Krishnamurti - Leven zonder een zweem van controle

Krishnamurti Subtitles

SA81T7 - Leven zonder een zweem van controle
Zevende openbare toespraak
Saanen, Zwitserland
26 juli 1981

0:52	Krishnamurti: Dit is de laatste toespraak.
1:39	We hebben gesproken over het ingewikkelde probleem van het bestaan. We hebben gesproken over beeldvorming in onze relatie met elkaar, de beelden die het denken heeft geprojecteerd en die we vereren. We hebben ook over angst gesproken, over plezier en een eind maken aan verdriet. We zijn ook ingegaan op de vraag wat liefde is zonder alle kwellingen die bij dat woord horen. We hebben ook over compassie gesproken met zijn eigen intelligentie. En vanochtend moeten we praten over wat religie is.
2:55	De meeste intellectuelen in de wereld vermijden dat woord. Ze zien wat religies in de huidige wereld zijn, met hun geloofsovertuigingen, met hun dogma's, met hun rituelen en de hiërarchische structuur van de gevestigde religie. Ze maken het liever belachelijk en lopen weg voor alles wat met religie te maken heeft. En als ze ouder worden en dicht bij de drempel van de dood komen, beginnen ze terug te keren naar hun oude conditionering. Ze worden katholiek of gaan een goeroe volgen of, als ze geld hebben, vertrekken ze naar India of Japan. En religie heeft in de hele wereld haar geloofwaardigheid volkomen verloren. Ze heeft geen enkele betekenis meer in het dagelijks leven. Mensen mogen naar prachtige kathedralen of kerken gaan, en alles wat daarin gebeurt, maar hun hart is er niet bij. Hoe meer je het bestudeert, hoe kritischer je wordt, hoe meer je je bewust wordt van de hele inhoud van de religieuze structuur, des te sceptischer je wordt en je gaat twijfelen aan de hele gang van zaken. Dus de intellectuelen willen er niets mee te maken hebben. En de anderen beschouwen het als iets romantisch, emotioneels of iets waar je heen gaat om vermaakt te worden.
5:45	Maar als je de hele intellectuele of romantische, sentimentele benadering van religie opzijschuift, kun je je gaan afvragen, niet op een naïeve manier, maar serieus, waarbij ook twijfel hoort, dan begin je je af te vragen: wat is religie? Niet alleen wat het woord betekent, de etymologische betekenis, maar veel diepgaander, wat is religie? Van oudsher heeft de mens altijd gedacht dat er iets moet zijn dat het gewone dagelijks leven overstijgt, de gewone ellende, verwarring, conflicten van het dagelijks leven. En tijdens zijn zoektocht heeft hij allerlei soorten filosofieën uitgedacht, allerlei soorten beelden gecreëerd, van de oude Egyptenaren en oude hindoes tot de tegenwoordige tijd, maar blijkbaar raakt hij altijd verstrikt in de een of andere illusie. Hij begint zichzelf voor de gek te houden. En vanuit die illusie gaat hij allerlei activiteiten creëren. Als we dat weer allemaal opzij kunnen zetten, omdat we het afdoende hebben bekeken, ons behoorlijk hebben verdiept in alle huidige religies, begin je jezelf af te vragen of er iets is, en zo ja, wat er is voorbij alles wat door het denken is aangetast, alles wat door de tijd is bedorven. Of er iets is dat verder gaat dan het gewone bestaan in ruimte en tijd. Als we dat onszelf gaan afvragen, hoe zullen we dan te werk gaan? Is er een soort voorbereiding nodig? Discipline, opoffering, controle, al dat soort dingen, een bepaalde voorbereidingstijd en vorderingen maken.
9:33	En we vragen onszelf af, we denken samen, of er iets meer is, en als je jezelf niet hypnotiseert, als je vrij bent van illusies, kan je met het onderzoek beginnen, heel grondig bevragen wat waarheid is en of er een pad naar toe leidt, of is er geen pad, hoe kan de geest er dan geraken of erbij komen?
10:26	Dus we gaan vanochtend samen, samen, dit probleem onderzoeken, verkennen. Allereerst is het belangrijk om te begrijpen, nietwaar, dat je vrij moet zijn van alle illusies, anders blijft de geest hangen in allerlei vormen en soorten van illusies. Waardoor worden illusies gecreëerd? Komt het niet door verlangen, iets willen bereiken, iets willen ervaren, verlangen naar iets buitengewoons, buitenzintuiglijke gewaarwording, visioenen, spirituele ervaringen, enzovoort. Je moet dus heel helder zijn over de aard van verlangen, waarover we in de laatste toespraken uitgebreid hebben gesproken, en de impuls van verlangen begrijpen, namelijk het denken met het bijbehorende beeld, waar we op in zijn gegaan, en er moet ook geen motief zijn bij ons onderzoek. Dat is erg moeilijk, geen bedoeling ermee hebben, geen bepaalde richting hebben, want dan is het brein werkelijk vrij om te onderzoeken. Maar ook dit probleem hebben we al behandeld in onze toespraken. We hebben gezegd dat er orde in ons huis moet zijn, in ons bestaan, in onze relaties, in onze activiteit. Zonder die orde, die vrijheid kan er geen deugd zijn. Deugd, rechtschapenheid is niets iets dat intellectueel gecultiveerd kan worden. Waar orde is, is er deugd en orde is iets levends, niet een routine, een gewoonte.
13:34	En een ander punt is: valt er iets te leren? We denken samen, alstublieft. Valt er iets te leren van een ander? Je kunt van een ander leren: geschiedenis, biologie, wiskunde, natuurkunde, de hele technologische wereld met alle ingewikkelde kennis kan je leren van een ander, van een boek, van iemand die dat al heeft bestudeerd. Maar valt er psychologisch iets van een ander te leren? Alstublieft, dit is een belangrijke vraag die we samen moeten onderzoeken. Van een ander psychologisch over onszelf leren, over wat eeuwig is, of er iets eeuwigs is. Of valt er niets van een ander te leren, omdat alle menselijke ervaring, alle psychologische kennis die men heeft, die de mensheid in de loop van miljoenen jaren heeft vergaard, in onszelf zit. Begrijpt u? Dus als dat zo is, betekent het dat we de rest van de mensheid zijn, ons bewustzijn is de hele mensheid en dat is ons bewustzijn. En het lijkt behoorlijk absurd en naïef om naar een ander te gaan om van hem te leren over onszelf, want er is heldere waarneming nodig om over onszelf te leren. Dat is simpel. Er is geen psychologische autoriteit en daarom is er geen spirituele autoriteit, want de hele geschiedenis van de mens, het verhaal van de mensheid, zit in ons. Daarom valt er niets te ervaren. Ik vraag me af of je dit ziet. Er valt niets te leren van iemand die zegt: 'Ik weet het' of 'Ik laat je het pad van de waarheid zien.' Dat is altijd de neiging geweest van de priesters in de hele wereld. Ze zijn de vertolkers tussen het hoogste en het alledaagse. Al sinds onheuglijke tijden hebben ze dit spel gespeeld. En om te leren, om onszelf te begrijpen moet al die autoriteit opzijgezet worden. Nietwaar? Natuurlijk. Want die autoriteit zit ook in ons. We zijn de priesters en we zijn de volgelingen, we zijn de onderwijzers, we zijn de ervaring, we zijn het allerhoogste, als we weten hoe we het kunnen begrijpen. Nietwaar?
18:58	Er valt dus niets van een ander te leren, ook niet van de spreker, vooral niet van de spreker, omdat je in hoge mate de invloed van andere mensen accepteert, de indruk die ze op ons maken. Nietwaar? Dus je moet vrij zijn om te onderzoeken, om heel grondig te onderzoeken, niet oppervlakkig, want we hebben al het oppervlakkige onderzoek al gedaan in de afgelopen zes of zestig jaar en we zijn op het punt gekomen dat we zeggen dat we min of meer orde in ons leven hebben gebracht, min of meer, en als we doorgaan, zullen we nog meer orde brengen. Dan kunnen we vragen: wat is de religieuze geest, die kan begrijpen wat meditatie is? Daar zullen we op ingaan.
20:44	In de laatste misschien tien of vijftien jaar is dat woord heel populair geworden in het Westen. Daarvoor waren het alleen enkelen, die naar Azië of India waren geweest, die spraken over en zich verdiepten in hun vorm van meditatie, omdat de Aziaten en de hindoes zeiden - we zullen er één woord voor gebruiken - de Aziaten zeiden dat je alleen door meditatie kunt gaan begrijpen wat tijdloos is, wat onmetelijk is. Maar de laatste tien of vijftien jaar noemen degenen die er niets mee te maken hebben zichzelf goeroe en hebben dat woord naar het Westen gebracht. Het is een woord geworden dat er een soort drugs van heeft gemaakt. Het woord 'meditatie' betekent in feite, volgens het woordenboek, nadenken, overpeinzen, zich ergens voor inzetten, enzovoort. En degenen die dat woord uit het Oosten hadden meegenomen, verkochten het aan die lichtgelovige mensen, je hebt ervoor betaald, betaald voor de mantra's die ze meenamen en je leerde langzamerhand hun trucjes. Je leerde ook de verschillende mantra's die ze meenamen. Ik weet zeker dat je het woord kent, want goeroe, mantra, meditatie zijn opgenomen in het gewone spraakgebruik. Ik geloof dat het woord 'mantra' in het Sanskriet betekent: overdenken, overpeinzen, mediteren over 'niet worden' - niet worden. En dat woord betekent ook: zet elke egocentrische activiteit opzij. Dat betekent mantra. Dus overpeinzen, mediteren over 'niet worden' en zet elke egocentrische activiteit opzij. Dat is de echte betekenis van dat woord 'mantra'. Je kunt dat niet verkopen. Je kunt niet naar iemand toe en zeggen: 'Geef me geld en dan vertel ik het je.' En degenen die dat hebben gedaan, zijn enorm rijk geworden, het is iets commercieels geworden.
24:48	Ze hebben ook hun uiteenlopende systemen van meditatie, de Tibetaanse, de hindoeïstische, de Japanse, de zen enzovoort. Nietwaar? Die systemen zijn door het denken uitgevonden, dat spreekt vanzelf. En omdat het denken beperkt is, moeten de systemen onvermijdelijk beperkt zijn. En ze zijn ook mechanisch geworden, als je herhaalt, herhaalt, herhaalt, wordt je geest natuurlijk heel duf, behoorlijk stompzinnig en heel erg lichtgelovig. Nietwaar? Dit is allemaal gezond verstand. Maar willen allemaal zo graag iets spiritueels ervaren, door drugs, door alcohol of door een systeem te volgen dat je hopelijk een soort opwindende ervaring geeft. Want ons gewone dagelijks leven verveelt ons, de komende veertig jaar naar kantoor gaan en aan het eind sterven. Dat verveelt ons allemaal. Onze huidige religies vervelen ons, dus als er iemand langskomt met een paar bizarre ideeën, trappen we erin. Dit is er gaande. We overdrijven niet, we vallen niemand persoonlijk aan, maar we onderzoeken alleen de nonsens die er speelt.
27:03	Als je dit dus voldoende beseft en dit allemaal opzij hebt gezet, omdat het volkomen zinloos is. Je hoeft niet naar India te gaan of naar Tibet of waar dan ook of zelfs naar Rome. Want als je niet alleen je gezonde verstand gebruikt, maar een kritische geest hebt, een geest die niet alleen bevraagt wat anderen zeggen, maar ook zichzelf bevraagt, wat veel belangrijker is. Niets aanvaarden zonder dat je zelf ziet of het juist is of zuiver of een echte ervaring, het bevragen, een geest hebben die kundig is, rationeel, verstandig. Dat is essentieel. En een geest hebben die vrij is van alle illusies, een vorm van zelfhypnose. Voor zover dat mogelijk is in een wereld die min of meer krankzinnig geworden is: gewelddadig, terreur, oorlogen, de atoombom en de computer, die de hele activiteit van het denken gaat overnemen. Wat is dan een mens? Begrijpt u? De mens heeft geleefd op basis van het denken. Alle architectuur, alle muziek, alles wat zich in de kerken, tempels en moskeeën bevindt, het is door het denken ingebracht, door het denken uitgevonden. Al onze relaties zijn gebaseerd op het denken, ook al zeggen we: 'Ik houd van je,' het hoort nog steeds bij het beeld dat het denken van die ander heeft gevormd. Dus voor ons is het denken ontzettend belangrijk. En het denken zelf, zoals we zorgvuldig hebben onderzocht, is beperkt, het kan voor verdeeldheid zorgen, fragmentatie tussen mensen teweegbrengen in de vorm van mijn religie, mijn land, mijn God, mijn geloof enzovoort, dat is allemaal de beweging van het denken. Denken, ruimte en tijd, waarover we hebben gesproken.
30:46	Nu we samen zover zijn gekomen, kunnen we gaan onderzoeken wat meditatie werkelijk is. De christelijke vorm is contemplatie, religieuze bezinning. Contemplatie is iets anders dan meditatie. Meditatie is het vermogen van het brein dat niet meer eenzijdig functioneert - wat we ook besproken hebben - maar het brein dat zich heeft bevrijd van zijn conditionering en daardoor als geheel functioneert. Zo'n brein verschilt van alleen maar contemplatie. Ik kan geconditioneerd zijn als christen, hindoe of noem maar op en ik kan contempleren vanuit mijn achtergrond, mijn conditionering. Door die contemplatie wordt mijn conditionering niet bevrijd. Maar meditatie vereist, en daarom wordt het een bijzonder serieuze zaak, het vraagt heel veel onderzoek en aandacht... Het vraagt heel veel aandacht om niet eenzijdig te functioneren, wat we ook weer zorgvuldig hebben uitgelegd. Met eenzijdig bedoelen we volgens een bepaalde specialisatie of functioneren in een bepaald beroep, op een beperkte manier het brein overtuigingen laten accepteren, tradities, dogma's, rituelen, die allemaal eenzijdig zijn, allemaal door het denken verzonnen. De christenen hebben het woord 'geloof'. En als je in God gelooft of zoiets, is alles in orde of komt alles in orde. Dat is tweeduizend jaar lang het motto geweest. En de Aziaten hebben hun eigen vorm van geloof: karma, reïncarnatie, evolutie, tijd enzovoort.
34:37	Meditatie is dus iets anders dan contemplatie in die zin dat meditatie vereist dat het brein niet meer geconditioneerd is om eenzijdig te handelen, maar als geheel. Nietwaar? Dat is de voorwaarde voor meditatie, anders is meditatie onzinnig.
35:17	Dan komt dus de vraag: is het mogelijk, als je in deze wereld leeft, die bepaalde vormen van specialisatie vereist, een bekwame timmerman, monteur, wiskundige of een erg bekwame huisvrouw, het maakt niet uit, die leeft in deze wereld die dat verlangt, en toch vrij te zijn van specialisatie. Ik vraag me af of we dit samen doen. Stel dat ik natuurkundige ben, een theoretisch natuurkundige, en ik heb mijn leven, het grootste deel van mijn leven, besteed aan wiskundige formules, erover nadenken, onderzoeken, vragen stellen, het vergaren van enorm veel kennis over dit vak en mijn brein is specialistisch geworden, beperkt en toch begin ik me te verdiepen in meditatie. Nietwaar? Maar als ik me verdiep in meditatie, kan ik alleen gedeeltelijk de betekenis en essentie van dat woord begrijpen, omdat ik verankerd ben in iets anders. Ik vraag me af of we elkaar begrijpen. Ik ben verankerd in mijn theoretische natuurkunde, dat mijn beroep is. Ik ben daar verankerd, maar begin theoretisch te onderzoeken of het tijdloze bestaat, wat meditatie is enzovoort. Mijn onderzoek wordt dus weer eenzijdig. Nietwaar? Maar ik moet in deze wereld leven, ik ben hoogleraar aan een universiteit, ik heb een vrouw en kinderen, daar ben ik verantwoordelijk voor en misschien ben ik ook ziek. Ik heb al die verantwoordelijkheid en toch wil ik me heel grondig verdiepen in de aard van de waarheid, wat deel uitmaakt van meditatie. Mijn benadering is dus eenzijdig.
38:15	Mijn vraag is nu: is het mogelijk om gespecialiseerd te zijn als timmerman en dat toch op een bepaald niveau te vergeten, zodat mijn brein, het brein dat we met de hele mensheid delen - dit is erg moeilijk te accepteren - jouw brein is niet jouw brein. Het heeft zich gedurende miljoenen jaren ontwikkeld, heeft allerlei kennis verzameld, het is niet van jou. Je bewustzijn, zoals we hebben besproken, is niet jouw bewustzijn, wat je gemakkelijk accepteert, maar je komt in verzet als ik zeg dat je brein niet van jou is, het heeft zich in ruimte en tijd ontwikkeld, wat de hele mensheid gemeenschappelijk heeft. Hier zullen we nu niet op ingaan. Mijn vraag is dus: als ik gespecialiseerd ben, kan mijn brein zeggen dat het een functie heeft, maar dat die functie niet tussenbeide gaat komen. Nietwaar? Ik vraag me af of je dit allemaal begrijpt. Ik ben timmerman, ik weet heel veel over hout, de gereedschappen, de structuur, de schoonheid van hout enzovoort. Ik zeg, ja natuurlijk, dat moet ik hebben, maar het brein dat het specialisme heeft gecultiveerd, kan onmogelijk het geheel van meditatie begrijpen. Nietwaar? Als ik dit als timmerman begrijp, de waarheid ervan, dat ik een plaats heb als timmerman, maar dat dat specialisme geen plaats heeft in het volledig begrijpen, in het volledig begrijpen van meditatie. Als ik de waarheid daarvan inzie, wordt specialisatie niet zo belangrijk. Nietwaar? Zitten we op dezelfde lijn?
41:23	Dus vervolgens stellen we de vraag: wat is meditatie? Waarom wordt er in bepaalde delen van de wereld, zoals in de Aziatische wereld, belang gehecht aan dit woord. Azië staat geografisch niet los van de rest van de wereld, het ligt geografisch apart, maar Azië dat ben jij en ik. Nietwaar? Omdat we deel uitmaken van de mensheid, van ons bewustzijn, wij zijn de rest van de mensheid. Als dus een deel van de mensheid er heel veel tijd aan heeft besteed, sinds twee-, drie- of vierduizend jaar, zoals de Egyptenaren en de hindoes hebben gedaan, hoort het bij ons onderzoek om hierachter te komen.
42:41	In de eerste plaats is er voor meditatie aandacht nodig. Nietwaar? Aandachtig zijn, wat betekent dat je al je vermogen en energie geeft aan het observeren. Aandacht is iets anders dan concentratie. Ik hoop dat je dit alles volgt. Doen we dit samen? Concentratie is de inspanning van het denken om al zijn energie op een bepaald punt te richten. Nietwaar? Dat is concentratie. Op school zegt de leraar, concentreer je op je boek, kijk niet uit het raam, maar kijk naar dat stomme boek. Je wordt getraind om je te concentreren, dat wil zeggen, al je energie op een bepaald punt te richten. Dat betekent dat je tijdens die concentratie geen andere gedachten tussenbeide mag laten komen, dat is dus controle. Concentratie betekent controle over je gedachten, ze niet laten afdwalen, maar ze richten op een bepaald onderwerp, een bepaalde bladzijde, een bepaalde afbeelding. Met andere woorden, het denken zegt dat het belangrijk is om mijn aandacht, mijn energie daarop te richten. Het is de werking van het denken. Het is de werking van het denken met dwang en controle, dat zegt: 'Kijk!'
45:38	Dus in concentratie - begrijp dit alstublieft goed - in concentratie is er de controleur en dat wat gecontroleerd wordt. Nietwaar? Mijn denken dwaalt af, ik zeg dat het niet mag afdwalen en breng het weer terug, de controleur zegt: 'Ik moet me hierop concentreren.' Er is dus een controleur en het gecontroleerde. Nietwaar? Wie is de controleur? De controleur is een onderdeel van het denken. De controleur is het verleden. De controleur die zegt, ik heb heel veel geleerd en het is voor mij, de controleur, belangrijk om het denken te controleren. Het denken heeft zichzelf verdeeld in de controleur en het gecontroleerde, dus het is een trucje dat het denken met zichzelf uithaalt. Ik vraag me af of je dat ziet. We moeten dit heel goed begrijpen omdat er in aandacht geen controleur is en er wordt niets gecontroleerd, er is alleen aandacht. Het vereist dus zorgvuldig onderzoek naar de aard van concentratie met de controleur en dat wat gecontroleerd wordt. Nietwaar? In ons hele leven is er die controleur: ik moet dit doen, ik mag dat niet doen, ik moet mijn verlangens beheersen, mijn woede, mijn impulsen beheersen, controleren, controleren, controleren. Daardoor heb ik geleidelijk geleerd mezelf af te remmen en er zijn mensen die zeggen, geen remmingen, doe gewoon wat je wilt. Dat is het spel dat ook door goeroes wordt gespeeld.
48:08	We moeten dus een heel helder begrip hebben van wat concentratie en wat aandacht is. Zoals we hebben uitgelegd is er in aandacht, aandachtig zijn, geen controle. Begrijp dit alstublieft, want we gaan nu uitzoeken of er een manier van leven is, ons dagelijks leven, zonder enige vorm van controle. Nietwaar. Dat hoort bij meditatie. Dit is een vraag die je jezelf moet stellen. Is er in ons dagelijks bestaan een manier van leven waarin geen enkele vorm van controle bestaat? Want controle betekent inspanning. Controle betekent verdeeldheid tussen de controleur en het gecontroleerde. Ik ben boos, ik moet mijn boosheid beheersen, ik rook, ik mag niet roken en moet me daartegen verzetten, enzovoort. Wat wij zeggen is iets heel anders en daarom zou het verkeerd begrepen kunnen worden en helemaal verworpen kunnen worden, wat heel normaal is, omdat we zeggen dat het hele leven een kwestie van controle is. Als je je niet beheerst, is alles toegestaan, dat is onverstandig, onzinnig, dus controle moet er zijn. Nietwaar? Religies, filosofie, je leraren, je familie, je moeder, controle. Maar we hebben nooit onderzocht wie de controleur is. De controleur is in het verleden gevormd, het verleden is kennis, wat het denken is, het denken heeft zichzelf geplitst in de controleur en het gecontroleerde. En dat is allemaal een vorm van concentratie.
51:08	Als je dat begrepen hebt, stellen we een veel fundamentelere vraag, namelijk: kun je in deze wereld leven met een gezin en dergelijke, zonder een zweem van controle? Nietwaar? Zie allereerst de schoonheid van die vraag. Want ons brein is al duizend jaar getraind om zich af te remmen - om te controleren. Het brein werkt nooit als geheel. Nietwaar? Kijk zelf wat het aan het doen is. Je bent niet van mij aan het leren, van de spreker, maar je bekijkt de werking van je eigen brein, rationeel, een kritisch onderzoek, zonder misleiding, hypnose enzovoort. De meeste vormen van meditatie, die door de Aziatische wereld zijn geïntroduceerd, zijn er om te controleren. Je gedachten controleren zodat je een rustige geest hebt, een geest die stil is, zonder het eeuwige geklets. Omdat stilte, rust, absolute stilte van de geest, het brein nodig is om waar te nemen. Nietwaar? Daarom hebben alle soorten meditatie, hoe subtiel ook, controleren als basis. Of geef jezelf over aan een goeroe, een of ander idee, en vergeet jezelf omdat je je aan iets hebt overgegeven en daarom ben je rustig. Wat weer de beweging is van het denken, het verlangen en de opwinding dat je iets hebt gegeven en het is geaccepteerd. Volgt u dat nog?
54:02	Terwijl aandacht iets heel anders is. Het is niet de tegenstelling van concentratie. Als het de tegenstelling is, is die tegenstelling geworteld in zijn eigen tegenstelling. Als liefde de tegenstelling van haat is, komt liefde voort uit haat. Nietwaar? Ik vraag me af of je dit ziet? Elke tegenstelling is geworteld in zijn eigen tegenstelling. Wij zeggen dus dat aandacht niet het tegengestelde is van concentratie, het staat daar helemaal los van. We gaan dus samen onderzoeken wat aandacht is. Is daar inspanning voor nodig? Dat is een van onze belangrijkste activiteiten: ik moet mijn best doen, ik ben lui, ik wil vanochtend niet opstaan, maar ik moet opstaan. Inspanning. Nietwaar? Ik wil iets niet doen, maar het moet. Dit wordt vermoeiend.
55:47	Wat vreemd is het toch dat we de betekenis niet meteen kunnen vatten. Het moet keer op keer worden uitgelegd. Het lijkt alsof we niet in staat zijn om direct onderscheid te maken tussen concentratie - niet concentratiekampen - concentratie en aandacht. Om inzicht te hebben in aandacht en aandachtig zijn. We zullen erop ingaan.
56:34	Wanneer is er sprake van aandacht? Blijkbaar niet door inspanning. Als je je best doet om aandachtig te zijn, is dat een teken dat je niet aandachtig bent en van die onoplettendheid aandacht probeert te maken. Begrijpt u? Ik word zo moe van al dat uitleggen. Zelf heb ik al die onzin nooit geleerd. Niemand heeft mij dit uitgelegd, goddank. Zelf heb ik hier nooit over gelezen, dan zou het niet authentiek zijn en geen betekenis hebben. Maar dat je snel inzicht hebt, begrepen? Dat je ogenblikkelijk de onwaarheid ziet van alle religieuze organisaties, allemaal, en daardoor ben je er uitgestapt. Ogenblikkelijk zien dat de waarnemer het waargenomene is en dus zonder inspanning, het is zo. Inspanning is er alleen waar verdeeldheid is. Volgt u dat nog? Betekent het dus dat ons brein zo suf is geworden, omdat we zijn afgericht, begrijpt u? Dus het heeft zijn oorspronkelijke snelheid verloren, zijn vermogen om rechtstreeks te zien zonder alle uitleg en woorden. Maar helaas moet ik erop ingaan, omdat onze geest, ons brein het niet onmiddellijk kan begrijpen, bijvoorbeeld, dat er geen pad naar de waarheid is. Begrijpt u? Dat je de grootsheid van die uitspraak ziet, de schoonheid van die uitspraak en alle paden opzijzet, het Aziatische, westerse, noord, zuid, oost, west, zodat je brein bijzonder actief wordt.
59:45	Het is een van onze problemen dat we mechanisch worden. De computer leert sneller dan wij. De computer kan ons ver achter zich laten. Dus als ons brein niet bijzonder levendig en actief is, zal het langzamerhand wegkwijnen. Nu bestaan we omdat we moeten denken, omdat we actief moeten zijn, gedeeltelijk, maar als de computer al het werk kan doen, al het denken - het meeste denken - en werkt met een snelheid die het brein niet heeft, dan gaat het brein wegkwijnen. Begrijpt u? Besef alstublieft dat dit gaande is. Het is geen overdreven uitspraak van de spreker, het is nu al gaande. We zijn ons daar niet van bewust.
1:01:09	We onderzoeken dus wat aandacht is. In concentratie is er altijd een centrum van waaruit je handelt. Dat kan je zien. Nietwaar? Dat is duidelijk. Als ik me concentreer, doe ik dat om er beter van te worden, uit een diepgeworteld motief, om iets te verkrijgen enzovoort, wat betekent dat ik vanuit een centrum observeer. Terwijl er bij aandacht helemaal geen centrum is. Als je naar iets kijkt dat immens is, zoals de bergen met hun indrukwekkende pracht, de schoonheid van de vallei, hoe ze zich aftekenen tegen de blauwe lucht. Die schoonheid verdrijft heel even het centrum. Heb je dat niet gemerkt? Je bent een paar tellen overweldigd door de grootsheid ervan. Schoonheid is die waarneming zonder centrum. Begrijpt u? Zoals een kind dat een speeltje heeft gekregen, hij wordt er helemaal door in beslag genomen en is niet meer ondeugend, hij gaat helemaal op in het speelgoed. Maar als je het weghaalt of hij maakt het kapot, dan valt hij terug op zichzelf. Nietwaar? Dus de meesten van ons worden in beslag genomen door speeltjes. En als die verdwijnen, vallen we terug op onszelf. Als we onszelf begrijpen zonder het speelgoed, heeft dat begrijpen geen richting, geen motief, dan is dat begrijpen vrij van specialisatie, zodat het hele brein actief wordt. Als nu het hele brein actief is, is dat totale aandacht. Nietwaar?
1:04:36	Ik wil nog op iets anders wijzen. We kijken of voelen altijd maar met één zintuig, nietwaar? Ik houd van de smaak van iets of ik hoor muziek, maar je luistert nooit, je kijkt nooit naar iets met al je zintuigen. Heb je dat ooit gedaan? In godsnaam. Als je naar een berg kijkt omdat hij zo indrukwekkend is, zijn al je zintuigen aan het werk en daardoor vergeet je jezelf. Begrijpt u? Als je nu naar de beweging van de zee kijkt of naar het water of de lucht en de maansikkel, als je er met je hele wezen naar kijkt, met al je zintuigen, is dat volledige aandacht, waarin geen centrum is. Dat betekent dat aandacht de volkomen stilte is van het brein dat niet meer ratelt, helemaal stil is. Gebeurt dat nu met u? Is uw brein helemaal stil? Omdat we nu praten over een stilte, absolute stilte van de geest of het brein. Want er zijn verschillende vormen van stilte, de stilte tussen twee geluiden, de stilte tussen twee noten, de stilte tussen gedachten. Nietwaar? De stilte als je een bos ingaat waar groot gevaar dreigt van een gevaarlijk dier en alles doodstil wordt. Ik weet niet of je - nee, dat heb je niet - hier hebben jullie alles gedood.
1:07:49	Dus deze stilte is niet door het denken of door angst gevormd. Als je echt bang bent, worden je hele lichaam en je zenuwen en je brein - heb je dat niet gemerkt? Dat is dus niet dit soort stilte, het is iets heel anders. Het is de werking van het hele brein, waarbij alle zintuigen actief zijn. Het is die vrijheid die de volkomen stilte van de geest teweegbrengt. Alleen zo'n geest, zo'n brein, geest-brein - ik wil ze nu even niet scheiden, we houden het op het brein - zo'n brein is absoluut stil, wat niet door inspanning, wilsbesluit, verlangen of motivatie is gedaan. Het is de vrijheid die orde met zich meebrengt en dat is deugd, rechtschapenheid van gedrag en alleen in die stilte is er wat naamloos en tijdloos is. Dat is meditatie.