Krishnamurti Subtitles home


SA76T3 - De belemmeringen voor een radicale verandering
Derde openbare toespraak
Saanen, Zwitserland
15 juli 1976



0:24 Vraagsteller: Excuseer. Voordat u begint, is het mogelijk om samen te mediteren?
0:38 K: Mevrouw vraagt, voordat ik begin met spreken, of het mogelijk is om samen te mediteren. Ik ben bang dat het woord 'meditatie' erg is misbruikt, er zijn zo veel meditatiesystemen, de Tibetaanse, de Chinese, de hindoeïstische, de boeddhistische, ik weet niet wat u bedoelt met meditatie. Voor mij persoonlijk is meditatie niet iets wat gecultiveerd of beoefend kan worden, volgens een systeem. Het moet op natuurlijke wijze ontstaan, zoals een bloem die ontluikt. Je kunt het niet forceren. Ik heb dus geen idee wat u bedoelt met samen mediteren.
1:53 V: Samen spreken.

K: Samen spreken? Dat hebben we gedaan gedurende de laatste twee keer dat we hier waren.
2:02 Wilt u alstublieft gaan zitten? We zullen verder gaan.
2:31 We hebben ons de laatste keer dat we hier bij elkaar waren, eergisteren, afgevraagd of er een mogelijkheid is in de hele structuur en de aard van de geest, inclusief alle gevoelens, gewaarwordingen, allerlei zaken, of er een gebied is dat door het denken, dat tijd is, nooit is aangeraakt? Het komt mij voor dat het erg belangrijk is om daarachter te komen, niet door wat de spreker heeft verteld, maar voor jezelf. Daarachter te komen, dat op natuurlijke wijze zonder moeite te ontdekken, door grondig onderzoek en objectieve, niet neurotische waarneming, of er een gebied is waar geen enkele conditionering bestaat. Want zoals ik onlangs zei, als we leven, zoals we dat doen, binnen het gebied van kennis, wat onze conditionering is, zal al het handelen, wat het ook is, hoe nobel ook, hoe idealistisch ook, steevast mechanisch zijn.
4:42 Al eeuwenlang zijn onze hersenen gecultiveerd om zich te schikken, te accepteren, of het tegengestelde te doen, zich niet te schikken, niet te accepteren, wat hetzelfde patroon is, zowel het negatieve als het positieve. Zodoende levend binnen dat gebied, wordt al ons handelen natuurlijk mechanisch, want ons handelen berust op ofwel beloning of straf. De beloning die het denken heeft bedacht of de straf die het denken heeft bedacht, en het denken is de reactie op kennis, en is zodoende mechanisch. Ik hoop dat we elkaar hierin vinden. Dit is erg belangrijk om te begrijpen, want is er een gebied waar geen mechanische actie is, een niet geautomatiseerde actie? Geen IBM. Het is dus belangrijk om dit te ontdekken, want ons leven, als je goed kijkt, zit helaas vol herhalingen, zowel seksueel, altijd herhaling en aanpassing, als het onderdrukken van of het toegeven aan allerlei behoeften, zowel psychologisch als fysiek. Dus wanneer je je handelen waarneemt, is dat in wezen gebaseerd op het verleden als herinnering, wat mechanisch is. Ontdek het voor jezelf, herhaal niet wat anderen hebben gezegd, maar voor jezelf - dat wil zeggen, jijzelf die in wezen de hele mensheid is. Het moet je absoluut duidelijk zijn dat je niet een apart individu bent. Je bent het resultaat van eeuwenlange conditionering, zoals iedereen op deze wereld. Geconditioneerd in het accepteren van verdriet, het leven met angst, het leven met ongerustheid, schuldgevoel - noem maar op. Je bent dus in wezen de mensheid. En als je je eigen handelen waarneemt, zowel op fysiek als psychologisch gebied, dan zie je dat het mechanisch is, altijd werkzaam vanuit de kennis op de achtergrond. Kennis heeft zijn plaats - autorijden, vaardigheden uitoefenen, enzovoort, enzovoort, waar we niet op in hoeven te gaan. Op dat gebied is kennis essentieel. Maar kennis bij psychologisch handelen wordt mechanisch. Begrijpen we elkaar? Alstublieft, dit is erg belangrijk, want we gaan ons in iets verdiepen wat je zorgvuldig, logisch en verstandig moet onderzoeken.
9:15 Want als je goed kijkt, ontdek je dat er in de hele wereld maar heel weinig mensen radicaal veranderen. Ze stappen van het ene patroon over naar het andere, van het ene religieuze decreet naar het andere, ze worden Tibetaanse of hindoeïstische monniken, waarbij een oud patroon steeds maar wordt herhaald. Maar als je goed kijkt, vraag je je af waarom een mens, die leeft in verwarring, chaos en altijd in conflict, altijd worstelt, waarom hij niet echt verandert? Ik weet niet of u zich die vraag wel eens heeft gesteld. Namelijk, waarom verandert u als mens niet echt grondig? Want je snapt dat je moet veranderen, niet alleen de maatschappij veranderen, de corruptie, de ellende, de verwarring, alles wat er in de buitenwereld gaande is, wat heeft bijgedragen aan onze innerlijke toestand, namelijk onze verwarring, onze chaos, en onze voortdurende inspanningen. Waarom leven we op deze manier? Begrijpt u mijn vraag? Waarom?
11:39 We hebben oneindige kennis over onszelf, van filosofen, psychologen en anderen. Er zijn zoveel concrete feiten en analyses over mensen. Die lezen ze, we horen ze, maar we gaan door op onze eigen manier, in het bekende patroon. Waarom? Waarom maak je daar niet subiet een einde aan? Als je jezelf die vraag stelt, zal je waarschijnlijk zeggen: 'Ik heb niet genoeg energie om die strijd aan te gaan'. Is dat het probleem dat je niet genoeg energie hebt? Je hebt genoeg energie als je maar iets wilt - als je die bergen wilt beklimmen, doe je dat, als je veel geld wilt hebben, ga je werken, als je je seksuele behoeften wilt bevredigen maak je er werk van, als je je ambities wilt waarmaken, ben je dag en nacht in de weer, als je troost zoekt bij een of andere religieuze leermeester - en dat zijn absoluut geen religieuze leermeesters, er is geen leermeester en wat hij leert op religieus gebied, begrijp dit alstublieft in grote lijnen. Zij reizen kilometers, verduren veel ongemak, leven in grote armoede, ze hebben genoeg energie. Maar die energie wordt op zo'n manier alleen maar verspild, door dingen te doen die helemaal geen zin hebben. Door dingen te doen die een patroon herhalen dat niet van henzelf is. Het is nieuw, maar nog steeds een patroon. Dus er is geen gebrek aan energie, nietwaar? Bent u het daarmee eens? Ziet u dat ook in?
15:02 En is er een bepaalde richting? Begrijpt u? Een richting hebben in je leven. Je hebt een richting als je boekhouder wilt worden, opzichter of deskundige, je hebt een stip op de horizon, een richtlijn. Maar is er wel een richtlijn op psychologisch gebied? Alstublieft, dit is erg belangrijk om te begrijpen. We zijn gewend aan een richtlijn, een doel, een eindbestemming. Maar mijn vraag is, is er op psychologisch gebied überhaupt een doel, een stip op de horizon, om aan te voldoen, om te veroveren, te bereiken? Dus moet je je zeer grondig in dit vraagstuk verdiepen. Biologisch gezien kun je een doel hebben - je lichaam gezond houden, de juiste voeding eten, je natuurlijke intelligentie niet afbreken, zorgen voor eten, kleren en onderdak en biologische veiligheid, anders kan je brein niet goed werken. Er is dus die biologische noodzaak, die een doel en een eindbestemming heeft. Mijn vraag is nu: komt het doordat het biologische instinct zich verplaatst naar de psychologische gesteldheid, dat zegt: 'Ik moet een doel hebben, wat is de zin van het leven, wat is het doel, waar gaat het allemaal om?' Dus psychologisch is het wellicht dezelfde beweging als op biologisch gebied. Maar op psychologisch gebied is er misschien helemaal geen doel. Begrijpt u? Het kan een illusie zijn, het verplaatsen van een instinctieve biologische beweging naar het psychologische gebied, waar alle beweging zinloos is. Dat gaan we dus onderzoeken. Ik zei dat mensen, zoals ze nu geconditioneerd zijn,
18:32 verlangen, zoeken en een doel nastreven - los van het biologische. Maar ik stel de vraag of er überhaupt een psychologisch doel is - wat verlichting zou kunnen zijn, God, een deugdzaam leven, u weet wel, al die dingen. We vragen ons dit alles af. Wat is het psychologische gebied? Begrijpt u? Het innerlijk, wat is dat? Wordt dat gevuld door denkprocessen, begrijpt u, de zaken van het denken? Is dat psychologische gebied, wat ons bewustzijn is, ons menselijk bewustzijn, met zijn inhoud, is dat het resultaat van de strijd, de pijn, het lijden en de angst van de mens, wat allemaal denkprocessen zijn? Is het psychologisch gebied dus gevuld met de zaken van het denken? Het denken dat materie is. Alstublieft, u bent hier wellicht nog niet zo diep op ingegaan, of u heeft er misschien enkele wetenschappers over horen praten, maar als je waarneemt, kun je goed zien dat het denken een materieel proces is, omdat kennis wordt opgeslagen in het brein en dat is materie. Het denken is dus een beweging in de tijd, als een materieel proces, Nietwaar? Gevoelens zijn de reacties daarop, en alles wat daarbij komt kijken. In het brein is er dus een denkproces dat de hele tijd aan de gang is, mechanisch, dat maar eindeloos doorgaat, terwijl je wakker bent, maar ook als je slaapt, droomt, dat is wat er de hele tijd gebeurt. En dat is onze geest. Begrijpt u? Als het denken zich de verwarring realiseert, zegt het: 'Is er wel een doel, een eindbestemming, een bedoeling? Bestaat er vrijheid?' Begrijpt u dit allemaal? Ik hoop dat u dit in zich opneemt, doet u dat? Zet gedurende deze en volgende ochtenden alstublieft
22:08 uw vooroordelen opzij, uw zorgen, uw behoeften, seksueel, dit en dat - luister gewoon. Ik vertel u iets wat prachtig is, iets wat geen moeite kost, iets heel moois, luister alleen maar. Bied er geen weestand aan, maar aanvaard het ook niet, luister alleen maar zoals u naar een rivier luistert, als het zaadje echt is, dan zult u ontdekken wat er gebeurt, dan komt het tot bloei.
22:57 Ons handelen komt voort uit dit gebied van kennis en daarom is het handelen nooit compleet, het heeft altijd ergens spijt van, het kijkt altijd vooruit maar kan het niet waarmaken, daarom bent u altijd gefrustreerd. Nietwaar?
23:34 Mijn vraag is: hoe komt het dat mensen, die in deze chaos en ellende leven, niet veranderen? Sommigen hebben helaas al vijftig jaar naar de spreker geluisterd! In hemelsnaam, waarom bent u niet veranderd? Radicaal, niet oppervlakkig, alleen maar een kerk verlaten, of dit of dat, dat zijn allemaal futiele zaken. Dus ik vraag u: waarom? Ik zei dat het niet komt door gebrek aan energie, u heeft genoeg energie om hier in deze warme tent te komen zitten, u maakt een hele reis en komt luisteren - u heeft genoeg energie. Is het gebrek aan wilskracht? De wil omvat - nee, laten we rustig beginnen. Wat is de wil? Ik wil dit doen, ik wil dat niet doen.
25:05 Ik moet of moet niet. Wat is deze wil, die zo'n enorme rol in ons leven speelt? Verdiept u er zich alstublieft in met mij, neem niet aan wat de spreker zegt, ontdek in hemelsnaam voor uzelf wat de wil is, omdat die zo'n buitengewone rol in uw leven speelt. 'Ik moet stoppen met roken', 'Ik moet dit niet doen', enzovoort. Wat is die wil? Het is een beweging, nietwaar? Natuurlijk. Een beweging met een richting, een speciale richting, ofwel een negatieve ofwel een positieve richting, maar het is een richting. Alstublieft, luister zorgvuldig. Als er sprake is van een richting heeft dat met tijd te maken. 'Ik ben hier en ik moet daar zijn'. 'Ik ben bang en ik moet van die angst afkomen.' Daar. Dus de wil is een beweging in de tijd. Nietwaar? Alstublieft. En wat is de essentie van die wil? Wat brengt die wil teweeg of wat brengt deze voort? Begrijpt u mijn vraag? Zolang u een richtlijn of een bestemming heeft, moet u een wil hebben. Dus wat is de aard en de structuur van de wil? Als u zegt: 'Ik wil dat doen' - wat betekent dat? En als u zegt: 'Ik wil dat niet doen' of 'Ik moet dat niet doen' - de beweging - wat gebeurt er dan? Zijn het tegengestelde verlangens, het verlangen dat zegt: 'Ik wil', en het verlangen dat zegt: 'Ik wil niet'? Dus het versterkte en geconcentreerde verlangen is de wil. Nietwaar? Tegengesteld of volledig geïntegreerd.
28:24 Dus wat is verlangen? Luister alstublieft. Begrijpt u? We zijn vanuit onze geconditioneerdheid gewend om de wil te trainen. U rookt, in het begin nog weinig, maar het wordt een gewoonte, en u vindt het nodig om die gewoonte op te geven en u zegt: 'Ik moet ertegenin gaan, ik moet ervan af zien te komen' - om verschillende redenen, biologische, emotionele of psychologische. De wil is dus de essentie van het verlangen. En wat is het verlangen? We onderzoeken dit omdat we erachter proberen te komen waarom mensen niet veranderen na duizenden jaren, begrijpt u? Waarom leeft u op deze armzalige manier?
29:37 Ik zei dat we genoeg energie hebben. Ik vraag u nu: is het gebrek aan wilskracht? En we onderzoeken de aard van de wil, de structuur ervan, hoe het is gevormd, hoe het tot stand is gekomen. Dus ik zei: verlangen is de essentie van de wil. Dus wat is verlangen? Alstublieft, onderzoek via mijn woorden, de woorden van de spreker, dit vraagstuk bij uzelf. Verlangen is gewaarwording plus denken plus het beeld dat het denken creëert. Begrijpt u? Gewaarwording, iets zien, dan neemt het denken de observatie over en creëert het beeld. Gewaarwording plus het denken plus het beeld. Nietwaar? Dat is verlangen. Daaruit vinden al onze wilsactiviteiten plaats.
31:14 De vraag is dus, zolang er een wil is, is er sprake van een richtlijn en daarom een beweging in die richting, positief of negatief. En dat is het patroon waar u aan bent gewend. Gevoelens creëren samen met het denken een beeld, een beeld dat ik iets moet worden, of dat ik iets niet moet worden. Begrijpt u? Dat is allemaal de wil. En we hebben de wil voortdurend getraind. De socialisten, de communisten, religieuze mensen, ongelovige mensen, deze beweging gaat de hele tijd maar door. Dat is onze conditionering. Het betekent dat op psychologisch gebied dit bewegen van verlangen, het denken en beeldvorming een constante factor is. Zolang dat mechanische proces voort blijft duren, komt er geen verandering, komt er geen diepe psychologische revolutie. Dus hoe kan deze beweging worden gestopt? Begrijpt u mijn vraag? Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt. Of wordt het een beetje te moeilijk?
33:09 Begrijpt u? Ik ben een mens, Ik heb in een patroon van kwellingen geleefd, onderdrukking, ruzie, geweld, verdriet, een enkele keer een gevoel van tederheid, soms iets moois waar ik van heb gedroomd, Sterke gevoelens, daar heb ik als mens al die tijd mee geleefd. En ik vraag mezelf af: 'Waarom leef ik op deze manier?' Ik weet dat ik dood ga. De dood komt altijd, maar ik heb gedurende vijftig, twintig, dertig, tachtig jaar op een armzalige, vulgaire manier geleefd. Waarom? Komt het door gebrek aan - daar ga ik nog niet op in. Is het gebrek aan energie? Ik zie dat ik genoeg energie heb als ik iets wil doen. Is het gebrek aan wil? En ik begin de wil te onderzoeken, de hele aard van de wil. Want dat is mijn gewoonte, mijn conditionering. En ik vraag me nu af of ik met die gewoonte kan breken, of die gewoonte doorbroken kan worden? Wat betekent, helemaal niet te handelen vanuit de wil. Begrijpt u? De wil doet zich alleen maar voor - luister alstublieft - doet zich voor wanneer gevoelens, die natuurlijk zijn, die acceptabel en normaal en gezond zijn, wanneer die gevoelens worden overgenomen door het denken en het denken daar beelden van maakt. Is het dus mogelijk volledig bij dat gevoel te blijven zonder tussenkomst van het denken?
35:33 Begrijpt u wat ik zeg? U kijkt naar een mooi huis, een mooie vrouw of een aardige man, u ziet de heuvels en de schoonheid van de aarde, als u waarneemt roept dat prachtige gevoelens op, als u tenminste goed kijkt. En dan komt het denken erbij en zegt: 'Ja, wat geweldig', vandaaruit ontstaat de beeldvorming, komen de plaatjes, begint de inbeelding. Welnu, is het mogelijk om alleen deze gevoelens te ervaren, die normaal, heilzaam en gezond zijn, zonder tussenkomst van het denken? Begrijpt u? Als het denken zich ermee bemoeit krijgt u een idee over morgen. Ik weet niet of u dat inziet? U ziet iets buitengewoon moois, en al uw zintuigen zijn wakker, dan komt het denken erbij en zegt: 'Dat wil ik morgen ook hebben', wat beeldvorming is, het genoegen - begrijpt u? - de vreugde van iets moois wordt door het denken overgenomen, het maakt er een beeld van en zodoende is er morgen. Begrijpt u? 'Morgen' is dus het proces van tijd, wat het denken is. Dus in de geest is er alleen gevoel, geen morgen. Ik vraag me af of u dit begrijpt? Dit is een beetje ingewikkeld, nietwaar? Ik zie dat sommige mensen het niet ... Ik leg het nog wat verder uit.
37:56 Wij leven met de hoop van morgen. Nietwaar? Morgen is voor ons enorm belangrijk, evenals de beelden van gisteren, belangrijk zijn, het verleden dat vorm krijgt in de toekomst. We leven dus in het verleden en morgen wordt enorm belangrijk. Dus psychologisch gezien vraag ik: wat is morgen? Morgen is het vrijdag, dan moeten we bepaalde dingen doen, maar psychologisch gezien vraag ik: wat is morgen? Morgen is leidend - alstublieft, zie de schoonheid hiervan in - morgen is de richtlijn, de eindbestemming, het doel, dus psychologisch gezien wordt morgen heel belangrijk. Maar psychologisch, innerlijk, is morgen de beweging van het denken in tijd. De beweging van het denken als materieel proces in de tijd. Morgen betekent meting. Nietwaar? Als je iets opmeet, moet er sprake zijn van een illusie. O, kom op! Ik ben bang dat u dit allemaal niet ziet.
39:57 Kijk, meten betekent vergelijken, nietwaar? 'Ik ben niet zo knap als jij', 'Ik ben niet zo intelligent als jij'. Nietwaar? 'Ik wil net zo intelligent zijn als jij', wat meting is, vergelijken is meting. Dus het denken is een proces van vergelijken, dus het denken is meten. Met andere woorden, de richtlijn van 'wat is' naar 'wat zou moeten zijn'. Nietwaar? Maar is er in de wereld van de psychologie wel zoiets als een morgen? Als ik met een morgen leef dan is dat een mechanisch proces, want het denken heeft - psychologisch gezien - morgen gecreëerd. Maar dat kan allemaal wel een illusie zijn. Daar moet ik als mens achter zien te komen, want dat is het patroon, de conditionering, de gangbare standaard in ons bestaan, wat misschien totale onzin is. Omdat ik als mens geïnteresseerd ben in de radicale transformatie, en we onderzoeken de wil, de werking van de wil. En de werking van de wil betekent morgen, de richtlijn. Maar is er, psychologisch gezien, wel een morgen, los van het biologische, het fysieke? Ik heb tijd nodig, er is een morgen als ik een taal moet leren, auto moet leren rijden, enzovoort, enzovoort. Dus is er een morgen? Er is geen morgen als er alleen maar gevoel is, zonder beeld of een gedachte. Ik vraag me af of u dit snapt? Begrijpt u het? Weet u, mensen, vooral zogenaamde religieuze mensen, monniken over de hele wereld, hebben gezegd: 'Gevoelens zijn helemaal verkeerd, beheers deze, want gevoelens leiden tot verlangens, verlangen naar een man of een vrouw. God aanvaardt geen man met een verlangen' - - u weet wel, u heeft deze flauwekul wel eens gehoord. 'Onderdruk daarom verlangens, beheers dus al je gevoelens, want als je dat niet doet, geef je je over aan de duivel'.
43:22 Maar ik zeg het tegenovergestelde. Namelijk, gevoel is natuurlijk, gevoel moet bestaan, het bestaat gewoon, het is een feit. Als uw gevoelens niet volledig gewekt zijn, bent u verlamd. U bent misschien verlamd omdat we de kunst van het onderdrukken hebben geleerd. Daar zijn ze dus: al uw gevoelens. Wanneer die gevoelens in aanraking komen met het denken is er morgen, want de gedachte is een fragment. Het denken is een fragment dat gebaseerd is op de herinneringen van gisteren. Het denken is nooit heel. Gevoelens zijn dus wel heel, daarom is er geen morgen. Begrijpt u dit allemaal? Nee, stem er niet mee in. Alstublieft, zie het in. Kijk wat er gebeurt als u goed naar de heuvels kijkt, naar wat dan ook. Kijk ernaar met al uw volledig wakkere zintuigen. Zintuigen, niet slechts uw brein, uw geest, want de geest is een onderdeel van het gevoel, de materie, met al uw gevoelens. Dan zult u zien dat het denken erbij komt en de beeldvorming begint, en ineens is er een morgen. Maar als er slechts sprake is van een volledig gevoel, zonder de beweging van het denken, is er alleen het nu, geen morgen. O, ik vraag me af of u dit begrijpt?
45:27 Komt het dus door een gebrek aan energie dat we niet veranderen? En we zien dat we energie hebben. Zodra we wat willen doen stellen we alles in het werk om het te doen. Is het gebrek aan wilskracht? We zien de schadelijkheid van wilskracht. Er is dus een handelen waarvan de wil niet de oorsprong is, maar die ontstaat door het waarnemen van de beweging van de wil. Begrijpt u? Er is dus een handelen dat niet vanuit beeldvorming ontstaat, wat gefragmenteerd is, maar een handelen vanuit een volledig bewustzijn, wat totale gewaarwording is. Alstublieft, dit is allemaal erg belangrijk. Begrijp het niet verkeerd - als je het verkeerd begrijpt is het niet mijn schuld.
46:39 Als het dan geen gebrek aan energie is, als er dan geen plaats is voor de wil, hoe komt het dan dat mensen niet zijn veranderd? Komt het doordat zij altijd denken aan beloning en straf, wat het motief is voor ons doen en laten? Van kinds af aan zijn we op die manier opgevoed, beloning voor goed gedrag, straf voor het tegenovergestelde. Beloning - als je vecht of als je voortuitgang boekt, dan volgt de beloning, je wordt leidinggevende of president of God weet wat, of bisschop. Onze conditionering is dus gebaseerd op beloning en straf, wat het motief is, een motief gebaseerd op beloning en straf. Motief betekent beweging. Het woord zelf betekent beweging. Kijk wat het inhoudt. Op het moment dat je een motief hebt is het een beweging in de tijd. Dus zeg je: 'Ik neem de tijd om te veranderen'. Als er geen sprake is van beloning en straf, zeg je: 'Ik ga naar de hemel' of iets dergelijks - beloning. Dus waar een motief is, is er een richting, en die richting wordt bepaald door het denken, dus is er een 'morgen'. Dus zolang er een motief is, is al het handelen onvolledig, nietwaar? Als ik van je hou omdat je me eten en zo geeft, en me troost en noem maar op, is dat mijn motief, het is geen liefde.
48:57 Is er dus een handelen zonder motief? Begrijpt u mijn vraag? Op het moment dat ik een motief heb, is wat ik ook doe onvolledig, gefragmenteerd, wat spijt, pijn, lijden en noem maar op veroorzaakt. Dus vraag ik me af: bestaat er handelen zonder motief? Vertaal dit niet met liefde, want dat woord is zo misbruikt, zo zwaar beladen, laat dat woord maar zitten, daar hebben we het een andere keer over. Bestaat er dus een handelen waarin geen morgen bestaat, geen wil, maar slechts totale energie? Als er totale energie is, is er sprake van totaal handelen. Begrijpt u? Ik vraag me af of u dit snapt?
50:15 Kijk, we zijn gefragmenteerde wezens. We gaan naar kantoor of naar de fabriek, of werken op het land, dat is een bepaald domein. Ons gezin is een ander domein. Mijn ambities en verlangens zijn weer andere fragmenten. We leven dus in fragmenten. Nietwaar? Dat is een feit. Dus elke activiteit die uit die fragmentatie voortvloeit is onvermijdelijk incompleet en daarom altijd afbrekend, angstwekkend, betreurenswaardig, verdrietig, noem maar op. Dus vraag ik: bestaat er in ons menszijn een handelen waarin dit allemaal niet voorkomt? Begrijpt u? U moet die vraag stellen. U stelt deze niet, ik stel de vraag. Als u het vraagt, niet oppervlakkig, want dit is iets geweldigs om te ontdekken, zult u erachter komen, als iemand die hele mensheid van de wereld vertegenwoordigt, zult u erachter komen dat er een handeling bestaat waarin geen 'morgen', geen ideaal of richtlijn voorkomt, maar een handeling die ontspringt vanuit die totale energie, die pure gewaarwording is.
52:16 Welnu, zijn er nog meer redenen waarom mensen niet zijn veranderd? Begrijpt u? Ik zei: het is gebrek aan energie. Is het een gebrek aan energie? Komt het door de wil? Komt het door onvolledig handelen, waar u bekend mee bent? Of is er nog een andere belemmering waardoor mensen niet fundamenteel veranderen? Is die er? Natuurlijk, er zijn er nog veel meer. We nemen de fundamentele zaken, niet de oppervlakkige, gefragmenteerde dingen: energie, de wil, de volledige handeling, en is er in ieder van ons een hunkering naar iets anders dan 'wat is'? Begrijpt u mijn vraag? Een hunkering naar iets buiten al deze chaos, een gevoel van geluk, van bevrijding, iets wat het denken nooit heeft aangeraakt. Begrijpt u? Iets eeuwigs, naamloos - het geeft niet hoe u het noemt. Is dat een van de redenen waarom we niet veranderen? Begrijpt u mijn vraag? Ik leid een ellendig en armzalig leven. Ik zie het om me heen, iedereen in min of meer hetzelfde patroon, ook mijn ouders, grootouders en over-overgrootouders hebben op dezelfde manier geleefd, en ik kan er niet aan ontsnappen. Ik zit eraan vastgeketend, zit erin opgesloten, maar ik wil iets buiten dit alles. Maar dat is misschien een van de redenen waarom ik niet verander. Dit is erg belangrijk. O, het is zo heet!
55:35 V: (in het Italiaans)
55:44 K: Een ogenblik, laat me uitspreken. Begrijpt u? Priesters over de hele wereld, christenen, boeddhisten, hindoes en Tibetaanse priesters hebben altijd gezegd: 'Er is een belofte van iets groters. Doe dit en je zult naar de hemel gaan, doe je dat niet, dan ga je naar de hel'. Wat door de hindoes op andere manieren is vertaald, enzovoort, wat niet zo belangrijk is. Onze geest is dus sterk geconditioneerd door iets anders dan 'wat is'. Dat andere is het beloofde land, het dromenrijk, de hemel, verlichting, het hiernamaals, moksha van de hindoes. Want ik weet niet wat ik hiermee aan moet, met 'wat is', want mijn hunkering is daar.
57:12 Je zou ook kunnen zeggen: de communisten willen een volmaakte staat, volmaakte omgeving - het is hetzelfde probleem, begrijpt u? het gaat over hetzelfde - alleen anders omschreven, het 'morgen'. Dat is misschien wel - vraag ik me af - een van de fundamentele redenen waarom mensen niet veranderen, want ze hebben dit perfecte, hoogste beginsel, wat in India Brahman heet, bij de boeddhisten het nirvana, bij de christenen de hemel en ga zo maar door. Dat is wellicht een fundamentele reden waarom mensen niet veranderen. Het perfecte ideaal, de perfecte man of vrouw. Wat betekent dat het 'wat is' niet belangrijk is, maar dat andere wel. Het perfecte ideaal is belangrijk, de perfecte staat is belangrijk, het hoogste, het naamloze is belangrijk. Dus laat het 'wat is' maar zitten, daar kijken we niet naar, maar we vertalen 'wat is' in termen van 'wat zou moeten zijn'. Begrijpt u dit allemaal? Ik hoop dat ik u bereik. We hebben het dus in tweeën gedeeld: het 'wat zou moeten zijn' en 'wat is'. Maar ik zeg dat dat wel eens een belangrijke reden kan zijn waarom mensen niet veranderen.
59:14 Als er een tweedeling is tussen 'wat is' en 'wat zou moeten zijn', het hoogste, dan is er sprake van conflict. Nietwaar? De Arabier en de Jood, - tweedeling, Als er een tweedeling bestaat, moet er conflict zijn, dat is een wet. We zijn dus geconditioneerd om te geloven in deze tweedeling, om die te aanvaarden, ermee te leven, met 'wat is' en 'wat zou moeten zijn'. Het 'wat zou moeten zijn' is ontstaan omdat ik niet weet hoe ik met 'wat is' moet omgaan. Of 'wat zou moeten zijn' is een middel - begrijpt u? - om van het 'wat is' af te komen. Dus het is een conflict. Dus waarom heeft de geest 'wat zou moeten zijn' gecreëerd - begrijpt u de vraag? - en maakt het zich helemaal niet druk om 'wat is'? Waarom heeft de geest dat gedaan? Waarom heeft het denken dat gedaan?
1:00:36 Het denken, als het alert is, weet dat het 'wat is' heeft gemaakt, en het denken zegt: 'Dit is een fragment van voorbijgaande aard. Dat andere is blijvend'. Begrijpt u? Het 'wat is' is voorbijgaand en wat het denken gemaakt heeft - het hoogste beginsel - is blijvend. Het denken gelooft dat. Dit is tijdelijk, dat is blijvend. Allebei de creatie van het denken. Nietwaar? God, verlosser - allemaal door het denken gemaakt, 'wat zou moeten zijn'.
1:01:30 Dus het denken heeft deze verdeeldheid gecreëerd, en dan zegt het denken: 'Ik kan dit niet oplossen maar ik richt me op dat andere'. Als je de waarheid van 'dit' inziet, bestaat dat andere niet. Alleen dit blijft over. Ik vraag me af of u dit begrijpt? Nietwaar? Begrijpt u dit? Het denken heeft het perfecte ideaal gemaakt, de perfecte staat, het perfecte nirvana, perfecte moksha, de perfecte hemel, het denken heeft dit gecreëerd, omdat het niet weet wat het aan moet met dit, met 'wat is', met mijn verdriet, mijn zorgen, met mijn onverbeterlijke onwetendheid. Dus het denken heeft deze verdeeldheid gecreëerd. Ziet u de waarheid hiervan in? Stem niet in met de woorden, of met de logica ervan, maar ziet u de waarheid hiervan? Als u dan de waarheid hiervan inziet, bestaat dat andere niet, het ideaal, het perfecte, dat bestaat gewoon niet. Omdat u er niets van weet, het is slechts een projectie van het denken. Dan heeft u dus de energie om met 'wat is' om te gaan, in plaats van die energie in dat andere te verliezen, u heeft de energie om met wat er gebeurt om te gaan. Ziet u het verschil? O, in hemelsnaam! Begrijpt u het? U heeft dus de energie om met 'wat is' om te gaan. Vervolgens moet u leren hoe u naar 'wat is' kijkt. Begrijpt u?
1:03:44 Het 'wat is' waarnemen. Zodoende zit u niet in de dualiteit van 'wat zou moeten zijn', er is alleen 'wat is'. Begint u te zien welke gevolgen dat heeft? Zonder 'wat zou moeten zijn', het hoogste beginsel, heeft u alleen dit. Dit is een feit. Dat is geen feit. Dus dan kunt u omgaan met feiten. Als er geen dualiteit is, is er slechts één ding. Neem geweld bijvoorbeeld. Je hebt alleen geweld, geen geweldloosheid. Nietwaar? Geweldloosheid is 'wat zou moeten zijn'. Als je hier dus de waarheid van inziet, is er alleen geweld. Nietwaar? Nu heb je de energie om met dat geweld om te gaan.
1:04:59 Wat is geweld? Verdiep je hier even met mij in. Geweld: boosheid, rivaliteit, vergelijking, imitatie - imitatie, zoals 'Ik ben dit, ik moet dat worden'. Dus psychologisch gezien is geweld vergelijking, imitatie, allerlei vormen van aanpassing, wat eigenlijk vergelijken is: 'Ik ben dit, ik moet dat worden'. Dat is geweld. Niet alleen bommen gooien, fysiek geweld, dat is iets heel anders. Dat komt voort uit onze verdorven maatschappij, immorele maatschappij met alles erop en eraan - daar gaan we niet op in.
1:06:16 Er is dus alleen geweld, dit ding. Wat is daarvan belangrijk? Wat is de aard ervan? Ik heb min of meer omschreven wat geweld is. U hoeft het niet eens te zijn met die omschrijving, maar u weet wat ik bedoel met geweld: jaloersheid, boosheid, haat, verveling, arrogantie, ijdelheid, allemaal aspecten van de structuur van geweld. Dat geweld gaat gepaard met een voorstelling, het beeld dat ik ervan maak, dat is een deel van mijn beeldvorming. Welnu, kan de geest vrij zijn van die beeldvorming? Begrijpt u? Zolang er sprake is van een beeld of voorstelling, moet ik gewelddadig zijn. De voorstelling wordt gevormd vanuit gewaarwording, samen met het denken en het beeld. Volgt u het nog? De mens realiseert zich dus dat zolang er sprake is van dit beeld, dat via gewaarwording en het denken wordt gecreëerd, zolang dat beeld, wat 'ik' ben, bestaat, moet ik gewelddadig zijn. Geweld betekent 'ik' en 'jij', 'wij' en 'zij'. Dus er is geweld zolang dit beeld bestaat. En die beeldvorming is gewaarwording en het denken. Er is dus geen beeldvorming als er complete gewaarwording is. Dus dan kunt u omgaan met 'wat is'. Begrijpt u? Ik vraag me af of u dit begrijpt. Kijk, ik ben boos of ik haat iemand
1:09:09 - dat doe ik niet, maar ik neem het als voorbeeld. Ik haat iemand omdat hij iets ergs heeft gedaan, me heeft gekwetst, enzovoort. Mijn instinctieve reactie, als een redelijk intelligent, normaal mens, is: 'Ik moet hem niet haten, dat is slecht'. Nu heb ik twee beelden: 'Ik haat' en 'Ik moet niet haten'. Twee beelden. Dus is er een strijd tussen deze twee beelden. De ene zegt: 'Beheers, onderdruk, verander, geef niet toe of wel. Begrijpt u? Dat gaat almaar door, zolang deze twee beelden bestaan. Ik weet dat het beeld wordt gevormd door - ik heb me het grondig gerealiseerd - door de gewaarwording samen met het denken. Dat is een feit. Ik realiseer het me. Dus ik zet het 'niet-haten' opzij. Begrijp u? Ik heb alleen maar dit gevoel van ergernis, boosheid en haat. Wat is dat gevoel - via het beeld gecreëerd door het handelen van een ander nietwaar? U heeft iets met het beeld gedaan, wat het 'ik' is, en dat beeld is gekwetst en de reactie vanuit die pijn is boosheid. Maar als ik geen beeld heb - denken, gewaarwording - zonder beeld kun je me niet raken. Begrijpt u? Er is geen letsel, geen haat, wat 'wat is' betekent. Nu weet ik het, ben ik me ervan bewust hoe ik om kan gaan met 'wat is'. Begrijpt u? Heeft u er iets van begrepen?
1:11:25 Ik ben er dus achter gekomen dat mensen niet veranderen, omdat zij hun energie verspillen, omdat zij vinden dat ze het recht hebben om hun wil op te leggen, wat zij een buitengewoon goede zaak vinden en wat ook wel 'keuzevrijheid' heet, maar ook omdat zij niet weten hoe met 'wat is' om te gaan en zodoende 'wat zou moeten zijn' verzinnen, en misschien ook wel omdat het nirvana, moksha en de hemel veel belangrijker is dat het 'wat is'. Begrijpt u? Dit zijn de belemmeringen waarom mensen niet veranderen, waarom zij zichzelf niet radicaal hebben getransformeerd. Als je dit grondig hebt begrepen, in je bloed, met je hart, met al je zintuigen, dan zal je zien dat er een buitengewone transformatie plaatsvindt zonder de minste inspanning.
1:12:52 V: Er bestaat ook een gebrek aan wil als ziekelijke afwijking. Ik wil graag weten of er een soort wil is die wel een plaats in het leven heeft.
1:13:08 K: Heeft de wil een plaats in het leven?
1:13:18 Gunt u me twee minuten rust?
1:13:47 Heeft de wil een plaats in het leven. Wat bedoelt u met leven? Wat bedoelen we met leven? Naar kantoor gaan elke dag, een beroep hebben, een loopbaan, het eeuwige beklimmen van de ladder, zowel religieus als wereldlijk, de angsten, de zorgen, de dingen die we hebben gekoesterd, onthouden, dat alles is het leven, nietwaar? Dat is allemaal het leven, zowel het bewuste als het verborgene. Het bewuste kennen we min of meer. En dan zijn er die diep verborgen zaken in de spelonken van je geest, in de diepste uithoeken van je geest. Dat alles is leven. De illusie en de realiteit. Het hoogste beginsel en de vermijding van 'wat is'. Angst voor de dood, angst om te leven, angst voor relaties, dat allemaal. Welke plaats heeft de wil in dat alles? Dat is de vraag.
1:15:33 Ik stel dat die geen plaats heeft. Neem alstublieft niet aan wat ik zeg. Ik ben niet uw autoriteit, ik ben niet uw goeroe. Dit allemaal, de inhoud van je bewustzijn, het bewustzijn dat door het denken is gecreëerd, dat verlangen en beeldvorming is. En dat is wat zoveel chaos in de wereld heeft teweeggebracht. Is er een manier van leven - hier - zonder de activiteit van de wil? Dat is de vraag van die meneer. Ik weet het. Ik ben me als mens volledig bewust
1:16:25 van wat er zich in mijn bewustzijn precies afspeelt: de verwarring, de wanorde, de chaos, de strijd, het verlangen naar macht, status, veiligheid, zekerheid, bekendheid, roem - al dat soort zaken. En ik zie dat het denken dat allemaal heeft gecreëerd - het denken samen met het verlangen en de veelheid aan beelden. En ik vraag: 'Welke plaats heeft de wil hierin?' Het is de wil die dit heeft veroorzaakt. Welnu, kan ik leven - alstublieft, luister zorgvuldig - kan ik hierin leven zonder de wil? Biologisch of fysiek gezien moet ik een bepaald soort energie gebruiken om een taal te leren, dit of dat te doen. Je moet hier een bepaalde drijfveer hebben. Ik begrijp dit. En ik realiseer het me, niet in de vorm van woorden, als een omschrijving, maar als een echt feit, net zo echt als pijn in mijn been. Ik realiseer het me en zeg: 'Dit is het product van het denken in de vorm van verlangen en wil'. Kan ik naar dit alles kijken en dit transformeren zonder de wil?
1:18:11 Dan wordt belangrijk welke soort waarneming nodig is. Begrijpt u? Waarneming, echt kijken naar 'wat is'. Is de geest in staat om echt te kijken naar 'wat is'? Of vertaalt het altijd alles in 'wat wel of niet zou moeten zijn', 'ik moet wel of niet onderdrukken', en noem maar op? Nietwaar?
1:18:44 Er moet dus vrijheid zijn om waar te nemen, anders kan ik niet kijken. Als ik een oordeel heb over jou, - of jou graag mag - kan ik jou niet zien. Dus vrijheid is absoluut noodzakelijk om waar te nemen. Vrijheid van mijn vooroordeel, van mijn informatie, van wat ik heb geleerd, kijken zonder een idee. Begrijpt u? Wacht even, meneer, Ik ben nog niet klaar. Kijken zonder een idee. Zoals ik onlangs zei, komt het woord 'idee' van de Grieken, wat waarnemen betekent, niet wat wij ervan hebben gemaakt. De grondbetekenis van dat woord is waarnemen, kijken. Als we weigeren te kijken, vormen we een abstract begrip en maken we daar een denkbeeld van. Er moet dus vrijheid zijn om waar te nemen, en in die vrijheid is de wil niet nodig, het is alleen vrijheid om te kijken. Wat betekent - mag ik het anders stellen? - als iemand een uitspraak doet, kunt u er dan naar luisteren zonder er een abstract begrip van te maken? Begrijpt u mijn vraag? Ik doe een uitspraak, de spreker beweert iets als: 'Het einde van verdriet is het begin van wijsheid'. De spreker zegt dat. Kunt u naar die uitspraak luisteren zonder er een begrip van te maken? En begrip in de zin van: is dat mogelijk? Wat heb je eraan? Hoe moet je dat doen? Dat zijn allemaal begrippen, maar dan luister je niet echt. Kunt u dus naar die uitspraak luisteren met al uw zintuigen? Wat betekent, met uw volledige aandacht. Dan ziet u er de waarheid van in. En het inzicht in die waarheid is handelen in die chaos. Snapt u? Dit is wel genoeg voor deze ochtend, nietwaar?
0000