Krishnamurti Subtitles home


WA85T2 - Als er een einde komt aan verdriet is er passie
2e openbare toespraak
Washington DC, VS
21 april 1985



0:23 Mogen we doorgaan waar we gisteren afbraken? We spraken over angst en het beëindigen van angst. En ook hadden we het over de verantwoordelijkheid van ieder van ons ten aanzien van wat er in de wereld gebeurt de verschrikkelijke, angstwekkende warboel waar we inzitten. En waarvoor wij allen verantwoordelijk zijn: individueel, collectief nationaal godsdienstig. En voor alles wat er in de wereld plaatsvindt zijn wij na een evolutie van duizenden en nog eens duizenden jaren nog steeds barbaren gebleven die elkaar pijn doen, elkaar doden, vernietigen. We hadden de vrijheid om precies te doen wat we wilden en dat heeft chaos in de wereld teweeg gebracht. Vrijheid is niet dat je kunt doen waar je zin in hebt maar het is eerder vrij zijn van al het geploeter, van problemen we gingen daar gistermiddag diep op in vrij van onze zorgen, van onze psychologische verwondingen van alle conflicten waar we vele, vele, vele millennia mee hebben geleefd. En ook vrij zijn van angst. Over al deze dingen hebben we het gisteren gehad.
3:00 En ook hebben we gezegd: deze samenkomst deze bijeenkomst is niet een lezing over een of ander speciaal onderwerp om te informeren, te instrueren in een bepaald kader te plaatsen. Maar eerder is het onze verantwoorde- lijkheid, samen te onderzoeken al de problemen van ons leven te verkennen, ons dagelijks leven. Geen bespiegelende concepten of filosofieën maar begrip voor de dagelijkse pijn de verveling, de eenzaamheid, wanhoop de depressies en de eindeloze conflicten waar de mens mee heeft geleefd. Vanochtend hebben we heel wat te bespreken. Ook vestigden we er gisteren de aandacht op dat dit niet een bijeenkomst is waarbij de spreker je intellectueel, emotioneel, of hoe dan ook, stimuleert. We zijn heel erg afhankelijk van stimulatie; het is een soort handeltje: drugs, alcohol en al die verschillende sensatiemiddelen. En we willen niet alleen sensatie, maar ook opwinding, prikkels. Dit is dus niet die soort van bijeenkomst. We zijn samen om ons leven, ons dagelijks leven, te onderzoeken d.w.z. om te begrijpen wat je in werkelijkheid bent, niet theoretisch of volgens de een of andere filosoof of psychiater. Dat alles kunnen we dus opzij schuiven; we gaan naar onszelf kijken naar wat we in werkelijkheid zijn zonder in de put te raken of te triomferen maar om waar te nemen. En d.w.z. om de hele psychologische structuur van ons wezen, ons bestaan te 'begrijpen' .
6:46 En we hadden het er gisteren over dat een van de dingen die mensen hun leven lang doormaken een vorm van angst is. En zorgvuldig diepten we uit dat tijd en denken aan angst ten grondslag liggen. We diepten uit wat tijd en denken zijn. Tijd is niet alleen het verleden, het heden en de toekomst maar tijd is in het nu, in het huidige ogenblik is alle tijd vervat. Want wat we nu zijn, zullen we morgen zijn, tenzij er een grote fundamentele mutatie in de psyche zelf plaatsvindt in de hersencellen zelf. Daar spraken we over.
7:58 We zouden vanmorgen ook moeten spreken over, samen moeten bespreken misschien mag ik je erop wijzen dat jij en de spreker samen op reis gaan, een lange, moeizame reis. En om zo'n reis te maken mag je niet aan een speciale overtuiging gebonden zijn. (in dat geval is zo'n reis niet mogelijk) Noch aan een of ander geloof, of aan een conclusie of ideologie of concept. Het is alsof je de Mount Everest beklimt of één van de andere hoge, prachtige toppen in de wereld; dan laat je ook een heleboel achter je sjouwt niet al je lasten de steile heuvels en bergen op. We maken de reis dus samen en de spreker bedoelt ook echt samen. Het is niet zo dat hij zit te praten en je het er mee eens bent of niet mee eens bent. Als we die paar woorden helemaal kunnen schrappen dan kunnen we samen op reis gaan. Al lopen sommigen misschien heel vlug en al komen anderen wat achteraan we maken samen deze reis.
10:00 We zouden het er ook over moeten hebben waarom mensen altijd het najagen van genot tegenover angst hebben gesteld. We onderzoeken nooit wat genot is, waarom we eeuwig uit zijn op plezier in allerlei verschillende vormen: seksueel., zintuiglijk, intellectueel het genot van bezittingen, het plezier dat je put uit vakbekwaamheid uit het hebben van veel informatie of kennis en het ultieme genoegen dat we God noemen. Zoals we al zeiden: word alstublieft niet boos, of geïrriteerd en, al zou je het willen, gooi niets naar het hoofd van de spreker! (Gelach) Dit is een gewelddadige wereld; als je het ergens niet mee eens bent slaan ze je dood. Dat gebeurt . En hier proberen we elkaar niet te vermoorden we propageren helemaal niets en we proberen u van niets te overtuigen.
11:47 We gaan de waarheid van de dingen onder ogen zien zonder onszelf te misleiden. Het is heel moeilijk om waar te nemen zonder jezelf te misleiden. Als je aan zelfbedrog doet en de feiten niet onder ogen ziet wordt het onmogelijk naar jezelf te kijken zoals je bent. Maar we houden van misleiding, van illusies, van iedere vorm van bedrog omdat we bang zijn naar onszelf te kijken. Zoals we al zeiden: heel helder, nauwgezet, precies naar jezelf kijken is alleen mogelijk in een spiegel van relaties, verhoudingen; dat is de enige spiegel die we hebben. Als je naar jezelf kijkt als je je haar kamt of als je je scheert of wat je dan ook doet met je gezicht - sorry. (gelach) Je kijkt in je spiegel - sorry (gelach en applaus) sorry Ik ben blij dat je het ook vindt. Als je je scheert of je haar kamt, kijk dan eens naar je gezicht, die spiegel reflecteert precies wat je bent, je gezicht, hoe je eruitziet.
14:23 En is er psychologisch gesproken ook zo'n spiegel waarin je exact, precies, nauwkeurig kan zien wat je bent? Zoals we zeiden: er is zo'n spiegel. En wel die van je relaties hoe intiem die ook mogen zijn, zoals de man/vrouw relatie. In die relatie zie je wat je bent, als je jezelf wil laten zien wat je bent. Je ziet hoe je boos wordt, hoe je tegenover bezit staat, enz.
15:12 De mens heeft dus altijd genoegens nagejaagd in naam van God in naam van de vrede en in naam van een ideologie. En dan het genot van de macht van macht hebben over anderen, politieke macht. Heb je dat wel opgemerkt? Macht is iets lelijks, als de een de ander overheerst in welke vorm dan ook: als de vrouw haar man overheerst of de man de vrouw. Macht is één van de kwaadste dingen in het leven. En genot is de keerzijde van de medaille van angst. Als je heel diep en ernstig het wezen van angst begrijpt zoals we dat gisteren uitdiepten (wat we niet opnieuw zullen doen) dan zien we nog iets anders, namelijk verrukking: het zien van iets moois de zonsondergang of het vroege licht van de dageraad, de prachtige kleuren de weerspiegeling van de zon op het water. Dat is verrukking. Maar we maken het tot een herinnering en cultiveren die herinnering als genot.
17:34 En, zeiden we ook, kijk er alleen maar naar, doe er niets aan. Ik weet niet of je ooit bent ingegaan op de kwestie actie. Wat is actie? We zijn allemaal zo actief van de morgen tot de avond, niet alleen lichamelijk maar psychologisch is ons brein aan één stuk door aan het kwebbelen het springt aldoor van de hak op de tak overdag en 's nachts tijdens het dromen. Het brein is nooit in rust, het is voortdurend in beweging. Ik weet niet of je je ooit verdiept hebt in die kwestie van actie. Wat is actie, wat is doen? Het woord 'doen' is tegenwoordige tijd; het is niet gedaan of zal doen. Actie wil zeggen nu doen, goed, accuraat, compleet, holistisch -als ik dat woord kan gebruiken- actie die heel is, volledig, niet gedeeltelijk. Als actie op de een of andere ideologie is gebaseerd is het geen actie. Dan is het conformiteit aan een bepaald patroon dat je hebt vastgesteld en daardoor is het onvolledig handelen. Of als je iets doet als gevolg van een herinnering, een conclusie. Als je handelt in overeenstemming met een bepaalde ideologie een patroon of een gevolgtrekking blijft het onvolledig, dan is er altijd sprake van tegenstrijdigheid. Je moet dit zeer gecompliceerde probleem van actie dus onderzoeken.
20:15 Is actie gerelateerd aan wanorde of aan orde? Begrijp je me? We leven in wanorde, ons leven is wanordelijk, verward tegenstrijdig: we zeggen dit en we doen iets anders; we denken dit maar we handelen tegenovergesteld. Wat is dus orde en wanorde? Misschien heb je nooit over dit alles nagedacht. Laten we er dus met elkaar over nadenken en laat me alstublieft niet tegen mijzelf praten. Het is vroeg in de morgen en je hebt de hele dag nog voor je. Laten we dus bewust samen deze vraag stellen: wat is orde en wat is wanorde? En wat is de relatie tussen actie en orde en wanorde?
21:54 We hebben min of meer uitgelegd wat actie (handelen) is; het woord zelf betekent dit ogenblik, handelen: het feit dat je daar zit.. En wat is de relatie tot wanorde? Wat is wanorde? Kijk naar de wereld als je wil, de wereld is in wanorde. Er gebeuren verschrikkelijke dingen. Weinigen onder ons weten wat er gaande is in de wereld van de wetenschap in de wereld van de krijgskunst en van al de vreselijke dingen die er in Rusland plaatsvinden. En van de armoede in alle landen, de rïjken en de héél armen. En die eeuwige oorlogsdreiging: de ene politieke groepering tegen een andere. Er heerst dus een geweldige wanorde. Dat is de werkelijkheid en geen verzinsel of illusie. En wij hebben deze wanorde geschapen door onze eigen levenswijze door zo wanordelijk te leven. En nu proberen we orde in de maatschappij te brengen door alle sociale hervormingen, enzovoort, enzovoort. Zonder de wanorde te begrijpen en er een eind aan te maken, streven we naar orde. Het is net als een verwarde geest die naar helderheid zoekt. Een verwarde geest is een verwarde geest en die kan nooit helderheid vinden. Kan er dus een eind komen aan de wanorde in ons leven, in ons dagelijks leven? Niet orde in de hemel of op een andere plaats, maar in ons dagelijks leven kan daar orde heersen? Een eind aan wanorde, en als er een eind is gekomen aan wanorde dan is er natuurlijk orde. Die orde is levend en niet volgens een bepaald patroon of een sjabloon.
25:25 We zijn dus aan het onderzoeken, we kijken naar onszelf en leren over onszelf. Leren verschilt van kennis vergaren. Dit is nogal besteed hieraan alstublieft wat aandacht.. Dat leren een oneindig proces is, een onbegrensd proces terwijl kennis altijd begrensd is En leren houdt niet alleen visueel, optisch waarnemen in maar ook waarnemen zonder enige vervorming. De dingen precies zo zien als ze zijn.
26:46 Dat vereist discipline het woord discipline betekent zoals we gisteren zeiden het woord komt van discipel. De discipel is hij die leert niet de strenge discipline van de orthodoxie, de tradities of het volgen van bepaalde regels, voorschriften, enzovoort - maar leren. Leren door middel van heldere observatie zonder vervorming, Exact datgene horen wat de ander zegt, zonder enige vervorming. En leren is niet opeenstapelend omdat het een proces is dat steeds doorgaat. Begrijpen jullie dit allemaal? Dus door te leren wat in onszelf wanorde is ontstaat er heel natuurlijk, moeiteloos en onverwacht, orde. En als er orde is orde is een deugd. Er is geen andere deugd, behalve volmaakte orde. Dat is volmaakte moraliteit niet de een of andere opgelegde of voorgeschreven moraliteit.
28:50 We zouden ook met elkaar over de hele kwestie van het lijden moeten praten. Je vindt het niet erg? Want mannen, vrouwen, kinderen over de hele wereld, of ze nu ongelukkigerwijs achter het IJzeren Gordijn leven of in Zuid Azié of India of Europa of hier, ieder menselijk wezen rijk of arm, intellectueel of gewoon leek zoals wij beleeft iedere vorm van lijden. Heb je er ooit naar gekeken? Mensen die eeuwenlang, duizenden oorlogen lang gehuild hebben. Man, vrouw, kinderen Deze immense hoeveelheid leed in de wereld. Niet dat er niet ook genoegens zijn, vreugde enzovoort Maar zoekende naar begrip voor het lijden en het eindigen ervan vinden we iets veel groters.
30:42 En dus moeten we ons verdiepen in deze ingewikkelde kwestie van leed. En ons afvragen of die ooit tot een einde kan komen of dat de mens gedoemd is eeuwig te lijden. Niet alleen fysiek lijden; dat hangt af van hoe ordelijk je je leven leidt, of je lichaam bedwelmd is door tabak. nicotine, alcohol en al dat soort dingen. van de vraag of je lichaam vernietigd is. Psychologisch, innerlijk, hebben we geweldig geleden zonder er misschien. een woord over te zeggen of onze ogen uit ons hoofd te huilen. En gedurende deze lange evolutie de evolutie van de mens vanaf het begin der tijden tot nu heeft iedere mens op deze aardbol geleden. Lijden is niet slechts het verlies van iemand die je graag mag of van wie je denkt te houden maar ook het lijden van de zeer armen, de analfabeten. Als je naar India of naar andere delen van de wereld gaat zie je mensen die kilometers ver lopen om naar school te gaan kleine meisjes en kleine jongens. Ze zullen nooit rijk zijn, ze zullen nooit in een auto rijden waarschijnlijk hebben ze nooit een warm bad. Ze dragen een sari of een jurk of wat dan ook en dat is hun hele bezit. Dat is leed. Niet voor de man die hen in een auto passeert maar die man in die auto kijkt ernaar en hij voelt leed als hij ook maar enigszins gevoelig en bewust is. En het leed van onwetendheid en dan niet wat betreft schrijven of literatuur en de rest, maar het leed van de mens die zichzelf niet kent. Er zijn heel wat vormen van leed.
34:01 En onze vraag is: kan er in elk van ons een einde aan het lijden komen? Er is je eigen lijden, het leed binnen in je, en het leed in de wereld. Duizende oorlogen, verminkte, gewone mensen, ontstellende wreedheid, niet een bepaalde vorm van wreedheid waarover vaak gesproken wordt een speciale vorm waartegen we in opstand komen. Maar we vragen nooit: kan wreedheid tot een einde komen? Iedere natie ter wereld heeft ontstellende wreedheden begaan. En we gaan er nog altijd mee door. En wreedheid brengt enorm veel leed met zich mee. En als je dit alles ziet - niet in een boek leest, niet van een reiziger hoort niet van een toerist (toeristen reizen om zich te amuseren om dingen te zien en een prettige tijd, vakantie, te hebben) als je reist als mens, alleen maar observeert.. bewust bent, gevoelig voor dit alles leed is iets verschrikkelijks. Kan er een einde komen aan leed?
36:18 Stel jezelf asjeblieft deze vraag. De spreker zet je niet aan om leed te voelen. De spreker vertelt je niet wat leed is het is vlak voor je neus, binnen je gezichtsveld niemand hoeft het aan te tonen. Als je alleen maar je ogen openhoudt je gevoelig bewust bent van wat er in deze afschuwelijke wereld gebeurt. Dus stel je asjeblief de vraag of leed ooit tot een einde kan komen. Want net als bij haat: waar leed is, kan geen liefde zijn. Als iemand lijdt, bezig is met zijn eigen lijden, hoe kan er dan liefde zijn? En dus moet je je die vraag stellen hoe moeilijk die ook is. Het gaat niet om een antwoord maar om de kwestie van leed en een eind maken aan leed.
37:59 Wat is leed? Niet alleen de lichamelijke en blijvende pijn van iemand die verlamd is die verminkt of ziek is, maar ook leed over het verlies van iemand: de dood. Straks zullen we het over de dood hebben. Is leed zelfbeklag? Onderzoek dit asjeblieft. Wij zeggen niet: dat is het zelfbeklag, of dat is het niet, we vragen wordt leed veroorzaakt door zelfbeklag, is het één van de factoren? Wordt het veroorzaakt door eenzaamheid zich wanhopig alleen voelen? eenzaam, niet alleen. Het woord alleen wil zeggen 'allen één'. Maar het gevoel geïsoleerd te zijn, in die eenzaamheid niets te hebben waarmee je je verbonden voelt.
39:43 Is leed alleen maar iets verstandelijks? Iets dat gerationaliseerd, verklaard kan worden? Of kan je ermee leven zonder naar troost te verlangen? Begrijp je me? Met leed te leven, er niet van weg te lopen, niet te rationaliseren niet te zoeken naar één of andere denkbeeldige of eenzijdige vorm van troost een godsdienstige of illusoire, romantische vluchtweg. Maar leven met iets dat van enorme betekenïs is. Leed is niet alleen een lichamelijke schok als je je zoon, man of vrouw, of wie dan ook verliest dan is dat een geweldige biologische schok. Men is er haast door verlamd. Kennen jullie dit niet allemaal?
41:29 En ook is er dat gevoel van wanhopige eenzaamheid. Kan je naar leed kijken zoals die werkelijk binnen ons leeft en erbij blijven, het vasthouden en er niet van weglopen? Leed is niet iets anders dan degene die lijdt. Degene die lijdt wil weglopen, op de vlucht slaan, allerlei doen. Maar kijk ernaar, zoals je kijkt naar een kind, een mooi kind daarbij stilstaan en er niet van weglopen. Dan zal je zelf zien, als je het heel intens doet dat leed tot een einde komt. En als leed tot een einde is gekomen, is er hartstocht. Niet wellust, niet een prikkel voor de zinnen, maar hartstocht.
43:18 Zeer weinigen hebben deze hartstocht omdat we zo verteerd worden door ons eigen verdriet onze pijn, ons zelfmedelijden, onze ijdelheid en de hele rest. We hebben veel energie, zie maar wat er in de wereld gebeurt- enorm veel energie om nieuwe dingen uit te vinden, nieuwe snufjes nieuwe manieren om anderen te doden. Om naar de maan te vliegen is geweldig veel energie en concentratie nodig zowel intellectueel als feitelijk. We hebben geweldig veel energie, maar we verspillen het aan conflicten, aan angst aan eindeloos geleuter over niets. En hartstocht is geladen met een enorme energie. Hartstocht wordt niet gestimuleerd, het behoeft geen stimulans het is er als een brandend vuur. Het ontstaat alleen als er een einde is gekomen aan leed.
44:55 En als je aan leed een einde hebt gemaakt dan betreft je dat niet persoonlijk want je bent de rest van de mensheid, zoals we gistermiddag zeiden. Wij allen lijden. Wij allen ervaren eenzaamheid, iedere mens op deze aarde rijk of arm, geletterd of onwetend iedereen heeft veel zorgen en angsten te doorstaan bewust of onbewust. Je bewustzijn is niet van jezelf, maar van de hele mensheid. De inhoud van dat bewustzijn bestaat uit al je overtuigingen ..je zorgen, je medelijden, je ijdelheden, je arrogantie je streven naar macht, positie, rijkdom, enzovoort. Dat alles is je bewustzijn en het wordt gedeeld door alle mensen. Om die reden is het niet jouw speciale bewustzijn. En dat, als je dat werkelijk beseft, niet verbaal of intellectueel of theoretisch niet als concept maar als een feit dan zal je niet alleen elkaar niet doden of kwetsen maar je zult iets hebben dat totaal verschillend is van een volstrekt andere dimensie.
46:51 We zouden ook met elkaar moeten bespreken: wat is liefde? Ik hoop dat dit alles jullie niet verveelt. (gelach) Als jullie even willen uitblazen, ga dan gerust jullie gang. Zoals de spreker zei, we zouden ons moeten verdiepen in die belangrijke vraag: wat is liefde? We gebruiken het woord liefde zo gemakkelijk het is iets puur sensueels, sexueels geworden. Liefde wordt met genot, genoegen geïdentificeerd. Om dat aroma van liefde te vinden moet je je in de vraag verdiepen: 'wat is geen liefde?' Door te ontkennen kom je tot het positieve, niet andersom. Maak ik mijzelf duidelijk? Door datgene te ontkennen wat geen liefde is kom je bij dat wat onmetelijk waar is, en dat is liefde.
48:37 Dus, liefde is geen haat, dat is duidelijk. Liefde is geen ijdelheid of arrogantie. Liefde is niet in handen van macht. Mensen die macht hebben willen meer macht najagen het doet er niet toe over wie, over een klein kind, over een groep mensen.. ..of over een heel volk. Dat is bepaald geen liefde. Liefde is niet hetzelfde als genot, noch als begeerte. Ik weet niet of je tijd hebt om op de kwestie begeerte in te gaan. Misschien doen we dat. Liefde is zeker geen denkwerk. Kun je dit alles dus terzijde schuiven: je ijdelheid, het gevoel van macht hoe klein, hoe gering ook, het is als een worm. Hoe meer macht hoe kwalijker. En daarom gaan macht en liefde niet samen. Als iemand eerzuchtig, agressief is - jullie allemaal zijn ermee opgevoed: agressief zijn, succesrijk, bekend, beroemd worden En volgens de spreker is dat alles zo volkomen kinderlijk. (gelach) Hoe kan er liefde zijn?
51:06 Liefde is dus niet iets dat opgeroepen of gecultiveerd kan worden. Het ontstaat vanzelf, heel gemakkelijk als die andere dingen er niet zijn. En al lerend over jezelf stuit je erop: Waar liefde is, daar is mededogen En mededogen heeft z'n eigen intelligentie. Dat is de hoogste vorm van intelligentie, niet de intelligentie van het denken de intelligentie van sluwe misleiding en al zo meer. Alleen als er volledige liefde en mededogen is is er die uitzonderlijke soort intelligentie die niet werktuiglijk is.
52:22 En we zouden ook over de dood moeten praten. Zullen we? Wil je het graag te weten komen? Wat dood is? Wat is de betekenis van dat woord, doodgaan. dood, het einde? Niet alleen het einde, wat gebeurt er na de dood ? Neem je de herinneringen aan je eigen leven met je mee?. De hele Aziatische wereld gelooft in reincarnatie. Dat wil zeggen: ik sterf, ik heb een ellendig leven gehad misschien hier en daar wat goed gedaan en in mijn volgend leven zal ik meer goed doen. Het is gebaseerd op beloning en straf, zoals alle andere dingen in het leven. Ik zal het in dit leven goed doen en in mijn volgend leven zal ik beter zijn. Het berust op het woord 'karma', je zal er wel van gehoord hebben. Het woord 'karma' betekent in het Sanskriet 'actie'. -Ik zal er niet verder op ingaan- Het hele geloof komt dus hierop neer dat je, als dit leven geleefd is je in een volgend leven een betere kans krijgt, maar dat hangt dan wel af van de wijze waarop je nu geleefd hebt: beloning en straf. En in het Christendom bestaat het absolute geloof in de opstanding, enzovoort.
54:45 Als we dat alles dus even terzijde kunnen schuiven werkelijk uit ons hoofd zetten en niet blijven vasthouden aan het een of ander, dan vragen we: wat is dood? Wat betekent het dood te gaan? Niet alleen biologisch, lichamelijk, maar ook psychologisch: die hele opeenstapeling van herinneringen neigingen, vaardigheden eigenaardigheden, de dingen die men heeft vergaard: geld kennis, vriendschap, wat je maar wil, alles wat je hebt verworven. En dan komt de dood en zegt: "sorry, je kan niets meenemen."
56:00 Wat wil doodgaan dus zeggen? Kunnen we dieper op deze vraag ingaan? Of ben je bang? Wat is dus de dood? Hoe onderzoek je dat? Begrijp je mijn vraag? Ik leef - ik neem mezelf als voorbeeld- ik leef, ga elke dag mijn gangetje routine, werktuiglijk, beroerd, gelukkig, ongelukkig, je weet wel hoe dat gaat. En dan komt de dood, door een ongeluk door een ziekte, door ouderdom, seniliteit. Wat is seniliteit? Zijn alleen oude mensen dat? Is het niet seniel als je alleen maar herhaalt, herhaalt, herhaalt? Als je werktuiglijk. gedachteloos handelt? Is dat niet ook een vorm van seniliteit?
57:52 Dus, de dood. Omdat we er bang voor zijn zien we er nooit de grootsheid van in het buitengewone ervan, zoals de geboorte van een kind: een nieuw menselijk wezen ontstaat. Dat is een buitengewone gebeurtenis. En dat kind groeit op en wordt zoiets als jullie allemaal. En dan sterft het. Doodgaan is ook iets heel buitengewoons. Dat moet wel zo zijn. De diepte en de grootsheid ervan kun je niet zien als je er bang voor bent.
59:08 Dus wat is de dood? Terwijl ik leef wil ik er achter zien te komen wat het wil zeggen dood te gaan. Ik ben niet seniel, ben goed bij mijn verstand en in staat tot helder denken al is er af en toe één bij mij op de loop (Gelach) maar ik ben actief, helder van geest, enzovoort. En dus vraag ik mijzelf ik vraag het niet aan jullie ik neem alleen maar waar (wil je ook waarnemen?): wat is de dood? De dood betekent zeker het einde van alles: het einde van mijn verbondenheden het einde van alles wat ik in mijn leven voor elkaar heb gekregen van alle kennis, alle ervaring, van het dwaze leven dat ik heb geleid ..een zinloos leven of een leven waarvan ik met mijn verstand de zin probeerde te vatten. Zo heb ik geleefd (niet ikzelf, ik geef maar een voorbeeld) En de dood komt en zegt: 'dit is het einde' Maar ik ben bang. Dat kan het einde niet zijn. Ik heb zoveel, ik heb zoveel vergaard niet alleen meubilair of schilderijen Als ik me identificeer met die meubels of schilderijen of met mijn bankrekening dan ben ik die bankrekening, dat schilderij, dat meubelstuk. Akkoord? Als je je zo volledig met iets identificeert, ben je dat. Misschien vind je dit alles niet zo prettig, maar luister asjeblieft toch maar. Ik heb dus wortel geschoten en allerlei om mij heen opgebouwd. En dan komt de dood en maakt volledig schoon schip. Dus vraag ik mijzelf: is het mogelijk altijd met de dood te leven? Niet na negentig of honderd jaar (de spreker is negentig) sorry Niet aan het eind van mijn leven, maar kan ik. met al mijn energie vitaliteit en alles wat er om mij heen gebeurt voortdurend met de dood leven? Niet door zelfmoord te plegen.. dat is te gek voor woorden. Maar leven met de dood hetgeen wil zeggen: iedere dag een eind maken aan alles wat ik heb vergaard.
1:03:35 Ik weet niet of je je ooit hebt afgevraagd wat continuïteit en wat beëindiging is. Dat wat zich continueert (zich voortzet) kan zichzelf nooit vernieuwen, niet herboren worden. Dat wat zich continueert kan zichzelf wel doen heropleven zoals zich nu in dit land een herleving van de godsdienst voordoet. Zoals we al zeiden het woord 'herleven' betekent dat iets wegkwijnde, stervende was en je wekt het weer tot leven. Dat gebeurt nu in dit land de godsdienstige herleving, het wordt van de daken geschreeuwd. En ik weet niet of je het hebt opgemerkt, maar godsdiensten de georganiseerde godsdienst de goeroes en dat alles, zijn ongelooflijk rijk. Enorme bezittingen. Je kunt godsdienstig zijn. Er is een tempel in het zuiden van India: iedere derde dag incasseren ze er één miljoen dollar. Begrijp je me? God is erg winstgevend. Dit is geen cynisme, dit is werkelijkheid. We kijken naar de werkelijkheid; je kunt cynisch zijn of kleinerend, het is gewoon zo of je nu optimistisch bent of pessimistisch. Zie de dingen zoals ze zijn.
1:05:38 Dus, kan ik leven met de dood? Hetgeen wil zeggen: een einde maken aan alles wat ik heb gedaan, verzameld, aan alle pijn en smart? Beëindigen is belangrijker dan voortzetten. Beëindigen wil zeggen het begin van iets nieuws. Als je alleen maar voortzet dan wordt hetzelfde patroon steeds herhaald in een andere vorm. Heb je een ander merkwaardig feit opgemerkt? We hebben een grote knoeiboel van de wereld gemaakt een enorme warboel. En om die troep op te ruimen gaan we organiseren politiek, godsdienstig, sociaal en economisch. En dan, als die organisatie of dat instituut niet werkt dan bedenken we een andere organisatie. En dit nooit opruimen van de warboel kan weer nieuwe organisaties nieuwe instituten in het leven roepen. En dat wordt vooruitgang genoemd. Ik weet niet of je dit alles hebt opgemerkt. Dit zijn we aan het doen - duizende instituten!
1:07:22 Onlangs spraken we in de Verenigde Naties. Oorlogen zijn gaande, daar is nooit een eind aan gekomen maar ze zijn aan het reorganiseren. Ook jullie doen precies hetzelfde in dit land. We ruimen nooit de rommel op. En we vertrouwen op organisaties om dat te doen en op nieuwe leiders, nieuwe goeroes, nieuwe priesters, nieuwe geloven en op al die nonsens die er plaatsvindt. Dus. kan ik leven met de dood? Dat betekent vrijheid volledige, totale, holistische vrijheid. En daardoor grote liefde en mededogen in die vrijheid en die soort intelligentie die oneindig is, die ontzaglijk groot is. Ook zouden we het erover moeten hebben wat religie is. Mogen we doorgaan? Ben je niet te moe? De spreker probeert je nergens van te overtuigen. Geloof me: van niets! Hij probeert je niet door stimulatie of op een andere manier tot iets te dwingen. We kijken beiden naar de wereld, jouw persoonlijke wereld en de wereld om je heen. Je bent de wereld, de wereld verschilt niet van jou. Je hebt deze wereld geschapen en je bent er verantwoordelijk voor, compleet, totaal of je nu politicus bent of een doodgewoon iemand zoals wij.
1:10:17 We bespreken samen ook: wat is religie? De mens heeft altijd gezocht naar iets dat alle pijn, zorgen en smart oversteeg. Is er iets dat heilig, eeuwig is dat alle gebieden van ons denkvermogen te boven gaat? Dit is één van de vragen die sinds de oudste tijden zijn gesteld. Wat is heilig? wat is dat wat geen tijd kent, dat wat onvergankelijk is, wat naamloos is dat wat geen kwaliteiten heeft, geen grenzen. t wat tijdloos, wat eeuwig is? Bestaat er zoiets? De mens heeft zich dit vele duizenden jaren geleden al afgevraagd. En zo ging hij de zon aanbidden, en de aarde, de natuur, de bomen, de vogels alles dat leefde op deze aarde heeft hij aanbeden in de oude tijden. Heb je ooit gehoord van de Veda's en de Upanishads enz, zij vermelden nooit God. Dat wat het allerheiligste is, zeiden ze, wordt niet geopenbaard enzovoort, op dat alles wil ik niet doorgaan.
1:12:29 Stel je je die vraag dus ook? Vraag je : is er iets heiligs? Is er iets dat niet uit het denken voortkomt? Want georganiseerd zijn alle godsdiensten of het nu het christendom is of het hindoeïsme, het boeddhisme, enzovoort. In het boeddhisme is er geen god maar bij de hindoes, dat zei ik al, zijn er ongeveer driehonderd duizend. Best leuk om er zoveel te hebben. Je kan ermee spelen. En dan zijn er de goden uit de boeken, de god van de bijbel de god van de koran, de islamitische wereld. Ik weet niet of je het hebt opgemerkt: als godsdiensten gebaseerd zijn op boeken zoals de bijbel of de koran, dan zijn er fundamentalisten, dan krijg je mensen die bigot, kleinzielig intolerant zijn, want het boek zegt het zo. Is jou dit alles niet opgevallen? Dit land heeft zijn fundamentalisten, ze gaan terug op het boek. Word alstublieft niet boos, kijk er alleen naar.
1:14:30 We vragen dus: wat is religie? Niet alleen wat is religie, maar het religieuze brein, de religieuze geest. Om dat te onderzoeken diepgaand, niet oppervlakkig moet er totale vrijheid zijn, volledige vrijheid. Niet het vrij zijn van het een of ander maar absolute vrijheid, vrijheid als zodanig. Dan moeten we ook vragen sorry. Het woord 'religie' heeft etymologisch we kunnen dat woord niet verklaren. Het had verschillende betekenissen in verschillende tijden en perioden. En dus vragen we: als die vrijheid er ïs, is het dan wel mogelijk om zo vrij te zijn terwijl we in deze afschuwelijke wereld leven? Vrij van pijn, smart, zorg, eenzaamheid en al het andere.
1:16:05 Dan moeten we ook ontdekken wat meditatie is: beschouwing in christelijke zin en meditatie in Aziatische zin. Meditatie is naar hier gebracht door yogi's, goeroes en al zulk soort bijgelovige, traditionele lieden.. en vandaar zijn ze mechanisch. Dus moeten we er achter komen wat meditatie is. Willen jullie er nader op ingaan? Vinden jullie het wel een aardig verzetje, of willen jullie het werkelijk? Is meditatie een vorm van vermaak? Eerst leer ik mediteren, eens kijken, en dan zal ik op de juiste wijze handelen. Begrijp je welk spelletje er wordt gespeeld? Of ,als er orde heerst in je leven werkelijke orde zoals we hebben uitgelegd wat wil meditatie dan zeggen? Is het 't volgen van een bepaald systeem, een methode? De Zen methode, de boeddhistische meditatie, de hindoeistische meditatie of de soort meditatie van de nieuwste goeroe? Die goeroes hebben altijd een baard, ze stikken van het geld en al de rest van dat gedoe.
1:18:02 Wat is dan meditatie? Als het een methode, een systeem is dat vaststaat en altijd weer iedere dag beoefend wordt, wat gebeurt er dan met het menselijk brein? Het raakt hoe langer hoe meer afgestompt. Heb je dat opgemerkt? Als je steeds herhaalt,herhaalt - misschien wel de verkeerde noot- maar je blijft herhalen. Net als een pianist die in zijn eentje blijft herhalen hij speelt de verkeerde noot.. maar hij blijft die verkeerde noot aldoor herhalen. Meditatie is dus iets heel anders? Het heeft niets te maken met methoden, systemen, oefeningen. Daardoor kan het nooit mechanisch zijn. Het kan nooit meditatie zijn volgens een concept. Begrijp je wat ik zeg? Begrijp dit alstublieft. Het is als een mens die bewust geld wil hebben en daarom geld najaagt. Wat is het verschil tussen die twee? Je mediteert bewust, omdat je vrede, stilte en dat alles wil bereiken. Daarom zijn ze precies hetzelfde: de man die geld, succes, macht najaagt en de man die zogenaamde spiritualiteit najaagt Bestaat er meditatie die niet vaststaat, niet wordt geoefend? Die is er, maar dat vereist enorme aandacht. Die aandacht is een vlam en die aandacht is niet iets dat je later wel eens zult geven maar aandacht nu, voor alles, ieder woord, ieder gebaar, iedere gedachte volledige aandacht geven, geen gedeeltelijke. Als je nu met één oor luistert, geef je niet je volledige aandacht. En als je volledig aandachtig bent, dan is er geen zelf, zijn er geen grenzen.
1:21:11 En nog even kort; ik moet ermee ophouden. Het brein zit nu vol informatie het is volgepropt; er is geen ruimte meer. En je moet ruimte hebben, er moet ruimte zijn. Ruimte betekent: energie. Als er geen ruimte is dan is je energie heel, héél beperkt. En het brein - de spreker is geen breinspecialist al heeft hij er veel met anderen wetenschapsmensen enzovoort over gepraat al is dat nog geen aanbeveling. Ze experimenteren op dieren, aan de hand van theorieën over de opeenstapeling van kennis. Maar wij zijn geen mensen van de wetenschap, wij zijn leken gewone, eenvoudige mensen, die er achter proberen te komen. Er is een meditatie die niet al van tevoren is bepaald goed toepasbaar, passend in een kader ik zal er niet op doorgaan. Het brein, dat nu zo zwaar belast is met kennis, met theorieën, met macht, met positie en zo meer is voortdurend in conflict en het is overladen. Het heeft geen ruimte. En vrijheid, volledige vrijheid, betekent onbeperkte ruimte. Het brein is buitengemeen capabel, het is oneindig bekwaam maar we hebben het zo klein en onbetekenend gemaakt. Wanneer er dus die ruimte en leegte is en daardoor immense energie energie is hartstocht, liefde, compassie en intelligentie dan is er dat waarnaar de mens sedert onheuglijke tijden op zoek is geweest.. nl. die waarheid die werkelijk heilig is. Die waarheid is niet in welke tempel, moskee, of kerk dan ook te vinden. Er loopt geen weg heen, behalve die van het eigen begrijpen van jezelf, van onderzoeken, bestuderen, leren. Dan is er dat wat eeuwig is. Mag ik opstaan of staan jullie u op? (applaus)