Krishnamurti - Tweede vraag-en-antwoord bijeenkomst

Krishnamurti Subtitles

OJ85Q2 - Tweede vraag-en-antwoord bijeenkomst
Ojai, VS
16 mei 1985

0:15	Krishnamurti: Ik vraag me af waar jullie het over zouden willen hebben. Vraagsteller: (onverstaanbaar) K: Wacht even, meneer. Ik ben net begonnen. Ik zou willen weten, als dat mag, waarover jullie het zouden willen hebben. Er zijn heel veel vragen, vele daarvan kunnen onmogelijk worden beantwoord. Slechts enkele kunnen worden beantwoord, en die zijn hier uitgetypt, maar ik heb ze niet gezien. Maar alvorens deze vragen te stellen
1:05	vraag ik mij af waar jullie over zouden willen praten? Niet allemaal tegelijk, want dat zou onmogelijk zijn.
1:13	V: Laten we praten over de condities, dat mensen begrijpen wat u zegt.
1:24	K: Ik heb dat niet verstaan.
1:26	V: Praten over het scheppen van voorwaarden, over de condities, die nodig zijn om te bevatten wat u zegt. Omdat u dat weet, Krishnamurti. Begrijpen jullie het? Ik betwijfel het maar ik moet doorgaan. Er ontbreekt iets dat het brein niet kan bevatten.
1:58	K: Ik begrijp de vraag niet helemaal.
2:02	V: Welke voorwaarden zijn nodig om te begrijpen waar u het over heeft?
2:07	K: Wat nodig is om te weten waar K het over heeft. Is dat het?
2:16	V: Om te bevatten waar u het over heeft, te begrijpen wat u zegt.
2:24	K: Wat is nodig om te bevatten waar u over spreekt? Is dat waarover jullie willen praten? U bent maar één persoon, meneer. Waar willen jullie het allen graag over hebben?
2:40	V: Wat moeten we onze kinderen leren?
2:51	V: Praat alstublieft nog wat meer over wat u dinsdag zei, vrijheid betekent liefde. Daar zou u een een heleboel over kunnen vertellen.
3:09	K: Waar u het dinsdag over had, over liefde, zou u daarop in kunnen gaan. Klopt dat?
3:16	V: Ja, u zei dat vrijheid liefde betekent.
3:20	K: Kijk, we zijn met zovelen. De eerste vraag was: wat is nodig, wat voor brein moet je hebben om te begrijpen, te bevatten waar u het over heeft. Het gaat niet om wat de spreker zegt maar om het begrijpen van jezelf. Schrap of zet waar K het over heeft opzij, en laten we kijken wat nodig is om jezelf te begrijpen, te onderzoeken. Is dat het? Willen jullie het daarover hebben?
4:11	De toehoorders: Ja.
4:15	K: Wat zijn, afgezien van de vragen,
4:25	de belemmeringen die het verhinderen onszelf te begrijpen, niet alleen op het bewuste niveau, op het niveau van onze dagelijkse activiteiten, maar ook veel dieper in onszelf?
4:51	Is dat waar jullie het allemaal over willen hebben?
4:54	De toehoorders: Ja.
5:04	K: Als je jezelf die vraag stelt, wat belet mij of jou iets te bevatten, heel, heel diep in jezelf te spitten, wat is het dat ontbreekt? Is dat het niet? Wat denken jullie ervan? Antwoord niet allen tegelijk. Wat zegt ieder van ons, in antwoord of reagerend op die aan onszelf gestelde vraag? Ik heb het de hele dag druk met zakendoen, met reizen van hot naar her. Als kunstenaar maak ik me druk over het schilderen, over het dichten, de letterkunde, en als ik politicus ben ik heel bezorgd over de politiek, mijn plaats daarin en mijn eigenbelang, mijn ambitie en daarna dan de zorgen om de mensen. Wat ontbreekt er dus, energie? De intellectuele capaciteit? We gaan het gewoon samen onderzoeken. Intellectuele capaciteit? Of zijn we te emotioneel? Of hebben we zoveel romantische illusoire concepten, beeldvorming van anderen en onszelf wat ons ervan weerhoudt om je hele wezen te begrijpen. Heb ik het te druk met mijn kinderen, mijn vrouw, mijn baan, mijn verstrooiing, mijn plaats in de maatschappij enzovoort? Het voortdurend bezig zijn, het constante gebabbel over je eigen problemen en of je voor of tegen het milieu bent, of een fundamentalist, ik weet niet of je dit feit is opgevallen dat fundamentalisme zich enorm verspreidt in dit land. En het verspreidt zich ook in Iran en Irak, Libanon, en het dringt ook stap voor stap door in India. Dit alles kost ons een groot deel van onze tijd. En komt het daardoor dat we de energie en drang missen, uiteindelijk of om te beginnen al, dat we onvoldoende bespiegelend, onvoldoende diep betrokken zijn. Wij maken ons druk over geld, seks, onze positie, enzovoort, enzovoort.
8:59	Dat betekent dat wij onszelf voor een groot deel met oppervlakkige zaken bezighouden. Ontneemt ons dat de energie om ergens diep op in te gaan? Ik stel deze vragen maar. Of ik ben hier allemaal niet echt in geïnteresseerd. Ik wil hier en daar graag een graantje meepikken, naar verschillende goeroes en oplichters toegaan, naar theoretici en theologen en de godsdienstexperts, en daar allemaal een beetje van oppakken en die zorgen voor een goed keukentafelgesprek. Is dit het waar we ons het grootste deel van de dag mee bezighouden? Of neem je, we propageren niets, we praten er alleen over, reserveer je wat tijd apart 's morgens of 's middags dan wel 's avonds en probeer je dan een klein beetje serieuzer te zijn. Of beschouwen we elk deel van het leven als een segment, een deeltje, en gaan we om met die delen. Ik kan zo wel doorgaan. Of kan je naar deze complete structuur van jezelf kijken als een geheel, niet als gefragmenteerde wezens? Is dat mogelijk? Dat wil zeggen dat jij, als ik het zo mag stellen, dat jij K niet begrijpt. Jij begrijpt of gebruikt K als spiegel om jezelf te begrijpen. En de spiegel is onbelangrijk. Dat is het eerste wat je moet beseffen. De spiegel, de persoon, is onbelangrijk. Wat hij zegt zou kunnen weerspiegelen wat jij bent, zou, het kan het tegenovergestelde zijn, maar jij begint naar jezelf te kijken twijfelend, ondervragend, vragend.
11:56	Hoe ga je deze vraag dus benaderen? Want de aanpak doet er veel meer toe dan het feit. Zijn we hierin samen? De benadering, of het nu een wetenschappelijk probleem of een artistiek probleem is of een humanitair probleem of sociaal, politiek enzovoort, of religieus, hoe benader je het, hoe kom je er dichtbij? Want hoe je erop af gaat is erg belangrijk. Niet wat de vraag is of wat het probleem is. Want als je het benadert met een vooropgezet ideologisch beeld, komt dat beeld tussenbeide, tussen de benadering en de zaak waar je op afgaat. Zijn we hierin samen? Een klein beetje? Kunnen we dus een probleem, een uitdaging benaderen, hoe triviaal of diepzinnig dan ook, zonder het te verdoezelen, zonder alle voorgaande conclusies, vooroordelen, en helemaal opnieuw beginnen? Kunnen we dat of is dat onmogelijk? Omdat we van kinds af aan zijn getraind of opgevoed om katholiek, protestant, hindoe, boeddhist, enzovoort te zijn, en we tegen dat alles in opstand komen, als je überhaupt intelligent en actief bent, en zegt: wat een onzin is dat allemaal. Maar dat maakt ons leven ook heel oppervlakkig. En dan probeer je dus dat gebrek aan diepgang op te vullen met allerlei vermaak, drugs, en amusement, seks, enzovoort. Hoe moet je dus een vraag benaderen? Vraag dat jezelf eens af. Als je zakenman bent, benader je de vraag voorzichtig, bekijk je wat de opbrengst is, niet alleen de opbrengst, maar kosten en baten. Als de beloning groot is, ga je door. Als die niet groot is, twijfel je wat, je praat erover en en leert stapsgewijs, dingen te vermijden die niet lonen. Op dezelfde manier bekijken we het leven vanuit het gezichtspunt van beloning en straf. Als ik dat doe kom ik in de hemel of nirvana of wat dan ook, verlichting enzovoort. Er is dus altijd deze achtergrond van winnen en verliezen. Klopt dat? Kan je dat alles opzijzetten en het probleem bekijken, het probleem vrijelijk benaderen?
15:55	Een vraag die zojuist werd gesteld: zou u op de kwestie in willen gaan waar wij het dinsdag over hadden? Dat ging over liefde en de hele complexiteit daarvan. Is dat juist? Waarom willen jullie dat ik daarover spreek? Waarom kunnen we er niet zelf heel voorzichtig op ingaan, zonder iets te vooronderstellen, door ontzettend eerlijk te zijn en te bekijken wat het allemaal betekent? Is dat onmogelijk? Zie je, helaas is een van onze problemen dat we zoveel lezen. Er is ons zoveel verteld, door filosofen, experts, door specialisten, door hen die de hele wereld hebben bereisd en informatie hebben verzameld, diverse heiligen en boeven hebben ontmoet en de goeroes en de hele mikmak. En ze zeggen ja, ik heb al die mensen ontmoet, ik weet het. En wij zijn zo lichtgelovig en zo gretig. Wij nemen hun gekleurde verhalen over. Waarom doen we dit? Dat is wat alle kranten en bladen ons aandoen. Iedere avond de reclames. Volgen jullie mij? Kijk naar dit alles. En we worden gebombardeerd met dit alles zodat langzaamaan onze hersens zich vernauwen door dit bombardement. Het is als voortdurend te worden geschokt.
18:25	Zouden jullie willen overwegen of het mogelijk is dit alles naast je neer te leggen en met een geheel nieuwe frisse blik ernaar te kijken, alsof je de dingen voor het eerst zag. Zouden we dit kunnen? Of is het slechts enkelen gegeven, wat onzin is. Toch pretenderen mensen: ja, dat kan ik maar ik zal jou er alles over vertellen. Ik zou zoiets niet accepteren. Waarom is ons brein zo kleingeestig geworden? Het woord 'kleingeestig', bekrompen, beperkt, diep geworteld in eigenbelang.
19:46	Meneer, dit zijn vragen die gesteld kunnen worden. Maar het antwoord of de ontdekking of bron van dit alles moet je zelf opgraven of er zelf op ingaan. Het heeft geen nut om de hele dag tegen elkaar te praten, zelfs niet een uur. Het is goed naar elkaar te luisteren. En hoe je luistert is ook enorm belangrijk. Of je werkelijk luistert, in de zin van luisteren zonder enige bedoeling, zonder enige richting, waarbij je je eigen reactie inbrengt. Alleen maar luisteren, zoals een kind luistert naar een uitstekend spannend verhaal, vol verlangen, nieuwsgierigheid om erachter te komen. Zouden we dat kunnen? Niet alleen maar naar de woorden luisteren enzovoort maar ook luisteren naar al onze gedachten, al onze gevoelens en de beelden bekijken die we steeds aan het vormen zijn.
21:22	Kunnen we teruggaan naar de vragen? Als gezegd, hebben we hier verscheidene vragen. Het zijn er acht. Kunnen we eerst naar de vraag luisteren zonder enige reactie, zonder te zeggen, ja, ik begrijp het alleen proberen de vraag te bevatten. Het is als het planten van een zaadje in de aarde, in gezonde, verrijkte aarde een zaadje planten, als het zaadje levenskracht heeft, energie, een intrinsieke waarde van zichzelf, hoef je niets te doen, alleen af en toe water geven, erop letten en het zal groeien. De vraag is dus het zaadje en laat de vraag gaan bewegen. Laat de vraag zich ontwikkelen, uitbreiden en bekijk of er überhaupt iets in de vraag zit of dat het slechts onkruid is. Soms ziet onkruid er mooi en waardevol uit, maar ander onkruid is volstrekt nutteloos, vernietigend. Dat gaan we dus uitzoeken excuses dat ik al deze opmerkingen maak, wij gaan de waarde van de vraag onderzoeken. De vraag kan heel oppervlakkig zijn gesteld of met een belangrijke bedoeling. En de vraag wordt niet door iemand anders gesteld maar de vraag wordt aan ieder van ons gesteld.
24:13	De eerste vraag: Wat is het verschil tussen die 'verlegenheid' waar u over sprak en angst?
24:24	Wat is het verschil tussen die 'verlegenheid' tussen aanhalingstekens, waar u over sprak, en angst? Ik weet niet wanneer ik het daarover had, sorry.
24:37	V: Misschien bedoelen ze nederigheid?
24:43	K: Schuchterheid. V: Nederigheid?
24:52	K: Gisteren hadden we het over angst. Angst wordt gelijkgesteld met het ego, met het 'ik', met de hele structuur van mijn psyche. Het is deel van mijn psyche, deel van mij. En angst brengt ook schuld teweeg, diverse vormen van hebzucht. En dit alles maakt iemand behoorlijk nerveus, je wordt roekeloos, verlegen, een gevoel van terugtrekken en toch jezelf willen uiten. Er is dus een tegenstelling in je. En die contradictie voedt verder schuldgevoel en zo gaan we maar door.
25:58	Wat is nu de bron van dit alles? Begrijpen jullie mijn vraag? Angst, schuldgevoel, en nogal timide zijn en anderen niet willen kwetsen. Maar toch kun je alleen met woorden al anderen kwetsen. Als een hindoe zegt, waar heb je het over met al je religieuze onzin, word je gekwetst en je kwetst hem en dit gaat maar door. Is het om te beginnen mogelijk je dagelijkse leven zonder angst te leven? Dat is wat telt, niet alle zijwegen ervan schuldgevoel, timide zijn en het gevoel dat je je wilt verzetten, terug wilt slaan. Dat alles is geworteld in de angstbeleving. Zou je daarmee instemmen? Zou je dat zien? Zien we dat? Niet omdat ik het beschrijf, niet omdat spreker het ontvouwt je kunt het zien als je er rustig naar kijkt, wat angst doet, hoe het barrières opwerpt, niet alleen in je relaties maar ook in je houding tegenover de hele mensheid, enzovoort.
28:03	Dus vragen we ons eerst af of het mogelijk is zonder angst te leven? Niet te zeggen, ik moet dapper zijn. Je kunt moedig zijn door een of andere drug te gebruiken. Ik heb een kennis die rum stookt. En hij levert rum aan het leger. En hij zegt, tja, het is heel winstgevend omdat de soldaten die naar het front gaan heel erg nerveus zijn en rum geeft ze een bepaald gevoel van moed en andere redenen. Als we dus echt diep op deze vraag in zouden kunnen gaan samen, niet dat ik het uitleg en jullie dat aannemen, dat is zinloos.
29:12	Zoals we gisteren bespraken, zijn tijd en denken de twee belangrijkste factoren in het produceren, als ik dat woord mag gebruiken, van angst. We gingen in op het vraagstuk tijd. Zullen we daar weer induiken? Ja?
29:43	K: Jullie zijn nogal stil. V: Ja.
29:47	K: Ik dwing jullie er niet toe. Dit is een nogal ingewikkeld vraagstuk en daarom moeten we het op een heel simpele manier benaderen. Wij leven allemaal binnen de straal of binnen de diameter, binnen het proces van tijd. Wij leven allen in het tijdsproces. Dat wil zeggen, ik deed iets, wat ik vandaag weer zal doen, ik verander het wat, pas het aan, en zal het morgen weer doen, maar in aangepaste vorm. En als je heel nauwkeurig naar jezelf kijkt, zijn alle herinneringen het resultaat van ervaring, kennis, opgeslagen in de hersenen, wellicht niet in het hele brein, maar het grootste deel ervan. Alsjeblieft, spreker is geen deskundige in neurologie van het brein, enzovoort, hij heeft alleen gekeken, en door te kijken, kan je veel leren. Niet alleen uit boeken, spreker leest gelukkig geen boeken. Hij leest andere dingen, thrillers en zo, maak je daar niet druk over.
31:32	Tijd dus, wat in zekere zin evolutie is, tijd in de vorm van overleven, tijd als iets om te winnen, iets om te bereiken, een ideaal om na te streven of een theologie, een conclusie, een ideologie om sterk aan vast te houden, en die ideologie verwezenlijkt zien worden. En hetzelfde is van toepassing op de theologen. Zij hebben bepaalde theorieën over God en werken die uit. Dat alles heeft tijd nodig. Oké? En tijd is ook nodig om te zeggen, ik ben vandaag dit, ik was dit gisteren ook, maar ik heb tijd nodig om het te veranderen. Het woord 'verandering' impliceert tijd. Ik weet niet of jullie dit alles volgen. Hebben jullie interesse in dit alles? Oké, ik zal doorpraten om te praten niet alleen om het praten. Ik ben er zelf ontzettend in geïnteresseerd.
33:03	In de tijdcyclus waarin we gevangen zitten. Of het nu de grootste wetenschapper is of de grootste religieuze persoon, zogenaamd religieus, of de gewone leek als wij, we zitten gevangen in tijd. Er is niet alleen de tijd volgens zonsopkomst en zonsondergang en de tijd van de klok. Je hebt tijd nodig om naar je afspraak te gaan. Je hebt tijd nodig om een taal te leren, een vaardigheid, enzovoort, om meer kennis te vergaren dit kost allemaal tijd. En de mens heeft zich afgevraagd of er een eind aan tijd is? Hij vroeg zich dit af. Je vindt het in diverse literatuur, Shakespeare, vertelde men mij: 'Tijd moet een einde hebben'. En ook de oosterse filosofen, oosterse heiligen en oosterse mensen hebben erover nagedacht. Zij hebben het onderzocht. En ze hebben diverse vormen uitgevonden om de tijd te stoppen, diverse methodes. Interesseert jullie dit alles? Dat wil zeggen, is er een einde aan kennis, wat tijd is? Ik vraag me af of jullie dit bevatten. Ik heb tijd nodig om kennis op te doen. Klopt dat? Ik kan niet vliegen, maar ik zal dat leren, ik weet niet hoe ik een volleerd timmerman kan worden, maar ik ga mij erin verdiepen en eraan werken. Dat is het verzamelen van kennis over een handvaardigheid, of het nu vliegen, wetenschap, of wat dan ook is. En men vroeg zich af, is er een eind aan kennis? Of moet het altijd doorgaan en maar door? De verveling daarvan. Begrijpen jullie?
35:37	Jullie stellen die vraag dus. Dat wil zeggen, is tijd, waarmee we leven, doen, optreden, denken, voelen, en als je daarnaar kijkt, word je nogal moe van dat alles, verveeld. En ook word je eenzaam met het verkrijgen van die vaardigheid. En vanuit die eenzaamheid ga je iets doen, je gaat diverse activiteiten ontplooien. En je wordt neurotisch en psychopatisch, enzovoort. Dit gaat dus maar door. Dus vragen we ons zorgvuldig af, wat is het verleden? En dat is tijd. De mensheid leeft op deze aarde, volgens archeologen, wetenschappers, enzovoort, al meer dan 2 tot 3 miljoen jaar of meer recent, 50.000 jaar. Klopt dat? We zijn geëvolueerd. En gedurende die lange tijd heeft ons brein oneindig veel informatie verzameld en we hebben met elkaar gevochten, elkaar gedood. We hebben allerlei verschrikkingen doorstaan, barbarij, wreedheid, extreme onmenselijkheid, holocausts. Niet alleen de recente holocaust, Duitsland, maar we hadden Attila, Genghis Khan, Napoleon, Caesar, en het afslachten van mensen gaat nu gewoon door.
37:53	Waar zijn we nu dus aan het eind van deze lange periode? Begrijpen jullie mijn vraag? Wat zijn jullie? Zijn we nog steeds barbaren, wilden? Uiterst beschaafde, hoog ontwikkelde wilden, die met elkaar vechten, agressief, bruut, dodend. Meneer, dat is wat er aan de hand is. Is het jullie ooit opgevallen dat geen enkele ... ik dat niet te nadrukkelijk zeggen, geen enkele priester, de hiërarchie van de katholieke kerk, niet een van hen heeft gezegd: stop de oorlogen. Dood niet langer. Oké? Geen van hen. Als ze daarop zouden aandringen zou de kerk ineenstorten, omdat mensen ervan houden elkaar te doden. Is het niet? Ja, meneer. Ze willen elkaar pijn doen, ze zijn wreed tegen elkaar. Dit is dus de uitkomst en is nog steeds bij ons gedurende de lange periode van evolutie die tijd ís. Ik vraag me af of jullie dit alles bevatten. En dus vragen we ons af of er een einde aan dit alles is? Wat het einde van tijd betekent. En tijd is ook psychologisch iets worden, wat veel belangrijker is. Wat betekent dat ik bepaalde ideeën heb, bepaalde concepten, theorieën, visies, en het zal tijd kosten die te verwezenlijken. Wat wil zeggen, ik zal dat worden. Wat weer beloning en straf betekent, hetzelfde in andere woorden.
40:15	Dus kan dat alles, wat tijd inhoudt, kan dat stoppen? Meneer, vraag, steek hier al je lef in, sorry voor het woord. Steek hart en ziel erin om erachter te komen. Dit betekent, ik ben dit al honderden jaren geweest, in het verleden. En die eeuwen zijn nú. Oké? Eeuwen, al die ervaringen zijn allemaal nú, in mij en in jou. En morgen is gewijzigd door recente uitdagingen, economisch, sociaal, door oorlog, enzovoort, het verleden is gewijzigd en zet zich voort in de toekomst. Dat is een feit. Dus zeggen we, de toekomst is nu. Ik vraag met af of jullie dat inzien. Klopt dit, heren? Zie dit werkelijk, niet alleen in woorden, zie de waarheid ervan. De toekomst is nú, omdat ik al eeuwen, miljoenen jaren zo ben, en als ik niet nu fundamenteel verander, zal ik morgen iets aangepast dezelfde zijn. Dus morgen is nú. Ik vraag me af of jullie dit inzien.
42:08	Wat is dus de positie van het brein, of de staat van het brein dat niet naar morgen kijkt, ik zal veranderen, ik zal dat worden, omdat dat alles nu is als er geen psychologische revolutie plaats heeft. De communisten zijn bang voor revolutie omdat ze vastzitten in hun ideologie, waardoor ze niet willen veranderen. En ze zullen zo doorgaan tot er een andere fysieke revolutie is. We doen dus steeds hetzelfde in een mildere vorm. Dus het verleden, dat zichzelf in het heden wijzigt, gaat als morgen verder. Dit is een feit. Dus morgen is nú. En als er geen diepe revolutie in de psyche is, zal morgen hetzelfde zijn. Is het dus mogelijk hier radicaal een eind aan te maken? Ik ben begerig geweest, gewelddadig, hebzuchtig, bezitterig, dat is genoeg. En kan dat alles nu onmiddellijk eindigen? Meneer, stel deze vraag. Of je behandelt dit alles als een idee of als een feit. Dat wil zeggen dat je dit hoort en dat vertaalt naar een idee, een concept, een utopie, iets dat je moet bereiken. Dan ben je terug in de hele cyclus. Maar kan je naar het feit kijken en bij dat feit blijven?
44:57	Hoe observeer je een feit? Observeren, niet analyseren. Hoe observeer je een feit? Daar staat een eik. Hoe kijk je daarnaar? Doe dat eens, alsjeblieft, kijk naar die eik en ontdek hoe je hem observeert. Niet alleen met je ogen, optisch, en de gewaarwordingen door het zenuwstelsel en dat al, maar wat is het waarnemingsproces? Interesseert dit alles jullie? V: Ja.
45:40	K: Nee, wees niet zo gretig, zeg niet te snel ja. Het is gemakkelijk om de boom neutraal te observeren, zonder enig vooroordeel. Ja, zeg je, het is een eik. Of de bergen en rivieren en de valleien en de velden en bosjes. Dat is behoorlijk gemakkelijk. Maar kan je je vrouw observeren, je vriend, je tegenstander zonder enige bedoeling, zonder enige vooringenomenheid? Keuzeloos gewaar zijn. Oké? Kunnen jullie dat? Het wordt zo enorm interessant dat te ontdekken. Als je het kunt. Is dat juist?
47:04	We hebben het nog steeds over de eerste vraag. Het is bijna kwart over twaalf. Om het heel beknopt te stellen omdat we verder moeten, kunnen jullie kijken, zoals je in een spiegel je gezicht bekijkt, als je je haar kamt, je tanden poetst, je scheert, enzovoort, kan je zo naar jezelf in een spiegel kijken, dat je psychologisch alles ziet tot in het kleinste detail, zien wat je bent? Begrijp je mijn vraag? Bestaat er een psychologische spiegel zoals er een fysieke spiegel is? Een goede spiegel vervormt niet. Hij laat precies zien hoe je eruit ziet, als het je interesseert hoe je eruit ziet. Bestaat er dus een spiegel die niets op het psychologische vlak vervormt? Je ziet de hele psyche als je beweegt, als je kijkt, je kunt de details van je gezicht observeren, de wenkbrauwen, de ogen, de neus, de vorm van de neus, de lengte van de neus, het oor en dat allemaal. Je weet wel, de meeste mensen doen dat, vooral de dames. Je blijft dus kijken. Wij vragen ons af, bestaat er zo'n innerlijke spiegel waarmee je alles precies ziet. De kleinste details, de laatste rimpels. Kan je op die manier zien? Er bestaat zo'n spiegel. Die spiegel zijn je relaties. Oké? De relatie tussen jou en de ander, tussen jou en je vrouw of tot je echtgenoot, je kinderen relaties. Of die relatie is heel erg oppervlakkig, eerder op gevoel of seksueel, zelfs daar begin je al heel scherp waar te nemen, als je de spiegel ziet, of het is erg intiem, heel dichtbij, heel waarneembaar in die relatie. Die relatie is de spiegel. Die zal nooit vervormen. Maar als er, in die relatie opwinding en bezitsdrang is, overheersing, louter opwinding enzovoort, dan is de spiegel vervormd. Klopt dat? Om dus heel nauwkeurig te observeren in die spiegel, tot in de kleinste activiteit, en als je het dan observeert vertelt de spiegel je het hele verhaal. En dan kan je de spiegel wegleggen omdat de spiegel niet telt. Relaties worden dan uitermate belangrijk. Oh jee.
51:30	De tweede vraag: de hele natuur is een overlevingsstrijd. Is het bij de mens niet aangeboren om te strijden om dezelfde reden? En vechten we niet tegen onze eigen natuur als we op zoek zijn naar verandering?
51:53	De hele natuur is een overlevingsstrijd. Is het de mens niet aangeboren om dezelfde reden te strijden? Vechten we niet tegen onze eigen natuur op zoek naar verandering?
52:18	Verander niet. Het is heel eenvoudig. Als je wilt blijven zoals je bent, ga dan zo door, niemand die je tegenhoudt. Religies hebben gepoogd de mens te civiliseren. Maar ze zijn daarin niet geslaagd. Integendeel. Sommige religies, zoals het christendom, hebben meer mensen gedood dan wie dan ook op aarde. Is dit juist? Ik weet niet of je dit hebt gezien. Ze hadden twee vreselijke oorlogen en hebben miljoenen mensen gedood. Niet alleen Stalin en Mao Tse Tung, deze oorlogen brachten vernietiging. Klopt dat? En als we zo willen doorgaan omdat we niet willen veranderen, is dat ook goed. Maar de vraag is, de natuur vecht om licht te krijgen, in een woud bijvoorbeeld. En het is een strijd. Klopt dat? De grotere, sterkere doodt de zwakkere in de natuur. De tijger doodt het hert, de leeuw doodt een ander dier, dit gaat door, het hoort bij de natuur. En vraagsteller zegt, het hoort bij de natuur, dus waarom veranderen? Omdat het erin ligt opgesloten. Waarom zeggen we dat het erin opgesloten ligt? Waarom zeggen we, daar is het oké en daarom is het voor ons ook oké, en waarom ons dus druk maken om te veranderen. Het hoort bij ons, maakt deel uit van de natuur en van ons bestaan, dit is in wezen wat we zijn. En als dat zo is dat het een instinct is, dat het is aangeboren, ik vraag mij dat ten stelligste af, dan kan ik niets veranderen. Maar waarom zouden we accepteren dat het aangeboren is? Is het mijn traagheid die zegt, om hemelswil, laat het allemaal zitten? Is het mijn gevoel van uitputting? Of wordt verondersteld dat wij als mensen een beetje intelligenter zijn, wat redelijker, met wat meer gezond verstand, en wordt verondersteld dat we dat gezond verstand gebruiken, onze intelligentie, onze ervaring, anders te gaan leven? Oké? Anders te leven. Dat verschil zal wellicht totaal zijn en ons niet slechts een middelmatige persoon laten blijven, wat nu wordt aangemoedigd, om mensen middelmatig te laten blijven door hun opvoeding, enzovoort, ik zal daar niet op ingaan.
56:18	Is het dus middelmatigheid die ons tegenwerkt, waar we ons aan vasthouden, en zeggen, we gaan langzaam vooruit, het is goed zo. Langzaam voortgaand langs de steile rotswand. Of als je het hele proces van ons bestaan begint te onderzoeken, gebruikmakend van je gezond verstand, logica, verstand, oplettendheid, je twijfelt aan je intuïtie, die nogal twijfelachtig is omdat het de vervulling van je wensen zou kunnen zijn, en het instinct of intuïtie noemend, maar je moet logisch zijn bij dit alles, niet alleen zeggen, oké, het is aangeboren. Laten we naar de volgende vraag gaan.
57:21	De derde vraag: Waarom zoekt de universele mens dat wat God wordt genoemd. Is het alleen uit angst en een behoefte aan veiligheid? Of is er een essentieel religieus instinct in alle mensen?
57:44	Waarom hebben de mensen over de hele wereld de zogenaamde God gezocht? Is het alleen uit angst en behoefte aan veiligheid? Of is er enig essentieel religieus inzicht in de mens?
58:08	Wat denken jullie? Wat is jullie antwoord op die vraag? Is het angst? Is het het verlangen naar veiligheid? Is het de wens om ultiem beloond te worden? Is het het verlangen naar troost? Is het omdat we zo ontevreden zijn met alles om ons heen, dat we iets willen bereiken, iets winnen? En de religies hebben gezegd dat God de mens heeft geschapen - iets anders uitgedrukt. Vanzelfsprekend moet het een bijzonder vreemde god zijn. En heeft de mens God geschapen? Begrijp je? Als God ons heeft geschapen is er iets misgegaan. Neen, alsjeblieft, dit is heel ernstig - het is lachwekkend als je ernaar kijkt, en tragisch. Wij hebben gemoord - nee, dat weten jullie allemaal. Waardoor komt het dat de mens, menselijke wezens iets schept wat zo heet? Als je dat woord niet hebt, schep je iets anders.
1:00:15	De vraag is dus niet of er al dan niet een God is, maar waarom mensen met illusies leven? Illusies, beelden, symbolen, waarom? Als je naar jezelf kijkt, heb je een heleboel beelden, allereerst een beeld van jezelf, dan het beeld van je vrouw en je kinderen, als je een ouder bent, of je hebt beelden van politici, religieuze mensen. Begrijp je? Wij verzamelen beelden die illusies zijn. Als ik mij een beeld vorm van mijn vrouw, wat we doen, raak ik daarmee een gevoelige plek? Als ik mij een beeld vorm van mijn vrouw, is dat beeld opgebouwd in 50 jaar of 10 dagen of 1 dag, wat gebeurt er in onze relatie? Het beeld wordt veel belangrijker dan het feit. Oké? Ik belast mijn vrouw met dit beeld of mijn echtgenoot of wie dan ook, of de politicus. En dit beeld krijgt dan een een veel groter potentieel dan de vrouw zelf, de werkelijkheid. Als je getrouwd bent, ken je dit hele spel wel, de ruzies. Dit betekent dat dit beeld steeds ertussen komt. Dit beeld of deze beelden scheiden ons. Zij vervult haar ambitie, haar positie in de samenleving. De enorme activiteit van de vrouwen, en van de mannen. Deze beelden dus en de vervulling van die beelden scheiden ons, de man en de vrouw. Dit is allemaal gezond verstand.
1:03:29	En dan zegt het brein, waarom creëer ik deze beelden? Wat is de bestaansreden hiervoor? Geen enkele, als je erin duikt. De vrouw is wat ze is en ik, de man, ik ben wat ik ben. En als je daarvan uitgaat, kan je iets doen. Je kunt het beeld afbreken en zeggen, oké, laten we dingen nemen zoals ze zijn. Je bent bezitterig en ik wil niet dat je dat bent. Jij wilt worden bezeten, man of vrouw, en ik: 'Sorry, hang niet zo aan mij, om godswil'. En zo beginnen we te ruziën omdat ik een beeld van mijzelf heb. Begrijp je? Hij zegt, ik wil niet dat ze zich aan me vastklampt, zij niet, maar iemand anders wel! Zo gaat het verder. Kunnen we dus leven, dat is hier de echte vraag, zonder al dan niet in God te geloven. De echte vraag is, kan je zonder enige illusie leven? Dat is echte vrijheid. Begrijp je? Dat betekent dat je steeds de feiten onder ogen ziet. Niet probeert de feiten te veranderen, dat gebeurt als je alleen naar het feit kijkt.
1:05:22	De vierde vraag: Wat is het voornaamste obstakel dat observatie en inzicht belemmert?
1:05:30	Wat is het voornaamste obstakel dat observatie en inzicht belemmert?
1:05:46	We hadden het zojuist over observatie, waar we dus niet weer op ingaan, want dat wordt vermoeiend. Wat is inzicht? Mensen hebben erover gesproken, inzicht te hebben in dingen. Dat wil zeggen, een perceptie hebben van niet alleen beelden, illusies, maar van feiten. Hoe heb je inzicht in dingen? Hoe heb je er inzicht in, ik neem dat als voorbeeld, dat elke religieuze organisatie alleen maar een activiteit is die gebaseerd is op gemak, angst, allemaal, alle religieuze organisaties, of het christendom of hindoeïsme is. Begrijp je? Wat betekent inzicht? Als ik me vasthoud aan het hindoeïsme, zal ik geen inzicht krijgen in het hindoeïsme. Is dat juist? Ik zal dus vrij moeten zijn van mijn conditionering om inzicht te hebben. Inzicht betekent de afwezigheid van de continuïteit van het geheugen, dat het verleden is en alles daaromheen, maar het einde ervan, iets nieuws zien. Ik ben geprogrammeerd als katholiek, hindoe, wat dan ook, democraat, republikein of presbyteriaan, God mag weten wat nog meer, als ik geconditioneerd ben en die conditionering altijd actief is, kan ik geen inzicht hebben. Ik zou de capaciteit kunnen hebben iets uit te vinden. Natuurlijk, uitvinden is gebaseerd op kennis, schepping is dat niet. Ik zal daar niet op ingaan, dat is een heel ander onderwerp. Schepping is continu, en is niet alleen schepping, en klaar. We zullen er zaterdag, zondag, over praten, als we tijd hebben.
1:08:20	Om dus inzicht te hebben in dingen, moet er vrijheid zijn van herinneringen, dat is de conditionering. Het brein dat is geprogrammeerd, zoals nu, kan geen inzicht hebben. Het kan kleine, gedeeltelijke inzichten hebben, wat wetenschappers hebben, het is gedeeltelijk. Want daarna worden er weer andere dingen uitgevonden, schadelijk, heilzaam, enzovoort, dat gebeurt allemaal. Maar totaal inzicht is vrij zijn van de conditionering van het brein en die vrijheid, volledige vrijheid geeft je volledig holistisch inzicht.
1:09:32	De vijfde vraag: Wat is de verantwoordelijkheid tegenover onszelf en anderen?
1:09:40	Wat is de verantwoordelijkheid tegenover onszelf en anderen? Ik begrijp de vraag niet helemaal. Laten we de vraag bekijken. Verantwoordelijkheid, wat bedoel je daarmee? Het woord 'verantwoordelijkheid', wat betekent antwoorden, het komt van het woord 'antwoorden'. Antwoorden betekent dat het een terugblik is. Oké? Kijk er zorgvuldig naar, ik weet het niet, we onderzoeken het woord slechts. Ik heb verantwoordelijkheid jegens mijn vrouw. Dat is wat we zeggen. We bekijken het woord 'verantwoordelijkheid'. Ik reageer op een bepaalde manier op haar, op een manier die niet hetzelfde is als bij anderen. Oké? Ik reageer vanuit mijn achtergrond, uit wat ik over haar heb geleerd, en zij reageert vanuit wat zij over mij heeft geleerd. Als dat antwoord, wat retrospectief is, het is terugkijken, omdat zij mijn vrouw is, ik over haar heb geleerd, leren in de vorm van herinneringen.
1:11:39	Het woord 'verantwoordelijkheid' houdt dus geheugen, herkenning in, de herkenning maakt deel uit van mijn geheugen, dat alles. Dus verantwoordelijkheid jegens haar, en de verantwoordelijkheid in onze seksuele relatie enzovoort, uit die opwinding komt een baby voort en samen zijn we verantwoordelijk voor de baby. Wij zijn verantwoordelijk voor zijn opvoeding oppervlakkige opvoeding, school, hogeschool of universiteit als je geld hebt, of halverwege. En zo zijn we tot een bepaalde leeftijd verantwoordelijk voor ze. Daarna kunnen ze gaan. En als ik oud ben gooien ze me eruit, sturen me naar Florida of ergens anders of naar bejaardenhuizen. Jullie weten wat er in dit land gebeurt. Het tragische van alles dat jullie het niet zien. En in India is er geen sociale zekerheid. Gisteren vertelde men mij dat India het dichtst bevolkte land ter wereld is. Het heeft een derde van het oppervlak van Amerika, dit land, en de bevolkingsaanwas is 15 miljoen per jaar. Er wonen daar 800 miljoen mensen. Daar in India, omdat er geen sociale zekerheid is, moeten ze kinderen krijgen, vooral mannen, jongens, omdat als ze ouder worden, wat we allen worden, de zoon voor hen zal zorgen. Dat is het idee van het hebben van drie of vier kinderen, niet maar één kind. Begrijp je? Alsjeblieft, begrijp de tragedie van dit alles. En als de jongen ouder wordt, een baan krijgt, wordt dit een van de lasten, voor hun ouders zorgen, hun broers en zusters opvoeden. Begrijpt u? Als ze dat niet kunnen, ik heb diverse jongens en meisjes gekend die zelfmoord pleegden omdat ze het niet langer aankunnen. Ze voelen zich dermate verantwoordelijk voor hun ouders. Het woord 'verantwoordelijkheid' is heel complex. Begrijpen jullie? En zijn we verantwoordelijk voor onszelf? Dat is de vraag. Wat betekent verantwoordelijkheid jegens onszelf en anderen? Zijn we verantwoordelijk voor onszelf? Wat betekent dat? Wie is 'onszelf'? Begrijpt u? Wie is 'onszelf', wie is 'wij'? Wie is 'ik'? Ben ik verantwoordelijk voor mijzelf, wat wil zeggen begrijpen jullie het verschil? Ik vraag me af of jullie dat inzien. Er is iemand die verantwoordelijk is voor mijzelf. Als ik verantwoordelijk ben voor mijn vrouw, is er iemand binnen of buiten mij die voor mij verantwoordelijk is. Het klinkt een beetje raar, nietwaar? Of is er zo iemand die verantwoordelijk is? God? Brezjnev? De verheerlijkte vader, volgen jullie het? Je ziet hoe ons brein werkt. Als we zeggen, ben ik verantwoordelijk, verantwoordelijk voor mijzelf, wat betekent dat ik mij heb afgesplitst in een entiteit die verantwoordelijk voor me is. Daarom ben ik verantwoordelijk voor die entiteit. Dat wat ik zorgvuldig van mijzelf heb afgescheiden. Ik weet niet of je dat hebt onderzocht. Dat wil zeggen, de denker is de gedachte. Zonder gedachte is er geen denker. Klopt dat? Maar wij hebben de denker en de gedachte opgesplitst, ik moet de gedachte beheersen. Dat is een slechte gedachte en ik moet juist denken. Dit betekent dat ik verschillend ben van het denken. De denker is dus de gedachte, er is geen scheiding. Psychologisch gezien is de waarnemer dat wat is waargenomen. Er is geen ervaring zonder iemand die ervaart. Oké? Degene die ervaart is de ervaring.
1:17:57	Wat is dus verantwoordelijkheid jegens anderen? Klopt dit? Wat is mijn verantwoordelijkheid jegens jou? En wat is jouw verantwoordelijkheid jegens mij? Hier is publiek, wat is jullie verantwoordelijkheid jegens mij? En wat is mijn verantwoordelijkheid voor jullie? Kijk ernaar, meneer. Ik kijk er pas voor het eerst naar. En dit alles komt boven omdat ik echt in wil gaan op het vraagstuk van verantwoordelijkheid. Ik wil het zien, ben ik verantwoordelijk voor jullie? En zijn jullie verantwoordelijk voor mij? En wanneer ik zeg, ik ben niet voor jullie verantwoordelijk, isoleer ik mijzelf. Oké? En als jullie tegen mij zeggen, wij zijn niet voor u verantwoordelijk, zetten jullie mij opzij. Ik vraag me af of jullie dit inzien.
1:19:19	Verantwoordelijkheid houdt verdeeldheid in, fundamenteel. Is dat juist? Ik ben verantwoordelijk voor haar en zij voor mij, ik ben verantwoordelijk voor jou en jij voor mij. Dat betekent dat ik mij heb afgescheiden van mijn vrouw en dat ik mijzelf heb afgescheiden van jullie, en jullie van mij. En zo hebben we ruzies, ik begrijp jou niet en wij begrijpen jou niet. We zeiden hetzelfde, ik ben de Arabier, jij bent de Israëliër. Of als je niet van Israëliërs houdt ik ben de Israëliër, jullie de Arabieren. Ik ben de moslim en jij bent de hindoe. Als het niet bevalt, ik ben moslim en jij bent de hindoe. Zo bestrijden we elkaar. Het is mijn land, ik ga het beschermen, het is jouw land, bescherm het, en we beginnen een oorlog tegen elkaar. Het is jouw ideologie en ik word verantwoordelijk voor die ideologie en jij wordt verantwoordelijk voor de andere ideologie. Oké? Dat is wat er in de wereld gebeurt, we noemen het verantwoordelijkheid, vooral de elite. De elite zegt: wij zijn verantwoordelijk voor het volk. Nadat ze zo elitair en hoog zijn geworden, zeggen ze: wij zijn verantwoordelijk. Ik vind het allemaal zo verrot, ik persoonlijk, omdat we één menselijk wezen zijn. Jullie doorstaan allerlei ellende, psychologisch gezien, net als alle andere mensen. In India zijn tranen vergoten, in Europa zijn tranen vergoten en hier ook. Is dat juist? Tranen hebben we allemaal gemeen, net als lachen. Jullie hebben de hele cultuur van de Indianen hier vernietigd, ze uitgeroeid. Dat is jullie holocaust. Ja, meneer, zie het onder ogen. En dit gaat zo al sinds het begin der tijden. En verantwoordelijkheid houdt plicht in. Plicht, ik moet dit doen. Plicht jegens mijn land. Plicht ten opzichte van mijn ideaal. Kijk daar allemaal eens naar, meneer.
1:22:51	Is het dus mogelijk om zonder afscheiding te leven? Is het mogelijk met mijn vrouw te leven, als ik een vrouw heb, zonder enig gevoel van afgescheidenheid tussen haar en mij? Geen gewone ambitie. Begrijpen jullie? Als het gewoon ambitie is, is dat ook weer verdeeldheid. Als ieder van ons zichzelf waarmaakt, ook weer een opsplitsing. Ik vraag mij af of jullie dit alles zien.
1:23:44	Is het dus mogelijk te leven zonder enige nationaliteit? De spreker heeft zowel een diplomatiek als Indiaas paspoort. De Indiase regering heeft me dat gegeven. Ik weet niet waarom maar dat hebben ze me gegeven. En het is lastig om bepaalde papieren te krijgen als je tussen landen reist. Maar dat papier maakt je geen Indiër. Begrijp je? Is het dus mogelijk zonder enige nationaliteit te leven? Zonder te worden vereenzelvigd met welk land dan ook? Want het is onze aarde, niet jouw aarde en mijn aarde. Is het mogelijk te leven zonder enige identificatie, zonder enige religie? Denk er eens over na, heren, zeg niet gewoon maar ja of neen. Of je te identificeren met een bepaalde groep, een of andere organisatie, enig instituut, wat niet wil zeggen dat je je terugtrekt uit de wereld, jezelf isoleert, integendeel, want dan ben je de hele mensheid. Niet alleen het idee daarvan, maar het gevoel, het religieuze gevoel ervan, dat jij de hele mensheid bent. Ik ben mijn broeders hoeder. Niet dat dat betekent dat ik me zal bemoeien met die arme kerel, hem vertellen wat te doen.
1:26:03	Zo heren, dit is de laatste vraag-en-antwoord bijeenkomst. Er resten nog enkele vragen. Ik kan daar nu niet op ingaan. Als ik mag vragen, wat hebben jullie van dit alles meegekregen? Ik vraag dit met veel respect en nederig, deze vraag is niet agressief bedoeld. Wat hebben jullie, na het horen van wat feiten, geen ideeën en theorieën en meningen en oordelen, wat hebben jullie opgevangen, ontvangen, niet als hulp, maar wat heb je voor jezelf gezien? Oké meneer, het is voorbij.
1:27:23	Kunnen we opstaan?