Krishnamurti Subtitles home


SA81T1 - Wat is de aard van ons bewustzijn?
Eerste openbare toespraak
Saanen, Zwitserland
12 juli 1981



0:31 Krishnamurti: Ik zie dat enkele van mijn oude vrienden hier zijn. Ik ben blij jullie te zien. En het spijt me dat we slecht weer hebben - dit is Zwitserland.
1:22 Aangezien we zes of zeven gesprekken zullen hebben, moeten we op wat ik ga zeggen, heel zorgvuldig en gedetailleerd ingaan, het hele levensveld bestrijkend. Dus alsjeblieft, voor hen die de spreker eerder hebben gehoord, wees alsjeblieft geduldig, heb alsjeblieft enige tolerantie wanneer er herhaald wordt, herhaling heeft een waarde. En als we samen de vele problemen van ons leven gaan behandelen of bespreken is het belangrijk dat we elkaar horen, zorgvuldig, liefdevol, met een gevoel van begrip, niet alleen de verbale betekenis, maar ook wat er achter het woord zit. Mijn hemel, zijn jullie allemaal hier? Ik ook.
3:17 Vooroordeel heeft iets gemeen met idealen, overtuigingen en geloof. En terwijl we er samen over gaan praten, samen de toestand van de wereld gaan bekijken, en wat er gebeurt in de uiterlijke wereld en ook in de innerlijke, psychologische wereld van de mens, moeten we samen kunnen denken. Als we samen denken, belemmeren onze voordelen, onze idealen enzovoort, het vermogen en de energie die nodig zijn om dit te kunnen doen, om samen te kijken, samen te onderzoeken, voor onszelf te ontdekken wat er zit achter al deze verwarring, ellende, verschrikking, vernietiging en vreselijk geweld. Om dit alles te begrijpen, niet alleen de uiterlijke feiten die plaatsvinden, maar ook om de diepte van dit alles te begrijpen, de betekenis van dit alles, moeten we in staat zijn om samen te observeren, niet jij op één manier en de spreker op een andere, maar samen hetzelfde observeren. En die observatie, dat onderzoek wordt verhinderd als we ons vastklampen aan onze vooroordelen, aan onze eigen ervaring, aan ons eigen begrip. Dus als we samen willen denken, en het samen denken wordt enorm belangrijk omdat we geconfronteerd worden met een wereld die snel uiteenvalt, degenereert, waar geen gevoel voor moraal is, niets heilig is in het leven, niemand elkaar respecteert. En om dit alles te begrijpen, niet alleen oppervlakkig, vluchtig, maar om er diepgaand op in te gaan, zien wat er achter dit alles schuilgaat, waarom na al die miljoenen en miljoenen jaren van evolutie, de mens, jij en de hele wereld, of het nu oost of west is, noord of zuid, waarom de mens zo geworden is: zo gewelddadig, ongevoelig, destructief, geconfronteerd met oorlogen, de atoombom en de gehele technologische wereld, en die ontwikkeling gaat steeds verder. En misschien is die technologische verbetering een van de factoren waarom de mens zo is geworden. Dus laten we alsjeblieft samen denken, niet op mijn manier of jouw manier, maar met het vermogen om te denken.
8:20 En denken is de gemeenschappelijke factor van de hele mensheid. Er is geen oosterse gedachte of westerse gedachte, er is enkel het vermogen om te kunnen denken. Of iemand nu vreselijk arm is of zeer geavanceerd in een welvarende samenleving leeft, of hij nu chirurg, timmerman, landarbeider of een groot dichter is, het denken is de gemeenschappelijke factor van ons allemaal. We lijken dat niet te beseffen. Het denken is de gemeenschappelijke factor dat ons allemaal verbindt. Je denkt misschien anders, afhankelijk van je vermogens, je energie, je ervaring en kennis, een ander denkt weer volgens zijn ervaring, zijn kennis, zijn conditionering. We zitten dus allemaal gevangen in dit netwerk van gedachten. Dit is een feit, onweerlegbaar en werkelijk.
10:11 En om alle chaos in de wereld te begrijpen, en omdat we geprogrammeerd zijn, zowel biologisch, dat wil zeggen fysiek, als mentaal, intellectueel, moeten we ons bewust zijn dat we geprogrammeerd zijn, zoals een computer. De computer wordt geprogrammeerd door de experts die het programmeren naar wat ze willen. De spreker heeft veel gesproken met de professionals, de computerbouwers, en ze gaan zo snel vooruit dat deze computers die worden geprogrammeerd de mens in denken zullen overtreffen. Deze computers leren – volg dit alles alstublieft. Als je er meer over wilt weten, kun je erover praten, erover lezen - deze computers kunnen leren, ervaring opdoen en van die ervaring leren, kennis vergaren al naar gelang ze zijn geprogrammeerd. Dus geleidelijk aan zullen ze al ons denken overtreffen, nauwkeuriger, sneller, en wat is de mens dan? Ik hoop dat jullie dit allemaal begrijpen. De computerexperts, en sommigen van hen zijn zo bang, wanneer de computer bijna alles kan wat een mens kan. Hij kan natuurlijk niet schrijven, componeren als Beethoven of als Keats enzovoort, maar hij zal ons denken overtreffen.
13:38 Dus wij mensen zijn geprogrammeerd om katholiek te zijn, protestant, om Italiaans te zijn, Brits, Zwitsers enzovoort te zijn. Eeuwenlang zijn we geprogrammeerd om te geloven, geloof te hebben, om bepaalde rituelen, bepaalde dogma's te volgen, we zijn geprogrammeerd om nationalisten te zijn, we zijn geprogrammeerd om oorlogen te voeren. Dus ons brein is geworden als de computer, en het is niet zo bekwaam omdat zijn denken beperkt is, terwijl de computer, die ook beperkt is, maar veel sneller kan denken dan mensen, ons zal overtreffen.
15:00 Dit zijn dus feiten, dit is wat er werkelijk aan de hand is, vooral in Californië, Engeland enzovoort. En wat gaat er dan met de mens gebeuren? Wat is dan een mens? Begrijp je mijn vraag? Als de machines bijna alles kunnen wat mensen kunnen, robots en de computer, wat is dan de toekomstige samenleving van de mens? Als auto's kunnen worden gebouwd door de robot en de computer, waarschijnlijk veel beter, wat zal er dan van de mens als sociale entiteit worden? Deze en vele andere problemen staan ons te wachten. We kunnen niet meer denken als christenen, boeddhisten, hindoes en moslims enzovoort. Er staat ons een enorme crisis te wachten, een crisis die de politici nooit kunnen oplossen omdat ze geprogrammeerd zijn om op een bepaalde manier te denken. De wetenschappers kunnen de crisis niet oplossen of begrijpen, noch de zakenwereld, de wereld van het geld. Dus de crisis, het keerpunt ligt in ons bewustzijn. Toch? Volg dit alsjeblieft stap voor stap, want we gaan er heel zorgvuldig op in. Het keerpunt, de doordachte beslissing, de uitdaging, welk woord je ook wilt gebruiken, ligt niet bij de politiek, bij religie, bij de wetenschappelijke wereld, maar je moet het bewustzijn van de mensheid begrijpen dat ons naar dit punt heeft gebracht. Je moet deze zaak heel serieus nemen, want we worden echt geconfronteerd met iets heel gevaarlijks in de wereld, waar veel landen over de atoombom beschikken, waar een of andere gek die zal inzetten. We moeten ons bewust van dit alles worden.
19:11 Dus tenzij iemand heel, heel serieus is, niet onbezonnen, niet slordig, maar betrokken is bij de hele mensheid, en om dit menselijke gedrag, het menselijke denken dat ons allemaal op dit punt heeft gebracht, te begrijpen, moeten we in staat zijn om heel, heel zorgvuldig, aarzelend, met zuivere waarneming, samen te begrijpen wat er zowel daarbuiten als binnen in ons gebeurt. De innerlijke psychologische activiteit is altijd sterker dan de uiterlijke, hoezeer je ook regels hebt, sancties, uiterlijke beslissingen, bepaalde regels oplegt, voorschriften, deze worden allemaal tenietgedaan door onze psychologische verlangens, angsten, zorgen, het verlangen naar veiligheid, de angst voor eenzaamheid. Tenzij we dat allemaal begrijpen, hoezeer we ook een uiterlijke schijn van orde hebben, die innerlijke wanorde overwint altijd dat wat uiterlijk geconformeerd is, gedisciplineerd, geregulariseerd. Ik hoop dat dit helder is. Men kan zorgvuldig geconstrueerde instituties hebben, politiek, religieus, economisch, wat de constructie daarvan ook is, tenzij ons innerlijk bewustzijn volledig in orde is, zal die wanorde altijd het uiterlijke overwinnen. We hebben dit in de geschiedenis gezien, het gebeurt nu voor onze ogen. Dit is een feit. Daar is onze goede oude trein. Die trein rijdt net zo regelmatig als wij hier komen. Het is best grappig, is het niet? Hier zit veel humor in, maar we zullen daar nu niet op ingaan.
23:13 Dus wees alsjeblieft serieus, al is het maar dit uur. Als je niet altijd serieus kunt zijn, wees dan tenminste serieus terwijl je hier bent.
23:43 Zoals we zeiden, ligt het keerpunt in ons bewustzijn. Ons bewustzijn is een zeer gecompliceerde zaak. Er zijn boekdelen over geschreven, zowel in het Oosten als in het Westen. We zijn ons niet bewust van ons eigen bewustzijn, en om dat gecompliceerde bewustzijn te onderzoeken moet men vrij zijn om te kijken, om keuzeloos bewust te zijn van zijn beweging. En dat is wat we gaan doen, tezamen. Als we het woord 'samen' gebruiken, is het niet zo dat de spreker je opdraagt er op een bepaalde manier naar te kijken, of te luisteren naar alle beweging, de innerlijke beweging van ons bewustzijn. We kijken samen naar bewustzijn dat niet van jou of van mij, van hen of van hem is. Bewustzijn is gemeenschappelijk voor de hele mensheid. De hele mensheid, of ze nu in het Verre Oosten of het Nabije Oosten, in het Westen of in het verre Westen woont, dat bewustzijn met al zijn inhoud is gemeenschappelijk voor de hele mensheid. Als je naar India of het Verre Oosten gaat, daar lijden ze zowel innerlijk als uiterlijk, net als hier. Ze zijn angstig, onzeker, volkomen, wanhopig eenzaam, zoals jullie hier zijn. Ze hebben geen zekerheid. Ze zijn jaloers, hebzuchtig, afgunstig, lijdend. En in het Westen is het precies hetzelfde. Dus het menselijk bewustzijn is één geheel, het is niet jouw bewustzijn of het mijne, het is het bewustzijn van de mensheid. Begrijp dit alstublieft. Het is logisch, zinnig, rationeel. Want waar je ook gaat, in welk klimaat je ook leeft, of je nu welvarend of vernederend arm bent, of je nu in God of in Christus gelooft of in een andere entiteit, het geloof, vertrouwen is gelijk voor de hele mensheid. De afbeelding kan afwijken, het beeld kan anders zijn, het symbool kan totaal anders zijn dan een ander, maar dat geldt voor de hele mensheid. Dit is niet zomaar een mondelinge verklaring. Als je het als een mondelinge verklaring opvat, als een idee, als een concept, dan zal je de diepte ervan niet inzien, de diepe betekenis die hiermee gemoeid is. Het betekent dat jouw bewustzijn het bewustzijn is van de hele mensheid, omdat je lijdt, angstig bent, eenzaam, onzeker, verward, precies zoals een ander die tienduizend mijl van je af woont. De realisatie ervan, het gevoel ervan, het gevoel in je onderbuik, als ik dat woord mag gebruiken, is totaal iets anders dan het verbaal accepteren daarvan. Wanneer je je realiseert dat je de rest van de mensheid bent, heb je een enorme energie, je hebt de smalle groef van individualiteit doorbroken, de nauwe cirkel van ik en jij, zij en wij. En we gaan samen dit zeer, zeer complexe bewustzijn van de mens onderzoeken. Niet de Europese mens, niet de Aziatische mens of de mens uit het Midden-Oosten, maar deze buitengewone beweging die al miljoenen jaren gaande is als een bewuste beweging in de tijd.
30:56 Alsjeblieft, accepteer niet wat de spreker zegt, want dan heeft het geen betekenis, maar als je begint te twijfelen, je begint af te vragen, sceptisch bent en wilt onderzoeken, niet vasthoudt aan je eigen specifieke overtuiging, geloof, ervaring of de verzamelde kennis die je hebt meegekregen, of die je hebt, en het allemaal reduceert tot een soort kleinzielig 'ik'. Als je dat doet, zul je niet – als ik dit heel respectvol mag aangeven – dan sta je niet voor het enorme probleem waarmee de mens wordt geconfronteerd. Dus tezamen – ik bedoel echt samen, niet jij die op de ene manier denkt, ik op een andere - tezamen als mensen die geconfronteerd worden met dit enorme gevaar van bestaan van de hele mensheid. Omdat de atoombom, de oorlogen, of het nu in het Midden-Oosten is of ergens anders, de terreur die zich over de hele wereld verspreidt: de ontvoeringen, het doden, de wreedheid van dit alles, wij als mensen zijn verantwoordelijk voor dit alles. We moeten dus heel nauwkeurig en zorgvuldig de bewustzijnstoestand onderzoeken. We begrijpen de betekenis van dat woord: om bewust te zijn, gewaar te zijn, te onderscheiden, te zien wat ons bewustzijn werkelijk is.
33:44 Ten eerste, gedachten en alle dingen die het denken heeft gemaakt, in elkaar heeft gezet, maken deel uit van ons bewustzijn: de cultuur waarin we leven, de esthetische waarden, de economische druk, de nationale erfenis. Als je chirurg bent, timmerman, gespecialiseerd in een bepaald beroep, dan maakt dat groepsbewustzijn deel uit van jouw bewustzijn. Toch? Begrijp je wat we zeggen? Maken we het moeilijk? Wij zijn geen geleerden, althans de spreker niet. We hebben te maken met het menselijk bestaan met al zijn complicaties. Als je in een bepaald land woont met zijn specifieke traditie, met zijn religie, cultuur enzovoort, is die bepaalde vorm een deel van je bewustzijn geworden, het groepsbewustzijn, het nationale bewustzijn, het specifieke professionele bewustzijn. Dit zijn weer feiten. Als je timmerman bent, moet je bepaalde vaardigheden hebben, verstand hebben van hout, de eigenschappen van hout, van gereedschap, dus langzaamaan behoor je tot een groep die deze speciale, specifieke vorm heeft gecultiveerd, en dat heeft zijn eigen bewustzijn. Zoals de wetenschapper, zoals de archeoloog, zoals de dieren hun eigen specifieke bewustzijn hebben als groep enzovoort, enzovoort, dat maakt deel uit van je bewustzijn. Toch? Zie voor jezelf dat dit een feit is. Als je huisvrouw bent, heb je je eigen specifieke bewustzijn, net als alle andere huisvrouwen, het is een groepsbewustzijn. Toegeeflijkheid heeft zich over de hele wereld verspreid. Het begon in het Westen, het verre Westen, en heeft zich over de hele wereld verspreid. Dat is een groepsbewuste beweging. Toch? Zie de betekenis ervan. Begrijp het alsjeblieft, ga er zelf op in, Zie wat erbij komt kijken. Ze ontdekken wetenschappelijk, ze experimenteren met bepaalde dieren, zeg maar in Engeland en in Australië, en die dieren leren veel sneller, want één groep dieren, neem ratten, hebben na 20 generaties een bepaalde handeling geleerd, en de 25e of 28e leert het veel sneller. En in Australië leren deze ratten ook veel sneller zonder alle experimenten te hoeven doorlopen. Begrijp je dit allemaal? Het is dus geen genetische transformatie, die zich genetisch ontwikkelt, maar het gaat om het groepsbewustzijn dat aan het werk is. Begrijp je dit? Ik hoop dat je dit begrijpt.
39:17 Het katholieke bewustzijn: de ene groep gelooft in iets, dat begint zich te activeren, te leven, zich te verspreiden – begrijp je? Dus ons bewustzijn is niet alleen een groepsbewustzijn, een nationaal, economisch bewustzijn een professioneel bewustzijn, maar ook een veel dieper bewustzijn, namelijk onze angsten. De mens heeft generatie na generatie met angst geleefd, met plezier, met afgunst, met alle last van eenzaamheid, met depressie, verwarring Bekijk het in jezelf terwijl we praten. En met veel verdriet, met wat hij liefde noemt en de eeuwige angst voor de dood. Dit is zijn bewustzijn, niet alleen de professionele, de groep, de nationale, maar ook de rest, wat de hele mensheid gemeen heeft. Besef je wat het betekent? Dat je niet langer - verzet je er alsjeblieft niet tegen, bekijk het - je bent niet langer een individu. Dit is heel moeilijk te accepteren omdat we geprogrammeerd zijn, zoals een computer, om te denken dat we individuen zijn. We zijn religieus geprogrammeerd om te denken dat we een ziel hebben die gescheiden is van alle andere. En omdat we geprogrammeerd zijn, werken onze hersenen in hetzelfde patroon eeuw na eeuw.
42:02 Dus als men de aard van ons bewustzijn begrijpt, het persoonlijke streven, het 'ik' dat lijdt, dat iets van de hele wereld is geworden, dan zal er een totaal andere activiteit plaatsvinden. Dat is de crisis waar we in zitten. We zijn geprogrammeerd als de computer. Net als een computer, die geprogrammeerd is, kunnen we leren, af en toe een inzicht hebben, en als we geprogrammeerd zijn, herhalen onze hersenen zichzelf steeds weer opnieuw. Toch? Zie gewoon het werkelijke feit ervan: dat ik een christen ben, een boeddhist, een hindoe, ik ben tegen het communisme, ik ben een communist, democraat, herhalen, herhalen, herhalen. En in deze staat van herhaling, is er af en toe een doorbraak.
43:54 Dus hoe zal een mens, die eigenlijk de rest van de mensheid is, hoe zal hij deze crisis het hoofd bieden, dit keerpunt? Hoe ga jij als mens, die duizenden jaren lang is geëvolueerd om te denken als een individu, terwijl eigenlijk, als je het bekijkt, ben je geen individu, het is slechts een illusie. Weet je, zoals bij elke neurotische persoon, is het heel moeilijk om een bepaald geloof dat diep in hem geworteld is op te geven. Dus zijn we als mensen bereid om een keerpunt onder ogen te zien, te zien wat werkelijk is en die waarneming is de beslissing om een totaal andere richting op te gaan.
45:37 Laten we dus eerst samen begrijpen wat het betekent om te kijken. Om naar onze geest te kijken, naar onze hersenen, naar de werkelijkheid van het denken. We denken allemaal, daarom zijn jullie hier. We denken allemaal, en het denken drukt zich uit in woorden, en die woorden zijn middelen om te communiceren, hetzij door een gebaar, door een blik, door een beweging van je lichaam, om kort uit te drukken wat je denkt, of door het gebruik van woorden, de woorden die we allemaal gemeen hebben, begrijpen we door die woorden de betekenis van wat er wordt gezegd. En het denken, wat de hele mensheid gemeen heeft, dat is heel bijzonder als je dat ontdekt. Dan zeg je dat het niet jouw gedachte is, het is het denken. En dus moeten we observeren, of nog beter, leren hoe we de dingen kunnen zien zoals ze zijn, niet geprogrammeerd zijn om te kijken. Zie je het verschil? Kunnen we vrij zijn van onze programmering en kijken? Wanneer je kijkt als christen, als democraat, als communist, socialist, als katholiek, protestant wat allemaal zoveel vooroordelen zijn, dan zullen we de enorme omvang van het gevaar, de crisis waarmee we worden geconfronteerd, niet kunnen begrijpen. Als je tot een bepaalde groep behoort of een bepaalde goeroe volgt – en ik hoop dat niemand van jullie dat doet, vergeef me als ik dat zeg – of gehecht bent aan een bepaalde vorm van actie, dan zal je niet in staat zijn, want je bent geprogrammeerd, dan zal je niet in staat zijn om de dingen te zien zoals ze echt zijn.
49:19 Dus kunnen we samen kijken? Omdat de spreker tot geen enkele organisatie behoort, tot geen enkele groep, niet tot een bepaalde religie, geen nationaliteit heeft, enzovoort. Alleen dan kun je observeren. Als je een heleboel hebt geleerd, een hoop kennis hebt verzameld uit boeken, uit ervaring enzovoort, is je geest al gevuld, je hersenen zijn overladen met je ervaringen, met je specifieke neigingen enzovoort. Dat alles zal je ervan weerhouden om te kijken. Kunnen we vrij zijn van dat alles zodat we kunnen kijken. Kijken naar wat er werkelijk in de wereld gebeurt, dat is het criterium. De terreur, dat allemaal. De verschrikkelijke religieuze, sektarische verdeeldheid. De ene goeroe tegenover de andere idiote goeroe. De ijdelheid die daarachter zit, de macht, de positie. De rijkdom van deze goeroes, het is verschrikkelijk. Kijk er nu naar. Op dezelfde manier vrij te zijn om te kijken naar hoe we zijn geprogrammeerd. Als je ingenieur bent, heb je jaren en jaren besteedt aan het leren van alles wat het inhoudt om ingenieur te zijn, dat maakt deel uit van je bewustzijn. Als je een bepaalde goeroe hebt gevolgd, maakt dat deel uit van je bewustzijn. Dat maakt deel uit van jouw geprogrammeerd zijn als katholiek, enzovoort, enzovoort. Kun je naar jezelf kijken, niet als een afzonderlijk mens, maar als een mens die eigenlijk de rest van de mensheid is? Om zo'n gevoel te hebben betekent dat je een enorme liefde voor mensen hebt. Als je dan in staat bent om duidelijk te zien, zonder enige vervorming, dan begin je je te verdiepen in de aard van het bewustzijn, niet alleen professioneel, enzovoort, de groep, maar ook de veel diepere lagen van het bewustzijn.
53:17 We moeten de hele beweging van het denken onderzoeken, omdat het denken verantwoordelijk is voor de hele inhoud van het bewustzijn. Of het nu de diepere lagen van het bewustzijn zijn, of de oppervlakkige lagen, alle inhoud, de professionele, de groep, het specifieke religieuze programma, Dat is allemaal de beweging van het denken. Toch? Als je geen gedachte had, zou er geen angst zijn, geen gevoel van genot, geen tijd, Het denken is verantwoordelijk. Toch? Niet alleen verantwoordelijk voor de schoonheid van een prachtige kathedraal, maar het denken is ook verantwoordelijk voor alle onzin in de kathedraal. Alle belangrijke schilderijen, de gedichten, de muziek, dat is allemaal het werk van het denken: het geluid waarnemen, het prachtige geluid horen en het op papier overbrengen. Dat is de beweging van het denken. De dichter verbeeldt zich, zoals Keats, en verwoordt dat, de vele odes, de prachtige odes van Keats. En het denken is verantwoordelijk voor alle goden in de wereld, alle verlossers, alle goeroes en alle gehoorzaamheid, volgzaamheid, dat alles bij elkaar is het resultaat van het denken, dat kan worden omgezet in plezier, bevrediging, ontsnapping aan de eenzaamheid en dat allemaal. Het denken is de gemeenschappelijke factor van de hele mensheid. De armste dorpeling in India of in de Aziatische wereld denkt, zoals ook de zakenman, de directeur denkt, zoals het religieuze hoofd denkt. Dat is een algemeen, alledaags feit. Dat is de grond waarop alle mensen staan. Daar ontkom je niet aan. En we moeten uitzoeken of het denken niet alleen heeft geleid tot geweldige dingen in de wereld, zoals chirurgie, communicatie, satellieten, wat het technologisch gezien in de wereld heeft gedaan. En het denken is ook verantwoordelijk geweest voor de verdeling van de mensheid: de Amerikaan, de Rus, de Engelsman, de Fransman, de Zwitser, de moslim – snap je? Het denken is verantwoordelijk geweest voor de verdeling van de mensheid. Het denken is verantwoordelijk geweest voor de verdeling van alle religies. Toch? Duidelijk. Als er geen denken was, waren er geen religies, zoals ze nu zijn georganiseerd, met de doop, enzovoort.
58:03 Dus het denken heeft geweldige dingen gedaan om de mens te helpen, maar het denken heeft ook grote vernietiging, terreur in de wereld teweeggebracht. We moeten dus de aard en de beweging van het denken begrijpen: waarom je op een bepaalde manier denkt, waarom je vasthoudt aan bepaalde vormen van denken, waarom je vasthoudt aan bepaalde ervaringen, waarom het denken nooit de aard van de dood heeft begrepen enzovoort, enzovoort. Als je serieus bent en niet bouwt op een of andere filosoof, hersenspecialist enzovoort, maar je kunt het zelf bekijken. Dat is de reden waarom het denken, dat buitengewone dingen heeft gedaan om de mens te helpen, en ook waarom het denken tegelijkertijd zo'n degradatie, degeneratie en vernietiging teweegbrengt. Toch?
1:00:08 We moeten onderzoeken wat denken is. Niet waarom je op een bepaalde manier denkt, daar komen we later op terug. Maar we onderzoeken de structuur van het denken, niet jouw denken, want het is vrij duidelijk wat jouw gedachte is, omdat je bent geprogrammeerd als ingenieur, als dichter, als wetenschapper, als huisvrouw, als geleerde, als een religieus man, een goeroe, je bent getraind, getraind, getraind. En als je naar jouw specifieke geprogrammeerde brein gaat kijken, beperk je je kijk. Maar als je serieus onderzoekt wat denken is, dan betreed je een heel andere dimensie. Niet de dimensie van jouw specifieke kleine probleem, waar we later op terug zullen komen, maar eerst moet je de enorme beweging van het denken begrijpen, de aard van het denken, niet als filosoof, niet als een religieus man, niet als een bepaald beroep, of een huisvrouw, dit of dat, maar de enorme vitaliteit van het denken. Toch? Is dit helder?
1:02:09 Zullen we hier dan stoppen? Het is half twaalf. Kun je meer verdragen? Publiek: Ja.
1:02:27 K: Want waarschijnlijk luister je alleen maar naar de spreker, ben je niet echt aan het werk. Je bent niet echt aan het luisteren, kijken, bestuderen, aan het onderzoeken in jezelf. Omdat we, nogmaals, geprogrammeerd zijn om naar iemand te luisteren. Alsjeblieft, er is geen leraar en iemand die leert. Er is geen profeet en de discipel. Er is geen goeroe en zijn volgeling, degene die weet en degene die niet weet, maar slechts een mens die lijdt. Alleen de mens die uit dit alles is gestapt, hij weet wat de waarheid is. Daar komen we veel later op terug.
1:03:44 Dus aangezien het half twaalf is, zullen we doorgaan? Hier gaan we overmorgen mee verder: het denken is verantwoordelijk voor alle wreedheid, de oorlogen, de oorlogsmachines en de wreedheid van oorlog. Het doden, de terreur, het gooien van bommen, mensen gijzelen in naam van een bepaalde zaak of zonder reden. Het denken is ook verantwoordelijk voor de kathedralen, de schoonheid van hun constructie, de prachtige gedichten, het is ook verantwoordelijk voor dat allemaal. Het denken is ook verantwoordelijk voor alle technologische ontwikkeling, de computer met zijn buitengewone vermogen om te leren en verder te gaan dan de mens: het denken. We moeten ons dus verdiepen in het denken. Wat is denken? Denken is een respons, een reactie op herinneringen. Toch? Als je geen geheugen had, zou je niet kunnen denken. Herinneringen worden in de hersenen opgeslagen als kennis, kennis die door ervaring is ontstaan. Luister hier goed naar. Dit is hoe ons brein werkt. De spreker is geen hersenexpert, godzijdank, noch een neurologisch expert, maar je kunt het zelf bekijken, hoe je handelt, zonder dat je naar een professor hoeft te gaan, zonder psycholoog enzovoort. Je kunt de werking van je eigen hersenen bekijken. Allereerst ervaring, die ervaring kan vanaf het begin van de mens zijn geweest, die we hebben geërfd. Die ervaring geeft kennis, dan wordt die kennis opgeslagen in de hersenen, die kennis wordt herinnering en uit die herinneringen komt het denken. Vanuit het denken handel je. Dus van die handeling leer je meer. Dus je herhaalt de cyclus. Begrijp je? Ervaring, kennis, herinnering, gedachte, actie, door die actie leer je meer en dat herhaal je. Volg je dit? Toch?
1:07:35 Dus dit is het geprogrammeerd zijn. Dit doen we altijd: omdat we ons pijn herinneren vermijden we pijn in de toekomst, en doen we niets wat pijn zal veroorzaken, en dat wordt kennis, en we herhalen het. Seksueel genot, we herhalen het. Dit is de beweging van het denken. Alsjeblieft, dit is duidelijk, zie de schoonheid ervan, hoe mechanisch het denken werkt. En het denken zegt tegen zichzelf: ik ben vrij om te werken. Het denken is nooit vrij omdat het gebaseerd is op kennis, en kennis is altijd beperkt, natuurlijk. Toch? Kijk er alsjeblieft naar, let goed op. Kennis moet altijd beperkt zijn, want kennis is een onderdeel van de tijd. Ik zal meer leren en om meer te leren moet ik tijd hebben. Ik spreek geen Russisch, maar ik zal Russisch leren. Het kost me zes maanden of een jaar of wat dan ook. Dus kennis is de beweging van de tijd. Toch? Dus tijd, kennis en denken, en actie, in deze cyclus leven we. Dus het denken is beperkt, natuurlijk, dus elke handeling die uit die gedachte voortvloeit, moet wel beperkt zijn en elke vorm van beperking van het denken moet conflicten veroorzaken. Alles wat beperkt is, moet verdeeldheid geven. Toch? Snap je? Kom op, mensen.
1:10:44 Dat wil zeggen, als ik zeg dat ik een hindoe ben, een Indiër, is dat beperkt, en die beperking brengt niet alleen corruptie maar ook conflict met zich mee, omdat je zegt, ik ben christen, ik ben boeddhist, ik ben dit – wat beperking is, dus er is een conflict tussen ons. Begrijp je? Ja? Dus alles wat beperkt is, en het denken is altijd beperkt omdat kennis en onwetendheid altijd samengaan, en het denken is het product van kennis en daarom is het beperkt, en wat zijn handeling ook is, die handeling moet beperkt zijn, daarom moet het conflict veroorzaken. En ons leven, van geboorte tot de dood, is een reeks worstelingen en conflicten, en we proberen altijd te ontsnappen aan dat conflict, wat weer een ander conflict wordt. Dus we leven en sterven in dit eeuwigdurende, eindeloze conflict. En we vragen nooit naar de oorzaak van dat conflict, namelijk het denken, omdat het denken beperkt is. Zeg alsjeblieft niet: hoe kan ik het denken stoppen? Dat is niet waar het om gaat. Het gaat erom de aard van het denken te begrijpen, ernaar te kijken.
1:12:48 Ik denk dat dit genoeg is. Mag ik nu opstaan? Dopo domani. Overmorgen.