Krishnamurti Subtitles home


OJ82T2 - Welke rol speelt kennis in ons leven?
Toespraak 2
Ojai, Californië, VS
2 mei 1982



1:10 Zullen we verdergaan met wat we gistermorgen besproken hebben? Zullen we voor diegenen die hier gisteren niet waren, iets herhalen van wat er is gezegd? We hebben gisteren gesproken over hoe de wereld is verbrokkeld, verdeeld door nationalisme, wat echt een vorm van tribalisme is, hoe religies de mens hebben verdeeld, met hun dogma's en overtuigingen, met hun bijgeloof, illusies, hoe de mens sektes heeft geconstrueerd, die stuk voor stuk geloven dat ze de mensheid zullen leiden naar een ander soort fysieke wereld en een zogeheten spirituele wereld. Er zijn allerei goeroes geweest, zowel in het Westen als het Oosten, met hun specifieke overtuigingen en meditaties en al die zaken meer. Ze doen echt goede zaken! (gelach) En de mens heeft ook legers ingevoerd en alle oorlogsattributen om elkaar te vernietigen in naam van hun land, eer, prestige, vrijheid - wat dan ook, een idee op basis waarvan men elkaar vernietigt. En ook ideologisch heeft de mens zichzelf verdeeld in een totalitaire en een democratische groep. Terwijl er in het ene land absoluut geen vrijheid is - het is er als in een gevangenis - zijn de anderen vrij om te doen wat ze willen. En de mens heeft zichzelf ook afgescheiden met zijn geloof. Neem deze kleine vallei, als u om u heen kijkt, als u er rond heeft gewandeld, ziet u zoveel kleine sektes, zoveel verschillende kerkelijke genootschappen, geloofsovertuigingen, verschillende idealen, vooroordelen, vooringenomenheden enzovoort. Zij representeren de wereld, die precies zo is, met hun vooroordelen, conclusies, idealen, geloofsovertuigingen, terwijl ze de een navolgen of iemand anders vereren, dit symbool of een ander symbool in het Oosten of in het Westen. Waar u ook gaat, ziet u dit buitengewone verschijnsel dat de mens gedurende zijn leven niet alleen de aarde heeft vernietigd, de Amerikaanse aarde, de Engelse aarde, de Franse en de Russische en de Aziatische wereld, alles wat hij aangeraakt heeft, heeft ellende voortgebracht. En op technisch gebied heeft hij veel voordelen behaald. Op technisch gebied heeft hij echter ook oorlogen voortgebracht.
6:11 En we hebben gisteren dus gezegd dat de wetenschap de mens niet heeft geholpen, die heeft hem technologisch geholpen, maar heeft ook geholpen oorlogen voort te zetten - de atoombom en de conventionele oorlog. Dus de wetenschap heeft in principe niet, niet fundamenteel een verandering bewerkstelligd in de toestand van de mens. Noch de politici, noch de religieuze leiders, noch de georganiseerde religies, de georganiseerde geloofsovertuigingen, de georganiseerde, traditionele vereringen van een symbool of een persoon of heiland. Geen van hen heeft een einde gemaakt aan de menselijke smart, zijn eenzaamheid, zijn wanhoop en angsten, noch de plaatselijke priesters, noch de goeroes. Blijkbaar heeft de mens zich al eeuwen door anderen laten leiden. Er zijn altijd politieke leiders geweest, religieuze leiders en natuurlijk de nationale helden, die de meeste mensen hebben gedood.
8:10 En als wij dit waarnemen, wat geen Westers verschijnsel is, maar zich ook voordoet in Azië, als we dit waarnemen, als iemand tenminste serieus is, als iemand echt geïnteresseerd is in de menselijke geest, zijn hart, zijn gehele bestaan, zal hij eraan proberen te ontsnappen door een of andere vorm van afzondering, een commune of hij kan monnik worden of eraan ontsnappen door een vorm van vermaak, amusement. Of als hij werkelijk serieus is, dan moet hij een antwoord vinden, hij is verantwoordelijk voor dit alles. Ik weet niet hoe serieus de toehoorders zijn, maar als je serieus bent, wat is je verantwoordelijkheid hiervoor dan? Hoe ver zul je gaan in je verantwoordelijkheid, hoe diepgaand, hoe vergaand? Of beperk je jezelf tot je eigen kleine leventje, de eigen kleine ervaringen en pleziertjes en vergeet je het enorme menselijke lijden, de armoede - je houdt je daar niet mee bezig of je houdt je alleen bezig met een bepaalde oorlog of je hecht er belang aan alle oorlogen te beëindigen, niet alleen de uitwendige oorlog, maar ook de innerlijke strijd, de eeuwige conflicten van de mens met zichzelf en zijn medemens? Dit is de geschiedenis van de mens. Na duizenden en duizenden jaren van evolutie, is de mens nog steeds zoals hij was, wellicht enigszins veranderd, maar in principe is hij wreed, gewelddadig, vijandig, competitief enzovoort.
11:40 En zoals we gisteren ook hebben gezegd, ieder van ons denkt dat we onafhankelijke individuen zijn met onze eigen kleine problemen en beperkte gezichtspunten. Maar als men diepgaand op onderzoek uitgaat, zoals we nu doen, en ik hoop dat we dit samen kunnen doen, als we diepgaand onderzoek verrichten naar waarom de mens na zoveel miljoenen jaren zo is geworden - verdeeld, gefragmenteerd, tegenstrijdig, verward, voortdurend op zoek naar plezier, nooit in staat dit leed te stoppen, zonder ooit de relatie met de wereld en elkaar te begrijpen, waarom er dit oneindige conflict is tussen mensen onderling.
13:23 We zeiden gistermorgen ook dat ons bewustzijn - dat wil zeggen: wat je bent, wat je denkt, wat je voelt, je reacties, je overtuigingen, je conclusies, je ervaringen, je kennis, je angsten, zorgen, eenzaamheid, wanhoop en verdriet en de angst voor de dood - iets is dat alle mensen gemeen hebben. Waar je ook gaat, is de mens tot deze toestand geconditioneerd. Waar je ook woont, of dat in een welvarende samenleving is of in een of ander arm dorp, in een gehucht ver weg van de beschaving, daar lijdt de mens ook, is hij wanhopig eenzaam, angstig, onzeker, zoals de rest van de mensheid. Zoals ook gezegd, zodra je dit inziet, begin je je af te vragen of individualiteit wel bestaat. Of is er alleen de mensheid en jij bent de mensheid. In essentie, in diepste wezen ben je de rest van de mensheid. Maar jammer genoeg zijn we opgevoed, geconditioneerd, zowel in religieuze zin als door onze omgeving, opgevoed met het idee dat we afzonderlijke individuen zijn, ieder van ons op zoek naar zijn eigen, persoonlijke verlossing, persoonlijke geluk, persoonlijke geneugten des levens. En dit heeft een enorm gevoel van vrijheid opgeleverd, ieder van ons doet wat hij wil doen. Dat is keuze. Hij denkt dat hij vrij is omdat hij kan kiezen. Maar kiezen is als in hetzelfde veld van de ene naar de ander hoek gaan. Dat is geen vrijheid. We zeiden gisteren dus dat ons bewustzijn, dat ons menselijke, dagelijkse bestaan omvat, de rest van de mensheid is. En dat ons bewustzijn in zichzelf tegenstrijdigheden kent, gebroken, fragmentarisch is.
17:22 Zoals we ook hebben gezegd dat dit geen lezing is. Een lezing houdt in: praten over een bepaald onderwerp met de bedoeling verdere informatie te verstrekken over dat onderwerp. In die zin is dit geen lezing. Maar we denken samen na, voor zover dat tenminste mogelijk is. Samen nadenken, samen dit buitengewone verschijnsel waarnemen, van wat er van de mens is geworden en wat hij heeft gedaan met de wereld, met zijn eigen leven en met het leven van de wereld om hem heen. En we nemen dus van heel nabij waar, neutraal, zonder hartstocht, wat we zijn en wat we van de wereld hebben gemaakt. Dus alstublieft, als u ook maar enigszins serieus bent en men moet serieus zijn, want de wereld is er heel slecht aan toe, de gevaren zijn levensgroot voor ieder van ons. En we denken dus samen na, nemen samen waar, niet dat we het met elkaar eens zijn, niet zoals ik de situatie zie of zoals u die ziet, met onze eigen, bijzondere vooroordelen en vooringenomenheid, onze eigen nationalistische, idiote overtuigingen, maar veeleer vrij zijn om waar te nemen. Vrij om waar te nemen houdt in: geen vooroordelen hebben, precies zien wat er gebeurt buiten onszelf. Als we dat niet nauwkeurig zien, dan zijn we niet in staat om onszelf daartoe te verhouden, nauwkeurig, precies. Als men helder waarneemt, zonder enig motief, zonder enige richting, alleen waarnemen (geluid van vliegtuig) zoals je een berg zou waarnemen - die is daar, majesteitelijk, stil, onbeweeglijk. Op dezelfde manier het buitengewone verschijnsel mens waarnemen.
21:34 Dus we nemen samen van nabij waar, aarzelend, aandachtig, deze dynamiek, dit getij dat gaat en komt, wat is wat we zijn, we construeren de wereld en vervolgens worden we door de wereld in een val gelokt. We hebben deze samenleving gemaakt, niet elk van ons, maar onze vorige generaties, zij en wij hebben de huidige immorele destructieve samenleving gemaakt. En we zijn in een val gelokt door deze samenleving. Die samenleving is gemaakt door ieder van ons. Dus we zijn verantwoordelijk voor die samenleving. Is het mogelijk om niet de samenleving te veranderen, maar kunnen we radicaal, diepgaand onze conditionering transformeren, wat inhoudt, diepgaand ons bewustzijn begrijpen, dat is wat we zijn. Is het mogelijk om te veranderen, niet in iets, maar te veranderen, een wijziging voort te brengen in de gehele structuur en aard van ons bewustzijn? Dat is het probleem. Dat is de crisis. Het is geen politieke crisis, economische crisis of oorlogscrisis, maar de crisis zit in onszelf. En we kunnen die crisis blijkbaar niet onder ogen zien of we willen die liever niet onder ogen zien. En zo proberen we te vluchten voor dat feit via allerlei vormen van vermaak - religieus, politiek, voetbal enzovoort.
24:31 Zoals we gistermorgen ook hebben gezegd, de inhoud van ons bewustzijn, de inhoud is wat je denkt, wat je voelt, je reacties, je verlangens, je wanhoop, je plezier, je depressies, je vertrouwen, je dogma's, je verdriet, je overtuigingen, je wanhopige eenzaamheid en de angst voor de uiteindelijke dood, dat alles is je bewustzijn. Dat is wat je bent. En we vragen ons samen af of de inhoud kan eindigen. Ofwel de conditionering van onze geest, het menselijke bestaan, kan dat getransformeerd worden? Dus we namen gisteren de hele geloofskwestie, die onderdeel is van ons bewustzijn - de idealen, religies die mensen tegen elkaar hebben opgezet, de totalitaire ideologie en de democratische ideologie, de katholieke ideologie en de protestantse ideologie, hun geloof, hun dogma's, hun geweld - het is net zo in Azië. Dat is onderdeel van ons bewustzijn, zoals nationalisme onderdeel is van ons tribale bewustzijn. Of die overtuiging kan ophouden te bestaan, totaal, volledig, helemaal geen geloof en idealen hebben, maar de feiten onder ogen zien zoals ze zijn, niet zoals ze zouden moeten zijn. Als ieder van ons de feitelijkheid hiervan inziet, de waarheid ervan, de realiteit ervan, de logica ervan, of we volkomen vrij kunnen zijn van geloof, idealen, ideologieën. Dit vraagt om heel veel onderzoek, aandachtigheid, energie om te zien hoe onze geest is verminkt door geloof en ideologieën, wat feitelijk een vlucht is voor dat 'wat is'. En doordat we niet in staat zijn om te zien 'wat is', proberen we te vluchten in een of ander ideaal, waar we later meer in detail op in zullen gaan.
28:25 En ook bespraken we gisteren de kwestie van gekwetstheid, de psychologische, innerlijke gekwetstheid van de mens, hoe ieder van ons, van kindsbeen af tot we sterven, hoe we altijd gekwetst zijn door het een of ander. Als u zich hiervan bewust bent zoals u daar zit - ik hoop comfortabel - of men zich ervan bewust is dat men gekwetst is, diep gekwetst: door de ouders, door school, door vergelijking, door een bepaald ruw woord, door een gebaar. En als we ouder worden, dragen we die gekwetstheid mee, bewust of onbewust, diepgaand. En de gevolgen van die gekwetstheid zijn ongelooflijk complex, want als men gekwetst is, is men bang om nog meer gekwetst te worden en de handeling vanuit die pijn is zowel neurotisch als defensief en men probeert zich te beschermen tegen nog meer pijn en daardoor is er angst betrokken bij die pijn. Dat is onderdeel van ons bewustzijn.
30:39 Zoals gezegd, die pijn is het beeld dat we van onszelf hebben gemaakt. Iedereen heeft een beeld van zichzelf: allerlei soorten maskers, allerlei kwaliteiten, een variëteit aan beelden heeft hij van zichzelf - zelf opgebouwd of de samenleving heeft hem die beelden gegeven, want het is een van deze beelden die gekwetst wordt. Het beeld ben ik, het beeld is niet iets anders dan ik. We hebben ons daar gisteren in verdiept. Of het dus mogelijk is om totaal, volkomen vrij te zijn van alle gekwetstheden, nooit gekwetst te kunnen worden, alleen dan kan de geest tot bloei komen, alleen dan kunnen we behoorlijke relaties met elkaar aangaan. Dus het is heel belangrijk om uit te vinden of het mogelijk is volkomen vrij te zijn van een beeld van jezelf en het is dat beeld dat gekwetst wordt. We zijn er gisteren al redelijk gedetailleerd op ingegaan.
32:29 We zouden ons ook verdiepen in het onderzoek naar de verdere inhoud van ons bewustzijn. Ofwel de relatie met onze medemens, de relatie met een ander, met iemand die het dichtst bij ons staat. In die relatie, zoals we in het dagelijks leven kunnen zien, bestaan er veel conflicten. Er is veel strijd, ongelukkigheid, wat uiteindelijk resulteert in een scheiding en een ander vinden en hetzelfde liedje herhaalt zich. Dit voortdurende conflict tussen mensen onderling, tussen man en vrouw, waarom? We accepteren dit conflict of we accepteren het niet en willen er een oplossing voor, we gaan naar professionals om ons te helpen: de psychologen, de priester, een of andere autoriteit, specialist die ons wil helpen om dat probleem met die ander te overwinnen. En blijkbaar, als men waarneemt, als je dit ook hebt ingezien, is dit conflict niet beëindigd. Je mag het toedekken, je mag ervoor weglopen, je mag het op een of andere manier vergeten en het accepteren, maar dit conflict is er vanbinnen, in onze relatie met alle mensen, hoe intiem of afstandelijk ook. We hebben ons nooit afgevraagd waarom. Of dat conflict tussen mensen, intiem of anderszins, ooit kan stoppen. Dit is een belangrijke vraag, want het leven is gebaseerd op relaties, of je nu in een klooster woont of in een commune of alleen in een kleine flat. Je staat nog steeds in verbinding. Het leven beweegt zich in relaties. En in die beweging bestaan er blijkbaar een heleboel conflicten en verdriet. Dit is onderdeel van ons bewustzijn, bedekt of aan de oppervlakte. Waarom, na een miljoen jaar, met alle informatie die we hebben, alle informatie die onze kennis is geworden, waarom heeft die ons niet afgehouden van dit verdriet, het conflict in deze relaties?
36:34 Stelt u deze vraag alstublieft aan uzelf. Ik vraag u niet deze vraag te stellen. Het is een natuurlijke vraag. We moeten dit probleem onder ogen zien en oplossen. Als dit niet wordt opgelost, als we in conflict leven, scheppen we onvermijdelijk een samenleving die dit conflict voortzet. Dus wees alstublieft serieus wat betreft deze vraag, want die is erg belangrijk. We worden geconfronteerd met oorlogen, oorlog is het uiterste gevolg van ons voortdurende conflict in onszelf, conflicten met de mensen die ons het meest na staan. Dus dit is een erg serieuze vraag waar men een antwoord op moet vinden en die men moet oplossen. Het is geen academische vraag, geen theoretische vraag. Het is een menselijke vraag, waar we allemaal bij betrokken zijn, elke dag van ons leven, waarom we in conflict leven met onze buren, of die buren nu ver weg wonen of juist dichtbij, waarom we deze strijd hebben, dit conflict tussen man en vrouw, allerlei vormen van strijd - seksueel, de strijd van een ieder die zijn eigen behoeften nastreeft, zijn eigen ambitie, zijn eigen vervulling of haar vervulling, iedereen probeert anders te worden dan de ander. Dit is een overduidelijk, dagelijks feit. Je mag elkaar ontmoeten in bed, maar een ieder streeft een ander leven na, dat is als twee evenwijdige lijnen die elkaar nooit raken en dat noemen we een relatie, waarin feitelijk geen sprake is van liefde, waar we op in zullen gaan.
40:05 Liefde is geen plezier, liefde is geen begeerte, liefde is niet vervulling zoeken, maar we hebben onze relaties met elkaar gemaakt tot een gevoel van vervulling, plezier, iets om te worden begeerd enzovoort. Dus waarom doen mensen, die technologisch zo slim zijn, zo'n buitengewone capaciteit en energie bezitten, waarom hebben mensen geen oplossing voor dit meest essentiële probleem? U mag mediteren, u mag verlichting zoeken, u mag de nieuwste goeroe achternalopen, de nieuwste uiting van wat u dan ook navolgt, maar als u dit probleem niet heeft opgelost, dan hebben al uw spirituele en technologische prestaties geen enkele waarde. Want ons leven is in relatie staan, ons leven is iets dat niet geleefd kan worden door ons af te zonderen en omdat we in afzondering proberen te leven, brengen we een grote catastrofe voort. Als een groep, als landen die zichzelf afzonderen - de Amerikanen, de Britten, de Fransen, de Russen, de Indiërs enzovoort. Dit is een vorm van afzondering en in die afzondering proberen ze veiligheid te vinden. Er schuilt helemaal geen veiligheid in afzondering. Want uiteindelijk worden mensen vernietigd. Zolang we geen oplossing hebben gevonden voor het essentiële, elementaire vraagstuk van relaties, wat nu neerkomt op ons afzonderen van elkaar, zal deze afzondering onvermijdelijk leiden tot allerlei soorten ellende, verwarring, haat, woede. Dus is het mogelijk om een relatie te hebben waarin helemaal geen conflict bestaat?
43:55 Wat is een relatie? Wat betekent het om je te verhouden tot anderen, niet alleen lichamelijk, maar eerder psychologisch, op een dieper niveau, wat bepalend is voor onze fysieke activiteit. We vergeten dat altijd: dat we het leefmilieu, de samenleving willen verbeteren en we voeren allerlei wetten in enzovoort. We beseffen nooit dat wanneer we niet duidelijk hebben wat we doen, we een verdorven samenleving zullen voortbrengen. Psychologisch is het belangrijker onze eigen conflicten te transformeren, niet slechts de uitwendige conflicten te beëindigen. Ik hoop dat we dit diepgaand begrijpen. De psychologische conflicten leveren onvermijdelijk wereldconflicten op. Maar we proberen de uitwendige structuur te veranderen, niet in fundamenteel, psychologisch, of als ik het woord mag gebruiken dat zo misbruikt is, spiritueel opzicht. - als er geen wezenlijke transformatie van de psyche is, mag je uitwendig doen wat je wilt, maar de psyche bepaalt uiteindelijk wat ervan terechtkomt. Zoals je kunt zien aan de recente revolutie van de communisten. Ze hoopten door de structuur van de samenleving te veranderen de mens te veranderen. En het tegenovergestelde is gebeurd, wat zo duidelijk waarneembaar is.
46:38 Dus relaties zijn buitengewoon belangrijk. En waarom is er die scheiding tussen man, vrouw, tussen hem en de ander, in hemzelf en tussen hem en zijn buren, het hele proces van relaties? Wacht u op de spreker om het allemaal recht te breien? Waarom leven we in conflict met elkaar, man, vrouw enzovoort. Of we nemen dit verschijnsel samen waar, waarnemen, niet proberen het op te lossen, eerst waarnemen en weten hoe waar te nemen, niet hoe uw probleem op te lossen, begrijpt u? Hier is het probleem: ik ben niet getrouwd, stel dat ik getrouwd ben, ik heb een vrouw, ik streef mijn eigen behoeften na, mijn eigen ambitie, succes enzovoort en zij doet hetzelfde, in een andere vorm en we mogen dan seks hebben enzovoort, kinderen, maar we zijn afzonderlijke wezens, streven eigen doelen na, eigen wegen, onze eigen vervulling, doen ons eigen ding, zoals u dat noemt. En uiteraard hebben mijn vrouw en ik strijd, ruzies, irritaties, zijn we niet in staat ons te schikken of we willen ons niet aanpassen. Want echt, daar waar liefde is, is geen aanpassing. Dus wat zal ik doen? Wat is mijn handelen of niet-handelen - luister alstublieft zorgvuldig, handelen of niet-handelen, want niet-handelen is veel belangrijker dan handelen. De ontkenning is de meest positieve handeling. Ofwel de onwaarheid zien en de waarheid in de onwaarheid zien, maakt een einde aan de onwaarheid. Alleen waarnemen. Maar we zijn allemaal zo gretig in ons handelen, ergens iets aan doen. Mijn vrouw en ik ruziën, we zijn het ergens niet over eens, u kent de rest van de trammelant die aan de gang is, u bent zich er waarschijnlijk veel meer van bewust dan ik: de vreselijke spanning, eenzaamheid, het verfoeilijke ervan!
50:56 Welnu, samen gaan we dit waarnemen, niet om het probleem op te lossen - luister hier alstublieft zorgvuldig naar - niet om het op te lossen of het te stoppen of een antwoord te vinden, maar we zullen samen waarnemen. Dat wil zeggen, hoe u het probleem benadert, is hoe u naar het probleem kijkt, begrijpt u? De benadering is veel belangrijker dan het probleem zelf, nietwaar? Als ik bang ben dat ik mijn vrouw verlies of - u kent al die zaken, ik hoef over dit alles niet in detail te treden - mijn benadering is vervolgens geconditioneerd door mijn angst. En de oplossing van het probleem is dan geconditioneerd door mijn angst, dus het is niet opgelost. Begrijpt u? Dus de benadering is veel belangrijker dan het probleem zelf. Als we dit ene simpele feit zouden kunnen begrijpen! We zijn dus altijd bezig met het probleem, de complexiteit ervan, de analyse van het probleem. Onze geest is gericht op de oplossing van het probleem. We zeggen - de spreker zegt - bekommer je niet om de oplossing, maar om hoe je het probleem benadert, er dichtbij komt, hoe je het probleem waarneemt is veel belangrijker dan het probleem zelf. Snapt u dit? Al ziet u het maar intellectueel, woordelijk in dat de oplossing niet belangrijk is, wat belangrijk is, is hoe u het probleem benadert, hoe je naar het probleem kijkt. Is het probleem daar buiten en benadert u het of... - luister alstublieft - of bent u het probleem? Begrijpt u?
53:52 Ik zal hier nu verder niet op ingaan, want dan dwalen we af. Dus zoals we zeiden, de benadering van het probleem is heel belangrijk. Nietwaar? Kunnen we verdergaan? U gaat verder, ik niet. (gelach) We zeggen: hoe benader je het probleem, hoe kijk je naar het probleem, hoe verzamel je je energie om naar het probleem te kijken? Is je benadering gericht, wat betekent dat je probeert het probleem op te lossen of heb je een motief, en als je een motief hebt, benader je het met dat motief? Dus als je het benadert met een motief, dan zal het motief uitmaken hoe je met het probleem omgaat. Terwijl je als je geen motief hebt - alstublieft, dit vraagt om nauwkeurige waarneming - als je geen motief hebt en daardoor geen richting, dan neem je het probleem puur waar, zonder enig vooroordeel, zonder enige verkleuring. U neemt slechts waar. Nietwaar? Doen we dat nu als we verdergaan? Alstublieft, we spelen geen spel. Het is geen intellectueel vermaak op zondagmorgen. Dit is heel, heel serieus, want leven is in relatie staan. Als we deze relaties niet begrijpen, dan brengen we een ravage voort in de wereld, we vernietigen onze kinderen, we vernietigen elkaar, wat we nu aan het doen zijn, door competitie, door oorlogen, door alle gruwelen die de mens begaat.
56:29 Dus samen nemen we waar waarom mensen niet in vrede met elkaar kunnen leven. Dat is een feit, een feitelijke constatering, zonder te overdrijven en onze benadering ervan is ofwel puur, een niet-persoonlijke, objectieve waarneming of je benadert het met een persoonlijke reactie. Als je het benadert met een persoonlijke reactie, zal het voor altijd doorgaan, het conflict. Maar als je het objectief, zonder hartstocht benadert, zonder enige richting - begrijpt u? - wat is dan de staat van uw geest - let goed op alstublieft - wat is dan de staat van uw geest die naar het probleem kijkt? Heeft u dit begrepen? Heeft iemand dit begrepen? Goed, laten we het anders stellen. Waarom is er een conflict tussen man en vrouw, tussen man en man, u weet wel, alle relaties - waarom? Kijk ernaar alstublieft, beantwoord het voor uzelf, verdiep u er zelf in, leun niet op mij, op de spreker, hij is niet de moeite waard. Hij heeft geen waarde. Hij is slechts een spreekbuis, een telefoon. Maar u moet zelf het antwoord vinden, waarom. Is het - we nemen dit samen waar, dus u leert het niet van de spreker, hij leert u niet iets, begrijp dit alstublieft. Hij leert u niks. Dus u bent niet zijn volgeling, hij is niet uw autoriteit, hij is niet uw goeroe. Allemaal hebben zij u misleid. Want ze zijn nooit in staat gebleken dit probleem op te lossen of dit probleem aan te pakken.
59:40 Dus door samen waar te nemen gaan we ontdekken waarom dit conflict bestaat, of het volledig beëindigd kan worden, niet theoretisch, niet voor een dag, maar totaal beëindigen. Dit conflict bestaat, dat moet wel - ik wil het u niet vertellen, want het wordt zo dwaas. Als ik het u vertel, zal u zeggen: ja, dat is wel waar, (gelach) en dan bent u terug bij af. Het is niet iets dat u zelf heeft ontdekt. Weet u wat er gebeurt als u zelf iets ontdekt, psychologisch? U heeft een immense energie. En u heeft energie nodig om de geest te bevrijden van zijn conditionering. Ik maak ruzie met mijn vrouw, als ik er een heb, of een meisje, wie dan ook - ik maak ruzie met haar omdat ik een eenzaam man ben, ik wil haar bezitten, ik wil op haar leunen, ik wil haar troost, haar steun, haar gezelschap, ik wil iemand hebben die mij zegt dat ik geweldig ben. Dus construeer ik een beeld van haar en zij wil ook bezit zijn, wil mij vervulling bieden, seksueel, wil dat ik iets anders ben dan ik ben. Dus een ieder die leeft, of het nu een week is, een dag of jaren, heeft een beeld gevormd die tot kennis is geworden. Begrijp dit. Begrijp dit alstublieft - kennis van elkaar. Kennis - mag ik hier dieper op ingaan? Dit is serieus. Kennis is destructief in relaties. Nietwaar? Als u dit eenmaal heeft begrepen: ik zeg dat ik mijn vrouw ken omdat ik met haar heb samengewoond, al haar neigingen ken, haar irritaties, onbezonnenheid, haar jaloezie, die mijn kennis over haar vormt: hoe ze loopt, hoe ze haar haar doet, hoe ze beweegt - begrijpt u? Ik heb een hoop informatie en kennis over haar verzameld. En zij heeft een hoop kennis over mij verzameld, dus het verleden, kennis is altijd het verleden, nietwaar? Er is geen kennis over de toekomst, niets voorspelbaars. Dus ik heb kennis, we hebben kennis over elkaar. Nietwaar?
1:04:23 Dus we moeten de kwestie van kennis diepgaand onderzoeken: welke plaats neemt kennis in in ons leven? Kunt u zich in deze waarneming vinden? Zal kennis de mens veranderen? Welke plaats neemt kennis in in de verandering of de beëindiging van conditionering? Dit is conditionering: ik heb haar geconditioneerd via kennis en zij heeft mij geconditioneerd via kennis. Begrijpt u alles? Zijn we het hierover eens? Nemen we samen waar? Alstublieft, ik ben u niet aan het onderwijzen. U neemt waar met al uw energie, met de capaciteit dit feit te zien: dat daar waar kennis is in relaties, conflicten aanwezig zijn. Ik moet kennis hebben om een auto te besturen, een zin te schrijven, Engels te spreken of Frans of Italiaans, welke taal dan ook. Of ik heb technische kennis nodig als ik een goede timmerman ben, ik moet kennis hebben van het hout, gereedschap dat ik gebruik enzovoort, maar in de relatie met mijn vrouw of met een vriend, wie dan ook, zal die kennis die ik heb verzameld, een optelsom van voortdurende irritatie, voortdurende afzondering, ambities, deze kennis die ik heb vergaard, zal die kennis mij verhinderen echt een relatie met iemand te hebben. Nietwaar? Is dit een feit of alleen maar een veronderstelling, theorie, een idee? Een idee is een abstractie van een feit. Nietwaar? Het woord 'idee' betekent in het Grieks 'zien', om van heel nabij waar te nemen moet men geen abstractie maken, die resulteert in een idee. Dus we hebben niet met ideeën te maken. Maar we hebben te maken met de werkelijke relatie, die in conflict is en dat conflict ontstaat als ik een hoop informatie over haar heb verzameld en zij een hoop informatie over mij heeft verzameld. Dus onze relatie is dan gebaseerd op kennis en kennis over wat dan ook kan nooit volledig zijn. Zie dit alstublieft in. Kennis gaat altijd gepaard met de schaduw van onwetendheid. Nietwaar? U kunt kennis hebben over het heelal. Astrofysici mogen dit dan beschrijven, maar om je bewust te zijn van die immensiteit heb je geen kennis nodig in de vorm van informatie, je moet een geest hebben die net zo immens is, zo volledig geordend, als het universum is, dat is dus een andere aangelegenheid.
1:08:58 Op dezelfde manier brengt kennis in relaties conflicten voort. Zie het feit. Accepteer het feit niet, zie het feit dat kennis betekenis heeft in één richting, in de andere richting niet. De ontkenning is het positiefst - begrijpt u? Nietwaar? Kunnen we rustig verdergaan? Dat wil zeggen, trainen we de wil om conflicten te stoppen? Onderzoeken we of de wil, dat wil zeggen, positief handelen - 'ik wil dit conflict beëindigen' - of die wil het conflict zal beëindigen, zoals we eerder hebben gedaan.
1:10:20 Dus het is heel belangrijk om te begrijpen welke plaats kennis inneemt en dat kennis een hindernis is in relaties. Liefde is geen kennis, liefde is geen herinnering. Als er geen kennis is over haar, kijk ik naar haar zoals ze is, als een fris, nieuw mens, elke dag nieuw. Weet u wat er dan gebeurt? U bent te geleerd, u zit vol met boekenkennis, wat andere mensen hebben gezegd. En daarom is dit vreselijk moeilijk geworden om te begrijpen - een heel simpel iets als dit.
1:11:41 Het is alweer kwart voor één. Het spijt mij. We zullen volgende week zaterdag en zondag verdergaan, want we hebben te maken met een heel complex probleem in het leven. En ons leven is het begrijpen van de inhoud van ons bewustzijn. Zolang we de totaliteit van dat bewustzijn niet hebben begrepen zullen we altijd in wanorde verkeren. En wanorde is juist het kenmerk van ons bewustzijn. En daarom hebben we geloof, gekwetstheid en relaties besproken: die zijn onderdeel van ons bewustzijn. En uit die wanorde kan orde worden voortgebracht, waarover we volgende week zaterdag en zondag zullen praten.
1:12:59 Mag ik nu opstaan?