Krishnamurti Subtitles home


SA84Q1 - Eerste bijeenkomst vraag & antwoord
Saanen, Zwitserland
22 juli 1984



0:15 Er zijn veel vragen gesteld, ik denk wel ruim tweehonderd. We hebben er enkele vragen uitgekozen. Ik heb ze van tevoren niet bekeken. Ik vraag me af waarin we echt zijn geïnteresseerd, ieder van u afzonderlijk. Waarschijnlijk gezondheid, ik denk ook, als u vrij oud bent met al één been in het graf, angst voor de dood én, als je nog jong bent, in seks. En als je geen werk hebt, geen beroep, wat steeds meer op imitatie gaan lijken, waar zijn we nu echt in geïnteresseerd, diep van binnen, waarvoor je bereid bent er veel energie in te steken, vanuit je vitaliteit en met serieuze aandacht?
1:57 Hoever willen we gaan in het volbengen of het volhouden van iets heel belangrijks in het leven?
2:17 Of worden we allemaal erg oppervlakkig? Jezelf nooit serieuze en lastige vragen stellen, over waar het om gaat in deze wereld? Waarom we ons op deze manier gedragen? Waarom er geen vrede is in de wereld? Ik neem aan dat we onszelf zulke vragen waarschijnlijk weleens hebben gesteld. Maar we vinden er geen antwoord op, en als we dat wel doen, is het op grond van een dogma, een of andere filosofie, het aanhangen van een of ander systeem. Maar los van dit alles, waar bent u nu echt in geïnteresseerd? Als we ons deze vraag stellen, vindt u dan wel eens een sluitend antwoord? Of maakt het u niet zoveel uit? Als je ongelukkig bent, wil je gelukkig zijn. Bij onzekerheid op lichamelijk of biologisch gebied zoek je naar een vorm van zekerheid en probeer je klasseverschillen te bestrijden. U weet wel wat er in de wereld gaande is. Wat is ons antwoord op al deze zeer dringende problemen?
4:48 Blijft u weleens bij één aspect om dit tot het eind uit te werken? We hadden het onlangs over gezondheid, wat natuurlijk erg belangrijk is. Hoe kan een lichaam gezond zijn als je het van kinds af aan hebt misbruikt - door alcohol, roken, drugs - u bent bekend met wat er met uw gezondheid kan gebeuren, wat er nodig is voor een gezond lichaam. Of u doet een of andere oefening, vijf of tien kilometer gaan joggen, of u doet aan een soort yoga - mag ik dat woord gebruiken? en wordt daar tamelijk fanatiek in. Er is in India een tijd geweest waarin yoga alleen aan slechts weinigen werd geleerd. Het was nog geen commerciële onderneming. Nu is het big business geworden. Ik moest hier iets over zeggen. Maar je bent bezorgd over je gezondheid. Ik denk dat er van gezondheid sprake is wanneer het zelf geen rol speelt, wanneer het ego niet enorm actief is. Het is als met schoonheid - wanneer het zelf niet aanwezig is, is er sprake van schoonheid. Wanneer het ego met zijn egoïstische activiteit geen rol speelt is er sprake van een uitstekende gezondheid.
7:26 Niettemin hebben we enorm veel psychologische problemen, los van lichamelijke problemen - we hebben geen huis om in te wonen, slechts een flat, in een grote stad, we wonen bij wijze van spreken in hokjes. Dat is ook een grote belasting voor het lichaam, enzovoort. Hoe kunnen al deze economische problemen, waar de wereld echt kapot aan gaat, elk land bezorgd over zijn eigen economische problemen, zijn eigen veiligheid, bewapening en wat dies meer zij, elk land dat zich afscheidt van de rest van de mensheid en de bevolking die met miljoenen toeneemt. In India worden elk jaar vijftien miljoen mensen geboren. Dat is de hele bevolking van Nederland en Australië samen - vijftien miljoen mensen, werkloosheid, armoede - begrijpt u dit allemaal? Al deze problemen - klassenstrijd, vechten voor idealen - kunnen alleen worden beëindigd als we allemaal een beetje beschaafd worden. Dat wil zeggen dat je niet gehecht bent aan een bepaald deel van een land, dat we niet op nationaal of religieus gebied verdeeld zijn maar de wereld behandelen als onze wereld, dan zullen er geen grenzen zijn. Daar ben ik zeker van, we hebben er met enkele wetenschappers over gesproken, er kan genoeg voedsel zijn voor de gehele mensheid, genoeg huizen, kleding, ga zo maar door als we stoppen met oorlogvoeren, alle verschrikkelijke wapens vernietigen. Maar zo beschaafd zijn we niet, vrees ik. We zijn te barbaars, dus zal geen enkel probleem, lichamelijk probleem, ooit worden opgelost.
10:36 Dat roept de vraag op, als er een half dozijn mensen is in de wereld, mensen die echt getransformeerd zijn, voorbij het zelf, wat de hoogste vorm van culturele beschaving is, welk effect zullen zij dan hebben op de rest van de mensheid, nietwaar? Deze vraag is keer op keer gesteld. U verandert misschien radicaal, fundamenteel, volkomen vrij van alle idiotie van de mensheid - welk effect zal dat hebben op de rest van de wereld, op de zogenaamde massa? Zal het wel effect hebben? Stelt u zichzelf wel eens zulke vragen?
11:49 Is het wel een goed idee om te vragen naar het effect? Veranderen we om een effect te bereiken? Of veranderen we diep van binnen, grondig, omdat het op zichzelf belangrijk is, om de schoonheid ervan, om de intensiteit die het heeft, liefde en mededogen, noem maar op. Als we dat doen, misschien maar een half of een heel dozijn mensen in de wereld, zal het zeker het totale bewustzijn van de mensheid beïnvloeden. Zoals Napoleon de wereld heeft beïnvloed, noem ze maar op, de religieuze leraren, de echte dan, niet die nepfiguren, zoals zij het bewustzijn van de mensheid hebben beïnvloed. We moeten dit allemaal goed onthouden als we tegen onszelf zeggen: "Als ik verander, welke impact heeft dat dan op mijn buren, de mensenmassa?" Ik denk dat dat een verkeerde benadering van de vraag is. Je hebt lief, niet vanwege iets, niet omdat je invloed wilt hebben op de wereld of je buren, maar omdat de speciale kwaliteit van die geur, de diepte en schoonheid ervan, zijn eigen resultaat teweegbrengt zonder dat ieder voor zich een resultaat nastreeft.
13:49 We kunnen nu beter deze vragen aanpakken. We hebben er zeven deze ochtend. Ik weet niet of we ze allemaal kunnen beantwoorden. Waarom stellen we vragen? We moeten dat zeker doen. Maar aan wie stellen we deze vragen? Ik weet ... ik bedoel de spreker weet het wel omdat hij van over de hele wereld heel veel vragen heeft gekregen, zij willen met iemand praten. Ze kunnen niet met hun vrouw of man praten, of met iemand waarmee ze bevriend zijn, maar ze willen met iemand praten over hun problemen, hun baan, hun ruzies en al die zaken die het leven zo volkomen somber maken. Dus schrijft men brieven, lange brieven. Niet dat u geen brieven aan de spreker zou moeten schrijven, maar omdat het niet mogelijk is om met ieder van u apart te spreken, kunnen we dan níét op zoek gaan naar een ander om ons te helpen, maar zelf de kracht vinden, de kwaliteit, waarmee we onze problemen kunnen oplossen? Ik weet dat het prettig is om met iemand te praten, om over je pijn te vertellen, je depressie, je zorgen, je ambities, via dat gesprek, die conversatie, kan het je wellicht helpen. En als we vragen stellen, hoe benaderen we een vraag dan, niet alleen de vragen die we onzelf stellen, maar ook de vragen die ik voor me heb, hoe benader je een vraag? Hoe benader je een probleem? Het woord 'benaderen' betekent er erg dichtbij komen, zo dicht mogelijk bij een vraag of een probleem komen. Op welke manier benaderen we - begrijpt u de Engelse betekenis van dat woord - zeer dichtbij komen: ik benader u. Hoe benaderen we deze vragen? Niet alleen de vragen die aan de spreker zijn gesteld, maar vragen over elk probleem, elke vraag die we hebben - hoe komen we er zo dicht mogelijk bij? Richten we ons meteen op de oplossing van het probleem? Begrijpt u mijn vraag? Stel ik heb een probleem. Mijn belang is dan om een oplossing voor het probleem te vinden, nietwaar? Maar de oplossing zou in de vraag zelf besloten kunnen liggen. Begrijpt u? We zullen hierop ingaan.
18:28 Moeten we het probleem niet voorzichtig of terughoudend benaderen, want als je een motief hebt, dan is het motief leidend voor het probleem. Snap je? Nietwaar? Is dit duidelijk? We bespreken dit samen, deze kwestie, hoe je een vraag benadert. Kunnen we deze benaderen zonder een motief vooraf? Want als je een motief hebt, gaat de vraag al een bepaalde kant uit, nietwaar? Begrijpt u? Het is toch duidelijk, nietwaar? Als er maar een soort richting naar de oplossing is, dan is er al sprake van een beperking, nietwaar? Kunnen we dus een probleem benaderen zonder een motief, zonder te zoeken naar een oplossing? Of laat je de oplossing afhangen van of het prettig of pijnlijk is? Kunnen we een probleem benaderen zonder enige reactie? Wat erg moeilijk is want als we een probleem hebben reageren we er onmiddellijk op, nietwaar? Dus kunnen we een pauze inlassen, een sfeer waarin we geen motief hebben, geen richting, geen goed- of afkeuring, dan ben je in staat om naar het probleem te kijken - nietwaar? - zonder je eigen wensen of verlangens te projecteren, nietwaar? Dan kun je naar het probleem kijken, het probleem bestuderen, er diep op ingaan, en via het begrijpen van het probleem dient de oplossing zich aan, die bevindt zich niet buiten het probleem, nietwaar? Ik ... we hebben hier met enkele politici over gesproken - ik weet het, de laatste waarmee ik zou praten - maar we hebben het toch gedaan. Zij zeiden dat dit te lang zou duren. We moeten onze problemen meteen oplossen omdat er mensen verhongeren, er zijn terroristen en zo. Zij verdiepen zich niet in de oorzaken, begrijpt u? Zij willen snelheid - wij allemaal, niet alleen de politici - ieder van ons wil een snel, direct en gemakkelijk antwoord. Als je hoofdpijn hebt dan vraag je je, zoals de meesten, niet af waarom deze is opgekomen, wat de oorzaak ervan is, maar we nemen snel een pilletje, maar de oorzaak is er nog steeds. Dus om de oorzaak grondig uit te zoeken heb je een brein nodig dat niet de hele tijd reageert - zich verdedigt, aanvalt, agressief is - begrijpt u? Het moet juist veerkrachtig en snel zijn, die snelheid komt als je geduldig bent. Geduld kent geen tijd. Geduld is de eigenschap van een brein dat kijkt, oplet. Ik vraag me af of u dit allemaal begrijpt? NIetwaar?
22:46 We hebben hier dus enkele vragen, een paar vrienden hebben deze vragen uitgekozen. Zij hebben mij alle vragen laten zien, maar ze hebben deze gekozen, ik heb ze nog niet gezien, u ook niet, nietwaar? Laten we ze dus benaderen zonder motief, zonder welke reactie dan ook, leuk of niet leuk, maar luister eerst goed naar de vraag, zodat uw antwoord of liever de oplossing echt zal zijn, geen fantasie, geen verbeelding of een illusie, nietwaar? Dus u en de spreker gaan deze vraag terughoudend benaderen, zonder enig motief, zonder enige reactie, oké?
24:13 Hoe weten we wat het verschil is tussen jezelf waarnemen, zoals u bedoelt, of alleen maar nadenken over jezelf?
24:29 Hoe weten we wat het verschil is tussen jezelf waarnemen, zoals u bedoelt of alleen maar nadenken over jezelf? Oké?
24:51 Heeft u het antwoord? Over jezelf nadenken en jezelf waarnemen. Volgens deze vraag zijn dat twee verschillende zaken. Over jezelf nadenken, wat we allemaal doen - ik maak vorderingen, ik ben beter dan gisteren, ik heb mijn problemen - wat allemaal denkwerk is, ik wil dat ik beter te eten kreeg, betere kleren, betere huisvesting, of ik wil dat ik meer seks had, begrijpt u, geld, de hele tijd maar over jezelf nadenken, wat de meesten doen, zelfs de strenge monnik, hij denkt ook over zichzelf na, nietwaar? Maar dan in de naam van God, nietwaar? En de vragensteller zegt, wat is het verschil daartussen: nadenken over jezelf en het waarnemen van jezelf, nietwaar? Juist, dat is de vraag.
26:20 Nu weten we wel wat het betekent om over jezelf na te denken, nietwaar? Het gaat steeds maar in een cirkeltje rond. Soms gaat het om uitbreiding van uw ego, dan weer om verkleining daarvan, toch? Ik ben de wereld, ik ben God, ik moet vriendelijker zijn, ik moet liefhebben, ik moet intelligenter worden, ik moet mediteren om te bereiken wat ik wil bereiken. We zitten daar allemaal in gevangen. Maar jezelf waarnemen is iets totaal anders, nietwaar?
27:21 Laten we er dan achter komen wat het betekent om waar te nemen. Begrijpt u mijn vraag? Doen we dit samen? Kom op mensen!
27:39 Allereerst, nemen we ooit iets waar zonder het woord? Nemen we de berg waar zonder het berg te noemen? Nemen we het avondlicht dat op de wolken schijnt waar, met zijn prachtige kleuren en immense schoonheid, kunnen we naar die wolken en die berg kijken zonder een enkel woord te gebruiken? Kunnen we dat? Begrijpt u mijn vraag? Kijk niet zo wezenloos. Dat wil zeggen, kunnen we objectief naar iets kijken, de bomen, de natuur, het water, de lucht en de avondster, en de stilte van de ochtend, deze buitengewone wereld waar we in leven, vol natuur - kunnen we naar iets kijken zonder een enkel woord? Om daar achter te komen moeten we erachter komen, diep ingaan op de vraag waarom het brein gevangen zit in een web van woorden? Begrijpt u mijn vraag? Doen we dit samen?
29:47 Ik vraag dus, kunnen we naar iets kijken, ook naar mijn vrouw, man, dochter, de politici, de verschillende goeroes en de priesters en het hele circus dat zich afspeelt uit naam van het geloof, kunnen we daar allemaal naar kijken zonder een reactie vooraf? Probeer dan te ontdekken, als we daar allemaal naar kunnen kijken, zonder dat het web van woorden tussenbeide komt tijdens onze waarneming. Kunnen we dat? Heeft u dat ooit wel eens geprobeerd? Als je naar je vrouw of je man kijkt, kunt u dan naar hem of haar kijken zonder al die beelden, zonder al die zaken die u over hem of haar heeft opgebouwd, alleen maar kijken? Kunt u dat? U bent bijzonder stil als ik over de man, de vrouw, het meisje en de jongen praat. Je moet er dus achter komen waarom het brein zo gevangen zit in woorden. Wanneer u zegt: hij is een communist of een dictator, is het al afgedaan, u heeft hem in een categorie geplaatst, in een kooi, en daarmee is de kous af. Of hij is een Brit. Of een Fransman, een Indiër, of wat dan ook. Kijk wat er gebeurt met ons brein. Het brein is taalkundig gevangen in woorden, niet in de betekenis en de inhoud van het woord, alleen maar in het woord. Dit vereist zorgvuldig kijken. Kijken is waarnemen. Vanmorgen steeg er een ballon op, u zult het allemaal wel gezien hebben, en u heeft toegekeken hoe deze langzaam steeds hoger ging. De mand die eraan hing, u zag het hele schouwspel. U zou dan kunnen zeggen: "Jeetje, ik wou dat ik mee kon", of u zegt bij uzelf: "Wat gevaarlijk". Enzovoort. We kijken nooit naar iets zonder woorden, zonder een reactie - kijken.
33:21 Nu zit u allemaal hier en u ziet jammer genoeg de spreker. En u heeft hem al in een categorie geplaatst. U heeft al een beeld van hem. U zegt al: hij is dit of dat of een of andere idioot of wat u dan ook over hem wilt zeggen. U kijkt nooit ... (trein passeert) Hij vergeet te fluiten! Dus u kijkt nooit naar hem alsof u hem voor de eerste keer ziet. Begrijpt u? Heeft u ooit wel eens zoiets gedaan? Niet slechts een minuut of een uurtje of een hele dag, maar de onbevangenheid van een geest, brein - begrijpt u? - die niet gevangen zit in woorden, reacties, naar alles kijkt alsof het voor de eerste keer is dat u naar de wereld kijkt. Die waarneming betekent uzelf gadeslaan, zonder een gedachte te laten passeren zonder ernaar te kijken, je er bewust van te zijn, je volledige aandacht te geven aan die ene gedachte. En dan komt er weer een gedachte, blijf daar dan bij. Op zo'n manier dat uw brein buitengewoon oplettend is. Begrijpt u? Op zo'n manier dat het kijken geen egocentrische beweging is. Terwijl het over jezelf nadenken een egoïstische, zelfzuchtige activiteit is. Dat is helder, nietwaar?
35:57 Welnu, wacht even. Hoe komen we van het een naar het ander? Nietwaar? Dat vraagt u zich natuurlijk af, die vraag moet u stellen. Of stel ik de vraag en vindt u het wel best? Begrijpt u? Stel je bent zelfzuchtig, ik ben zelfzuchtig, egocentrisch, mijn hele denkwereld is persoonlijk - ik ben niet geliefd, ik moet liefhebben - u weet wel, al die rusteloosheid, onnozelheid die maar doorgaat. Ik ben dit, je bent dit. Dus hoe moet ik... hoe kom je van het een naar het ander? Nietwaar? U vraagt zich dat af, nietwaar? Is dat een goede vraag? Van hier naar daar gaan. Dat is natuurlijk een verkeerde vraag. Want als je van hier naar daar gaat, is 'daar' hetzelfde als 'hier'. Begrijpt u? Die beweging! Begrijpt u het? Als ik zeg dat ik egoïstisch ben, maar ik moet niet egoïstisch worden, ik moet goed opletten. Het 'moeten' is van dezelfde categorie of van dezelfde beweging als het nadenken over jezelf. Nietwaar? Doen we dit allemaal samen? Tenminste sommigen van jullie, hoop ik.
38:03 Dus de vraag is hiermee beantwoord, het antwoord ligt niet buiten de vraag, maar het antwoord bevindt zich in de vraag. Nietwaar? Dat betekent, de vraag zelf goed waarnemen, wat deze onthult. Het onthult een heleboel. Want, ziet u, waarnemen, om het anders te zeggen, waarnemen, beseffen kent geen tijd. Dat andere is gevangen in tijd, als ik over mezelf nadenk, ik zal mezelf waarmaken, ik heb nu nog geen grond onder de voeten, maar eens zal ik een solide basis krijgen, Ik heb geen identiteit, begrijpt u? Al die zaken hebben een tijdgebonden eigenschap. Het zelf is in wezen een tijdgebonden aangelegenheid. Ik weet niet of u hier allemaal op in wilt gaan. Ik kom hier op terwijl ik praat, nietwaar? Terwijl het kijken, als je naar die vogel kijkt, is er absoluut geen sprake van tijd, je kijkt alleen maar, nietwaar? Dus het woord en de gedachte creëren tijd. Ik zal hier niet allemaal op ingaan. Snapt u het?
39:55 In een relatie met elkaar is er sprake van herinnering. Hoe handel je wanneer je de herinnering niet toelaat? Kijk je ernaar zodra ze opkomt en laat je haar dan meteen voor wat ze is? Of zou je in een toestand moeten verkeren waarin de herinnering niet eens de kop opsteekt tenzij deze noodzakelijk is.
40:30 Ik zal de vraag opnieuw voorlezen, maar dan langzamer. In een relatie met elkaar - alstublieft, we luisteren naar de vraag - zonder op uw relatie te reageren. Uw vrouw zit naast u, reageer niet. Dat is erg moeilijk. Het is een rare wereld, nietwaar? In een relatie met elkaar is er sprake van herinnering. Hoe handel je als je de herinnering niet toelaat? Kijk je ernaar zodra ze opkomt en laat je haar dan meteen voor wat het is? Of zou je in een toestand moeten verkeren waarin de herinnering niet eens de kop opsteekt tenzij het noodzakelijk is? Oké? Heeft u de vraag begrepen? Begrijpt u de vraag of zal ik 'm nog eens voorlezen? Wilt u dat ik 'm nog een keer voorlees? In een relatie met elkaar is er sprake van herinnering. Hoe handel je wanneer je de herinnering niet toelaat? Kijk je ernaar zodra deze opkomt en laat je haar dan meteen voor wat het is? Of zou je in een toestand moeten verkeren waarin de herinnering niet eens de kop opsteekt tenzij het noodzakelijk is?
42:57 Wat is de vraag? De vraag is of er in onze relatie met elkaar, al dan niet intiem, sprake is van herinnering, nietwaar? Die is er altijd want je woont samen met die persoon - samen koken, seks hebben, afwassen - de spreker heeft veel afgewassen. Waar hij ook gaat, hij doet de afwas! Behalve in India, daar staan ze het niet toe.
44:04 In de huidige situatie in onze relatie met elkaar is er sprake van de werking van het geheugen. Dat kan niemand ontkennen. Dat is nu eenmaal zo. Nietwaar? Bent u het daar allemaal mee eens - nee? U weet het niet zeker. Is onze relatie niet gebaseerd op herkenning, woorden - mijn vrouw, mijn man, wat ze vanmorgen zei, hij was humeurig, je las alleen maar de krant, maar keek helemaal niet naar mij, zijn zorgen over zijn baan enzovoort? Zo werkt het geheugen. Dat kan niemand ontkennen. Hoe handel je, vraagt de vragensteller zich af, als je de herinnering niet toelaat? De herinnering is er al, nietwaar? Het is niet de vraag of de herinnering binnenkomt, nietwaar? De vraag is verkeerd gesteld. Er is al een vooringenomen standpunt dat de herinnering niet tussenbeide mag komen in een relatie, begrijpt u? U heeft die conclusie al getrokken door naar de spreker te luisteren en te zeggen: "Ja, helemaal waar, de herinnering mag niet tussenbeide komen". Dan stelt u mij de vraag: "Waarom gebeurt het dan toch?" U heeft een verkeerde vraag gesteld, dan gaat u deze ook fout beantwoorden. Nietwaar? Laten we dat duidelijk hebben.
46:40 We leven met herinneringen, niet alleen met betrekking tot onze intieme relatie met elkaar, maar ook een hele reeks herinneringen die we in de loop der tijd hebben verzameld. De herinnering van het ras, van de taal van de maatschappij, van de wet, de herinnering van de boeken die je hebt gelezen, deze hele verzameling van herinneringen van kinds af aan en de herinnering van ons ras die sporen heeft achtergelaten, enzovoort. We hebben dus herinneringen. Wij zijn die herinneringen, nietwaar? Wees helder, laten we duidelijk zijn op dit punt. Wij zijn de herinneringen van het verleden en heden maar ook de toekomstige herinneringen, tenzij er iets gebeurt als een ramp of een crisis of iets dergelijks. Dus herinneringen uit het verleden, heden en de toekomst maken wie we zijn. Vanuit tradities, religies, de maatschappij en ga zo maar door, je afkomst, economisch. Ik zal daar niet allemaal op ingaan, dan val ik in herhaling. Wij zijn dus herinneringen. En zij draagt bij aan die herinneringen, of hij draag bij aan die herinneringen, dus we zijn de hele tijd herinneringen aan het verzamelen, zij dringen zich dus niet op. Nietwaar? Als je zegt dat herinneringen zich niet zouden moeten opdringen is dat een ander soort herinnering. Begrijpen we dat? Omdat u de spreker heeft horen vertellen dat kennis in een relatie een gevaar inhoudt, dat kennis een belemmering vormt - wat u heeft aanvaard of heeft ingezien, en u zegt: "Hoe kan ik nu voorkomen dat die herinneringen zich opdringen?", maar u bent die verzameling herinneringen. U wilt niet dat die speciale herinnering aan uw vrouw of man naar boven komt. U wilt juist een goede relatie met elkaar, maar ergens anders maakt het niet uit, nietwaar?
50:01 De vragensteller vraagt: "Kun je zien dat het aanwezig is, dat wil zeggen de herinnering komt op, en terwijl deze opkomt laat je deze meteen vallen in de relatie?" Begrijpt u? Heeft u het begrepen? Kom op, mensen. Laat iemand ja of nee zeggen, of u het wel of niet begrijpt. Of zou je in een toestand moeten verkeren waar de herinnering niet naar boven komt tenzij deze noodzakelijk is? Het is een ingewikkelde vraag, nietwaar? En er is geen ingewikkeld stel hersenen voor nodig, een eenvoudig stel hersenen kan dit waarnemen. Ik zal het u zo laten zien.
51:12 U en ik zijn herinneringen, een verzameling herinneringen. Ook als u zegt dat er een god, een licht of een spiritueel gevoel in u huist, zijn dat nog steeds herinneringen. Ik ben dus de hele structuur van het ego, ik en al mijn kennis bestaan uit herinneringen. Ik begrijp nu dat in mijn relatie met mijn vrouw, man of kinderen of buren, deze herinneringen altijd aanwezig zijn. De herinnering aan mijn vrouw die iets lelijks zei of me op mijn kop heeft gegeven of iets leuks zei, iets opwindends, is nog steeds wat ik aan herinnering heb verzameld. Nietwaar? De vraag is dus - volgt u dit allemaal nog? - de vraag is waarom bewaart het brein al deze herinneringen, nietwaar? Zou u die vraag ook niet stellen? Nietwaar, mensen? Waarom houdt het brein vast aan iets prettigs dat ze me vertelde of iets onprettigs wat ze gisteren zei wat ook is opgeslagen, zowel het prettige als onprettige wordt opgeslagen, wat een herinnering wordt, nietwaar? Waarom slaat het brein op? Dat is de vraag. Begrijpt u?
53:10 Veertig jaar geleden heerste er oorlog, bijna veertig jaar geleden, er zijn boeken over geschreven, er wordt veel over gesproken, op televisie laten ze verschillende heftige scènes over de oorlog zien, al die verschillende vernietigingswapens. Dit wordt in stand gehouden, weet u, het gaat maar door. Waarom? Begrijpt u? Ik zal erop ingaan.
53:41 We stellen nu dus een belangrijke fundamentele vraag: waarom slaat het brein alles op? Waarom zou het het prettige en onprettige opslaan - het verkeert in een toestand van constante opname. Nietwaar? Zijn we het hierover eens? Dit is een feit, niet een uitvinding van de spreker. De vraag is nu: het is nodig om op te slaan om auto te rijden, nietwaar, om een brief te schrijven, om bekwaam instrumenten te hanteren, om te weten hoe je een auto moet demonteren en weer in elkaar zetten, wat de spreker heeft gedaan, dus daar is het noodzakelijk. Nietwaar? Maar waarom slaat het psychologisch, innerlijk op? Snapt u de vraag? Ik stel deze vraag. Is het noodzakelijk om het prettige op te slaan, het onprettige, de vleierij, de belediging, het gevoel van, u weet wel, alle andere zaken, is het noodzakelijk? Of wordt u sterker van de psychologische registratie, krijgt u een groter ego, het ik, de persoonlijkheid, begrijpt u? Kijk ernaar. Registratie is nodig, anders konden we niets in de fysieke wereld. Als u zakenman bent moet u aardig wat weten, of als u bankier bent moet u ook veel weten, als u chirurg of dokter bent, oogarts - begrijpt u? - of als u een computer in elkaar moet zetten, moet u veel weten. Dan is het absoluut noodzakelijk, nietwaar?
56:17 Maar nu gaat het over het innerlijk, onderhuids als het ware, waar het om de psyche gaat, het gebied van de psychologie, waarom zou daar sprake moeten zijn van registratie? Is het een verlenging van de uiterlijke noodzakelijkheden naar de psychologische behoeften, is het daar een verlenging van? Ligt het in het verlengde daarvan? Begrijpt u? Het is een voortduren van de uiterlijke kennis die nodig is, maar we vragen ons af: is het ook psychologisch noodzakelijk? We vragen ons dat nooit af. Begrijpt u wat ik bedoel? Doen we dit enigszins samen? U bent toch niet met stomheid geslagen, toch? Dus, alstublieft, ik doe niet aan hypnose.
57:38 We betwijfelen dus het hele proces van het opslaan. Als ik vind dat wat ze vanmorgen zei niet belangrijk was, niet nodig was, zal ze morgen iets anders zeggen, ik zeg dan weer iets tegen haar, iets totaal anders. Nietwaar? We spelen allebei dit spelletje. En waarom eigenlijk? Is het nodig? Ga maar na: ik vorm me een beeld van haar, zij maakt een voorstelling van mij, vormt zich een beeld van mij. Dat beeld, die voorstelling, het symbool wordt steeds sterker, nietwaar? U kent dit allemaal, nietwaar? Het wordt enorm sterk. Zodoende zeg ik: "Zij is nu eenmaal zo", en zij zegt: "Ik ben nu eenmaal zo", en we ontlopen elkaar behalve misschien in bed. Maar de verdeeldheid neemt steeds meer toe, en zij kapt ermee of ik kap ermee en ga op zoek naar een andere vrouw en begin weer overnieuw met hetzelfde spelletje, en zij doet precies hetzelfde. Nietwaar? Zijn we het hier allemaal over eens, de lang getrouwde stellen?
59:39 Dit is wat er gebeurt. En ik zeg, terwijl we de vraag onderzoeken, dat de onvermijdelijke vraag opkomt: is het mogelijk om psychologisch niets op te slaan? Wat betekent dat? Kan dit tot stand komen? Dit mechanische proces? Het is een mechanisch proces. Het brein is eraan gewend geraakt, het is een deel van zijn traditie, het gaat ermee door om zichzelf in stand te houden als het zelf, nietwaar? Ik vraag dus: is het mogelijk? Alleen registreren waar het absoluut noodzakelijk is, maar niet op psychologisch gebied? Ziet u niet de schoonheid hiervan? In hemelsnaam! Wat betekent, laten we allereerst kijken naar het gevaar van het psychologisch registreren. Ik ben een hindoe, u bent een christen, nietwaar? U bent een boeddhist of een Tibetaan of u hoort bij een of andere zweverige onbeduidende goeroe, hij mag misschien rijk zijn of hoog staan aangeschreven, maar het is nog steeds een onbeduidende zweverige bedoening. U ziet dit allemaal. Ik vraag dus, is het mogelijk om innerlijk niets op te slaan? Wat zegt u daarop? Ik stel u een vraag. U heeft mij verschillende vragen gesteld, maar nu stel ik u een vraag. Is het mogelijk om psychologisch niets op te slaan? Wat inhoudt dat u niet gekwetst raakt of zich gevleid voelt, dat is hetzelfde. U zou kunnen zeggen dat het mogelijk is, of u kunt zeggen dat het onmogelijk is. Als u een van deze twee kiest blokkeert u zichzelf, nietwaar? Als u zegt: "Ik kan die berg niet beklimmen", stopt u met lopen. Maar als u zegt: "Ik ga lopen, ik zie wel wat er gebeurt", dan gebeurt er iets totaal anders.
1:02:47 Dus wat is uw antwoord? Het antwoord van de vragensteller is dit.
1:03:09 Bent u zich bewust van alles? Bent u zich bewust van de vorm van deze tent, uit hoeveel delen deze tent bestaat, de naam van de eigenaar die op de tent gedrukt staat, bent u zich dit allemaal bewust? De verhoudingen van de tent, de lengte ervan, niet door te meten maar de lengte ervan, en bent u zich bewust van de mensen die om u heen ztten, de verschillende kleuren, allerlei gezichten - jong, oud, blond of zwart haar, enzovoort - bent u zich hier allemaal bewust van? Of heeft u er nooit naar gekeken? Als u zich dit niet bewust bent, bent u zich wellicht ook niet bewust van uw eigen reacties. U bent zich misschien niet bewust van uw eigen antwoorden. U bent zich misschien niet bewust van uw lichaam of u bent vreselijk intellectueel in uw hoofd bezig. Of u bent erg romantisch. Bent u zich dit allemaal bewust? Sentimenteel, gehecht en zo. Als u bewust bent, oplettend, niet door te zeggen: "Oké, ik ben bewust, maar ik vind die blouse niet mooi, hij is te blauw". Dat vertelden ze me vanmorgen. Dus zijn we op zo'n manier bewust, zonder het maken van keuzes, een keuzevrij bewustzijn? Als u zich dan op deze wijze keuzevrij bewust bent, dan bent u oplettend, begrijpt u? Keuzevrij bewustzijn betekent aandachtig zijn, niet aangeleerd en zeggen: "Ik moet aandacht hebben". Maar je bewust worden van de bomen, de vogels, de ballonnen die opstijgen, de bergen, het licht op de wolken, de avond, het maanlicht enzovoort, waarnemen. Dit alles bewust zijn, en uw reactie op dit alles, zonder weerwoord te bieden, zonder te kiezen - ik vind dit leuk, dat niet, het is van mij, van jou, begrijpt u? Alleen maar bewust zijn. Vanuit dit keuzevrij bewustzijn is er aandacht, opmerkzaamheid via je ogen, je oren, met je zenuwen, met je totale wezen. Als ze dan iets tegen me zegt heb ik volledige aandacht, nietwaar? Zij zegt: "Je bent een lomperik", maar omdat ik oplettend ben komt er geen reactie. Begrijpt u? Alleen wanneer er sprake is van onoplettendheid is er reactie. Snapt u?
1:06:51 Tjonge, het kost veel tijd om u dit allemaal te vertellen. Heeft u het begrepen? Als je volledige aandacht hebt is er geen registratie. Maar ik moet ook daar goed opletten, als ik auto rijd, dan moet ik uitermate oplettend zijn. Aandacht, zowel daar als hier. Maar zodra ik geen aandacht schenk aan wat zij zegt sla ik het op, als vanzelf. Heeft u het begrepen? Zult u het ook doen? Dat is het leuke, niet alleen luisteren naar de woorden, maar het echt toepassen, weet u, niet via daden, maar door de waarheid ervan in te zien. Dan is er geen registratie. En mocht u iets registreren, iets onoplettend opslaan, dan kunt u er meteen mee afrekenen. Maar als u voortdurend onoplettend bent, zoals we zijn in onze relatie met elkaar, want dat is onze gewoonte. Ik ken haar al veertig jaar, in hemelsnaam, of tien dagen. Begrijpt u? Dus de aard van aandachtigheid en de aard van het geen aandacht hebben, zijn twee verschillende zaken. Als er geen aandacht is is er een keuze, onbewust zijn, gebrek aan oplettendheid, gaat het registratieproces verder en wordt de oude gewoonte steeds sterker. Maar als er aandacht is is de oude gewoonte doorbroken. Snapt u? Hoe kan iemand zich verenigen ... O! Sorry.
1:09:20 Ik begrijp dat innerlijke stilte niet beoefend of nagestreefd kan worden, maar op welke basis kan deze tot stand worden gebracht?
1:09:35 Ik begrijp dat innerlijke stilte niet beoefend of nagestreefd kan worden, maar op welke basis kan deze tot stand worden gebracht? Duidelijk, de vraag is duidelijk.
1:09:59 De vragensteller begrijpt dat stilte niet verworven kan worden, niet beoefend kan worden door meditatie, nietwaar? Ze kan niet worden beheerst. Ik weet niet waarom u dit accepteert, maar kennelijk neemt u het aan. Maar op welke basis kan het dan wel ontstaan?
1:10:44 Wanneer u iets waarneemt - wolken, een berg, een rivier of een boom, of uw vrouw of uw buren, de eenvoudige, onopgeleide man, kunt u dan elk fenomeen van het leven in stilte waarnemen? Zeg niet: "Ja, ik denk het wel". Ik bedoel, kijken, waarnemen zonder te reageren met een opvatting, want we hebben overal een opvatting over, nietwaar? Waarom hebben we opvattingen? Kom op, mensen, vertel me waarom mensen zulke diepgewortelde opvattingen hebben of vaak zeer oppervlakkige opvattingen - meen ik Waarom? Mijn goeroe is prima, beter dan de jouwe, ik ben klaar om de strijd aan te gaan. Deze opvattingen, gevolgtrekkingen, concepten, idealen verdelen de mensen. Dat is duidelijk. Je hebt het totalitaire idealisme en het democratische idealisme. Nietwaar? Zij verdelen mensen, idealen verdelen mensen. En de vragensteller vraagt zich af: "Ik begrijp dat innerlijke stilte niet beoefend kan worden." Wanneer hij de woorden 'ik begrijp' gebruikt, wat bedoelt hij dan met begrijpen? Begrijpt u? Ik stel u de vraag: "Wat bedoelt u met begrijpen?" Ik begrijp hoe deze tent is opgebouwd, hoe deze wordt afgebroken, ik begrijp wat de afstand is tussen hier en Genève, ik begrijp wat iemand heeft gezegd. Nietwaar? Ik begrijp hoe een verbrandingsmotor werkt, enzovoort. Is dat verstandelijk of woordelijk begrijpen, nietwaar? Is het alleen maar begrijpen omdat u iets heeft gezegd en ik begrijp de betekenis van de woorden. Of is er sprake van echt begrijpen? Wat betekent: ik zie iets onmiddellijk, en dat speciale inzicht in de waarheid verandert mijn hele bestaan. Welke is het? Want het is belangrijk om te begrijpen, in te zien wat de betekenis is van het woord 'begrijpen'. Ik begrijp iets op verstandelijk niveau of ik heb het emotioneel, sentimenteel, romantisch opgevat, als een fantasie en ga zo maar door. Of ik zie echt niet alleen de diepte en de betekenis van de woorden, maar ook zie ik in het contact met elkaar de waarheid van wat je zegt. De waarheid ervan inzien, geen conclusie of een idee van wat je zegt, de waarheid ervan, de geur, de diepte, de smaak ervan. Dan is dat begrijpen een revolutie. Maar om zomaar te zeggen: "O ja, ik begrijp waar K het over heeft", wat onzin is. De spreker zegt: ik begrijp dat innerlijke stilte niet beoefend of nagestreefd kan worden. Maar bent u niet allemaal op zoek naar een soort innerlijke rust, een soort vrede soms? U bent allemaal op zoek. Zeg niet: we zijn niet op zoek. We zoeken eten, troost, we proberen te ontsnappen aan de wanorde waarin we leven. Maar om zomaar te zeggen: "Ik begrijp dat innerlijke stilte niet beoefend of nagestreefd kan worden", vergeef me als ik het zeg, maar dan begrijp je echt niet wat je hebt gezegd. Maar op welke basis kan het wel tot stand komen? Dat is de echte vraag, nietwaar?
1:17:04 In welke staat moet het brein verkeren om helemaal stil te zijn? Waarom wilt u stil zijn? Als je observeert, waarneemt, wanneer je daar niet op reageert, geen respons vertoont - nietwaar? - slechts waarneemt, dan is die waarneming zelf de stilte, nietwaar? Begrijpt u? Natuurlijk. Ik kijk naar u en u kijkt naar mij. Als ik, de spreker reacties vertoon bij het kijken, geeft hij niet echt een respons. nietwaar? Hij kijkt niet naar uw reacties, uw gevoelens, en wat dies meer zij. En als u naar de spreker kijkt en reacties vertoont, kijkt u niet naar hem, u kijkt naar uw reacties. Eenvoudig.
1:18:25 Dus de basis waarop stilte tot stand kan komen is niet door oefening, niet door vastberadenheid, niet door de wil of het verlangen, maar het komt vanzelf als er vrijheid is, vrijheid van conflict. U moet dus begrijpen wat conflict is. Niet door te zeggen: "Ik moet stil zijn", wat onzin is. Dus de basis voor een natuurlijke, heldere, prachtige, immens diepe stilte ontstaat wanneer er sprake is van volledige vrijheid. Je moet dus niet vragen naar de aard van stilte is of hoe die tot stand komt, maar of je vrij kunt zijn. Vrij van conflict, vrij van gekwetst worden, vrij van angst, zorgen, eenzaamheid, u weet wel, verdriet en al die dingen. Dan is het huis van de stilte immens.
1:19:57 Het is twaalf uur. Is dit genoeg voor vanmorgen? Of wilt u nog een vraag? Ben ik aan het werk of bent u ook aan het werk? Zijn we samen aan het werk of luistert u slechts naar een heleboel woorden? Als u echt actief meewerkt, actief deelt, helemaal tot het einde gaat, zou u uitgeput raken. Maar als u zomaar een beetje - zoals de rivier geluid maakt - u raakt er aan gewend. In ieder geval, hoewel het al twaalf uur is, gaan we de laatste doen.
1:21:00 Hoe kun je de eisen van de maatschappij verenigen met een leven van totale vrijheid?
1:21:10 Hoe kun je de eisen van de maatschappij verenigen met een leven van totale vrijheid?
1:21:21 Wat zijn de eisen van de maatschappij? Wat zijn de eisen van de maatschappij? Vertel het me alstublieft. Dat je naar kantoor gaat van negen tot vijf, dat je naar de fabriek gaat van negen tot vijf, dat je naar de nachtclub gaat na de verveling op kantoor, de opwinding daar, twee of drie weken vakantie in zonnig Spanje of Italië? Wat zijn de eisen van de maatschappij? Dat u de kost moet verdienen, dat u de rest van uw leven moet doorbrengen in dat bepaalde deel van het land, een advocatenpraktijk runnen, of als dokter of chirurg werken, of in een fabriek als vakbondsleider, enzovoort, enzovoort? Nietwaar? Daarom moet je ook de vraag stellen: wat is de maatschappij die zulke hoge eisen stelt? Wat is de maatschappij? Wie heeft dat stomme geval gecreëerd? Wie is daar nou verantwoordelijk voor? De kerk, de tempel, de moskee - begrijpt u? - het hele circus dat zich daarbinnen afspeelt, wie is daar verantwoordelijk voor? Is de maatschappij iets anders dan u? Of heeft u de maatschappij gecreëerd, ieder van ons, door onze ambitie, door onze hebzucht, door onze afgunst, door ons geweld, door onze corruptie, door onze angst, op zoek naar zekerheid in onze gemeenschap, in ons land, begrijpt u? Wij hebben deze maatschappij gecreëerd en geven dan de schuld aan de maatschappij omdat deze zoveel eisen stelt. Daarom vraagt u: kan ik in absolute vrijheid leven, kan ik mijzelf verenigen - dat is beter - met de maatschappij terwijl ik op zoek ben naar vrijheid? Het is zo'n gekke vraag. Begrijpt u? Sorry voor degene die de vraag stelde, ik wil niet onbeleefd zijn. Want u bent de maatschappij. Als we dat werkelijk inzien, niet als een idee of een concept of iets dat je moet accepteren, maar u, wij allemaal op deze aarde, hebben gedurende de afgelopen duizend jaar of langer, deze maatschappij waarin we leven gecreëerd. De dwaasheid van religies, nietwaar? De dwaasheid van elk land dat zichzelf bewapent. In hemelsnaam, we hebben dit gecreëerd, omdat ik er op sta een Amerikaan te zijn of een Fransman of een Rus. We staan erop om katholiek te zijn, protestant, hindoe, boeddhist, enzovoort, moslim. Het geeft ons zekerheid om ons zo te noemen en die zoektocht naar zekerheid wordt tenietgedaan door onze verdeeldheid. Het is zo duidelijk. Ik weet niet...
1:25:42 Er is dus geen sprake van vereniging tussen de maatschappij met zijn eisen en uw verlangen naar vrijheid. Het verlangen komt vanuit uw eigen geweld, vanuit uw eigen lelijke en beperkte egoïsme. Het is een van de meest complexe zaken om voor jezelf uit te zoeken waar dat egoïsme zit, waar het ego zich zeer subtiel verborgen houdt. Het kan zich verbergen in de politiek, het goede doen voor het land. Het kan zich schitterend verbergen in religie - "Ik geloof in God, ik dien God". Of in de sociale hulpverlening - niet dat ik tegen hulpverlening ben, trek die conclusie vooral niet - het kan zich daar verbergen. Het kan zich verbergen in het huwelijk, in liefde, nietwaar? Het vereist een zeer aandachtig, niet analytisch maar observerend brein om te zien waar de subtiliteit van het zelf is verborgen, egoïsme. Als dat er dus niet is, bestaat de maatschappij niet, u hoeft zich er dan ook niet mee te verenigen. Alleen wie onoplettend, onnadenkend en onbewust is, zegt: "Hoe moet ik reageren op de maatschappij terwijl ik aan vrijheid werk?" Begrijpt u?
1:28:08 Als ik mag wil ik erop wijzen dat we heropgevoed zouden moeten worden, niet door studie, school of universiteit, waardoor het brein ook wordt geconditioneerd, of als we in een fabriek werken, enzovoort, maar onszelf opvoeden door bewust te zijn, in te zien hoe we verstrikt zijn geraakt in woorden en zo. Kunnen we dit? Als we dat niet kunnen, blijven we steeds maar oorlogen houden, blijven we maar steeds huilen, altijd conflicten hebben, ellende en alles wat daarbij hoort. De spreker is niet optimistisch of pessimistisch, dit zijn feiten. Wanneer je met de feiten leeft zoals ze zijn, zoals je ze waarneemt, geen gegevens via de computers of van dichters, maar het waarnemen van je eigen activiteit, je eigen egoïstisch streven enzovoort, bloeit er vandaaruit een geweldige vrijheid op met al zijn grote schoonheid en kracht.
1:30:00 Sorry dat ik zo lang heb gesproken. Mag ik alstublieft opstaan?