Krishnamurti Subtitles home


OJ82T3 - Kan onze wanordelijke geest orde voortbrengen?
Toespraak 3
Ojai, Californië, VS
8 mei 1982



1:22 Zullen we verdergaan waar we afgelopen zondag gebleven zijn? We spraken over de juiste soort relaties. In de meeste van onze relaties komen veel conflicten voor, strijd, een gebrekkig begrip voor elkaar enzovoort. We hebben ons er heel zorgvuldig in verdiept. Als u het niet erg vindt, gaan we hier niet weer op in vandaag. Daar zijn we zondag gebleven, toen we elkaar hier ontmoetten. We toonden hoe belangrijk het is op de juiste manier in relatie te staan: tussen man en vrouw of met mensen die ver van ons afstaan. Want leven is in relatie staan, beweegt zich in relaties en blijkbaar zijn we nooit in staat geweest het probleem op te lossen om in relaties geen conflict te hebben. En we hebben ons hier zorgvuldig in dat probleem verdiept. En vanmorgen zullen we praten over twee dingen: orde en angst.
3:24 Wat is orde? Het woord 'orde' of 'order' heeft veel betekenissen: een order die een generaal aan zijn soldaten geeft, orde, een kerkelijke orde, kloosterorde, de orde in iemands huis, de orde in de tuin enzovoort. Dat woord heeft buitengewoon veel betekenis. We hebben getracht orde te creëren in de samenleving, via wetten, via autoriteiten, via politie enzovoort. De samenleving, datgene waarin we gevangen zitten, is door ieder van ons geconstrueerd, door onze ouders, vorige generaties en die samenleving is wanordelijk, verward, die samenleving is bijna immoreel geworden, die samenleving kweekt oorlogen, enorme sommen geld worden besteed aan bewapening. In die samenleving is er verdeeldheid, conflict. Je hebt de totalitaire samenleving en de zogeheten democratische, of het nu een totalitaire of democratische samenleving is, nog steeds is er wanorde, verwarring, elk individu verdedigt zichzelf agressief tegen anderen en dus is er algemene wanorde. Die wanorde wordt gecreëerd door ons allemaal, want we leven in wanorde. Ons huis is wanordelijk - niet het fysieke huis, maar het psychologische huis, dat ons bewustzijn is, is chaotisch, gestoord, verbrokkeld, tegenstrijdig.
6:29 Als men erop mag wijzen, dit is geen vermaak, intellectueel of anderszins. We praten over menselijke problemen. En dit is - als ik hier weer op mag wijzen - geen lezing, een lezing, waarin bepaalde informatie wordt verstrekt, een verhandeling over een specifiek onderwerp, met de bedoeling ofwel te overtuigen, ofwel aan bepaalde propaganda te doen enzovoort. Dit is in die zin geen lezing. Maar samen onderzoeken we, verkennen we de kwestie van orde en wanorde. Onze geest is in wanorde - kan zo'n geest orde voortbrengen? Dat is het eerste probleem dat we onder ogen moeten zien. De meesten van ons zijn in ons dagelijks leven verward, onzeker, tegenstrijdig, psychologisch diep gewond, psychologisch hebben we geen goede relatie met iemand anders. En in die relatie is tegenstrijdigheid, wanorde, verdeeldheid en ons leven is dus, waarschijnlijk van onze geboorte tot onze dood, wanordelijk. Men vraagt zich af of men zich hier bewust van is.
8:57 We verdiepten ons in de vraag wat 'bewust' is, gewaarzijn, bewust zijn, het feit herkennen dat men in wanorde verkeert. Of we ons hier überhaupt bewust van zijn en zo ja, ontvluchten we het, zoeken we naar een oplossing of accepteren we een ordelijk patroon, een concept van orde en conformeren we ons dus aan een bepaalde norm? Zijn we ons bewust van al die psychologische dynamiek, geboren uit wanorde? En hoe komt die wanorde tot stand? Waarom, na zoveel duizenden jaren, leven we psychologisch in wanorde en daardoor buiten ons in wanorde. Uiterlijk openbaart onze wanorde zich in velerlei vormen, zoals nationaliteit, verdeeldheid onder mensen, religieuze verdeeldheid, oorlogen enzovoort.
10:48 We vragen dus: is het mogelijk om er vrij van te zijn - de wanorde te stoppen - en de volkomen beëindiging is dus orde. Orde is deugd. Je kunt de geest onmogelijk africhten om ordelijk te worden. Want de entiteit die orde verlangt, die entiteit zelf is het resultaat van verwarring en zodoende brengt ze, wat voor orde ze ook creëert, wanorde voort. Ik hoop dat we vanmorgen allemaal serieus zijn, zoals we steeds weer benadrukt hebben: dit is een serieuze zaak. Het leven is zo vreselijk gevaarlijk geworden, onzeker, dat is een feit. En ieder serieus persoon die bezorgd is over het hele levensprobleem moet zich dit allemaal afvragen: hoe ontstaat wanorde, wat is de oorsprong ervan? Wanneer we een vraag als deze stellen, stelt u de vraag, niet de spreker. U stelt de vraag aan uzelf en u probeert de oorsprong van deze wanorde te ontdekken. Komt die voort uit begeerte? Is het zo dat de aard en structuur van het denken zelf wanorde is? Dat wil zeggen: het denken zelf is wanorde. We stellen die vraag. Ontstaat wanorde uit begeerte? Ontstaat wanorde juist uit het denken zelf? Ofwel, is denken de bron van wanorde? Waarschijnlijk hebben de meesten van ons nooit zo'n vraag gesteld. We accepteren het en leven voort in wanorde, we zeggen dat het onze conditie is en we die conditie moeten accepteren. We zijn gewend aan wanorde, dulden die en proberen die om te vormen. Maar we vragen ons nooit af waarom we psychologisch in wanorde leven, vanbinnen, onder de huid als het ware en wat de oorsprong ervan is, de precieze oorzaak van wanorde. Is het begeerte? Begeerte is op zichzelf tegenstrijdig: het ene willen en iets anders afwijzen, begeerte naar geluk en alles doen dat ongelukkigheid voortbrengt. Plezier najagen, de begeerte naar plezier en juist dat begeren brengt verdeeldheid voort.
15:43 Dus we vragen serieus: is de begeerte zelf de wortel, de oorsprong, het begin van wanorde? En dan, als dat zo is, we zeggen niet dat het zo is, want we zijn dit aan het onderzoeken, we onderzoeken diepgaand dit zeer complexe probleem van begeerte. Begeerte bezit een enorme energie, gedrevenheid - begeerte naar zo veel dingen: naar macht, een positie, welvaart, vrijheid, de hemel, begeerte naar een gelukkig leven, comfortabel en die begeerte groeit uit tot de wil. De wil is de essentie van begeerte. We moeten dus onderzoeken wat begeerte is, die wanorde creëert. We begeren voedsel, dat is volkomen natuurlijk. We begeren een huis, onderdak, dat is ook natuurlijk, kleding, dat is natuurlijk. Maar er zijn ook psychologische begeerten, naar macht, positie, iemand worden, iets anders dan men feitelijk is, een bepaalde idealistische toestand bereiken. Er zijn zo veel soorten begeerten, die elkaar tegenspreken en soms werken ze samen. We moeten deze vraag dus heel zorgvuldig onderzoeken, naar wat de oorsprong van begeerte is en waarom. En of die wanorde voortbrengt.
18:51 Alstublieft, we vertellen u niet wat begeerte is en dat u het daar dan mee eens of oneens kunt zijn, we hebben samen een gesprek, we zijn als twee vrienden die samen praten over het zeer complexe probleem van begeerte. U onderzoekt dit dus, niet de spreker. De spreker geeft er slechts woorden aan, brengt het onderzoek dat u verricht onder woorden. En als uw brein niet actief is, u slechts luistert naar wat er gezegd wordt, dan is het verbale communicatie die heel weinig betekenis heeft. Uitleg is geen feitelijkheid. De spreker mag dan wel alles heel zorgvuldig uitleggen, tot in detail, maar deze uitleg is verbaal, heeft geen betekenis. Maar de verbale uitleg is van belang voor uw eigen ontdekkingsreis, waaraan de spreker woorden geeft. Ik hoop dat dit volkomen duidelijk is, dat de spreker niet bepaalde ideeën, conclusies overdraagt, maar we nemen veeleer samen de hele dynamiek van begeerte waar, de aard ervan, de inhoud ervan, de oorsprong van begeerte.
21:25 In alle religies overal ter wereld - georganiseerde religies, aanvaarde, gezaghebbende, orthodoxe religies - alle hebben beweerd dat we begeerte moeten onderdrukken of omzetten, vereenzelvig je begeerte met dat wat groot is, met dat wat de heiland is, met datgene wat je wilt bereiken, identificeer jezelf ermee. En onderdruk elke tegenstrijdigheid geleidelijk, alle seksuele begeerten. Dit is het voorschrift geweest van alle religies, kloosters zijn erop gefundeerd, de monniken streven het na en de Aziatische monniken, een hindoeïstische bedelmonnik doet het op zijn eigen manier. Dus begeerte is afgekeurd. Wij keuren het niet af. We zeggen niet dat het onderdrukt moet worden of omgevormd of dat je ermee moet experimenteren. We onderzoeken samen dit zeer complexe probleem, we nemen slechts waar, zonder motief, dat is het hele punt, zonder motief, wat begeerte is, waardoor de meesten van ons worden gedreven, zowel commercieel gezien als psychologisch. Alstublieft, wacht u niet op mij om het te overdenken, uit te leggen, als u serieus bent, verdiept u zich hierin. Want we moeten ontdekken, als we kunnen, of een ordelijk, gezond, rationeel, heilig leven mogelijk is, niet dit conflicterende, destructieve, oorlogszuchtige leven. Dus wat is begeerte? Waarom heeft die zo'n enorme kracht in ons leven? Zoals we zeiden, orde is deugd. Deugdzaam worden is begeerte, vastgestelde waarden hebben is een vorm van begeerte. U mag waarden hebben, patronen, ideeën enzovoort, maar als we de precieze dynamiek van begeerte niet begrijpen, of het tegenstrijdig is, of het de oorsprong van begeerte is, moeten we heel diepgaand onderzoeken wat begeerte is. Komt begeerte niet voort uit sensaties? Zintuiglijke reacties zijn onderdeel van begeerte. Sensaties, dat wil zeggen, via waarneming, via optische waarneming, het zien, dan contact, vervolgens een sensatie. Nietwaar? Je ziet een beeldschoon huis met een prachtige tuin en juist het zien brengt een sensatie voort, uit die sensatie komt de begeerte voort dat huis te bezitten. Nietwaar? Ofwel, het zien, dan het contact, vervolgens vanuit dat fysieke contact die sensatie. Dit is overduidelijk. Nietwaar? Kunnen we van hieruit verder? U ziet een vrouw of een man die er leuk uitziet, vooral op de manier zoals er in dit land reclame voor wordt gemaakt, en er is het zien, dan het contact, dan de sensatie. Dan, sla uzelf alstublieft zorgvuldig gade, creëert het denken het beeld, als het denken het beeld creëert, verschijnt de begeerte. Nietwaar? Ofwel, je ziet een overhemd, een jurk in de etalage, je gaat naar binnen, raakt de stof aan, vervolgens brengt het contact ermee een sensatie teweeg, dan zegt het denken: wat zal dat overhemd of die jurk mij goed staan. Op dat moment begint de begeerte. Begrijpt u dit?
29:05 Hebben we dit goed begrepen, dat het denken met zijn beelden begeerte creëert als er een sensatie is? Nietwaar, mensen? Doen we dit samen? En als dit duidelijk is - accepteer niet wat de spreker zegt, hij kan het ook helemaal mis hebben - maar kijk zorgvuldig naar deze dynamiek van begeerte, zodat u voor uzelf de hele aard van de begeerte ontdekt: hoe het begint en of begeerte disciplineren niet juist een daad van verwarring, wanorde is. Begrijpt u dit alles? Want in dat geval is er een entiteit die begeerte controleert, de entiteit die afgescheiden is van begeerte. Is begeerte zelf niet de waarnemer, die graag wil veranderen wat hij waarneemt? Ik vraag mij af of u dit alles inziet? Mag ik verdergaan? Alstublieft mensen, kijk niet naar mij. Dat is onbelangrijk. Ontdek voor uzelf de feitelijkheid van het begin van begeerte - niet hoe begeerte te disciplineren, we gaan daar straks over verder. Maar we nemen slechts de hele dynamiek van begeerte waar - het zien, het contact, dan de sensatie, dan het denken dat een beeld creëert, wat het begin is van begeerte. Ik zie uw mooie overhemd, goed materiaal, goed gemaakt, dan, als u mij toestaat het aan te raken, is er een bepaalde sensatie via mijn zintuigen. Dan wil ik dat overhemd hebben. Het denken zegt: wat zal dat overhemd me goed staan. Die gedachte die het beeld van mij in dat overhemd creëert, is het begin van begeerte. Duidelijk?
33:04 Welnu, de vraag is, als dat zo is, wat nogal logisch is, er is geen reden dat aan te vechten, dat is een feit, niet omdat de spreker het zegt, maar het is zo. Als je het waarneemt, is het een beweging. En dan rijst de vraag: waarom bemoeit het denken zich met de sensatie? Volgt u het? Ik zie dat u een geweldige auto bezit, dat is, ik ben daar vrij zeker van, aantrekkelijk voor u allen: een hoogglanzende auto. U ziet hem op straat als u langskomt, u kijkt, loopt eromheen, voelt eraan, daar is die sensatie die ervan uitgaat. Vervolgens stelt u zich voor dat u in de auto zit en erin rijdt. De verbeelding zet dan begeerte in werking. Nietwaar? Is dit duidelijk? Nu is de vraag: is het mogelijk dat het denken niet met zijn verbeelding tussenbeide komt? Die auto zien, de sensatie voelen en niet toestaan dat het denken het beeld creëert van jou in de auto. Begrijpt u? Dat vraagt om intense alertheid, aandachtigheid. Er is dus geen discipline om begeerte te beheersen, maar integendeel, de intelligente waarneming van begeerte is op zichzelf een daad die de geest bevrijdt van de urgentie van begeerte.
35:30 Ik hoop dat u dit alles begrijpt, want we moeten praten over iets veel complexers. Als u dit heeft begrepen, dan moeten we verdergaan met de vraag: wat is angst? Wat is de oorsprong van angst, of de geest, de psychologische toestand, ooit volkomen vrij kan zijn, volkomen vrij van angst. Zeg niet dat het mogelijk is of niet mogelijk. Als u het ene of het andere zegt, bepaalt dat uw eigen manier van onderzoeken. Maar als er de intelligente vraag is of de geest, of een mens, zijn psyche, zijn bewustzijn, ooit vrij kan zijn, volledig, niet gedeeltelijk, niet de ene dag vrij van angst, de volgende dag vol angst, maar vrij van de volledige dynamiek van angst, zowel bewuste als diepgewortelde angst: of het mogelijk is voor de menselijke geest om er totaal vrij van te zijn. Want angst is een van de oorzaken van wanorde, niet alleen begeerte, maar ook angst. De meeste mensen zijn bang: ze hebben zowel fysieke als psychologische, complexe angsten. Angst om geen vervulling te vinden, de angst om niet iets te worden, angst in hun relaties, angst geen baan te hebben - vooral nu, in dit land zijn er tien miljoen mensen werkloos - angst voor het donker, angst voor de dood, angst voor het leven. Er zijn zo veel, vormen van angst. Uiteraard, als je angst waarneemt, de toestand van angst, als je je erin verdiept, kun je zien hoe angst wanorde creëert: angst voor zekerheid en onzekerheid, angst voor het verleden, angst voor het heden, angst voor de toekomst, die we allen kennen. De meesten van ons hebben een bepaalde angst ervaren, hevig, diepgaand of oppervlakkig. Als je bang bent, wordt de hele psychologische toestand gespannen, gestrest, u weet dat allemaal. En als er angst is, is er duisternis en een ontsnappen aan die duisternis. Het ontsnappen wordt dan veel belangrijker dan de angst zelf. Maar angst blijft er altijd.
40:04 We vragen dus waarom mensen die miljoenen jaren op deze aarde hebben geleefd, die technologisch intelligent zijn, waarom ze hun intelligentie niet aangewend hebben om vrij te worden van dit zeer complexe probleem van angst. Dat zou een van de oorzaken kunnen zijn van oorlogen, elkaar ombrengen. En religies overal ter wereld hebben het probleem niet opgelost, noch de goeroes, noch de heilanden, noch idealen. Dus als dit heel duidelijk is: geen uitwendige macht, hoe verheven ook, hoe populair gemaakt door propaganda dan ook, geen uitwendige macht kan dit probleem van de angst ooit oplossen.
41:36 Dus we moeten zien uit te zoeken - weer, als men dit mag herhalen, u onderzoekt, u bent op ontdekkingsreis, u verdiept zich in het hele probleem van angst. De spreker kan slechts uitleg geven, maar de uitleg heeft geen waarde, behalve wanneer u zichzelf diepgaand verdiept in deze vraag. En misschien hebben we het patroon van angst dusdanig geaccepteerd, dat we er niet eens vanaf willen stappen. Dus wat is angst? Welke medebepalende factoren brengen angst teweeg? Zoals vele kleine stromen de enorme inhoud van een rivier vormen, dus wat zijn de kleine stromen die angst teweegbrengen, die zo'n enorme vitaliteit van angst bezitten? Is een van de oorzaken van angst het vergelijken? Zichzelf vergelijken met iemand anders, psychologisch. vanzelfsprekend is dat zo. Dus kun je een leven leiden waarin je je met niemand vergelijkt? Begrijpt u wat ik zeg? Als je jezelf vergelijkt met iemand anders, ideologisch, psychologisch of zelfs fysiek, dan is er het streven zo te worden en is er de angst dat het niet lukt. Het is de begeerte iets te realiseren en het kan zijn dat dit niet lukt. Begrijpt u? Daar waar vergelijking is moet ook angst zijn.
44:50 En dus onderzoekt men, vraagt men of het mogelijk is om te leven zonder enig vergelijken, nooit vergelijken, of je nu mooi bent of lelijk, aantrekkelijk of niet, fysiek, psychologisch, jezelf metend met een of ander ideaal, een bepaald waardepatroon, dan is er dit constante vergelijken gaande. We vragen: is dat een van de oorzaken van angst? Natuurlijk. En daar waar wordt vergeleken moet ook conformiteit zijn, daar moet imitatie zijn, vanbinnen. Dus we vragen: vergelijken, conformiteit, imitatie - zijn zij medebepalende oorzaken van angst? En kun je leven zonder vergelijken, imiteren, conformeren, psychologisch? Vanzelfsprekend kan dat. Als zij medebepalende oorzaken van angst zijn en u zich bezighoudt met het beëindigen van angst, dan is er inwendig geen vergelijken, wat inhoudt dat er geen 'worden' is. Nietwaar? Vergelijken betekent... De precieze betekenis van vergelijken is iets worden waarvan je denkt dat het beter is, hoger, nobeler enzovoort. Dus vergelijken, imitatie, conformiteit, wat 'worden' is, is dat een van de oorzaken of de oorzaak van angst? We zeggen niet dat het zo is. Maar u moet het voor uzelf ontdekken. Als dit de oorzaken zijn, als de geest deze oorzaken ziet die angst voortbrengen, dan maakt de waarneming ervan een eind aan de medebepalende oorzaken. Daar waar een oorzaak is, is een einde. Ik hoop dat u dit begrijpt. Als er fysiek een oorzaak is waardoor u buikpijn heeft, wordt die buikpijn beëindigd door te ontdekken wat de oorzaak van de pijn is. Vergelijkbaar kan er, waar een oorzaak is, een einde aan die oorzaak komen.
49:04 En is tijd een oorzaak van angst? Dat wil zeggen, tijd wat betreft zaken, gebeurtenissen of voorvallen die in het verleden hebben plaatsgevonden of die zouden kunnen gebeuren in de toekomst en het heden. Tijd is een beweging, fysiek van hier naar daar, van het ene naar het andere punt, een beweging van het ene punt naar een ander punt vergt tijd. Een taal leren vergt tijd. Een bepaalde vorm van techniek leren vraagt tijd. Maar als we denken aan de toekomst, aan dat wat zou kunnen gebeuren - ik heb een baan, ik zou die kunnen verliezen, mijn vrouw zou weg kunnen lopen, mij kunnen verlaten - de toekomst. Dus is tijd... - we praten niet over fysieke tijd, zonsopgang, zonsondergang, de beweging van het horloge, de klok, chronologische tijd, maar we praten over psychologische tijd. Ik ben, ik zal zijn en zou niet kunnen zijn. Dus is tijd een oorzaak van angst? Niet hoe de tijd te stoppen, je kunt de tijd niet stoppen, maar het eerst waar te nemen - we zullen ons erin verdiepen - maar neem eerst het feit waar dat een van de oorzaken van angst tijd is. Stel dat ik bang ben voor de dood. Dat is in de toekomst, dus is tijd een oorzaak van angst? Vanzelfsprekend is dat zo. Is denken dan een oorzaak van angst? Begrijp u dit alles? We zeiden dat er allerlei medebepalende oorzaken van angst zijn - vergelijken, imitatie, identificatie en deze daad van iets anders worden - ik ben dit, ik moet dat worden en het zou kunnen dat ik dat nooit word. En is tijd een oorzaak van de dynamiek van angst? Natuurlijk is het dat. Er is een afstand tussen nu, het leven en het sterven, een afstand tussen dit punt en dat punt. Het bewegen van dit punt naar dat punt is angst. Nietwaar? Tijd is angst.
53:33 Dus vervolgens vragen we: is denken angst? Het is erg belangrijk om dit uit te zoeken. Is denken de wortel van angst? Tijd is uiteraard oorzaak van angst, zoals vergelijken, enzovoort. En is denken ook de wortel van angst? Dus tijd en denken, horen ze niet bij elkaar? Volgt u dit alles? Wordt dit te ingewikkeld? Wordt u moe? Het is aan u. We proberen u niet ergens van te overtuigen. We proberen u niet te vragen de spreker na te volgen. De spreker bent u, de spreker wijst alleen op de aard van angst. Als u het niet voor uzelf ziet dan is uw geest afgestompt omdat u vannacht te veel heeft gedronken, te veel heeft gerookt, u zich heeft overgegeven aan allerlei vertier, seksueel of anderszins, dus uw geest, uw capaciteit, uw energie is gebrekkig, en daardoor luistert u alleen maar als een vorm van verbaal amusement, wat uw leven niet zal beïnvloeden. Maar als u serieus bent, als uw brein actief is, niet slecht romantisch kijkend naar de bomen en u weet wel, spelend met woorden. Als u het werkelijk wilt ontdekken, dan moet u het toepassen. Toepassen betekent ernaar kijken, feitelijk, nu. Waarschijnlijk voelt u zich terwijl u rustig onder de bomen zit niet bang. Maar angst gaat door, onbewust, diepgaand, of u zich er nu van bewust bent of niet.
56:33 We hebben dus gezegd dat tijd, worden, vergelijken, met alle implicaties daarvan, de oorzaken van angst zijn. En we vragen nu of denken zelf niet een van de factoren is of wellicht de belangrijkste oorzaak van angst. Wat is denken dan? Denken vergelijkt, denken imiteert, denken zegt: ik ben dit, ik moet dat zijn. Ik moet mezelf waarmaken, mijn identiteit uitdrukken, iets zijn. Het is allemaal de dynamiek van het denken. En het denken zelf zou weleens wanorde kunnen zijn. We onderzoeken dit, alstublieft, verdiep u erin. We proberen er niet op te wijzen dat denken beheerst moet worden. Zie dat het denken mogelijk een van de grootste oorzaken van angst is. Ik was vorig jaar gezond en ik ben dat dit jaar niet, maar ik hoop volgend jaar in perfecte gezondheid te verkeren. In die dynamiek is er het denken aan de pijn van afgelopen jaar en de hoop op beterschap, dat is de dynamiek van angst - denken. Nietwaar? Dus wat is denken? Niet, hoe kan het denken ooit stoppen en laat de natuur zijn gang gaan, maar we onderzoeken wat denken is. Er zijn daar ook verscheidene factoren bij betrokken. Kijk er eens eenvoudigweg naar. Als iemand naar je naam vraagt, antwoord je onmiddellijk. Waarom? Omdat je je naam zo vaak hebt herhaald denk je er niet over na. Je mag er ooit eens over nagedacht hebben, maar de voortdurende herhaling van je naam gebeurt zonder denken. Als je een complexe vraag wordt gesteld, dan zoek je, het denken kijkt overal, onderzoekend, tot het een antwoord vindt. En wanneer je een heel complexe vraag krijgt of een vraag waarover je nog nooit hebt nagedacht, dan zeg je: ik weet het niet. Nietwaar? Heel weinig mensen zeggen: ik weet het niet. Begrijpt u? Dat vraagt om een groot gevoel van bescheidenheid, het niet-weten, waar we ons een andere keer in zullen verdiepen, dat is nu niet belangrijk.
1:00:38 Dus wat is denken? Het denken heeft de prachtige afbeeldingen, schilderijen gemaakt, heeft uit steen iets voortreffelijks gevormd - de Pietà van Michelangelo, de grote kathedralen. En ook heeft het onderzeeërs gemaakt, de raketten, de atoombom, het denken heeft oorlogen voortgebracht, nationaliteiten, het denken heeft alle rituelen gecreëerd, religieuze rituelen, het denken heeft de heiland uitgevonden, zowel de hindoeïstische heiland als de christelijke heiland. Dus het denken heeft de meest buitengewone dingen gedaan. De computer, die de plaats in zou kunnen nemen van het menselijke brein en wat gebeurt er met ons brein als de computer het overneemt? Wat ook weer een andere kwestie is.
1:02:16 Dus we moeten uitzoeken wat denken is. En of het denken zelf de oorzaak zou kunnen zijn van wanorde en angst. We hechten zo'n buitengewoon belang aan denken, aan intellectuelen, aan wetenschappers, aan de mensen die geweldige technologische dingen creëren. Maar dezelfde mensen die dit allemaal hebben uitgevonden, de grote wetenschappers, leven zelf in wanorde. Zij hebben misschien nooit onderzocht waarom het denken zo'n enorm belangrijke plaats heeft gekregen en waarom denken op zichzelf oorzaak van wanorde en angst kan zijn. We gaan dit onderzoeken. U gaat dit onderzoeken, niet de spreker. Hij mag dan uitleg geven - ik moet dit keer op keer herhalen, hij mag herhalen, maar als u het zelf niet toepast... Verdiep u erin, dat u daar zit en naar de spreker luistert, is volkomen zinloos. Het is een verspilling van tijd en uw energie. Van oudsher heeft de mens ongelukken meegemaakt, sensaties, gevaren, genoegens, en deze ervaring heeft kennis nagelaten. Hij ontleent kennis aan die ervaring. Nietwaar? Die kennis is opgeslagen in het brein als herinnering. En vanuit die herinnering ontstaat het denken. Nietwaar? Dus het denken is beperkt, want ervaringen zijn beperkt, kennis is beperkt. Dus denken is beperkt. Denken is een materieel proces, want ervaring is een materieel proces. Er is een auto-ongeluk en die ervaring wordt herinnerd, wat kennis is, de herinnering eraan is pijnlijk, wat denken is. Nietwaar? Dus denken is een beweging, van ervaring, kennis, herinnering, denken. Ook dit feit zal door niemand weersproken worden. Als je geen ervaring hebt, geen kennis, geen herinnering, dan denk je niet, dan leid je aan geheugenverlies. Maar we worden geacht denkende menselijke wezens te zijn.
1:06:32 Dus kennis is altijd beperkt, over wat dan ook. Dat is waar. Denken heeft alles in de kathedraal gecreëerd, in de kerk, de rituelen en het denken aanbidt die dan vervolgens. Volgt u dit? Het denken heeft alles gecreëerd wat je religieuze activiteit kunt noemen: het denken heeft dit uitgevonden. En vervolgens zegt het denken: je moet het aanbidden. Dus hier zegt iemand: het denken is nooit heilig. Het kan nooit heilig zijn. Maar we hebben bepaalde objecten van het denken heilig gemaakt. Zoals God een uitvinding van het denken is. Ik weet dat u dit niet leuk vindt, maar zo is het.
1:08:05 En is denken dus het begin, de oorsprong van angst? Denken over de toekomst, denken over een bepaald geluk dat ik niet heb, denken over de dood, denken dat mij iets zou kunnen overkomen - verlamd raken, enzovoort. Misschien heb ik kanker. Dus denken en tijd zijn hetzelfde. Tijd en denken zijn hetzelfde. En de medebepalende oorzaak van dit alles is denken. Welnu, de vraag is dan of denken de oorsprong van alle angst is en om die reden van alle wanorde, als denken de oorsprong is van angst, wat moet men dan doen? Je kunt niet stoppen met denken, denken heeft zijn plaats. Als je hier weggaat, ga je naar je huis, die verplaatsing van hier naar daar is een handeling van tijd en denken. Denken en kennis zijn nodig als je een brief schrijft, een taal spreekt, auto rijdt, iets technologisch doet enzovoort, denken en kennis zijn absoluut noodzakelijk. Maar we vragen: de verzameling kennis over de psyche, over jezelf en denken vanuit die kennis, is dat nodig? Begrijpt u deze vraag? Let u alstublieft een beetje op. Is het noodzakelijk om psychologische gebeurtenissen op te slaan? De belediging, de vleierij, de gekwetstheden, de inhoud van uw bewustzijn, die wordt gevormd door nationaliteit, angst, geloof, religie, gewoonten - u weet wel, de inhoud van uw bewustzijn, die de psyche vormt, die u bent.
1:11:45 Is het mogelijk om psychologisch niets te registreren? Stel uzelf alstublieft deze vraag. Misschien heeft u deze vraag nooit gesteld, want we registreren. U registreert een belediging, u registreert vleierij. U registreert gekwetstheden die u ervaart vanaf uw kindertijd, u registreert uw pleziertjes, u registreert uw angsten. Dus is het mogelijk voor een brein om te registreren wat nodig is, zoals een taal leren, zaken doen, een goede timmerman zijn, een ingenieur enzovoort, daarvoor moet je alles heel duidelijk opslaan, wetenschappelijk enzovoort. Maar is het nodig om psychologische gebeurtenissen op te slaan, begrijpt u dit? Dat wil zeggen, je hele leven psychologische lasten dragen, psychologische problemen, je hele leven: de conflicten, de ellende, de verwarring, de pijn, de eenzaamheid, de wanhoop. Is het nodig dat allemaal te dragen, wat een activiteit van het denken is? Om dat uit te zoeken, of het mogelijk is om helemaal niets te registreren in psychologische zin, wat betekent dat je geen probleem hebt - begrijpt u dit mensen? Angst is een probleem voor ons. Orde is een probleem voor ons. Niet iets te zijn is een probleem voor ons, ons leven is een bundel problemen, zowel psychosomatisch, fysiek, psychologisch, alles bij elkaar, leven is een probleem voor ons. En dat is de registratie van alles. plezier, pijn, eenzaamheid, angsten enzovoort. Is het mogelijk dat het brein die angstige gebeurtenissen niet opslaat? Dat houdt in: bewust zijn van het hele patroon van angst, dat erg complex is, zoals we hebben aangegeven, het is heel complex en ingewikkeld en je moet het heel subtiel, behoedzaam, fijnzinnig waarnemen.
1:15:35 Als je het zorgvuldig waarneemt, is de waarnemer anders dan dat wat hij waarneemt? Wat hij waarneemt is hijzelf, de waarnemer is het waargenomene. Als er een onderscheid is tussen de waarnemer en het waargenomene, is er een conflict. Als de waarnemer, die bestaat uit verzamelde kennis uit het verleden, de huidige angst waarneemt, dan is er verdeeldheid en het verleden probeert dan het heden te besturen, beheersen. Terwijl het waargenomene de waarnemer is. Als dat absoluut zonneklaar is, stopt het conflict. Dus wanneer er een waarneming van angst is als het 'ik', ben ik angst, natuurlijk, er is geen onderscheid tussen mij en angst, ik ben compleet angst, niet dat er een deel van mij geen angst is, ik ben dat. En als dat volkomen wordt waargenomen, wat betekent dat je al je energie daaraan geeft, dan is er een complete beëindiging van angst. De psychologische angsten lossen dan volledig op - niet voor een dagje, maar dat wat geëindigd is, heeft een nieuw begin.
1:17:36 Inderdaad, mensen! Mag ik nu opstaan?