Krishnamurti Subtitles home


SA76D4 - Een licht voor jezelf zijn
Vierde openbare discussie
Saanen, Zwitserland
31 juli 1976



0:24 Zoals ik gisteren zei, en ook in eerdere toespraken, denk ik dat het belangrijk is, als ik er nogmaals op mag wijzen, dat je een licht voor jezelf zou moeten zijn en niet iemand zou moeten volgen. In de technische wereld moet dat natuurlijk wel, daar moet je iets accepteren en allerlei dingen doen, maar in de wereld van de geest, of als je het woord 'ziel' wilt gebruiken, wordt dat licht door autoriteit misvormd, geruïneerd terwijl je dat in jezelf moet vinden. Waarheid is iets wat je niet via een ander kunt vinden, noch via welke techniek dan ook. En je merkt steeds meer over de hele wereld, doordat de technologische wereld zich zo sterk ontwikkelt, dat we denken dat dezelfde soort technologie toegepast kan worden op onszelf, voor ons psychologische welzijn. Dus zijn we geneigd te denken, te voelen of te accepteren dat er een soort techniek nodig is voor een diepzinnig begrip, voor een inzicht of om bij die waarheid te komen. Dus ik wil er deze ochtend nogmaals op wijzen dat je extra voorzichtig moet zijn en op psychologisch gebied van niemand iets aan moet nemen, maar het bij jezelf moet onderzoeken, als je tenminste serieus bent. Vandaaruit kun je heel veel leren, want jij bent de wereld, zoals ik zei, en als we weten hoe we het boek van onszelf moeten lezen zal je alles vinden.
3:05 Welnu, waar zullen we het...
3:07 Vraagsteller: Meneer, kunnen we het deze ochtend hebben over energie?
3:13 K: Energie? Kunnen we het over energie hebben?
3:17 V: Meneer, kunnen we het over zelfbedrog hebben?
3:20 K: Zelfbedrog? Kunnen we het over zelfbedrog hebben en daar bewust van zijn?
3:35 V: (Onhoorbaar)
3:57 K: Als ik mijn verdriet zie, ieders verdriet, verdwijnt het. Zou u daar wat verder op in willen gaan? Dat is de vraag.
4:10 V: Hoe denkt u over zelfmoord?
4:21 K: Hoe denk ik over zelfmoord. Hoe ik persoonlijk over zelfmoord denk? En waarover zou u nog meer willen...?
4:36 V: Kunnen we verder praten over een licht zijn voor jezelf?
4:43 K: Kunnen we verder praten of een dialoog voeren over een licht zijn voor jezelf? Zullen we daarmee beginnen? En misschien nemen we daarbij al die andere vragen mee.
5:08 Wat betekent het om een licht voor jezelf te zijn? Zullen we bij het begin beginnen? Op dit moment zijn we geen licht voor onszelf. Dat is een feit, nietwaar? We zijn verward - politiek, religieus, in al onze relaties met elkaar bevindt zich een bepaalde spanning, verwarring, conflict, en vandaaruit dit vraagstuk van verdriet, enzovoort. Mensen zijn dus over de hele wereld ontzettend in verwarring. Er zijn zoveel raadgevers, zoveel filosofieën, zoveel goeroes met hun systemen, die iets beweren en je willen overhalen, in de hoop dat je kiest voor het juiste... enzovoort. Er is dus zowel innerlijk als uiterlijk enorm veel verwarring, Dat is een feit. Zullen we vandaaruit beginnen?
6:28 Veel mensen over de hele wereld denken of beweren dat dit licht, deze wijsheid of deze waarheid, God, welke naam je er ook aan wilt geven, in elk mens aanwezig is. Dat is een aanname, een theorie, een traditiegetrouwe aanname van wat iemand heeft beweerd of omdat je zo bent geconditioneerd, heb je het aangenomen. Het feit is dus dat we zeer verward zijn. Zullen we vanuit die basis beginnen? Soms zijn we misschien niet verward, soms zien we de dingen zeer helder, maar als we dat inzicht hebben wordt het een herinnering die we ons willen toe-eigenen, waar we aan vast willen houden en waar we voor willen vechten om het terug te krijgen. Maar bij alle mensen, waar ze ook wonen, in welk klimaat of welke omstandigheden ook, kom je deze staat van verwarring tegen. Vanuit dat feit kunnen we beginnen. Als we een licht voor onszelf zouden zijn, zou er geen conflict bestaan. Nietwaar? Dus we moeten beginnen met wat er zich werkelijk afspeelt.
8:20 Natuurlijk, als er sprake is van verwarring, zal iedere keuze die we vanuit die verwarring maken, nog steeds verward zijn. Nietwaar? Vanuit mijn verwarring - stel dat ik verward ben - kies ik een bepaald pad, een bepaalde richting, een bepaalde goeroe, een bepaalde activiteit. Want ik ben verward en wat ik ook kies vanuit de verwarring zal eveneens verwarrend zijn. Ik denk dat dat ook een feit is. Het wordt dus belangrijk om niet te kiezen. Ik vraag me af of we dat begrijpen. Het niet volgen van een bepaalde richting of pad, een systeem of methode, een goeroe of wat dan ook, want het leidt ons tot nog grotere verwarring, nog grotere verdeeldheid, wat er nu plaatsvindt in de wereld - je hebt jullie goeroes, die van mij en die van hen, de mijne is beter dan de jouwe, de mijne weet meer dan de jouwe, begrijpt u, deze strijd speelt zich bij ons allemaal af.
10:03 Dus om licht voor jezelf te vinden - handelen vanuit verwarring leidt tot meer verwarring. Nietwaar? Kunnen we dit niet accepteren, maar als een feit zien. Dan is het alsof de lamme de blinde leidt. Het lijkt me dat als eerste vereiste is dat je vrij bent van het verlangen om de waarheid te achterhalen, iets te vinden dat van het 'wat is' verwijderd is. Nietwaar? Hebben we contact met elkaar? Dus zijn we ons ervan bewust dat we verward zijn? En als we verward zijn, wat is dan de handeling? Of is er een handeling die niet tot verdere verwarring leidt? Of is er een waarneming van deze verwarring die, door deze waarneming - dat wil zeggen, deze waarneming is de handeling.
11:53 Laat me hier wat dieper op ingaan. Stel ik ben een verward persoon. En ik besef dat wat ik vanuit die verwarring ook doe zal leiden tot meer verwarring, meer conflict, meer ellende. Dat is me heel duidelijk. Vervolgens moet ik handelen. Het leven vraag om handeling. Ik kan niet wachten totdat ik helemaal vrij ben om dan te handelen. Begrijpt u? Ik moet handelen, want het leven is handelen, zoals relatie het leven is, en activiteit, daden, handelen, deel uitmaken van het leven. Dus wat staat mij te doen? Ik weet dat ik erg verward ben, maar is er een deel van mij dat niet verward is? Begrijpt u? Of ben ik in z'n geheel verward? Is er een deel van mij, of is er ergens in mij helderheid, is er een gevoel van vrijheid, totale vrijheid, waarin geen verwarring of conflict of iets dergelijks heerst? Begrijpt u mijn vraag?
13:37 V: Je moet erg voorzichtig zijn om het niet in woorden te vatten en te zoeken.
13:41 K: Je moet erg voorzichtig zijn om het niet in woorden te vatten. Ik begrijp het. Maar ik ben aan het onderzoeken. Ik vraag mezelf af - als ik verward ben - ik vraag mezelf af: ben ik in z'n geheel verward, in mijn hele bewustzijn, in z'n totaliteit, of is er een deel van mijn bewustzijn, dus een gedeelte van mij, dat niet verward is? En als ik dat deel, dat niet verward is, kan vasthouden, zal dan vandaaruit mijn handelen juist zijn. Snapt u mijn punt? Dus moet ik uitzoeken or er ergens in mij, niet ingebeeld, niet gevangen in een illusie van verlangen, ik moet erachter zien te komen of er ergens in mij een plekje is dat erg mooi is, volkomen vrij van alle verwarring. Nietwaar? Heeft u mijn vraag begrepen? Of ben ik in z'n geheel verward? Kan een verwarde geest, een verward bewustzijn, zo'n vraag wel stellen: is er een deel van mij dat niet is verward? Ik vraag me af of u deze zienswijze snapt. Ik ben verward, mijn geest zit vol problemen, is in conflict, verbrokkeld, gefragmenteerd. Die gefragmenteerde geest vraagt: is er een deel van mij dat helder is, niet gefragmenteerd? Het is natuurlijk de verkeerde vraag. Het is een verkeerde vraag, maar ik stel deze vraag toch. Ik weet niet of u het belang hiervan inziet. Ik ben verward en ik weet dat ik erg verward ben, maar ik wil graag dat er ergens in mij een plekje is, een gebied, waar er grote helderheid is. Mijn verlangen wil dat, dus het creëert een illusie en raakt gevangen in die illusie en zegt: 'Ja, er is een gebied dat zeer helder is'. Begrijpt u?
16:53 Je moet je er dus diep bewust van zijn dat dit idee, of dit verlangen om een gebied te hebben waar helderheid is, een illusie is. Je moet dus erg op je hoede zijn en er niet in gevangen raken. Dan stel ik deze vraag: ik ben een compleet verward wezen - religieus, politiek, in mijn relaties, in mijn handelen, ik heb spijt, verdriet, pijn en maak me zorgen - begrijpt u? - alle menselijke kwellingen waarmee ik ben omgeven, waar ik deel van uitmaak. Welnu, het leven vraagt om handelen, het leven zegt: zonder relaties kun je niet bestaan. En ik ontdek dat er ook in mijn relatie verwarring heerst, er heersen conflicten, de zogenaamde strijd tussen de seksen. Zo is het nu eenmaal. Dus wat ga ik doen? Begrijpt u nu mijn vraag? Ik laat niet toe en ik wil ook niet dat er in mijn bewustzijn een stukje is waar een beetje helderheid is. Dat heb ik helemaal aan de kant geschoven, want ik begrijp dat dat de werking is van het verlangen, het hopen en willen, wat onvermijdelijk tot illusie zal leiden. Dus ik verwerp dat volledig. Alstublieft, dit is een dialoog, ik ben niet alleen aan het praten, we delen dit samen, daarom neemt u hieraan deel.
19:05 Dus ik ben slechts verward en ik moet handelen. En ik begrijp dat ik relaties heb - vrouw, man, jongen, meisje, wat dan ook, relaties, vaders, ouders, enzovoort. Ook daarin ben ik verward. Verwarring leidt tot conflict. verwarring leidt tot onzekerheid. Verwarring houdt een zekere verdeeldheid in. Ik ben me van dat alles bewust. Dus wat staat me te doen, in de wetenschap dat wat ik ook doe zal leiden tot meer verwarring, meer ellende. Dus wat ga ik doen? Zal ik wachten totdat ik al mijn verwarring heb opgelost, me terugtrekken in de wereld van kloosters, ashrams, retraiteoorden - begrijpt u? - naar een commune gaan, noem maar op, zal ik me daarin terugtrekken? Dat houdt echter in dat ik ook daar moet kiezen - welke commune, welke goeroe, welke ashram, welk retraiteoord, maar ik ben nog steeds verward, dus wat ik ook kies zal... Nietwaar? Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt. Dus ik zeg tegen mezelf: deelnemen aan een groep, me terugtrekken in een klooster of iemand volgen hoort nog steeds bij deze verwarring, dus ik ga niemand volgen, ik sluit me niet aan bij een groep, ik trek me niet terug in welk klooster dan ook of in een commune. Wat overblijft is deze verwarring. Begrijpt u waar we mee bezig zijn? We ruimen alles op, vooral het verlangen, dat hoopt helderheid te vinden en zodoende illusie veroorzaakt. Dus we maken schoon schip, als het ware.
21:44 En wat ga ik dan doen? Ik sta in verbinding, ik heb relaties, ik moet de kost verdienen, ik moet lezen, schrijven en ik moet handelen. Wat ga ik doen? Reageer, alstublieft!
22:11 V: Wie is het die wat wil doen?
22:14 K: Wie is het die iets wil doen? Mijn vriendin of mijn vrouw of mijn ouders zeggen: 'Doe iets'. De maatschappij vraagt mij iets te doen, de kost verdienen. Het is niet het 'ik' dat iets wil doen, want ik besef dat wat ik ook doe op verwarring neerkomt, maar de maatschappij, ouders, iedereen zegt dat ik moet handelen, je kunt niet op een stoel gaan zitten en naar je navel gaan staren. Dus wat ga ik doen?
22:57 Kom op, voer een dialoog met mij, alstublieft. Laten we een dialoog voeren, een gesprek tussen twee mensen die in hetzelfde geïnteresseerd zijn, met dezelfde intensiteit, dat maakt de communicatie een stuk makkelijker.
23:17 V: Onbewust is er nog steeds het geloof dat er een uitweg is.
23:22 K: Er is een onbewust verlangen, een geloof of hunkering, dat er een uitweg moet zijn uit deze verwarring. We moeten ons dus in deze vraag verdiepen. Alstublieft, we moeten ons in deze vraag verdiepen, die luidt: is de inhoud van mijn bewustzijn, of het nu bewust is of diep verborgen ligt, is er ergens in dit verborgen gebied een werkelijkheid die helder is? Een werkelijkheid, niet een ingebeelde werkelijkheid. Ik moet dus onderzoeken wat er verborgen ligt binnen het bewustzijn.
24:27 Welnu, ten eerste: wie heeft het bewustzijn verdeeld in een onbewust en bewust deel? Wie heeft die verdeling gemaakt?
24:43 V: Het is begonnen bij ouders die zeiden: 'Dit mag wel en dat mag niet'.
24:47 K: Nee, waarom bestaat deze indeling? Laat ik het zo zeggen.
24:52 V: Omdat het denken het overneemt.
24:54 K: Nee, raad er niet naar, meneer. Het hele freudiaanse... de hele psychologische en analytische wereld en de wereld van de psychotherapie spreekt van een onbewust deel - nietwaar? - en een bewust deel, zo is er een scheiding. En ik zeg tegen mezelf: waarom deze scheiding? Wie heeft deze scheiding bedacht? Waarom zou ik deze scheiding aannemen? Miljoenen mensen zeggen dat er een scheiding is - professoren, hoogopgeleide mensen, academici, noem maar op, zij zeggen dat er een scheiding is - het onbewuste en het bewuste. Ik zeg: je hebt het wellicht mis. Ik zeg niet dat je het goed of fout hebt, maar het zou kunnen, ik weet het niet. Maar waarom zou ik deze scheiding aannemen? Begrijpt u?
25:55 V: Het is de trend om het niet te weten, ervan uitgaand dat er iets verborgen is.
26:01 K: Ja, de menselijke geest wil graag alles weten en er is misschien wel iets in het bewustzijn dat verborgen is. Dat is alles wat je erover kunt zeggen. Iets verborgen, niet verdeeld, begrijpt u? Ik maak bezwaar tegen deze indeling. Ik maak rationeel bezwaar tegen deze indeling, niet vanwege mijn vooroordeel. Maar ik zeg: waarom accepteren we dit, nu al miljoenen mensen in de westerse wereld en voor een deel ook in de oosterse wereld, want het Westen verovert op technologisch gebied op alle mogelijke manieren het Oosten - waarom heeft de mensheid dit aanvaard?
27:01 V: (In het Frans)
27:10 K: Het is het onvermogen om het geheel te zien. Het onvermogen om het geheel van het bewustzijn te zien. Dus u zegt, vanwege dit onvermogen is er een scheiding gekomen. Bekijk het zeer zorgvuldig in uzelf. Alstublieft, kijk ernaar bij uzelf. Want omdat ik niet in staat ben om het geheel van mijn bewustzijn te zien neem ik mijn toevlucht tot deze indeling in de hoop dat ik het geheel zal zien. Eerst deel ik het op, daarna stel ik ze samen in de hoop het geheel te begrijpen. Begrijpt u?
28:08 V: Dit is de technologische benadering toegepast op de psychologie.
28:14 K: Ik weet het, meneer. Ik zeg het alleen maar. Ik heb zojuist in New York dertig psychotherapeuten ontmoet, dus ik ben enigszins van deze zaken op de hoogte. We verdelen dus eerst en voegen ze later weer bij elkaar. Ik zeg tegen mezelf: waarom maak je eerst een indeling? En u zegt: 'Nou ja, ik kan het geheel niet zien'. Hoe weet je dat je het geheel niet kan zien? Komt het doordat je het hebt verdeeld en je door deze verdeling geconditioneerd bent, wat betekent dat je de gewoonte hebt geaccepteerd dat het verdeeld is? Ik vraag me af of u dit allemaal volgt!
29:10 V: Ik verdeel het nog steeds als ik dit accepteer.
29:14 K: Ja, meneer. (geluid van een passerende trein)
29:32 Welnu, mijn vraag is vervolgens: ik als buitenstaander, als ik dat zo mag zeggen, accepteer deze indeling niet. Hoewel miljoenen mensen dit wel doen, zeg ik dat het onzin is. Want het is belangrijk om naar het geheel van het bewustzijn te kijken. Dan is er geen noodzaak voor een verdeling. Welnu, is dat mogelijk? Begrijpt u mijn volgende vraag, meneer?
30:03 V: (In het Italiaans)
30:15 K: De Italiaanse vriend zei: Omdat ik dagelijks een oppervlakkig leven leidt is het erg moeilijk voor mij om het geheel te zien, en daardoor heeft die oppervlakkigheid een indeling gemaakt.
30:38 V: (In het Italiaans)
30:57 K: Ja, meneer, dat is hetzelfde, ja. Terwijl ik mijn oppervlakkige leven leidt, graaf ik soms wat dieper, maar door dat diepere graven krijg ik het idee dat er een onbewust en een bewust deel is - door dat diepere graven - omdat ik een oppervlakkig leven leidt. Dit is wat de vraagsteller zegt. Dit is een van de redenen. Een van de redenen is het onvermogen om het geheel te zien en zodoende ontstaat verdeeldheid. De andere is: je leeft een zeer oppervlakkig leven en af en toe graaf je wat dieper. Het kan een droom zijn of een bewuste daad, maar dan besef je dat er iets veel diepers ligt onder het oppervlak, daarom ontstaat er een verdeeldheid. Nietwaar? Ga door, dit is een dialoog, alstublieft.
32:12 V: Er gaat ook een sterke kracht uit van bepaalde geloven.
32:16 K: Het geeft een sterke kracht als je ergens in gelooft. Geloof geeft een sterke kracht. Nietwaar? Welnu, als er een neurotisch geloof is, geeft datzelfde neurotische geloof jou een enorme vitaliteit. Ik weet niet of je veel neurotici hebt ontmoet. Misschien zijn de meesten wel neurotisch. Dat zijn dus bijzonder vitale mensen - 'vitaal' tussen aanhalingstekens. Maar daar gaat het nu even niet over, als ik het zo mag zeggen.
33:00 Er zijn meerdere redenen waarom deze indeling bestaat, en nu deze eenmaal bestaat, wordt deze als algemeen goed door de mens geaccepteerd. Maar een buitenstaander, zoals de spreker, komt langs en zegt: 'Waarom bestaat deze indeling überhaupt? Is het niet mogelijk om het hele bewustzijn te zien?' Begrijpt u mijn vraag?
33:34 V: (In het Frans)
34:01 K: Hij zegt: in onszelf zijn we gefragmenteerd, in onszelf bestaan er allerlei delen en die delen helpen ons bij de indeling in het bewuste en het onbewuste deel. Het maakt deel uit van ons hele leven, onze manier van leven heeft deze verdeeldheid veroorzaakt. We accepteren al deze redenen, nietwaar?
34:37 Welnu, is het mogelijk om het geheel van je bewustzijn te zien, inclusief datgene wat verborgen is, inclusief dat wat je het onbewuste noemt? Ik vraag dus: is het mogelijk?
35:01 V: Hoe meer ik te weten probeer te komen, hoe meer conflicten er naar boven komen.
35:13 K: Hoe meer ik er graag achter wil komen of het mogelijk is volledig gewaar te zijn, hoe meer conflicten er naar boven komen. Ik begrijpt het, maar ik stel een zeer... Is het mogelijk - ik zeg niet dat het wel of niet kan - is het voor ons mogelijk om het geheel van het bewustzijn te zien, inclusief het onbewuste, het verborgene? In het algemeen wordt aangenomen dat het niet mogelijk is, nietwaar? Psychologen, professoren, academici, zij zeggen allemaal: 'Nee, dat is niet mogelijk, dat is misschien alleen voorbehouden aan een paar halve garen, Maar eigenlijk is het niet mogelijk'.
36:13 Welnu, wat bedoel ik met het zien van het geheel? Het geheel? Nemen we ooit wel iets in z'n geheel waar? Kijken we wel volledig naar iets? Of nemen we slechts gedeeltelijk waar?
36:54 V: Zolang er nog steeds het 'ik' is dat kijkt...
36:56 K: Daar kom ik nog op, meneer, kijk eerst alleen naar uzelf. Kunt u kijken naar bijvoorbeeld - neem hebzucht of jaloezie, kunt u de volledige beweging van hebzucht in één keer waarnemen? De hele beweging. Begrijpt u mijn vraag? Wat zegt u?
37:27 V: Ik weet het niet.
37:30 K: Mevrouw zegt: 'Ik weet het niet'. Prima, u heeft dat vastgesteld, wat dan? U gaat verder onderzoek doen, nietwaar? Ik weet het niet, maar het is belangrijk om erachter te komen of het mogelijk is om het geheel van het bewustzijn te zien, inclusief het onbewuste deel. Waarom is dat niet mogelijk? Wat weerhoudt ons van het waarnemen van het geheel?
38:05 V: (Onhoorbaar)
38:16 K: Mevrouw, ik heb die vraag beantwoord, alstublieft. Kijk mevrouw, onze vraag is: kunt u kijken naar de gehele beweging van hebzucht met alle consequenties, waarom hebzucht ontstaat, waarom het voortduurt, waarom het wordt veroordeeld, enzovoort - de hele beweging van hebzucht? Kunt u het in een oogopslag zien? Niet alleen de hebzucht in werking, de bewuste hebzucht, maar ook de verborgen hebzucht? Kunt u het totaal daarvan zien?
39:16 V: Wat bedoelt u met 'verborgen hebzucht'?
39:19 K: Verborgen hebzucht? Ik kan wel zeggen dat ik niet hebzuchtig ben, maar diep van binnen ben ik verschrikkelijk hebzuchtig. Alstublieft, luister eerst naar mijn vraag. Kan ik de hele beweging van hebzucht zien? O, het is zo eenvoudig!
39:47 V: Zegt u dat zolang je er naar zoekt je het niet zult zien?
39:50 K: Nee, ik vertel u niets. Ik vraag of u de hele beweging van hebzucht kunt zien.
40:03 V: Eigenlijk kan ik dat niet. Ik weet niet waarom.
40:08 K: U zegt dat u dat niet kunt en u weet niet waarom.
40:13 V: Je kunt aparte voorvallen van hebzucht waarnemen en als je dat doet kun je een beeld krijgen.
40:23 K: Ja. Mevrouw zegt: 'Als je ergens in bent geïnteresseerd kun je het geheel zien'. Ik ben geïnteresseerd - o, die treinen! Geduld maar (geluid van passerende trein) Het interesseert mij om de beweging van hebzucht te zien, de hele beweging ervan, maar ik heb geen energie om me er helemaal in te verdiepen. Het interesseert me, maar ik heb er de vitaliteit en de energie niet voor. Dus wat zal ik doen? Aan de drugs gaan, roken, drinken, alle vormen van stimulatie om meer energie te krijgen, zodat ik de hele beweging van hebzucht kan bekijken? Het wordt een beetje te gek, nietwaar? Dus wat staat me te doen? Zal ik hierop ingaan? Ik ga er op in, maar u helpt niet mee. Onderzoek het. Kan ik de hele beweging van hebzucht waarnemen - in z'n geheel - zowel de verborgen als de bewuste hebzucht? Wat is beweging? Begrijpt u? Ik zei de hele beweging van hebzucht. Hebzucht is een beweging, het is niet statisch, het is constant in beweging, meer, meer en meer. Dus kan ik deze beweging waarnemen?
42:14 Welnu, wat bedoelen we met beweging? Beweging betekent van hier naar daar. Dus beweging betekent tijd, nietwaar? Tijd is beweging, of het nu chronologisch of psychologisch is, het betekent tijd. Dus zolang ik dit idee van beweging heb, wat tijd is, zal die tijd me ervan weerhouden om het geheel waar te nemen. Steekt u hier iets van op? Als het niet duidelijk is ga ik er op in.
43:07 V: (In het Italiaans)
43:11 K: Nee, nee. Wacht, daar kom ik nog op. Hij zegt dat ik de vraag niet beantwoord. Hij zegt dat ik van de vraag ben afgedwaald, namelijk door een nieuw onderwerp te introduceren, namelijk tijd. Vervolgens gaat u zeggen: 'Hoe ga ik de tijd stoppen?' Ik ga helemaal niets stoppen, ik ben alleen maar aan het waarnemen. Dat is het verschil. Ik vraag mezelf niet af hoe ik de tijd kan stoppen, ik neem alleen het geheel van hebzucht waar. En een van de zaken die me ervan weerhouden om het hele gebied van hebzucht te zien is deze beweging - de beweging om er een einde aan te maken of de beweging om het na te streven, de beweging die zegt: 'Ik moet stoppen'. Ik neem dat alles waar. (Geluid van passerende trein) Deze waarneming van de beweging, ik ontken het niet, ik probeer het niet te stoppen, er is alleen de waarneming van deze beweging.
45:00 Omdat hebzucht ook een beweging is - nietwaar? - maakt het deel uit van tijd. Ik heb het niet, maar ik zal het krijgen, nietwaar? Dus ik moet erachter komen of mijn geest verstrikt is geraakt in deze beweging. Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt. Nee, meneer, stem er niet mee in, het is erg moeilijk, neem de tijd. Ik zei: bewustzijn bevat zowel het bewuste als het onbewuste. En een deel van dat bewustzijn is hebzucht - of elk ander aspect. Dus ik vraag: kunnen we het geheel van hebzucht zien, de totale beweging, de aard ervan, de structuur, hoe het opkomt? Dit duidelijk zien, niet theoretisch, maar in werkelijkheid. Nietwaar? Kunt u dit zien? De oorsprong en het einde ervan? Is er wel een einde aan hebzucht? Begrijpt u? Ik ben niet hebzuchtig als het gaat om rijkdom, geld of status, aanzien en al die vreselijke zaken, maar ik ben wel gretig naar de waarheid - begrijpt u? - om de waarheid te vinden. Dat is voor mij de belangrijkste zaak en ik ben ontzettend gretig, wat deel uitmaakt van hebzucht. Ik weet dat ik dat niet graag wil denken, maar het is nog steeds hebzucht.
47:06 Kan ik dus het geheel van deze beweging zien? Ik kan alleen kijken naar - alstublieft, dit is eenvoudig - ik kan alleen de hele beweging van hebzucht zien als er geen richting is - om er vanaf te komen, het te stoppen of te onderdrukken - dat weerhoudt me allemaal om naar het geheel van hebzucht te kijken. Nietwaar? Omdat, zoals ik onlangs zei, een richting fragmentarisch is, het is een motief. Een motief is fragmentarisch. Een motief geeft een richting aan en daarom is het fragmentarisch. Als je een richtlijn hebt, hoe je er vanaf moet komen - hebzucht - dan beweeg ik me in een bepaalde richting, daarom weerhoudt die richting mij ervan om het geheel te zien. Begrijpt u dit? Dat wil zeggen, het onderdrukken of rationaliseren van hebzucht, eraan ontsnappen of door te zeggen: 'Ik moet hebzucht stoppen', elke activiteit vanuit een richtlijn weerhoudt je ervan het geheel te zien. Dus zolang ik, als menselijk wezen, die het geheel van het bewustzijn wil zien met zijn verborgen lagen, niet begrijp of inzie dat waar er zich een richtlijn bevindt, die richtlijn tot verdeeldheid leidt en daarom fragmentarisch is, wat de waarneming van het geheel zal verhinderen.
49:34 V: Dan is het er gewoon.
49:37 K: Nee, nee, er komt nog veel meer bij kijken, heb geduld. Richtlijn - nog iets.
49:45 V: Het is me niet duidelijk. Zei u, kijk naar hebzucht?
49:56 K: Nee, ik zei, hebzucht maakt deel uit van het bewustzijn, zoals geweld, hoop, wanhoop, bezorgdheid, dat maakt allemaal deel uit van ons bewustzijn. Uw bewustzijn is het bewustzijn van de wereld, enzovoort. Een deel van dat bewustzijn is hebzucht. Kunt u de beweging van hebzucht in z'n geheel zien, niet alleen wat verborgen is, maar ook de onmiskenbare hebzucht? Wat ik zeg is dat je alleen de gehele beweging van hebzucht kunt zien als er geen richting is. Wat betekent, alleen als er geen motief is, want een motief geeft een richting aan. Nietwaar? Dat is eenvoudig. Dus als dat een vereiste is, namelijk dat alleen als je het geheel van het bewustzijn ziet ook het onbewuste naar boven komt, dan moet je zonder enige richtlijn waarnemen. En dat vereist een bepaalde aandacht en ernst, want dan maak je aan hebzucht een einde. Begrijpt u? Dan speel je niet met hebzucht. Dan bent u zich dus bewust van de totaliteit ervan. Maar de meesten willen hun hebzucht niet opgeven, zij vinden hebzucht prettig, het is een groot genoegen om het te bezitten. Dus ik vraag iets heel anders. Dat heb ik nu heel duidelijk gemaakt.
51:55 Maar ook als je het geheel wilt zien, uit zich dat soms in dromen. Wilt u daar allemaal op ingaan? Interesseert u dat?
52:10 V: Ja.
52:11 K: U bent overal in geïnteresseerd, nietwaar?
52:25 V: Hebzucht is aangenaam, maar het is ook pijnlijk. Als we helder kijken naar onze angst om niet te overleven, zien we ook dat anderen niet overleven, dus het lijkt erop dat dit een scheiding is.
52:40 K: Angst maakt dus deel uit van ons bewustzijn, zolang er angst bestaat, wat een richtlijn is, kun je daarom het geheel niet zien. Dromen. Je hebt duidelijke dromen, heldere, fysieke dromen en dromen door biologische spanningen. Daar hebben we het niet over. Wat zijn dromen en waarom zouden we überhaupt dromen? Begrijpt u mijn vraag? Overdag is het brein zeer actief - waarnemen, u weet wel wat het allemaal doormaakt, denken, kletsen, ontkennen, accepteren, ruzie maken, conflicten, dat gaat de hele tijd maar door. Het registreren van beledigingen en vleierij, al die bewegingen gaan de hele dag maar door. En tijdens de nacht gaat die beweging door - niet? Nietwaar? Tenzij aan al die bewegingen van kletsen en ruzie maken een einde komt, streven naar aanzien, macht, status, dat soort zaken, als dat aan het einde van de dag niet stopt, gaat het brein verder. Nietwaar? Dit is een feit. Trekken we samen op?
54:27 Dus dromen zijn de voortzetting van onze dagelijkse activiteiten, alleen in een andere vorm, via beelden en ideeën - snapt u? - dat soort dingen, symbolen. Dezelfde beweging van verwarring, conflicten en ellende zet zich voort. Mijn vraag is, kan deze beweging van ons dagelijks leven, zoals we dat kennen, met conflicten, elke keer eindigen? Begrijpt u? Niet aan het einde van de dag, want het brein kan alleen goed functioneren als het volledig op orde is. Het vraagt dus om ordelijkheid. U kunt er voor uzelf achter komen. Het is tamelijk eenvoudig.
55:36 V: Er is niet altijd tijd om alles tot op de bodem uit te diepen.
55:39 K: Dat ga ik u zo laten zien. Die mevrouw zegt, we hebben geen tijd om elk probleem grondig uit te zoeken, elk vraagstuk, elk conflict. We hebben er de tijd niet voor. We hebben zeeën van tijd bij alle voorvallen om ernaar te kijken en het te stoppen, je hebt op dat moment zeeën van tijd! Maar we houden ervan om... we spelen ermee. Ik wil daar op dit moment niet op ingaan.
56:07 V: Bedoelt u de chronologische tijd?
56:10 K: Ook de psychologische, alstublieft. Dromen zijn dus een voortzetting van onze dagelijkse conflicten, ellende en verwarring, meegenomen in onze slaap, wanneer ons brein nog steeds actief is, want het probeert orde te scheppen terwijl je slaapt. Begrijpt u? Ik vraag me af of u... Want het zegt: 'Ik kan alleen goed functioneren als alles op orde is. Als er wanorde is raak ik ontregeld, dan word ik neurotisch, dus ik moet orde op zaken stellen'. Orde scheppen betekent veiligheid voor het brein. Dat is logisch, al die vragen. Zijn hier psychologen aanwezig? Zij zullen het u vertellen.
57:10 Er is dus orde nodig, wat veiligheid betekent, zodat het brein gezond en normaal kan functioneren. Maar omdat ons dagelijks leven zo wanordelijk is, probeert het tijdens de slaap een zekere mate van orde te scheppen. Is het dus mogelijk om overdag elk probleem dat opkomt, psychologische, menselijke problemen die opkomen, te laten opbloeien en te stoppen? Laat ze opbloeien. Begrijpt u? Stel dat ik boos ben, ik laat het opbloeien, wat niet betekent dat ik u in elkaar timmer of ga schelden, maar ik kijk hoe de boosheid in mijzelf opbloeit en vervaagt. Begrijpt u? Dus als er zo'n activiteit opkomt, zich manifesteert, en je laat het gedurende de dag opbloeien en vervagen, dan is het brein 's nachts op orde, zodat het zichzelf kan verjongen - begrijpt u al deze zaken? - zodat het weer helder is.
58:42 Dus ik vraag, omdat de mens die in deze moderne maatschappij leeft met alle moeilijkheden, zo verward raakt, en het leven vraagt, zijn relaties vragen dat hij handelt - wat gaat hij doen? Weet u nog? Dat was onze eerste vraag. Terwijl we onderzoeken wat te doen, zeg ik: kunt u het geheel zien? Alleen als u het geheel kunt zien is er sprake van correct handelen. We kunnen het geheel van het bewustzijn niet zien omdat we altijd een bepaalde richting uitgaan - onaangenaam of aangenaam, verborgen of zichtbaar, maar het is er altijd. Daarom belemmert dat de waarneming van het totale gebied van het bewustzijn.
59:53 V: Het gevoel dat ik moet hebben om te begrijpen, lijkt bij mij...
59:57 K: Het gevoel dat ik nodig heb om te begrijpen. Wie moet u begrijpen? De spreker begrijpen? Ik dacht het al. De spreker is slechts een spiegel waarin je jezelf kunt zien, nietwaar? Als je jezelf ziet, wordt de spiegel onbelangrijk. Die kun je dan stukslaan of weggooien. Ik meen het.
1:00:35 Dus we nemen onszelf waar, niet wat de spreker zegt is 'onszelf', dat je vervolgens moet begrijpen, maar je moet jezelf begrijpen, kennen en naar jezelf kijken. Je bent zelf verward. Alstublieft, dit is eenvoudig. Totaal verward. Zolang je niet de totaliteit van dat bewustzijn waarneemt, zal wat je ook doet tot meer verwarring en ellende leiden. Om de totaliteit van dat bewustzijn waar te nemen moet er geen sprake zijn van een richtlijn. Begrijpt u? Een richtlijn betekent een motief en het motief zegt: 'Ik moet mijn bewustzijn begrijpen, ik moet ergens van af zien te komen, ik moet...' en nog meer van dat kinderachtige gedoe. Als waarneming plaatsvindt zonder richting is het bewustzijn open. Begrijpt u? Het openbaart zich, in een oogopslag ziet u het geheel.
1:01:53 V: (In het Frans)
1:02:15 K: Als ik geen motief heb, waarom zou ik überhaupt iets doen? Bedoelt u dat? Als ik geen motief heb - zegt u - heb ik geen zin om iets te doen. Goed. U heeft een motief, er is sprake van een motief als u onderdak wilt hebben. Onderdak, een huis, een dak boven uw hoofd. Er is sprake van een motief als u zich wilt kleden, want het is koud dus u wilt wat aantrekken. Er is sprake van een motief als u honger hebt - eten. Nietwaar? Wordt diezelfde beweging overgedragen naar de psyche? Begrijpt u mijn vraag? Je hebt de biologische motieven van het organisme. Het kan zijn dat we daardoor zo geconditioneerd zijn geraakt, dat we dat overdragen naar het psychologische gebied en dan zeggen: 'Ik moet een motief hebben om te leven, anders kan ik niet handelen'. Mevrouw, ziet u het verschil? Biologisch en organisch gezien is er sprake van een motief voor voedsel, kleding, onderdak en geld, ik moet werken, dat zijn motieven. Het kan zijn dat we daardoor zo geconditioneerd zijn geraakt, dat we diezelfde drang overbrengen naar het psychologische gebied. Maar als er in het psychologische gebied sprake is van welk motief dan ook, dan splits je het leven op, haal je het uit elkaar, daarom zie je de totaliteit van het leven niet - niet mijn of uw leven, de totaliteit van het menselijk leven.
1:04:52 V: Omdat ik alleen om mezelf geef.
1:04:55 K: Jezelf, gefragmenteerd. Dus ik vraag: kan het geheel van het bewustzijn worden waargenomen? En ik zeg dat het volledig waargenomen kan worden, inclusief het onbewuste, al het geploeter dat zowel het onbewuste als het bewuste doormaakt, veel kommer en kwel. En dat wordt allemaal geopenbaard als we waarnemen zonder de waarnemer. De waarnemer is het verleden, de waarnemer is het motief, de waarnemer zegt: 'Ik moet dit niet doen, ik moet...' enzovoort. Dus de waarnemer is het verleden en de waarnemer bedenkt het motief om waar te nemen, daarom kan hij nooit het geheel ervan zien. De waarnemer is het waargenomene. Nietwaar? Het bewustzijn dat zichzelf waarneemt, maar hij wil het graag opdelen en zegt: 'Ik ben anders dan mijn bewustzijn', wat natuurlijk raar is! Waarneming vindt alleen plaats als er geen waarnemer is in de vorm van het verleden, die een richting aangeeft. Als dan het geheel wordt waargenomen, komt het handelen, dat niet gefragmenteerd is. Heeft u er iets van begrepen?
1:06:50 V: Er is een constante strijd gaande om je met het goede te identificeren. Je kunt geen verantwoordelijkheid nemen voor het kwade. Daarom gaat de strijd door, die je het gevoel moet geven dat je goed bent.
1:07:05 K: Meneer, wacht nu even. Is het goede het tegenovergestelde van het kwade? Begrijpt u mijn vraag? Is het goede het tegenovergestelde van of anders dan het kwade, het slechte? Begrijpt u mijn vraag? Die meneer zegt: ik probeer mij altijd te identificeren met het goede. En ik zeg: is het goede anders of staat het tegenover het kwade?
1:08:16 V: Het woord 'goed' is niet goed. Het enige goede is de waarheid.
1:08:21 K: Nee, u kunt niet het woord 'waarheid' gebruiken. Alstublieft, wacht nog even, daar komen we nog op, meneer. Ik stel hier een veel fundamentelere vraag, namelijk: staat het goede tegenover het kwade?
1:08:43 V: Goed en kwaad zijn concepten die door de maatschappij zijn bedacht.
1:08:49 K: Goed en kwaad maken deel uit van... Nee, alstublieft, houd het bij één ding. Dit is echt een zeer serieus vraagstuk. Want dit is een van de strijdpunten in het leven - het goede en het slechte, het mooie en het lelijke, het kwade en de barmhartige, enzovoort.
1:09:12 V: Ze zijn verschillend maar staan niet los van elkaar.
1:09:17 K: Verschillend maar niet los van elkaar. Dat begrijp ik niet. Is het goede - als je zegt 'tegenover' - houdt dat verband met het slechte? Of is het goede volledig onafhankelijk van het slechte? Kijk ernaar.
1:09:51 V: Het goede probeert het slechte te vermijden.
1:09:54 K: Meneer, geen vermijding, kijk er goed naar, als zodanig. Kennen we het goede omdat we het slechte, het kwade kennen? Weet u dat u dom bent omdat u zichzelf vergelijkt met iemand die slim is? Dit is zeer... Alstublieft, dit is een van de...
1:10:24 V: (In het Italiaans)
1:10:28 K: Die meneer zegt: dat doen we altijd, we vergelijken onszelf met iemand die slim is en noemen onszelf dan dom. Dat doen we ons hele leven al. Maar ik ga daar tegenin, ik betwijfel dat. Ik weet dat dat de normale gang van zaken is. Dat weten we allemaal, dus kom niet aan met wat zo voor de hand ligt. Maar ik vraag: staat het goede tegenover het kwade? Als het tegenovergesteld is heeft het zijn wortels in het kwade. Nee? Meneer, u onderzoekt het niet.
1:11:21 V: (In het Italiaans)
1:11:33 K: Twee aspecten van hetzelfde fenomeen, twee zijden van dezelfde munt. Maar meneer, dat zijn maar woorden. Ik wil er veel dieper in duiken. U blijft maar in woorden steken!
1:11:45 V: (In het Frans)
1:11:52 K: U kijkt er niet naar, u onderzoekt het niet, u zegt maar wat. Alstublieft, onderzoek het, dat is het doel van deze dialogen die we gedurende de laatste vier dagen hebben gehad, morgen hebben we de laatste dialoog. Onderzoek het alstublieft, zeg niet dat het genot is, of dit of dat. Dat kennen we allemaal wel. Is het goede tegenovergesteld aan het kwade? Als het het tegenovergestelde is, dan heeft het goede zijn wortels in het kwade. Nietwaar? Ik weet alleen dat ik dom ben als ik mezelf vergelijk met u, die slim bent. Dus mijn domheid is geworteld in uw slimheid. Of zijn de twee verschillend? Als ze verschillend zijn, hoe weet ik dan wat slecht is? En wat weet ik over het goede? Het goede, niet het betrekkelijk goede, niet het tegenovergestelde van het kwade. Hoe weet ik dan wat goed is? Ik weet alleen wat goed is als ik het vergelijk. Als ik het niet vergelijk - begrijpt u? - als ik mezelf niet vergelijk met u die intelligent bent, en me door die vergelijking mezelf dom vind, als ik niet vergelijk, ben ik dan dom? Ik weet het niet.

V: Meneer, zit het probleem niet in het verdelen van energie
1:14:19 en niet in de woorden 'goed' en 'slecht'?
1:14:27 K: Meneer, ik geloof dat we elkaar niet begrijpen. Dit is te moeilijk. Kijk, meneer. Alle religies hebben dit probleem: de duivel, de goede en de kwade engel. Het goede en het kwade. Dit speelt zich in alle religies af, van de oude Sumeriërs tot op de dag van vandaag. Namelijk dit uitgebreide... dit conflict tussen dit en dat. Er is alleen een conflict tussen dit en dat als er een verband is. Als er geen verband is, hoe weet ik dan wat goed is als ze geen verband met elkaar houden? Alleen door vergelijking. En vergelijking betekent meten, meten betekent het denken. Is het denken het product van het goede? Begrijpt u wat ik zeg? Nee, dat doet u niet. Als het goede het product is van het denken dan is het slechts een fragment en daarom niet het goede. Maar het goede bestaat, wat niet het product is van het denken, daarom heeft het niets te maken met het tegenovergestelde - het is er!
1:16:10 Begrijpen jullie dit, hebben we contact met elkaar, delen we iets met elkaar, hebben we er vanochtend iets van begrepen? Of gaan we gewoon weer op dezelfde voet verder?
1:16:32 V: (In het Italiaans)
1:17:11 K: Die meneer zegt: u zit op een bepaald niveau, wij zitten op een ander niveau. Kunt u niet naar ons afdalen? Of kunnen we omhoog gaan en bij u komen? En we kunnen alleen bij u komen, zegt die meneer - dat zeg ik dus niet - alleen als we dezelfde interesse hebben, op hetzelfde moment, met dezelfde intensiteit, dan ontmoeten we elkaar. Dat wil zeggen, we ontmoeten elkaar als we allebei dezelfde interesse hebben, dezelfde intensiteit en energie. Dus er is nooit communicatie, zegt de vraagsteller, want we dobberen altijd op en neer. Kunt u onze moeilijkheid niet zien, dat doorbreken en er iets aan doen? Dus nu legt u de last op mijn schouders. Maar zoals ik meerdere keren heb gezegd, ik ben niet jullie goeroe. Ik ben niet jullie leider en niet jullie leraar. Jullie zijn de leraar, jullie zijn de goeroe, je kunt alles over jezelf leren als je weet hoe je jouw boek moet lezen, wat jezelf bent. Maar jullie willen het niet lezen! Jullie willen de moeite niet nemen om erin te kijken. Het staat er allemaal in, want jij bent de wereld en de wereld ben jij, daarom zit alles in jou opgesloten - de kwelling, het lijden en alles wat daarbij hoort.
1:19:10 Klaar voor deze ochtend? Genoeg voor nu.