Krishnamurti Subtitles home


SA76D1 - Waarom zouden we gekwetst worden?
Eerste openbare discussie
Saanen, Zwitserland
28 juli 1976



0:24 I think there is a difference between dialectical questioning and dialogue. Dialectical questioning or investigation implies, according to the dictionary, to find the truth through opinions. That is the literal meaning of dialectical approach. Whereas, dialogues are between two friends who know each other fairly well, know their vocabulary, the usage of words, and together, with a spirit of real enquiry find truth – by enquiry, not by asserting opinions. So, it's up to you to choose which you want: either through opinions to investigate if there is truth, which I question very much, because opinions imply prejudices, personal idiosyncrasies and so on, whereas dialogue implies that both of us are deeply interested in a problem, we are not prejudiced, we don’t want a certain definite answer, but together we are investigating to find the truth of the problem. You see the difference? One is dialectical approach, the other is approach to truth through careful, non-personal, objective investigation. That means we both of us start with no opinions, no conclusions, no assertions, but together, as two friends, and I mean by friends who are really concerned with a problem, to investigate it together by sharing it and thereby, perhaps, coming upon what is truth. Right? So, if that is clear, during all these dialogues that we are going to have, which is, not asserting opinions, or prejudices, or conclusions – ‘I believe’, that's a conclusion – whereas, if we are investigating we are both open and we can go very far if we both are free to look objectively into things. Ik denk dat er een verschil is tussen een dialectische manier van onderzoeken en een dialoog. De dialectische manier van onderzoeken houdt volgens het woordenboek in dat je de waarheid ontdekt door meningen te vergelijken. Dat is de letterlijke betekenis van de dialectische benadering. Terwijl een dialoog plaatsvindt tussen twee vrienden die elkaar redelijk goed kennen, weten welke woorden ze gebruiken en op welke manier, die samen, met een onderzoekende geest de waarheid ontdekken - niet door meningen te verkondigen. Het is aan u om te kiezen wat u wilt: of u via meningen wilt onderzoeken of de waarheid bestaat, wat ik betwijfel omdat een mening een vooroordeel inhoudt, persoonlijke eigenaardigheden enzovoort, terwijl een dialoog inhoudt dat we geïnteresseerd zijn in het probleem, dat we niet bevooroordeeld zijn of een definitief antwoord willen hebben, maar samen onderzoeken, zodat we de waarheid van het probleem achterhalen. Ziet u het verschil? Het ene is de dialectische benadering, het andere is het benaderen van de waarheid door zorgvuldig, onpersoonlijk en objectief onderzoek. Dat betekent dat we beiden beginnen zonder een mening, conclusie of stellingname, maar als twee vrienden, en daarmee bedoel ik vrienden die zich oprecht inzetten om een probleem samen te onderzoeken door het te delen, zodat ze op die manier misschien in aanraking komen met wat waar is. Als dat duidelijk is in alle dialogen die we gaan voeren, namelijk dat we geen meningen verkondigen, geen vooroordelen of conclusies - 'Ik geloof' is een conclusie - maar als we onderzoeken, staan we beiden open en kunnen we heel ver komen, als we vrij zijn om objectief naar de dingen te kijken.
3:44 Now, what are the questions you would like to ask? Welke vragen wilt u stellen?
3:50 Questioner: I would like to ask a personal question. Very often I feel held in, closed, and out of that state of feeling so much closed in I wish to come out and breathe some freedom. My question is, is it possible to have pain, naturally come out of this and flower? Vraagsteller: Ik wil een persoonlijke vraag stellen. Vaak voel ik me geremd, in mezelf opgesloten en uit dat opgesloten gevoel ontstaat de wens me daaruit los te maken en vrijheid in te ademen. Mijn vraag is of het mogelijk is om pijn te hebben, maar er op een natuurlijke manier los van te komen en op te bloeien?
4:34 K: Wait a minute, sir, just let me repeat the question. He asks : one feels held in, bound, enclosed, and is it possible naturally to come out of that and flower? That is his question. K: Wacht even, laat me die vraag herhalen. Hij vraagt: je voelt je geremd, beperkt, opgesloten, en kun je daar op een natuurlijke manier los van komen en opbloeien? Dat is zijn vraag.
5:09 Q: (In French) V: (in het Frans)
7:18 K: May I repeat the question, briefly, otherwise, don’t make it too long. The questioner says – as far as I understand it – that there is a state of attention which he has come to, which is partial, which is fragmentary and during sleep does it become more full? Is that the question, sir? Ah! Nous sommes fichus ! (in French) He becomes conscious of his sleeping state, which is fragmentary. I understand now. What other questions? Just a minute, sir. K: Mag ik de vraag kort herhalen, of maak die anders niet te lang. De vraag wordt gesteld - voor zover ik dat heb begrepen - dat hij bij een bepaalde staat van aandacht is gekomen die gedeeltelijk, dus fragmentarisch is en wordt die tijdens de slaap dan vollediger? Is dat de vraag, meneer? Aha! Ik zit ernaast. Hij wordt zich bewust van zijn slapende toestand, die fragmentarisch is. Nu begrijp ik het. Nog meer vragen? Wacht even, meneer.
8:35 Q: I find the fear is so huge, and the sorrow is so huge, that the body has its own intelligence, the nervous system, the senses, it takes physical time, the body says, ‘I can only take so much’, the body will only allow so much. V: Ik merk dat angst en verdriet zo immens groot zijn dat het lichaam zijn eigen intelligentie heeft en dat het met het zenuwstelsel en de zintuigen fysieke tijd nodig heeft. Het lichaam zegt: 'Ik kan maar zo veel aan', het laat alleen maar zo veel toe.
9:01 K: There is so much fear, and so much sorrow, that biologically, organically, the body cannot stand it. K: Er is zoveel angst en verdriet dat biologisch, organisch gezien het lichaam het niet kan verdragen.
9:15 Q: It will only allow so much. V: Het laat maar zoveel toe.
9:17 K: It can only tolerate so much. Now, you were going to put a question. K: Het kan alleen maar zoveel verdragen. U wilde een vraag stellen.
9:25 Q: I would like to discuss the ‘me’. I would like to know whether it is hunger, the ‘me’, the image-maker, and not thought, not memories. For example, if I am hungry for food, I think of food. I'm not referring to food-hunger so much as hunger for love as being the ‘me’. I think frustration of this love-hunger breeds fear, and then both breed thoughts and images and then they nurse the fear. V: Ik wil graag het 'ik' bespreken. Ik zou willen weten of het 'ik', de beeldvormer, eigenlijk honger is en niet het denken of herinneringen. Als ik bijvoorbeeld honger heb, denk ik aan eten. Ik heb het niet zozeer over honger naar eten, als wel over honger naar liefde, wat het 'ik' is. Ik denk dat de frustratie van die liefdeshonger angst voortbrengt en dat beiden het denken en de beelden voortbrengen, die dan de angst verder koesteren.
10:20 K: What is the question, sir? K: Wat is uw vraag?
10:22 Q: Well, is the ‘me’ merely the past images, or do you think it is hunger, love-hunger? V: Bestaat het 'ik' alleen uit beelden uit het verleden of denkt u dat het honger is, liefdeshonger?
10:32 K: Like love and hunger. K: Als liefde en honger.
10:34 Q: Yes, a hunger to be loved, or a hunger for food. V: Ja, honger om geliefd te zijn of honger naar eten.
10:39 K: I see, I understand the question. Is the ‘me’, the ego, an image created by thought, or is it like hunger, like hunger for love? K: Ik begrijp de vraag. Is het 'ik', het ego, een beeld dat door het denken is gecreëerd of is het iets als honger, honger naar liefde?
10:59 Q: That's right. V: Dat klopt.
11:04 K: Now, just a minute. That’s enough questions. Can we take one question amongst several of them and investigate that one question to the very end, so that we all are of the same movement, going along the same way, keeping up the same speed. Which is, I'm asking, can we take among these questions one central question and work that out completely so that at the end of it you will know for yourself. Right? Can we do that? That is, either we discuss that gentleman’s question, which is, attention, fragmentary and the state of sleep in which there is a different state of attention, or, is the primary demand love, as hunger, and the ‘me’ is only the result of thought. Or, do you want to discuss that question which is, most human beings are enclosed by their activity, by their sorrow, by their problems, by their inhibitions, by their education, and so they are held, as it were, in a fortress, bound, and they want to release themselves completely, break through. Or, the sorrow and fear are so great, the organ can only stand so much, tolerate so much. Now, which of these questions do you think, if we took one question out of these four, we can investigate together? That is, is the primary urge for love, which is not the ego, the ‘me’ put together by thought, therefore the primary demand of every human being is to love and to be loved. And why do human beings enclose themselves? Enclosed by their education, society, by their frustrations, you know, all that, enclosed and not being able to get out of that enclosure, naturally. And is there an attention, which is totally different, in the state of sleep and therefore can that attention be maintained during waking hours – if I understand the question rightly. And the other is, fear, sorrow, the physical organism cannot stand too much of it. Now, which of these? K: Wacht even. Dat zijn genoeg vragen. Kunnen we één vraag eruit halen en die ene vraag helemaal tot het eind onderzoeken, zodat we allemaal samen optrekken en in hetzelfde tempo dezelfde weg vervolgen. Kunnen we dus uit al deze vragen één centrale vraag kiezen en die helemaal uitwerken, zodat je aan het eind zelf het antwoord weet. Nietwaar? Kunnen we dat doen? Dus óf we bespreken de vraag van die meneer, die gaat over fragmentarische aandacht en de slapende toestand, waarin er een andere staat van aandacht is, óf is liefde net als honger een levensbehoefte en is het 'ik' slechts het resultaat van het denken? Of wilt u de vraag bespreken die luidt dat de meeste mensen opgesloten zitten in hun activiteit, hun verdriet, hun problemen en remmingen, hun opvoeding en dus zitten ze als het ware gevangen in een fort en willen ze zichzelf helemaal bevrijden, eruit breken. Of dat verdriet en angst zo groot zijn dat het organisme het maar gedeeltelijk kan verdragen, toelaten. Welke vraag denkt u, als we een van deze vragen uitkiezen, die we samen kunnen onderzoeken. Namelijk, is de primaire behoefte aan liefde, die niet het ego is, het 'ik', door het denken samengesteld, en is het daarom de eerste behoefte van ieder mens om lief te hebben en geliefd te zijn? En waarom sluiten mensen zichzelf af? Afgesloten door hun opvoeding, de maatschappij, frustraties, uw weet wel, afgesloten en niet in staat om daar op een natuurlijke manier uit te komen. En is er een bepaalde aandacht die volkomen anders is tijdens de slaap en kan die aandacht dan volgehouden worden als je wakker bent? - als ik de vraag goed heb begrepen. En de andere vraag gaat over angst en verdriet, dat het fysieke organisme daar niet te veel van kan verdragen. Welke zullen we nemen?
15:07 Q: The one about being enclosed and wanting to find freedom. V: De vraag over afgeslotenheid en vrij willen zijn.
15:12 K: All right, let’s begin with that and perhaps we'll include all the others. The questioner says, please discuss, or go into, why human beings are enclosed, held in, and never free. K: Goed, laten we daarmee beginnen en misschien zullen we alle andere vragen meenemen. De vraagsteller zegt: wilt u bespreken of erop ingaan waarom mensen afgesloten zijn, gevangen zitten en nooit vrij zijn?
15:43 Q: I would say it is a lack of awareness. V: Ik zou zeggen dat het komt door een gebrek aan gewaarzijn.
15:50 K: It is lack of awareness. But that's a conclusion, that stops investigation. By saying you should be that, it's lack of something – it's finished. But if we say, look, suppose the speaker, I, am enclosed, I am not free, I can’t express myself, there is not an easy flow, there is not a freedom. Why are human beings right throughout the world – this is not his question, it is the question of humanity – why human beings are so encircled in themselves, why have they this burden of tremendous weight so that they don’t ever feel free? Can we discuss that, discuss it in the sense, investigate it, not say, ‘Yes, you should be free’, or ‘Because you lack awareness’ or this or that. So, please, we are going to go into this question, why human beings – practically everyone in the world, unfortunately – have allowed themselves, or as it happens that they are living within four walls, as it were. Now, can we investigate it? K: Het is gebrek aan gewaarzijn, maar dat is een conclusie die het onderzoek stillegt. Als je zegt dat je dat moet zijn, dat het een gebrek aan iets is, ben je uitgepraat. Maar als we zeggen, kijk, stel dat de spreker afgesloten is, ik ben niet vrij, kan mezelf niet uiten, er is geen vloeiende beweging, geen vrijheid. Waarom zijn mensen in de hele wereld - dit is niet zijn vraag maar die van de mensheid - waarom zijn mensen zo opgesloten in zichzelf, waarom dragen ze die gigantische last met zich mee, waardoor ze zich nooit vrij voelen? Kunnen we dat bespreken, in de zin van het onderzoeken, niet zeggen: 'Ja, je zou vrij moeten zijn.' of 'Dat komt door je gebrek aan gewaarzijn,' of zus of zo. We gaan dus in op die vraag waarom mensen - helaas bijna iedereen in de wereld - het zover hebben laten komen dat ze als het ware binnen vier muren leven. Kunnen we dat onderzoeken?
17:44 How would you approach this problem? You understand my question? I am enclosed. I have been hurt, I have been shocked, I've had a great deal of pain, both physical and psychological, I've had a great many insults and so on, so on. I'm enclosed. And I feel I am a prisoner. Now, how shall I approach this problem? What is my approach to it? Is my approach wanting to be free from this? You understand my question? Is my motive which says, 'Be free from this!', therefore, I have already started with a direction, therefore, I'm not investigating. The direction is going to guide me. I wonder if you grasp this. I am a prisoner, psychologically, especially psychologically, and I have a motive which is to break through this. The motive gives a direction, doesn’t it? Be quite sure. Wherever there is a motive it obviously gives a particular line, particular direction, therefore, I've already started in a direction, therefore I have stopped investigating. Is this clear? So, am I free of motive in my investigation? If I am not free, then why, if I understand that any motive gives a direction and therefore it is impossible to investigate. That is, if I have a certain belief and I'm rooted in that belief and I want to investigate, I can’t. I have already started with a tremendous prejudice. So, if I have a motive for my investigation then that motive makes the investigation in a particular direction, therefore, it's not investigation at all. So, am I free from motive in my examination why human beings are psychological prisoners? You understand my question? First, are you free from it? You will be free from it when you see the truth – the truth that a motive gives a direction, and therefore you stop investigating, and hence you say, ‘That’s absurd, I will drop it’ – you follow? – it's a natural thing to drop a motive. I wonder if you understand this. You have understood this, sir? Hoe zou u dat probleem benaderen? Begrijpt u mijn vraag? Ik ben afgesloten. Ik werd gekwetst, kreeg schokken te verwerken, heb veel pijn gehad, zowel fysiek als psychologisch. Ik ben vaak beledigd enzovoort. Ik ben afgesloten en voel me gevangen. Hoe ga ik dat probleem benaderen? Wat is mijn benadering ervan? Is mijn benadering dat ik er vrij van wil zijn? Begrijpt u mijn vraag? Heb ik een motief dat zegt: 'Wees hier vrij van!' en dus begin ik al met een bepaalde richting voor ogen, dus ben ik niet aan het onderzoeken. De richting wordt mijn leidraad. Ik vraag me af of u dit kunt vatten. Ik zit gevangen, psychologisch, vooral psychologisch, en ik heb een motief, namelijk om hier uit te breken. Het motief bepaalt de richting, nietwaar? Daar kun je van op aan. Als er een motief is, ligt dat duidelijk in een bepaalde lijn, wijst het in een bepaalde richting, en daarom ben ik al die richting in geslagen en ben opgehouden met onderzoeken. Is dat duidelijk? Ben ik dus vrij van een motief bij mijn onderzoek? Als ik niet vrij ben, hoe komt dat dan? Als ik begrijp dat elk motief een bepaalde richting uit gaat en dat het daarom onmogelijk is te onderzoeken. Als ik een bepaald geloof heb en geworteld ben in dat geloof en wil onderzoeken, kan ik dat niet. Ik ben al begonnen met een groot vooroordeel. Als ik dus een motief heb voor mijn onderzoek stuurt dat motief het onderzoek in een bepaalde richting en daarom is het helemaal geen onderzoek. Ben ik dus vrij van een motief bij mijn onderzoek waarom mensen psychologisch gevangen zitten? Begrijpt u mijn vraag? Om te beginnen, ben je er vrij van? Je zult er vrij van zijn als je de waarheid inziet dat een motief de richting bepaalt en dat je daarom ophoudt met onderzoeken en daarom zeg je: 'Dat is absurd, ik laat het vallen, het is vanzelfsprekend om een motief te laten vallen. Ik vraag me af of u dit begrijpt? Heeft u het begrepen?
21:58 That is – please, be clear – if I want to be free from the psychological prison which I have created, or others have created, or society has created, or my parents and so on, if my motive is to be free from the prison, then my eyes are focussed in a direction, therefore, I'm not looking. So, I see I want to understand why I am enclosed, and I see also that if I have a motive it is not possible to investigate. That’s simple. Therefore, I have no motive. Right? Are you in that position? That any psychological investigation demands, it is necessary, that there should be no direction. That means you start with no belief, no... – you are free of all that and therefore investigate. You understand? If I am a Buddhist and I have a certain direction, certain prejudices, I've read a great deal, and I am convinced of that, it's finished. Or a Catholic, it doesn’t matter who it is. Dat wil zeggen - wees daar duidelijk over - als ik vrij wil zijn van de psychologische gevangenis die door mij of anderen of de maatschappij is gecreëerd of door mijn ouders enzovoort, als het mijn motief is om vrij te zijn van de gevangenis zijn mijn ogen ingesteld op een bepaalde richting en daarom kijk ik niet. Dus ik wil begrijpen waarom ik zo afgesloten ben en ik zie ook dat als ik een motief heb, ik onmogelijk kan onderzoeken. Dat is simpel. Daarom heb ik geen motief. Nietwaar? Geldt dat ook voor u? Dat het voor elk psychologisch onderzoek vereist is, nodig is dat er geen richting mag zijn. Dat wil zeggen dat je begint zonder enig geloof, zonder... dat je daar allemaal vrij van bent en daarom kunt onderzoeken. Begrijpt u? Als ik boeddhist ben en een bepaalde richting heb, bepaalde vooroordelen, veel heb gelezen, en ik ben daar zeker van, zijn we uitgepraat. Of ik ben katholiek, wie je ook bent.
23:38 So, it is very important, in order to investigate, that there should be freedom to observe. And you can only observe when there is no direction, when there is no motive. Right? So, have you dropped the motive? If you have dropped the motive then what is the prison? I have no motive, I am looking at ‘what is’, which is my prison – my various hurts, wounds, all the things we go through life which make us shrink, become like a snail that draws in. Now, that is the fact, we are looking at that. What has happened? Is it that I have been hurt, from childhood? At home, school, college, university, all through life, being somewhat sensitive, a human being is hurt. So, he begins to withdraw. He begins to enclose himself. So, one of the causes of this withdrawal, with this isolation, with this sense of imprisonment – one of the factors – is hurt. Right? Now, all human beings are hurt. Now, when we generalise all human beings it gives us much more vitality, you follow? I wonder if you understand that? When I say, 'I am hurt', it is a very small affair, but when I say, 'All human beings are hurt' it becomes something tremendous. You understand? I wonder if you understand this. So, is it possible not to be hurt? Never! You understand? One has been hurt when one is young and the hurt remains through life with most people. Right? We carry that burden, and therefore we resist people, we withdraw, we isolate ourselves, we become bitter, from that, violence and so on. Now, we're asking, is it possible to be free of the past hurt or hurts and so, being free, one is never hurt. There is the curing process of the past and the prevention. I wonder if I'm…? Are we meeting each other? Oh, come on, sir. This is a dialogue. Het is dus erg belangrijk als je wilt onderzoeken dat er vrijheid moet zijn om te observeren. En je kunt alleen observeren als er geen richting is, geen motief. Nietwaar? Heb je dus het motief laten vallen? Als je het motief hebt laten vallen, wat is die gevangenis dan? Ik heb geen motief, ik kijk naar 'wat is' en dat is mijn gevangenis - mijn uiteenlopende gekwetstheden, wonden, alles wat we meemaken en wat ons ineen doet krimpen, als een slak die zich in zijn huisje terugtrekt. Dat is het gegeven waar we naar kijken. Wat is er gebeurd? Komt het doordat ik van jongs af aan ben gekwetst? Thuis, op school, tijdens mijn studie, mijn hele leven, en als iemand een beetje gevoelig is, wordt hij gekwetst. Dus hij begint zich terug te trekken. Hij begint zich af te sluiten. Een van de oorzaken van dit terugtrekken, van dit isolement, van dit gevoel van opgesloten zijn, een van de factoren is gekwetstheid. Alle mensen zijn gekwetst. Als we het algemeen maken voor alle mensen geeft dat ons meer veerkracht, begrijpt u? Ik vraag me af of u dat begrijpt. Als ik zeg: 'Ik ben gekwetst,' is dat erg beperkt, maar als ik zeg: 'Alle mensen zijn gekwetst,' wordt het iets dat heel groot is. Begrijpt u? Ik vraag me af of u dit begrijpt. Is het dus mogelijk om niet gekwetst te worden? Nooit! Begrijpt u? Je werd gekwetst toen je jong was en die kwetsing blijft bij de meesten hun hele leven hangen. Nietwaar? We dragen die last met ons mee en daarom weren we mensen af, we trekken ons terug, isoleren ons, raken verbitterd en daaruit ontstaat geweld enzovoort. We vragen nu of het mogelijk is om vrij te zijn van oude en nieuwe gekwetstheden, en als je daar vrij van bent, word je nooit meer gekwetst. Het verleden is dan geheeld en het voorkomt nieuwe kwetsingen. Ik vraag me af of...? Zitten we op dezelfde golflengte? Kom, dit is een dialoog.
28:10 You understand my question? There is the past hurt and is it possible to be free of those past hurts, and to prevent future hurts – right? – so that the brain is never hurt? So, it remains young – I wonder if you understand – and therefore innocent. The word 'innocent' means – it comes from Latin and so on – which is, incapable of being hurt. So, we're going to look at it. I have been hurt, suppose I have been hurt as a human being, from childhood. I know what happens when there are these hurts, I'm aware of it – that I withdraw, that I resist, that I isolate myself in order not to be hurt more. Right? Are you aware of this process? Please, come on! Begrijpt u mijn vraag? Er is de kwetsing uit het verleden en is het mogelijk om vrij te zijn van die kwetsingen uit het verleden en ze in de toekomst te voorkomen, zodat het brein nooit wordt gekwetst? Het blijft dus jong - ik vraag me af of u dat begrijpt - en daarom onschuldig. Het woord 'onschuldig' betekent - het komt uit het Latijn - niet in staat om gekwetst te worden. We gaan er dus naar kijken. Ik ben gekwetst, stel ik ben vanaf jongs af aan gekwetst, ik weet wat er gebeurt als die kwetsingen er zijn, daar ben ik me van bewust: ik trek me terug, bied weerstand, isoleer mezelf om niet meer gekwetst te worden. Nietwaar? Bent u zich bewust van dat proces? Kom op, alstublieft!
29:32 Q: It is very difficult to be aware because there's so much agony, so much resignation in this process. V: Het is heel moeilijk om daarvan bewust te zijn omdat het zoveel pijn doet, omdat er zoveel berusting is in dat proces.
29:43 K: It is difficult to be aware because there is so much agony involved in it. Let’s keep to that one word. There is so much agony involved in becoming aware that I'm hurt. You understand? Oh, come on. Don’t go to sleep, please! This is your problem, you understand, it's not only his problem, it is the human problem. We are all hurt from childhood. The greater the hurt, the greater the violence. What were you saying, sir? K: Bewust zijn is moeilijk omdat het zoveel pijn met zich meebrengt. Laten we dat woord aanhouden. Het geeft zoveel pijn als ik me bewust word dat ik gekwetst ben. Begrijpt u? Kom op, val alstublieft niet in slaap. Dit is uw probleem, begrijpt u? Het is niet alleen zijn probleem, maar een probleem van de mens. We zijn allemaal van jongs af aan gekwetst. Hoe meer gekwetst, hoe meer geweld. Wat zegt u?
30:31 Q: I want to say something. If you say that every human being from childhood on, experiences this being hurt then apparently, to me at least, it looks like an existential dimension of being a human being. So then, I think, for my part at least, I feel it is not the existential necessity of my existence to emancipation from being hurt. Apparently, it is part of my existence. So, I have, maybe, to cope in a more creative way with being constantly, again and again, hurt. I feel that being hurt is part of the process of growth. V: Ik wil iets zeggen. Als u zegt dat ieder mens van jongs af aan kwetsingen meemaakt, lijkt het me dat dit gekwetst worden een existentiële dimensie is van het menselijk bestaan. Maar ik denk dat het wat mij betreft althans geen existentiële noodzaak in mijn bestaan is om me te bevrijden van dat gekwetst zijn. Blijkbaar maakt het deel uit van mijn bestaan. Dus misschien moet ik op een creatievere manier omgaan met dat voortdurend en telkens weer gekwetst worden. Ik het het gevoel dat gekwetst worden hoort bij het groeiproces.
31:18 K: It is natural to be hurt. It's natural to be hurt as a means of growth, as a means of evolution, as a means of progressing, you must be hurt. K: Het is normaal om gekwetst te worden. Het is normaal om gekwetst te worden want daar groei je van, het is een manier om te evolueren, een manier om vooruit te gaan, je moet wel gekwetst worden.
31:37 Q: There is a difference in being hurt and carrying that hurt over, making that hurt something psychological. It's a completely different thing. If someone pushes me, I am hurt at that moment, but that's a physical hurt, it has nothing to do with psychological hurt. V: Er is een verschilt tussen gekwetst worden en dat met je mee dragen, waardoor die kwetsing iets psychologisch wordt. Dat is iets heel anders. Als iemand me een duw geeft, word ik gekwetst, maar dat is een fysieke kwetsing, het heeft niets te maken met psychologische kwetsing.
31:54 K: Sir, look, that gentleman says part of human existence is to be hurt. It is natural. I am questioning that. Why should we be hurt? And look what damage it does psychologically, inwardly, how it affects our brain. It is not, ‘I think it is a part of life to be hurt’, but see the result of it. K: Kijk, die meneer zegt dat het bij het menselijk bestaan hoort om gekwetst te worden. Het is normaal. Ik betwijfel dat. Waarom zouden we gekwetst moeten worden? En kijk naar de schade die het psychologisch, innerlijk aanricht, hoe het brein erdoor wordt geraakt. Het is niet: 'Ik denk dat kwetsingen bij het leven horen,' maar kijk naar wat het teweegbrengt.
32:36 Q: But how can we prevent being hurt? V: Maar hoe kan ik voorkomen dat ik gekwetst word.
32:48 K: I am coming to that. We are coming to that. How to prevent hurt, and what to do with the hurt that we have. But if we say hurt is part of life, war is a part of life, killing each other is part of life, disease is part of life – psychological disease – then that’s the end of that argument. But if we say, 'Is it possible to prevent being hurt?' and what to do with the hurt that one has, then we can go into the question. K: Daar kom ik nog op. Hoe we dat kunnen voorkomen en wat we kunnen doen met de gekwetstheid die we al hebben. Maar als we zeggen dat kwetsingen bij het leven horen, dat oorlog en elkaar doden bij het leven horen, dat ziekten bij het leven horen - psychische ziekten - dan is dat einde discussie. Maar als we zeggen: 'Is het mogelijk om gekwetstheid te voorkomen en wat kun je doen aan de gekwetstheid die je al hebt, dan kunnen we op de vraag ingaan.
33:38 Q: Sir, how do we know we are hurt? V: Hoe weten we of we gekwetst zijn?
33:42 K: How do you know you are hurt? Don’t you know you are hurt? Oh, nom d'un chien (in French) Come on, sirs! K: Hoe weet je dat je gekwetst bent? Weet je dat niet? O, nom du chien (Frans) Kom op, mensen!
33:54 Q: (Inaudible) V: (onhoorbaar)
34:08 K: Sir, look, when in the school, or in the family, the child is told, 'You are not as good as your brother or your sister', you have already hurt that child. Right? And in class, in a school where 'A' is compared with 'B', and the teacher says, 'A is not as clever, or as intelligent as B', you have already hurt the child. So, where there is comparison and competition, there is a hurt. This is so obvious. Now, are we – the gentleman asked, too – are we aware that we are hurt? Come on, sir. Be simple about it, don’t complicate it. Are you aware that you are hurt? K: Als het kind op school of in het gezin te horen krijgt: 'Je bent minder goed dan je broer of zus,' heb je dat kind al gekwetst, nietwaar? En als A in de klas wordt vergeleken met B en de leerkracht zegt: 'A is niet zo slim of intelligent als B,' heb je het kind al gekwetst. Dus waar vergelijking en competitie is, is er gekwetstheid. Dat is vanzelfsprekend. Zijn we er nu - die meneer vraagt het ook - bewust van dat we gekwetst zijn? Kom op. Houd het eenvoudig, maak het niet ingewikkeld. Besef je dat je gekwetst bent?
35:10 Q: Yes.

K: Thank God! At least somebody is fairly frank and comes to it. Do you see the result, are you aware of the result of this hurt, what happens? That is, isolation, resistance, and resistance implies violence, and a sense of gradual isolation. From that, all kinds of bitterness, lack of love, lack of sense of freedom, all that arises. Are you aware of this? Of course, any person is aware of it, aren’t you? Right. 		V: Ja.

K: Goddank! Tenminste iemand die eerlijk ervoor uitkomt. Ziet u het effect, beseft u welk effect het heeft, wat er gebeurt? Namelijk isolement, weerstand en weerstand brengt geweld met zich mee en het gevoel dat je langzamerhand geïsoleerd raakt. Daaruit ontstaan allerlei soorten verbittering, gebrek aan liefde, gebrek aan vrijheid, Beseft u dat? Daar is iedereen zich wel van bewust, nietwaar?
36:17 There is that past hurt. How do we... wipe that out? If you say, ‘I must not be hurt’, or ‘I won’t resist’, it is already another form of resistance. I wonder if you see that. I am hurt, and I'm aware of that hurt and the results of that hurt, and if I say, ‘I won’t be hurt, I will forget my hurt', therefore I am already resisting. Right? Therefore, that's another form of resistance. Oh, come on! Er is de gekwetstheid van vroeger. Hoe wissen we dat uit? Als je zegt: 'Ik mag niet gekwetst zijn,' of 'Ik bied geen weerstand', is dat alweer een andere vorm van weerstand. Ik vraag me af of u dat ziet. Ik ben gekwetst en ik ben me bewust van die kwetsing en van het effect ervan en ik zeg: 'Ik zal niet gekwetst zijn, ik zal mijn gekwetstheid vergeten,' dan bied ik al weerstand. Daarom is dat een andere vorm van weerstand. O, kom op!
37:11 Q: One could change one’s focus. One could change one’s focus from the hurt to something else. V: Je kunt je aandacht verleggen. Je kunt je aandacht op iets anders richten.
37:27 K: One could change the hurt to something else, to love. K: Je kunt de gekwetstheid veranderen, in liefde.
37:31 Q: Not the hurt, the focus. V: Niet de gekwetstheid, de aandacht.
37:34 K: Ah, the focus! One could change the focus onto something else, which is love. How can I – you don’t go into this! How can I, when I am hurt, very deeply wounded – it is there – and try to focus on something else? That would be an escape. This is a fact, that is non-fact. Right? K: Aha, de aandacht! Je kunt de aandacht op iets anders richten, op liefde. Hoe kan ik... U onderzoekt dit niet! Hoe kan ik, als ik gekwetst ben, diep gewond - het is er - hoe kan ik dan proberen mijn aandacht op iets anders te richten? Dat zou een vlucht zijn. Dit is een feit, dat is geen feit.
38:07 Q: Isn’t it only the image we have of ourselves that is hurt? V: Maar alleen het beeld dat we van onszelf hebben wordt gekwetst.
38:10 K: We'll come to that, madam. You’re too… K: Daar komen we nog op. U bent te...
38:13 Q: Find out what it is that is hurt. V: Zoek uit wat er gekwetst is.
38:16 K: Sir, please listen. What am I to do with the hurt which I have, and I see the results of it, what am I to do with that hurt? K: Luister alstublieft. Wat moet ik doen met de gekwetstheid die ik al heb en waarvan ik het effect zie, wat moet ik daarmee doen?
38:29 Q: Experience the thing. Experience it. V: Ik moet het ervaren.
38:31 K: But I am experiencing that. I have got it! K: Maar ik ervaar het al. Ik heb die gekwetstheid!
38:36 Q: There's an idea that if you experience it thoroughly, it will lessen or disappear. I don’t know whether this is... V: Ze zeggen dat als je het helemaal doormaakt, het minder wordt of verdwijnt. Ik weet niet of dat...
38:43 K: You are saying if I can experience it thoroughly. I did not experience it thoroughly at the beginning. The result is there, now. If I really paid attention at the beginning, there would be no hurt, but I have not paid attention, so I have got this hurt. What am I to do? K: U zegt dat als ik het helemaal kan beleven, dat ik het in het begin niet echt heb beleefd. Het effect is er nu. Als ik in het begin had opgelet, zou er geen gekwetstheid zijn, maar ik heb niet opgelet en dus ben ik gekwetst. Wat moet ik doen?
39:12 Q: Try and understand why we have been hurt. V: Proberen te begrijpen waarom we gekwetst zijn.
39:20 K: I will tell you. I can understand why I have been hurt. I have got a marvellous image about myself and that image is hurt. Right? I have an image that I am a very clever man, and you come along and tell me I'm a fool, that hurts me. My image is hurt. Right? My image is 'me'. I am not different from my image. Right? Oh, my. Is that clear? Am I different from my image? K: Ik zal het vertellen. U kunt begrijpen waarom ik gekwetst ben. Ik heb een prachtig beeld van mezelf en dat beeld wordt gekwetst, nietwaar? Ik heb het beeld dat ik heel slim ben en u komt me vertellen dat ik een stommeling ben en dat kwetst me. Mijn beeld is gekwetst. Dat beeld ben 'ik'. Ik ben niet anders dan het beeld van mezelf. Is dat duidelijk? Ben ik anders dan dat beeld?
40:04 Q: But what can you do to be free of this image? V: Maar wat kun je doen om vrij van dat beeld te zijn?
40:33 Q: What is the solution to it?

K: What is the solution to it? You want a solution before you have gone into it. How impatient you are really, you want a quick way out of everything – a quick pill, quick Nirvana, quick meditation, quick everything! Now, please listen. When we say, ‘I am hurt’, who is hurt? The image which I have about myself is hurt, isn’t it? That is simple, no? Now, is that image different from me? So, I am that image. Wait, sir. I'm coming to your question a little later. I am that image because I have created that image. That image has been built through the parents, society, through environmental influence and so on and so on, so on. So, that image is 'me', I am not different from that image. So, when you say something which is not pleasant that image gets hurt, which is 'me'. 		V: Wat is de oplossing?

K: Wat is de oplossing? U wilt een oplossing voordat we erop in zijn gegaan. Wat bent u toch ongeduldig, u wilt voor alles een snelle uitweg - een snelle pil, snelle verlichting, snelle meditatie, alles moet snel! Luister alstublieft. Als we zeggen: 'Ik ben gekwetst,' wie is er dan gekwetst? Het beeld dat ik van mezelf heb, nietwaar? Dat is toch simpel? Verschilt dat beeld van mij? Dus ik bén dat beeld. Wacht even, uw vraag komt straks. Ik ben dat beeld, omdat ik dat beeld heb geschapen. Dat beeld is gevormd door de ouders, de maatschappij, de invloeden van de omgeving enzovoort. Dus dat beeld is het 'ik'. Ik ben niet anders dan dat beeld. Als u iets vervelends zegt, wordt dat beeld gekwetst, en dat beeld ben 'ik'.
42:13 Q: Every time that we are hurt our image is changed. V: Elke keer dat we worden gekwetst, verandert ons beeld.
42:36 K: I can’t hear, madame. Would somebody who has heard it repeat it? Yes, sir? K: Ik versta het niet. Wil iemand het herhalen?
42:41 Q: She says our image changes after being hurt. When I am hurt my image of 'me' changes. Then she says, shouldn’t we accept this change of images? V: Ze zegt dat ons beeld verandert nadat we gekwetst zijn. Als ik gekwetst ben, verandert het beeld van 'mij'. Ze vraag zich af of we die veranderende beelden niet moeten accepteren.
42:56 K: Images change after hurt but the hurt remains. I may change my image, but the hurt remains. But you don’t even investigate this thing. K: Het beeld verandert na de kwetsing, maar ik blijf gekwetst. Ik kan het beeld van mezelf veranderen, maar ik blijf gekwetst. Maar u onderzoekt het niet eens.
43:13 Q: Isn’t it possible that a small child is being hurt before there are images? V: Kan een klein kind niet gekwetst worden als er nog geen beeldvorming is?
43:22 K: I'm afraid I can’t answer the question because I don’t know enough children. But you can see for yourself, madam, whether you are hurt. You. If you are hurt, and we are asking, who is hurt? The image you have about yourself, or you, different from the image? You must answer this question. K: Ik kan daar niet op antwoorden omdat ik niet genoeg kinderen ken. Maar u kunt zelf zien of u bent gekwetst. En als dat zo is, vragen we: wie is er gekwetst? Het beeld dat u van uzelf heeft of u, als iets anders dan het beeld? Die vraag moet u beantwoorden.
43:54 Q: It is right what you say but my past hurts... V: Het klopt wat u zegt, maar de kwetsingen uit het verleden...
43:57 K: Which is what? Your past is the image which you have had about yourself. How extraordinary this is! Look, I am only interested in freeing myself from hurt – right? – and nothing else, I don’t want all kinds of theories, tell me how to be free of my hurt, if I have it. And that hurt remains in spite of everything else. I may go to Japan and Zen Buddhism and all the rest of it, but the thing is there inside, I can’t escape from it. I try to escape from it, it is there! What am I to do? K: Wat zijn dat? Uw verleden is het beeld dat u van uzelf heeft gehad. Wat is dit toch merkwaardig! Mijn enige interesse is dat ik mezelf van die gekwetstheid wil bevrijden en niets anders. Ik wil niet allerlei theorieën, vertel me hoe ik er vrij van kan zijn, als ik gekwetst ben. Want ondanks alles blijft die gekwetstheid. Al ga ik naar Japan om zenboeddhist te worden en noem maar op, toch kan ik niet ontsnappen aan dat gevoel in mij. Ik probeer eraan te ontsnappen, maar het is er altijd! Wat moet ik doen?
44:51 Q: You have to observe it. V: Je moet het observeren.
44:54 K: I'm putting that question to you to find out. What will you do? Because I see the necessity of being free from hurt because that brings all kinds of ugliness. So, I must be free from it, there must be freedom from it. What am I to do? K: Die vraag stel ik u. Zoek het uit. Wat gaat u doen? Want ik zie dat het nodig is om vrij te zijn van gekwetstheid, omdat het allerlei narigheid veroorzaakt. Ik moet er dus vrij van zijn, er moet vrijheid zijn van gekwetstheid. Wat moet ik doen?
45:22 Q: Why do you want to be free from it? V: Waarom wilt u er vrij van zijn?
45:25 K: Oh, sir, come on, I explained that, motive. I see the result of it – right? – and what am I to do? K: Kom, dat heb ik toch uitgelegd, het motief. Omdat ik het effect ervan zie en wat moet ik doen?
45:33 Q: Find out what gives the hurt its potency, what gives the memory its powerfulness. V: Uitzoeken waardoor gekwetstheid zo sterk is, wat maakt de herinnering zo krachtig.
45:39 K: Yes, the memory, the experience, the knowledge, which is the past, in the past there is that thing called ‘me’, the image, which has been hurt. Now, I am asking you what is one to do? Just look at it, first, before you answer. What is one to do? K: Ja, de herinnering, de ervaring, de kennis die het verleden is, en in het verleden zit datgene wat we het 'ik' noemen, het beeld dat gekwetst is. Nu vraag ik u: wat moet je doen? Kijk er eerst naar voordat u antwoord geeft. Wat moet je doen?
46:15 Q: Why this hurt continues. V: Waarom blijft die gekwetstheid bestaan?
46:19 K: Why this hurt continues? K: Waarom blijft die bestaan?
46:21 Q: Yes. How do I feel the hurt? V: Ja, hoe voel ik die gekwetstheid?
46:26 K: Why does this hurt continue? It is part of memory. One cannot wipe out memory, the experience of it or the knowledge of it. You can’t get rid of it. It is there. K: Waarom blijft die gekwetstheid bestaan? Het zit in het geheugen. Je kunt het geheugen niet wissen, de ervaring of de kennis ervan. Daar kun je je niet van ontdoen. Die is er nu eenmaal.
46:47 Q: But when you want to be free from the fear, you also have a motive. V: Maar als je vrij van angst wilt zijn, heb je ook een motief.
46:53 K: Sir, I explained to you. That is putting it quickly. Look, I have been hurt, for various reasons, and I see the result of those hurts and I see the importance that these hurts must go. What am I to do? K: Ik heb het u in het kort uitgelegd. Kijk, ik ben om verschillende redenen gekwetst en ik zie het effect daarvan en ik snap dat het belangrijk is dat die kwetsingen verdwijnen. Wat moet ik doen?
47:24 Q: I can only do something about the hurts when I'm different from the hurts. The question is, am I different from the hurts? We have already said that we are not different from the hurts, so I can’t do anything about the hurts. V: Ik kan er alleen iets aan doen als ik ervan verschil. De vraag is of ik verschil van de kwetsing? We hebben al gezegd dat er geen verschil is, dus ik kan niets aan de gekwetstheid doen.
47:37 K: No. The gentleman says, 'I am the hurt, the image is the hurt, there is no difference between the image and 'me', I am that image. And that image has been hurt. And as long as I try to do something about it, I am creating another image. Right? I wonder if you see that. K: Nee, die meneer zegt: 'Ik ben gekwetst, het beeld is gekwetst, er is geen verschil tussen het beeld en 'mij'. Ik ben dat beeld en dat beeld is gekwetst.' Zolang ik er iets aan probeer te doen, creëer ik een ander beeld. Nietwaar? Ik vraag me af of u dat ziet.
48:11 Q: But if the image is what is hurt, and you can’t separate yourself from your images, then you can’t free yourself from the hurt. V: Maar als het beeld wordt gekwetst en je kunt jezelf niet afscheiden van dat beeld, kun je je er niet van bevrijden.
48:18 K: Therefore, what happens? If I am the hurt – you're not meeting it – if I am the hurt and the image is not different from 'me', which means the observer is the observed, then what takes place? K: Dus wat gebeurt er als ik de kwetsing ben? - u gaat er niet mee aan de slag - als ik gekwetst ben en het beeld verschilt niet van 'mij', dat betekent dat de waarnemer het waargenomene is, wat gebeurt er dan?
48:37 Q: You stay with it. V: Je blijft erbij.
48:45 Q: If I see that, I stop dividing my mind. V: Als ik dat zie, houd ik op mijn geest te verdelen.
48:48 K: That’s right, sir. That’s right. If I see the truth that I am the image and the image is me, therefore, there is no division, then quite a different process takes place. Which is, there is only observation, not freedom from hurt. There is only observation. When you observe without the observer – if you will go into it – do you want me to go into this? Will you follow this? The observer is the past. Right? The observer is the memory, the experience, the knowledge, which is the past. So, with the past he is looking at everything. Right? With the past, as the observer, he is looking at the present. Therefore, between the present and the past there is a division created by the observer. You get it? So, there is conflict between the observer and that which he observes. He says, ‘I must change it, I must control it, I must suppress it, I must run away from it’ and so on, but when the observer is the observed that conflict comes to an end. And this is the most important thing to discover, this truth, that the experiencer is the experience. Right? The thinker is the thought. There is no thinker if there is no thought. So, the thinker is the thought. Though the thinker says, ‘I'm different’, but in actuality the thinker is the thought. Right? The experiencer is the experience. I'll show it to you, if you are willing to listen. K: Dat is waar. Als ik inzie dat ik het beeld ben en het beeld ben 'ik', is er zodoende geen verdeeldheid, dan vindt er een heel ander proces plaats. Dan is er alleen waarneming, geen vrijheid van gekwetstheid. Er is alleen waarneming. Als je waarneemt zonder de waarnemer - als u daarop in wilt gaan - wilt u dat ik daarop inga? Bent u geïnteresseerd? De waarnemer is het verleden. Nietwaar? De waarnemer is de herinnering, ervaring, kennis, die het verleden is. Hij bekijkt dus alles door middel van het verleden. Als waarnemer kijkt hij door middel van het verleden naar het heden. Daardoor wordt er tussen het heden en het verleden een scheiding aangebracht door de waarnemer. Begrijpt u het? Er is dus een conflict tussen de waarnemer en wat hij observeert. Hij zegt: 'Ik moet het veranderen, controleren, onderdrukken, ik moet ervoor wegrennen,' enzovoort, maar er is geen conflict als de waarnemer het waargenomene is. Dit is de belangrijkste ontdekking, deze waarheid, dat degene die ervaart dezelfde is als de ervaring. Nietwaar? De denker is de gedachte. Er is geen denker als er geen gedachten zijn. Dus de denker is de gedachte. Hoewel de denker zegt dat hij anders is, maar in werkelijkheid is de denker de gedachte. Nietwaar? De ervaarder is de ervaring. Ik zal het u laten zien, als u wilt luisteren.
51:34 I experience something. To know that I have experienced something I must recognise it, mustn’t I? Of course. I must know what it is. Otherwise, I can’t say, ‘I've experienced’. So, recognition implies the past, doesn’t it? The past, with its knowledge, with its memory, is the experience, and he says, ‘I'm experiencing something’. So, the experiencer is the experience. Till you see that we can’t move away from it. Look, the gods, the gods that you have created, human beings have created, whether in Christianity, Hinduism or whatever it is, those gods are the projections of one’s own thoughts, one’s own desires. Right? Do you accept that? If once you accept that, do you know what happens? You understand my question? The image that you have made of God is the image that you have built. God hasn’t made you into his image, but you have made God into your image. No? For God’s sake, this is so simple! No. You agree, but the whole Christianity, the whole world of religious thought is based on that. Once you see that, you deny the whole structure of thought in religious matters. Ik heb een ervaring. Om te weten dat ik iets heb ervaren, moet ik het herkennen, nietwaar? Ik moet natuurlijk weten wat het is. Anders kan ik niet zeggen dat ik het heb ervaren. Die herkenning betekent dat het verleden meedoet, nietwaar? Het verleden met de bijbehorende kennis en herinnering, is de ervaring, en hij zegt: 'Ik ervaar iets'. Degene die ervaart is dus de ervaring. Pas als je dat ziet kun je er afstand van nemen. Kijk, de goden die je hebt gecreëerd, die mensen hebben gecreëerd, in het christendom, het hindoeïsme of wat dan ook, die goden zijn de voortbrengselen van je eigen gedachten, je eigen verlangens. Nietwaar? Neem je dat aan? Als je dat eenmaal aanneemt, weet je wat er dan gebeurt? Begrijpt u mijn vraag? Het beeld dat je van God hebt gevormd, heb je zelf geconstrueerd. God heeft je niet naar zijn beeltenis geschapen, maar je hebt God naar je eigen beeltenis geschapen. Nee? In hemelsnaam, dit is zo eenvoudig! U bent het ermee eens, maar het hele christendom, de hele wereld van religieus denken, is daarop gebaseerd. Als je dat eenmaal ziet, verwerp je de hele structuur van het denken op religieus gebied.
53:53 So, the hurt is not different from 'me', the ‘me’ is the image, and that image gets hurt, so I am that image. Like anger is not different from me, I am anger. I might think I'm different but in actuality I am anger. So, do you see the truth of it, not the idea of it? The actual truth that when you are angry that anger is you. De gekwetstheid is dus niet iets anders dan 'ik', het 'ik' is het beeld en dat beeld wordt gekwetst, dus ik ben dat beeld. Zoals boosheid niet van mij verschilt, ik bén boosheid. Ik denk misschien dat ik anders ben, maar in werkelijkheid ben ik boosheid. Ziet u dat dit waar is, niet dat u het als idee ziet? De werkelijke waarheid dat als je boos bent, jij die boosheid bent.
54:38 Q: This means there is no 'I' to be angry. V: Dat betekent dat er geen 'ik' is om boos te zijn.
54:43 K: Don’t go off to other things. You don’t see the first principle of this, sir. When you are jealous, is that jealousy different from you? It is only different from you when you say, ‘I am justified in being jealous. It is right to be jealous, my wife...’ – you follow? Then, there is a division between the statement and the fact. So, the fact is that you are that feeling, which you call 'jealousy'. That's simple. Now, if that is an absolute truth which you see – you see, not I – then conflict comes to an end between the observer and the observed. K: Haal er geen andere dingen bij. U ziet het basisprincipe hiervan nog niet in. Als je jaloers bent, is die jaloezie dan iets anders dan jezelf? Dat is alleen zo als je zegt: 'Het is terecht dat ik jaloers ben. Ik ben terecht jaloers, want mijn vrouw...' begrijpt u? Dan is er een scheiding tussen wat je zegt en het feit. Het is een feit dat jij dat gevoel bent dat je jaloezie noemt. Dat is eenvoudig. Als dat nu een absolute waarheid is, die je inziet - die u inziet, niet ik - eindigt het conflict tussen de waarnemer en het waargenomene.
55:43 So, there is hurt and that hurt is 'me', and the ‘me’ is not different from the hurt. Therefore, what is to take place? All the energy which I have used in conflict between the observer and the observed is not wasted. Right? I wonder if you see this. I have wasted energy in dividing the observer and the observed, the ‘me’ and the not ‘me’. Right? I've wasted that energy in conflict, in suppression, in trying to run away from it and all the rest of it. But when I do not run away and I see the truth that the observer is the observed, then what takes place? Er is dus gekwetstheid en die gekwetstheid ben 'ik' en het 'ik' verschilt niet van de gekwetstheid. Wat gebeurt er dan? Alle energie die ik heb gebruikt in het conflict tussen waarnemer en waargenomene, wordt niet meer verspild. Ik vraag me af of u dat ziet. Energieverspilling door de waarnemer te scheiden van het waargenomene, het 'ik' en het niet 'ik'. Nietwaar? Ik heb energie verspild door het conflict, door onderdrukking, door ervoor weg te lopen en dergelijke. Maar als ik niet wegloop en de waarheid inzie dat de waarnemer het waargenomene is, wat gebeurt er dan?
56:48 Q: The energy is put into observation. V: Die energie gaat naar het waarnemen.
56:50 K: Then energy is observation. Right? So, I've found something: when there is complete energy there is no recording. You understand? When I give complete attention to your insult, there's no recording. It is only when I am not completely attentive there is recording. You get the point? Have you understood this simple truth? Sir, for God’s sake, get it! I have wasted my energy in conflict. I say, ‘I am not that hurt, I am different from that hurt’, therefore, I try to do something about that hurt. I try to run away from it, suppress it, resist it, isolate and so on. But when I discover the truth that I am that hurt, then I have gathered all that energy – which I have wasted – in observing ‘what is’. In observing ‘what is’ the thing undergoes a radical change. You have got it? So, there is no hurt, that is, no hurt from the past, either. So, with that complete attention, next time you call me a something or other it is not registered. Where there is complete attention, where there is complete energy of all the senses, there is no recording. K: Die energie ís dan waarneming. Nietwaar? Ik heb dus iets ontdekt: als er onverdeelde energie is, vindt er geen registratie plaats. Begrijpt u? Als ik onverdeelde aandacht geef aan je belediging, is er geen registratie. Die is er alleen wanneer ik niet volledig aandachtig ben. Heeft u het door? Heeft u deze simpele waarheid begrepen. In hemelsnaam, begrijp dit toch! Ik heb energie verspild in het conflict. Ik zeg: 'Die gekwetstheid ben ik niet, ik ben anders,' en daarom probeer ik iets aan die kwetsing te doen. Ik probeer ervoor weg te rennen, het te onderdrukken, weerstand te bieden, mezelf te isoleren enzovoort. Maar als ik de waarheid ontdek dat ik gekwetstheid ben, concentreer ik alle die energie - die ik eerst had verspild - in de waarneming van 'wat is'. Tijdens het waarnemen van 'wat is', ondergaat het een radicale verandering. Hebt u het begrepen? Dus er is geen gekwetstheid, ook niet van het verleden. Als die volledige aandacht er is, wordt het de volgende keer dat u me voor iets uitmaakt, niet meer geregistreerd Als er volledige aandacht is, als alle zintuigen hun volledige energie gebruiken, vindt er geen registratie plaats.
58:55 Q: What is the source of the attention? V: Wat is de bron van aandacht?
59:01 K: There is no source of attention. First sir, please, don’t bring in that question, yet. Do you see this thing? This marvellous thing, sir, so simple. Traditionally, we are trained in this formula, that is, I am different from that. Right? I am different from my anger, my God is different from me, my belief and so on. That is, we traditionally accept that the experiencer is different from the experience, and so there is a constant division and conflict. Where there is division, there must be conflict. Right? Do you see that? Nationally, religiously, economically, socially, wherever there is a division, there must be conflict. That is a law. K: Er is geen bron van aandacht. Breng alstublieft die vraag nog niet in. Ziet u dit? Het is schitterend en zo eenvoudig. Door de traditie zijn we getraind in het rotsvaste idee dat ik anders ben dan dat. Nietwaar? Ik ben anders dan mijn boosheid, mijn God verschilt van 'mij', mijn geloof enzovoort. We nemen traditiegetrouw aan dat degene die ervaart, verschilt van de ervaring en dus is er voortdurend verdeeldheid en conflict. Waar verdeeldheid is, moet er conflict zijn. Nietwaar? Ziet u dat? Of die nu nationaal, religieus, economisch of sociaal is, waar verdeeldheid is, moet er conflict zijn. Dat is een wetmatigheid.
1:00:23 And here I am. I have been hurt and traditionally I've said, 'I am different from the hurt', therefore, I will do something about the hurt – run away from it, escape from it, justify it, build a wall of resistance, and so on and so on, which are all wastage of energy. And when there is a perception that the observer is the observed, the wound is the ‘me’, then I don’t waste any energy. With that energy I observe, which is complete attention. Now, if you give complete attention, if I flatter you it has no meaning, or if I insult you it has no meaning. Now, can you do it at the moment of insult, not afterwards? You understand? En hier ben ik. Ik ben gekwetst en uit traditie zeg ik dat ik verschil van die gekwetstheid, en daarom ga ik er iets aan doen - ik loop ervoor weg, ontsnap eraan, praat het goed, bouw een muur van verzet om me heen, enzovoort, wat allemaal verspilling van energie is. Als er het inzicht is dat de waarnemer het waargenomene is, dat de verwonding het 'ik' is, verspil ik helemaal geen energie. Met die energie neem ik waar, wat volledige aandacht is. Als je er je volledige aandacht aan geeft en ik hemel je op, dan betekent dat niets, en als ik je beledig, betekent dat ook niets. Kun je dat doen op het moment dat iemand je beledigt, niet achteraf? Begrijpt u dat?
1:01:35 Q: (In French) V: (in het Frans)
1:02:10 K: If you give your attention, there is no hurt, or the mark of flattery. You understand? That means you have to go very deeply, as the questioner points out, into the whole problem of consciousness. Where the building of images goes on, where in the unconscious, deep layers of one's mind, the image-building is going on. I may say, ‘Yes, I have no image’, but down there there are images. So, can I be conscious, can I be aware of the totality of my consciousness, the hidden as well as the open? The total area, field of my consciousness, can I be aware of the totality of it? Let me finish. You can question me afterwards. We are used to dividing consciousness into the upper and lower: subconscious, conscious. This division takes place because of thought. Thought is fragmentary because thought is the result of time, time being memory, time being the past, therefore thought is fragmentary. Right? I wonder if you see that. So, the fragment can never see the whole. And we say, unless there is an observation of the whole, there can never be freedom from that. Can I observe, can a human being observe the total content of consciousness, the total, not one segment, or one part, or partial, the totality of consciousness? The totality of consciousness is all that it contains, naturally: attachments, desires, the images which thought has put there, the sorrows, the pains, the anxiety – you follow? – the whole human endeavour, all human sorrow, misery, confusion, chaos, all that, at one glance. Can you see that as a whole? Can you see the tent – please, listen – see the tent as a whole? Look at it, look at that tent and see if you can see the whole of it. I can see the whole of it, what is inside. I can’t see the whole of it on the outside. You understand? I wonder if you grasp this. I can see this in its entirety, it's fairly simple. But I can’t see what is the outside of it. So, I can only see something entirely if I understand space. Is this too difficult? Can I go on? You see, I'm talking, you are not joining me. I can see the totality of something when I have space. Right? I can only see the tent from the inside, the whole of it, but I can’t see the tent from the outside. To see the whole of it, I must not only observe the inside but the outside. Naturally. K: Als u er aandacht aan schenkt, is er geen gekwetstheid en laat vleierij geen spoor na. Je moet je dus verdiepen, zoals de vraagsteller zegt, in het hele probleem van het bewustzijn, waar de beeldvorming plaatsvindt, waar in de onbewuste diepe lagen van de geest de beeldvorming plaatsvindt. Ik kan wel zeggen dat ik geen beelden heb, maar ze zijn er daar in de diepte. Dus kan ik daarvan bewust zijn, kan ik de totaliteit van mijn bewustzijn gewaar zijn, zowel het verborgene als wat zichtbaar is. Het hele veld van mijn bewustzijn, van kan ik daar in zijn geheel bewust zijn? Laat me dit afmaken. U kunt daarna vragen stellen. We zijn gewend om het bewustzijn te verdelen in boven en onder, het onderbewuste en het bewuste. Die verdeling komt door het denken. Het denken is fragmentarisch, omdat denken het product van tijd is, tijd die herinnering is, tijd die het verleden is, en daarom is het denken fragmentarisch, nietwaar? Ik vraag me af of u dat zien. Het fragment kan dus nooit het geheel zien. Zoals we zeiden, als er geen observatie van het geheel is, kunnen we er nooit vrij van zijn. Kan ik, kan een mens de gehele inhoud van het bewustzijn observeren, het geheel, niet een stukje of een onderdeel, gedeeltelijk, maar het geheel van het bewustzijn. Het geheel van het bewustzijn is natuurlijk alles wat het bevat: gehechtheden, verlangens, beelden die het denken erin heeft gestopt, het verdriet, de pijn, de zorgen - volgt u dat? - het hele menselijke geploeter, al het verdriet, de ellende, de verwarring, chaos, dat alles in een oogopslag zien. Kunt u het als een geheel zien? Kunt u de tent in zijn geheel zien? Kijk naar die tent en kijk of je die in zijn geheel kunt zien. Ik kan het geheel ervan zien, de binnenkant ervan. Ik kan niet de hele buitenkant zien. Begrijpt u? Ik vraag me af of u dat snapt. Ik kan deze tent in zijn geheel zien, dat is nogal eenvoudig. Maar ik kan de buitenkant niet zien. Ik kan alleen iets in zijn geheel zien als ik begrijp wat ruimte is. Is dit te moeilijk? Kan ik doorgaan? Kijk, ik ben aan het woord, jullie doen niet mee. Ik kan het geheel van iets zien als ik ruimte heb. Ik kan de tent alleen van binnen zien, in zijn geheel, maar ik kan de tent niet van buiten zien. Om het geheel te zien moet ik niet alleen de binnenkant bekijken, maar de buitenkant. Dat spreekt vanzelf.
1:07:12 Q: If you see the whole? V: Als je het geheel ziet?
1:07:13 K: That's the whole. Just a minute, just a minute. So, I must find out to observe this human consciousness. To see it as a whole, there must be space, mustn’t it? To look at anything, to look at you, I must have space between you and me. If I am right up against you, I can’t see you. Right? So, I must have space. What is space? Are you interested in this? What is space? If there is a centre, the space is limited. You may extend it as far as possible, but it's still limited if there is a centre. If there is no centre, space is immense. Right? We measure space from the centre to the circumference, but if there is no centre there is no measurement. Ah! Get it? There is no measurement. So, when there is no measurement what have you, as your consciousness? I wonder if you see it. Don’t state it yet, don’t state it. K: Dat is het geheel. Wacht even. Dus om het menselijk bewustzijn te observeren, moet ik uitzoeken, om het als geheel te zien, moet er ruimte zijn, nietwaar? Om naar iets te kijken, naar u, moet er ruimte zijn tussen ons. Als ik vlak voor uw neus sta, kan ik u niet zien. Nietwaar? Ik moet dus ruimte hebben. Wat is ruimte? Bent u hierin geïnteresseerd? Wat is ruimte? Als er een centrum is, is de ruimte beperkt. Je kunt die zo groot mogelijk maken, maar die is nog steeds beperkt als er een centrum is. Als er geen centrum is, is de ruimte immens. Nietwaar? We meten de ruimte vanaf het centrum tot de omtrek van de cirkel, maar als er geen centrum is, is er geen meten. Begrijpt u het? Dan is er geen meten. Als er geen meten is, wat heb je dan als jouw bewustzijn? Ik vraag me af of u dit ziet. Zeg het nog niet.
1:09:21 Look, I am attached to my furniture. There is a very nice table in my room at Brockwood, a beautiful table. I am very attached to it – if I am, I’m just saying – I'm not, but if I am attached to it, it is a measurement, isn’t it? I wonder if you see it. I am attached. I don’t want you to touch it, I don’t want you to harm it, no sunlight must come on it. You follow? So, where there is a measurement as attachment, the space is very limited. Of course, sir. Because I'm measuring from my centre of pleasure to that table, and that measurement limits it. Right? If there is no measure, which is from the centre to the table, then there is vast space. Right? Is that so with you? Don’t agree. Is that so with you, that there is no centre? And if there is no centre, you see the whole of consciousness. I wonder if you do. It is marvellous, I am just… Look, I'm getting excited about this, I must calm down. Kijk, ik ben gehecht aan mijn meubels. Er staat een heel mooie tafel in mijn kamer in Brockwood, een prachtige tafel, ik ben er erg gehecht aan - stel dat - het is niet zo. Maar als ik er gehecht aan ben, is dat meten, nietwaar? Ziet u dat? Ik ben gehecht. Ik wil niet dat u er aankomt of dat u het beschadigt, er mag geen zonlicht op komen. Begrijpt u? Dus waar meten is in de vorm van gehechtheid, is de ruimte erg beperkt. Natuurlijk. Omdat ik de ruimte afmeet vanaf mijn centrum van genot tot aan die tafel, en dat meten beperkt de ruimte. Nietwaar? Als er geen afmeten is van het centrum naar de tafel, is er een enorme ruimte. Nietwaar? Is dat bij u ook zo? Stem er niet mee in. Is dat bij u ook zo, dat er geen centrum is? En als er geen centrum is, zie je je bewustzijn in zijn geheel. Ik vraag me af of u dat ziet. Het is schitterend, het is... Hier word ik erg enthousiast van, ik moet rustiger worden.
1:11:24 Measurement, we said, is thought. Measurement is a process of time, from here to that table. That is, thought is a movement in time – right? – in time as measure, from me to that. If that movement is not then what is my consciousness made up of? Nothing! I wonder if you see all this. No, you don’t see it. This is too difficult, you can’t see this. Meten, zeiden we, is denken. Meten is een proces van tijd, van hier naar die tafel. Dat wil zeggen, denken is een beweging in de tijd, in de vorm van het afmeten van mij tot aan dat voorwerp. Als die beweging er niet is, waar bestaat mijn bewustzijn dan uit? Niets! Ik vraag me af of u dit ziet. Nee, u ziet het niet. Dit is te moeilijk.
1:12:20 Q: If there is no centre, then is there a whole, is there a part? V: Als er geen centrum is, is er dan een geheel of een deel?
1:12:28 K: When there is no measurement then there is the whole. Just a minute, I'll show it to you in a minute, in a different way. Human consciousness is from a centre, isn’t it? I am attached to that: my family, my house, my anger, my jealousy, my hope – from a centre the whole of consciousness is built. No? I am attached to that furniture, I am attached to that house, I am attached to that belief, to that idea, and my sorrow. You follow? Always from a centre moving out. That is my consciousness. Look at your own, it is simple. And that consciousness is divided into the unconscious and conscious, which the western world has done, and the eastern world does it in a different way, that's irrelevant. So, as long as this division exists there must be measurement, right? I wonder if you see that. Then I begin to examine what is inside, underneath. I wonder if you see. So, when there is no measurement, there is no centre, and therefore the consciousness which human beings have known disappears and then there is a totally different dimension a boundless dimension, because there is no measure. So, as long as there is measurement, space is very limited, from me to that table, because it is very narrow. But if there is no table or the centre, space is immense. K: Als er geen meten is, is er het geheel. Wacht even, ik laat het u zo op een andere manier zien. Het menselijk bewustzijn gaat uit van een centrum, nietwaar? Daar ben ik aan gehecht: mijn familie, mijn huis, boosheid, jaloezie, mijn hoop - het hele bewustzijn wordt vanuit het centrum gevormd. Nee? Ik ben gehecht aan die meubels, ik ben gehecht aan dat huis, aan dat geloof, dat idee, aan mijn verdriet. Volgt u dat? De beweging gaat altijd uit van het centrum. Dat is mijn bewustzijn. Kijk naar dat van u. Het is simpel. Dat bewustzijn wordt verdeeld in het onbewuste en bewuste, wat de westerse wereld heeft gedaan, en de oosterse wereld doet het weer anders, maar dat is niet belangrijk. Zolang die verdeling bestaat, moet er wel afmeten zijn. Ik vraag me af of u dat ziet. Dan begin ik te onderzoeken wat er van binnen, daaronder zit, Ik vraag me af of u dat ziet. Dus als er geen afmeten is, is er geen centrum, en daardoor verdwijnt het bewustzijn zoals mensen dat kennen en is er een volkomen andere dimensie, een grenzeloze dimensie, omdat er geen afmeten is. Zolang er meten is, is de ruimte erg beperkt, van mij naar die tafel, dat is erg krap. Maar als er geen tafel of centrum is, is de ruimte immens groot.
1:14:46 Now, can the mind observe the totality of consciousness? And it can only observe when there is no centre saying, ‘This is right, this is wrong, this should be, this should not be’. You follow? I don’t think you get this. Do you get it, sir? Kan nu de geest het bewustzijn in zijn geheel observeren? Dat kan het alleen als er geen centrum is dat zegt: 'Dit is goed, dit is verkeerd, dit moet zo, dit moet niet zo.' Volgt u dat? Ik denk niet dat u dit begrijpt. Begrijpt u het?
1:15:10 Have I answered your question? That is, your question was, why human beings are so enclosed, self-enclosed, why they have built a wall around themselves, why they never flower and in the flowering end, end to attachments – you follow? – all that, why? And we took one part of that, which is human beings are hurt, and they think that hurt is different from 'me'. The ‘me’ then says, ‘I'm different, therefore, I'm going to control that hurt, I'm going to change it, I'm going to suppress it, I'm going to run away from it, this is ugly, this shouldn’t be’. But when the ‘me’ is that image, and that image is the hurt then I have all that energy, which I have wasted, to look at that hurt. And when there is complete energy in that observation, there is no hurt, naturally. Heb ik uw vraag beantwoord? U vroeg waarom mensen zo opgesloten zitten in zichzelf, waarom ze een muur om zich heen hebben gebouwd, waarom ze nooit tot bloei komen en daarmee een eind maken aan hun gehechtheden. Begrijpt u? Waarom? Dat hebben we gedeeltelijk besproken, namelijk dat mensen gekwetst zijn en denken dat die gekwetstheid anders is dan 'ik'. Het 'ik' zegt dan: 'Ik ben anders. Daarom ga ik die gekwetstheid beheersen, ga ik die veranderen, onderdrukken, ervoor weg lopen, want die is akelig en zou er niet moeten zijn.' Maar als het 'ik' dat beeld is en dat beeld is gekwetst, beschik ik over alle energie die ik eerst had verspild om naar die gekwetstheid te kijken. En als alle energie naar dat observeren gaat, is er natuurlijk geen gekwetstheid.
1:16:31 Q: I don’t understand that, sir. V: Dat begrijp ik niet.
1:16:40 K: You don’t understand. Is it a question of English? I will try and put it differently. Is the world different from you? K: U begrijpt het niet. Komt het door het Engels? Ik zal het anders formuleren. Is de wereld anders dan u?
1:17:02 Q: No, sir.

K: No, don’t answer me, please. This is not a school examination! Don’t answer me, please. Is the world different from you as a human being? The world which is outside, not the physical world only, but the psychological world, the world of anger, the world of violence, the world of sorrow, the world of pleasure, the world of nationalities, the world of religious differences and beliefs, is that different from you? No, see the truth of it, not the verbal description, the truth of the matter. Go to India, or Japan, or Asia, or America, human beings may put on trousers, or put on kimonos, or dhotis in India, or this or that, but there essentially, deep down they have sorrow, anxiety, misery, uncertainty – you follow? – the agony of human existence is the same right through. So, you are the world and the world is you! That's a truth! Do you see that? Or do you say, ‘No, I'm different from that Indian’ – psychologically? Of course, you're different, you are a woman or a man, lighter skin, dark hair, brown, white, or socially, have more food, more clothes, whatever it is, but inwardly, deep down we have the same agony going on. So, you are the world. Do you see that? Do you know what happens when you say, you are the world and the world is you? It gives you tremendous strength, tremendous vitality – you understand? – because then you're not ‘me’ alone fighting the rest of the world. You understand this? Then you are not… In the generalisation there is vitality, if you know how to see the generalisation actually. 		V: Nee.

K: Geef geen antwoord. Dit is geen schoolexamen! Geef alstublieft geen antwoord. Is de wereld ander dan u als mens? De wereld daarbuiten, niet alleen de fysieke wereld, maar de psychologische wereld, de wereld van boosheid, de wereld van geweld, verdriet, genot, nationaliteiten, religieuze verschillen en geloven, is die anders dan u? Zie de waarheid ervan, niet de beschrijving in woorden, de waarheid ervan. Ga naar India of Japan of Azië of Amerika, mensen dragen een broek of een kimono of een dhoti in India, of wat dan ook, maar in wezen, diep van binnen, zijn ze verdrietig, angstig, ongelukkig, onzeker - begrijpt u? - de pijn van het menselijk bestaan is overal hetzelfde. Dus jij bent de wereld en de wereld ben jij! Dat is een waarheid! Ziet u dat? Of zegt u: 'Nee, psychologisch gezien verschil ik van die Indiër.' Natuurlijk bent u anders, u bent een vrouw of man, uw huid is lichter, uw haar is donker of bruin of grijs, of in sociaal opzicht heeft u meer eten, meer kleren of wat dan ook, maar innerlijk, diep van binnen is onze pijn hetzelfde. Dus jij bent de wereld. Zie je dat? Weet je wat er gebeurt als je zegt dat jij de wereld bent en de wereld ben jij? Het geeft je enorm veel kracht en levenslust - begrijp je - omdat je niet meer 'ik' bent die alleen vecht tegen de rest van de wereld. Begrijpt u? Dan ben je niet... In de generalisering ligt er levenslust, als je weet hoe je de generalisering werkelijk moet zien.
1:19:47 So, in the same way the world is you, and you are the world. You are the experiencer and you think you are different from the experience. Again, that's our prejudice, our tradition, our education. Whereas, you are that experience, the experience is not different from the experiencer, therefore, there is no searching for experience, you understand? You are free of experience, then. And a mind is free of experience only when it is a light to itself, you understand? Which is truth. Got it? What is the time?

Q: It's five to twelve. 		Op dezelfde manier ben jij de wereld en de wereld ben jij. Jij bent degene die ervaart en denkt dat je verschilt van de ervaring. Ook dat is weer ons vooroordeel, onze traditie, onze opvoeding. Terwijl jij die ervaring bent, de ervaring verschilt niet van degene die ervaart, en daarom ga je niet op zoek naar ervaring. Begrijpt u? Dan ben je vrij van ervaring. Een geest is alleen vrij van ervaring als hij een licht is voor zichzelf, begrijpt u? En dat is de waarheid. Duidelijk? Hoe laat is het?

V: Vijf voor twaalf.
1:20:38 K: Oh, my gosh! The questioner wants to know – this is the last question, please, in five minutes we must stop – wants to know about T.M. – the good old stuff! Transcendental Meditation. Please, we are looking at it objectively. We're not condemning it, we are not putting it aside, but looking at it. The word 'mantra', which is involved in Transcendental Meditation, 'mantra' means a form, a formula, a series of words that will help to bring about concentration. The root meaning of that word, 'mantra', the root meaning of that word is to help to bring about concentration, through a picture, through a word, through a repetition of something, a formula, is to help you to bring concentration. K: Och, hemel! De vraagsteller wil weten - en dat is de laatste vraag, want we stoppen over vijf minuten - wil iets weten over TM, die vraag komt telkens terug! Transcendente meditatie. We bekijken het objectief. We veroordelen het niet en schuiven het niet opzij, maar kijken ernaar. Het woord 'mantra' dat een rol speelt bij transcendente meditatie, betekent een systeem, formule, serie woorden die helpen om je te concentreren. De oorspronkelijke betekenis van dat woord 'mantra' is: hulp bij het concentreren door middel van een afbeelding, een woord, een herhaling, een formule die je helpt om je te concentreren.
1:22:10 Q: The technique is different. It's not a concentration. V: De techniek is anders. Geen concentratie.
1:22:17 K: Please, sir, I said, the root meaning of the word. K: Ik zei: de oorspronkelijke betekenis van het woord.
1:22:20 Q: OK.

K: My God! The root meaning. Please, sir, don’t take sides. You may be a transcendental meditative person or whatever it is, don’t take sides. We are looking at it. So, the root meaning of that word is to bring about concentration, to help through words, through sentences. Concentration is bringing all your energy to a certain point and resisting any encroachment on that point. To concentrate on a book, or on a page, means I resist every other movement. Right? I am not saying about Transcendental Meditation, I'm just saying what is implied in concentration. Put away every other thought but this particular thought. And in that way there is a division: concentration and non-concentration. You follow? I concentrate for ten minutes and resist every other encroachment and therefore I create a division. That's implied in concentration. And in various forms of concentration there is the controller and the controlled. Right? I try to control my thought. Which is, the controller is different from that which he controls. What he is controlling is the other thoughts, and the controller is also part of thought. So, when you see the truth that the controller is the controlled, the whole phenomenon of concentration undergoes a total change. 		V: Oké.

K: Mijn hemel! De oorspronkelijke betekenis. Oordeel alstublieft niet. Misschien bent u iemand die aan transcendente meditatie doet, maar oordeel niet. We kijken ernaar. De oorspronkelijke betekenis is dus dat het concentratie bevordert door middel van woorden, door middel van zinnen. Concentreren is het richten van al je energie op een bepaald punt en het weerstaan van elke inbreuk daarop. Je concentreren op een boek of op een pagina betekent dat ik elke andere beweging weersta. Nietwaar? Ik zeg dat niet over transcendente meditatie. Ik zeg alleen wat concentratie inhoudt. Zet elke gedachte opzij behalve deze ene gedachte. Op die manier is er verdeeldheid: concentratie en geen concentratie. Volgt u dat? Ik concentreer me tien minuten en verzet me tegen elke inbreuk daarop en dus schep ik verdeeldheid. Dat houdt concentratie in. In de uiteenlopende vormen van concentratie heb je degene die beheerst en dat wat beheerst wordt. Nietwaar? Ik probeer mijn gedachten te beheersen. Dus degene die beheerst, verschilt van wat beheerst wordt. Wat hij beheerst zijn de andere gedachten maar de beheerser maakt ook deel uit van het denken. Als je inziet dat de beheerser het beheerste is, verandert het hele verschijnsel 'concentratie' volledig.
1:24:52 Now, in this Transcendental Meditation, the word ‘transcendental’ is an unfortunate word because it means to transcend all human conflicts, transcend above everything else. That's the implication: to transcend, to go beyond. Now, by repeating certain words, first, loud, second, silently, third, repeat without the word so that the mind becomes more and more quiet. The idea being: through constant repetition of a certain word you reduce the mind to be quiet. This is the idea of mantra and all the rest of it, to make the mind quiet. Which is, through a method, through a system, through somebody saying, ‘Do this and you will get that’. The authority and acceptance of authority and gaining something. As we said earlier, in spiritual matters, there is no authority because you have to be a light to yourself. There is no guru. There is no teacher. There is no leader. Bij deze transcendente meditatie is het woord 'transcendent' ongelukkig gekozen, omdat het betekent dat je boven alle menselijke conflicten uitstijgt, dat je boven al het andere uitstijgt. Dat houdt het in: overstijgen, ergens aan voorbij gaan. Door bepaalde woorden te herhalen, eerst hardop, daarna in stilte en tenslotte zonder het woord, zodat de geest steeds kalmer wordt. Het idee is dat je door telkens een bepaald woord te herhalen de werking van de geest afzwakt en hem rustig maakt. Dit is het idee van een mantra en wat daarbij hoort, om de geest rustig te maken. Dat wil zeggen, door een methode, door een systeem, door iemand die zegt: 'Als je dit doet, krijg je dat.' Gezag en het aannemen van dat gezag en er iets door verkrijgen. Zoals we al eerder zeiden, is er in spirituele zaken geen gezag, omdat je een licht voor jezelf moet zijn. Er is geen goeroe, geen leraar, geen leider.
1:26:37 Q: You don’t need to accept any leader if you practise Transcendental Meditation. You become calm, very soothed and very natural. And my experience is, I was reading Krishnamurti many years and I checked it. I was reading Krishnamurti before I was practising Transcendental Meditation, and it was very beautiful. And then I read Krishnamurti after twenty minutes of Transcendental meditation and it was much more than twice as beautiful. There is a growth of sensitivity during Transcendental Meditation, you haven’t got any goal during Transcendental Meditation. You just watch the mantra like you watch the river, and as the mantra has no meaning, neither the past nor the future extends, so that you learn to live right in the moment. And when I read Krishnamurti the first time I always wanted to tell him that it's just what he wants us to live, we learn it very naturally, without accepting any authority if we practise Transcendental Meditation. It's not something different from what Krishnamurti is teaching us. It's a misunderstanding – it's not suppression, it's not control, it's very natural and that's the uniqueness. There is nothing different. V: Je hebt geen leider nodig als je transcendente meditatie beoefent. Je wordt er rustig en erg kalm van op een natuurlijke manier. Mijn ervaring ermee is dat ik al jaren Krishnamurti las, ik heb het uitgeprobeerd, ik las Krishnamurti voordat ik transcendente meditatie beoefende en het was heel mooi. En daarna las ik Krishnamurti na twintig minuten transcendente meditatie en het was nog twee keer zo mooi. Door de transcendente meditatie neemt je gevoeligheid toe, je hebt er geen doel mee, je kijkt naar de mantra zoals je naar de rivier kijkt, en omdat de mantra geen betekenis heeft, vallen het verleden en de toekomst weg, zodat je in het moment leert te leven. Toen ik Krishnamurti voor het eerst las, wilde ik hem altijd vertellen dat dat precies is hoe hij wil dat we leven, dat we het op een natuurlijke manier leren zonder gezag te aanvaarden, als we transcendente meditatie beoefenen. Het is niet iets anders dan wat Krishnamurti ons leert. Het is een misverstand. - geen onderdrukking, geen beheersing, het is heel natuurlijk en daarom uniek. Er is geen verschil.
1:28:08 K: I am afraid it is a great deal of difference, sir. Forgive me for contradicting you. K: Ik ben bang dat er een groot verschil is. Neem me niet kwalijk dat ik u tegenspreek.
1:28:16 Q: My love towards you is due to Transcendental Meditation, I'm sure. V: Mijn liefde voor u heb ik te danken aan transcendente meditatie.
1:28:22 K: You are sure I did Transcendental Meditation? K: U weet zeker dat ik transcendente meditatie heb gedaan?
1:28:25 Q: No. My joy to read your books. V: Nee. Ik geniet van uw boeken.
1:28:30 K: Don’t read the books! Sir, you're not getting what I'm talking about. Look, the first principle in a religious life is no authority, which implies that you must be a light to yourself, therefore non-dependence on anything – gurus, mantras, books, persons, ideas, nothing! That means to be a light to yourself it implies that you have to be totally alone. The word 'alone' means all one. You understand, sir? The meaning of that word ‘alone’ means all one, all made into one. Oh, you people don’t know all these things! K: Lees die boeken niet! U begrijpt niet waar ik het over heb. Het belangrijkste in een religieus leven is het ontbreken van gezag, wat inhoudt dat u een licht voor uzelf moet zijn en dus van niets afhankelijk - van goeroes, mantra's, boeken, mensen, ideeën, van niets! Dat betekent het om een licht voor jezelf te zijn. Het betekent dat je helemaal alleen bent. Het woord 'alleen' betekent al-een. Begrijpt u dat? Het woord 'alleen' betekent al-een, alles in één. O, jullie weten al die dingen niet.
1:29:39 So, when you are alone in that sense, you have abundance of compassion therefore you are a light to yourself, then you can forget all the gods, all the mantras, all the teachers, nothing matters. But we are afraid to stand alone, to be a light to ourselves, making mistakes, failures, find yourself to have a light to yourself. That demands great attention, great care, and you can’t get attention, love, care through books, through people, mantras, nothing. Als je dus op die manier alleen bent, is er een overvloed aan compassie en daarom ben je een licht voor jezelf. Dan kun je alle goden, alle mantra's, alle leraren vergeten, dan is dat niet meer belangrijk. Maar we zijn bang om alleen te staan, om een licht voor onszelf te zijn. Zoek uit door fouten te maken, te falen of je een licht voor jezelf kunt zijn. Dat vereist veel aandacht, veel zorg, en je kunt geen aandacht, liefde en zorg krijgen via boeken, mensen of mantra's, via niets.
1:30:28 Q: I think your books have great value. V: Ik denk dat uw boeken heel waardevol zijn.