Krishnamurti Subtitles home


SA76T5 - Lijden en liefde
Vijfde openbare toespraak
Saanen, Zwitserland
20 juli 1976



0:25 We were talking over, together, the problem of consciousness. As we said, it's a very complex question. The content of consciousness is the whole nature and structure of consciousness. That's what we were saying the other day. One is only aware of that consciousness of oneself when one has any kind of problem, strife, contradiction, anger, jealousy and so on, it's only then that one becomes completely conscious of oneself. Otherwise, there is no consciousness of the ‘me’, which we talked about, sufficiently, the last time that we met here. We hebben samen het probleem van het bewustzijn besproken. Zoals ik zei, is dat een zeer complex vraagstuk. De inhoud van het bewustzijn is de hele aard en structuur van het bewustzijn. Dat is wat ik de vorige keer heb gezegd. Je bent dat eigen bewustzijn alleen gewaar als je een bepaald probleem hebt, onenigheid, tegenstrijdigheid, woede, jaloezie, enzovoort, alleen dan word je je volledig bewust van jezelf. In een andere situatie is er geen bewustzijn van het 'ik', waar we het de vorige keer, toen we hier samen waren, genoeg over hebben gehad.
1:58 And I think it is important this morning to talk over together the question of suffering, and the word ‘love’, which has been so misused, and what is the real significance or meaning of that word. And to go into these questions rather deeply, one has to begin with what we call relationship – human relationship. Otherwise, love becomes an abstraction, without much meaning and remains something printed in a book, or talked about in a church or in a temple, and completely forgotten. Volgens mij is het vanmorgen belangrijk om samen te spreken over het vraagstuk van het lijden en het woord 'liefde', wat zo vaak is misbruikt, en wat de echte betekenis of inhoud is van dat woord. En om ons goed te verdiepen in deze vraagstukken moet je beginnen met wat we relatie noemen - tussen mensen. Anders wordt liefde een abstract begrip, zonder veel betekenis en blijft het iets wat je in een boek leest of wat in de kerk of een tempel wordt besproken, en weer helemaal wordt vergeten.
3:17 So, we should begin, I think, if I may point out, that relationship is the whole structure of society – to put it very, very simply. It's a very complex problem, the question of relationship. But to enquire into that question, one must begin very near. Very near, that is our human relationship with each other. And then discover from there what is right relationship – if there is such a thing – and move from there to the question of what is the nature of love. And whether love can exist as long as human beings suffer and if there is an end to suffering, especially psychologically. So, we're going to go into this very complex problem. Dus we zouden moeten beginnen, denk ik, als ik daarop mag wijzen, dat de hele structuur van de maatschappij uit relaties bestaat, - om het maar eens erg simpel te zeggen. Het vraagstuk van relaties is een zeer complex probleem. Maar om deze vraag te onderzoeken moet je dichtbij beginnen. Erg dichtbij betekent: onze menselijke relaties met elkaar. Om vandaaruit te ontdekken wat een goede relatie is - als er zoiets bestaat - en daarna het vraagstuk van de aard van de liefde behandelen. En ook of liefde wel kan bestaan zolang mensen lijden en of er aan dat lijden een einde kan komen, vooral psychologisch. We gaan ons dus verdiepen in dit zeer complexe probleem.
4:42 As we said, we must begin very near to find out actually what our relationship is with each other, because on that our whole social, moral, ethical structure is based – that is society – the society which we have built, a society which is utterly, at present, immoral, degrading, destructive. And, if we would change the social structure, it must begin from within, not merely change from outside. I think that's fairly obvious as one observes more and more the attempts made by Communists and other reformers. They think that by altering, reshaping the social environmental structure, human beings will radically change. And when one examines these various experiments made in India, in ancient times, in China, and in recent times, basically human beings don’t change, even though environment changes. And it's very important, it seems to me, that we should understand the relationship of ourselves in our relationship to society, and whether in transforming human mind, human consciousness basically, whether a new social order can come into being. That's one of our problems. Because social order must change, inevitably. There must be radical transformation of it. There are terrorists, the revolutionaries, and the idealists, some of them at least, think by changing the environment, throwing bombs and all the rest of the physical revolution, will somehow transform the nature and the structure of human consciousness. And we think that the radical transformation of society can only take place when there is a radical transformation in human consciousness. We have made that very clear from the beginning of these talks. Zoals ik zei moeten we dichtbij beginnen om er echt achter te komen wat onze relatie is met elkaar, want daar is onze hele sociale, morele en ethische structuur op gebaseerd - dat wil zeggen, de maatschappij - de maatschappij die we hebben geschapen, een maatschappij die op dit moment totaal immoreel, vernederend en verwoestend is. Om de sociale structuur te veranderen moeten we van binnenuit beginnen, niet alleen maar vanaf de buitenkant. Volgens mij ligt dat tamelijk voor de hand als je steeds beter ziet welke pogingen de communisten en andere hervormers hebben ondernomen. Zij gaan er van uit dat door het wijzigen en herscheppen van de sociale omgevingsstructuur de mens radicaal zal veranderen. Als je de verschillende experimenten bestudeert, zoals in de oudheid in India, in China en die van de de laatste tijd, dan veranderen mensen niet wezenlijk, ook al verandert de omgeving wel. Het is erg belangrijk, lijkt me, om de relatie van onszelf te begrijpen in verhouding tot de maatschappij, en of er door de transformatie van de menselijke geest, het menselijk bewustzijn een nieuwe sociale orde kan ontstaan. Dat is een van onze problemen. Want de sociale orde moet onvermijdelijk veranderen. Deze moet een radicale transformatie ondergaan. Er zijn terroristen, revolutionairen, idealisten, sommigen tenminste, die denken dat door de omgeving te veranderen, door bommen te gooien en nog meer van dat soort uiterlijke revolutie, de aard en structuur van het bewustzijn ook wel zal transformeren. Maar ik denk dat de radicale transformatie van de maatschappij alleen plaats kan vinden als er zich een radicale transformatie in het menselijk bewustzijn voordoet. Dat heb ik aan het begin van deze toespraken al duidelijk gemaakt.
7:53 So, we must find out what is our human relationship to society, human relationship with each other, human relationship with the whole of humanity, a global relationship. So, what is actually, in our daily life, our relationship to each other, and what is it based on? As we said, the word is not the thing, the description is not the described. What we are doing now is a verbal description but if we are caught in the description and don’t go to the described, the fact, then we'll merely skim on the surface and will lose all its meaning. So, one must be aware, conscious, or whatever word one may use, not to be caught in words, not to be caught in descriptions, conclusions, but rather look, observe what actually is our relationship in daily life, and whether that relationship can be transformed into something other than ‘what is’? That's our question. To transform ‘what is’, one must be concerned and observe, completely, ‘what is’, and not imagine ‘what should be’. Right? We moeten er dus achter komen wat onze relatie is met de maatschappij, met elkaar, met de hele mensheid, een wereldwijde relatie. Dus wat is werkelijk in het dagelijks leven onze relatie tot elkaar en waar is deze op gebaseerd? Zoals ik zei is het woord niet de zaak, de omschrijving is niet wat het omschrijft. We houden ons nu bezig met een woordelijke omschrijving, maar als we gevangen raken in deze omschrijving en niet toekomen aan wat we omschrijven, het feit, dan scheren we slechts over het oppervlak en gaat alle betekenis verloren. Dus je moet je gewaar, bewust zijn of welk woord je ook gebruikt, dat je niet gevangen raakt in woorden of omschrijvingen, conclusies, maar juist kijkt, waarneemt hoe onze relatie in het dagelijks leven er echt uitziet en of die relatie getransformeerd kan worden in iets anders dan 'wat is'. Dat is onze vraag. Om 'wat is' te transformeren moet je geïnteresseerd zijn en volledig waarnemen 'wat is' en je niet verbeelden 'wat zou moeten zijn'. Nietwaar?
10:04 What is our relationship based on? Is it on knowledge? Is it on experience? Is it on various forms of intellectual, emotional, sentimental conclusions? Please, as we are saying, observe, if you do not mind, your own actual relationship with another actual, not what you think it ought to be, not an ideal relationship but factual, daily, everyday relationship because that is what we live with, and if we understand that then we can go much further. But without deeply delving into that, merely to imagine or… a fanciful relationship has no meaning, because we are dealing with facts and not with ideational abstractions because that will lead nowhere. So, what is our relationship, actually? Waar is onze relatie op gebaseerd? Is het op kennis gebaseerd? Op ervaring? Op verschillende intellectuele, emotionele of sentimentele opvattingen? Alstublieft, wat ik zeg is: observeer, als je het niet erg vindt, je echte relatie met elkaar, hoe het werkelijk zit, niet hoe je vindt dat het zou moeten zijn, niet de ideale relatie, maar de echte, hoe die zich dagelijks voordoet, want daar leven we mee en als we die begrijpen kunnen we veel verder komen. Maar als je er niet diep genoeg induikt, en je slechts een voorstelling maakt of ... een denkbeeldige relatie, betekent dat niets, want we hebben met feiten te maken en niet met bedachte abstracties, want die leiden nergens toe. Dus hoe ziet onze relatie er echt uit?
11:50 Relationship – the meaning of that word – means, does it not, 'to respond'. To respond completely to another – the meaning of the word, not what we have made of that word – the root meaning of that word is to respond, like 'responsibility'. And do we ever respond totally with each other? Or it is always a fragmentary response, a partial response? If it is a partial, fragmentary response, why is it? You understand my questions? I hope we are communicating with each other because this is really very important. Like everything else that we have talked about, human relationship is one of the most radical, basic, essential things that we have to find out, because from that we may find out, for ourselves, what love is, really what love is, not what we have made of it. So, it is really most important for each one of us to find out what actually our relationships are, and whether they can be transformed, and is it possible to transform them, radically? Relatie - de strekking van dat woord - betekent, nietwaar, 'antwoorden'. Elkaar volledig beantwoorden - de strekking van het woord, niet wat wij ervan hebben gemaakt - de grondbetekenis is 'antwoord geven', zoals je 'verantwoordelijkheid' hebt. En geven we elkaar wel eens een totaal antwoord? Of is het altijd een gedeeltelijke reactie, een half antwoord? Als het maar een half of gedeeltelijk antwoord is, hoe komt dat dan? Begrijpt u mijn vraag? Ik hoop dat we met elkaar communiceren, want dit is echt heel belangrijk. Zoals over alles waar we over hebben gesproken is de menselijke relatie een van de meest radicale, basale en essentiële zaken die we moeten onderzoeken, want dan kunnen we er voor onszelf achter komen wat liefde is, wat echte liefde is, niet wat we ervan hebben gemaakt. Het is dus voor ieder van ons van het grootste belang om erachter te komen hoe onze relaties echt in elkaar steken, of ze getransformeerd kunnen worden, en is het wel mogelijk om ze radicaal te transformeren?
13:48 Is not our relationship based on memory, memory piled up through various emotional, irrational, sexual responses? That is, there is desire, plus thought, and thought which creates the image. Right? Desire, that is sensation, plus thought and thought creates the image of myself and of you. So, there are two images: myself and that which I have made out of you. Right? Go into it with me, please. This is your life! And for heaven’s sake, give some thought to this thing, because we are destroying each other, we are destroying the earth, the air, everything we touch we are destroying. And I do not think we feel utterly responsible for all this. So, please, give your attention, which means your care, your affection, to find out what actually our relationships are. Zijn onze relaties niet gebaseerd op herinneringen, herinneringen die opgestapeld zijn door allerlei emotionele, irrationele of seksuele reacties? Dat wil zeggen, er is verlangen dat samengaat met het denken, en het denken dat het beeld schept? Nietwaar? Verlangen, wat samen met het denken gewaarwording is en het denken dat beelden maakt van mijzelf en jou. Er zijn dus twee beelden: dat van mijzelf en dat wat ik van jou heb gemaakt. Nietwaar? Verdiep je er alstublieft met mij in. Het is jouw leven! En denk in hemelsnaam over deze zaak na, want we vernietigen elkaar, we vernietigen de aarde, de lucht, we helpen alles wat we aanraken om zeep. En ik heb de indruk dat we er ons niet eens verantwoordelijk voor voelen. Dus geef het alsjeblieft je aandacht, en dat betekent je zorg en gevoel, om erachter te komen hoe onze relaties er echt uitzien.
15:54 We said our relationship is sensation plus thought, which is desire, and the image which thought has shaped according to that desire. So, I have an image about myself, various images – the business image, the intellectual image, the emotional image and various images which I have built in myself, which society has helped me to build, education has helped me to build – I have an image. And my relationship with you is another image which I'm making from you. Right? That is an absolute fact. The image or the picture, or the form is you, and I'm related to you through that picture. Right? I am attached to that picture. As you are my wife, my friend, my girl or boy, or whatever, I'm attached to the image which I have made about you and I'm holding to that image. And that image is projected through the various incidents in our contact with each other. Right? Please! And you have an image about yourself – various images – and you add me to that image, another image. So, your image and my image of you are related. Right? Go into this, please, go into this. Look at yourself. You may be married for ten years, or five years, you have a girl or a boy, and slowly the images are built, consciously or unconsciously – generally, unconsciously. So, the image has taken root through nagging, through domination, through assertions, insults, possessiveness, attachments all those are the things – incidents – that have built this image in me, of you. And you do the same about me. This we call 'relationship', and this we call 'love'. 'I love you' – which is, 'I love the image of you which I have built. It’s rather cynical, but it's not. But this is actual fact. Ik zei dat onze relaties bestaan uit gevoel en denken, wat verlangen is, plus het beeld dat het denken maakt naar aanleiding van dat verlangen. Ik heb dus verschillende beelden over mezelf - een zakelijk beeld, een intellectueel beeld, een emotioneel beeld en nog andere beelden die ik in mezelf heb gevormd, waar de maatschappij en mijn opvoeding aan hebben bijgedragen - ik heb een beeld. En mijn relatie tot jou is weer een beeld dat ik van jou maak. Nietwaar? Dat is gewoon een gegeven. Het beeld, dat plaatje, die gestalte ben jij, en ik sta in relatie tot jou via dat plaatje. Nietwaar? Ik ben gehecht aan dat plaatje. Omdat jij mijn vrouw bent, mijn vriend, mijn meisje of jongen, wat dan ook, ben ik gehecht aan het beeld dat ik over jou heb gemaakt en daar hou ik me aan vast. En dat beeld heeft zich ontwikkeld door verschillende gebeurtenissen in ons contact met elkaar. Nietwaar? Alstublieft! En jij hebt een beeld van jezelf - allerlei beelden - en daar voeg je mij aan toe, weer een beeld. Dus jouw en mijn beeld staan in relatie tot elkaar. Nietwaar? Verdiep je hier alsjeblieft in. Kijk naar jezelf. U bent misschien vijf of tien jaar getrouwd, u heeft een vriend of vriendin en langzaam worden de beelden gevormd, bewust of onbewust - meestal onbewust. Het beeld heeft zich dus vastgezet door gezeur, dominantie, door aannames, beledigingen, bezitsdrang, gehechtheid, dat zijn allemaal zaken - voorvallen - die hebben gezorgd voor dat beeld in mij over jou. En jij doet hetzelfde met mij. Dat noemen we 'relatie', we noemen dit 'liefde'. 'Ik hou van je' - wat inhoudt: 'Ik hou van het beeld dat ik van jou heb gevormd'. Het klinkt nogal cynisch, maar dat is het niet. Het is een feitelijk gegeven.
19:51 So, why does the brain build such images? Do you understand my question? I have built one about you, and you have built one about me. I'm asking, this is a fact, and I am asking, why does the brain do this? Which is thought.Why does thought create this division between you and me through the image? Is that clear? Avanti. Let’s get going. Why? Waarom maakt het brein eigenlijk zulke beelden? Begrijpt u mijn vraag? Ik heb er een van u, en u heeft er een van mij. Dit is een gegeven, en ik vraag u: waarom doet het brein dit? Wat het denken is. Waarom schept het denken deze verdeeldheid tussen u en mij via een beeld? Is dit duidelijk? Kom op. Laten we ons erin verdiepen. Waarom?
20:40 As we said, the brain needs security. Right? From childhood, you see, children need security, they must be protected. We don’t protect them, but that doesn’t matter. We destroy them. That's another issue. So, the brain needs complete security. It may find security in an illusion, God, fanciful images, all kinds of things and, therefore, neurotic, or it may find security in the image which it has built as knowledge. You're following this? So, the brain has made this image through thought, this image in order to be completely secure. I know my wife – you follow? – I know her. A positive assertion. That is, the image which I have built about her gives me that feeling that I completely have – she is mine. And the other way round, and so on, so on. So, the images are built through the desire to be completely secure. That's one of the factors. Zoals ik zei heeft het brein veiligheid nodig. Nietwaar? Van kinds af aan hebben kinderen veiligheid nodig, ze moeten worden beschermd. We beschermen ze niet, maar daar gaat het nu niet om. We beschadigen ze. Dat is een ander onderwerp. Het brein heeft dus volledige veiligheid nodig. Het vindt misschien veiligheid in een illusie, God, fantasierijke beelden, allerlei zaken, die dus neurotisch zijn, of het vindt misschien veiligheid in het door hemzelf geschapen beeld van kennis. Begrijpt u dit? Het brein heeft dat beeld dus gemaakt via het denken, om zich volledig veilig te voelen. Ik ken mijn vrouw - begrijpt u - ik ken haar. Een positieve aanname. Dat wil zeggen dat het beeld dat ik van haar heb gemaakt mij dat gevoel geeft van volledige... - ze is van mij. En omgekeerd is dat ook zo, enzovoort. De beelden worden dus gemaakt vanuit het verlangen naar volledige veiligheid. Dat is een van de factoren.
22:32 And having an image is very convenient, because you don’t have to look at her, or him, you don’t have to bother. You feel utterly responsible to that image, not to the human being. Watch yourself, please! And having an image, and you having an image, of each other, we live in our daily life at a very superficial level. The superficial level being sexual, and one goes off to the office, comes back, you know this very superficial life that one lives. That's one of the reasons why the images become tremendously important. Het is heel comfortabel om een beeld te hebben, want je hoeft niet eens naar hem of haar te kijken, dat maakt niet meer uit. Je voelt je uiterst verantwoordelijk voor dat beeld, niet voor die persoon. Kijk naar uzelf, alstublieft! En terwijl we een beeld van elkaar hebben - u ook - leven we dagelijks een zeer oppervlakkig leven. Oppervlakkig op het gebied van seksualiteit, het naar kantoor gaan en weer thuis komen, u kent dit oppervlakkige leven wel dat men leeft. Dat is een van de redenen waarom beelden enorm belangrijk worden.
24:02 Now, when one becomes aware of this process – the image maker and the image – when one becomes conscious of this, then one asks, can the image-making stop? You understand my question? Because this is very important. Please, look at yourself, look at your relationship. You have an image and I have an image, and our relationships are based on that. Welnu, als je je bewust wordt van dit proces - de beeldvormer en het beeld - als je je hiervan bewust wordt, vraag je je af: kan die beeldvorming stoppen? Begrijpt u mijn vraag? Want dit is zeer belangrijk. Alstublieft, kijk naar uzelf, kijk naar uw relatie. U heeft een beeld en ik heb een beeld, en onze relaties zijn daarop gebaseerd.
24:40 And the next question is, we said, why does it do it, we find some reasons for doing it. And the other question is, is it possible not to make an image at all? If that can be prevented, then our relationship becomes tremendously significant. You understand? Are we meeting each other? We're asking, is it possible not to build the image? The image-maker is thought, obviously. Right? Thought as time, the remembrance of many incidents of yesterdays, which is time, and through time the image has been formed, day after day, day after day, day after day. And thought has built the image through desire, sensation and so on. Now, we're asking whether this whole momentum can stop, which is, the traditional momentum. En de volgende vraag was: waarom doen we dit? We hebben er zo onze redenen voor. En de andere vraag was: is het mogelijk om überhaupt geen beelden te maken? Als dat kan worden voorkomen krijgt onze relatie enorm veel betekenis. Begrijpt u? Zitten we nog op dezelfde lijn? Is het mogelijk, vraag ik, om geen beelden te vormen? De 'beeldvormer' is het denken, vanzelfsprekend, nietwaar? Het denken als tijd, herinnering aan wat er zich gisteren heeft voorgedaan, wat tijd is, en door tijd is het beeld gevormd, elke dag weer. Het denken bouwt het beeld op door het verlangen, het gevoel, enzovoort. Ik vraag me nu af of deze impuls kan stoppen, ik bedoel, de traditionele impuls.
26:51 We are slaves to tradition. We may think we are modern, very free, but deep down we are very traditional, which you can see when we accept this image-making, and establishing our relationship with each other on those images – it is as ancient as the hills. That's one of our traditions, we accept it, live with it, torture each other with it. So, can that tradition come to an end? That is – we go back to what we were saying yesterday and the other days – when an incident in our relationship takes place, a happening, not to register it at all. You have understood? All right, it’s not clear. We volgen slaafs de traditie. We vinden onszelf misschien erg modern, vrij, maar diep van binnen zijn we erg traditioneel, wat je kunt zien aan het accepteren van deze beeldvorming en aan het baseren van onze relatie op deze beelden - het is zo oud als Methusalem. Dat is een van onze tradities, we accepteren het, leven ermee, pijnigen elkaar ermee. Kan deze traditie dus tot een einde komen? Dat wil zeggen - en ik ga nu terug naar wat ik eerder zei, gisteren en de dagen daarvoor - kun je, als zich een voorval in onze relatie voordoet, dit überhaupt niet opslaan? Heeft u dit begrepen? Goed, het is niet duidelijk.
28:04 In our daily relationship, you say something in anger, in irritation, and the brain registers it and adds to the image that it has already built about you, and that insult, that irritation, that anger, that something you said that you want to hurt me, hurt the image – can that stop? You understand my question? It can stop only when you understand the whole process of registration. The brain registers everything. It is now registering what I'm saying. And when an incident takes place, it is registered. Now, we're saying, can that registration stop? You understand, now, the question? I insult you in our relationship, and immediately reaction takes place, which is the registration. Now, can that end, because otherwise our love is merely emotional, sentimental, sexual and rather superficial? It's only a mind that is not hurt that is capable of loving, isn’t it? You see the meaning of it? Come on, please! So, you hurt me, which is you hurt my image which I have built about myself, and can that insult not be registered at all, so that my brain is not hurt? And then I will know the full meaning and the beauty of something which I feel exists but I now realise. So, I'm going to find out whether it is possible to stop that hurt being registered at all. In onze dagelijkse relatie zeg je iets uit woede, irritatie, het brein registreert dit en voegt dit toe aan het beeld dat ik al over jou had, en door die belediging, die irritatie, die woede, door iets wat je zei om me te kwetsen, wordt het beeld gekwetst - kan dat stoppen? Begrijpt u mijn vraag? Het kan alleen stoppen als je het hele proces van het registreren begrijpt. Het brein slaat alles op. Het slaat nu op wat ik zeg. En als er een voorval plaatsvindt, wordt het geregistreerd. Nu vraag ik: kan die registratie stoppen? Begrijpt u nu de vraag? Ik beledig u in onze relatie, er komt onmiddellijk een reactie, wat de registratie is. Welnu, kan dat eindigen, want anders is onze liefde slechts emotioneel, sentimenteel, seksueel en tamelijk oppervlakkig. Alleen een geest die niet is gekwetst is in staat tot liefhebben, nietwaar? Snapt u de betekenis hiervan? Kom op, alstublieft? Dus u kwetst mij, wat betekent dat u het beeld kwetst dat ik van mezelf heb gemaakt, en kan die belediging totaal niet worden geregistreerd, zodat mijn brein niet wordt gekwetst? Dan begrijp ik de volle betekenis en de schoonheid van iets waarvan ik voel dat het bestaat maar me het nu pas realiseer. Ik ga dus uitzoeken of het mogelijk is die pijn te stoppen door die helemaal niet te registreren.
31:02 It is possible only when the image is not. Right? Is that clear? When I have no image about you and you have no image about me, it's only then whatever you say leaves no mark. Which doesn’t mean I am isolated, or I have no affection, but the registration of hurts, insults, all those movements of thought, have come to an end. Which is, at the moment of insult to be completely, with all your senses, attentive. You understand what I'm saying? Am I talking to myself, or are you all with me? Because you see, our brains are hurt, various shocks, incidents, a sense of, you know, tremendous damage is being done to our brain. It wants security, therefore, it finds security in abnormal and normal things, like a nation, the worship of a nation is an abnormal, tribal instinct, but it finds security there – and so on, so on. The very desire to be secure is destroying itself, you understand? I am secure with my family. With my family there's a battle going on all the time between me and you, with my children – you follow? – constant conflict, agony, despair, annoyance – you know, all that's going on and on and on, day after day, day after day. That's a great shock to the brain. And so we are saying, as long as there is an image-maker, there must be hurts, there must be registration. It is only when the image-maker is not then no registration takes place. Which means there is no ‘me’ who is the image which gets hurt. You understand? There is no 'me'. ‘Me’ is the image which I have about myself: an extraordinary human being, capable, or, ‘I'm going to be successful’ – you know, the things that thought has built around itself as the 'me', which is the deep conscious or unconscious image that it has built. Dat is alleen mogelijk als het beeld er niet is. Nietwaar? Is dat duidelijk? Als ik geen beeld van jou heb en jij hebt geen beeld van mij, dan laat wat je ook zegt geen sporen na. Wat niet betekent dat ik geïsoleerd ben of geen genegenheid ken, maar aan de registratie van pijn, beledigingen, aan al die bewegingen van het denken is een einde gekomen. Wat inhoudt dat je op het moment van een belediging volledig, met al je zintuigen, aandachtig bent. Begrijpt u wat ik zeg? Praat ik tegen mezelf of doet u allemaal mee? Want weet u, ons brein is gekwetst, door allerlei schokken, gebeurtenissen, het voelt als enorme schade die aan ons brein is toegebracht. Het wil veiligheid, daarom vindt het veiligheid in normale en abnormale zaken, zoals in de staat, de verheerlijking ervan is een abnormaal stammeninstinct, maar het voelt er zich veilig door - enzovoort. Juist het verlangen naar zekerheid vernietigt zichzelf, begrijpt u? Ik voel me zeker met mijn gezin. Maar met mijn gezin is er aldoor strijd gaande tussen jou en mij, met mijn kinderen - begrijpt u? - voortdurende conflicten, kwellingen, wanhoop, ergernis - u weet wel, dat alles gaat maar door, dag in dag uit. Dat heeft grote impact op het brein. Daarom zeg ik, zolang er een beeldvormer is, moet er pijn zijn en wordt het geregistreerd. Alleen als er geen beeldvormer is vindt er geen registratie plaats. Wat betekent dat er geen 'ik ' is, die het beeld is dat gekwetst raakt. Begrijpt u? Er is geen 'ik'. Het 'ik' is het beeld dat ik van mezelf heb gemaakt: een bijzonder mens, bekwaam, of 'Ik word succesvol' - u weet wel, de zaken die het denken rond zichzelf heeft opgebouwd als het 'ik', wat het diep gelegen bewuste of onbewuste beeld is dat is gevormd.
34:28 Now, we are saying, in our relationship the image-making becomes an extraordinary, everyday activity and, therefore, there is actually no relationship. Relationship can only take place when there is no image – you understand what I'm saying? Have you got something of this? Not verbally, for God’s sake, not verbally, actually, in your blood! Then it brings a truth in our relationship. Wat ik eigenlijk zeg is dat in onze relaties beeldvorming een bijzonder belangrijke dagelijkse activiteit wordt en er daarom feitelijk geen sprake is van een relatie. Een relatie kan pas echt bestaan als er geen beeld is - begrijpt u wat ik zeg? Heeft u er iets van begrepen? Niet alleen de woorden, in hemelsnaam, maar voelt u het echt in uw bloed? Dat brengt oprechtheid in onze relaties.
35:15 Then what is our relationship if there is no image between you and me – you understand? – then what is our relationship? Come on, sir, investigate it. I have no image about you – which is the most important thing, you understand? I actually have no image about you. Then what is my relationship to you? Have you an image about me – in our relationship? If you have, what's our relationship? You have no image and I have an image, then what takes place between us? I am in battle, because I have an image about myself therefore, I'm in battle with you. You have no image, therefore, you're not in battle with me. You understand? Hoe ziet onze relatie er dan uit als er geen beeld is tussen u en mij - begrijpt u? - wat is dan onze relatie? Kom op, mensen, onderzoek het. Ik heb geen beeld van u - wat het allerbelangrijkste is, begrijpt u? Ik heb echt geen beeld van u. Hoe ziet mijn relatie er met u dan uit? Heeft u een beeld van mij - in onze relatie? Als u dat hebt, wat is dan onze relatie? U heeft geen beeld en ik heb wel een beeld, wat gebeurt er dan tussen ons? Ik voer strijd, omdat ik een beeld over mezelf heb, daarom ben ik met u in strijd. U heeft geen beeld, daarom voert u geen strijd met mij. Begrijpt u?
36:26 So, can you, in our relationship bring about in me a state of mind in which the image-making has ended? You understand? That’s your responsibility to me. I wonder if you see this? Come on, sirs! You have no image, and I have an image about you. What, then, is our relationship? You have a responsibility in our relationship to see that I do not make images about you. That's your responsibility. You understand? Then you're watching, you're alert, you are fully alive, and I'm half-asleep, all my life. So, it's your responsibility to see that I have no image. So, two people having no image – if it ever takes place – which is the most miraculous thing, greater than any miracle in the world, if that takes place then there is a totally different kind of communion with each other. Which means, never quarrel you understand, sir? Never possessiveness, never domination, shaping each other by words, threats, innuendoes. Then we have a relationship of the most extraordinary kind. I know it can take place. It has been done, we have done it. It's not just a lot of words. Kunt u dus in onze relatie bij mij zorgen voor een geestestoestand waarin de beeldvorming is gestopt? Begrijpt u? Dat is uw verantwoordelijkheid ten opzichte van mij. Ik vraag me af of u dit begrijpt. Kom op, mensen! U heeft geen beeld en ik heb een beeld van u. Hoe ziet onze relatie er dan uit? U bent in onze relatie verantwoordelijk om ervoor te zorgen dat ik geen beelden maak over u. Dat is uw verantwoordelijkheid. Begrijpt u? Dan bent u aan het gadeslaan, u bent alert, u leeft ten volle en ik ben half in slaap, mijn hele leven al. Het is dus uw verantwoordelijkheid om ervoor te zorgen dat ik geen beeld heb. Dus twee mensen hebben geen beeld - als dat ooit mocht gebeuren - wat zeer wonderbaarlijk zou zijn, mooier dan welk wonder in de wereld dan ook, als dat zou gebeuren zou er een totaal ander soort communicatie met elkaar zijn. Wat betekent nooit meer ruzie, begrijpt u, mensen? Nooit meer bezitterigheid, overheersing, elkaar kneden door middel van woorden, dreigementen, toespelingen. Dan hebben we een buitengewoon soort relatie. Ik weet dat het kan. Het is gebeurd, we hebben het gedaan. Het zijn niet alleen maar woorden.
38:31 So, we are saying, when there is no image, then there is love. So, we have to find out what that love is, actually. What is it that we call 'love', now, in our life? When you say you love somebody, what does it mean? Is it sexual love, a biological affair and the memory of it, the demand for it, the pursuit of it? And that, apparently, plays an extraordinary significance in our life. Blown up in every magazine, in every cinema and all the rest of it. Is it sexual love? Is there love when there is jealousy? You understand? Is there love when there is – please, listen – when I go off to the office or factory or become a secretary, or whatever I do, and you do something else also, because you want to fulfil yourself – the wife wants to fulfil herself, the husband wants to fulfil himself, and the children want to fulfil themselves, where are we? You understand? So, all this is called love, responsibility. So, to find out what love is there must be no fragmentation, isn’t it? No fragmentation in my work and the implications in that work, and there is no division between my work and my family, my wife, my girl. You understand what I'm saying? It is not broken up. I go to the office, there I am very ambitious, greedy, envious, desiring success, you know, pushing, pushing, driving, competitive, and come home and say, ‘Oh, darling, I love you’. It becomes all so cheap! And this is our tradition. Dus zeg ik: als er geen beeld is, is er liefde. We moeten dus uitzoeken wat die liefde echt is. Wat is het dat wij 'liefde' noemen, nu, in ons leven? Als je zegt dat je van iemand houdt, wat betekent dat dan? Is het seksuele liefde, een biologische kwestie en de herinnering eraan, het verlangen ernaar, het najagen ervan? En dat speelt klaarblijkelijk een buitengewone betekenis in ons leven. Uitvergroot in elk tijdschrift, elke bioscoop en ga zo maar door. Is het seksuele liefde? Gaat liefde samen met jaloezie? Begijpt u? Is er sprake van liefde - alstublieft, luister - als ik naar kantoor of de fabriek ga of secretaresse wordt, of wat dan ook, en jij doet ook iets anders, omdat je je jezelf wilt waarmaken - de vrouw wil zich waarmaken, de man wil zich waarmaken, en de kinderen willen zich waarmaken, wat gebeurt er dan? Begrijpt u? Dat alles noemen we dus liefde, verantwoordelijkheid. Dus om erachter te komen wat liefde is moet er geen sprake zijn van fragmentatie, nietwaar? Geen fragmentatie in mijn werk en wat uit dat werk voortkomt, maar ook geen scheiding tussen mijn werk en mijn gezin, mijn vrouw, mijn vriendin. Begrijpt u wat ik zeg? Het zijn geen twee werelden. Ik ga naar kantoor, daar ben ik zeer ambitieus, hebzuchtig, jaloers, verlangend naar succes, u weet wel, alsmaar doorzetten, gedreven, vol wedijver en dan thuiskomen en zeggen: 'O, schat, ik hou van je'. Het wordt allemaal zo inhoudsloos! Maar zo zijn we het gewend.
41:53 So, we are saying, asking, is it possible to live a life that is totally harmonious, whole, so that when I go to the office, I'm still whole there, not something different from my family? You understand? Is that possible? Not say, 'It is an ideal, it's a Utopia, it is this... – one has to make it possible, one has to work at this thing, put your teeth into it, to find out, because we are destroying ourselves. Dus mijn vraag is: is het mogelijk om volledig in harmonie te leven, als een eenheid, zodat ik, als ik naar kantoor ga, nog steeds die eenheid ben, niet iets anders dan bij mijn gezin? Begrijpt u? Is dat mogelijk? Zonder te zeggen: het is een ideaal, het is een utopie, het is een... - je moet het mogelijk maken, je moet er werk van maken, er helemaal voor gaan, het onderzoeken, want we richten onszelf te gronde.
42:36 So, we are saying, love comes into being only when there is total harmony in oneself, in whatever action one is doing, and so there is no conflict between the outer and the inner. You understand? So, to find out how to live that way. How to live a life that is not contradictory, that is not broken up, that is not convenient, comfortable – you follow? – that is total, whole, harmonious. To find that out, one must go into the question of sorrow. They're all related, you understand? Relationship, love and sorrow. They're all interrelated. Ik zeg dus dat er alleen sprake kan zijn van liefde als er volledige harmonie in onszelf is, bij welke activiteit je ook onderneemt, zodat er geen conflict bestaat tussen het uiterlijke en innerlijke. Begrijpt u? Dus uitzoeken hoe je zo kunt leven. Hoe je een leven kunt leiden zonder tegenstrijdigheid, zonder versnippering, dat niet gerieflijk voelt, comfortabel - begrijpt u? - dat volledig is, een eenheid, harmonieus. Om daar achter te komen moet je je verdiepen in het vraagstuk van verdriet. Ze hebben allemaal iets met elkaar te maken, snapt u? Relaties, liefde en verdriet. Die zijn onderling verbonden.
43:58 Man has lived with this thing called sorrow. From the ancient of days man has carried this burden, and we are still carrying that burden. We are very sophisticated, highly technical and so on, but inwardly, there is this grief, this ache, this loneliness, this sense of isolation, this sense of great burden of sorrow, not only the sorrow of one’s own little life, but the sorrow of humanity. You understand? We are meeting each other? The sorrow of humanity, sir. They are suffering in India, in Asia, in the Arab world, in the Jewish world, in Russia – human beings are suffering, there is a global suffering. And our little selves are also suffering. So, we're asking, is it possible to end that suffering? If there is no end to suffering, then there is no compassion, then there is no love, then there is no relationship. This is what actually has happened in our society: no relationship, no love, no compassion, no ending of sorrow, therefore, we are making a hideous mess of our lives. You understand? De mens heeft er altijd mee geleefd, met dit verdriet. Van oudsher heeft de mens deze last met zich meegedragen, en we dragen deze last nog steeds mee. We zijn hoog ontwikkeld, zeer technisch en zo, maar innerlijk is er deze droefenis, hunkering, eenzaamheid, dit gevoel van isolement, van de grote last van verdriet, niet alleen het verdriet van je eigen leventje, maar het verdriet van de mensheid. Begrijpt u? Zitten we op een lijn? Het verdriet van de mensheid. Ze lijden in India, in Azië, in de Arabische wereld, in de Joodse wereld, in Rusland - mensen ondergaan leed, het is een wereldwijd lijden. En onze kleine ikjes lijden ook. Dus vraag ik: kan er een einde komen aan dat lijden? Als er geen einde komt aan lijden, is er geen compassie, is er geen liefde, kun je geen relatie hebben. Dat is wat er eigenlijk is gebeurd in onze maatschappij: geen relatie, geen liefde, geen compassie, geen einde aan verdriet, zodoende maken we een afschuwelijke troep van ons leven. Begrijpt u?
46:01 So, we're asking, is there an end to sorrow? Do you understand? This is a question that every human being has asked, when he is at all serious, when he has looked at his own sorrow and the sorrow of another. One asks this question, ‘Can this ever end? Or is it an everlasting misery of man?’ We're going to find out, not in abstraction, not as a theory but actually to find out if you, as a human being who represents the world, and the world is you, can end that sorrow. We're going to find out. Dus vraag ik: kan er een einde komen aan verdriet? Begrijpt u? Deze vraag is door elk mens weleens gesteld, als hij tenminste serieus is, als hij naar naar zijn eigen verdriet en dat van anderen heeft gekeken. Je stelt deze vraag: 'Kan het ooit eindigen of is het de eeuwigdurende ellende van de mens?' We gaan het onderzoeken, niet als abstract begrip, als een theorie, maar we gaan echt uitzoeken of jij als vertegenwoordiger van de mensheid - en je bent de wereld - dit verdriet kunt stoppen. We gaan het onderzoeken.
47:02 This is a very serious matter, like everything else in life, and very complex. To find out what love is, one has to shed every traditional… every sense of emotion, sentiment, all the things that one has built round oneself, to put away all that, then to come upon something that's whole, total, harmonious. One has to work, look, observe. So, we're going to do the same with sorrow. Dit is een serieuze aangelegenheid, zoals al het andere in het leven, en erg ingewikkeld. Om er achter te komen wat liefde is moet je je ontdoen van elk traditioneel... elke gemoedsbeweging, elk sentiment, al die zaken die je om jezelf heen hebt gebouwd, dat alles kwijtraken, dan kom je in contact met iets dat heel is, totaal, harmonieus. Daar moet je aan werken, naar kijken, waarnemen. Datzelfde gaan we doen met verdriet.
47:45 There is a biological pain, a physical pain. And that pain is registered in the brain. And there is the fear that it might happen again, tomorrow. And that brings sorrow, also. There is loneliness, deep isolation, unrelated to everything in life, and the sense of complete withdrawal, complete sense of nothing to which the mind can be related. And that's a tremendous sorrow. I do not know if you have not known this. Most human beings do. Then there is the sorrow of death, the person you have lost and you left behind. The loneliness, the sudden cessation of that person whom you thought you loved, cared for, companionship, in whom, perhaps, you may have invested all your immortality. All that. There is sorrow there, too. And there is the sorrow of all the people in the world who have been killed, so-called wars: wars of religion, wars of nationality, wars of security, killing millions and millions for your own particular nation, for your own particular security. There is all that immense, untold sorrow. You understand all this? And we are responsible for all this – not the Americans in Vietnam, or the Arabs in Beirut – human beings are responsible for this because their primary demand is, 'Please, give me security'. And the security takes the form of nationality, the form of religious beliefs which goes very, very deeply and they hold on to that – that's security, for which you are willing to kill and destroy. There's the security of nationalism, and so on, so on, so on. All that has brought about thousands of years of sorrow. Right? We are describing this, so please, don’t get emotional about it because this is what we have to face and understand. Er is biologische pijn, lichamelijke pijn. Die pijn wordt geregistreerd in het brein. En er is de angst dat het morgen opnieuw kan gebeuren. Dat veroorzaakt ook verdriet. Er is de eenzaamheid, afzondering, afgescheiden van alles in het leven, en het gevoel dat je je volledig hebt teruggetrokken, het gevoel van volledige leegte, waar de geest zich niet mee kan verbinden. Dat geeft een enorm verdriet. Ik weet niet of u hier bekend mee bent. De meeste mensen wel. Dan is er het verdriet van de dood, de persoon die je hebt verloren en die jou heeft achtergelaten. De eenzaamheid, het plotselinge einde van die persoon van wie je dacht te houden, om wie je dacht te geven, de kameraadschap, op wie je misschien alle hoop op onsterfelijkheid had gevestigd. Dat allemaal. Ook dat geeft verdriet. En er is het verdriet van alle mensen in de wereld die zijn gedood, in zogenaamde oorlogen: over het geloof, een nationaliteit, over veiligheid, miljoenen die zijn gedood voor je eigen speciale land, voor je eigen persoonlijke zekerheid. Er is al dat immense, onbeschrijfelijke verdriet. Begrijpt u dit allemaal? Hier zijn we verantwoordelijk voor - niet de Amerikanen in Vietnam, of de Arabieren in Beiroet - de mens is hiervoor verantwoordelijk, want het belangrijkste verlangen is: 'Geef me alstublieft veiligheid'. En die veiligheid neemt de vorm aan van een nationaliteit, de vorm van een geloof, dat zeer diep gaat en waaraan vastgehouden wordt - dat is veiligheid, waarvoor je bereid bent te doden en te vernietigen. Zo heb je de veiligheid van het nationalisme, enzovoort. Dat alles heeft duizenden jaren verdriet met zich meegebracht. Nietwaar? Ik omschrijf dit, dus wordt hier alstublieft niet emotioneel over, want dit is wat we onder ogen moeten zien en begrijpen.
51:16 So, there is this sorrow of man. Can it end? If it doesn’t end, we are chained, everlastingly, to this misery. The suffering may be conscious or unconscious. So, we have to look at the unconscious, deep down, the hidden, as well as the conscious. So, we have to go back into the question of what is consciousness. Er is dus dit verdriet van de mens. Kan het stoppen? Als het niet kan stoppen zitten we voor eeuwig vast aan deze ellende. Dit lijden kan bewust of onbewust zijn. Dus moeten we enerzijds kijken naar het onbewuste, dat diep verborgen ligt en anderzijds naar het bewuste. Dus we moeten terug naar de vraag wat bewustzijn is.
51:55 The western world, through Freud and others, has divided consciousness into the unconscious and the conscious. The unconscious is the racial, communal, heredity, tradition, memories, all that, motives. And the conscious is the highly sophisticated, educated, technical mind. So, there's a division between the conscious and the unconscious. Right? That is your tradition, again. It may not be at all that way. What has divided it? Thought – right? Unless we understand the deep meaning of the movement of thought every movement it makes must be divisive. Right? So, in the deep layers of one’s consciousness, is there sorrow? Is there sorrow of thousands of years of human suffering, stored, brought from the past to the present in a human being, deep down, in the very deep recesses of one’s mind? We said, that is part of the content of consciousness. You understand? Because the part makes the whole. So, the part is consciousness. So there is, in us, the past suffering of man as well as the present suffering of man, in consciousness. And can that thing end? If you see the importance that it must end the importance, the essentiality of it – not accept it, not say, ‘Well, it has been going on for a million years, what about it, a few more people suffering, a few more people not suffering, what importance does it make?’ It makes tremendous importance because when a human being transforms himself totally, radically, then he affects the whole of consciousness of man. You understand? I will show it to you. De westerse wereld heeft door Freud en anderen het bewustzijn gesplitst in het onbewuste en het bewuste deel. Het onbewuste is het raciale, het gemeenschappelijke en erfelijke deel, tradities, herinneringen, dat allemaal, drijfveren. Het bewuste deel is het hoger ontwikkelde deel, de geletterde, technische geest. Er is dus een scheiding tussen het bewuste en onbewuste. Nietwaar? Dat is, opnieuw, uw traditie. Maar misschien is het helemaal niet zo. Wie heeft dat gescheiden? Het denken, nietwaar? Tenzij we de diepere betekenis van het denken begrijpen zal elke beweging die het maakt verdeeldheid scheppen. Nietwaar? Welnu, bevindt zich in de diepere lagen van je bewustzijn verdriet? Zit daar verdriet van duizenden jaren menselijk lijden, opgeslagen, van het verleden naar het heden overgebracht in de mens, verborgen in de verre uithoeken van je geest? Zoals ik zei, maakt dat deel uit van de inhoud van het bewustzijn. Begrijpt u? Want het deel maakt het geheel. Dat deel is dus het bewustzijn. Er is dus in ons zowel het vroegere lijden van de mens als het tegenwoordige lijden van de mens in het bewustzijn. Kan er een einde komen aan die zaken? Als je het belang ervan inziet dat het moet stoppen, de relevantie, het wezenlijke ervan - zonder het te accepteren en te zeggen: 'Nou ja, het gebeurt al miljoenen jaren, wat zou het, een paar meer of minder mensen die lijden, wat maakt dat nou uit?' Het is van enorm belang, want als één mens zichzelf transformeert, totaal, radicaal, dan beïnvloedt hij het totale bewustzijn van de mens. Begrijpt u? Ik zal het u laten zien.
55:05 Your consciousness is affected by all the things of the past, isn’t it? By Hitler, by Stalin, by all the tyrannies, by all the brutalities, all that is the past. The content of that consciousness is the human consciousness. You're affected, as you're living in the western world, by Christianity, in the name of… That Christianity is put together by priests, saviours, all the rest of it – that's part of your consciousness. Uw bewustzijn wordt beïnvloed door alle zaken uit het verleden, nietwaar? Door Hitler, Stalin, door alle dictaturen, door alle wreedheden, dat alles is het verleden. De inhoud van dat bewustzijn is het bewustzijn van de mens. U wordt beïnvloed, zoals u leeft in de westerse wereld door het christendom, uit naam van... Dat christendom is samengesteld door priesters, verlossers, noem maar op - dat is een deel van uw bewustzijn.
55:46 So, suffering is part of this consciousness, whether hidden or one is aware of it. Now, we are saying can all that immense burden of loneliness, despair, isolation, withdrawal through various forms of hurts, building a resistance around oneself, all that come to an end – not gradually, not over years, but end now? You understand my question? You understand what I'm saying? We are used to and we have been trained, educated, it's our habit to say, ‘Well, I'll gradually do it.’ ‘It’ll take time but I will do it.’ Which is, I am suffering now, gradually I will end suffering. There is that vast gap between the ending and the beginning, and in that gap, various other forms of incidents and accidents take place, therefore, there is always postponement of that. You are following all this? Therefore, one has to break down this tradition of eventuality: 'Eventually, I will come to that.' Dus het lijden maakt deel uit van dit bewustzijn, of dit nu verborgen is of dat je je er bewust van bent. Wat ik nu vraag is of die enorme last van eenzaamheid, wanhoop, isolement, terugtrekking vanwege allerlei soorten pijn, een muur om jezelf heen bouwen, kan daar een einde aan komen - niet geleidelijk, niet na jaren, maar nu stoppen? Begrijpt u mijn vraag? Begrijpt u wat ik zeg? We zijn eraan gewend geraakt en ermee grootgebracht, het is onze gewoonte om te zeggen: 'Nou ja, ik zal het geleidelijk doen.' 'Het zal een tijdje duren, maar ik ga het doen.' Wat betekent: ik lijd nu en geleidelijk zal ik het lijden stoppen. Dan heb je een wijde kloof tussen het einde en het begin, en in die kloof vinden allerlei soorten voorvallen en ongelukken plaats, zodoende is er altijd sprake van uitstel. Volgt u het allemaal? Daarom moet je breken met deze traditie van 'op den duur'. 'Op den duur zal het me lukken.'
57:33 So, we are saying, sorrow, which is part of human conditioning, part of our consciousness, can that sorrow end? Not in some distant, happy future, but now. The now is the most important. You understand? So, to find out what that now is. I wonder if you're meeting, Are we meeting each other? What is the now, so that it ends? The now is the past meeting the present. Right? The past meeting the present, and if the past, meeting the present, modifies itself and goes to the future, then there is no now. Ha capito? Have you understood this thing, very simple thing? That is, the past, my memories, my anxieties, my hopes, my remembrances, pleasure, pain, all that, is in movement with the present, that is, I meet you, there is the challenge of the present and it modifies itself and proceeds to the future. Right? So, time is a movement from the past, through the present, to the future. This is what we are accustomed to, this is a part of our tradition. The Communists say, 'Thesis, antithesis, and synthesis', which is bit by bit, bit by bit. So, the past meeting the present, modified, proceeds further – the future. We are saying the now is when the past meets the present and ends it. You understand? And it can only end when you know the whole structure of memory. You get it? Memory as experience, as knowledge, and the response of that knowledge, experience, memory, is thought. So, when thought brings the past to the present and for thought to end it there, and not proceed, say, 'Tomorrow'. I wonder if you capture all this! Some of you get this? Because this is very important for your life so that there is an ending all the time, you understand? Dus zeg ik: verdriet, dat onderdeel uitmaakt van de conditionering van de mens, onderdeel van ons bewustzijn, kan dat verdriet stoppen? Niet in een verre, gelukkige toekomst, maar nu. Het 'nu' is het belangrijkste. Begrijpt u? Dus uitzoeken wat dat 'nu' is. Hebben we contact met elkaar? Wat is het nu, zodat het stopt. Het nu is het verleden dat het heden ontmoet. Nietwaar? Het verleden ontmoet het heden. Als het verleden het heden ontmoet, verandert het zichzelf en gaat richting toekomst, dan is er het nu. Snapt u het? Heeft u deze eenvoudige zaak begrepen? Dat wil zeggen, het verleden, mijn geheugen, mijn zorgen, mijn verwachtingen, mijn herinneringen, genot, pijn, dat alles doet zich voor in het heden, dat wil zeggen: ik ontmoet u, er is de uitdaging van het heden en het verandert zichzelf en zet zich voort in de toekomst. Nietwaar? Dus tijd is een beweging van het verleden, door het heden, naar de toekomst. Dit is wat we gewoon zijn te doen, dit maakt deel uit van onze traditie. De communisten zeggen: 'These, antithese en synthese', wat betekent: beetje bij beetje. Dus het verleden ontmoet het heden, verandert, en gaat verder richting toekomst. Wat ik zeg is: het 'nu' is er als het verleden het heden ontmoet en daar stopt. Begrijpt u? En het kan alleen stoppen als u de hele structuur van het geheugen kent. Snapt u? Het geheugen als ervaring, kennis, en de weerslag van die kennis, ervaring, herinnering, is het denken. Dus als het denken het verleden naar het heden brengt kan het denken het daar stoppen en niet doorgaan door te zeggen: 'morgen'? Ik vraag me af of u dit kunt bevatten. Sommigen van u misschien? Want dit is erg belangrijk in uw leven, zodat er elke keer een einde aan kan komen, begrijpt u?
1:00:46 So, that is, when you are feeling greatly lonely, isolated, which brings great sorrow, or the death of another, or losing a job, – ten different sorrows that human beings have created for themselves – facing that loneliness, which is brought about by self-centred activity of daily life – you understand? – that loneliness is the synthesis, the essence of our daily, self-centred activity, right? To face that loneliness and not give it a future. You understand what I'm saying? That is, to look at it, to observe it, completely, with all your senses, with complete attention. Then you will see the past meets the present and ends it, so that there is no future to loneliness – it has ended. So, in the same way, sorrow, with which you're quite familiar, for most of us, we have built various escapes from that thing. Escapes through church, through reading books, you know, a dozen ways. The very escape from it only strengthens it, obviously. So, to be aware of the escapes, which means giving it time to flower – you follow? – to be aware of the escapes and meet that suffering, completely, without any sense of distortion by thought, then there is an ending to suffering. Only when there is an ending to suffering, there's compassion, because the word ‘suffering’ is related to compassion. Compassion means 'passion for all things'. You understand? For all things. That means no killing. But Christians are used to killing. They have probably killed more people than anybody else. So, no killing, which means to live on things that you have to kill, like vegetables – you have to kill – You understand? But not to kill animals. When there is this sense of compassion, you understand, then you don’t kill a thing by word, by gesture, by an idea. Dus wanneer u zich enorm eenzaam voelt, geïsoleerd, wat veel verdriet met zich meebrengt, of de dood van iemand, of wanneer u uw baan kwijtraakt, - er zijn wel tien soorten verdriet die mensen voor zichzelf hebben geschapen - die eenzaamheid onder ogen zien, die is veroorzaakt door dagelijks zelfzuchtig handelen - begrijpt u? - die eenzaamheid is de uitkomst, de essentie van onze dagelijkse egoïstische handelen, nietwaar? Het onder ogen zien van die eenzaamheid zonder er een toekomst van te maken. Begrijpt u wat ik zeg? Dat wil zeggen, ernaar kijken, het observeren, in z'n geheel, met al uw zintuigen, met volledige aandacht. Dan ziet u hoe het verleden het heden ontmoet en het daar stopt, zodat er geen toekomst is voor eenzaamheid - het is gestopt. Op dezelfde manier hebben we voor verdriet, waar u zo bekend mee bent, - tenminste de meesten van ons - allerlei soorten uitvluchten gevonden. Uitvluchten via de kerk, het lezen van boeken, u weet wel, talloze manieren. Diezelfde uitvluchten maken het vanzelfsprekend alleen maar sterker. Dus je bewust zijn van die uitvluchten, - door ze de tijd te geven om zich te openbaren - je bewust zijn van uitvluchten en dat lijden volledig aan te gaan zonder een spoor van vervorming door het denken, dan komt er een einde aan het lijden. Alleen wanneer er een einde komt aan het lijden is er sprake van compassie, want het woord 'lijden' heeft alles te maken met compassie. Compassie betekent 'hartstocht voor alles'. Begrijpt u? Voor alles. Dat betekent: niet doden. Maar christenen zijn gewend om te doden. Zij hebben waarschijnlijk meer mensen gedood dan wie dan ook. Dus niet doden, wat betekent: leven van zaken die je wel moet doden, zoals groenten - die moet je doden - Begrijpt u? Maar niet het doden van dieren. Als u die mate van compassie heeft, begrijpt u, doodt u helemaal niets, niet via woorden, een gebaar of een idee.
1:04:24 So, what we are saying is, in the understanding of relationship, love comes into being, and in the understanding of love we alter the structure of society, and there is an ending to sorrow. And it's only then there is compassion. You know compassion is the most extraordinary thing in life, because there is no ‘me’ who is compassionate, there's only that state of compassion, which is not mine or yours. Dus wat ik zeg is: door het begrijpen van relaties komt liefde tevoorschijn, en door het begrijpen van liefde veranderen we de structuur van de maatschappij en komt er een einde aan verdriet. Alleen dan is er sprake van compassie. Weet u, compassie is iets buitengewoons in het leven, want er is geen 'ik' die compassie heeft, er is alleen die toestand van compassie, die niet van mij of van u is.
1:05:20 What time is it, sir? Hoe laat is het, meneer?
1:05:23 Questioner: Twenty five to twelve. Vraagsteller: vijf over half twaalf.
1:05:28 K: Do you want to discuss anything? Ask questions? K: Wilt u nog iets bespreken? Vragen stellen?
1:05:35 Q: Sir, are emotions rooted in thought? V: Meneer, hebben emoties hun wortels in het denken?
1:05:57 K: Are emotions rooted in thought? What are emotions? Emotions are sensations, aren’t they? You see a lovely car, or a beautiful house, a beautiful woman or a man, and the sensory perception awakens the senses, doesn’t it? Senses, then what takes place? Contact – right? Contact, then desire. Now, thought then comes in. Can you end – please, listen to this – can you end there and not let thought come in and take over? I see a beautiful house, well-proportioned, with a lovely lawn, nice garden, all the senses are responding because there is great beauty – well-kept, orderly, tidy – all the emotions respond. All the sensations respond. Why can’t it stop, there? You understand? Can it stop there and not let thought come in and say, ‘I must...’ and all the rest of it. Then you will see emotions, or sensations are natural, healthy, normal. But when thought takes over, then all the mischief begins. K: Hebben emoties hun wortels in het denken? Wat zijn emoties? Emoties zijn gevoelens, nietwaar? U ziet een mooie auto, of een prachtig huis, en mooie vrouw of man, en de zintuiglijke waarneming roept gevoelens op, nietwaar? Gevoelens, wat gebeurt er dan? Er is contact, nietwaar? Contact en dan verlangen. Vervolgens komt het denken erbij. Kunt u stoppen - alstublieft, luister hiernaar - kunt u daar stoppen zonder het denken toe te laten en het over te laten nemen? Ik zie een prachtig huis, met de juiste verhoudingen, met een mooie oprijlaan, leuke tuin, alle zintuigen reageren, want het ziet er prachtig uit - goed onderhouden, ordelijk, netjes, - alle emoties komen op. Alle gevoelens reageren. Waarom kan het daar niet stoppen? Begrijpt u? Kan het daar stoppen zonder dat het denken erbij komt en zegt: 'Ik moet...', en zo verder. Dan zult u zien dat emoties of gevoelens natuurlijk zijn, gezond, normaal. Maar wanneer het denken het overneemt begint alle ellende.
1:08:13 So, to find out, for oneself, whether it is possible to look at something with all the senses and end there, and not proceed further. Do it! That requires, as we said, an extraordinary sense of awareness, in which there is no control, you understand, o control, therefore no conflict, just to totally observe that which is, and all the senses respond and end there. There's great beauty in that. After all, what is beauty? We won’t discuss that, now. Dus om er voor jezelf achter te komen of het mogelijk is naar iets te kijken met al je zintuigen en daar op te houden en niet verder te gaan. Doe het! Dat vereist, zoals ik zei, een buitengewoon gevoel van bewustzijn, zonder een vorm van beheersing, begrijpt u, geen beheersing, en daarom geen conflict, alleen maar dat volledig waarnemen wat er is, en alle zintuiglijke reacties stoppen daar. Daarin zit grote schoonheid verborgen. Maar ja, wat is schoonheid? Dat gaan we nu niet bespreken.