Krishnamurti Subtitles
OJ82Q4 - 4th Question & Answer Meeting
4e vraag- en antwoordbijeenkomst
Ojai, Californië, VS
13 mei 1982
| 0:40 | This is the last question and answer meeting. Again, there have been so many questions handed in and we cannot answer all of them. | Dit is de laatste vraag- en antwoordbijeenkomst. Weer zijn er zoveel vragen ingeleverd en we kunnen ze niet allemaal beantwoorden. |
| 1:05 | I really would like to ask a question of you, if I may. You have put so many questions for the speaker to answer, the speaker would like to ask you a question, and I hope you don't mind. Why is it, being so educated, living in an affluent society, with marvellous land, with forests, rivers, great mountains, why is it that you do not change? I think that’s a very important question to put. Why is it that we are so indifferent – not to outward responses, but to something deep, abiding, something that is worthwhile? Why is it that we don’t change? | Ik zou u graag een vraag willen stellen, als u dat goed vindt. U heeft zoveel vragen gesteld aan de spreker om te beantwoorden, de spreker zou u ook graag een vraag willen stellen en ik hoop dat u het niet erg vindt. Hoe komt het dat u, goed opgeleid, levend in een welvaartsstaat, in een prachtig land, met bossen, rivieren, machtige bergen, hoe komt het dat u niet verandert? Ik denk dat het een erg belangrijke vraag is om te stellen. Hoe komt het dat we zo onverschillig zijn - niet in onze reacties op de buitenwereld maar ten opzichte van iets dat op een dieper vlak ligt, voortdurend, iets dat de moeite waard is. Waarom veranderen we niet? |
| 2:49 | This has been a question the speaker has been concerned with wherever he goes. There are large audiences, small discussions, interviews and so on, and at the end of the journey there are so very, very few who deeply bring about a radical transformation in themselves. They are very friendly, there are social workers, some are politicians, some are some of the well-known gurus. They all seem to follow the same old pattern, outwardly demanding certain political changes, to stop a particular kind of war, to have a little more money and so on. But deeply in their relationships, in their enquiry they go up to a certain point and there it ends. Why? I leave that question with you, and we’ll answer these questions and I’ll pick up that question again at the end of the several questions that have been put. | Dat is een vraag die de spreker heeft beziggehouden, waar hij ook ging. In grote menigten, kleine groepjes, interviews enzovoort en aan het eind van elke reis zijn er maar zo uiterst weinigen die een radicale verandering in zichzelf teweegbrengen. Hartelijk zijn ze wel, er zijn maatschappelijk werkers onder hen, sommigen zijn politici, anderen bekende goeroes. Ze lijken allemaal rond te draaien in hetzelfde kringetje, vragen om veranderingen buiten hen, om zekere politieke veranderingen, een bepaalde oorlog te beëindigen, een wat beter inkomen en meer van die dingen. Maar als ze diep ingaan op hun relaties, blijft hun onderzoek op een bepaald punt steken. Waarom? Ik geef u die vraag ter overweging, we beantwoorden eerst deze vragen en komen er straks op terug, aan het einde van de schriftelijk gestelde vragen. |
| 5:03 | First Question: 'One sees that chaos in the world is rapidly increasing. Billions are being spent on arms, social justice is being eroded, governments, both totalitarian and democratic are increasingly aggressive, and violent. Though one sees the necessity of much deeper fundamental human change, could the speaker comment on the issue of active political involvement?' | 1e vraag: men ziet dat de chaos in de wereld snel toeneemt. Miljarden worden besteed aan wapens, sociale gerechtigheid is afgebrokkeld, regeringen, zowel totalitaire als democratische, worden steeds agressiever en gewelddadiger. Ook al is het nodig dat de mens veel diepgaander fundamenteel verandert, zou de spreker toch iets willen zeggen over actief politiek engagement? |
| 5:43 | 'One sees that chaos in the world is rapidly increasing. Billions are being spent on arms, social justice is being eroded, governments, both totalitarian and democratic, are increasingly aggressive, and violent. Though one sees the necessity of much deeper fundamental human change, could the speaker comment on the issue of active political involvement?' | Men ziet dat de chaos in de wereld snel toeneemt. Miljarden worden besteed aan wapens, sociale gerechtigheid is afgebrokkeld, regeringen, zowel totalitaire als democratische, worden steeds agressiever en gewelddadiger. Ook al is het nodig dat de mens veel diepgaander, fundamenteel verandert, zou de spreker toch iets willen zeggen over actief politiek engagement? |
| 6:20 | Am I Democratic or Republican, is that it? Apart from joking, why, if one may ask, why do we have such great confidence in political leaders? It is the same issue in all the countries – in France, in England, here, in India, and so on. Why? We put such confidence in the economists, in the politicians, in the leaders. Why do we do this? And what do we mean by political action? | Ben ik Democraat of Republikein, gaat het daarover? Afgezien van grapjes daarover vraag ik mij toch af waarom we zo'n groot vertrouwen stellen in politieke leiders? In alle landen speelt hetzelfde - in Frankrijk, Engeland, hier, in India enzovoort. Waarom? We stellen zoveel vertrouwen in de economen, in de politici, in de leiders. Waarom doen we dit? En wat bedoelen we met politieke actie? |
| 7:26 | Please, we are enquiring together, you are not just listening to the speaker, waiting for his explanation and answer. We are thinking together over this problem which is really a very serious problem, which is affecting the whole of mankind. Some political group, Democratic, comes into power – Conservative or Labour, or Republican or Democrats – and they seem to have such extraordinary power, position and authority, and we follow them. They tell us what to do and we accept them. Why is it that sense of trust in them and accepting their judgements. We are sent to war, according to some rulers, government officials, and thousands are being killed; because a majority has voted them into power, position and direction and we merely like sheep follow them. Generally they appeal to our lowest instincts, to our national pride, honour and all that business. And we are stimulated by all that and we are willing to kill others for this, for a piece of land. Why? Why do we trust them? | Alstublieft, laten we dit samen onderzoeken, u luistert niet slechts naar de spreker, wachtend op zijn uitleg en antwoord. We denken samen na over dit probleem dat echt een heel serieus probleem is, dat de hele mensheid treft. Een politieke groep, de Democraten, komt aan de macht - Conservative Party of Labour, Republikeinen of Democraten - en zij lijken zo'n buitengewone macht te hebben, zo'n positie en autoriteit en wij volgen hen. Zij vertellen ons wat we moeten doen en wij accepteren hen. Vanwaar zoveel vertrouwen en waarom accepteren we hun oordelen? We worden naar oorlogen gestuurd door machthebbers, ambtenaren en duizenden worden gedood omdat een meerderheid hen aan de macht heeft geholpen en als schapen volgen we hen. Ze appelleren eigenlijk aan onze laagste instincten, aan onze nationale trots, eergevoel en al die zaken. En wij laten ons hierdoor aansporen en we zijn bereid anderen hiervoor te doden, voor een stuk land enzovoort. Waarom? Waarom vertrouwen we hen? |
| 9:40 | Please, you answer this question. And what do we mean by political action which is different from all other actions? Why do we separate politics from our daily living? Why do we separate a political activity of the left, right, centre, or extreme left, extreme right? Why, if one may ask, why is political action so very different from our action of relationship, action with regard to fear in ourselves, and so on? Or is politics part of our life, not something separate. The politics, as we explained the other day, according to the common usage, which is in the dictionary, is the art of government, science of government. Why do we give this art to the politician? They apparently are a separate breed, different from us. This is really a question that involves, why do we depend on a politician, a guru, a priest, on anybody to govern us? Please answer this question. Why do specialists take charge of our life? Is it that we have no so-called confidence in ourselves? We are not sure of ourselves, and we attribute this clarity to the politicians and to the others. Is it in ourselves that we are insufficient and somebody out there is going to make us sufficient? | Alstublieft, beantwoordt u deze vraag. En wat bedoelt u met politieke actie, die verschilt van alle andere acties? Waarom koppelen we politiek los van ons dagelijks leven? Waarom maken we onderscheid tussen een politieke activiteit van links, rechts, centrum of extreem links en extreem rechts? Waarom, als ik vragen mag? Waarom zou politieke actie zo verschillen van ons handelen in relaties, handelen op basis van angsten in onszelf enzovoort? Of is politiek onderdeel van ons leven, niet iets losstaands? Politiek is, zoals eerder uiteengezet, volgens algemeen taalgebruik, zoals in het woordenboek staat, de kunst van regeren, de wetenschap van regeren. Waarom besteden we deze kunst uit aan de politicus? Alsof ze tot een uitzonderlijk geslacht behoren, anders dan wij. Dit is werkelijk een vraag die inhoudt: waarom maken we ons afhankelijk van een politicus, een goeroe, een priester of wie dan ook om ons te laten leiden? Beantwoord alstublieft deze vraag. Waarom beschikken deskundigen over ons leven? Omdat we geen zogeheten zelfvertrouwen hebben? We zijn niet zeker van onszelf en we schrijven deze zekerheid toe aan politici en anderen. Komt het omdat we zelf ontoereikend zijn en moet iemand anders ons toereikend maken? |
| 12:54 | So, are we to treat life as separate factors: political, religious, economic, and so on? There is a new noise today. Or, are we to treat life as a whole? Please, regard, question this. The questioner asks, what political action is there that one can take? The questioner perhaps – one may be misjudging him, if one is, please forgive us – is that action, political, different from religious action, from the action of an idealist, or does one treat life, the whole living, learning in colleges, universities, schools, relationship, fears, faith, anxiety, and political action – isn’t that a whole way of living? Am I conveying this? | Dus treden we het leven tegemoet als afzonderlijke elementen: politiek, religie, economie enzovoort? (geluid van een zaag) Er is weer een nieuw geluid vandaag. Of benaderen we het leven als geheel? Alstublieft, beschouw, onderzoek dit. De vraagsteller vraagt: welke politieke actie men kan ondernemen? De vraagsteller vindt misschien - vergeef ons als wij hem verkeerd begrijpen - dat politieke actie iets anders is dan religieuze actie en de actie van een idealist; of benadert men het leven als geheel, het leren op de middelbare school, de universiteit, scholen, relaties, angsten, vertrouwen, bezorgdheid en politieke actie - is dát niet een complete manier van leven? Komt dit over? |
| 14:47 | Is it that we are so fragmented in ourselves – as a religious action, political action, family action, individual action, collective action – you follow? Or do we treat life as a total movement in which all these activities are included. But if we separate one from the other, we’ll inevitably bring about contradiction. A religious life is incompatible, one will say, with political life. A religious person will have no part with politics, because generally politics is such a crooked affair, controlled by big industrialists, by wanting great deal of money for the party, and they’re depending on rich people and so on. So how do we, each one of us, answer this question? There is increase of armaments. Just now they are destroying each other, killing each other for – God knows for what. And both the democratic world and the totalitarian world are becoming, as the questioner says, more and more aggressive. So how do you deal with this question? It’s very easy to put questions. Very easy to put a question and try to find an answer from another. But if we have to answer this question ourselves, taking what is actually going on in the world: the national, religious, economic divisions, wars, tremendous spending of money on armaments – what’s your answer? How would you answer this question? If you are Americans, we’ll say, ‘Our way is the best way’, and so on. Or, would you consider the right answer, the true answer is, that we cannot separate these activities but treat life as a whole movement? | Zijn we zo versplinterd in onszelf - zoals religieus en politiek handelen en handelen in het gezin, individueel handelen, collectief handelen - begrijpt u? Of benaderen we het leven als een geheel, waar al deze activiteiten deel van uitmaken? Maar als we het ene scheiden van het andere, brengen we onvermijdelijk een tegenstrijdigheid voort. Een religieus leven is strijdig met een politiek leven, zal men zeggen, een religieus persoon zal zich niet inlaten met politiek, want politiek is over het algemeen zo'n bedrieglijke aangelegenheid, die beheerst wordt door grote industriëlen, en de partij heeft veel geld nodig, en is afhankelijk van rijke mensen enzovoort. Dus hoe beantwoorden wij, ieder van ons, deze vraag? Er wordt meer en meer bewapend, op dit moment zijn ze elkaar aan het afslachten, vermoorden ze elkaar voor God weet wat. En zowel de democratische als de totalitaire wereld wordt, zoals de vraagsteller zegt, steeds agressiever. Dus wat is uw... hoe benaderen we deze vraag? Het is heel gemakkelijk om vragen te stellen. Heel gemakkelijk om een ander het antwoord te laten geven. Maar als we deze vraag zelf zouden moeten beantwoorden, inziend wat er zich eigenlijk allemaal afspeelt in de wereld: de nationale, religieuze, economische verdeeldheid, oorlogen, buitensporige uitgaven voor bewapening - wat is dan uw antwoord? Hoe zou u deze vraag beantwoorden? Als u Amerikaan bent, zegt u: 'Onze manier is de beste' enzovoort. Of zou u het juiste antwoord willen bekijken, het juiste antwoord dat we deze activiteiten niet kunnen splitsen, maar het leven dienen te benaderen als geheel? |
| 18:19 | And what is a political action? Would you like to start a new party, social democratic party? Or, look for a new leader for the next election, condemn the present leader, and when the new leader comes into being next election, again there is doubt about him – you know, when the honeymoon is over then begins the whole problem. | En wat is een politieke actie? Zou u zelf een nieuwe partij willen oprichten, een sociaal democratische? Of wilt u uitzien naar een nieuwe leider voor de volgende verkiezingen, en de huidige leider afschrijven en als de nieuwe leider gekozen wordt, wordt er weer aan hem getwijfeld - u kent het hele... als de wittebroodsweken voorbij zijn, begint de heisa. |
| 19:04 | So, what is your answer? Please, sir, go into it for yourselves. What is your answer when you have thought it out deeply? Do you want to ask if there is an activity, if there is action which is not divisible, an action that includes politics, religion, economics, everything – the whole bundle of life. And is that possible? | Dus wat is uw antwoord? Alstublieft, mensen, onderzoek dit voor uzelf. Wat is uw antwoord wanneer u dit alles diepgaand overdacht heeft? Gaat u zich dan afvragen of er een manier van handelen is, een handeling die niet deelbaar is en waarin politiek, religie, economie besloten liggen, alles - de hele bundeling van het leven. En is dat mogelijk? |
| 20:06 | One sees corruption right through the world – black market, rich people getting tremendously more rich, the privileged classes, and so on. Where do you begin to bring about an action that will include all actions? Where do you begin? To go very far, one must begin very near. Right? So what is very near? Me. I am the nearest person, so I begin – not as a selfish activity, or self-centred movement – I am the nearest, or I am the centre from which I start, not out there. Can I live a life that is absolutely not broken up? A religious life separate from all other lives, activities, but a life that is political, religious – you follow? Can I live that way? | Men ziet wijdverbreid corruptie in de wereld - zwarte handel, welgestelden die verschrikkelijk veel rijker worden, de bevoorrechte klasse, enzovoort. Waar begin je met een handeling voortbrengen waarin alle handelen besloten ligt? Waar begin je? Om ver te komen moet men dicht bij huis beginnen. Nietwaar? Dus wat is dichtbij? Ikzelf, ik ben het dichtstbijzijnd, dus ik begin - niet als zelfzuchtige activiteit, of egoïstische dynamiek - ik sta het dichtstbij ofwel ben het centrum van waaruit ik begin; niet buiten mijzelf. Kan ik een leven leiden dat absoluut niet versnipperd is? Geen religieus leven los van alle andere activiteiten, maar een leven dat politiek is, religieus... - begrijpt u? Kan ik op die manier leven? |
| 22:20 | That implies, does it not, do I understand the whole separative activity completely, and in the comprehension of the separate activities which then become contradictory, conflicting, endless divisions – if I understand that very clearly, perceive it not in abstraction or as an ideal or intellectually, but as a factual thing. From that observation one will act which will be complete. Have I answered the question? If you are actually wanting to start a political action, new party, new group, new leader of your own, then I am afraid you and I won’t meet, we are back into the same old pattern. But we are saying, a life that is complete, sufficient psychologically, from that quality of mind and heart, then all action is included in that. | Dat vooronderstelt, nietwaar, dat ik volledig inzicht heb in verdeeld handelen begrijpen hoe verdeeld handelen tot tegenstrijdigheid leidt, conflict, eindeloze disharmonie - als ik dat heel goed begrijp, het niet in abstractie waarneem of als ideaal of verstandelijk, maar als een feit. Vanuit die observatie zal men onverdeeld, volledig handelen. Heb ik de vraag beantwoord? Als u werkelijk wilt beginnen met een politieke actie, een nieuw partij, nieuwe groep, met een eigen nieuwe leider, dan begrijpen we elkaar niet en vervallen we weer in een oud patroon. Maar we zeggen dat een leven dat compleet is, psychologisch toereikend, met zo'n kwaliteit van geest en hart, ook alle handelen omvat. |
| 24:19 | Second Question: 'You say that out of the negative comes the positive. How does one negate the ‘I’ without suppression or denial or without conflict? Who is that which does the negating? Can you go into this problem?' | 2e vraag: u zegt dat uit het negatieve het positieve voortkomt. Hoe wijst men het 'ik' af zonder onderdrukking en zonder ontkenning of conflict? Wie is het die afwijst? Kunt u dit probleem onderzoeken? |
| 24:45 | 'You say that out of the negative comes the positive. How does one negate the ‘I’ without suppression or denial or without conflict? Who is that which does the negating? Can you go into this problem?' | U zegt dat uit het negatieve het positieve voortkomt. Hoe wijst men het 'ik' af zonder onderdrukking en zonder ontkenning of conflict? Wie is het die afwijst? Kunt u dit probleem onderzoeken? |
| 25:13 | You are going to go into this problem, not the speaker. | U gaat dit probleem onderzoeken, niet de spreker. |
| 25:26 | What is positive action? And what is negative action? The positive action is, I must do that, I will do that, this is right, this is wrong, or what is considered positive following certain idealistic cause which will eventually bring about a different world and so on – the positive action, positive thinking as the evangelists and others propagate. Positive thinking. And what is negative thinking? To think of others badly? I don’t know what negative thinking is, really. Thinking is in itself is negative, but it doesn’t matter, we’ll go into it. | Wat is positieve actie? En wat is negatieve actie? Positieve actie is: ik moet dit doen, ik zal dat doen, dit is goed, dat is fout of doen wat als goed wordt gezien, bepaalde idealististische drijfveren die uiteindelijk een andere wereld zullen voortbrengen enzovoort - positief handelen, positief denken, zoals evangelische predikanten en anderen verkondigen. Positief denken. En wat is negatief denken? Slecht over anderen denken? Ik weet eigenlijk niet wat negatief denken is. Denken is sowieso negatief, maar het maakt niet uit, we duiken erin. |
| 26:41 | So the questioner wants to know whether the self, the essence of selfishness, the self-centred activity, can be denied without suppression, without conflict, without any form of evasion. That is the question. We are not saying that you must negate the 'I'. How can you negate the I? And who is it, as the questioner says, who negates or asserts? When you say ‘I am’, who is it that says ‘I am’ aggressively? And who is it that says, ‘I am not’? Both the positive and the negative, who is it? Go on, sirs. | Dus de vraagsteller wil weten of het zelf, de kern van zelfzucht, het egoïstische handelen ontkend kan worden, zonder onderdrukking, zonder conflict, zonder enige vorm van vermijden. Dat is de vraag. We zeggen niet dat u het ik moet afwijzen. Hoe kunt u het ik afwijzen? En wie is het, zoals de vraagsteller vraagt, die iets afwijst of bevestigt? Als u zegt 'ik ben', wie is het dan die aanvallend zegt 'ik ben'? En wie is het die zegt: 'Ik ben niet'? Zowel in positieve zin als in negatieve, wie is het? Gaat u door, mensen. |
| 28:07 | Is there a separate consciousness, a separate state of mind, a separate clarity in our consciousness? You follow all my questions? Is there some element of clarity in this messy consciousness – messy, conflicting, aggressive, with their fears, faith, beliefs, superstitions, anxious – all that. In that confusion which is our consciousness, is there a spot of clarity which then can say, 'I will direct, I won’t suppress, I will change this whole confusion.' Do you understand my question? Is there? Please answer. If one is terribly honest with oneself, doesn’t want to deceive oneself or accept some comforting idea, or merely follow some tradition, then you will say there is a field in this messy consciousness that is clear, unconfused, and that will bring about clarity in the whole field of confusion. You understand my question? This is the old, very old story, that there is, according to the Hindus in the Asiatic world, a certain entity apart from all this – they call it Atman, God, or what you like – who is witnessing all this, and seeing all this, through various forms of assertions, conflicts and so on, will ultimately free the mind from the confusion. Right? And probably here too, in the Western world, there is this idea of permanent soul, whatever that may mean, who is gradually asserting himself and will ultimately go to heaven. These are all very comforting utilitarian theories. But they have not so far cleared man’s confusion, man’s conflict, his agonies, his loneliness, his depression, and so on. | Is er een afzonderlijk bewustzijn, een afzonderlijke geestesgesteldheid, een afgescheiden helderheid in ons bewustzijn? Begrijpt u al mijn vragen? Is er een element van helderheid in dit rommelige bewustzijn - rommelig, conflicterend, agressief, angstig, gelovig, bijgelovig, verontrust - al die dingen. Is er in die verwarring, die ons bewustzijn is, is er een spatje helderheid dat kan zeggen: 'Ik zal de leiding nemen, ik zal geen dwang uitoefenen, ik zal deze hele verwarring oplossen'? Begrijpt u mijn vraag? Is dat er? Geeft u alstublieft antwoord. Als men vreselijk eerlijk is tegen zichzelf, zichzelf niet voor de gek wenst te houden, niet een geruststellend idee aanneemt of slechts een traditie volgt, dan zul je zeggen dat er een gebied is in dit wanordelijke bewustzijn dat helder is, op orde en dat helderheid zal voortbrengen in het gehele verwarde gebied. Begrijpt u mijn vraag? Dit is het aloude, heel oude verhaal, dat er, zoals de hindoes beweren in Azië, een bepaalde entiteit is, los van dit alles - ze noemen het Atman, God, of wat je wilt - die dit alles gadeslaat en dwars door allerlei aannames, conflicten etcetera uiteindelijk de geest zal bevrijden van verwarring. Nietwaar? En waarschijnlijk ook hier, in de westerse wereld, is er dit idee van een permanente ziel, wat dat ook moge zijn, die zich geleidelijk verwerkelijkt en uiteindelijk naar de hemel gaat. Niet? Dit zijn allemaal heel troostende, bruikbare theorieën. Maar ze hebben de verwarring en het conflict van de mens niet opgelost, zijn lijden, eenzaamheid, zijn depressie enzovoort. |
| 31:50 | So, why not try – when you are all so practical in the West and the East is also trying to copy you by becoming very practical – why not see that this is so utterly impractical, the god within you, or the soul within you, or the clarity within you which will wipe away this confusion so easily. If that is not practical, as it is not, apparently, because it has not succeeded – succeeded in the sense, please let’s be clear in the usage of that word, succeeded, not to be something in this world, to have more money and so on – succeeded in bringing about complete comprehension, the ending of conflict and so on. As it has not, let’s look at it differently. That means one must deny this, negate this. That’s going against all your religious tradition – the Bible, the soul. You understand what I am saying? – negating all that. Then if you do, then we can look at it differently, but if you have slight attachment to all that, conscious or unconscious, then you will not look for anything else. | Dus waarom proberen we niet - als u allen zo praktisch bent in het Westen en ze u in het Oosten kopiëren door ook heel praktisch te zijn - waarom ziet u dan niet dat dit zo uiterst onpraktisch is; de God in u of de ziel in u of de helderheid in u die deze verwarring zo gemakkelijk zal uitwissen? Als dat niet praktisch is, wat het blijkbaar niet is, want het is er niet in geslaagd - geslaagd in de zin van, laten we het woord duidelijk gebruiken, geslaagd, niet om iets te zijn in deze wereld, meer geld hebben enzovoort - geslaagd in een volledig begrip bewerkstelligen, het conflict te beëindigen enzovoort. Aangezien dat niet zo is, laten we er dan anders naar kijken. Dat betekent dat men dit moet ontkennen, afwijzen. Dat druist in tegen al uw religieuze tradities - de Bijbel, de ziel - begrijpt u wat ik bedoel? - dat allemaal afwijzen. Als u dat doet, kunnen we er anders naar kijken, maar zelfs een kleine gehechtheid aan dit alles, bewust of onbewust, zorgt ervoor dat u niet naar iets anders zal kijken. |
| 34:06 | So, first of all, what is the self, the ‘I’? All the attributes, all the tendencies, the various forms of idiosyncrasies, various beliefs, the various hurts, the conflict in relationship, fear, loneliness, agony, seeking some illusive security, suffering – all that – the name, the form, is the ‘you’. Right? Or do you doubt that? If you doubt it – one should – then when you doubt something it means you must examine, not just doubt. If you doubt that there is God – doubt, I am not saying you should – if you doubt it, then you must enquire if there is such a thing. But merely to doubt, say, well... – has no meaning. Scepticism has great value, but if you are merely sceptic all the time, what’s the point, it’s like being illusory, caught in an illusion, they are both the same. So where there is doubt there is also the movement of enquiry. So we are enquiring together. This ‘I’, this separatist activity, so-called individual, which is the essence of the ‘I’ – and the questioner wants to know how to negate that, the very whole activity of me – my possessions, my qualities, my aggression, you follow, the whole of that – how is one to negate it? | Dus allereerst: wat is het zelf, het ik? Alle eigenschappen, alle neigingen, alle eigenaardigheden, velerlei overtuigingen, velerlei gekwetstheden, conflicten in relaties, angst, eenzaamheid, doodsangst, je hang naar denkbeeldige geborgenheid, je lijden - dat alles - samen met de naam en het uiterlijk vormt dat het 'jij'. Nietwaar? Of twijfelt u daaraan? Als u daaraan twijfelt, dan zou u... wanneer u ergens aan twijfelt, dan moet u het onderzoeken en niet alleen maar blijven twijfelen. Als u eraan twijfelt of er een God is - twijfelt - ik zeg niet dat u dat moet doen, maar als u eraan twijfelt, dan moet u onderzoeken of iets dergelijks bestaat. Maar alleen maar twijfelen heeft geen enkele zin. Scepsis is hoogst waardevol, maar de hele tijd alleen maar sceptisch zijn heeft geen zin, dat is net zo goed iets denkbeeldigs. Dus daar waar twijfel is, is onderzoek. Dus we onderzoeken dit samen. Dit 'ik', die afgescheiden activiteit, dit zogeheten individuele, wat de essentie van het 'ik' uitmaakt - en de vraagsteller wil weten hoe we dit kunnen afwijzen, de hele activiteit van het 'ik' - mijn bezittingen, mijn kwaliteiten, mijn agressie, het geheel daarvan - hoe kan men het verwerpen? |
| 37:04 | Now, the questioner asks that: how to negate it. Then he goes on to ask, who is it that negates? You follow? First he said tell me how to negate it, then he says, who is it that negates. You follow? I wonder if you understand this. So we are not negating it. We are trying to find out what it has done in the world first, this self-centred egotistic activity, what it has done in the world, and see the reality of it, the actuality of it, and then enquire who is it that is acting all the time from the centre. You understand my question? It is not that we are negating the self, but that the activity of the self in the world, what it has done in the world, what it has done in the family, in the group, in the community, in the nation, in the world, and so on, and seeing the reality of it, not the idea of what it has done in the world, but the actual happening, the actual activity of it, and from there – which is our criteria – from there enquire if that self, which is creating such mischief in the world, can that self be looked at? You follow? | Welnu, de vraagsteller vraagt dat: hoe dit af te wijzen? Vervolgens vraagt hij: wie is het die afwijst? Begrijpt u? Eerst zegt hij: vertel mij hoe het af te wijzen, vervolgens vraagt hij: wie is het die afwijst? Begrijpt u? Ik vraag mij af of u dit begrijpt. We wijzen het dus niet af. We proberen eerst uit te vinden wat het heeft gedaan in de wereld, wat heeft deze zelfzuchtige, egoïstische activiteit teweeggebracht en zie de realiteit ervan in, de feitelijkheid ervan en onderzoek dan wie het is die steeds handelt vanuit het centrum. Begrijpt u mijn vraag? We zijn niet bezig het 'zelf' te verwerpen, maar we kijken naar de activiteit van het 'zelf' in de wereld, wat het teweeg heeft gebracht in de wereld, in het gezin, in de groep, in de leefgemeenschap, in het land, in de wereld enzovoort en zien de realiteit ervan in, niet het idee over wat het in de wereld heeft gedaan, maar dat wat feitelijk gebeurt, de feitelijke activiteit ervan en van daaruit - wat onze maatstaf is - onderzoek van daaruit of dat zelf, dat zo'n pijn veroorzaakt in de wereld, of er naar dat zelf gekeken kan worden. Begrijpt u? |
| 39:14 | Then we will enquire, what is it that is looking at the self? It is the same question put differently. So, first, what has it done in the world? I don’t have to answer that question, obviously. It has separated itself into nations, into communities, into various forms of social divisions, it has divided itself from the rest of the community, society, world, as the family, and from the family, the ‘me’: my aggression, my happiness, my pursuit, and so on. It has brought about division in the world, because it said, in that division as my particular belief, my particular religion, my particular faith, in that faith, in that belief, in that dogma I will be secure, I will be safe. Right? Are you following all this? So it has created vast division, incredible divisions, and so where there is division there must be conflict. So the 'I', which is the creator of this division, which is the essence of conflict – right? – can that 'I' come to an end? Not suppressing, not evading, not avoiding, and so on. Can that 'I' which has done all this mischief, all these terrible things in the world – separate gods, it has brought about a million wars, thousands of wars. Is that a fact? For you, not for me. Is that a fact? Or is it an exaggeration? Or is it some kind of concept, and you are adjusting yourself to that concept? That is, we think war is cruel, and therefore the ‘I’ must be – you follow? First conceive an idea, then adjust ourselves to that idea. We are saying, observe what is happening in the world without bias, without any partiality, and you see what the ‘I’, the so-called individual expansion, the individual aggression, the individual success, what it has done in the world. | En dan onderzoeken we: wat is het dat naar het zelf kijkt? Het is dezelfde vraag, maar dan anders gesteld. Dus eerst: wat heeft het 'ik' gedaan in de wereld? Ik hoef deze vraag niet te beantwoorden, dat is overduidelijk. Het heeft zichzelf opgedeeld in naties, in groepen, in allerlei vormen van sociale afgescheidenheid, het heeft zichzelf afgescheiden van de rest van de samenleving, maatschappij, wereld, zich daarvan afgescheiden als familie, het 'ik': mijn agressie, mijn geluk, mijn bezigheden enzovoort. Het heeft verdeeldheid in de wereld gebracht, want het zegt dat ik in die verdeeldheid, zoals mijn geloof, mijn afzonderlijke religie, mijn afzonderlijke gezindte, dat ik in dat geloof, in dat dogma geborgenheid zal vinden, ik daarin veilig zal zijn. Nietwaar? Kunt u dit volgen? Dus het heeft een enorme verdeeldheid gebracht en waar verdeeldheid heerst, daar moeten conflicten ontstaan. Dus het 'ik', dat deze verdeeldheid teweeg heeft gebracht en dus de essentie uitmaakt van conflicten, kan dat eindigen? Niet onder dwang, niet door het te ontwijken of vermijden enzovoort. Kan dat 'ik' dat zoveel ellende heeft veroorzaakt, al die vreselijke dingen in de wereld - afzonderlijke goden, waardoor ontelbare oorlogen zijn ontstaan. Is dat een feit? Voor u? Niet voor mij. Is het een feit? Of is het een overdrijving? Of een bepaald concept en voegt u zich naar dat concept? Wat inhoudt: we denken dat oorlog vreselijk is, dus het 'ik' is aanwezig - begrijpt u? Een idee bevatten en u dan naar dat idee voegen. Observeer wat er zich afspeelt in de wereld zonder vooropgezette mening, zonder enige partijdigheid en u zult zien wat het 'ik', de zogeheten individuele uitbreiding, de individuele agressie, het individuele succes enzovoort, wat dat heeft gedaan in de wereld. |
| 43:05 | If you are very clear on that point, then we say, now, seeing what cruelties, bestiality is brought about in the world, can this movement which is the ‘me’, can this movement ever stop or radically change? When you have put that question to yourself, then who is it that is to bring about a change? The questioner says that. Who is it that will end this self-centred activity. Right? That is what the questioner is saying. That is, we have to go much deeper into that, which is, is there a difference from the observer and the thing he observes? Please just listen to it. Don’t agree or disagree or say, ‘Oh, you are repeating the old stuff. I have heard this last year – or two years ago, or twenty years ago – you are repeating, move out of that rut.' We’ll move out of that rut. It is not a rut, but you may call it a rut. | Als u grote helderheid heeft op dat punt, dan zeggen we nu, terwijl we zien wat voor ellende, onmenselijkheid er in de wereld is: kan deze dynamiek, die het 'zelf' uitmaakt, kan deze dynamiek ooit stoppen of radicaal veranderen? Als u deze vraag aan uzelf heeft gesteld, wie is het dan die een verandering gaat bewerkstelligen? De vraagsteller vraagt dat. Wie is het die deze zelfzuchtigheid zal beëindigen. Nietwaar? Dat is wat de vraagsteller zegt. Dat wil zeggen - we moeten hier veel dieper op ingaan - is er een onderscheid tussen de waarnemer en dat wat hij waarneemt? Luistert u hier alstublieft naar. Niet instemmen of afkeuren of zeggen: 'O, u herhaalt die oude koek. Ik heb dit vorig jaar ook al gehoord.' - of twee jaar geleden of twintig jaar geleden - 'u herhaalt zich'. Kom uit dat stramien. Dat stramien verlaten we. Het is geen stramien, maar u mag het een stramien noemen. |
| 45:00 | When you observe a tree, that thing, can you look at it without the word first? Or when you look at it, the instant response is, that’s a tree, oak tree or whatever it is. Can you look at it without the word? Word being the symbol, the idea, the memory, which uses the word as the tree. You follow? Experiment for a minute, for a second or two to look at that thing which is around you now. And when you so look without the word, because we are caught in a network of words. I don’t know if one realises that. The word, the symbol has taken the place of reality. When you say, ‘My wife’, you have the complete picture. Or my husband or my son, my country, the flag, and when you use the word ‘Communist’, it is – you follow? – the whole intonation, the quality, what is behind that word. And when you say, I am an American, or I believe in God, I don’t believe in God – you follow? – this vast network of words in which the mind lives, the brain lives. I don’t know if you have noticed all this. I hope it interests you. The questioner asks it, if you are not interested, it is a nice day. Does one realise that? That one can never look at a thing, living thing, or a dead thing or a thing that is moving – always with a word. To look at a river, at the flowing water, not call it the Mississippi or Thames or the Ganges, or the Nile – just look at the moving water. It has quite a different quality. | Wanneer u een boom observeert, dat ding, kunt u er dan naar kijken zonder dat eerst het woord opkomt? Of is uw eerste reactie, als u ernaar kijkt: 'dat is een boom, een eik' of wat het dan ook is. Kunt u ernaar kijken zonder het woord? Het woord is het symbool, het idee, de herinnering, die het woord gebruikt alsof dat de boom is. Begrijpt u? Probeer dit eens even uit, voor een seconde of twee: naar dat ding kijken, dat hier vlak bij u is. En ernaar kijken zonder het woord, want we zitten gevangen in een netwerk van woorden. Ik weet niet of u zich dat realiseert. Het woord, het symbool heeft de plaats ingenomen van de realiteit. Als u zegt: 'mijn vrouw', heeft u een compleet beeld; of mijn man of mijn zoon, mijn land, mijn vlag en als je het woord 'communist' gebruikt, omvat dit de hele toon, de kwaliteit die achter dat woord schuilt. En als u zegt: ik ben een Amerikaan of 'ik geloof in God' of 'ik geloof niet in God' - begrijpt u? - dit enorme netwerk van woorden waarin de geest leeft, het brein leeft. Ik weet niet of u dit heeft opgemerkt. Ik hoop dat het u interesseert. De vraagsteller vraagt dit en de spreker... als het u niet interesseert, het is een mooie dag. Realiseert u zich dat? Dat men nooit naar iets kan kijken, iets levends of levenloos of iets dat beweegt - zonder een woord? Naar een rivier kijken, naar het stromende water, het niet de Mississippi noemen of de Theems, de Ganges of de Nijl - enkel kijken naar het bewegende water. Het heeft een heel andere kwaliteit. |
| 48:19 | Now, so can you observe – not you observe, sorry – is there an observation of the movement of the self which is anger, bitterness, hurt, just to look at all that without the word. Are you following all this? The word is the past. Right? The word indicates the content of the past. ‘My wife’ – I am taking an ordinary example – my wife. When you use ‘my wife’ see the content of that word, the enormous implications of various incidents, accidents, ideas, hurt – all that in the past. Right? And that word ‘my wife’ indicates the tremendous content of the past. But, can you look at the woman or the man without the past, to look at her? Go on, sir, do it, don’t listen to me, there’s no point in listening to me if you are not applying, if you are not doing it. | Dus kunt u het observeren? Is er sprake van een observatie, niet dat u observeert, sorry - is er een observatie van de beweging van het zelf, wat inhoudt: boosheid, bitterheid, pijn, daar alleen maar naar kijken, zonder het woord. Volgt u dit allemaal? Het woord is het verleden. Nietwaar? Het woord verwijst naar de inhoud van het verleden. 'Mijn vrouw' - ik neem een gewoon voorbeeld - mijn vrouw; zie wat dat woord inhoudt als ik zeg 'mijn vrouw', het impliceert vele gebeurtenissen, tegenspoed, ideeën, pijn - dat is allemaal verleden tijd. Nietwaar? En het woord 'mijn vrouw' duidt op de enorme inhoud van het verleden. Maar kunt u naar de vrouw of de man kijken zonder het verleden? Ga verder mensen, luister niet naar mij, dat heeft geen zin als u het niet toepast, als u het niet zelf doet. |
| 50:15 | So first of all we are asking, is there an observation of the whole movement of the self, which we have described both outwardly and inwardly, can you look at that – no – is there an observation of that without the past? You get it? You understand what I am talking about? Look, I have lived 80 years or more – 87 years. A man who has lived 87 years has collected lots of experience, lots of ideas, met lots of people. There are all these past memories throbbing away. And either he is an idiot to live in the past, or – memory with this person being very, very selective – not live in the past but watch things are happening: to observe without the observer, which is the past. Have you got it? Am I making it clear? To observe. To observe one’s reactions without naming it as jealousy, as anger – just to observe. When you so observe, what happens? Go into it, sir, I hope you are doing this, not just listening or getting bored with the damn stuff. If you are listening, we are asking a question, which is: when there is an observation without direction, without motive, which is the past, what happens? Now, to find out what happens, actually, you must enquire what takes place when you are directing it, when you are remembering it, your reactions, or giving direction to your reactions. That is, there is a separation between the observer and the observed. Then there is a division and hence a conflict – I must not do this/I must do that, this is right/this is wrong, I say this is right according to my motive – and so on. So, when there is an observation that where there is division there must inevitably be conflict, outwardly and psychologically, that is absolute fact. When I call myself British or American, and I am willing – you follow, the whole thing you’ve right in front of you. You are willing to destroy thousands of people, spend enormous sums of money to do something which your national pride or some nonsense dictates. | Dus eerst stellen we de vraag: is het mogelijk de hele dynamiek van het zelf waar te nemen, die we zowel uit- als inwendig hebben omschreven, kunt u daarnaar kijken - nee - is er een observatie mogelijk zonder tussenkomst van het verleden? Snapt u het? Begrijpt u waar ik het over heb? Kijk, ik leef al 80 jaar of meer - 87 jaar - Een man die 87 jaar heeft geleefd heeft een hoop ervaringen verzameld, een hoop ideeën, een hoop mensen ontmoet. Er zijn al die herinneringen die maar door blijven gaan. En hij is ofwel een idioot, levend in het verleden of het geheugen - en dan is hij heel, heel selectief - of hij leeft niet in het verleden, maar kijkt naar de dingen die gebeuren - waarnemen zonder de waarnemer, die uit het verleden voortkomt. Begrijpt u het? Ben ik duidelijk? Waarnemen. Uw reacties waarnemen, zonder die te benoemen, zoals jaloezie, boosheid - alleen maar waarnemen. Wat gebeurt er als u zo waarneemt? Verdiep u erin, mensen, ik hoop dat u dat doet, niet alleen maar luisteren of verveeld raken door de hele zooi. Als u luistert, stellen we een vraag, namelijk: als er wordt waargenomen zonder sturing, zonder motief, wat het verleden is, wat gebeurt er dan? Om uit te vinden wat er gebeurt, moet u onderzoeken wat er gebeurt als u het stuurt, als u zich dingen herinnert, uw reacties, of hoe u richting geeft aan uw reacties. Dan is er een onderscheid tussen de waarnemer en het waargenomene. Dan is er een afscheiding en bijgevolg een conflict - ik moet dit doen/ik moet dat doen, dit is goed/dat is slecht, ik zeg dat dit goed is, want het strookt met mijn motief enzovoort. Dus als ik inzie, als ik waarneem dat daar waar er een afscheiding is er onvermijdelijk een conflict is, uitwendig en psychologisch, dat is een absoluut feit. Als ik mezelf een Brit noem of een Amerikaan en ik ben bereid - begrijpt u, de hele zaak die zich voor uw ogen afspeelt. U bent bereid duizenden mensen te vernietigen, enorme bedragen uit te geven om iets te doen wat voorgeschreven wordt door uw nationale trots of andere onzin. |
| 54:29 | So, can this conflict in the human mind, which is your mind, it is not my mind – the human mind, which is in constant travail, constant conflict – we are enquiring whether that conflict can end. It can end only completely when the observer is not, only observation is. Is the thinker different from thought? Look at it. Is the thinker different from the thought which he has created? The thinker says, I am a Catholic, Protestant, Hindu, I am a Democrat, totalitarian – whatever it is. The thinker says that. But the thinker has created the Democrat, the Republican, the left, far left, far right, far centre, and so on – the thinker has done that. And is the thinker different from his thoughts? Oh, come on, sir, this is so simple. Obviously not. But we have divided it. Right? | Dus kan dit conflict in de menselijke geest, die uw geest is, niet mijn geest - de menselijke geest, die voortdurend aan het werk is en in een constant conflict verkeert - we onderzoeken of dat conflict kan eindigen. Het eindigt alleen geheel als er geen waarnemer is, maar alleen waarneming. Is er onderscheid tussen de denker en het denken? Kijk ernaar. Verschilt de denker van de gedachte die hij heeft gecreëerd? De denker zegt: ik ben katholiek, protestant, hindoe, democraat, totalitair - wat dat ook moge zijn. De denker zegt dat. Maar de denker heeft dit gecreëerd - nietwaar? - de Democraat, de Republikein, links, uiterst links, uiterst rechts, uiterst in het midden enzovoort. De denker heeft dit gedaan. En is de denker iets anders dan zijn gedachten? O, kom op mensen, het is zo simpel. Klaarblijkelijk niet. Maar we hebben dit onderscheid aangebracht. Niet? |
| 56:02 | So look at another question: is the experiencer different from experience? Ah, this is, now you – I am glad. Now you are caught! We all want experiences: going to the moon, experience of God, experience of a dozen kinds – of sex, experience of going to the Himalayas and climbing the Everest – you follow? – experiences. Now we are asking, is the experiencer different from his experience? Experiencer must recognise the experience. Right? Right? Otherwise it is not an experience. You follow all this? Am I talking some strange language? I experience – what? – a motor accident, I have an experience in an accident in a car, and that is recorded as pleasant, unpleasant, as hurt, and so on, the expense of it, and so on, that is recorded. Right? The experience of that thing is remembered, and that experience is a memory which is different from that which has happened last year. Right? So the observer is that experience of last year. Right? Oh, come on, sir. And that experiencer either wants to avoid future incidents of that kind, or if he is prone to accidents, he’s inviting them. We are asking, is the experiencer different from the experience? Of course not. | Bekijk eens een andere kwestie: is de ervarende anders dan de ervaring? Ah, goed zo, nu zijn jullie allemaal geboeid! We willen allemaal dingen ervaren: naar de maan reizen, de beleving van het goddelijke, een heleboel soorten belevenissen - seks, een tocht naar de Himalaya en de Mount Everest beklimmen - begrijpt u? - dat zijn allemaal ervaringen. Nu vragen we: is degene die ervaart iets anders dan zijn ervaring? Degene die ervaart moet de ervaring herkennen. Nietwaar? Waar? Anders is het geen ervaring. Begrijpt u dit allemaal? Of praat ik in een of andere vreemde taal? Ik ervaar iets - wat? - een ongeval met een voertuig, ik heb een ongeval meegemaakt, een auto-ongeval, en dat is opgeslagen als plezierig, onplezierig, pijnlijk enzovoort, de gevolgen ervan enzovoort, die zijn opgeslagen. Nietwaar? De ervaring wordt herinnerd en die ervaring is een herinnering, wat iets anders is dan dat wat afgelopen jaar is gebeurd, toch? Dus de waarnemer is die ervaring van afgelopen jaar. Nietwaar? O, kom op mensen! En diegene die ervaart wil dergelijke ongevallen in de toekomst vermijden of als hij een pechvogel is, trekt hij ongevallen aan. We vragen ons af: is degene die iets ervaart anders dan de ervaring? Natuurlijk niet. |
| 58:56 | I have invented God, and I am going to experience that marvellous state. Right? I have visions of – if I you are a Christian, the Virgin Mary, if I was a Buddhist, I would have an experience of various types of Buddhist consciousness, or if I’m a Hindu – you follow? Being conditioned to a particular tradition, which is the past, I experience that. Oh, come on, sir. I have projected that and I experience that. | Ik heb God uitgevonden en ik zal die geweldige staat ervaren. Nietwaar? Ik heb visioenen van - als u een christen bent - de maagd Maria, als ik een boeddhist ben, heb ik een ervaring die strookt met het boeddhistische bewustzijn of als ik een hindoe ben, dan ... - begrijpt u? - Omdat ik geconditioneerd ben volgens een bepaalde traditie, die dus tot het verleden behoort, ervaar ik het zo. O, kom op mensen! Ik heb dat geprojecteerd en dat is wat ik ervaar. |
| 59:44 | So the experiencer is the experience. And if there is no experience, what is the state of mind? Do you understand all these questions? We are all wanting experiences, and when one actually goes into it very, very deeply, experience, we hope, will bring about more knowledge, more clarity, more this and more that, but the experiencer is the experience, therefore the mind is no longer seeking any experience. Only such a mind is absolutely clear, it requires no challenge. That’s a different thing. | Dus degene die ervaart, is de ervaring. En als er geen ervaring is, wat is dan de toestand van de geest? Begrijpt u al deze vragen? We willen allemaal ervaringen en als men zich er heel, heel grondig in verdiept, in ervaringen, dan hopen we meer kennis voort te brengen, meer helderheid, meer dit en meer dat, maar degene die ervaart is de ervaring, daarom zoekt de geest niet langer naar wat voor ervaring ook. Alleen zo'n geest is absoluut helder, die vraagt niet om uitdagingen. Dat is iets anders. |
| 1:00:55 | So, is there pure observation of the movement of the self? Because in that the self is not different from the observer, there is only observation, without the past accumulated memories interfering with observation. When the past memories and accumulated knowledge interfere, then there is wastage of energy. I don’t know if you are following all this. Wastage of energy in conflict, in denying, in suppressing, in arguing why should I, rationalising the whole business, which is a form of conflict. Now, that’s a wastage of energy. Whereas when there is observation without the past, all energy is brought into being, all energy comes in that observation, which dispels that which is observed. It’s up to you, I’ve said it in ten different ways. So there is no conflict with the self, or denial of the self, or suppression of the self. It is clarity of observation, which is the greatest form of intelligence. | Dus is er een pure waarneming van het zelf mogelijk? Want aangezien het zelf niet verschilt van de waarnemer, is er alleen het waarnemen, zonder dat de verzameling herinneringen erbij betrokken wordt. Als de herinneringen en verzamelde kennis erbij komen, is er verspilling van energie. Ik weet niet of u dit allemaal goed kunt volgen. Energieverspilling aan conflicten, ontkenning, onderdrukking, aan getwist waarom iets zou moeten, de hele handel rationaliserend, wat ook een vorm van conflict is. Wel, dat is een verspilling van energie. Terwijl een waarneming zonder inmenging van het verleden, dan is er... dan wordt alle energie tot leven gebracht, alle energie komt in die waarneming, wat het waargenomene verdrijft. Het is aan u; ik heb het op tien manieren gezegd. Er is dus geen conflict met het zelf of ontkenning van het zelf of onderdrukking van het zelf. Er is een helderheid van waarnemen, de hoogste vorm van intelligentie. |
| 1:02:41 | What time is it? Good lord, there are about nine questions – I’ve only answered two questions. | Hoe laat is het? Mijn God, er zijn rond de negen vragen - ik heb slechts twee vragen beantwoord. |
| 1:03:02 | Third Question: 'How does one not become a victim while not becoming a predator?' | 3e vraag: hoe wordt men geen prooi, zonder een roofdier te worden? |
| 1:03:08 | 'How does one not become a victim while not becoming a predator?' | Hoe wordt men geen prooi, zonder een roofdier te worden? |
| 1:03:14 | That is, how does one stop exploiting without being exploited? Right? It’s the same question, isn’t it? I don’t want to exploit you, but you are exploiting me. You actually are. You follow? It is the same – very interesting, this question. | Ofwel: hoe stopt men met uitbuiten zonder zelf uitgebuit te worden? Niet? Het is dezelfde vraag, nietwaar? Ik wil jou niet uitbuiten, maar jij buit mij uit. U doet dat feitelijk. Begrijpt u? Het is hetzelfde - heel interessant, deze vraag. |
| 1:03:53 | How do I – no – the unconditioning of the mind doesn’t become another form of conditioning. You have understood? There is a movement away from this trap, and not be caught in another trap. I am a Hindu, I say it’s absurd and become a Catholic. Or I am a Catholic and say, what silly stuff and I join Hinduism or Buddhism, or become a Muslim. It is the same phenomena – you understand? So one has to enquire, what is freedom? | Hoe kan ik - nee - de deconditionering van de geest leidt niet tot een andere conditionering. Begrijpt u dit? Ik verplaats mij... er is een uitweg, weg van deze val zonder in een andere val te trappen. Ik ben een hindoe, zeg dat het absurd is en wordt vervolgens katholiek; of ik ben katholiek en zeg: wat een onzin en sluit mij aan bij het hindoeïsme of boeddhisme of word moslim. Het is hetzelfde verschijnsel - begrijpt u? Dus men moet onderzoeken: wat is vrijheid? |
| 1:04:59 | Does one realise one is caught in a trap? That is, the same repetitive movement, which the computer is doing, it is repeating much more rapidly, more quickly, more intelligently, more alive, quick, programmed. And we are also programmed to be a Catholic, to be a Protestant, to be a Hindu, to be a Buddhist – you follow? – to be a Democrat, to be right, left – we are also programmed, don’t let’s fool ourselves. Therefore we are repeating, repeating, repeating. Come on, sirs, what are you waiting… And the questioner asks: is it possible to be free from conditioning – the predator and the victim – and yet not fall into another form of conditioning? Am I being fair to the question? Of course. You agree? | Realiseren wij ons dat we in een val zijn getrapt? Wat wil zeggen: dezelfde zich herhalende dynamiek, computers kunnen zich veel sneller herhalen, veel sneller, veel intelligenter, levendiger, geprogrammeerd; en wij zijn ook geprogrammeerd als katholiek of protestant, hindoe of boeddhist. - begrijpt u? - als Democraat, als rechts, links - wij zijn ook geprogrammeerd, laten we onszelf niet voor de gek houden. Daarom herhalen we ons steeds, herhalen, herhalen. Nietwaar? Kom op mensen, waar wacht u op? En de vraagsteller vraagt: kunnen we vrij zijn van conditionering - het roofdier en de prooi - en niet aan een andere vorm van conditionering ten prooi vallen? Doe ik de vraag recht? Natuurlijk. U bent het ermee eens? |
| 1:06:24 | So one has to enquire what is freedom? This movement from one corner to the other corner of the field – you understand? – the field is my consciousness, this whole world is my field, and I move from one corner of this field, psychological field, to another corner, and I call that freedom. Or I choose to move south instead of north, and I call that freedom. So I call choice freedom. I am a Democrat, I choose to become a Republican, but it is the same movement. We are silly enough not to see that. So is that freedom? You are following all this? Does choice bring about freedom? Or where there is choice there is no freedom. I may choose to move from Los Angeles to New York, and I can’t do that in the totalitarian state, I have to have permission, special grants and so on. So I feel I am a free man. So at what level, at what depth, or superficial level, do you consider freedom lies? Here in this country you can say what you like, so far. But you cannot say what you like when there is a war. Right? Then we are all united to hate somebody, to kill somebody. | Welnu - ik moet dus onderzoeken... men moet onderzoeken: wat is vrijheid? Deze beweging van de ene hoek naar de andere hoek van het veld - begrijpt u? - het veld is mijn bewustzijn, deze hele wereld is mijn veld en ik verplaats me van de ene hoek van dat veld, psychologische veld, naar de andere hoek en ik noem dat vrijheid. Of ik ga naar het zuiden in plaats van het noorden en noem dit vrijheid. Ik noem kiezen dus vrijheid. Ik ben een Democraat, maar kies ervoor Republikein te worden, maar het is dezelfde beweging. We zijn dwaas genoeg dat niet te zien. Dus is dat vrijheid? Kunt u dit alles volgen? Brengt keuze vrijheid voort? Of is daar waar keuze is geen vrijheid? Ik kan ervoor kiezen van Los Angeles naar New York te verhuizen en ik kan dat niet doen in een totalitaire staat, dan heb ik toestemming nodig, speciale vergunningen enzovoort; dus ik voel mij een vrij mens. Dus op welk niveau, op welk diep of oppervlakkig niveau ligt vrijheid volgens u? In dit land kan men zeggen wat men wil, tot nog toe. Maar je kunt niet zeggen wat je wilt als er oorlog is. Nietwaar? Dan slaan we de handen ineen om iemand te haten, te doden. |
| 1:08:37 | So what is freedom? Enquire, sir. The question is involved in that. What is freedom? To move from trap to trap to trap? To move from one kind of misery to another kind of misery? I am married, I am bored with my wife, I want a divorce and I go, because I like or love, or whatever word one uses, to another woman, but the same pattern is repeated. And I call that freedom. So is there freedom in this moving in the same area – that area may be wide, or very, very narrow, but it is the same movement. That is not freedom. Right? So what then is freedom? Freedom obviously means to totally be free from the whole content of consciousness. You understand? The problem of one corner is different from another corner, but it’s in the same field, and we separate the problems, but it’s one problem. You understand? I wonder if you see? All problems are interrelated, that’s clear – my sexual problem, my problem of earning a livelihood, my problem of God – it’s all one movement of this everlasting search for something or other, of becoming. So, freedom is the ending of completely becoming something. | Dus wat is vrijheid? Onderzoek dit, mensen. De vraag heeft hiermee te maken. Wat is vrijheid? Van val naar val naar val voortbewegen? Van de ene vorm van ellende naar een andere bewegen? Ik ben getrouwd, ik ben uitgekeken op mijn vrouw, ik wil scheiden en ik ga, want ik hou, of hoe je het ook wilt noemen, van een andere vrouw, maar hetzelfde patroon wordt herhaald en ik noem dat vrijheid. Dus is er vrijheid in dit bewegen binnen hetzelfde gebied? - het gebied mag dan groot zijn of heel smal, het is dezelfde beweging. Dat is geen vrijheid. Nietwaar? Dus wat is vrijheid dan? Vrijheid betekent volledig vrij zijn van de hele inhoud van het bewustzijn. Begrijpt u dat? Het probleem van de ene hoek is anders dan van de andere hoek, maar het is hetzelfde veld en we scheiden de problemen, maar het is één probleem. Begrijpt u? Ik vraag mij of of u het ziet? Alle problemen hangen met elkaar samen, dat is duidelijk - mijn seksuele probleem, mijn probleem om de kost te winnen, mijn probleem van het goddelijke, het is allemaal één beweging van deze eindeloze zoektocht naar het een of ander, van iets worden. Dus vrijheid is de volledige beëindiging van iets worden. |
| 1:11:22 | Is it time to stop? | Is het tijd? |
| 1:11:31 | Fourth Question: 'What is humility and modesty?' | 4e vraag: wat is bescheidenheid en fatsoen? |
| 1:11:41 | That doesn't exist in this country! Nor in Europe or India. So what is humility? And why have religions all over the world said you must be humble – inherit the land – right? They have, certainly. You understand it? The humble shall inherit the earth. And the empire builders have inherited the earth. I wonder if you see this? No, you don’t. It doesn’t matter. What is humility? Can one ever know, or aware, of oneself being humble? When you know, are aware, realise that you are humble, you are not. Right? And, modesty – are we modest? | Dat komt niet voor in dit land! Noch in Europa, noch in India. Dus wat is bescheidenheid? En waarom zeggen alle religies ter wereld dat je bescheiden moet zijn - '...zij zullen het land erven' - nietwaar? Dat hebben ze zeker. Begrijpt u het? De zachtmoedigen zullen het land erven. En de imperiumbouwers hebben het land geërfd. Ik vraag mij af of u dit inziet? Nee, niet. Het maakt niet uit. Wat is bescheidenheid? Kan men ooit weten, zich bewust zijn van zichzelf als bescheiden? Als je je er bewust van bent dat je bescheiden bent, ben je het niet. En fatsoen - zijn we fatsoenlijk? |
| 1:13:19 | We were talking the other day to an Indian, in India. He was looking at a magazine printed in this country. It was one of those magazines where you see half-naked ladies. And he said, ‘My god, what has happened? Have they lost all modesty?’ And was horrified, because he has an idea of modesty – that you must be absolutely up to here. You understand all this? So why do we want to be modest or humble? Please ask all these questions. | Laatst spraken we tegen een Indiaas persoon, in India. Hij keek in een tijdschrift, in zijn land gedrukt; het was een van die tijdschriften met halfnaakte dames. En hij zei: 'Mijn God, hebben zij alle fatsoen verloren?' En hij was geschokt, want hij had zich een idee gevormd over fatsoen - dat je absoluut tot hier bedekt moet zijn. Begrijpt u dit allemaal? Dus waarom willen we fatsoenlijk of bescheiden zijn? Beantwoord alstublieft al deze vragen. |
| 1:14:27 | When I try to be humble, that is, willing to learn, willing to be told, abnegating myself in front of authority, and hang my head down to the tome to receive something which you are giving me, is that a form of vanity? It’s like a man who is vain – most of us are and out of that vanity we try to be humble. Is that humility? A man who is full of aggression, violence, tries to be modest. You understand? It’s absurd, it’s lost its meaning. Whereas, a man who is aggressive realises, sees, what aggression has done in this world and all the consequences of that aggression, when he ends that aggression, a new thing can begin. The ending – please realise something – the ending of something is the beginning of the new. Right? If I end my vanity, if I have it – I am a big man, I am blah, blah – if I am that and I end it, there is something totally new taking place. But we want to be assured, before we end, that something will happen, guaranteed. Then what you are receiving is not guarantee, it’s the same thing in another form. | Als ik bescheidenheid betracht, ofwel: ik wil leren, geïnstrueerd worden, mezelf verloochenen als ik voor autoriteiten sta en door het stof kruip om iets gedaan te krijgen, iets dat u mij zal geven, is dat een vorm van ijdelheid? Het is als een ijdel mens, zoals de meesten van ons zijn en vanuit die ijdelheid proberen we bescheiden te doen. Is dat bescheidenheid? Een agressief mens, gewelddadig, probeert bescheiden te doen. Begrijpt u? Het is absurd, het heeft zijn betekenis verloren. Terwijl als een agressieve man zich realiseert wat agressie heeft gedaan met de wereld en alle consequenties van die agressie inziet, als hij deze agressie beëindigt, dan kan er iets nieuws ontstaan. De beëindiging - realiseert u zich dit - de beëindiging van iets is het begin van het nieuwe. Nietwaar? Als ik mijn ijdelheid beëindig - ik ben een groot man, ik ben bla bla - als ik dat ben en dat beëindig, dan vindt er iets volkomen nieuws plaats. Maar we willen er van tevoren zeker van zijn dat er iets zal gebeuren; gegarandeerd. Wat je dan zult onvangen is niet die garantie, het is dezelfde vorm, het is hetzelfde in een andere vorm. |
| 1:16:45 | Sir, I’d like to come back to our first question. You have heard all this, some many, many times, others perhaps for the first time. Why we human beings, who have lived on this marvellous, lovely earth, destroying it, why we have become what we are, after so many millennia: vulgar, cruel, bestial, self-seeking, jealous, lonely – you follow? – the whole thing. Why don’t we change? Why don’t we end what we are? Why? Is it we are lazy? Is it we are caught in a particular rut, pattern, that we haven’t the energy to change that pattern? We have plenty of energy when we want to do something. When we want to go to the moon we have incredible energy. When we want to be champion of the world as in the Olympics – to run, you have an incredible energy. We have enormous energy when there is an urge, when there is a demand. But apparently there is no urge, there is no demand – why? Is it our food we eat, too much indulgence in sex, in drink, in this and that, too much demand to be entertained? So we are wasting all that extraordinary energy which is part of us in some futile things and therefore no energy to face these things and move, end. Is that it? Please, one can’t tell what the cause of all this – there are many causes. But the explanation of the causes is not the ending of the causes. | Mensen, ik wil graag terugkomen op onze eerste vraag. U heeft dit alles al vele, vele malen gehoord, anderen wellicht voor de eerste keer: waarom wij mensen, die al zo lang leven op deze prachtige aarde, die vernietigen, waarom zijn we zo geworden, na zoveel millennia: vulgair, wreed, beestachtig, zelfzuchtig, jaloers, eenzaam - begrijpt u? - de hele zaak. Waarom veranderen we niet? Waarom stoppen we niet wat we zijn? Waarom? Omdat we lui zijn? Zitten we gevangen in een bepaald stramien, een patroon, hebben we de energie niet om dat patroon te veranderen? We hebben genoeg energie als we iets willen doen. Als we naar de maan willen, hebben we ongelooflijk veel energie. Als we wereldkampioen willen worden op de Olympische Spelen - hardlopen, u heeft dan ongelooflijk veel energie. We hebben enorm veel energie als er gedrevenheid is, een sterke behoefte. Blijkbaar is er geen gedrevenheid, geen behoefte - waarom? Komt het door het eten dat we eten, laten we ons te veel in met seks, met drank, met dit en dat, hebben we te veel behoefte aan vermaak? Dus we verspillen al die buitengewone energie, die deel van ons uitmaakt, aan futiliteiten en daardoor is er geen energie meer om deze dingen te zien en te stoppen. Is dat het? Alstublieft, men kan zeggen wat de oorzaak is - er zijn er vele. Maar de verklaring van de oorzaken is niet het einde van de oorzaken. |
| 1:19:36 | So why is it, after so many, many years and thousands upon thousands of years we are what we are? So that’s for you to answer. | Dus waarom is het zo, na vele, vele jaren, na al die duizenden jaren, dat we zijn wat we zijn? Dus dat mag u beantwoorden. |
| 1:20:08 | May I get up now? | Mag ik nu gaan? |