Krishnamurti - Schepping kent geen einde

Krishnamurti Subtitles

OJ85T3 - Schepping kent geen einde
Derde openbare toespraak
Ojai, VS
18 mei 1985

0:25	Krishnamurti: Het is een mooie ochtend, nietwaar? En ik hoop dat jullie jezelf vermaken. We hebben alleen de dialoog van deze ochtend tussen jullie en spreker, en morgenochtend weer. We moeten in diverse onderwerpen of verschillende problemen duiken. We gaan het samen hebben over de hele kwestie van genot, verdriet, dood, en over waar de mens over de hele wereld naar heeft gezocht, verder dan het dagelijkse fysieke, lastige, saaie, eenzame leven, wat is er verder, niet alleen voor het individu, maar voor de hele mensheid? Wat is er dat niet wordt geraakt door het denken, dat geen naam heeft, dat eeuwig zou kunnen zijn, blijvend, voort durend?
2:11	We gaan het dus over al deze zaken hebben, inclusief meditatie, en wellicht ook over yoga. Iedereen schijnt ontzettend geïnteresseerd te zijn in yoga. Ze willen jong en mooi blijven. Zullen we daarmee beginnen? Ik dacht dat jullie daar interesse voor zouden hebben. Yoga is een businessmodel geworden net als al het andere. Er zijn yogaleraren over de hele wereld en zij strijken geld op, als gewoonlijk. En yoga was ooit, zij die er heel veel over weten hebben mij dat verteld, yoga werd ooit onderwezen aan zeer, zeer, zeer weinigen. Yoga betekent niet alleen het gezond houden van het lichaam, normaal, actief, intelligent. Maar het betekende ook, de betekenis van dat woord in Sanskriet betekent 'samen binden', het verbinden van het hogere met het lagere. Ik weet niet wie het verbindt, maar dat is de traditie. En er zijn ook verschillende vormen van yoga. Maar de hoogste vorm van yoga heet raja yoga, wat de koninklijke weg van yoga is. Daarbij, bij dat systeem of die manier van leven ging het niet louter om fysiek welbevinden, maar veel sterker om het psychologische welbevinden. Er was geen discipline, geen systeem, niets dat dag in dag uit herhaald moest worden. Maar om een ordelijk verstand te hebben, dat steeds actief is maar zonder gekakel, maar actief, die activiteit, de spreker interpreteert dit alles. Waarschijnlijk zouden ze jullie dit alles niet vertellen. Spreker heeft met diverse geleerden en hindoewijzen gesproken en met echte yogaleraren. Er zijn daar nog maar heel weinig van op dit moment.
5:39	Om dus een heel diep, ordelijk, moreel, ethisch leven te leiden, niet alleen diverse houdingen aannemen, maar om heel moreel, ethisch, gedisciplineerd te leven, wat de echte bedoeling van de hoogste vorm van yoga was. Daarbij hield je je lichaam gezond. Het lichaam kwam niet eerst, was niet het allerbelangerijkste. Het allerbelangrijkste was om een brein, een verstand, een welbevinden te hebben dat helder is, actief, niet in de zin van beweging, maar van zichzelf actief, levendig, vol vitaliteit. Maar het is nu nogal oppervlakkig geworden, winstgevend en middelmatig geworden. Er werd de spreker iets geleerd, vele jaren geleden, dat niet aan een ander kon worden onderwezen. Zullen we het daar maar bij laten? Hebben we genoeg over yoga gesproken?
7:11	V: Zou u er verder op in kunnen gaan?
7:12	K: Of willen jullie dat ik jullie vertel wat mij is geleerd? Sorry, dat kan ik niet. Het kan niet zomaar aan iemand worden geleerd. Het is iets dat je doet, wellicht iedere dag, zoals spreker dat iedere dag een uur doet, om volledige controle over je lichaam te krijgen. Zodat je oplettend wordt, ik zal niet het woord 'controle' gebruiken, maar je lichaam gadeslaan, helemaal zonder te bewegen, zonder enig gebaar dat niet wordt waargenomen. Er is geen onnodig bewegen van het lichaam. Maar het wordt niet gecontroleerd. Dat is waar het verschil zit. Kunnen we dat onderwerp verlaten en op iets anders overgaan? Ik weet dat jullie dat liever niet willen, omdat jullie denken, misschien wel vinden dat yoga iets is dat iedere dag moet worden beoefend om je spieren te ontwikkelen, een gespierd lijf te krijgen. Dat is het helemaal niet. Het is iets wat je de hele dag lééft. Iets dat je gadeslaat, observeert, waar je helder over bent.
9:04	We spraken afgelopen zaterdag en zondag over de kwestie schuld, psychologisch gekwetst zijn, gewond, en over de diverse vormen van relaties. Niet alleen over die met mensen, met elkaar, maar ook onze relatie tot de natuur, tot alle schoonheid van de wereld, tot de bergen, weiden, tot de wouden en de heuvels en de schaduwen, de meren en de rivieren. Om een relatie daarmee te hebben. We hadden het ook een beetje over die relatie. Waar er een beeld is gemaakt door het denken tussen jou en de berg en de velden en bloemen, zoals je een beeld vormt van je vrouw of echtgenoot enzovoort, weerhoudt dat beeld je van een volledige relatie met een ander.
10:47	En onze relatie nu met elkaar, tussen jullie en de spreker, die relatie is heel belangrijk om te begrijpen. Spreker is jullie niet aan het overtuigen van enig gezichtspunt. Hij legt geen enkele druk om te luisteren, te accepteren of te ontkennen. Hij heeft geen autoriteit. Hij is geen goeroe. Hij gruwelt van dit hele idee van psychologisch leiderschap of spiritueel, als ik dat woord mag gebruiken. Het is een gruwel voor hem. En hij meent dat echt. Het is niet iets om licht op te vatten, iets wat de spreker voorwendt, en dat is waarom we hier uiterst eerlijk over moeten zijn.
12:07	En we spraken over de werking van tijd. We gingen daar behoorlijk duidelijk op in. En ook over de beweging van het denken, wat denken is. Daar hadden we het ook over. Willen jullie dat spreker het nog eens herhaalt? Zeg het alsjeblieft, als het niet duidelijk is, de spreker heeft daar veel geduld mee. Misschien moet ik het woord 'geduld' niet eens gebruiken. Daar spraken we allemaal over, we hadden een dialoog tussen jullie en de spreker. Daarom wordt die conversatie gezamenlijk voortgezet. Het is geen eenzijdige conversatie.
13:17	En we zeiden ook dat de wereld vol grootsprekers is, de religieuze praatjesmakers, de kranten, de politicus, de goeroe, de priesters, de bullebak in het gezin. En die grootsprekers maken dat we ons schuldig voelen, ze vallen je eerst aan en dan moet je je verdedigen. Dat is het spelletje dat steeds wordt gespeeld binnen onze relatie met de ander enzovoort. Dat veroorzaakt dus dit schuldgevoel. We spraken daar veel over. En we hadden het afgelopen zondag ook over angst. Waarom moet de mens, die is geëvolueerd tijdens de vele, vele millennia, met deze vreselijk last leven die angst heet. Die angst is een zintuiglijke ervaring. En die ervaring neemt vele vormen aan, de sensatie van drugs, alcohol enzovoort, de sensatie van seksualiteit, de sensatie van het bereiken van iets, de ladder beklimmen, hetzij de wereldse ladder of de zogenaamde spirituele ladder.
15:13	We bespraken ook wat de relatie tussen tijd en denken is. Of zijn die één? En daar gingen we op in, en ook wat de bron van angst is? En we hebben vele, vele angsten, die niet alleen de menselijke vermogens vernietigen, het brein vervormen, vervormen of beperken of limiteren zowel de biologische als de psychologische activiteit. Wat is de bron ervan, de bron van angst? We gingen daarop in. We zeiden dat de bron van angst tijd en het denken is.
16:20	Je kunt naar dit alles oppervlakkig of serieus luisteren, naar het gesprek met elkaar luisteren. Maar woorden zijn niet waar het om gaat. Angst is niet het woord. Of het woord kan angst veroorzaken. Begrijpen jullie? Het woord kan angst veroorzaken of er is angst op zichzelf. Oké? Het woord is het beeld, is het idee. Maar de feitelijke angst is heel anders.
17:10	Het moet dus helder zijn dat het woord de angst niet oproept, stimuleert, waarna de angst wordt overwonnen, dat wil zeggen dat het woord wordt overwonnen, maar niet het feit. Volgen jullie dit alles? En we zeiden dat je dit feit tegemoet moet treden. En hoe je dat doet is het belangrijkste, niet het feit, maar hoe je het benadert, hoe je het tegemoet treedt. Als je conclusies hebt, concepten, hoe angst te overwinnen, hoe angst te onderdrukken of hoe er bovenuit te stijgen, of naar iemand toe gaat die je helpt die angst te overwinnen, dan zal die angst doorgaan in verschillende vormen. Het kan zijn dat je op een dag bang bent voor iets, de volgende dag voor iets anders. En uit die angst hebben we de mensheid vreselijke dingen aangedaan. We hebben elkaar vreselijke dingen aangedaan. Uit deze angst om zekerheid te willen, om veilig te zijn, hebben we mensen met miljoenen tegelijk uitgeroeid. De laatste twee wereldoorlogen lieten dat zien. Waar angst is, is God en alle troost die we uit die illusie halen. En als er psychologische en daarom biologische, niet andersom, het is niet eerst de fysieke veiligheid en daarna de psychologische veiligheid. De socialisten, de communisten, de radikalen, zogenaamde radikalen, hebben uiterlijke orde getracht te verwezenlijken, net als de communisten en totalitaire regimes dat doen. En ze slagen daar niet in, ze onderdrukken alleen maar. Maar als je begint deze hele psychologische structuur te begrijpen van elke mens, van jezelf, begin je de aard van angst te begrijpen. En daar kan een einde aan komen als we de aard van tijd en het denken begrijpen, waar we al op ingingen.
20:32	En waar we vanmorgen samen over zouden moeten spreken, omdat het zo'n mooie morgen is, wat schoonheid is. Zijn jullie hierin geïnteresseerd? Wat is schoonheid? De spreker stelt jullie die vraag, jullie moeten antwoorden. niet allemaal, dat is onmogelijk, zelfs niet een apart. Wat zou je antwoorden, als ik zo vrij mag zijn, wat is jullie antwoord op die vraag? Wat is schoonheid? Zit het hem in de bergen? In de schaduwen? In het licht dat door deze bomen valt? Is het een verstild wateroppervlak in het maanlicht? Of de sterren op een heldere avond? Of een mooi gezicht, goed geproportioneerd, met die diepe en innerlijke schoonheid? Of is schoonheid in de musea, schilderijen, beelden? Er staat een prachtig beeld in het Louvre in Parijs. Het beeld van de Nikè van Samothrake. Het is een prachtig beeld. En is dat schoonheid?
22:33	Deze vraag moet je dus stellen. Niet schoonheid in een tijdschrift. Is dat schoonheid? Een mooie vrouw, zorgvuldig opgemaakt, enzovoort, enzovoort. Is dat schoonheid? Dit zouden we onszelf dus moeten afvragen. Omdat mannen, vrouwen hier steeds naar op zoek zijn, Dat is waarom musea belangrijk zijn geworden omdat we in onszelf zo lelijk zijn. Niet zondig, dat is een verkeerd woord. We zijn zo verbrokkeld, gefragmenteerd, we kunnen nooit iets helemaal zien, de holistische levenswijze. En we denken dat schoonheid daarbuiten is, in schilderijen, in een mooi gedicht van Keats of in prachtig geschreven literatuur. Wat is schoonheid dus? Wachten jullie tot de spreker het uitlegt? Of heb je het jezelf ooit afgevraagd? Of zoek je experts om het je te vertellen? Kunnen we hier samen op ingaan? Niet dat de spreker jullie wil overtuigen, je iets laten zien, iets vertellen. Dat is heel belangrijk om te begrijpen. Hij is geen autoriteit. Hij is geen vip. Hij heeft een hekel aan al die smakeloze reputaties, dat succes, iemand worden. Dan kan je die iemand bedreigen. Begrijpen jullie? Maar zo is het niet. Wij zijn twee mensen die samen ons hele complexe probleem van het leven bespreken. Wat is schoonheid dus? Is schoonheid liefde? Is schoonheid genot? Is schoonheid iets waar je enthousiast van wordt, een sensatie? Je zegt hoe prachtig, hoe mooi dat schilderij is. Wat is schoonheid dus? Kunnen we daar samen op ingaan? Samen.
26:33	Als je die heuvels daarachter ziet en de blauwe hemel en de aftekening van die bergen tegen de hemel, en je ziet van die schaduwen op het door de zon verbrande gras en de schaduwrijke bomen, als je daarnaar kijkt, zonder woorden maar direct en er dan naar kijkt, of die hoge berg ziet helemaal besneeuwd, de hoge toppen, en de nog nooit vervuilde lucht, als je het majestueuze van een berg ziet, wat gebeurt er dan? Geeft het majestueuze van die berg, de enorme soliditeit, de grootsheid ervan, wat gebeurt er in die seconde dat je die berg ziet en die heuvel en die schaduwen of het licht dat door deze bomen valt? Een seconde lang verdrijft de grootsheid van de berg al jouw kleinzieligheid, al je zorgen en problemen en al het gezwoeg van het leven - die seconde. Dan word je stil en kijkt. Oké?
28:43	Neem een jongen, een kleine jongen of een meisje, ze hebben de hele dag rondgerend, schreeuwend, je kent dat wel, een beetje stout, wat leuk is. Maar ouders willen niet dat ze zo zijn. Wat gebeurt er met hun ondeugendheid als je ze een mooi speeltje geeft, een ingewikkeld stuk speelgoed? De hele energie wordt geconcentreerd op dat speelgoed. Ze zijn niet stout meer. Tot ze dat speelgoed stukmaken. Dan begint alles weer opnieuw. Dat wil zeggen, het speelgoed, luister hier alsjeblieft naar, we praten samen, dat speelgoed neemt het kind geheel in beslag. Het speelgoed wordt het belangrijkst. Hij houdt ervan, houdt het vast, kust het, volgen jullie dit? Je hebt helemaal versleten teddyberen gezien. En alle ondeugendheid is verdwenen omdat het speelgoed de ondeugendheid heeft opgeslokt, wordt het speelgoed belangrijk. Is dat juist? Vaders en moeders weten dit. En het speelgoed is jammer genoeg de televisie. De berg slokt ons dus een seconde op, dat is ons speelgoed. En we vergeten onszelf. Dat is de werkelijkheid. Als je een prachtig beeld ziet, niet alleen de Griekse beelden, maar ook de antieke Egyptische. Hun buitengewone gevoel voor de aarde, hun volheid, rijkheid, stabiliteit, waardigheid. Een seconde lang, een moment, wordt door hun waardigheid, hun grootsheid onze nietigheid verdreven. We worden dus opgeslokt door speelgoed. De volwassenen ook. Het kan door hun zaken zijn, hun politieke haarkloverij. Al deze dingen slokken ons dus op. En als er niets is om je in beslag te nemen, word je depressief, probeer je eraan te ontvluchten, doe je van alles om weg te lopen van wat we zijn.
32:17	Is schoonheid dus niet iets dat plaatsvindt als jij er niet bent? Als jij met al je problemen, met je zorgen, onzekerheid, of je al dan niet geliefd bent, als jij er met al de psychologische complexen niet bent, dan is die toestand schoonheid.
33:04	En dit is een van de problemen van meditatie. Het cultiveren, het praktiseren, dag in dag uit, om te zorgen dat jij er niet bent. En wie is de entiteit die praktiseert? Begrijp je? Het is hetzelfde oude speeltje. Je noemt het alleen meditatie. Dus waar jij of K niet is, daar is schoonheid. Zoals we zeiden, is schoonheid geen genot, het is geen sensatie.
34:03	We zouden het dus samen moeten hebben over genot, omdat genot voor ons bijzonder belangrijk is. Het genoegen van een zonsondergang, het plezier als je ziet dat iemand die je graag mag zichzelf amuseert. We zouden het dus samen moeten hebben over het hele concept genot. Omdat dat is wat we willen, als je eerlijk bent. En onze moeilijkheid is dat we nooit echt eerlijk zijn tegenover onszelf. Maar we denken dat we zo vreselijk eerlijk tegenover onszelf zijn wat leidt tot meer problemen, niet alleen voor jezelf maar ook voor je man, vrouw, enzovoort. Om dus te begrijpen wat angst inhoudt, schuldgevoel, relaties en de hele gang van ons dagelijks leven moeten we er van heel dichtbij naar kijken, het niet controleren, vormen en zeggen dat dit zus of zo moet gaan. Maar eerst ernaar kijken zonder angst, zonder depressief te worden of te voelen dat je er iets aan moet doen.
35:59	We gaan dus samen onderzoeken wat genot is. Een mooie auto hebben. Of een prachtig meubelstuk uit de 12e eeuw, het te laten glanzen, ernaar te kijken, de waarde ervan te bepalen. Er staat een meubelstuk in Engeland, in een bepaalde kamer, het is ongeveer 16e, 15e eeuw. En iemand heeft er veel geld voor betaald. En het geeft je veel plezier ernaar te kijken. Dan ga je jezelf met dat meubel identificeren. Dan word je het meubelstuk, omdat je bent waarmee je je ook maar vereenzelvigt. Het kan een beeld zijn, het kan een meubelstuk zijn, het kan een man of een vrouw zijn of het kan een of ander idee zijn, een gevolgtrekking, een ideologie. En elke identificatie met iets groters of iets wat gerieflijk is, bevredigend, wat je niet teveel ongemak geeft, geeft ons heel veel plezier. En genot gaat samen met angst. Ik weet niet of je het hebt gezien, het is de andere kant van de medaille. Maar wij willen die andere kant niet zien. Maar we zeggen tegen onszelf, genot is het belangrijkst, hetzij door drugs, wat steeds vaker voorkomt in dit land, opium, cocaïne, alcohol. Je weet dat allemaal wel, wat in de wereld gebeurt, vooral in dit land, wat een zekere onverantwoordelijkheid brengt, wat je voor even een bepaald elan, energie geeft, het brein wellicht rustig maakt en het brein versuft en uiteindelijk de mens vernietigt. Je hebt dit alles op televisie gezien. Als je dit alles niet hebt gezien, ken je wel iemand, enzovoort. We beginnen met plezier en eindigen met verderf. En het plezier van iets bezitten, de vrouw of de man, het genot van macht over iemand. Het kan, als je een huishoudelijke hulp hebt, die persoon zijn, of je vrouw of man of de een of ander, we willen macht. Oké? Laten hier heel eerlijk over zijn. We aanbidden macht, we verheerlijken macht, we verafgoden macht. Of het spirituele macht is of de religieuze hiërarchie of de macht van de politicus, de macht van geld. Voor de spreker is macht duivels, dat is waarom volgelingen die macht willen door kennis, door verlichting, je kent al die onzin wel waar ze over praten. Niet dat verlichting niet bestaat, maar de onzin, de domheid, de nonsens waar ze het over hebben. Dat geeft ze macht.
40:39	Dat wil zeggen, als ik daarop mag doorgaan, onze opleiding, de televisie, ons milieu en de sfeer daarvan, dat alles maakt ons middelmatig. We hebben teveel gelezen wat anderen zeggen. Het woord 'middelmatig' betekent maar halfweg de heuvel opgaan zonder ooit de top te bereiken. Niet succes, succes is de grootste middelmatigheid. Sorry dat ik zo nadrukkelijk over deze zaken spreek. Als je niet wilt luisteren, is dat ook oké. Jullie vermaken de spreker niet, noch vermaakt hij jullie. Dit zijn allemaal ontzettend serieuze zaken. En we geven anderen macht, omdat we zelf geen macht hebben, geen positie, status, daarom dragen we de macht over aan iemand anders. En dan aanbidden we dat, adoreren of verheerlijken het. En zo hebben we duizenden jaren geleefd.
42:23	Dus macht, identificatie, veilig zijn, geld en het gevoel dat geld ons vrijheid geeft, wat helemaal geen vrijheid is. In vrijheid kan je kiezen wat je wilt of wat je leuk vindt, is dat vrijheid? Ik weet niet of jullie op het vraagstuk van vrijheid zijn ingegaan, op wat vrijheid betekent? Niet in de hemel. Ken je die mop, mag ik een mop herhalen? Twee mannen zijn in de hemel met vleugels en halo's om hun hoofd, en wat dies meer zij. De een zegt tegen de ander: 'Als ik dood ben, waarom voel ik mij dan zo akelig?' Snap je? Alle vormen van genot zijn deel van ons leven. Het gaat steeds meer om de zintuigljke ervaring, steeds meer het wordt lawaaierig, vulgair, middelmatig. En zo gaan we maar door met onze pleziertjes, gevolgd door angst. Tenzij je dus de beweging van sensatie begrijpt, gaan angst en genot door.
44:40	Wat is sensatie? Als ik daar nu op in mag gaan. De werkelijke betekenis van dat woord is 'activiteit van de zintuigen'. Oké? Of die activiteit van de zintuigen is gedeeltelijk, wat hij altijd is, of alle zintuigen zijn klaarwakker. Begrijpen jullie? Als het gedeeltelijk is, is het beperkt. Klopt dat? Je wilt meer en meer en steeds meer. En 'het méér' wil zeggen dat de sensatie uit het verleden onvoldoende was. Je wilt er meer van, naar andere denkrichtingen gaan, van de ene naar de andere sekte gaan. Jullie hebben dit alles in dit land gezien, en ook elders. Bestaat er dus een holistische activiteit voor alle zintuigen? Begrijpen jullie mijn vraag? Ik vraag jullie iets. Onze zintuigen zijn beperkt. En je neemt drugs, enzovoort, voor meer opwinding. Dat is nog steeds beperkt omdat je om meer vraagt. Als je om 'meer' vraagt is er altijd 'weinig', daarom is het gedeeltelijk. Oké? Simpel. Ik vraag dus, bestaat er holistisch gewaar zijn door alle zintuigen, waardoor er nooit een vragen naar 'meer' is.
47:04	Ik vraag me af of jullie dit alles volgen? Doen we dit samen, al is het maar gedeeltelijk? En waar deze totaliteit is, volledig bewust van alle zintuigen het gewaar zijn, zonder dat jij het je bewust bent, het bewustzijn van de zintuigen op zichzelf, dan is er geen centrum waarin er een gewaar-zijn van het geheel is. Begrijpen jullie? Als je naar die heuvels kijkt, kan je daarnaar kijken, niet alleen met je fysieke ogen, waarbij de optische zenuwen werken, maar met alle zintuigen, met al je energie, met je volle aandacht? Dan is er helemaal geen 'mij'. Als er dan geen ik is, is er geen vragen om meer of proberen beter te worden.
48:20	Dan zouden we er ook samen over moeten praten wat smart is. Begrijp je? Dit is allemaal met elkaar verbonden. Schuld, de psychologische wonden, die de meeste mensen hebben en wat de gevolgen van die psychologische wonden zijn, de ijdelheid van iemands eigen gecultiveerde intelligentie, die wordt gekwetst, en de beelden die je van jezelf hebt gevormd die worden gekwetst, niets anders. We gingen daar allemaal op in. En we hadden het over relaties. We spraken over angst, genot. Dat alles is met elkaar verbonden, het zijn geen zaken die je beetje bij beetje neemt of los van elkaar en zegt, dit is mijn probleem, en daarbij blijft. Als je zegt, ik kan dat oplossen, de rest kan me niet schelen, maar de rest blijft daar. Kunnen we dus deze hele beweging zien, niet alleen maar één beweging?
50:04	We willen het dus hebben over smart. Dat is een immens onderwerp. Het brengt je in tranen. Niet de woorden. Het woord 'smart' is in de gedachten van mannen en vrouwen geweest sinds het begin der tijden, dit gevoel van leed. En het leed is nooit opgehouden. Als je reist, vooral in de Aziatische wereld of in Afrika, zie je geweldige armoede, reusachtig. En je weent of brengt sociale hervormingen aan of geeft ze eten of kleding, enzovoort. Maar er is daar nog steeds leed. En er is smart als je iemand hebt verloren. Je hebt hun foto op de schoorsteenmantel of op de piano of aan de muur hangen en je herinnert je het, kijkt ernaar, huilt en alle herinneringen zijn verbonden met die foto. Je onderhoudt en voedt het, blijft trouw aan die foto. Die foto is niet de persoon. Die foto is niet de herinneringen. Maar we klampen ons vast aan die herinneringen en dat geeft ons meer en meer verdriet. En het leed van die mensen die heel weinig in hun leven hebben, niet alleen geld, maar een paar meubeltjes, maar ook onwetendheid. Niet alleen onbekendheid met iets groots, maar onwetendheid betreffende hun dagelijks leven, of van het feit dat ze niets in zich hebben, niet dat rijken dat wel hebben, ze hebben het op de bank, maar innerlijk niets. Kijk naar dit alles.
53:30	En er is het ontzettende leed van de mensheid, namelijk oorlog. Duizenden, miljoenen zijn omgekomen, en als je het in Europa hebt gezien, duizenden kruisen allemaal in rechte lijnen. Hoeveel vrouwen, mannen, ouders hebben geweend, niet alleen in dit land, iedere gemeenschap, ieder land, iedere staat. Hebben wij ons gerealiseerd dat in de recente geschiedenis er elk jaar oorlogen waren? Stammenoorlogen, oorlogen tussen landen, ideologische, religieuze oorlogen. In de middeleeuwen werden mensen gemarteld, verbrand. Zij waren ketters. Jullie weten dit alles als je hebt geluisterd, hebt gekeken. En vanaf het begin van de man of vrouw is het leed doorgegaan in verschillende vormen, de armoede van smart, de armoede van onwetendheid, armoede omdat je niet in staat bent je verlangens te vervullen, gebrek aan succes, er moet meer worden bereikt.
55:40	En dit alles heeft immens leed veroorzaakt, niet alleen persoonlijk leed, maar ook leed voor de mensheid. Wat er gebeurt in Cambodja. Wat er gebeurt in Rusland, in de totalitaire staten. We lezen erover zonder een traan te laten! We staan onverschillig tegenover dit alles omdat we zo worden verteerd door ons eigen leed, onze eigen eenzaamheid, onze eigen ontoereikendheid. We gaan onszelf dus afvragen of er een einde aan het leed is? Beëindiging, niet wat er gebeurt na de smart, na het beëindigen ervan. Is er een eind aan ons persoonlijk leed, met alles wat dat omvat? Een lelijk gezicht, ik zou het niet lelijk noemen, het is een gezicht dat je niet aanstaat. Je kent dit allemaal wel. En we vragen ons af, als we überhaupt serieus zijn, betrokken, gecommitteerd om het te ontdekken, of er een eind is aan smart? Als er een eind is, wat is daar dan? Omdat wij altijd een beloning willen. Iets, als ik dit stop, moet ik dat hebben. We beëindigen nooit iets om het beëindigen zelf, an sich - per se. Kan dit leed dus eindigen? Wat wil zeggen, bestaat er leed als er liefde is?
58:34	Laten we erop ingaan. Ik houd van mijn zoon, als ik een zoon en een dochter heb, houd ik van ze. En zij worden van alles en nog wat, drugs, je kent het hele proces. En ik huil. En ik noem dat leed. Wat is het verband tussen smart en liefde? Begrijpen jullie mijn vraag? Ik verzoek jullie, onderzoek het alsjeblieft. We weten wat leed is: grote pijn, hartzeer, eenzaamheid, een gevoel van verlatenheid. Mijn smart is volkomen verschillend van jouw smart. Door alleen al het voelen ervan ben ik geïsoleerd geraakt. We weten, niet alleen in woorden, maar diep, in het gevoel, innerlijk gevoel in ons wezen, weten we wat dat woord betekent. En wat is het verband tussen leed en liefde? Dan moeten we ons afvragen wat liefde is. Jullie stellen die vraag, niet de spreker. Wat is liefde? Als je die vraag stelt, benader je het dan positief, in de zin van 'dit is liefde', definieer je het op een bepaalde manier, een woordelijke definitie of een innerlijke definitie, en blijf je daar bij? Liefde voor God, voor boeken, liefde voor bomen, liefde voor een dozijn zaken. Wat is liefde dus? Heb je je dat wel eens afgevraagd? Als je dat deed, is het een sensatie? Seksueel, het lezen van een mooi gedicht, het kijken naar deze prachtige oude bomen. Is liefde genot?
1:01:52	Alsjeblieft, je moet heel eerlijk tegenover jezelf zijn, anders is dit niet leuk. Humor is noodzakelijk, kunnen lachen, een goede grap ontdekken, in staat zijn samen te lachen, niet als je alleen bent, maar samen. En we vragen ons af wat liefde is. Is liefde verlangen? Is liefde het denken? Is liefde iets dat je vasthoudt, bezit? Is liefde dat wat je aanbidt? Begrijp je? Aanbidding van het beeld, de afbeelding, het symbool. Is dat liefde? Het symbool, het beeld, het plaatje, is gevormd door het denken. Je gebeden stel je samen met het denken. Is dat liefde? Ga daar voor jezelf alsjeblieft op in. En als je je realiseert dat dat alles geen liefde is je pretjes, sensatie, een goede sigaar roken, een goede maaltijd, goed gekleed gaan, met goede smaak. Is genoegen, verlangen - angst is natuurlijk geen liefde. Heb je haat wel eens bekeken? Als je haat, verdrijf je angst. Ja. Als je iemand echt haat is er geen angst. Oké? Ik hoop dat jullie niet...
1:04:44	Kunnen we dus door negatie van wat liefde niet is, door het compleet in onszelf te ontkennen, het volledig opzij te zetten, alles wat geen liefde is? Dan ontstaat daar dat parfum. En die geur kan nooit meer weggaan als je eenmaal volledig alles opzij hebt gezet wat liefde niet is. Want liefde, die samengaat met mededogen, heeft haar eigen intelligentie. Het is niet de intelligentie van het denken, niet de intelligentie van de wetenschappelijke geest, brein. Als je die liefde hebt, dat mededogen, is er geen hartzeer, geen pijn, geen leed. Maar om daar te komen, je kunt er niet komen, sorry, het is er wanneer je alles negeert wat het niet is. Niet de schoonheid van een architect, die stenen bij elkaar heeft gevoegd. Als je die kathedralen hebt gezien, de tempels en moskeeën, ze zijn allemaal gebouwd door het denken, voor het genoegen, de devotie, de verering. Is dat liefde? Als er liefde is zal je nooit een ander doden. Nooit! Je zult nooit een ander dier doden als voedsel. Natuurlijk, alsjeblieft, blijf vlees eten als je dat wilt, ik verbied je dat niet.
1:07:23	Het is dus iets geweldigs om erachter te komen. Niemand kan het een ander geven. Niets kan het je geven. Maar als jij diep van binnen alles opzijzet wat het niet is, alles wat het denken heeft gemaakt, de rituelen, alle dingen die maar doorgaan, de speciale kledij. Als jij met al je problemen helemaal leeg bent, is er het andere, wat het meest positieve, het meest praktische is. Het meest onpraktische in het leven is het maken van wapens, om mensen te doden. Is het niet? Daar besteed je je belastinggeld aan. Ik ben geen politicus, dus luister maar niet naar dit alles. Maar kijk wat we met z'n allen doen. En wat we doen is de maatschappij die we hebben gemaakt. Die samenleving is niet anders dan wij. We kunnen de samenleving hervormen, wat velen van ons doen, de socialisten, kapitalisten en vooral de communisten trachtten de buitenkant te organiseren.
1:09:22	Liefde heeft dus niets van doen met welke organisatie dan ook of met wie dan ook. Zoals je de koele bries van de oceaan, deze bries, kan buitensluiten of ermee kan leven. Als je ermee leeft, is het van een heel andere orde. Er is geen weg ernaartoe, er bestaat geen pad naar waarheid, noch het jouwe noch het mijne. Geen enkel pad, christelijk, hindoe, sectarisch, o jee. Je moet het leven. Je kunt er alleen komen als je je hele psychologische aard hebt begrepen en je hele zelf-structuur.
1:10:35	We zouden er morgen wellicht even over kunnen praten, het is nu tien over half een. Ja, tien over half een, willen jullie het samen hebben over de dood of tot morgen wachten? Dit is geen uitnodiging aan jullie om morgen te komen. Of je al dan niet komt maakt de spreker helemaal niet uit. De dood is een heel erg ingewikkeld probleem. De dood is geen sensatie. Wil je dat de spreker, wij samen, op dit alles nu ingaat?
1:11:27	Publiek: Ja.
1:11:30	K: Weet je het heel zeker? A: Ja.
1:11:33	K: Neen, alsjeblieft, jullie vragen hierom, want dit is een heel, heel serieuze zaak. Alles waar we het over hadden is heel, heel serieus. We hebben tijd erop in te gaan. Begrijpen jullie? We namen dit alles in detail door, we kunnen op deze dingen ingaan in zes toespraken, enzovoort, zoveel je wilt, zoveel dialogen als je wilt. Maar spreken over de dood is geen morbide onderwerp, het is niet iets om uit de weg te gaan, iets aan het eind van je leven. Ik denk dat we er beter tot morgen mee kunnen wachten, wacht even, meneer, luister gewoon naar wat spreker heeft te zeggen.
1:12:42	Als je het al hebt doorleefd waar we over spraken, moet je het fijngevoelig, zachtjes, rustig benaderen, niet uit nieuwsgierigheid. Er aarzelend op af gaan, fijngevoelig, in de zin van met grote waardigheid, met innerlijk respect. En net als geboren worden is het iets ontzagwekkends. En het spreken over de dood impliceert ook creatie, niet uitvinden. Wetenschappers vinden iets uit, omdat het uitvinden uit kennis voortkomt. Schepping is continu. Schepping heeft begin noch eind, is niet uit kennis geboren. En de dood kan schepping betekenen. Niet in een volgend leven betere kansen hebben, een mooier huis, een betere ijskast. Het kan een gevoel van enorme schepping geven, eindeloos, zonder begin of einde. En om daarover te praten na een uur en twintig minuten, een uur en tien of vijf minuten, dat maakt niet uit, het vraagt aandacht van jullie, zorg, een fijngevoelige benadering.
1:14:49	Kunnen we dus, ik vraag het jullie heel nederig, vol respect, kunnen we er morgenochtend over spreken, als we wellicht meer energie hebben?
1:15:23	Zullen we opstaan?