekent – de betekenis van het woord 'discipline' is afgeleid van 'discipel'. Een discipel is hij die leert, niet van iemand anders, hoe wijs, verlicht en op de hoogte die misschien ook is, maar hij die leert van zijn eigen zelfopvoeding. Zo moeten we over onszelf leren, want daar schuilt onze crisis. We hebben onszelf overgeleverd aan de priesters, de geleerden, de professoren, de filosofen en de analytici. Helaas hebben we ons onlangs overgeleverd aan een paar goeroes uit India en Azië, alles heel betreurenswaardig. Ze worden rijk met het uitbuiten van mensen. Het is al met al gewoon big business geworden, dat is duidelijk.
11:50 So, we are saying that one has to observe oneself, learn about oneself, not from anybody because they are not themselves studying – themselves. They have theories, some speculative ideas which they have experimented on animals, pigeons and so on. But they have never looked at themselves actually as they are, with their greed, with their ambition, with their competition, with their aggressiveness, violence and so on – all that we are. And, in the understanding of that, actually understanding not merely the verbal description of what we are but the actual understanding of our reactions, our thoughts, our anger, our wounds, our aggressiveness, violence and so on, looking at it. Therefore, out of that understanding, observation, comes this discipline which is constantly learning anew. Wij zeggen dus dat je jezelf moet observeren, over jezelf moet leren, niet van iemand anders, want die zijn zichzelf niet aan het bestuderen. Ze hebben theorieën, een paar speculatieve ideeën, die ze getest hebben op dieren, duiven en zo. Maar ze hebben nooit naar zichzelf gekeken zoals ze werkelijk zijn, met hun hebzucht en ambitie, hun prestatiedwang, agressiviteit, gewelddadigheid, enzovoort, – alles wat we zijn. Door inzicht hierin, echt inzicht, niet alleen maar de beschrijving van wat we zijn, maar werkelijk inzicht in onze reacties, onze gedachten, onze boosheid, onze gekwetstheid, onze agressiviteit, gewelddadigheid, enzovoort, gewoon daarnaar kijken. Uit inzicht en waarneming komt discipline voort, een zich steeds vernieuwend leerproces.
13:39 Perhaps in this country we have lost the meaning of that word ‘discipline’, we have relegated it to the soldier, to some monks. In this country especially, we have lost the meaning of that word. If you are a careerist, in that career there is a certain demand for discipline. If you are a carpenter, the very understanding of the wood, the tools, the nature of design, that observation, that understanding brings its own learning, its own discipline, its own action. But, apparently, we have lost that because we are all so terribly concerned to get on, to climb the ladder of success, to become something – if you observe all this. And therefore we are becoming more and more superficial. You have got a marvellous country, one of the most beautiful countries in the world, from the highest snow-capped mountains, to the desert, to the vast rivers, and the deep valleys and the great trees. It is a marvellous country. And we human beings are destroying all that because we want to get on – God knows where, but get on. We are observing all this ourselves, please, you are not following the speaker. The speaker is not your guru, your leader, you are not his followers. One has to wipe away all that, and examine, closely, what we are doing as human beings. Misschien zijn we in dit land de betekenis van het woord 'discipline' kwijtgeraakt. We hebben het overgelaten aan de soldaten en monniken. Met name in dit land zijn we de betekenis van dit woord kwijtgeraakt. Als je een carrièrejager bent, zul je in je loopbaan zeker een bepaald soort discipline nodig hebben. Als timmerman moet je natuurlijk kennis hebben van hout, van gereedschap en vormgeving. Waarneming en begrip komen met een eigen leerproces, een eigen discipline en manier van werken. Maar blijkbaar zijn we dat kwijtgeraakt, want we willen allemaal zo graag opschieten, de ladder naar succes beklimmen, iemand worden – dat zie je allemaal gebeuren. En daarom worden we steeds oppervlakkiger. Jullie wonen in een prachtig land, een van mooiste landen ter wereld, van de hoogste sneeuwbedekte bergtoppen tot de woestijnen en brede rivieren, de diepe valleien en prachtige bomen. Het is een schitterend land. Maar wij mensen zijn dat alles aan het verwoesten omdat we vooruit willen, – god weet waarheen, als het maar vooruit is. We kunnen dit allemaal zelf zien gebeuren. Alsjeblief, volg de spreker niet. De spreker is niet jullie goeroe, jullie leider, jullie zijn niet zijn volgelingen. Dat moet je allemaal opzijschuiven en van nabij onderzoeken wat wij mensen allemaal aan het doen zijn.
16:24 In this consciousness, there is disorder, and we are trying to bring order in that by conformity, by acceptance, obedience. We have never understood what is order. And, as the speaker has been in this country for the last sixty years, I have seen every kind of phase, fad, something always new. And we live practically, socially, morally, ethically, in disorder. And without understanding order in the deepest sense of that word, meditation becomes utterly meaningless. We think that through meditation we will bring order. That's the trick that has been played upon us for a million years. But order begins at home, near. In ons bewustzijn heerst wanorde, en we proberen daarin orde te brengen door conformisme, aanvaarding en gehoorzaamheid. We hebben nooit begrepen wat orde is. De spreker heeft hier de afgelopen 60 jaar gewoond. Hij heeft alle trends en modeverschijnselen meegemaakt, altijd weer iets nieuws. Feitelijk leven we in sociaal, moreel en ethisch opzicht in wanorde. Zonder begrip van orde, in de diepste zin van het woord, is meditatie volstrekt zinloos. We denken dat we door meditatie orde zullen scheppen. Zo zijn we al miljoenen jaren voor het lapje gehouden. Maar orde begint thuis, dichtbij.
18:11 So we have to investigate together what is that order, because our consciousness, as we said, is in total disarray. It is in conflict. It is battling itself against something which it has created. So we are, together, going to enquire what is order. We are using that word to imply a state of mind, not as an ideal, a state of mind, a state of heart in which there is no conflict whatsoever. Conflict indicates disorder. Choice indicates disorder. A man who chooses is really not actually free, he is confused. Please don’t accept what is being said. It's important, one thinks, that one must cultivate or have this sense of scepticism, especially in psychological matters. There must be doubt. And if you observe, the Asiatic world, India, and so on, doubt has been one of the precepts in religion. The Hindus and the Buddhists have talked a great deal about doubt. But in the Christian world, doubt is denied because that world is based on faith. And, if you question, you are either excommunicated, or tortured, as they have done in the past, burnt. Now you are tolerated, there isn’t much difference. We moeten dus samen onderzoeken wat die orde is. Want ons bewustzijn verkeert in complete wanorde. Het verkeert in conflict. Het strijdt in zichzelf tegen iets dat het zelf gemaakt heeft. Dus we gaan samen uitzoeken wat orde is. We gebruiken dit woord met het oog op een geestestoestand, niet in de zin van een ideaal, maar als een staat van zijn waarin totaal geen conflict heerst. Conflict wijst op wanorde. Keuze wijst op wanorde. Iemand die kiest, is feitelijk niet vrij. Hij is verward. Neem alsjeblief niet zomaar aan wat er gezegd wordt. Volgens mij is het belangrijk dat je min of meer sceptisch bent, zeker in psychologische zaken. Je moet twijfelen. Als je kijkt naar de Aziatische wereld, India en zo, was twijfel altijd een van de grondregels van religie. Hindoes en boeddhisten spraken veel over twijfel. Maar in de christelijke wereld wordt twijfel ontkend, want die wereld is gebaseerd op geloof. Als je twijfelt, word je geëxcommuniceerd, of gefolterd, zoals ze vroeger gedaan hebben, op de brandstapel. Nu word je getolereerd, er is niet veel verschil.
20:52 So, please observe yourself, your environment, your society, and your own thoughts with considerable doubt. And also, listen to the speaker with doubt, with question, demanding of yourself – you are doubting all that you have thought, observed, learnt, so that the brain is free to observe. And also, doubt must be kept on a leash, like a dog. If you keep a dog on the leash all the time the poor animal withers. You must know when to let it go, run, chase, jump. Similarly, one must hold doubt on a leash, and also one must learn the subtlety, when to let it go. Kijk alsjeblief naar jezelf, je omgeving, je maatschappij, je eigen gedachtes, maar wel met grote twijfel. Luister ook met twijfel naar de spreker, met scepsis, en eis tevens van jezelf dat je twijfelt aan alles wat je geleerd, gezien en gedacht hebt, zodat het brein vrij is om te kijken. Scepsis moet ook aan de lijn gehouden worden, als een hond. Als je een hond altijd aan de lijn houdt, zal het arme dier wegkwijnen. Je moet weten wanneer je het los kunt laten om te rennen, jagen en springen. Zo moet je ook scepsis aan de lijn houden en tegelijk het fingerspitzengefühl ontwikkelen wanneer je die los kunt laten.
22:27 So we are asking, why is it that man has lived in this disorder for millions and millions of years? Why we, human beings, wherever we are... why? What is the cause of this disorder? And, as we pointed out previously, enquiring into the cause, which is the analytical process, requires time. Please understand this a little bit, if you will kindly give your attention to what is being said. Analysis has been one of our pet pursuits, not only analysing the heavens, the stars, this expanding and contracting universe, but also we are analysing ourselves, constantly. And we have never enquired who is the analyser. The analyser, if you observe carefully, the analyser is the analysed. Thought has separated the analyser, as though he is some superior entity, with a great deal of knowledge, experience, and he's capable of analysing. Analysing what? You can analyse the minerals, the nature of the trees, the hydrogen bomb, the various scientific analysis that has produced great benefit and great destruction, also. We vragen dus: "Hoe komt het toch dat de mens in deze wanorde geleefd heeft voor vele miljoenen jaren?" Waarom wij, mensen, waar we ook wonen? Waarom? Wat is de oorzaak van deze wanorde? We hebben al gezegd dat onderzoek naar de oorzaak, wat een analytisch proces is, tijd vereist. Begrijp dit alsjeblief een beetje. Geef alsjeblief je aandacht aan wat er gezegd wordt. Analyse is een van onze favoriete bezigheden. Niet alleen de analyse van de sterrenhemel, dit uitdijende en inkrimpende heelal, maar ook de voortdurende analyse van onszelf. We hebben nooit nagevraagd wie nu eigenlijk de analyserende is. De analyserende is, als je het goed bekijkt, de analyserende is het geanalyseerde. Het denken heeft de analyserende afgescheiden alsof hij een of ander superwezen is met een heleboel kennis en ervaring. Hij is in staat tot analyseren. Maar van wat? Je kunt mineralen analyseren, de bomenwereld, de waterstofbom, allerlei wetenschappelijke analysemethoden die grote voorspoed en ook groot onheil gebracht hebben.
25:10 We are asking – not of those analysis – but why, when we are seeking the cause of disorder, do we indulge in analysis? Or, there is a different approach to this problem altogether which is not analysis but pure observation – if you can do it. That is, to break away from the tradition of analysis. Which is, say, for example – the speaker doesn’t like to use examples, but we will, for the moment. Because examples are rather deceptive, limited. If I am angry, or greedy, or violent, I want to know the cause of it. Then I begin to analyse, trace it back, step by step. And I may find the cause of it. But who is the analyser who says, ‘I will trace, step by step, backwards into the true origin’? Who is that entity that analyses? That entity is still part of thought. That entity is the receptacle, or the vessel of previous experiences, previous examinations, previous analyses. He separates himself from that which is taking place and then he says, ‘I will analyse’. But, if you observe carefully, giving your sensitive awareness to it, then you'll see that the observer, the analyser is the analysed. Anger is not different from me. I am anger. But I have separated myself from anger and said, ‘I must control it, I must shape it, I must rationalise it’ and so on. One hopes this is clear. If you're not used to this kind of thinking, observing, perhaps we better go over it again. Because most of us are so accustomed, fallen into the habit of analysis. We vragen ons af – niet van die analyse – waarom we ons bij onze zoektocht naar de oorzaak van wanorde tevredenstellen met analyse? Er is een totaal andere aanpak van dit probleem, die niets te maken heeft met analyse, maar met zuivere waarneming. Als je dat tenminste kunt. Op die manier komen we los van de traditie van analyseren. Laten we dit met een voorbeeld illustreren. De spreker houdt niet zo van voorbeelden, maar laten we dit voor het moment toch maar doen. Voorbeelden kunnen soms bedrieglijk en beperkt zijn. Als ik boos ben, hebberig of gewelddadig, wil ik daar de oorzaak van weten. Dus begin ik het te analyseren en uit te zoeken waar het vandaan komt. Misschien vind ik inderdaad de oorzaak. Maar wie is de analyserende die zegt: "Ik zal stap voor stap de ware oorsprong vinden."? Wie is die entiteit die analyseert? Die entiteit maakt nog altijd deel uit van het denken. Die entiteit is de vergaarbak van vorige ervaringen, oud onderzoek en analyses. Hij scheidt zichzelf af van wat werkelijk plaatsvindt, en zegt dan: "Ik ga het analyseren." Maar als je goed kijkt, met gevoelig besef, zie je dat de waarnemer, de analyerende het geanalyseerde is. Die boosheid staat niet los van mij. Ik ben boosheid. Maar ik heb mezelf afgescheiden van die boosheid en zeg: "Ik moet het beheersen, ik moet er vorm aan geven, ik moet het rationaliseren." En zo voort. Ik hoop dat dit duidelijk is. Als je niet gewend bent aan deze manier van denken en waarnemen, moeten we het misschien nog een keer bekijken. De meesten van ons zijn zo gewend aan aan analyseren dat het een gewoonte is geworden.
28:34 We are saying that analysis takes time. And, in that analysis, there are a great many deceptive activities going on. So can you observe what is order, and what is disorder? Just to observe it. That is... – you see, most unfortunately, everything has to be explained! We don’t jump to it, see it quickly. It has to be put into so many words, so many explanations. But the word, the explanation, is not the thing. You may paint a picture of the most beautiful mountain, that picture is not the mountain. The flowing waters in paint on a canvas, is not the living waters. Wij zeggen dat analyse tijd kost. En in die analyse is er sprake van een heleboel misleiding. Kun je waarnemen wat orde is, en wat wanorde is? Gewoon ernaar kijken. Dat wil zeggen... Helaas moet alles uitgelegd worden! We pakken het niet meteen, zien het niet snel. Het moet in zoveel woorden, in zoveel uitleg verpakt worden. Maar het woord, de uitleg, is niet het ding. Je kunt een nog zo mooi schilderij maken van een berg, maar dat schilderij is niet de berg. De vloeiende wateren in verf op een doek is niet het levende water.
30:03 So, we are together understanding, trying to find out, what is order, and disorder. We said, there is disorder as long as there is conflict, as long as there are in us the contradiction, the want and not want, the desire and the opposite of that desire. In that we are caught – wanting and not wanting – to put it very, very simply, though it is a very complex problem, which is, cultivating the opposites. In that there is conflict, and that is disorder. We proberen samen te onderzoeken wat orde en wat wanorde is. We zeiden dat er wanorde is als er sprake is van conflict, zolang er tegenstrijdigheid bestaat in ons tussen wat we willen en niet willen, het verlangen en zijn tegendeel. Daarin zitten we gevangen – willen en niet willen – simpel gesteld, maar het is een heel ingewikkeld probleem, dit cultiveren van tegenstellingen. Daarin schuilt conflict, en dat is wanorde.
31:13 Now, to find this out, go into it much deeper, one has to go into the whole question of desire, because human beings have lived with this desire, for life, for everything – desire. Are we together in all this? Or the speaker is going on on his own and you are there, sitting under the shade of a tree, under the beautiful leaves, and enjoying this sun and having a sun-bath. You are enjoying the sun-bath – this is hardly the place. But, if you are really concerned, as a human being, and feel responsible for the whole world not merely for your family, for your children – and one doubts whether you really feel responsible even there. Thousands and thousands of children are running away from home, beaten, tortured. All the ugly things that are going on. Om dit te onderzoeken en er dieper op in te gaan, moeten we de kwestie van verlangen bij de horens vatten, want de mens heeft met dit verlangen geleefd, verlangen naar leven, naar alles. Verlangen. Zitten we nog op dezelfde golflengte? Of staat de spreker er alleen voor en zitten jullie daar in de schaduw van de bomen onder het mooie bladerdek te knikkebollen in de zon, te zonnebaden. Voor een zonnebad is dit niet de juiste plaats. Maar als het jullie er als mens echt om te doen is en je verantwoordelijk voelen voor heel de wereld, en niet alleen voor je gezin en je kinderen. We betwijfelen of jullie je zelfs daar echt verantwoordelijk voor voelen. Duizenden kinderen lopen weg van huis omdat ze geslagen en gekweld worden. Al die vreselijke dingen die er gaande zijn.
32:59 And, if this crisis in our consciousness is really a deep, fundamental, sacred challenge – one is using the word ‘sacred’ in its real sense, sacred challenge – then we, as human beings, must respond to it. Or, if you cannot, we will be destroying each other, which is going on now. The competition between powers, the two powers, each wanting to be top of the other. And that is going on, even with the smallest country. Isn't it an odd fact? The world is imitating America, I don’t know if you have noticed it. Probably it is the easiest country to imitate. Don’t be angry with what I am saying, or be irritated, but observe it. What are we giving to the world, apart from grain, the materials of war, scientific know-how which other countries are now almost equal in their knowledge, laser destruction, atomic bombs – what else are we, as Americans, giving to the world? Please, look at it carefully. And what is the world giving to you? Nothing. Because we are losing the deep substance of our own depth of understanding. We are losing our freedom, institutions and organisations are taking us over. And all this is adding so much confusion, so much destruction, misery in the world. I don’t think we realise what we are doing. And, if one may point out most seriously, to understand all this confusion, this misery, this sorrow, this agony, this loneliness of human beings, we must go into the question of desire. Als deze crisis in ons bewustzijn werkelijk een diepe, fundamentele, heilige uitdaging is – we gebruiken het woord 'heilig' in zijn ware betekenis –, moeten we er als mens een antwoord op zien te vinden. Als we dat niet kunnen, zullen elkaar blijven uitmoorden. Dat zien we nu om ons heen gebeuren. De machtstrijd tussen de twee grootmachten, de een die de ander wil overvleugelen. Dit zie je overal gebeuren, zelfs in de kleinste landen. Is het niet vreemd dat de wereld Amerika wil na-apen? Is dat jullie niet opgevallen? Dit is misschien wel het land dat het gemakkelijkst te imiteren is. Word niet boos om wat ik zeg, erger je niet, maar kijk ernaar. Wat hebben we de wereld te bieden, buiten graan, oorlogsmaterieel, wetenschappelijke knowhow die andere landen nu ook in gelijke mate bezitten, laserwapens, atoombommen. Wat geven wij Amerikanen nog meer aan de wereld? Kijk er alsjeblief zorgvuldig naar. En wat geeft de wereld aan jullie? Niets. Want we zien geleidelijk de kern van het diepere inzicht in ons verbleken. We zijn onze vrijheid aan het verliezen, instellingen en organisaties nemen het van ons over. En dit maakt de verwarring almaar groter. Er is zoveel verwoesting en ellende in de wereld. We beseffen volgens mij niet wat we aan het doen zijn. Om terug te komen op waar het ons om te doen is: om inzicht te krijgen in deze verwarring, in deze ellende, smart en kwelling, in deze eenzaamheid van de mens, moeten we ons verdiepen in de kwestie van verlangen.
36:29 Man, apparently, has never been able to understand and go very deeply into this problem, desire. They have learnt to suppress it, or let it run. They have learnt every form of expression of desire – sexual, desire to possess, desire to deny, desire to become powerful, the desire to become a non-entity – you know, this whole drive of desire. And the various religions have said, the monks throughout the world must transmute desire, by offering themselves, surrendering themselves to a symbol, to a person, to a saviour, to an idea. That’s what the monks are all doing throughout the world. But, inwardly, they are burning with desire. And we too, every human being in the world, is consumed by it. We have never been able to understand and comprehend the nature of desire, not – please listen carefully, what I am saying may be very dangerous unless you understand it very, very deeply. We are saying, mere control of desire is not intelligent, nor the suppression of it, nor the escape from it. But in the understanding of desire, which is a very complex, subtle process, in the very understanding of that desire, it has its own discipline. Discipline being – please listen – the learning of the whole movement of desire, how desire arises, what is its nature, how it operates. In the fullness of that understanding, order in desire comes. De mens heeft kennelijk nooit grip gekregen op en zich verdiept in dit probleem van verlangen, begeerte. Hij heeft geleerd het te onderdrukken of de vrije hand te geven. Hij heeft elke uitingsvorm van verlangen leren kennen – seks, bezitsdrang, verlangen naar onthechting, machtshonger, het verlangen niets te worden – jullie kennen het wel, deze dynamiek van het verlangen. Alle godsdiensten hebben gezegd dat de monniken, waar ook ter wereld, het verlangen moeten overstijgen door zich over te geven aan een symbool, een persoon, een verlosser of een idee. Overal ter wereld zijn monniken daarmee bezig. Maar innerlijk branden ze van verlangen. En ook wij, gewone mensen, worden erdoor verteerd. We hebben nooit kunnen begrijpen wat dit verlangen eigenlijk is, niet – luister alsjeblief heel goed. Wat ik ga zeggen kan erg gevaarlijk zijn, tenzij je het heel diep begrijpt. We zeggen dat louter beheersing van verlangen niet intelligent is, en ook niet het onderdrukken of wegvluchten van verlangen. In het ware begrijpen van verlangen, wat een heel complex en subtiel proces is, het echte begrip van dat verlangen kent zijn eigen discipline. Discipline – luister alsjeblief – in de zin van de bestudering van de totale dynamiek van het verlangen, hoe het opkomt, wat het eigenlijk is, hoe het werkt. Met dat totale begrip komt er orde in verlangen.
39:56 Now we're going to – together, please – you and the speaker together are going to investigate patiently, step by step, into the nature of desire. When one learns, or rather, when one perceives, sees the movement of desire, how it arises, the whole complexity of it, then, out of that understanding, desire does not create confusion. We gaan nu – en wel tezamen – jullie en de spreker gaan nu samen onderzoek doen, geduldig en stap voor stap, naar wat verlangen eigenlijk is. Bij de bestudering van, of liever, bij het kijken naar de dynamiek van het verlangen, hoe het opkomt, de hele complexiteit ervan, dat inzicht zorgt er dan voor dat het verlangen geen wanorde schept.
40:57 So, we're enquiring into order, disorder and desire. Desire has created disorder, each one desiring something different from another, pursuing that desire through pleasure, pain, you know, all the rest of it. So, we are trying together to understand how desire arises, and when it is controlled, who is the controller, and is the controller different from that which he desires? We're going to go into all that. We doen een onderzoek naar orde, wanorde en verlangen. Het verlangen heeft wanorde geschapen, de een verlangt dit, de ander dat, we jagen dat verlangen na, genot en pijn, jullie kennen dat allemaal. We proberen er gezamenlijk achter te komen hoe verlangen ontstaat, en wanneer het beheerst wordt, wie dan de beheerser is, en of die beheerser wel verschilt van wat hij verlangt. Dat gaan we allemaal aanpakken.
42:00 I do not know if you have observed anything – the mountains, the hills, the valleys, the beautiful trees – with all your senses. Please, as you are sitting under these trees, dappled light, observe, if you can see, the trees, the hills, with all your senses totally awakened. Or you merely observe either visually, or observe through words, or have you ever observed with all the attention, which means with all the senses totally awakened. When you look at the sea, the blue Pacific, the light, the sparkling waters and the far-reaching waves, do you observe it? Or you merely say how beautiful it is, – you are so anxious to reach your goal. So, we hardly ever observe anything with all our senses fully awakened. That is real sensitivity. And when you so observe with all the senses there is no centre from which you observe. This is not something mysterious... Just observe for yourself, you will see. Our senses inform the brain whether it is pleasant or unpleasant, it’s painful or not painful, and so on. So senses are very important. But those senses are destroyed by drugs, alcohol, tobacco, over-indulgence, with impatience. So senses help to observe. That is, first you perceive with your senses, then there is a contact, then there is a sensation. Right? You are following? Are we meeting each other? Come on, sirs! Ik weet niet of jullie ooit iets waargenomen hebben – de bergen, de heuvels, de dalen, de prachtige bomen – met al je zintuigen, zoals jullie hier zitten in het gespikkelde licht onder de bomen. Kijk als je dat kunt, naar de bomen, de heuvels, met al je zintuigen volledig ontwaakt. Of neem je slechts met je ogen waar, of door een sluier van woorden? Hebben jullie ooit iets waargenomen met alle aandacht die in je is, dat wil zeggen met alle volledig ontwaakte zintuigen? Als je naar de zee kijkt, de blauwe Grote Oceaan, het licht dat glinstert op het water en de verreikende golven, kijken jullie er dan naar? Of zeg je alleen maar hoe mooi het is want jullie zijn zo bezig met het bereiken van je doel. Dus kijken we bijna nooit naar iets met onze zinnen volledig ontwaakt. Dat is pas echte gevoeligheid. Als je zo waarneemt met al je zintuigen, is er geen centrum vanwaaruit je waarneemt. Hier is niets geheimzinnigs aan. Kijk er zelf naar, dan zul je het zien. Onze zintuigen laten het brein weten of iets aangenaam of onprettig is, pijnlijk of niet, enzovoort. De zintuigen zijn heel belangrijk. Maar deze zintuigen worden kapot gemaakt door drugs, alcohol, tabak, verwennerij en ongeduldigheid. De zintuigen helpen dus bij de waarneming. Eerst neem je dus waar met je zintuigen, vervolgens is er aanraking, contact, en daarna sensatie. Nietwaar? Begrijpen jullie dit? Zitten we nog in hetzelfde spoor? Kom op, mensen!
46:10 The seeing, the contact, then from that contact sensation. Then – please observe closely for yourself, don’t accept what the speaker is saying, ever, but look at it for yourself – seeing, touching, the sensation. Then thought creates the image, and at that moment, desire is born. Right? It is very simple. Explanation makes it a little complex but it's really quite simple. You see a robe, a shirt, or trousers, or a dress in the window, go inside, feel it – the sensation. Then thought says, ‘How nice it would be if I was in it.' Right? Then desire begins. Understood? I'm not telling you. You are watching it for yourself. Seeing, contact, sensation, then thought creating the image – you sitting in the car and driving. So, desire begins when thought creates the image and, at that moment, desire is born. Is it clear for ourselves? You are not accepting the speaker’s explanation. They are merely words. They have no significance if you are merely accepting the words. But if you see it for yourself, directly, then you will understand – please follow this a little bit closely – then you will understand whether the seeing, contact, sensation, whether it can stop there, and not let thought create the image. You have understood? Have you captured this a little bit? Waarneming, aanraking en op die aanraking volgt sensatie. Observeer dit bij jezelf, neem dit niet zomaar aan van de spreker, kijk er zelf naar: zien, aanraking en sensatie. Vervolgens schept het denken er een beeld van. Op datzelfde moment komt het verlangen tot leven. Oké? Het is heel simpel. Door de uitleg lijkt het allemaal wat ingewikkelder. Maar het is echt heel eenvoudig. Je ziet een jurk, een bloes, een broek of kostuum in de etalage, je stapt naar binnen, voelt eraan – de sensatie – en vervolgens zegt het denken: "Hoe fijn als ik het aan zou hebben!" Oké? Dan verschijnt het verlangen ten tonele. Begrepen? Ik zit het jullie niet te vertellen, jullie zien het zelf gebeuren. Zien, aanraken, sensatie, dan het denken dat een beeld schept, bijvoorbeeld van jezelf achter het stuur van die mooie auto. Verlangen begint wanneer het denken een beeld schept. Op dat moment wordt het verlangen geboren. Is dit duidelijk? Jullie moeten de uitleg van de spreker niet zomaar accepteren, het zijn maar woorden. Ze hebben geen betekenis als jullie die voor zoete koek slikken. Maar als het voor jezelf in één oogopslag ziet, begrijp je – kijk hier alsjeblief goed naar – dan begrijpen jullie of het proces van zien, aanraking en sensatie daar kan stoppen en het denken geen beelden laat creëren. Hebben jullie het begrepen? Hebben jullie het een beetje door?
49:09 In that learning, there is discipline. You understand? Not control. One of the factors of our education is that there is a controller separate from that which is controlled. That is how we live: I must control, I must discipline, I must learn. So there is always division between the controller and the controlled. And we have been trained in that, educated from childhood. But is that a fact? This division between the controller and the controlled may create more and more and more conflict, which it is doing. That may be totally a wrong approach to life. But if you understand the controller is the controlled. Right? Anger, violence, say for example, violence – we won’t go into the nature of violence – just the meaning of that word ‘violence’, which is spreading all over the world, etc. There is violence, human beings are violent, therefore I realise I am violent, you are violent. And then we say,‘I must change it, I must control it, I must become non-violent’ – which is one of the pet idiotic illusions. So, violence is not separate from me, I am violent. Right? I wonder if you understand that. In het bestuderen hiervan schuilt discipline. Begrijpen jullie? Niet beheersing of controle. Een van onze opvoedingsfactoren is het bestaan van een controleur die los staat van wat gecontroleerd wordt. Zo leven we: ik moet beheersen, onder controle houden, ik moet drillen, ik moet leren. Er is dus altijd een scheiding tussen de beheerser en wat beheerst wordt. We zijn hierin getraind vanaf onze kindertijd. Maar is het een feit? De scheiding tussen de beheerser en wat beheerst wordt staat misschien aan de wieg van meer en meer conflicten, wat ook het geval is. Dit is misschien wel een totaal verkeerde benadering van het leven. Maar als je begrijpt dat de beheerser en wat beheerst wordt één ding is. Nietwaar? Boosheid, geweld, neem bijvoorbeeld geweld, – we gaan niet in op wat geweld eigenlijk is – alleen de betekenis van het woord 'geweld' dat zich over de wereld verspreidt, enzovoort. Er is geweld, mensen zijn gewelddadig, En dus besef ik dat ik gewelddadig ben, jij bent dat ook. Vervolgens zeggen we: "Ik moet dit veranderen, beheersen, ik moet niet-gewelddadig worden", wat een van onze favoriete idiote illusies is. Het geweld staat niet los van mij, ik ben gewelddadig. Nietwaar? Ik vraag me af of jullie dit begrijpen.
51:42 So, if there is no separation between violence and the thought that I am different from violence, when there is no separation there is only violence. Please follow this a little bit. There is only that state of sensation which you have named as 'violence'. To look at that, to observe that violence without the word, to observe it, not as an observer looking at violence. Move, sirs! To look at it, so that the observer is not but only that thing called violence, which is a sensation as anger, jealousy and so on. Als er geen scheiding is tussen het geweld en de gedachte dat ik anders ben dat dit geweld, als er geen scheiding is, dan is er alleen geweld. Loop alsjeblief een stukje met me op. Er is alleen deze gevoelstoestand die je de naam 'geweld' gegeven hebt. Daarnaar kijken, dat geweld waarnemen zonder het woord, het observeren, niet als iemand die van buiten naar geweld kijkt. Kom op, mensen! Ernaar kijken zonder waarnemer, maar alleen dat ding dat geweld genoemd wordt, wat een gevoel is zoals boosheid, jaloezie en zo.
52:50 Similarly, to observe the seeing, the contact, the sensation, then thought creating the image – having that dress, or that shirt, which then creates the desire to possess, to deny, all that. So can the brain stop with seeing, contact, sensation – stop there, not let thought interfere with its image. That is the learning about desire. You have got it? Somebody got it? En zo ook, kijken naar zien, aanraking en sensatie, en het denken dat het beeld schept – die jurk of bloes moet ik hebben – wat dan het verlangen oproept dat te bezitten, je dat te ontzeggen. Kan het brein stoppen bij zien, aanraken en sensatie? Hier stoppen zodat het denken niet tussenbeide komt met zijn beeld. Zo leren we over verlangen. Hebben jullie het begrepen? Iemand?
53:44 Questioner: Yes. Vraagsteller: Ja
53:53 Krishnamurti: So that we are freeing the brain, which has been accustomed to control, conflict, strain, all that, we are helping the brain to observe itself totally anew, so that it becomes terribly alive, freed from a pattern which it has accepted for a million years. You understand? K: Zodat we het brein bevrijden dat gewend is aan beheersing, conflict, inspanning, dat allemaal. We helpen het brein zichzelf in een nieuw daglicht te bezien zodat het geweldig levend wordt, omdat het bevrijd is van een denkpatroon van miljoenen jaren. Snappen jullie dit?
54:34 So, if there is no contradiction in desire – wanting and not wanting, knowing that, to succeed, one is ruthless and yet the desire to succeed – you follow? – this contradiction which is so, apparently, part of our conditioning. When you observe it, you can then see without any control, without any influence, without any direction, you can see the nature of desire, and the understanding of it brings its own learning, which is its discipline. Got it? Als er geen tegenstrijdigheid is in verlangen, – willen en niet willen, wetende dat je meedogenloos moet zijn als je wilt slagen, en toch die jacht naar succes – snappen jullie? – deze tegenstrijdigheid die kennelijk deel uitmaakt van onze conditionering. Als je zo kijkt, zie je het zonder enige beheersing, zonder enige beïnvloeding of bedoeling, dan kun je zien wat verlangen eigenlijk is. Dit begrijpen brengt zijn eigen wijsheid en discipline. Snappen jullie dit?
55:40 So desire and time are the factors of disorder. And when you understand it, really deeply, profoundly, there is complete order in one’s life. Total order. Not occasionally, not at weekends, but throughout our daily life. Verlangen en tijd zijn de factoren van wanorde. Wanneer je dit werkelijk tot op grote diepte begrijpt, heerst er totale orde in je leven. Totale orde. Niet af en toe, in het weekend, maar in ons gewone dagelijkse leven.
56:28 I must stop. Dat was het voor vandaag.