Krishnamurti Subtitles home


SA81Q3 - Derde vraag-en-antwoord bijeenkomst
Saanen, Zwitserland
31 juli 1981



0:22 Krishnamurti: This is the last question and answer meeting. Probably we shall meet again next year. Krishnamurti: Dit is de laatste vraag- en antwoordbijeenkomst. We zullen elkaar waarschijnlijk volgend jaar weer zien.
0:48 One always wonders why one asks questions. Is it out of curiosity, or to stimulate, a challenging question which will stimulate the speaker and so bring out something new, or we ask questions, which are put by a serious person with a serious problem. If it is a serious problem in one's life, then such questions have an import, have a sense of vitality, and such questions can be answered truthfully, in depth. There are some of these questions which have been put, which I have chosen this morning, or rather, last night. And there are too many questions altogether, probably over about 150, and it is impossible to answer all those questions. So we have chosen what is, probably, applicable to all those questions, and not according to what one likes or easy to answer, but we have chosen these. And I hope you will excuse us if we do not answer all the questions. Ik vraag me altijd af waarom er vragen worden gesteld. Is het uit nieuwsgierigheid of om me te stimuleren, een lastige vraag die de spreker stimuleert om iets nieuws te vertellen, of zijn het vragen die worden gesteld door een serieus persoon met een serieus probleem. Als het een serieus probleem in iemands leven is, zijn zulke vragen van belang en hebben ze vitaliteit, en zulke vragen kunnen waarachtig en grondig beantwoord worden. Uit de vragen die zijn gesteld heb ik er vanmorgen een paar uitgekozen, of eigenlijk gisteravond. Alles bij elkaar zijn er veel te veel vragen, waarschijnlijk meer dan 150, en het is onmogelijk om al die vragen te beantwoorden. We hebben vragen gekozen die waarschijnlijk van toepassing zijn op alle andere vragen, niet uit voorkeur of omdat ze makkelijk te beantwoorden waren, maar we hebben deze uitgekozen. Ik hoop dat u me vergeeft dat ik niet alle vragen beantwoord.
2:58 Questioner: I hope you excuse me for disturbing you. I hope I do not disturb you too much. I feel so distant from you. I know that you have said that you don't want to be a master, a guru, but I still feel that you are. You are sitting there and we are so far away from you. And I wonder, can it be changed? That is my only question. Vraagsteller: Neem me niet kwalijk dat ik u stoor, ik hoop dat ik u niet te erg stoor. Ik voel zo'n afstand tot u. Ik weet dat u heeft gezegd dat u geen meester wilt zijn, geen goeroe, maar ik heb toch het gevoel dat u dat bent. U zit daar en wij zitten zo ver van u vandaan. Ik vraag me af of het anders kan. Dat is mijn enige vraag.
3:24 K: Sitting on a platform doesn't give one authority. Sitting on a platform, a little raised above, is only for convenience, because you can see the speaker and the speaker can see you. And the whole question of authority, guru, we have dealt with that question so very often. And perhaps we should deal with it again. There is a question with regard to gurus a little later on. May we wait till then, sir? K: Dat ik op een podium zit, geeft me geen autoriteit. Dat ik op een podium zit, iets hoger, is alleen voor het gemak, zodat jullie de spreker kunnen zien en de spreker jullie. De hele kwestie van gezag, een goeroe, hebben we al zo vaak behandeld. Misschien moeten we dat opnieuw doen. Er komt straks een vraag over goeroes. Is het goed als we daarop wachten?
4:24 1st Question: If two people have a relationship of conflict and pain, can they resolve it or must the relationship end? And to have a good relationship isn't it necessary for both to change? Eerste vraag: Als twee mensen een relatie vol conflicten en pijn hebben, kunnen ze dat dan oplossen of moet er een eind aan de relatie komen? Is het voor een goede relatie niet nodig dat ze beiden veranderen?
4:50 If two people have a relationship of conflict and pain, can they resolve it or must the relationship end? And to have a good relationship isn't it necessary for both to change? Als twee mensen een relatie vol conflicten en pijn hebben, kunnen ze dat dan oplossen of moet er een eind aan de relatie komen? Is het voor een goede relatie niet nodig dat ze beiden veranderen?
5:10 I hope the question is clear. What is the cause in relationship of pain, conflict and all the problems that arise in relationship? What is the root of it? Please, in answering this question we are thinking together, I am not answering it and you just receive it, and accept it or reject it, but together we are enquiring into this question. This is a question that concerns all human beings, whether they are in the East, here, or Europe, America. This is a problem that really concerns most human beings. Apparently two people, man and woman, cannot live together without conflict, without pain, without a sense of inequality, without that feeling that they are not profoundly related to each other. One asks why? There may be multiple causes, sexual, lack of temperament, the opposite feeling of belief, of ambition, there may be many, many causes for this lack of harmony in relationship. But what is really the source, the depth of that source, which brings conflict in each of us? I think that is the important question to ask, to ask, and then not wait for an answer from somebody like the speaker, but having put the question, have the patience to wait, hesitate, let the question itself take seed, flower, move. I don't know if I am conveying that feeling. Ik hoop dat de vraag duidelijk is. Wat is in een relatie de oorzaak van pijn, conflicten en alle problemen die in een relatie ontstaan? Wat ligt eraan ten grondslag? Bij het beantwoorden van deze vraag denken we samen, niet dat ik het antwoord geef en dat je het aanhoort, het accepteert of verwerpt, maar samen onderzoeken we deze vraag. Dit is een vraag die alle mensen aangaat, of ze nu in het Oosten leven, hier, Europa of Amerika. Dit is een probleem dat de meeste mensen werkelijk aangaat. Blijkbaar kunnen twee mensen, man en vrouw, niet samenwonen zonder conflict, zonder pijn, zonder een gevoel van ongelijkheid, zonder dat gevoel dat ze geen diepe verbintenis met elkaar hebben. Je vraagt je af waarom. Er kunnen talloze oorzaken zijn: seksueel, gebrek aan temperament, tegengestelde gevoelens over geloof of ambitie, er kunnen heel veel oorzaken zijn voor dit gebrek aan harmonie in een relatie. Maar wat is werkelijk de bron, wat is de diepe bron die conflict in ieder van ons veroorzaakt? Ik denk dat het een belangrijke vraag is om te stellen en dan niet te wachten tot iemand antwoord geeft, zoals de spreker, maar als de vraag is gesteld, het geduld hebben om te wachten, te aarzelen, zodat de vraag zelf ontkiemt, opbloeit, in beweging is. Ik weet niet of ik dat gevoel goed overbreng.
8:04 I ask myself, why, if I am married to a woman, or live with a woman, why do I have this basic conflict between us. I can give superficial answers, because she is a Roman Catholic, I am a Protestant, or I am this or that, those are all superficial reasons. But I want to find out what is the deep-rooted or deep source of this conflict between two people. I have put the question, and I am waiting for the question itself to flower, to expose all the intricacies that lie behind the question, because there are a great many intricacies in the question, and what the question brings out. For that I must have a little patience, a little sense of waiting, watching, being aware, so that the question begins to unfold. As it unfolds I begin to see the answer. Not that I want an answer, but the question itself begins to unroll, show me the extraordinary complexity that lies between two people, between two human beings that perhaps like each other, perhaps are attracted to each other. When they are very young they get sexually – etc., and later on as they grow a little older they get bored with each other, and gradually escape from that boredom through another person, divorcing, etc. But the same problem exists with the other. So I have to have patience. Patience, I mean by that word, not allowing time to operate. I don't know if you have gone into the question: patience and impatience. Ik vraag mezelf af waarom, als ik getrouwd ben of samenwoon met een vrouw, waarom is er dit basale conflict tussen ons? Ik kan oppervlakkige antwoorden geven, omdat zij rooms-katholiek is en ik ben protestants, of ik ben dit of dat, maar dat zijn allemaal oppervlakkige redenen. Maar ik wil uitzoeken wat de diepgewortelde, de diepe bron van dit conflict tussen twee mensen is. Ik heb de vraag gesteld en ik wacht tot het antwoord zich ontvouwt, waardoor alle kanten van de vraag aan het licht komen, want er zitten veel kanten aan de vraag en aan wat de vraag onthult. Daarvoor heb ik een beetje geduld nodig, iets afwachtends, ik moet kijken, gewaar zijn, zodat de vraag zich gaat ontvouwen. Terwijl hij zich ontvouwt, ga ik het antwoord zien. Niet dat ik een antwoord verlang, maar de vraag zelf begint zich te tonen en laat me de buitengewone complexiteit zien die zich tussen twee mensen afspeelt, tussen twee mensen die misschien op elkaar zijn gesteld, zich misschien tot elkaar aangetrokken voelen. Als ze heel jong zijn, krijgen ze een seksuele relatie enzovoort, en later, als ze ouder worden, gaan ze elkaar vervelen en ontsnappen langzamerhand aan die verveling doordat ze een ander vinden, gaan scheiden enzovoort. Maar met die ander is er hetzelfde probleem. Dus ik moet geduld hebben. Geduld, met dat woord bedoel ik dat je tijd geen kans moet geven om zijn werking te doen. Ik weet niet of je op de vraag bent ingegaan van geduld en ongeduld.
11:11 Most of us are rather impatient. We want our questions answered immediately, or escape from it immediately, operate upon it immediately. So we are rather impatient to get on with it. This impatience doesn't give one the depth of understanding of the problem. Whereas if one had patience, which is not of time, because I am patient, I am not wanting to end the problem, I am watching, looking at the problem, let it evolve, grow. So out of that patience, I begin to find out the depth of the answer. Right? Let us do that together now this morning. We are patient, not wanting an immediate answer, and therefore our minds, brains are open to look, are aware of the problem and its complexity. Right? We are trying – no, I don't want to use the word 'trying' – we are penetrating into the problem why two people can never seem to live together without conflict. What is the root of this conflict? What is the depth or the superficiality of this conflict? And what is my relationship with her, or with somebody? Is it superficial? That is, sexual, the attraction, the curiosity, the excitement, which are all superficial – sensory responses are superficial. Right? So, I realise these responses are being superficial, and as long as I try to find an answer superficially, I will never be able to see the depth of the problem. So am I free from the superficial responses, and the problems that superficial responses create, and try to solve those problems superficially. I don't know if you are following. De meesten van ons zijn nogal ongeduldig. We willen onze vragen meteen beantwoord hebben of er meteen voor weglopen of er meteen iets aan doen. We zijn nogal ongeduldig en willen maar opschieten. Door dit ongeduld krijg je geen diep inzicht in het probleem, in tegenstelling tot als je geduld hebt, wat geen kwestie van tijd is, omdat ik geduldig ben wil ik geen eind maken aan het probleem, ik sla het gade, bekijk het probleem, laat het zich ontwikkelen, groter worden. Dus door geduldig te zijn begin ik de kern van het antwoord te ontdekken. Nietwaar? Laten we dat vanmorgen samen doen. We zijn geduldig, we willen niet meteen een antwoord en daarom staan onze geest en ons brein open om te kijken, om gewaar te zijn van het probleem en de complexiteit ervan. Nietwaar? We proberen - ik wil het woord 'proberen' niet gebruiken - we dringen door in het probleem waarom het lijkt alsof twee mensen nooit zonder conflict samen kunnen leven. Wat ligt er aan dit conflict ten grondslag? Wat is dit conflict als je het oppervlakkig of grondig bekijkt? En wat is mijn relatie met haar of met iemand anders? Is die oppervlakkig? Dat wil zeggen seksueel, de aantrekkingskracht, de nieuwsgierigheid, de opwinding, die allemaal oppervlakkig zijn, zintuiglijke reacties zijn oppervlakkig. Nietwaar? Ik besef dus dat deze reacties oppervlakkig zijn en zolang ik een oppervlakkig antwoord probeer te vinden, zal ik het probleem nooit diepgaand kunnen zien. Ik ben dus vrij van de oppervlakkige reacties en de problemen die oppervlakkige reacties veroorzaken en de pogingen om die problemen oppervlakkig op te lossen. Ik weet niet of je dit kunt volgen.
14:41 I have seen that, so I won't find an answer superficially. Therefore I say, what is the root of it? Is it education? Is it being a man I want to dominate the other? I want to possess the other? I am attached so deeply I don't want to let go? And do I see that being tied, attached, will invariably bring about corruption? You follow? Corruption in the sense, I am jealous, I am anxious, I am frightened, all the sequences of attachment one knows very well. Is that the cause of it? Or is the cause much deeper? You follow? First of all, we said superficial, then emotional attachments, emotional and sentimental, romantic dependence. If I discard those, then is there still a deeper issue involved in this? You are getting it? We are moving from the superficial lower and deeper and deeper, so that we can find out for ourselves what is the root of it. I hope you are doing this with me. Ik heb dat gezien, dus ik zal geen oppervlakkig antwoord zoeken. Daarom zeg ik: wat ligt eraan ten grondslag? Is het de opvoeding? Is het dat de ene mens de ander wil overheersen? De ander wil bezitten? Dat ik zo sterk gehecht ben dat ik het niet wil laten gaan? En zie ik in dat gebondenheid, gehechtheid onvermijdelijk verdorvenheid met zich meebrengt? Volgt u dat? Verdorvenheid in die zin dat ik jaloers ben, bezorgd, angstig, alle gevolgen van gehechtheid, die je maar al te goed kent. Is dat de oorzaak? Of zit de oorzaak veel dieper? Begrijpt u? We begonnen met wat aan de oppervlakte lag, daarna de emotionele gehechtheid, emotionele, sentimentele, romantische afhankelijkheid. Als ik die opzijzet, is er dan nog een dieper probleem bij betrokken? Begrijpt u dat? We dalen af van de oppervlakte naar een steeds lager en dieper niveau, zodat we zelf kunnen ontdekken wat de oorsprong ervan is. Ik hoop dat u dit samen met mij doet.
16:49 Audience: Yes.

K: Right? 		Publiek: Ja.

K: Oké?
16:55 Now how do I find the root of it? How do you find the root of it? Are you wanting an answer, wanting to find the root of it, therefore making a tremendous effort? Or you want to find it so your mind, your brain is quiet, looking. Right? So it is not agitated, it is not the activity of desire, will. It is just watching. Are we doing this together? Just watching to see what is the deep root, or deep cause, the basis of this conflict between human beings. Is it the sense of individual separation? Go into it very carefully, please. Is it individual concept that I am separate from the other, basically. Though biologically we are different, but the sense of deep-rooted individual, separative action, is that the root of it? Or is there still a deeper root, a deeper layer, you understand? I wonder if you are following all this? We are together in this? First, sensory responses, sensual responses, then emotional, romantic, sentimental responses, then attachment, with all its corruption. Or is it something profoundly conditioned, brain that says, I am an individual and she or he is an individual, and we are separate entities, each must fulfil in his own way, and therefore the separation is basic. Is that so? Hoe kan ik nu de oorzaak ervan vinden? Hoe kun je de oorzaak ervan vinden? Wilt u een antwoord, wilt u de oorsprong ervan ontdekken en spant u zich daardoor enorm in? Of u wilt het ontdekken, zodat uw geest, uw brein stil is, alleen maar kijkt. Nietwaar? Zodat die niet opgewonden is, het is geen activiteit uit verlangen, omdat je het wilt, het is alleen gadeslaan. Doen we dit samen? Alleen gadeslaan om te zien wat er ten diepste aan ten grondslag ligt, wat de diepere oorzaak is, de basis van dit conflict tussen mensen. Is het het gevoel dat we als individu apart staan? Ga er zorgvuldig op in, alstublieft. Is het een individueel concept dat ik fundamenteel gescheiden ben van de ander. Biologisch zijn we verschillend, maar is het een gevoel van diepgeworteld individueel, afzonderlijk handelen dat eraan ten grondslag ligt? Of is er een nog diepere oorzaak, een nog diepere laag, begrijpt u? Kunt u dit allemaal volgen? Doen we dit samen? Eerst de zintuiglijke reacties, de sensuele reacties, dan de emotionele, romantische, sentimentele reacties, daarna de gehechtheid met alle ontaarding. Of is er iets als het door en door geconditioneerde brein dat zegt: ik ben een individu en hij of zij is ook een individu, we zijn afzonderlijke wezens, ieder moet zich op zijn eigen manier waarmaken en daarom is het onderscheid essentieel. Is dat zo?
20:36 Is it basic, or I have been educated to that? That I am an individual and she, also an individual, must fulfil herself in her own way and I must equally. So we have already started from the very beginning these two separate directions, may be running parallel together but never meeting. Like two railway lines that never meet. And all I am doing is try to meet, try to live harmoniously, struggle, 'Oh darling, you are so good' – you follow? Repeat, repeat, but never meet. Right? Is het essentieel of hebben we dat geleerd? Dat ik een individu ben en dat zij, omdat ze ook een individu is, zich op haar eigen manier moet waarmaken en ik ook. We zijn al vanaf het begin uitgegaan van twee aparte richtingen, die misschien wel parallel lopen maar elkaar nooit ontmoeten. Zoals twee treinrails, die elkaar nooit raken. En ik probeer de hele tijd bij elkaar te komen, harmonieus te leven, moeite te doen: 'O, schat, je bent geweldig' - begrijpt u? Herhalen, herhalen, maar nooit bij elkaar komen. Nietwaar?
21:41 So if that is the cause, and apparently it appears to be the cause, the root of it, is that separative existence of an individual a reality? Or it is an illusion, an illusion which I have been nourishing, cherishing, holding on to, without any validity behind it? If it has no validity I must be quite sure, absolutely, irrevocably sure that it is an illusion, and can the brain break away from that illusion, and realise we are all similar, psychologically. You follow? My consciousness is the consciousness of the rest of mankind. Though biologically we differ, psychologically our consciousness is similar in all human beings. If I once realise this, not intellectually but at depth, in my heart, in my blood, in my guts, the feeling, then my relationship to another undergoes a radical change, right? Inevitable! Als dat dus de oorzaak is, en het blijkt kennelijk de oorzaak te zijn, de grondslag ervan, is dat afzonderlijke bestaan van het individu een realiteit? Of is het een illusie die gevoed wordt, gekoesterd, vastgehouden zonder dat ze enige geldigheid heeft? Als ze niet geldig is, moet ik er wel absoluut en onweerlegbaar zeker van zijn dat het een illusie is, en kan het brein zich losmaken van die illusie en beseffen dat we in psychologisch opzicht allemaal gelijk zijn. Kunt u dat volgen? Mijn bewustzijn is het bewustzijn van de rest van de mensheid. Hoewel we biologisch verschillen, is psychologisch het bewustzijn bij alle mensen gelijk. Als ik dat eenmaal besef, niet intellectueel maar grondig, in mijn hart, mijn bloed, mijn binnenste, met mijn gevoel, dan ondergaat mijn relatie met anderen een radicale verandering, nietwaar? Dat is onvermijdelijk!
23:42 Now the questioner asks: we are in conflict. Must it end? If we battle with each other all day long, as most people are, struggle, conflict, you know, the bitterness, the anger, the hatred, the repulsion. We bear it as long as we can, then comes a moment we have to break. We know the familiar pattern of this. There are more divorces after marriages. And the questioner asks: what is one to do? If I am everlastingly in conflict with my wife, and somehow I can't patch it over, must the relationship end? Or I understand basically the cause of this disruption, of this conflict, which is the sense of separate individualities, and I have seen the illusory nature of it, and therefore I am no longer pursuing the individual line, therefore what takes place between me, who has perceived that and lives it, not verbally maintains it, but actually lives it, then what is my relationship with the person, with the woman who still thinks in terms of the individual? You understand my question? Nu wordt de vraag gesteld: We zijn in conflict. Moet daar geen eind aan komen? Als we elke dag met elkaar in gevecht zijn, zoals de meeste mensen, strijd, conflict, je weet wel, de verbittering, de boosheid, de haat, de afkeer. We verdragen het zo lang mogelijk, maar dan komt er een moment dat we ermee moeten ophouden. Dat patroon kennen we maar al te goed. Steeds meer mensen die getrouwd zijn, gaan scheiden. En de vraagsteller wil weten: wat moet ik doen als ik voortdurend in conflict ben met mijn vrouw en het op de een of andere manier niet kan herstellen, moet er dan een eind aan de relatie komen? Of ik heb een fundamenteel inzicht in de oorzaak van deze onenigheid, van dit conflict, dat komt door het gevoel dat we afzonderlijke individuen zijn en ik heb gezien dat het een illusie is en daardoor volg ik niet meer de individuele koers, wat gebeurt er dan tussen mij, die dat heeft gezien en ernaar leeft, niet alleen de woorden, maar er werkelijk naar leeft, wat is dan mijn relatie met die persoon, met die vrouw die nog steeds in termen van het individu denkt? Begrijpt u mijn vraag?
26:13 It is very interesting, go into it. I see, or she sees – better put it onto her – she sees the foolishness, the absurdity, the illusory nature of the individual, she understands it, she feels it, and I don't, because I am a male, I am more aggressive, more driving and all the rest of that. So what takes place between us? She has comprehended the nature and I have not. She won't quarrel with me – never. She won't enter into that area at all, but I am constantly pushing her, driving her and trying to pull her out of that area. I am creating the conflict, not she, You have understood how the whole thing has moved? Are you following all this?

Q: Yes. 		Dit is erg interessant, dus ga erop in. Ik zie of zij ziet - laten we liever haar nemen - zij ziet de dwaasheid in, de absurditeit, het illusoire karakter van het individu, ze begrijpt het, voelt het en ik doe dat niet, want ik ben een man, ik ben agressiever, gedrevener en dergelijke. Wat gebeurt er dus tussen ons? Zij heeft begrepen hoe het zit en ik niet. Ze zal geen ruzie met me maken, nooit. Ze zal dat strijdperk helemaal niet betreden, maar ik oefen de hele tijd druk op haar uit, jaag haar op en probeer haar eruit te halen. Ik creëer het conflict, zij niet. Heeft u begrepen hoe de hele zaak is veranderd? Volgt u dit allemaal?

V: Ja.
27:39 K: The whole thing has moved. There are no two people quarrelling but only one. See what has taken place. And I, if I am at all sensitive, if I have real feeling for her, I begin to also transform, because she is irrevocably there, you understand? She will not move out of that area. See what happens. If two immovable objects meet, there is conflict. But if one is immovable, the lady, and I am movable I naturally yield to that which is immovable. Right? I wonder if you understand all this. This is very simple. K: De hele zaak is veranderd. Er zijn niet meer twee mensen die ruzie maken, er is er maar één. Kijk wat er is gebeurd. En ik, als ik tenminste sensitief ben, als ik werkelijk voor haar voel, begin ook te veranderen, omdat ze onveranderlijk blijft, begrijpt u? Ze wijkt niet van haar plaats. Kijk wat er gebeurt. Als twee onbeweeglijke dingen elkaar tegenkomen, is er conflict. Maar als de een onbeweeglijk is, de vrouw, en ik niet, geef ik natuurlijk toe aan datgene wat onbeweeglijk is. Oké? Ik vraag me af of jullie dit alles begrijpen. Het is erg simpel.
28:52 So, the problem then is resolved, if one has real comprehension of relationship without the image, which we went into previously. Then by her very presence, by her very vitality of actuality, she is going to transform me, help. That is the answer. Got it? Het probleem is opgelost als je echt begrijpt wat een relatie zonder beeld is, waar we al eerder op zijn ingegaan. Door haar aanwezigheid, door haar vitale tegenwoordigheid, helpt ze me te veranderen. Dat is het antwoord. Begrijpt u?
29:31 2nd Question: Would you please go into what you mean by reading the book of one's life at a glance, or with a single look? Tweede vraag: Wilt u uitleggen wat u bedoelt met dat je het boek van je leven in een oogopslag of met een snelle blik kunt lezen?
29:42 Would you please go into what you mean by reading the book of one's life at a glance, or with a single look? Wilt u uitleggen wat u bedoelt met dat je het boek van je leven in een oogopslag of met een snelle blik kunt lezen?
29:56 I think it is fairly obvious, that we human beings are the history of mankind. Right? In us is the totality of all human psychological knowledge. Right? That is fairly obvious, I hope. Must I go into that?

Q: Yes. 		Ik denk dat het nogal duidelijk is dat wij als mensen de geschiedenis van de mensheid bevatten. Nietwaar? In ons bevindt zich het geheel van de psychologische kennis van de mens. Nietwaar? Dat is nogal duidelijk, hoop ik. Moet ik daarop ingaan?

V: Ja.
30:27 K: That is, the story of mankind, which is wars, tears, bloodshed, pain, grief, laughter, agony, anxiety, loneliness, sorrow, all that is part of me, I am that. I am the story of all that. The book of history is me, not the kings – part of the kings too, I am all that. Now, can I read that book, which is me, do I have to read it page by page, chapter by chapter, not missing a single line till I come to the end of the book? You understand my question? I am the story of all mankind, that is fairly simple to see that even intellectually. Right? Do I see that intellectually, that I am the story of all mankind: all mankind suffers, has shed tears, laughter, imitation, conformity, every sense of indignity, vulgarity, superficiality, I am all that, otherwise I wouldn't elect the politicians as they are. Right? So I am all that, including the priest, and the gods that thought has invented. I am all that. Now that book is me. Have I to read page by page? Or can I understand that whole book, with one glance, with one single look? You understand the two questions? K: Met andere woorden, de geschiedenis van de mensheid, die uit oorlogen bestaat, tranen, bloedvergieten, pijn, smart, vrolijkheid, kwellingen, zorgen, eenzaamheid, verdriet, dat hoort allemaal bij mij. Dat ben ik. Ik ben het hele verhaal. Het geschiedenisboek ben ik, niet de koningen, ook de koningen voor een deel, maar ik ben dat hele verhaal. Kan ik het boek lezen, dat ik ben. maar moet ik het bladzij voor bladzij, hoofdstuk voor hoofstuk lezen zonder een regel te missen, totdat ik bij het eind van het boek ben? Begrijpt u mijn vraag? Ik ben het verhaal van de hele mensheid, het is niet moeilijk om dat op z'n minst intellectueel te zien. Nietwaar? Zie ik intellectueel dat ik het verhaal van de hele mensheid ben: de hele mensheid lijdt, plengt tranen, lacht, er is imitatie, aanpassing, allerlei vormen van vernedering, platvloersheid, oppervlakkigheid, dat ben ik allemaal, anders zou ik de huidige politici niet kiezen. Nietwaar? Dat ben ik dus allemaal, ook de priesters en de goden die door het denken zijn uitgevonden. Dat alles ben ik. Dat boek ben ik. Moet ik het bladzij voor bladzij lezen? Of kan ik het hele boek begrijpen, in een oogopslag, met een snelle blik? Begrijpt u deze twee vragen?
33:25 We are saying it is impossible to read that book, page by page, chapter by chapter. That will take you all your life, because all your life is a period of time. During that time you are adding more and more, or taking away little by little. But you are gathering more and more. So the book can never be read page by page. It can never be read. You understand? If you understand that, which is logical, objective, if you realise that it cannot be read page by page, then you have only one issue: which is to look at it with eyes that comprehend, from the beginning to the end at a glance. What does that imply? What does it imply to look at yourself, which is the story of mankind, storia, mankind, to look at it? You understand? Again this requires patience. To look at it with a patient, silent brain, so that the book itself unfolds rapidly. Ik zeg dat het onmogelijk is om het boek bladzij voor bladzij, hoofstuk voor hoofdstuk te lezen. Dat gaat je hele leven duren, omdat je hele leven een tijdsbestek is. In die tijd voeg je er steeds meer aan toe of haal je stukje bij beetje iets weg. Maar je verzamelt steeds meer. Dus je kunt het boek nooit bladzij voor bladzij lezen. Het kan nooit uitgelezen worden. Begrijp je? Als je dat begrijpt, wat logisch en objectief is, als je beseft dat het niet bladzij voor bladzij gelezen kan worden, is er nog maar één mogelijkheid, namelijk ernaar kijken met ogen die het van het begin tot het eind in een oogopslag begrijpen. Wat houdt dat in? Wat houdt het in om naar jezelf te kijken, jij die het verhaal van de mensheid bent, storia (Italiaans) van de mensheid, om daarnaar te kijken? Begrijp je? Dat vereist opnieuw geduld. Ernaar kijken met een geduldig, stil brein, zodat het boek zich snel voor je ontvouwt.
35:26 Now, just a minute. When you have a map of – is it Switzerland? Yes. When you have a map of Switzerland, with all the lakes and the mountains, all that, the beauty of the land, if you have a particular direction from Gstaad to go to Bern, you are only concerned with that route. You don't look at the rest of the map. That is, you have a particular direction, and if you have a particular direction you neglect to look at the rest of the map. Please understand this. But if you have no direction then you look all round. You have understood the thing? The moment you have a motive which gives you a direction, then you are only looking in a particular direction. But if you have no motive and also no direction, then you look at the whole map at a glance. You have understood? Now can you do this, the same, with one's self. Anger, jealousy, brutality, aggression, attachment, all that. That is the whole map of yourself, which requires a quietness of the brain and no direction. Then you see clearly the whole of it. You hear the whole tone of that history, and you have captured it immediately, the wholeness of it. Right? Have you got it? Wacht even. Als je een kaart hebt van - dit is Zwitserland? Ja. Als je een kaart van Zwitserland hebt, met alle meren en bergen en alles, de schoonheid van het land, als je dan een speciale richting hebt, van Gstaad naar Bern, ben je alleen bezig met die route. Je kijkt niet naar de rest van de kaart. Dat wil zeggen, je hebt een bepaalde richting en als je een bepaalde richting hebt, schenk je geen aandacht aan de rest van de kaart. Begrijp dit alstublieft. Maar als je geen richting hebt, kijk je om je heen. Heeft u het begrepen? Zodra je een motief hebt die een bepaalde richting aangeeft, kijk je alleen in die bepaalde richting. Maar als je geen motief hebt en ook geen richting, dan kijk je in een oogopslag naar de hele kaart. Is dat begrepen? Kun je dit op zelfde manier doen met jezelf, boosheid, jaloezie, wreedheid, agressie, gehechtheid en dat alles? Dat is de hele kaart van jezelf en dat vereist een stil brein zonder richting. Dan zie je duidelijk het geheel. Je hoort de hele toon van die geschiedenis en je hebt die onmiddellijk begrepen, het geheel ervan. Nietwaar? Heeft u het begrepen?
37:54 Shall we go on to the next question? Zullen we verder gaan met de volgende vraag?
38:05 3rd Question: Some of us including myself, have had experiences of seeing lights, a feeling of oneness with the universe, energy, the awakening of Kundalini, inward clarity. These last sometimes for moments or for hours. Are these not steps towards illumination? Derde vraag: Sommigen van ons, waaronder ikzelf, hebben ervaren dat ze licht zien, een gevoel van eenheid met het universum, energie, het ontwaken van kundalini, innerlijke helderheid. Het duurt soms maar even of urenlang. Zijn dat geen stappen op weg naar de verlichting?
38:47 God, what a lot of silly people we are. Some of us including myself, have had experiences of seeing lights, a feeling of oneness with the universe, energy, the awakening of Kundalini, inward clarity. These last sometimes for moments or hours. Are these not steps towards illumination? Can we be little bit funny? I wonder if one's liver is all right, when you see lights, flashes and all that. Just a minute. God, wat een rare mensen zijn we toch. Sommigen van ons, waaronder ikzelf, hebben ervaren dat ze licht zagen, een gevoel van eenheid met het universum, energie, het ontwaken van kundalini, innerlijke helderheid. Het duurt soms maar even of urenlang. Zijn dat geen stappen op weg naar de verlichting? Mogen we een grapje maken? Ik vraag me af of u geen problemen met uw lever hebt, als u lichtflitsen zien en dat soort dingen. Wacht even.
39:46 You know, some people do have, seriously, certain perceptions. I wouldn't call them experiences. Now, let's examine what experiences are. What is an experience? Either it is sensory experience, sensual experiences or psychological experiences, or purely physical experiences like pain, toothache and so on. We are talking here about psychological experiences. Now, what do we mean by experience? An incident, a happening which you must recognise, name it, and therefore the experience is different from you who are experiencing. I don't know if you follow all this. Therefore it means, if the experiencer is experiencing something he must know what it is. He must be able to recognise it, otherwise it is not an experience. Right? I don't know if you follow all this. If I can't recognise the experience, it doesn't exist. I recognise it because I have already had the symptoms, the knowledge of it. Therefore I say that is an experience. I have seen, by experience as a Hindu, – if I am a Hindu – some deity, because my brain is conditioned to that. If you are a Christian, you have an experience of Jesus or whatever it is. So, as long as there is an experiencer separate from the experience, what you call the new experience is really the old experience manifesting itself in a different form, and you recognise it. And you call that experience. Sommige mensen hebben echt bepaalde waarnemingen. Ik zou het geen ervaringen noemen. Laten we eens onderzoeken wat ervaringen zijn. Wat is een ervaring? Of het is een zintuiglijke ervaring, of het zijn sensuele of psychologische ervaringen of puur fysieke ervaringen zoals pijn, kiespijn enzovoort. We hebben het hier over psychologische ervaringen. Wat bedoelen we nu met ervaring? Een voorval, een gebeurtenis die je moet herkennen, benoemen, en daardoor verschilt de ervaring van u die iets ervaart. Ik weet niet of u dit kunt volgen. Het betekent dus dat als de ervaarder iets ervaart, hij moet weten wat het is. Hij moet het kunnen herkennen, anders is het geen ervaring. Nietwaar? Ik weet niet of u dit allemaal volgt. Als hij de ervaring niet kan herkennen, bestaat die niet. Ik herken hem omdat ik de verschijnselen al eerder heb gehad, de kennis ervan. Daarom zeg ik: dat is een ervaring. Ik heb door mijn ervaring als hindoe - als ik een hindoe ben - een of andere godheid gezien, omdat mijn brein op die manier is geconditioneerd. Als je christen bent, heb je een ervaring van Jezus of wie dan ook. Dus zolang er iemand is die ervaart en losstaat van de ervaring, is wat je een nieuwe ervaring noemt in werkelijkheid een oude ervaring, die zich op een andere manier manifesteert, en je herkent haar. En je noemt dat een ervaring.
42:28 Now, a mind that is clear, absolutely without the shadow of self, it has no experience, because there is nothing to experience. Illumination is not a state of experience, which is so absurd. Because, sir, truth or that ultimate energy, you can't experience. You can't say, 'Well, I have reached that'. That statement 'I have reached that', is full of vanity and arrogance. A mind, a brain or a mind that is free from arrogance, which is utterly, in its simplicity, humble, in which there is no self whatsoever. Then that eternity might be there. But if you say 'I am experiencing that', then you are, it is like experiencing anger. It is as good as anger. But don't let's call it illumination. Maar een geest die volkomen helder is, zonder een zweem van het zelf, heeft geen ervaring, omdat er niets te ervaren valt, verlichting is geen toestand van ervaring, wat zo absurd is. Want, meneer, u kunt de waarheid of die allerhoogste energie niet ervaren. Je kunt niet zeggen: 'Ik heb dat bereikt.' De bewering dat je dat hebt bereikt is vol ijdelheid en arrogantie. Een geest, een brein of geest die vrij is van arrogantie, die uiterst nederig is in zijn eenvoud, waarin geen enkel zelf zit, dan zou die eeuwigheid er kunnen zijn. Maar als je zegt: 'Ik ervaar dat,' dan is het zoiets als wanneer je boosheid ervaart. Het is net zoiets als boosheid. Maar noem het geen verlichting.
44:10 And there is this new, brought again, from India – I wish they would keep it to themselves – brought from India, about the Kundalini. Probably many of you have heard this, If you haven't, forget it. But if you have, those people who write about it, forgive me, please, I am saying this most respectfully, those who talk about it do not know anything about it. You might say, what right have you to say that? Why do you say that they do not know? Which means you know – right? Naturally, that is the obvious question. Personally, I don't want to enter into this question, because anybody who says, 'I know what it means' do not know. It is much too complex. The whole idea is this: Energy, when it is misused, destroys an energy that can comprehend the total source of energy. You understand? If I misuse my energy in various forms: arrogance, selfish action, competition, aggression, soaked in sorrow and talking endlessly about it, or constantly being occupied with something or other, I am wasting energy, obviously. It's like a motor running all the time in the garage, it soon wears itself out. But the idea of all this is that, this energy, when it is not wasted in any direction, that very human energy which is not the energy created by conflict, or the energy created by thought, that energy apprehends the total energy of universe. That is the idea, about Kundalini and all that kind of stuff. En er is deze nieuwigheid, die weer uit India is meegebracht - ik wou dat ze het voor zichzelf hadden gehouden - wat ze uit India hebben meegebracht over kundalini. Waarschijnlijk hebben velen van jullie daarvan gehoord. Zo niet, vergeet het maar. Maar als je die mensen kent die erover schrijven, neem me niet kwalijk, met alle respect, maar degenen die erover praten weten er niets vanaf. Je mag zeggen: 'Welk recht heeft u om dat te beweren? Waarom zegt u dat ze het niet weten? Dat betekent dat u het wel weet.' Nietwaar? Die vraag ligt natuurlijk voor de hand. Persoonlijk wil ik niet op deze vraag ingaan, want iedereen die zegt: 'Ik weet wat het betekent,' weet het niet. Het is veel te ingewikkeld. Het idee is dit: als energie wordt misbruikt, maakt dat een eind aan de energie die de volledige bron van energie kan omvatten. Snapt u dat? Als ik mijn energie op verschillende manieren misbruik: door arrogantie, zelfzuchtige actie, wedijver, agressie, me onderdompelen in verdriet en daar eindeloos over praten of de hele tijd met het een of ander bezig zijn, verspil ik natuurlijk energie. Het is als een motor die de hele tijd aanstaat in de garage, die put zichzelf gauw uit. Maar het idee erachter is dat, als deze energie niet op welke manier dan ook wordt verspild, dat die menselijke energie, die niet door conflict wordt opgewekt, die niet door het denken wordt opgewekt, dat die energie de totale energie van het universum omvat. Dat is het idee van kundalini en dat soort zaken.
47:18 So the questioner says, asks, is this a process of illumination. You can't – if one may point out again, most respectfully – you cannot prepare for illumination. It isn't like cooking a nice dish, you take time, peel the potatoes, etc. And illumination is not something that you come to gradually, process. It is there if you are utterly, totally unselfish, and have a brain that is utterly without a shadow of conflict. De vraagsteller wil weten of dit een proces van verlichting is. Maar - als ik daar weer met respect op mag wijzen - je kunt je niet voorbereiden op de verlichting. Het lijkt niet op het koken van een lekkere maaltijd, waarvoor je de tijd neemt, de aardappelen schilt enzovoort. Verlichting is niet iets dat je geleidelijk kunt bereiken. Het is er als je volstrekt, totaal onzelfzuchtig bent en een brein hebt dat geen zweem van conflict kent.
48:27 4th Question: You have invited your audience, listeners to doubt, to question. It becomes necessary to question rightly, so would it be worthwhile to go into the issue of a wrong question and the whole art of questioning? Vierde vraag: U nodigt uw publiek, de luisteraars uit om te twijfelen, vragen te stellen en we moeten de juiste vraag stellen, dus is het misschien de moeite waard in te gaan op wat de verkeerde vraag is en op de hele kunst van het vragen stellen?
48:45 Which we have done, but I'll read it again. You have invited your listeners to doubt, to question. It becomes necessary to question rightly, so would it be worthwhile to go into the issue of a wrong question and the whole art of questioning? Wat we al hebben gedaan, maar ik zal het nogmaals voorlezen. U nodigt uw luisteraars uit om te twijfelen, vragen te stellen en we moeten de juiste vraag stellen, dus is het misschien de moeite waard in te gaan of wat de verkeerde vraag is en op de hele kunst van het vragen stellen?
49:14 Please, the speaker has not invited you to question, to doubt, to have scepticism. It is part of one's own natural intelligence. It is not the speaker says, 'Let's doubt'. That is meaningless. But if we are not gullible, if we want to question, if we want to find out, if we want to enquire, penetrate, you have to have scepticism, you have to doubt your own experiences, your own standards, your own conclusions, your own prejudices. But we don't. We question, doubt what others are saying. Right? Now, when one is questioning out of one's own innate enquiry, penetration, doubt, then it has importance, then it has vitality, it clears the brain of its prejudices. If I am prejudiced and I hold on to that, I am never questioning it, my brain gradually becomes dull. But if I question my prejudices, my beliefs, my conclusions, my whole concept of religious behaviour, etc., my brain becomes lighter, clearer, active. Naturally. So the speaker is not inviting you to doubt. You have to doubt, that is part of life. It is only the gullible, the people who want to hold on to some fanciful, romantic, sentimental image that dare not doubt. De spreker heeft u niet uitgenodigd om vragen te stellen, te twijfelen, sceptisch te zijn. Dat is een onderdeel van ieders eigen natuurlijke intelligentie. Het is niet de spreker die zegt: 'Laten we twijfelen.' Dat is zinloos. Maar als we niet goedgelovig willen zijn, als we vragen willen stellen, willen ontdekken, willen uitzoeken, ergens in doordringen, moet je sceptisch zijn, moet je twijfelen aan je eigen ervaringen, je eigen maatstaven, je eigen conclusies, je eigen vooroordelen. Maar dat doen we niet. We bevragen, betwijfelen wat anderen zeggen. Nietwaar? Als je vragen stelt vanuit je eigen aangeboren onderzoeksdrang, scherpzinnigheid, twijfel, is het van belang, dan heeft het vitaliteit, het zuivert het brein van zijn vooroordelen. Als ik bevooroordeeld ben en daaraan vasthoud, er nooit vraagtekens bij zet, stompt mijn brein geleidelijk af. Maar als ik vraagtekens zet bij mijn vooroordelen, mijn overtuigingen, conclusies, mijn hele idee over religieus gedrag enzovoort, wordt mijn brein lichter, helderder, actief. Op een natuurlijke manier. De spreker nodigt je dus niet uit om te twijfelen. Je moet twijfelen, dat hoort bij het leven. Alleen de goedgelovige mensen die willen vasthouden aan een verzonnen, romantisch, sentimenteel beeld, durven niet te twijfelen.
51:25 And the art of questioning. You know, there are three arts: the art of listening, the art of seeing, and the art of learning. Right? The art of listening is to listen without interpretation. To listen without translating what is being said to suit your own comfort and desires. To listen not only with the hearing of the ear, but to listen to the word and what lies behind the word, and listen so attentively that you capture the depth of the meaning. The art of seeing is to observe, without the word, without the name, without the form. Which means to observe without any direction, without any motive, to observe so that you capture the whole movement of yourself. The movement of the trees, of the rivers, of the hills – to see. And the art of learning, as we have learnt the art, is now to accumulate knowledge. That is the art of learning. I don't know mathematics but I study, I have a professor who will teach me and gradually I learn mathematics so that I can apply as an engineer, or a technician, to the whole technological world. Right? Can I wait for that? En de kunst van het vragen stellen. Weet u, er zijn drie kunsten: de kunst van het luisteren, de kunst van het zien en de kunst van het leren. Nietwaar? De kunst van het luisteren is dat je luistert zonder te interpreteren. Luisteren zonder wat wordt gezegd te vertalen, zodat het aansluit bij je welbevinden en je eigen verlangens. Niet alleen luisteren met het gehoor, maar ook luisteren naar het woord en wat er achter het woord zit en zo aandachtig luisteren dat je ook de diepere betekenis begrijpt. De kunst van het zien is waarnemen zonder het woord, de naam, de uiterlijke vorm. Dat betekent dat je waarneemt zonder enige richting, zonder enig motief, waarnemen zodat je de hele beweging van jezelf ziet. De hele beweging van de bomen, de rivieren, de heuvels - dat je die ziet. En de kunst van het leren, zoals wij dat hebben geleerd, is dat we kennis verzamelen. Dat is de kunst van het leren. Ik ken geen wiskunde, maar ik studeer erop, ik heb een hoogleraar die me dat onderwijst en geleidelijk leer ik wiskunde, zodat ik die als ingenieur of technicus kan toepassen op de hele wereld van de technologie. Nietwaar? Kan ik daarop wachten?
54:57 The art of learning is to accumulate knowledge about any subject, and specialise in that subject, and act skilfully. That is what we call learning. That is, gather knowledge, information and then act. The other is act, and from that action, learn. Which is the same as the other. I don't know if you are following all this. Right? I gather information in order that I can live, have a livelihood, act there skilfully or not skilfully. Or, the other is to act and from that action learn. Which is, from that action I have accumulated knowledge. They are both similar. They are not separate, they are both similar. But some are emphasizing the other, which is, act first and learn from action. This is being trotted out by some of the – I won't go into it. So both are the same, which is, accumulate knowledge and act. De kunst van het leren is om kennis over een vak te vergaren en je in dat vak te specialiseren en bekwaam te handelen. Dat is wat we leren noemen. Dat wil zeggen, kennis en informatie vergaren en daarna handelen. Het andere leren is handelen en vanuit dat handelen leren. Wat dus hetzelfde is als het vorige. Ik weet niet of je dit alles kunt volgen. Nietwaar? Ik verzamel informatie om te kunnen leven, in mijn levensonderhoud te kunnen voorzien, en ik handel er bekwaam of niet zo bekwaam. Maar het andere is handelen en van die actie leren. Dat wil zeggen dat ik door dat handelen informatie heb verzameld. Ze zijn allebei hetzelfde. Ze zijn niet verschillend, ze zijn allebei hetzelfde. Maar sommigen benadrukken het tweede, namelijk, eerst handelen en van die handeling leren. Dit wordt van stal gehaald door - ik zal daar niet op ingaan. Ze zijn allebei hetzelfde, namelijk kennis vergaren en handelen.
56:28 Now, is there another form of learning? It is very interesting if you go into it, question it. We are familiar with the old system: accumulate knowledge and act. Is there another learning, – we will use the word learning for the moment, in quotes – is there another 'learning' which is not accumulating? Because see what happens: when you accumulate knowledge and act skilfully, your skill is always limited. Right? Limited according to your knowledge, and knowledge can never be complete, and therefore your action will inevitably be incomplete and therefore cause conflict. Right? That is clear. Now we are asking, is there an action which is not based on knowledge? This is a difficult question, please have patience and find out. Is there another form of action, which is not based on learning, accumulating knowledge? See what action born of knowledge implies. One must be very clear on that. Are you getting tired? Audience: No. Is er nu een andere vorm van leren? Het is erg interessant om daarop in te gaan, dat te bevragen. We zijn bekend met het oude systeem: kennis vergaren en handelen. Is er een andere vorm van leren - ik gebruik het woord 'leren' even tussen aanhalingstekens - is er een andere vorm van 'leren' die niet gebaseerd is op vergaren? Omdat ik zie wat er gebeurt: als je kennis vergaart en bekwaam handelt, is je bekwaamheid altijd beperkt. Nietwaar? Beperkt al naar gelang de kennis die je hebt en kennis kan nooit volledig zijn en daardoor zal je handelen onvermijdelijk onvolledig zijn en conflict veroorzaken. Nietwaar? Dat is duidelijk. De vraag is nu: is er een handeling die niet gebaseerd is op kennis? Dit is een moeilijke vraag, heb het geduld om dit uit te zoeken. Is er een andere vorm van handelen die niet is gebaseerd op leren, op het vergaren van kennis? Zie wat handelen vanuit kennis betekent. Daar moet je heel duidelijk over zijn. Wordt u moe? Publiek: Nee.
58:20 K: One must be very clear on that. Are they having fun? K: Je moet daar heel duidelijk over zijn. Amuseren ze zich?
59:33 Let's start again. One must be very clear: the implications of learning, being informed, and from that knowledge, act. That knowledge can never be complete, therefore action can never be complete. And therefore such action must bring about regrets, guilt, the feeling of guilt and conflict. Right? That is clear. Is there another quality of action, which is not based on knowledge, which is based on thought. You understand? An action which is not based on thought, thought being the response of knowledge, experience, memory, stored in the brain. Action of thought is limited, therefore there are regrets, pain, sorrow, etc. Is there an action which is not born of thought? You get the question? Are we meeting the question? Laten we opnieuw beginnen. Dit moet erg duidelijk zijn: leren houdt in dat je informatie hebt en vanuit die informatie handelt. Die kennis kan nooit compleet zijn en daardoor kan het handelen nooit compleet zijn. Dus moet dat handelen wel leiden tot spijt, schuld, schuldgevoel en conflict. Nietwaar? Dat is duidelijk. Is er een ander soort handelen, die niet is gebaseerd op kennis, die weer op denken is gebaseerd. Begrijpt u? Een handelen dat niet op denken is gebaseerd, waarbij het denken de reactie is van kennis, ervaring, herinneringen die in het brein zijn opgeslagen. Handelen vanuit denken is beperkt en daardoor is er spijt, pijn, verdriet enzovoort. Is er een handelen dat niet uit het denken voortkomt? Begrijpt u de vraag? Zien we die vraag onder ogen?
1:01:09 Let's find out. If you see what knowledge and action imply, and the truth of it not the intellectual concept and acceptance of it, but the truth of it. that action based on thought must inevitably create conflict, guilt, regret, all that. Because thought itself is deeply, irrevocably, limited, because knowledge is limited – about anything. Now, is there an action not born of thought? Probably this is the first time you hear it, therefore your whole attitude will be to resist it. Or you might say, 'Prove it.' We know the other very well but as we don't know this, prove it to us. Right? I am not proving it to you. I am not a conjurer. All the speaker is saying is, watch the two. Watch very clearly the limitations of action born of thought. And question, enquire, penetrate into an action which is not born of thought. For us, you say, I don't know what that means, because I have never even looked at it, considered it. So, somebody comes along and says, let's look at it together. Right? The speaker is that person who says, let's look at it together. Laten we het uitzoeken. Als je ziet wat kennis en handelen inhouden, de waarheid ervan, niet dat je het intellectueel begrijpt en accepteert, maar de waarheid ervan, moet die actie die op denken is gebaseerd onvermijdelijk conflict veroorzaken, schuldgevoel, spijt en dergelijke. Omdat het denken zelf wezenlijk, onherroepelijk beperkt is, omdat kennis beperkt is - waar die ook over gaat. Is er nu een handelen dat niet voortkomt uit het denken? Waarschijnlijk is het voor het eerst dat je dit hoort en daarom zal je hele houding er een van verzet zijn. Of je zegt misschien: 'Bewijs het maar.' Met het andere zijn we heel goed bekend, maar dit kennen we niet, dus geef ons een bewijs. Nietwaar? Ik ga het niet bewijzen. Ik handel niet in illusies. Het enige wat de spreker zegt: kijk naar die twee dingen. Kijk heel goed naar de beperkingen van een handeling die uit denken voortkomt. En betwijfel, onderzoek, verdiep je in een handeling die niet uit denken voortkomt. We weten niet wat dat betekent, zeg je, omdat ik er nooit naar gekeken heb, er nooit bij heb stilgestaan. Er komt dus iemand langs die zegt: laten we er samen naar kijken. Nietwaar? De spreker is degene die zegt: laten we er samen naar kijken.
1:03:31 Is love thought? You understand my question? Have you understood my question? Is love born of thought, born of desire, born of pleasure? The speaker is asking a simple question. If you say love is part of thought, then love is part of hate. Naturally. Can hate and love together exist? And so logically, objectively, perhaps very, very sanely, love has no relationship whatsoever with thought. And thought, as it is not related to love, what is the action of love which has no relationship with thought? Are we meeting each other? Is liefde denken? Begrijpt u mijn vraag? Heeft u de vraag begrepen? Komt liefde voort uit het denken, verlangen, plezier? De spreker stelt een simpele vraag. Als je zegt: liefde maakt deel uit van het denken, maakt liefde ook deel uit van haat. Dat spreekt vanzelf. Kunnen haat en liefde tegelijkertijd bestaan? Dus het is logisch, objectief en misschien zinnig dat liefde geen verband houdt met het denken. En het denken, omdat het geen verband houdt met liefde, wat is dan de handeling uit liefde die geen verband houdt met het denken? Zitten we op één lijn?
1:05:07 A: Yes. Publiek: Ja.
1:05:10 K: Vous etes un peu paralyse? Sir, are we a little bit paralysed by this question? I am afraid we are. If we associate love with thought as we do, then love must inevitably bring conflict, obviously, because we have associated love with a desire, sexual, other forms of desire. And also if we associate pleasure with love, again it is the operation of thought, as we have been into that, then love is totally involved with thought. And as it is involved with thought, it must bring about great travail to human beings. That is simple. Right? K: U bent nogal mat. Zijn we door de vraag een beetje lamgeslagen? Ik ben bang van wel. Als we liefde met denken associëren, zoals we dat doen, moet liefde onherroepelijk conflict veroorzaken, dat spreekt voor zich, omdat we liefde hebben geassocieerd met verlangen, seksueel of anderszins. En ook als we plezier met liefde associëren, is dat weer de werking van het denken, waar we op in zijn gegaan en dan is liefde helemaal verbonden met het denken. Omdat het met het denken verbonden is, moet het de mensen veel last bezorgen. Dat is simpel. Nietwaar?
1:06:24 So is there an action which is not born of thought? Perhaps I won't even use the word 'love' because that might complicate it. We say, the speaker says very clearly, definitely, irrevocably, that there is an action not born of thought. And he will explain this to you very clearly. When you perceive something clearly, and that perception of clarity can only come when the brain is free from all anchorage from all sense of attachment – to belief, persons, ideas and so on – that frees the brain from its conditioning so that it can look afresh. Right? The looking afresh is to have no division between the observer and the observed. We explained that, again, carefully. So, there is an action of perception, in which there is no observer and the observed, and therefore no activity of thought, and action is free from thought. I have explained it very carefully – right? That is, if I can observe without any prejudice, a person, specially in relationship, to observe very clearly, without all the memories one has gathered about her or him, for the last twenty, forty, ten days. To be free of that utterly, a brain that is not collecting hurts, insults and all that, such a brain is free to observe. That observation is the operation of the total brain, because there is no hindrance. Right? It operates as a whole. Then an action born out of that wholeness is without conflict. It is not the action of thought – right? I have explained it, it is up to you. Is er dus een handelen dat niet voortkomt uit het denken. Ik zal het woord 'liefde' zelfs niet gebruiken, omdat het daardoor ingewikkelder wordt. De spreker zegt heel duidelijk, ondubbelzinnig, onherroepelijk dat er een handeling bestaat die niet voortkomt uit het denken. En hij zal dat heel duidelijk uitleggen. Als je iets helder ziet en die heldere waarneming is alleen mogelijk als het brein vrij is en niet verankerd, vrij van elk gevoel van gehechtheid - aan een geloof, aan personen, ideeën enzovoort - want dat bevrijdt het brein van zijn conditionering, zodat het met een frisse blik kan kijken. Nietwaar? Met een frisse blik kijken betekent dat er geen scheiding is tussen de waarnemer en het waargenomene. Dat hebben we zorgvuldig uitgelegd. Er is dus een handelen van het waarnemen zonder waarnemer en wat wordt waargenomen, en dus is er geen activiteit van het denken en is de handeling vrij van het denken. Dat heb ik heel zorgvuldig uitgelegd, nietwaar? Dat wil zeggen, als ik iemand zonder enig vooroordeel kan observeren, vooral in een relatie, heel helder observeren zonder alle herinneringen die je over hem of haar hebt verzameld in de afgelopen twintig, veertig of tien dagen. Dat je daar helemaal vrij van bent, een brein dat geen kwetsingen, beledigingen en dergelijke bewaart, zo'n brein is vrij om waar te nemen. Die waarneming is de werking van het hele brein, omdat er geen belemmering is. Nietwaar? Het functioneert als geheel. Een handeling die uit dat geheel voortkomt kent geen conflict. Die is geen handeling van het denken, nietwaar? Ik heb het uitgelegd, het is verder aan u.
1:09:45 Number 5 question is: Who are you? De vijfde vraag luidt: Wie bent u?
1:10:01 Is that an important question? Or would you say, 'Who am I', not who you are, who am I? And if I tell you who I am, what does it matter. It would be out of curiosity, wouldn't it? It is like reading a menu at the window, you have to go into the restaurant and eat food. But merely standing outside and reading the menu won't satisfy your hunger. So, to tell you who I am is really quite meaningless. First of all, I am nobody. Right? That's all. It is as simple as that, I am nobody. But what is important is who you are, what are you? When they ask who you are, in that question is implied you are somebody very great, therefore I am going to imitate you: the way you walk, the way you talk, the way you brush your teeth or whatever it is. I am going to imitate you, which is part of our pattern, you understand? There is the hero, or the man who is enlightened, or the guru, and you say, 'I am going to copy everything you do', which becomes so absurdly silly, childish to imitate somebody. And are we not the result of a lot of imitations? The religions have said – they don't use the word imitate – but give yourself over, surrender yourself, follow me, I am this, I am that, worship. Right? All this is what you are. In school you imitate. Please, acquiring knowledge is a form of imitation. And of course there is the fashion: short dress, long dress, long hair, short hair, beard, no beard, imitate, imitate, imitate. And also we imitate inwardly, so we all know that. Is dat een belangrijke vraag? Of zou je zeggen: Wie ben ik? Niet, wie bent u, maar wie ben ik? Als ik u vertel wie ik ben, wat maakt dat uit? Dat zou uit nieuwsgierigheid zijn, niet? Dat is alsof je het menu in de etalage leest, terwijl je naar binnen moet gaan om er te gaan eten. Maar alleen buiten staan en het menu lezen, zal je honger niet stillen. Het is dus echt zinloos om te vertellen wie ik ben. Om te beginnen ben ik niemand. Nietwaar? Dat is alles. Zo eenvoudig is het, ik ben niemand. Waar het om gaat is wie u bent, wat u bent. Als ze vragen wie u bent, zit in die vraag besloten dat u heel belangrijk bent en daarom ga ik u nadoen: hoe u loopt, hoe u praat, hoe u uw tanden poetst of wat u ook doet. Ik ga u nadoen, wat bij ons patroon hoort, begrijpt u? Er is de held of de man die verlicht is of de goeroe en je zegt: 'Ik ga alles nadoen wat u doet', en dat is zo absurd en dwaas, zo kinderachtig om iemand na te doen. Maar zijn we niet het resultaat van allerlei vormen van imitatie? De religies hebben gezegd - hoewel ze het woord 'imitatie' niet gebruiken - geef jezelf over, lever jezelf over, volg mij, ik ben zus, ik ben zo, vereer me. Nietwaar? Dat alles ben jij. Op school imiteer je. Kennis verwerven is een vorm van imitatie. Natuurlijk is er de mode, korte of lange jurk, kort of lang haar, baard of geen baard, allemaal imitatie. En we imiteren ook innerlijk, dus dat kennen we maar al te goed.
1:13:07 But to find out who you are, who you are, not who the speaker is, is far more important, and to find out who you are you have to enquire. You are the story of mankind. If you really see that, it gives you tremendous vitality, energy, beauty, love, because it is no longer a small entity, struggling in the corner of the earth. You are part of this whole humanity. It has a tremendous responsibility, vitality, beauty, love. But most of us won't see this, as most of us are concerned with ourselves, with our particular little problem, particular little sorrow and so on. And to step out of that narrow circle seems almost impossible, because we are so conditioned, so programmed, like the computers, that we cannot learn something new. The computer can but we can't. See the tragedy of it. The machine that we have created, the computer, can learn much faster, infinitely more than I can, than the brain can, and the brain which has invented that, that has become an ultra-intelligent machine. Right? Whereas our brain is sluggish, slow, dull, because we have conformed, we have obeyed, we have followed, there is the guru, there is the priest, there is the ritual – you follow? And when you do revolt, as the revolutionaries and the terrorists do, it is still very superficial, changing the pattern of politics, of so-called society, society is merely the relationship between people. And we are talking of a revolution, not physical, but the psychological revolution in which there is no, at the depth, conformity. You may put on trousers because you are in this country, and in India it is different clothes, that is not conformity, that is nothing, childish. But inwardly, not a feeling of conformity. Conformity exists when there is comparison. For a mind to be totally free from comparison, that is, to observe the whole history which is embedded in you. Maar om uit te zoeken wie je bent, wie jij bent, niet wie de spreker is, is veel belangrijker, en om uit te zoeken wie je bent, moet je vragen stellen. Je bent het verhaal van de mensheid. Als je dat echt ziet, geeft dat je enorm veel vitaliteit, energie, schoonheid, liefde, omdat er geen klein wezentje meer is dat zich in een hoekje van de aarde staande probeert te houden. Je maakt deel uit van de hele mensheid. Dat geeft je een enorme verantwoordelijkheid, vitaliteit, schoonheid, liefde. Maar de meesten van ons willen dat niet zien, omdat de meesten van ons zich druk maken over onszelf, over ons persoonlijke probleempje, persoonlijke verdrietje enzovoort. Uit dat beperkte cirkeltje te stappen lijkt bijna onmogelijk, omdat we zo geconditioneerd zijn, geprogrammeerd als computers, dat we niets nieuws kunnen leren. De computer kan het wel, maar wij niet. Zie hoe tragisch dat is. De machine die wij hebben ontworpen, de computer, kan veel sneller leren, oneindig veel meer dan ik, dan het brein kan, en het brein dat hem heeft uitgevonden, die computer is een superintelligente machine geworden. Nietwaar? Terwijl ons brein sloom, traag en duf is geworden, omdat we ons hebben aangepast, we hebben gehoorzaamd, gevolgd, er is de goeroe, er is de priester, er is het ritueel, begrijpt u? En als je in opstand komt, zoals de revolutionairen en de terroristen doen, is het nog steeds erg oppervlakkig, het politieke systeem veranderen, de zogeheten maatschappij, maar de maatschappij is alleen hoe mensen met elkaar omgaan. Wij hebben het over een revolutie die niet uiterlijk is, maar een psychologische revolutie, waarin er in wezen geen conformisme is. Je mag dan wel een broek aantrekken omdat je in dit land bent en in India draag je weer andere kleren, maar dat is geen conformisme, dat stelt niets voor. Maar innerlijk is er geen gevoel van conformisme. Conformisme bestaat als er vergeleken wordt. Een geest die helemaal vrij is van vergelijken, dat wil zeggen, dat je de hele geschiedenis observeert die in je ligt verankerd.
1:17:13 I am afraid this has to be the last question. There are too many of them. Ik vrees dat dit de laatste vraag moet zijn. Er zijn te veel vragen.
1:17:20 6th Question: Would you please speak further on time, measure and space. Zesde vraag: Zou u iets meer willen vertellen over tijd, meten en ruimte?
1:17:35 I hope you aren't tired, are you?

A: No. 		Ik hoop dat u niet moe bent. Publiek: Nee.
1:17:38 K: Please, don't be polite. If you are tired, just quietly listen. As most of us are tired, our brains have become exhausted, by the usual repetition, going to the office, seeking pleasure, resisting conflict. Our brains, please realise they are tired brains. If they weren't tired you wouldn't be here. I wouldn't be here either. But we are tired human beings, because we are frightened, there is terror, there is danger in the streets, financial uncertainty, war, atom bomb, we are really extraordinarily exhausted human beings, through drink, drugs, overindulgence in every form. And we are going to talk about something that requires a great deal of penetration, a great deal of attention. And to go into it very deeply, you also have to relax, to be free to look, to penetrate, however much one may be tired. K: Zeg dat niet uit beleefdheid. Als u moe bent, luister dan alleen maar. Want de meesten van ons zijn moe, ons brein is uitgeput geraakt door de dagelijkse herhaling, naar kantoor gaan, uit zijn op plezier, conflicten weerstaan. Besef alstublieft dat ons brein moe is, als dat niet zo was, zat u hier niet en ik ook niet. Maar we zijn vermoeide mensen, omdat we bang zijn, er is terreur, er is gevaar op straat, financiële onzekerheid, oorlog, de atoombom, we zijn bijzonder uitgeputte mensen door drank, drugs, allerlei vormen van onmatigheid. En we gaan iets bespreken dat veel scherpzinnigheid vraagt, een grote mate van aandacht. En om daar heel diep op in te gaan, moet je ook ontspannen zijn, vrij om te kijken, erin door te dringen, hoe moe je ook bent.
1:19:39 Would you please speak further on time, measure, space and thought? Zou u iets meer willen vertellen over tijd, meten, ruimte en denken?
1:19:55 This is important to understand because man has always asked, the serious ones, whether time has a stop, whether man can ever be free from the limited space he lives in, not only physically. The physical space is becoming narrower and narrower, because of overpopulation, cities. We seem to live in flats, drawers that you pull out and pull back, push back. Space, physically, is becoming very small, and perhaps that is one of the reasons, why there is violence in the world because we have no space. That is why big cities like New York, London, Paris, they breed violence, we are all much too close together. This is one of the facts which have been investigated. They have put many rats in a small space, and these rats become totally disorientated, they eat their own children, they kill each other, exactly as we are doing, because they have no space, physical. So this is a question that one must go into very, very seriously if you are interested. Het is belangrijk om dit te begrijpen, want de mens heeft altijd gevraagd, de serieuze mensen, of tijd een einde heeft, of de mens ooit vrij kan zijn van de beperkte ruimte waarin hij leeft, niet alleen fysiek. De fysieke ruimte wordt steeds kleiner door de overbevolking en de steden. We leven in een flat, een laatje dat je in en uit kunt trekken, terug kunt duwen. De fysieke ruimte wordt erg klein en dat is misschien een van de redenen dat er geweld in de wereld is, omdat we geen ruimte hebben. Daarom zijn grote steden als New York, Londen en Parijs broedplaatsen van geweld, we leven allemaal te dicht op elkaar. Dat is een van de feiten die zijn onderzocht. Ze hebben een heleboel ratten in een kleine ruimte gezet en die ratten raken volkomen in de war, ze eten hun eigen kinderen op, ze maken elkaar af, precies zoals wij dat doen, omdat ze geen fysieke ruimte hebben. Dit is dus een vraag waar we op in moeten gaan, op een heel serieuze manier, als het je interesseert.
1:22:07 There are three things: time, measure, space. What is time, what is space, what is measure. We are going to enquire into that. Time, measure, space. Er zijn drie dingen: tijd, meten en ruimte. Wat is tijd, wat is ruimte, wat is meten? Dat gaan we onderzoeken. Tijd, meten, ruimte.
1:22:34 And as we said, some of the writers have asked this question, whether time has a stop, psychological time we are talking about, not the chronological time by the watch, you can't stop the sun from setting, rising. But we are talking about time as a movement of becoming of being, or climbing or expanding – time, which is part of evolution, the psychological evolution. The biological evolution has almost come to an end for man, obviously. He is not going to develop a third arm or fourth arm or something or other. So, we are talking about psychological time. Time as hope, as something that has happened yesterday or last year, And that memory of it is time, the repetition of it is time, The endeavour to escape from it is time, to suppress it, to do something about it, all that involves time. And the people ask, not only the writers, the scholars who have written volumes about time, etc. And also the ancient Hindus have asked this question: whether time has a stop, so that a new movement can take place, not imaginary, not fanciful, not romantic and all that kind of stuff, but actually psychological time coming to an end. Right? That is one question. En zoals we zeiden hebben sommige schrijvers de vraag gesteld of er een eind aan tijd is, we bedoelen psychologische tijd, niet de chronologische tijd volgens het horloge, want je kunt niet tegenhouden dat de zon ondergaat en opkomt. Maar we hebben het over tijd als een proces van worden, van zijn, of van opklimmen, groter worden - tijd die deel uitmaakt van de evolutie, de psychologische evolutie. De biologische evolutie van de mens is bijna voltooid, dat is duidelijk. Hij zal geen derde of vierde arm meer krijgen of zoiets. We hebben het dus over psychologische tijd. Tijd in de vorm van hoop, als iets dat gisteren of vorig jaar is gebeurd. En de herinnering daaraan is tijd, de herhaling ervan is tijd. De poging om eraan te ontsnappen is tijd, om het te onderdrukken, er iets aan te doen, dat betekent tijd. En mensen vragen, niet alleen schrijvers, geleerden die dikke boeken over tijd hebben geschreven, enzovoort, en ook de oude hindoes hebben de vraag gesteld of er een eind aan tijd is, zodat er een nieuw proces kan beginnen, niet denkbeeldig, verzonnen, romantisch en dergelijke, maar dat er werkelijk een eind komt aan psychologische tijd. Nietwaar? Dat is de ene vraag.
1:25:07 The other is: measure. The whole technological world is based on measurement. If you had no measurement there would be no technology. Measurement according to a ruler, or measurement by thought and so on, measurement. This measurement has become necessary, to build an aeroplane, even to have this tent. And this measurement has been handed down, to the Western world through the Greeks. I am not a Greek scholar but you can observe this. The ancient Greeks were concerned with measurement. They were the originators of mathematics, part of mathematics and so on. So, the Western world has inherited measurement. Measurement not only technologically, measurement comparing one painter against another painter, one poet against another poet, one sculptor, Mr Moore, against the other – measurement. And also in ourselves there is measurement: I am not as good as I should be, the better, the more, psychologically as well as physically, more money, more power, more fun, all that. If I have more money, more power, I have more fun. That is part of measurement. And we are always comparing, psychologically. There is the great teacher and I am not. I compare myself and eventually I am going to get where he is. En de andere gaat over meten. De hele technologische wereld is gebaseerd op meten. Als je niet kon meten zou er geen technologie zijn. Meten met een liniaal of meten met het denken enzovoort, meten. Dat meten is noodzakelijk geworden om een vliegtuig te bouwen en zelfs deze tent. En dat meten hebben de Grieken doorgegeven aan de westerse wereld. Ik heb geen Grieks gestudeerd, maar dat kun je zien. De oude Grieken hielden zich bezig met meten. Ze waren de grondleggers van de wiskunde, een deel van de wiskunde. Dus de westerse wereld heeft het meten geërfd. Meten, niet alleen op technologisch gebied, maar ook door de ene schilder met de andere te vergelijken, de ene dichter met de andere, de ene beeldhouwer, Moore, met de andere - meten. En we meten ook innerlijk. Ik ben niet zo goed als ik zou moeten zijn, het betere, het meer, zowel psychologisch als fysiek, meer geld, meer macht, meer plezier. Als ik meer geld heb, meer macht, heb ik meer plezier. Dat hoort ook bij meten. En we zijn altijd aan het vergelijken op psychologisch gebied. Hij is een groot leraar en ik ben dat niet. Ik vergelijk mezelf en uiteindelijk wil ik net zo ver komen als hij.
1:27:28 And also space. Psychologically as well as physically, we have very, very little space. Specially you observe this when you go into crowded towns, cities, and in overpopulated countries like India, enormous crowds. You have no concept of it. And naturally they live in narrow streets, live in small houses, physically. Naturally, there is always a battle going on for space, physical space, 'For God's sake, move over into that corner.' 'Don't crowd me.' And also psychologically, that is in consciousness we have very little space. It is crowded. Right? It is crowded with our knowledge, crowded with our fears, anxieties, despair, depressions, seeking happiness, seeking illumination, seeking the powers of Kundalini – occupied, wanting more, better understanding, greater power. I'll fast, I'll have more energy fasting, physically it is necessary – you follow? – always occupied and therefore there is very little space. If you observe, your consciousness is filled and therefore there is no space. And then realizing no space, you begin to enquire into the space of the universe. Astrophysicists are doing this, that extraordinary world of cosmos, which is essentially order. 'Cosmos' in Greek means order. The scientist whose brain is limited, because of his knowledge, because of his conditioning in his relationship with another, his drink, his desire for more power, more money, more status, more publicity. And that little brain is enquiring into something immeasurable, and translating what they see through telescopes, into mathematical problems. En ook ruimte. Zowel psychologisch als fysiek hebben we erg weinig ruimte. Dat zie je vooral als je in drukke steden komt en in overbevolkte landen als India, enorme menigten. Dat kunt u zich niet voorstellen. En ze wonen natuurlijk in smalle straten, in kleine huizen, fysiek. Dan wordt er natuurlijk altijd gevochten om fysieke ruimte. 'Mijn hemel, zoek een andere plek'. 'Ga niet bovenop me staan.' En ook psychologisch, in ons bewustzijn, hebben we weinig ruimte, het is overvol. Nietwaar? Het is gevuld met onze kennis, onze angsten, zorgen, wanhoop, depressies, de zoektocht naar geluk, naar verlichting, naar de kracht van kundalini, in beslag genomen, omdat je meer wilt, meer begrip, meer macht. Ik ga vasten, ik krijg meer energie als ik vast, wat fysiek nodig is - begrijpt u? - maar altijd in beslag genomen en daarom is er weinig ruimte. Als je goed kijkt, is je bewustzijn overvol en daarom is er geen ruimte. Omdat je beseft dat er geen ruimte is, ga je de ruimte van het universum onderzoeken. Dat doen de astrofysici, de buitengewone wereld van de kosmos, die in wezen ordelijk is. Kosmos betekent orde in het Grieks. De wetenschapper, wiens brein beperkt is vanwege zijn kennis, vanwege zijn conditionering in relatie met anderen, zijn drankgebruik, zijn verlangen naar meer macht, meer geld, meer status, meer bekendheid. En dat kleine brein onderzoekt iets onmetelijks en vertaalt wat hij door de telescoop ziet in wiskundige problemen.
1:30:56 I have answered the last question, sir, sorry. De laatste vraag heb ik beantwoord, meneer.
1:31:01 So, if you observe, there is no sense of stopping time, psychologically, There is no ending of measurement. Right? We are always measuring, always looking to the future, better government, better economic position, United Nations will eventually – you follow? The very idea, United Nations, think of the absurdity, tribalism uniting, how can they? Don't... So, knowing all this, we are asking whether time, measurement can have a stop. That is, essentially, is there a stop to thinking? You understand? Because time is thought, time is movement, today, tomorrow, yesterday, time is movement. And time is also chronological, it is movement. Thought is a movement. Right? So thought is the movement of time. Thought is time. And we are asking, is there a stop to time and to thought? Or is man everlastingly condemned to this movement, which is hell? You understand? Hell – forget that word. It is a Christian word. They have also their own particular word in Asia. And we are saying also, measurement. You know, part of meditation, the word 'meditation' also means to measure. In Sanskrit also, 'ma' is to measure. You understand? Meditation is measurement, the word, and the Sanskrit word also means measurement, and we are conditioned to measurement. Measurement is: I am, I shall be, the ideal and the pursuit of the ideal, how near, closely I am approaching the ideal. I am violent and I must not be violent, which is a measurement. So measurement, psychologically, as well as physically, is a movement of time, thought. Right? And space. As our brains, our consciousness is crowded, there is not a spot which is not covered. I don't know if you have noticed it. You may think that there is a space that is not covered, but when you think that is not covered, that very thought is covering it – you understand? Are you following this? When I think there is in me a field, or a state, which is immeasurable, which has immense space, which has no time, when I think about it, it is the product or the invention of thought. Therefore it is part of thinking, part of measurement, therefore the concept of super, super, super ego, is still part of that thought. Dus als je goed kijkt, zie je dat er niet het gevoel is dat de tijd psychologisch ophoudt. Er komt geen eind aan het meten. Nietwaar? We zijn altijd aan het meten, we kijken altijd naar de toekomst, een betere regering, een betere economische positie. De Verenigde Naties zullen uiteindelijk... begrijpt u. Het idee alleen al, de Verenigde Naties, wat absurd, het stamgevoel verenigen, hoe is dat mogelijk? Lach niet... Dit alles wetende vragen we of tijd en meten kunnen ophouden. Dat betekent in wezen: kan het denken ophouden? Begrijpt u? Want tijd is denken, tijd is beweging, vandaag, morgen, gisteren, tijd is beweging. En tijd is ook chronologisch, tijd is beweging. Denken is een beweging. Nietwaar? Dus denken is de beweging van tijd. Denken is tijd. En we vragen of er een eind aan tijd en denken kan komen. Of is de mens voor eeuwig gedoemd in die beweging te blijven, die de hel is? Begrijpt u? De hel, vergeet dat woord maar, het is een christelijk woord. In Azië hebben ze er hun eigen speciale woord voor. En we hebben het ook over meten. Het hoort bij meditatie, het woord meditatie betekent ook 'meten'. Ook in het Sanskriet, waar 'ma' meten betekent. Begrijpt u. Meditatie is meten, het woord, en het woord betekent in het Sanskriet ook 'meten' en we zijn geconditioneerd om te meten. Meten is: ik ben, ik zal zijn, het ideaal en het najagen van het ideaal, hoe dicht ik bij het ideaal kan komen. Ik ben gewelddadig en ik mag niet gewelddadig zijn, dat is meten. Dus meten, zowel psychologisch als fysiek, is een beweging van tijd en denken. Nietwaar? En ruimte. Omdat ons brein, ons bewustzijn overvol is, is er geen plek die niet bezet is. Ik weet niet of je dat hebt gemerkt. Misschien denk je dat er een plekje onbezet is, maar als je denkt dat het niet zo is, wordt het door die gedachte zelf in beslag genomen. Kunt u dit volgen? Als ik denk dat er in mij een gebied is, een toestand die onmetelijk is, een oneindige ruimte, waar geen tijd is, als je eraan denkt, is dat het product of de uitvinding van het denken. Daarom maakt het deel uit van denken, meten, daarom is het idee van een super, super, superego nog steeds een onderdeel van dat denken.
1:36:04 So this is our problem: whether time, thought can come to an end, which is measurement, and can they have space, infinite space, not the space invented by thought. Is this possible? It is possible only when you see the truth or the falseness of measurement, psychologically, imitating, conforming, all that, when you see the absurdity, the unintelligent way we live, and see where thought, which is time, is necessary to learn a language, and psychologically it has no place. When you see the truth of it, then consciousness, though it is crowded and beginning to dissipate, when you see that, the truth of that, then there is space. It is not what you do to end time, what you do to end measurement, say, 'I must stop measuring', but seeing the truth of it will set the brain free, will bring freedom to the brain, because then you have space that is literally immeasurable. And it is only then that the apprehension or the perception, which is not personal, of that which is everlasting from everlasting. Dus dit is ons probleem, of er een eind kan komen aan tijd en denken, dus aan meten, en kan er ruimte zijn, oneindige ruimte, niet de ruimte die door het denken is verzonnen. Is dat mogelijk? Dat is alleen mogelijk als je de waarheid of onwaarheid van meten inziet, op psychologisch gebied, nadoen, aanpassen en dergelijke, als je ziet hoe absurd en onintelligent onze manier van leven is en ziet waar het denken, dat tijd is, nodig is om een taal te leren, maar waar het psychologisch misplaatst is. Als je de waarheid daarvan inziet, zal het bewustzijn, hoewel het overvol is, zich leeg gaan maken, als je dat ziet, de waarheid ervan, is er ruimte. Het gaat er niet om wat je doet om een eind aan tijd te maken, om een eind aan meten te maken door te zeggen: 'Ik moet ermee ophouden', maar als je de waarheid ervan inziet, zal dat het brein bevrijden, zal dat vrijheid aan het brein geven, omdat je dan een ruimte hebt die werkelijk onmetelijk is. En alleen dan is er het bevatten of het waarnemen, maar niet persoonlijk, van datgene wat eeuwigheid tot eeuwigheid is.
1:38:28 I have finished, sir. Hiermee wil ik eindigen.