Krishnamurti - Kan er goedheid, liefde en waarheid ontstaan uit discipline?

Krishnamurti Subtitles

SA79T4 - Kan er goedheid, liefde en waarheid ontstaan uit discipline?
Vierde openbare toespraak
Saanen, Zwitserland
15 juli 1979

0:59	We zouden verder moeten gaan, denk ik met waar we de afgelopen drie bijeenkomsten over hebben gesproken.
1:19	Elk vak, elke vaardigheid, kent zijn eigen regels. Als je timmerman bent zijn er speciale regels, de wetenschapper, de architect, enz., elk beroep heeft zijn eigen regels. En mensen over de hele wereld zijn gewend aan dit idee van regels, niet alleen op technisch gebied, maar ook in de psychologisch wereld. En door opvoeding, door onze cultuur, in elke voorkomende vorm van relatie, is dit geaccepteerd, bepaalde regels. Ik zou hier graag, als het mag, tamelijk diep op dit vraagstuk in willen gaan: waarom mensen überhaupt regels nodig hebben. Luister alstublieft aandachtig. Trek geen enkele conclusie en zeg dat er geen regels moeten zijn, dat we in een tolerante maatschappij moeten leven, zoals nu, en dat elke vorm van beperking, elke vorm van controle, onmenselijk is en daarom is dat het andere uiterste.
3:18	Zoals we onlangs zeiden moeten we allemaal het vermogen hebben om niet alleen goed te luisteren, samen waar te nemen, maar ook samen na te denken, dat klaarblijkelijk veel moeilijker is, omdat we zo getraind zijn door ons geloof, door onze cultuur, om individueel te denken, apart van elkaar. Zo is er altijd een verscheidenheid aan meningen, oordelen, gevolgtrekkingen, uw geloof in strijd met een ander geloof, idealen tegenover idealen, enz. Deze tegenovergestelde, tegenstrijdige verschillen houden het individu afgezonderd, en als er sprake is van afzondering, moet er conflict zijn, dat is logisch, nationale conflicten, raciale conflicten, klassenstrijd, ideologische conflicten, enzovoort, enzovoort. Nu vragen we ons af, is het mogelijk om samen na te denken, ik denk dat het mogelijk is als u afstand kunt nemen van uw specifieke mening, uw specifieke gevolgtrekkingen, ervaringen, conclusies, en de noodzaak ervaart van het samen nadenken. Nietwaar? Doe dit terwijl we het erover hebben, niet wanneer u naar huis gaat of later, maar nu terwijl we samen zitten, laten we erachter komen of het mogelijk is om met elkaar te communiceren zodat er geen obstakels zijn.
6:09	De spreker zit slechts op een podium, niet om zich als autoriteit voor te doen, maar omdat het gemakkelijk is, zodat u allemaal deze man kunt zien. Dat is de enige reden dat hij op een podium zit. Is het mogelijk om samen na te denken over dit hele vraagstuk van regels, inspanning, en of het überhaupt mogelijk is om te leven zonder enige inspanning. Inspanning betekent ruzie, strijd om iets te worden, iets te bereiken, niet alleen in de psychologische wereld, maar ook in de fysiek wereld. Is het mogelijk te handelen zonder inspanning, een relatie met elkaar te hebben, waarin helemaal geen ruzie is tussen twee mensen, zonder een conflict in jezelf, helder denken zonder het voornemen om helder te denken? Dat houdt allemaal conflict in. Kunnen we dit vraagstuk samen doordenken en het al doende oplossen, zodat we samen, door onze helderheid in het waarnemen, helderheid in het horen, het denken in één beweging deze tegenstrijdige elementen opzij kunnen zetten. Dat is, als het mag, wat we deze ochtend gaan bespreken.
8:43	Soldaten over de hele wereld zijn zeer gedisciplineerde mensen en diezelfde discipline moedigt geweld aan. Ik weet niet of u hier wel eens over heeft nagedacht. Een soldaat wordt getraind, dag na dag, maand na maand, terwijl hij zijn persoonlijkheid, zijn verlangens onderdrukt, zich aanpast aan een patroon, in deze zeer, zeer strenge discipline. En als deze discipline tegen iemand in de praktijk wordt gebracht, is dat geweld. Dat is oorlog. Duidelijk. Het woord 'discipline' betekent leren, niet je aanpassen, niet onderdrukking, niet imitatie, maar leren.
10:08	Door samen na te denken gaan we waarnemen of er een handeling in ons dagelijks leven kan zijn, zonder deze aanpassing, zonder deze imitatie aan een patroon, aan een idee, aan vaderlandsliefde, enzovoort. Ik hoop dat u dit allemaal begrijpt. Voor sommigen is dit misschien helemaal nieuw, dus luister alstublieft goed. Luisteren betekent dat u geïnteresseerd bent om ergens achter te komen. U weet wel, u heeft waarschijnlijk vaak naar uzelf geluisterd. U heeft ook naar anderen geluisterd, maar je luistert altijd gedeeltelijk. En wanneer je gedeeltelijk luistert, luister je eigenlijk helemaal niet. Als je luistert, luister dan goed. Nietwaar?
11:30	We gaan nu onderzoeken waarom de mens zichzelf heeft onderworpen aan velerlei disciplines, niet alleen in de fysieke wereld, technologische wereld, maar ook psychologisch. En helpt deze discipline de mens zichzelf te bevrijden van zijn eigenaardigheden, zijn conflicten, zijn problemen, zijn relaties, enzovoort? Begrijpt u mijn vraag? Nietwaar? Heeft u het allemaal warm?
12:37	Ten eerste, kun je luisteren zonder inspanning? Niet zozeer naar de spreker, maar het leren van de kunst van het luisteren, wat betekent: zonder het maken van een beeld omtrent de spreker, omtrent de persoon die spreekt - uw vrouw, uw man, enzovoort, geen beeld hebben terwijl je luistert. Nietwaar? Niet uitgaan van een concept, niet vasthouden aan je kennis of terwijl je luistert naar wat er wordt gezegd, dat interpreteren op basis van je kennis. Dit alles voorkomt het werkelijke luisteren. Als u iets heel duidelijk wilt begrijpen, moet u er uw aandacht aan geven. Aandacht betekent geen concentratie, slechts het waarnemen, kijken naar wat er werkelijk gebeurt. Zoals een goede wetenschapper die door een microscoop kijkt, moet hij kijken naar wat er werkelijk plaatsvindt. Maar als hij een veronderstelling heeft, een conclusie over wat hij bekijkt, dan is hij niet in staat tot zuivere waarneming van wat er zich afspeelt. Nietwaar? Alstublieft. Daarom is het een kunst om te luisteren, een kunst om waar te nemen, te kijken, dan is er de kunst van het samen nadenken. Vandaaruit ontstaat de kunst van het leren. We zullen hier allemaal zo dadelijk op ingaan.
15:01	We gaan nu in op de kunst van het samen nadenken. U en de spreker, die hun persoonlijke problemen aan de kant hebben gezet, hun discussies, zodat we samen kunnen denken en onze problemen observeren. Geen problemen die door de spreker zijn opgedrongen, maar menselijke problemen. Nietwaar?
15:32	Dus zeggen we: waarom heeft de mens door de eeuwen heen in een staat van conflict geleefd? Of hij nu op zoek is naar God, of naar de hemel, wat hij ook doet, zowel in onze innerlijke en uiterlijke relaties met elkaar, bevindt zich deze voortdurende strijd, ruzie. Hoe is dit toch zo gekomen? Waarom kunnen we niet zonder enig spoor van ruzie leven? Begrijpt u mijn vraag? Stel deze vraag alstublieft aan uzelf en laten we zoeken naar de werkelijk oorzaak ervan, samen.
16:49	Ruzie is onvermijdelijk waar verdeeldheid heerst. Dat is duidelijk, verdeeldheid tussen de goeroe en de discipel, tussen onze nationaliteiten, zolang er hoe dan ook verdeeldheid heerst, moet er sprake zijn van conflict. Dat is duidelijk. Nietwaar? Begrijpen we dat? Zolang je denkt dat je superieur bent aan een ander, is er sprake van conflict. Zolang je je mening blijft volhouden, oordelen die tegenover elkaar staan, meningen, een ander oordeel, is er sprake van verdeeldheid en conflict. In een relatie tussen twee mensen, waarin ieder zijn eigen ambitie nastreeft, zichzelf probeert waar te maken, zijn eigen verlangen, bestaat verdeeldheid en daarom is er conflict. Nietwaar? Ik hoop dat u dit begrijpt. U neemt het niet waar via woorden, niet verstandelijk, maar echt zoals het plaatsvindt in uw dagelijks leven. Nietwaar?
18:29	We vragen nu: waarom is deze verdeeldheid tot stand gekomen? Er is de zonsondergang en zonsopkomst, donker en licht, de sterren met hun prachtige glans en schoonheid en de donkere aarde, daar is de man en de vrouw, daar is de natuur en de technische vooruitgang. Alles op dat niveau is de werkelijkheid. En innerlijk, als je zorgvuldig waarneemt, innerlijk is er ook verdeeldheid: ik moet/moet niet, ik ben/zal zijn, ik zal bereiken/misschien niet bereiken. Er is dus altijd zowel deze innerlijke als uiterlijke verdeeldheid. Nietwaar? Nietwaar, meneer? Sommigen van u zijn het tenminste met mij eens of juist niet.
20:01	We vragen waarom. Hoe is dit zo gekomen? Is dit de normale staat van zijn, de natuurlijke gezonde staat van zijn? Of is het echt abnormaal. Echt niet-bestaand. Dit is wat we gaan onderzoeken. Begrijpt u dit allemaal? Allereerst vragen we: is dit normaal? - deze verdeeldheid. En waarom bestaat deze verdeeldheid tussen God en de mens, de goeden en de slechten, de beteren - enzovoort, deze eeuwige verdeeldheid, vergelijking, aanpassing aan een patroon, enzovoort, enzovoort? Is dit normaal? We hebben het geaccepteerd als normaal. Zoals oorlog - volg dit alstublieft - zoals oorlog, zoals de man die zegt: "Ik weet het, u weet het niet, ik interpreteer God en u luistert". We hebben het nationalisme geaccepteerd, indeling in standen, hiërarchische visie als zijnde normaal, gezond, nodig, omdat we denken dat dat vooruitgang is. Nietwaar? Dat is evolutie, dat is het goede bereiken. Nietwaar? We zeggen nu: is dit normaal? We vragen het ons af om het samen te onderzoeken - samen, niet de spreker zegt iets en u accepteert of verwerp het, maar samen onderzoeken we dit vraagstuk, wat betekent dat we samen nadenken, niet u denkt en ik aanvaard of ik denk en u aanvaardt, of u wijst af of ik wijs af, maar samen denken we na en onderzoeken we. Nietwaar? Alstublieft. Omdat we duidelijk willen maken dat er een manier van leven is zonder enige inspanning, zowel fysiek als psychologisch. Nietwaar? Dus is dit normaal? We zeggen: ja, het is normaal, want in alles is er strijd om het bestaan. In de natuur is er een voortdurende strijd om te overleven, de tijger doodt het hert. enzovoort, enzovoort. Die strijd, dat gevecht is normaal. Omdat dat daar bestaat, moet het hier natuurlijk ook bestaan. En zonder strijd, zonder vergelijking, zonder wedijver, kun je niet vooruitkomen. Dat mag misschien zo zijn in de technologische wereld, maar we hebben het ook psychologisch aanvaard dat hoe meer kennis we opdoen, hoe groter de vooruitgang van de mens is. Nietwaar? Hoe meer men van het universum afweet, over onze omgeving, hoe meer en beter ontwikkeld, hoe meer opgeleid, hoe sneller de mens verlicht zal worden. Dat alles houdt strijd in.
25:04	Waarom is er verdeeldheid? Hebben we die overgenomen van het feit dat ik het gevecht met de aarde moet aangaan, die moet cultiveren teneinde te zorgen voor productie van voedsel? Is het de strijd in de uiterlijke wereld om het bestaansrecht, is dat concept of die werkelijkheid in de psychologische wereld geslopen? Begrijpt u dit allemaal? Of is dit allemaal te verstandelijk? Ik denk niet dat het te verstandelijk is, het is juist duidelijk uitgelegd - nietwaar? - duidelijke taal. We moeten beginnen met duidelijke taal, anders kunnen we niet goed met elkaar communiceren. Als u zegt: dat is allemaal te moeilijk voor mij, te hoog gegrepen, te intellectueel, stopt u met onderzoeken, stopt u met erachter te komen waarom de mens op deze manier heeft geleefd, millennia lang, strijdend. Is dat de reden? We zien de natuur in gevecht, in conflict, we zien dat het leren van een nieuwe taal een bepaalde inspanning vereist, conflict, aandacht, om een vaardigheid te leren is er inspanning nodig, dus misschien is die dynamiek ook op psychologische gebied overgenomen. Dat is één verklaring. We vragen ons dat af. Of komt het doordat de mens over de hele wereld de nadruk in hun cultuur, in hun religie, in hun handelen hebben gelegd op het ego, het 'ik', apart van 'jou'? Begrijpt u? Dus door de cultuur, religie, de economie, de politiek, is de mens opgegroeid met het idee, met het concept van het ik en het jij. Daarom is er verdeeldheid. En het ik is op talloze manieren verdeeld. Nietwaar? Het 'ik', verlangend, niet verlangend. Het 'ik' dat zegt: "Ik zal zijn, ik was, ik moet in de toekomst worden." Is dat dus de reden waarom - is dat de oorzaak van de verdeeldheid die door de cultuur, religie, enzovoort, enzovoort, teweeg is gebracht? Dat is het tweede punt. Of komt het doordat elk mens individueel op zoek is naar verlossing, veiligheid, op zoek naar het hiernamaals, de hemel, verlichting? En het idee dat, wanneer je dat hebt bereikt, allemaal één zult zijn? Begrijpt u?
29:32	Dit is ons bijgebracht, hierin zijn we geschoold, gestimuleerd, geconditioneerd. Nietwaar? En de man - of eigenlijk als ik man zeg kunnen er ook dames zijn, die de man bestrijden met alle gevolgen van dien, waarom is de mens niet eerder op dit vraagstuk ingegaan? Geen heilige heeft zich hierin verdiept. Geen religieuze leraar heeft zich hierin verdiept. Ze zeggen dat het u uiteindelijk geen moeite zal kosten, maar je moet wel inspanning leveren om het hoogste te bereiken, daarom moet je vechten, je aanpassen, je moet regels naleven, je moet honger lijden, je moet vasten, je moet ... u weet wel, al die dingen - je moet volgen, autoriteit aanvaarden. Als je dat begrijpt, begin je te twijfelen. Je vraagt: is het mogelijk? Je ziet de oorzaken van de verdeeldheid - politiek, religieus, nationaal, de Arabieren, de Joden, de hindoes, de moslims - begrijpt u? - dat alles, de totalitairen, de kapitalisten, ze zijn allemaal hetzelfde. Is dit dus normaal?
31:29	Of hebben we zo toegegeven aan deze individuele, geïsoleerde egocentrische problemen, op zoek naar veiligheid zonder dat ooit te vinden, omdat je als je geïsoleerd bent, nooit veilig kunt zijn. Nietwaar? Ik vraag me of u dat begrijpt? Als een land zichzelf isoleert van een ander land, hoe kunnen ze dan naast elkaar bestaan? Dan moeten er oorlogen zijn - u weet wel wat er gaande is. Maar toch isoleren wij mensen onszelf in heel ons doen en laten en proberen we binnen die isolatie veiligheid te vinden en proberen we een relatie met een ander te hebben die ook op zoek is, zichzelf isoleert - dan moet er onvermijdelijk conflict zijn. En daarom is er geen veiligheid. Nietwaar? Veiligheid houdt een geestestoestand in, waarin geen conflict is. Begrijpt u dit? Nietwaar, meneer?
33:23	Is dit een illusie, deze verdeeldheid, een waandenkbeeld dat de mens, het denken heeft uitgevonden? Of is het een werkelijkheid, in de zin van echt, waar? Nietwaar? Is dit het resultaat van het denken? Begrijpt u? Wij hebben het vermogen om te denken, althans de meeste mensen hebben dat, in meer of mindere mate. Om helder te denken. Of te denken vanuit een illusie die gecreëerd is door het denken. Nietwaar? Begrijpt u dit allemaal? Het denken, zoals we eerder zeiden, is de weerklank van herinnering, ervaring, kennis. Nietwaar? U heeft door uw ervaring bepaalde kennis opgeslagen, die kennis is herinnering geworden en die herinnering weerklinkt in het denken. Dit is logisch, we hoeven over dit onderwerp niet te discussiëren. Wat betekent, kennis is het verleden, ervaring is het verleden, herinnering bevindt zich in het verleden, dus het denken, ook in het verleden, is beperkt. Nietwaar? Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt? Ja meneer? Alstublieft, wees het er niet mee eens. Kijk ernaar. Het is zo logisch. Het denken is dus de beweging van het verleden, beweging die zichzelf verandert in het heden, doorgaat, maar altijd geworteld is in het verleden. Daarom is het beperkt. Nietwaar? Gaat dat niet zo? Alstublieft, kom op.
36:01	Dus heeft denken het idee uitgevonden van het 'ik' apart van 'jij'? Begrijpt u dit allemaal? Heeft het denken het nationalisme niet gecreëerd? Heeft het denken de katholieken en de protestanten niet voortgebracht? Heeft het denken niet de Jood en de Arabier geschapen, de moslim en de hindoe, enzovoort? Heeft het denken dit zo opgedeeld? Nietwaar? Dat is logisch. In deze verdeeldheid dus hoopt het denken veiligheid te vinden. Nietwaar? Natuurlijk. Als u geen veiligheid in afzondering hebt gevonden, zou u een ander mens zijn. Begrijpt u dit? Dus vraag ik: omdat het denken beperkt is, want het is de weerklank uit het verleden en daarom moet het altijd, onder alle omstandigheden beperkt zijn, en heeft het denken dit geïsoleerd bestaan niet voortgebracht van ieder van ons, apart, zodat we ons in deze isolatie veilig kunnen voelen? Begrijpt u dit allemaal? Volgen we het nog? Maar wat het denken heeft geschapen is ook echt: de tent, elektrisch licht,
38:17	alles op technologische gebied, - dat is echt, werkelijk. En is het 'ik', het ego, echt? Begrijpt u? Het denken heeft de wereld van de technologie geschapen, de architectuur gedichten, standbeelden, mooie tuinen, uitstekend timmerwerk, prachtige kathedralen, en het denken heeft ook alles in de kathedralen geschapen. Nietwaar? Ik vraag... - logisch. Alle rituelen, dogma's, het hele circus dat zich in elke kerk afspeelt, in elke tempel, in elke moskee, dit is het hele proces van de beweging van het denken. Nietwaar? Dus vraag ik, vragen wij: is het 'ik', het ego, echt? Of is het een illusie? Een waanidee dat door het denken is voortgebracht, het beperkte denken? Begrijpt u? In zijn beperking heeft het iets voortgebracht wat beperkt is. Snapt u dit? Of bent u dit aan het afwijzen? Omdat we er samen over nadenken. En we zeggen dat daar waar er verdeeldheid is, moet er conflict zijn, moet er ruzie zijn, moet er een voortdurende strijd zijn die zich zowel uiterlijk als innerlijk afspeelt. Nietwaar? Neem een eenvoudig voorbeeld: man en vrouw. In alle relaties, zoals ze nu zijn, is er conflict. Nietwaar? Kunt u het daarmee eens zijn? Eindelijk! (gelach) Eindelijk is iedereen het ergens mee eens!
41:13	U heeft dat conflict geaccepteerd, die ruzie in relaties en u probeert er aan te ontsnappen via amusement, drugs, probeert u zich op meerdere manieren waar te maken, enzovoort, u vlucht naar een klooster, naar een goeroe en zo, of - u weet wel wat er allemaal gebeurt. En in die relatie heb je je nooit afgevraagd of je met een ander perfect in vrede kunt leven, niet onverschillig, niet hardvochtig, zorgeloos naar elkaar, maar zorgzaam, buitengewoon liefdevol, verantwoordelijk zijn, en zonder een spoor van conflict. Nietwaar? Kunnen we hier nu samen op doordenken? Niet weggaan en dan nadenken - maar nu hier zittend, kunnen we dit samen doordenken zodat u dit conflict in uw relatie volledig kunt beëindigen? V: Het kan er van afhangen... K: Wacht, wacht.
42:40	V: ...alleen voor mij en ook voor de ander.
42:44	K: Ik zal daar op ingaan, meneer. Een ogenblik, alstublieft.
42:48	We gaan hier op in.
42:59	Allereerst, zien we echt, dus niet via woorden, maar echt wat er gebeurt in onze relatie? Nietwaar. Dat is duidelijk. Doe dit langzaam, langzaam. Waarom is er deze verdeeldheid in de relatie? Ga verder? Zeg niet: "Als we van elkaar houden zou het goed moeten zijn." Maar we houden niet van elkaar. Dat is duidelijk. Dus begin daar niet over, dat heeft geen zin. Want in werkelijkheid is er conflict. Ik vraag waarom? Is het niet tamelijk duidelijk dat ieder van ons - man, vrouw, ieder van ons buit de ander uit, ieder van ons gebruikt de ander, probeert seksueel of niet seksueel voldoening te vinden bij die ander, en ieder van ons is ambitieus op verschillende gebieden, en ze hebben geen tijd meer voor elkaar komen elkaar misschien in bed tegen en denken: we houden van elkaar. Ik zeg nu: wat is de wortel van dit alles? Vraag uzelf: wat is de wortel hiervan? Los van de man, de vrouw, de natuur - u weet wel, verschillen tussen de seksen, los hiervan, waarom is er tussen u en mij deze verdeeldheid tussen de vrouw en de man, in hun relatie? Komt dat - vragen wij, onderzoek dit alstublieft samen met mij - door onze cultuur, onze opvoeding, die zo sterk de nadruk heeft gelegd op het 'ik', en even sterk op het 'jij'? Begrijpt u? Dat wil zeggen, mijn ego en jouw ego. Nietwaar? Het ego dat gecreëerd is door het denken, het denken dat beperkt is.
45:54	Als u nu naar uzelf kijkt als een ego, het zelf, het ego-centrische wezen, wat is dat dan? Werkelijk, wat is dat? Is het de naam, de vorm, de gestalte, het idee, het concept, het beeld? Nietwaar? Dat is het 'ik', met alle neigingen en wat dies meer zij. In de grond is het het product van het denken. Begrijpt u dat? Of zegt u: "Nee, nee, dat is het niet. Het is God in mij, en God in jou?" Ziet u, dat is al te dwaas. Om deze verdeeldheid te behouden heeft de mens zo veel concepten bedacht, de hindoes hebben buitengewone concepten, de Atman, enzovoort, enzovoort, - ik zal hier niet allemaal op ingaan. Begrijpt u? Om deze verdeeldheid te behouden en door te gaan met ruzie maken, terwijl er geen uitweg is, heeft de mens goden bedacht en wat dies meer zij, de verlossers, de - dat is allemaal onzin voor mij. Kunt u dus dit 'ik' waarnemen, dat gecreëerd is door het denken,
47:57	waarnemen zonder de beweging van het denken toe te laten in die waarneming? Heeft u dit begrepen? Begrijp alstublieft eerst de logica hiervan. De logica. Het denken is de weerklank van kennis en geheugen, wat het verleden is. Dus het denken is het verleden, dat zich voortdurend wijzigt, maar het is geworteld in het verleden. En daarom moet het altijd beperkt zijn, bekrompen, het kan nooit heel zijn. Nietwaar? En het denken heeft verdeeldheid veroorzaakt in zijn handelen, het 'ik' en het 'niet-ik', het 'jij' en 'ik', 'wij' en 'zij'. En ook heeft het verschillende soorten verdeeldheid veroorzaakt: het technologische handelen, het persoonlijk handelen, het ideologische handelen, het meest verheven handelen, enzovoort. Nietwaar? Dat is een feit. Welnu, kunt dat feit waarnemen - luister alstublieft aandachtig - kunt u dat feit waarnemen zonder het denken een rol te laten spelen bij die waarneming?
49:52	V: Het is het enige instrument dat ik kan gebruiken.
49:56	K: Een ogenblik, meneer. Daar kom ik straks op. Neem de tijd. Meneer zegt: het is het enige instrument dat ik heb en hoe kan ik dan kijken zonder dat instrument te gebruiken? Heeft u dat begrepen? Ja? Het is een verkeerde vraag die u heeft gesteld. Omdat we dan niet duidelijk de beperking van het denken hebben begrepen. Als de beperking van het denken voor u duidelijk is zult u erkennen dat het instrument op zichzelf beperkt is - nietwaar? En is het mogelijk om dat instrument niet te gebruiken? Als u geen geschikte boor kan vinden om een gat te graven zoekt u een ander middel om een gat te graven. Maar als u zegt: "Ik heb alleen maar dit instrument", dan kunt u geen gat graven. Begrijpt u? Realiseren we ons dan dat het instrument zelf waardeloos is om dit vraagstuk van conflict te onderzoeken? Dat is het hele punt. Begrijpt u? Ik vraag me af of u dit begrijpt?
51:54	Meneer, we zijn zo vertrouwd met een bepaalde manier van handelen dat geen resultaat oplevert, maar we houden er wel aan vast. We zeggen niet, als het geen resultaat heeft opgeleverd: ik zet het aan de kant, gooi het weg, ik probeer wat anders. Begrijpt u? Dat is onze strijd. U wilt het instrument van het denken gebruiken en via het denken hoopt u het probleem op te lossen, maar het denken zelf is beperkt en daarom is het niet het goede instrument. Nietwaar? Begrijpen we dat? Zien we dat er in onze relatie sprake is van conflict, elk van ons zijn eigen beeld heeft en dat er daarom verdeeldheid is en dat deze beelden geschapen zijn door het denken en het denken beperkt is en niet de problemen kan oplossen? Welnu, we hebben dus een nieuw instrument nodig
53:22	waarmee we kunnen waarnemen zonder tussenkomst van het oude instrument. Heeft u dit begrepen? Dit is... Begrijpt u, u kunt geen afstand nemen van het oude instrument. U denkt dat dat oude instrument u zal helpen, maar u ziet niet dat dat oude instrument de oorzaak is van zulke enorme problemen in het leven, en u blijft gebruik maken van dat instrument. Zodra u dat ziet, zult u een andere weg inslaan. Nietwaar? Het is net als bij een goede timmerman, als de beitel niet goed werkt, gooit hij deze óf weg óf koopt een nieuwe, óf slijpt deze, maar hij gebruikt 'm niet. Maar u doet dat niet, omdat we niet helder zijn, we denken niet helder. Of we zijn bang dat als we het nieuwe instrument gebruiken, er dingen stuk gaan. Angstig. Wat betekent dat u al... dat het denken al het idee heeft gevormd dat het niet zou kunnen werken. Begrijpt u dit allemaal?
55:12	Dus kunt u vervolgens kijken, zonder het oude instrument van het denken, naar de werkelijke relatie van twee beelden tussen twee mensen en de verdeeldheid die zich voordoet? Kijk ernaar, neem het waar, zie het. Wat gebeurt er dan? U kunt dat alleen doen als u het oude instrument aan de kant heeft gezet.
55:54	Kijk meneer, als ik wil begrijpen wat u zegt, moet ik naar u luisteren, ik moet met genegenheid naar u luisteren, met zorg, met aandacht, want ik wil erachter komen wat u zegt. Maar als ik zeg: "Ja, ik ben het met u eens. Ik heb dit al eens eerder gehoord", of "U zegt nu iets nieuws wat onmogelijk is", dan bent u niet aan het luisteren. Dus luisteren, meneer, houdt een groot gevoel van aandacht in, liefde, zorg. Maar als u dat niet heeft, is uw oude instrument nog aan het werk. En dan zegt u: "Hoe moet ik opletten? Geef me een methode, een systeem". Het denken vindt dan een systeem uit, u wordt dan gevangene van dat systeem en gaat daarmee door. Als u daarentegen het belang, het gevaar van de scheiding ziet in een relatie - het werkelijke gevaar, dat we elkaar vernietigen. Nietwaar? De terroristen, de kapitalisten, dat soort mensen, we vernietigen elkaar, omdat elk van ons zich afgescheiden voelt. En als u dat gevaar ziet, zult u luisteren, u bent inmiddels een en al oor om erachter te komen of hier een uitweg uit is.
58:04	Nietwaar? Luistert u op die manier? Dat betekent in stilte waarnemen. Stilte betekent niet gewoon gaan slapen of iets dergelijks. Stilte is buitengewone aandacht. Die aandacht is totale energie. Alle energie die u heeft, met heel uw hart en ziel. Dat is aandacht. Dan luistert u, en juist dat luisteren heft de beperking van het instrument op.
58:58	Maar we zijn nog niet toegekomen aan dit vraagstuk van discipline, omdat als je de aard van discipline begrijpt, het 'ik' en wat je wilt bereiken. Begrijpt u? Om iets te bereiken moet ik mezelf discipline opleggen. Als ik God wil bereiken, wie God ook moge zijn, wat opnieuw de uitvinding van het denken is - aanvaardt u dit allemaal? (Gelach) Ziet u, we disciplineren onszelf om goed te zijn. U zegt tegen het kind: "Braaf zijn. Doe dit niet, dat wel". Komt goedheid voort uit discipline? Heeft u zich dat ooit afgevraagd? Komt liefde voort uit discipline? Komt liefdadigheid, nederigheid, vrijgevigheid voort uit discipline? En kan de waarheid via discipline worden gevonden? Verlichting via discipline? Wat aanpassing aan een patroon betekent, aanpassing van het ego, het 'ik', aan een ander patroon dat door een ander ego is uitgedacht. Begrijpt u dit allemaal?
1:01:07	Dus als u dit allemaal begrijpt, is de essentiële vraag: kun je in deze wereld leven zonder het 'ik', zonder het ego, zonder alle uitvindingen van het denken - goden, u weet wel, psychologisch? Het denken heeft de postbode uitgevonden - nietwaar? - de ingenieur. U heeft de postbode nodig, de ingenieur, maar wat u niet nodig heeft zijn zaken die het denken heeft uitgevonden in het verlangen naar psychologische veiligheid. Daarin bevindt zich geen veiligheid. Veiligheid bestaat alleen als er geen verdeeldheid heerst. Nietwaar? Mag ik gaan?