Krishnamurti Subtitles home


BR78T1 - Tôi có thể thoát khỏi mạng lưới ngôn ngữ?
Buổi Nói Chuyện thứ nhất
Brockwood Park, Anh Quốc
26 tháng Tám 1978



0:18 Tôi thấy tất cả bạn cũ ở đây!
0:34 Nếu có thể với lòng kính trọng nhất mong đừng làm thành dịp lễ hội. Đây không phải hội nhạc pop mà chúng ta là nhóm nghiêm túc không có khuynh hướng tầm phào là nhóm người khá đứng đắn, nghiêm túc mong muốn, ước ao tìm hiểu toàn bộ vấn đề phức tạp của đời sống. Và nếu có thể nói không có người nói đây dù anh ta đang ngồi trên sàn nhưng thực sự người nói không hiện diện bởi vì rồi bạn sẽ chỉ nghe người nói và không thực sự tìm kiếm cho mình. Vậy, nếu được tôi xin khẩn thiết đề nghị không có người nói và chúng ta cùng nhau tìm tòi thám hiểm, tìm kiếm điều gì là cuộc sống với đủ loại vấn đề phức tạp. Vậy chúng ta cùng chia sẻ điều ấy. Người nói không có đây. Và tôi muốn làm rõ việc ấy. Nhưng chúng ta cùng nhau hành trình vào chính mình và đòi hỏi sự xuất sắc của chúng ta.
3:20 Chúng ta không hề thách thức về tâm lý có thể chúng ta thách thức bên ngoài có thể đòi hỏi bên ngoài vật chất tốt hơn tay nghề tốt hơn, trường học tốt hơn, chính trị tốt hơn: thách thức là luôn cho bên ngoài tốt hơn. Nhưng hình như rất ít người tìm kiếm và thách thức mình với hình thức cao hơn cả về trí óc, đạo lý, hành động đạo đức, tâm lý. Và nếu có thể, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề này thách thức chính mình sâu sắc đòi hỏi hình thức cao nhất của trí óc và tôi không thích dùng chữ 'cảm xúc' bởi nó có khuynh hướng thành uỷ mị mà là hình thức cao nhất của yêu mến hình thức cao nhất của yêu thương. Và tại sao con người đã sống từ thiên niên kỷ này qua thiên niên kỷ kia lại sống như chúng ta sống hiện giờ rối loạn, bất hạnh, khổ đau, bất an và thế giới ngoài kia, như bạn quan sát mọi việc trở nên ngày càng tồi tệ. Càng chế tạo nhiều, bạn càng dùng vật của đất, chúng ta huỷ hoại trái đất. Và bên trong, tâm linh, nếu được phép dùng chữ ấy chúng ta mất mọi ý nghĩa ưu tú tôn giáo. Tôi dùng chữ 'tôn giáo' trong nghĩa không có niềm tin, giáo điều, lễ lạy không có kiểu tuyên bố thần học, giai cấp mà là con người tôn giáo không có ngã gì cả. Với tôi, hình thức cao nhất của hành động tôn giáo là nơi cái 'tôi', bản ngã, ngã, không hề hiện diện. Và đó là hình thức cao nhất của thông minh và ưu tú đạo đức và hành động. Vậy chúng ta, nếu được, sẽ tìm hiểu vấn đề này.
6:52 Nên bạn không phải nghe người nói mà nghe chính mình và thách thức chính mình không chấp nhận gì trừ hình thức sáng suốt cao nhất hình thức cư xử cao nhất và ưu việt trong hành động. Đó là việc chúng ta sẽ tìm hiểu trong vấn đề này. Vậy bạn đang nghe chính mình bạn nghe không theo yêu và ghét riêng của bạn gồm hết, mà thực sự nghe điều đang xảy ra và hỏi xem tại sao chúng ta sống lối sống phá hoại đáng sợ và khủng khiếp như hiện giờ. Phải không?
8:14 Tôi nghĩ đó là vấn đề nghiêm túc nhất phải hỏi lại mình. Khi bên ngoài mọi việc đang tan rã không có câu hỏi vào về nó khủng bố, là kiểu chiến tranh sau cùng những kẻ khủng bố, đất nước phân chia mọi điều xảy ra trên thế giới 400 tỷ đôla mỗi năm chi cho vũ trang khắp thế giới. Vậy chúng ta là những kẻ điên. Và cho phép thế đó, mỗi người phải tìm xem cho mình hành động đúng là gì đối với mọi sự cố bên ngoài ấy phải làm gì, nó phải đúng, chính xác, thực. Và chỉ có thể tìm ra cho chính mình nếu chúng ta thách thức hành động lối sống mình, nghề nghiệp, công việc quan hệ lẫn nhau và quá thiếu sáng suốt trong suy nghĩ uỷ mị trong suy tư. Và để sống một cách hoàn toàn khác không chỉ dựa trên thú vui và sợ hãi, v.v.. Nên chúng ta sẽ cùng tìm xem, nếu có thể mọi câu trả lời cho vấn đề của chính mình. Nếu đã rõ giữa bạn và người nói và người nói không có đây nếu đã rõ những gì chúng ta quan tâm vậy là chúng ta đã xây dựng một cách quan hệ lẫn nhau. Nếu chúng ta cùng quan tâm một việc không phải với ý kiến và phán đoán riêng với lý thuyết mà là cùng quan tâm nghiêm túc ít nhất hôm nay, hay vài ngày khi bạn ở đây quan tâm tìm ra một lối sống có thể tạo ra một thế giới khác. Phải không? Vậy đó là vấn đề.
12:21 Nếu chúng ta cùng tìm kiếm dĩ nhiên bước đầu tiên là để sang bên mọi định kiến cá nhân ước vọng riêng, vấn đề nhỏ bé, lúc này và vậy là có khả năng tìm kiếm một cách tự do và sâu sắc. Khả năng không đến do luyện tập thường chúng ta nói về tâm lý. Nó đến khi có thích thú, và thách thức mà bạn phải đáp ứng với khả năng cao nhất rồi bạn sẽ có khả năng tìm kiếm một cách tự do. Ngược lại bạn chỉ đùa với chữ nghĩa. Chữ nghĩa quan trọng bởi chúng mang ý nghĩa nào đó nhưng nếu chữ nghĩa thúc đẩy nếu nó bắt chúng ta vào kết luận nào hành động nào, vậy là lời nói, chữ kiểm soát, định hình, ép chúng ta. Việc này cũng đã rõ, phải không? Ngôn ngữ dùng mình, hay mình dùng ngôn ngữ. Nhưng đa số chúng ta bị ngôn ngữ lôi kéo. Trong chữ 'Cộng sản' bạn có đủ thứ ý niệm sợ không phải là Cộng sản không đáng sợ. Và nếu nói 'Tôi là người Anh', vài phản ứng liền nổi lên. Vậy là chữ, ngôn ngữ thôi thúc, định hình mình định dạng suy nghĩ, cư xử, hành động mình. Nhận ra vậy là nô lệ cho ngôn ngữ nhưng nếu biết cách dùng ngôn ngữ ý nghĩa chính xác nội dung và ý tứ sâu sắc của từ ngữ rồi thì dùng ngôn ngữ thản nhiên không ủy mị, không đồng hóa với chữ nào và chúng ta có thể trao đổi nhau trực tiếp và đơn giản. Nếu tôi dính vào chữ 'Hinđu' hay 'Ấn', và chữ ấy định hình suy nghĩ, định kiến, mọi thứ vô nghĩa rồi chữ 'Ấn' hay 'Hinđu' ép tôi hành động theo lối nào đó. Nhưng ngược lại nếu tôi bỏ chữ 'Hinđu' với mọi ý nghĩa quốc gia, giới hạn, mê tín tôi liền tự do để hiểu con người đàng sau chữ nghĩa. Phải không? Chúng ta gặp nhau chứ? Ít ra tôi hy vọng thế.
16:40 Vậy ở đây chúng ta dùng ngôn ngữ và ngôn ngữ không dùng chúng ta chúng ta dùng ngôn ngữ một cách tự nhiên ngôn ngữ mềm dẻo đúng theo từ điển nên chúng ta có thể trao đổi lẫn nhau thật đơn giản và trực tiếp khi dùng chữ, thản nhiên từ ngữ không mang nội dung tâm lý quá lớn đàng sau. Có thể vậy không? Đối với đa số thật là khó khăn bởi chúng ta đồng hóa mình với chữ nghĩa và chữ là chúng ta - tôi là người Anh, là Hinđu. Có thể nào chúng ta lột bỏ mạng lưới ngôn ngữ ấy nó thôi thúc, định hình chúng ta và một cách điềm nhiên dùng chữ, đơn giản, trực tiếp và vì vậy chữ nghĩa không tạo ra phản ứng tâm lý? Phải không? Trước hết, có thể làm vậy không? Nếu có thể, chúng ta có thể cùng tìm kiếm bởi chúng ta bỏ chữ nghĩa thôi thúc mình và chúng ta dùng chữ nghĩa, trực tiếp. Tôi mong vậy là rõ. Tôi nói sự việc rõ không? Ít nhất hy vọng vậy.
18:42 Rồi thì biết ý nghĩa chữ, thản nhiên không phản ứng gì với chữ chúng ta có thể tìm hiểu trọn vấn đề về cách sống, tại sao sống như thế tại sao sống hàng ngày là xung đột, bạo lực ích kỷ, cạn cợt, giới hạn, lo âu, sợ hãi, bất an chúng ta sống trong lộn xộn. Vậy chúng ta thách thức mình tìm xem tại sao sống như thế. Tại sao máy móc trong quan hệ trong lối suy tư tại sao dung thứ mọi kiểu bạo lực cả bên trong lẫn bên ngoài tại sao con người sống đã hàng ngàn năm và hàng ngàn năm sống trong đau khổ, không yêu thương sợ hãi, khổ đau, không chút thông minh.
20:33 Vậy chúng ta cùng bắt đầu tìm kiếm dùng chữ thản nhiên không phản ứng tìm xem tại sao chúng ta thành quá máy móc về đạo đức và trí óc. Phải không? Chúng ta chỉ nói sự kiện, không kết luận. Không phải kết luận khi nói chúng ta máy móc bị kẹt trong lối mòn, dù là ở văn phòng hay về nhà sau khi làm việc tiến trình lặp lại y vậy diễn ra tình dục, đạo đức, trong hành động hàng ngày.
21:39 Vài người nhận ra nó và cố chạy trốn chúng nhờ thành người cách mạng cách mạng vật lý, hay cách mạng ý hệ. Cách mạng vật lý không mang lại điều gì. Dĩ nhiên, dù là khủng bố. Tâm lý, bên trong, bên trong thân này tại sao chúng ta trở thành máy móc? Ý tôi chữ 'máy móc' là hành động dựa trên thú vui hành động do sợ hãi hành động dựa vào uy quyền hành động theo khuôn mẫu suy tư nào hành động lẩn tránh né tránh, chạy trốn và không hề đối mặt sự kiện. Không phải kết luận, là sự kiện hiển nhiên hàng ngày. Và nhắc lại, bạn nghe chính mình dù người nói có thể diễn tả, nói thành lời dù người nói không có mặt bạn nghe chính mình và tìm xem thách thức chính mình xem tại sao sống đời máy móc. Bạn có thể rời bỏ ý hệ này Cơ đốc hay Cộng sản và theo ý hệ khác. Bạn có thể rời bỏ Cơ đốc và trở thành Tin lành hay Hinđu hay nếu tiến xa hơn bạn vào Thiền Phật giáo hay nếu tiến hơn nữa bạn vào nhóm Krishnamurti! (Cười)
24:31 Vậy thảy đều... Bạn biết không hề đòi hỏi cho mình điều gì đúng để làm luôn lệ thuộc ai khác đạo sư, người này người nọ. Vậy hành động đúng là gì trong thế giới đang sụp đổ mỗi ngày đáng sợ hơn nơi có quá nhiều phân chia về niềm tin giáo lý, quốc tịch, v.v.. tôn giáo và mọi kiểu phân chia. Hành động đúng là gì cho mỗi chúng ta trong cuộc sống hàng ngày với công việc, v.v.. hành động đúng, lối sống đúng là gì? Nếu bạn thách thức chính mình và tôi mong bạn đang làm bạn phải làm gì?
25:54 Vậy chúng ta phải tìm: hành động là gì? Phải không? Chữ 'hành động' nghĩa là gì dù bạn kết hôn hay không kết hôn dù bạn ở văn phòng hay bạn khá giàu và độc lập, v.v.., v.v.. đâu là việc đúng để làm trong đời giáp mặt nó, không theo khuôn mẫu nào dĩ nhiên, đó không phải hành động đúng không dựa trên ý hệ nào đó cũng không phải hành động đúng bởi ý hệ phóng ra từ suy nghĩ ý nghĩ khéo léo, khôn lanh. Và hành động dựa theo uy quyền nào dù là tôn giáo, chính trị hay uy quyền của riêng bạn dựa trên kinh nghiệm và kiến thức riêng đó cũng không phải hành động đúng. Hãy hiểu hết chúng bởi nếu hành động mình dựa trên kinh nghiệm riêng kinh nghiệm rất giới hạn và bạn luôn đòi hỏi kinh nghiệm nhiều thêm, lớn thêm tức là cảm giác nhiều thêm, không phải kinh nghiệm. Chữ 'kinh nghiệm' nghĩa là trải qua, chấm dứt việc gì. Và hành động dựa trên kết luận cũ dù đúng dù giá trị bao nhiêu, vẫn là cũ và vậy nên vẫn giới hạn trong thời gian. Nếu hành động dựa trên kết luận tương lai ý hệ tương lai hay lý tưởng tương lai cũng không phải hành động đúng bởi bạn phóng ra lý tưởng điều bạn sẽ là, hay xứ sở bạn sẽ là hay nhóm bạn sẽ là và hành động theo điều sẽ là ấy vậy bạn không hành động gì cả. Hành động là làm việc gì ngay không lệ thuộc quá khứ hay tương lai.
29:05 Đó thực sự vô cùng thích thú và mãnh liệt nếu có thể dùng mấy chữ ấy, tuy không đúng lắm nhưng không quan trọng gì lúc này tìm ra cho chính mình: có chăng hành động không có thời gian? Hiểu không? Thời gian là quá khứ với mọi ghi nhớ, kiến thức kinh nghiệm, lưu lại trong não như ký ức và hành động theo ký ức ấy tức là quá khứ hành động trong hiện tại hay quá khứ, có quá nhiều kinh nghiệm nhiều thất bại, nhiều âu lo, sợ hãi, đau buồn phóng điều gì vào tương lai như lý tưởng điều sẽ là, có lẽ hạnh phúc lắm và hành động theo, cũng là không hành động.
30:31 Phải không? Ít nhất mình gặp nhau trên trí óc nếu bạn hiểu bằng trí rồi bạn có thể tìm hiểu sâu hơn ít ra chúng ta hiểu nhau ở mức độ này tuy rất giới hạn.
30:53 Rồi: có chăng hành động trong đời sống hàng ngày trong quan hệ nhau hàng ngày thân hay không thân, tình dục hay không tình dục có chăng hành động toàn thể, hoàn toàn không lệ thuộc thời gian, hoàn cảnh, tình huống? Vậy chúng ta thách thức: có chăng hành động ấy? Hay chúng ta chỉ biết hành động theo quá khứ, tương lai. Chúng ta không biết hành động khác và chấp nhận hành động ấy quá thoải mái, quá dễ chịu, dễ dàng chấp nhận hành động ấy. Vậy chúng ta thách thức nhau để tìm xem có thể nào sống một đời với hành động đúng không lệ thuộc hoàn cảnh tình huống, quá khứ, hay tương lai. Hiểu không? Đó là điều khó nhất phải tìm ra. Khi bạn muốn tìm ra hành động ấy có hành động ấy không suy nghĩ bắt đầu làm việc ngay. Nó nói 'Có chăng điều ấy?' 'Tôi phải tìm' Vậy suy nghĩ là quá khứ - phải không? Suy nghĩ là kết quả của ghi nhớ là kết quả của kinh nghiệm kiến thức tích luỹ và từ đó ký ức nổi lên và từ phản ứng của ký ức ấy là suy nghĩ. Nó đơn giản, rất đơn giản nếu bạn tìm hiểu. Không phức tạp đâu. Vậy khi có một thách thức nói rằng: có chăng hành động không thuộc quá khứ hay tương lai, hay hoàn cảnh, tình huống suy nghĩ bắt đầu hoạt động. Phải không? Bạn đang làm đó. Rồi nó nói, 'Tôi phải tìm ra hành động đó' Bởi suy nghĩ không thể tìm ra hành động ấy, bạn nói không thể. Theo kịp không? Mình cùng đến đây chứ, hay tôi nói với tôi? Tôi có thể làm vậy. Nhưng dù sao, tôi không...thế.
34:26 Nên hành động theo ý nghĩ là giới hạn bởi chính ý nghĩ là vỡ vụn, từng mảnh giới hạn bởi nó dựa trên kiến thức.. và kiến thức dù bạn tích luỹ bao nhiêu dù bạn tích luỹ sự kiện bao nhiêu mở rộng kiến thức thêm mãi thêm mãi, nó vẫn giới hạn. Điều đó cũng dĩ nhiên. Có lẽ không với những người ủng hộ con người tiến lên qua kiến thức bởi đó là kiểu kết luận của riêng họ. Nhưng khi nhìn thực trong đời sống hàng ngày kiến thức vô cùng giới hạn bạn có thể có kiến thức kỹ thuật, và phải có và kiến thức ấy luôn được bổ sung nó có thể thêm mãi nhưng có chăng tích luỹ kiến thức tâm lý rồi từ đó hành động? Hiểu không? Chúng ta... Được thôi.
36:14 Bạn tích luỹ kiến thức, về tâm lý. Tôi bị tổn thương nhiều năm trước là bé trai, bé gái, tôi bị tổn thương. Và tổn thương ấy trở thành kiến thức nó ở bên trong tôi. Và tôi hành động theo kiến thức ấy, tức là chống lại tôi cô lập mình để không bị tổn thương nữa. Và vậy là luôn có phân cách giữa tôi và người khác để khỏi bị tổn thương thêm. Đó cũng là sự kiện chung. Vậy tôi hành động theo kiến thức ấy. Tôi có thể thấy nó vô lý. Tôi có thể đến nhà phân tâm. Tôi có thể làm đủ thứ về nó nhưng vết thương vẫn còn đó và vết thương ấy luôn phản ứng. Vậy là tôi hành động theo sự cố cũ dù sự cố cũ là dễ chịu hay đau đớn hay không liên quan nhưng đó là sự kiện cũ, tức kiến thức. Tôi có buổi chiều đáng yêu - nó trở thành kiến thức. Tôi sẽ có một ngày mai tuyệt vời và nữa, kịp không? - cả tiến trình ấy dựa trên tiến trình tích luỹ kinh nghiệm, ước muốn và thú vui.
38:26 Vậy có chăng hành động hoàn toàn không lệ thuộc chúng? Bạn hiểu câu hỏi không? Tìm hiểu nó, hoạt động của suy nghĩ phải được hiểu bởi bạn không thể dừng suy nghĩ. Nếu bạn ép, nhiều người làm vậy qua thiền định đó không phải thiền định, cố gắng kiểm soát ý nghĩ, định hình ý nghĩ, rồi họ tự phân ra thành người suy nghĩ bên trên và ý nghĩ ở dưới và vậy là kẻ trên cố kiểm soát người dưới - bạn biết cả. Vậy có chăng cách hành động hoàn toàn rời bỏ mọi thứ ấy? Chúng ta thách thức bạn tôi thách thức bạn và bạn thách thức tôi chúng ta cùng ở trạng thái bị thách thức.
39:57 Có thể, nếu bạn thách thức đủ sâu và kiên trì và với tất cả con người rồi thì bạn sẽ có câu trả lời, tôi sẽ nói nhưng chúng ta cùng thảo luận chúng ta cùng chia sẻ nên tôi sẽ không nói và bạn sẽ không chấp nhận nó bởi vì sẽ thành vô ích cũng y như chúng ta đến đạo sư nào. Nhưng trái lại nếu bạn khám phá cho mình bạn tự do - hiểu không? Bạn đã hiểu hành động với đầy đủ ý nghĩa với chiều sâu và vẻ đẹp của hành động. Chúng ta nói - người nói nói có hành động ấy hoàn toàn thoát khỏi quá khứ hay tương lai tình huống, hoàn cảnh. Đó là cái nhìn tỏ sáng vào toàn bộ vận hành của ý nghĩ khi nó phơi bày ra hoàn cảnh, tình huống quá khứ và tương lai, tức sáng suốt trong hành động. Tức, sáng suốt không phải đáp ứng từ ký ức. Phải không? Chưa từng xảy ta khi thình lình bạn nói... 'Tôi hiểu rồi' sao? không chữ nghĩa, cử chỉ, hoàn cảnh không quá khứ, bất ngờ bạn thấy, à, tôi hiều rồi. Và không thể chối bỏ, đó là sự thật tối hậu bạn không thể nói, tôi hiểu rồi, hôm sau tôi mất nó.
42:25 Vậy chúng ta sẽ cùng tìm xem ý nghĩa của chữ 'sáng suốt'. Sáng suốt điều gì không phải thuộc cá nhân không dựa trên vài kết luận ý hệ, ký ức, nhớ lại. Bạn phải bỏ mọi thứ đó để có sáng suốt tức thì điều gì. Bạn phải bỏ kiến thức để có nhận thức ngay. Đây không phải điều gì vô lý, kỳ cục, hay khá cảm xúc mà là thực tế. Nơi đâu, nếu bạn có kiểu thấu hiểu tức thì ấy liền có hành động tức thì hiểu tức thì đòi hỏi hành động tức thì không thời gian. Nó xảy ra chưa? Xảy ra, dĩ nhiên nhưng khi suy nghĩ nói, 'Tôi có thấu hiểu ấy tôi có nhận thức lạ lùng sâu sắc ấy và vậy là từ hành động tức thì nhưng tôi muốn nó luôn tiếp tục'. Hiểu không? Tôi muốn sáng suốt ấy, nhận thức ngay ấy thấu hiểu liền kia, tiếp tục. Khi bạn nói nó phải tiếp tục bạn đã bắt đầu cả chuyển động suy nghĩ. Bạn có thấy vậy không. Sáng suốt, nhận thức nhanh điều gì là tức thì và chấm dứt ở đó. Bạn không thể mang nó đi. Trong khi suy nghĩ muốn mang nó theo vậy là cản trở sáng suốt kế tiếp. Bạn hiểu hết không.
45:04 Chúng ta có hiểu gì về nó không bởi nó rất quan trọng bởi từ đây có thể tìm hiểu gì đó xa hơn nơi đòi hỏi sáng suốt tức thì mà không hề phải tranh đấu, không bao giờ phải xung đột. Bởi khi hành động với sáng suốt, đó là sự thật tuyệt đối. Không phải trực giác. Đừng bỏ đi... chúng ta dùng chữ cẩn thận. Mọi người có trực giác, tức là, họ muốn nghĩ ra, và bạn biết mọi thứ tầm phào. Đây là sáng suốt. Nhận thức nhanh và hành động không cá nhân nên nó là tổng thể, trọn vẹn. Và hành động chúng ta không hề trọn vẹn. Chúng ta làm điều gì, hối tiếc... 'Tôi đã muốn không làm thế' hay chúng ta làm việc gì đem lại niềm vui và chúng ta muốn làm thêm nữa. Trong khi sáng suốt là điều gì rất đơn giản nhưng sáng suốt việc gì phải có trí óc nhanh nhạy, không trơ lì không phải trí óc sợ sệt hay trí óc suy nghĩ nói 'Nếu làm vậy điều gì sẽ xảy ra? Có thể hối tiếc, hay có lẽ thất bại có thể làm tổn thương ai khác và cả tôi' nên hành động không hề trọn vẹn, tổng thể. Trong khi hành động do sáng suốt nhận thức ngay, không có hối tiếc bởi nó thực tế là hành động duy nhất.
47:38 Nên nhớ rằng có lẽ dù bằng trí óc bạn có nhận thức nhanh toàn bộ bản chất và cấu trúc uy quyền là gì chưa? Uy quyền của sách vở, của giáo sư uy quyền của nhà khoa học, uy quyền của các giáo sĩ và v.v.., v.v.. Hay kinh nghiệm riêng, nó trở thành uy quyền. Có sự thấu suốt tức thì bạn liền thoát khỏi mọi uy quyền. Rồi thì bạn không cần phải đấu tranh để nói... 'Tôi chấp nhận uy quyền, tôi không chấp nhận uy quyền. Uy quyền của đạo sư tôi là tuyệt vời nhưng tôi từ chối uy quyền của thầy tu'. Họ cũng y như nhau thôi.
48:58 Vậy khi thảo luận, trong thách thức và thách thức nhau, bạn có bỏ uy quyền? Có uy quyền của cảnh sát có uy quyền của luật pháp uy quyền của bác sĩ có lẽ ở đúng vị trí nhưng có chăng uy quyền tâm lý của niềm tin, giáo điều kết luận, ý hệ, Cộng sản, Xã hội hay uy quyền gì khác, tôn giáo, bên trong? Nếu có bạn sẽ không bao giờ tìm ra hành động đúng là gì dĩ nhiên. Phải không?
49:54 Vậy tìm hiểu từng bước việc này bạn có thực sự nếu có thể, xin kính trọng yêu cầu, bỏ uy quyền kể cả uy quyền của người ngồi trên sàn đây ngay lúc này? Nếu không tìm xem tại sao bạn chấp nhận uy quyền bên trong. Khách quan, bạn cần uy quyền. Phải không? Bạn không thể lái xe bên tay phải ở Anh bạn sẽ gây tai nạn. Nếu từ chối uy quyền của luật lệ Quốc gia bạn sẽ bị phạt và v.v.., v.v.. ở đó uy quyền có vị trí riêng. Nhưng bên trong, sâu thẳm, không có kiểu uy quyền nào.
51:15 Rồi thì chúng ta có thể tiếp tục tìm tòi tại sao con người luôn sống trong trạng thái sợ hãi. Phải không? Sẽ tìm hiểu chứ? Tại sao như bạn đây là đại biểu cho cả nhân loại phải không? - bạn có hiểu không? Rằng bạn là con người đại biểu cho cả nhân loại bởi bạn đau khổ, bạn bất an bạn kẹt trong niềm tin hay bị qui định, bạn là người Anh bạn là người Pháp, người Đức, hay này khác và bạn tin Giê su hay Ky tô hay ai khác không tin thế và bạn là Hin đu, Hồi, theo kịp không? Vậy bạn có nhận ra trong quan hệ trong hoạt động hàng ngày, có cảm giác sợ hãi lớn lắm. Phải không? Bạn có thấy không? Nếu vậy, bạn có - xem nào: nếu bạn sợ, đáp ứng tự nhiên tôi không gọi là tự nhiên - đáp ứng vô lý ấy là vun đắp can đảm, hay gọi gì gì đó hay bỏ chạy trốn hay biện minh - tại sao tôi không nên sợ nó là tự nhiên, v.v.., v.v.. Hay bạn đồng hóa sợ hãi với chính bạn bạn và sợ là một không có phân chia bạn với sợ sợ hãi ấy là bạn và đồng hóa nó với điều gì lớn hơn và nói phú thác cho cái lớn hơn kia tôi hết sợ. Chúng ta chơi mọi trò ấy đã bao thế kỷ. Và chúng ta vẫn sợ, đến tận cả triệu năm mỗi người ngay trong thế giới này có kiểu sợ nào đó. Nào, thấu hiểu nhanh nó xem và thế là hoàn toàn thoát nó. Có thể không? Bởi sợ hãi là điều đáng sợ nhất, nó làm bạn bạn biết cả mà, hậu quả của sợ là gì rối loạn thần kinh mọi kiểu chạy trốn vào nhiều loại giải trí tôn giáo và khác nữa nguỵ biện sợ hãi và chấp nhận như một phần của đời sống.
55:05 Giờ chúng ta hỏi: có thể nào thấu suốt vào toàn bộ bản chất và cấu trúc sợ hãi và thoát khỏi nó? Bạn không muốn biết xem có thể bỏ sợ không à? Hay chấp nhận, như nhiều việc khác, là một phần cuộc sống? Nếu bạn không chấp nhận như vậy thì bản chất sợ hãi là gì? Gốc sợ là gì? Chất liệu, cấu trúc, cả chuyển động sợ là gì? Không phải chỉ sợ vợ hay chồng, bạn gái - bạn biết, sợ toàn thể, không chỉ hình thức sợ riêng nào. Bạn không muốn tìm sao? Trong ý nghĩa bạn không muốn đem cả trí óc suy nghĩ, con người, hết năng lực để tìm tòi xem có thể nào bứng gốc toàn bộ sợ hãi?
56:57 Sợ có nhiều hình thức một tác nhân chính của sợ là bám víu bám víu ai đó, bám víu lý tưởng niềm tin, bám ví món nội thất nào bạn biết bám víu là gì. Và ở đâu có bám víu dĩ nhiên nơi đó có sợ mất. Và có thể nào sống mà không cô lập, không bám víu? Bạn hiểu câu hỏi không? Có thể nào con người sống mười ngàn năm hay hơn luôn sống với sợ hãi như một phần đời từ người hang động đến nay có thể nào hắn thoát qui định khỏi sợ hãi? Như đã nói, một tác nhân của sợ là bám víu. Tìm xem bạn có bám víu, không phải bỏ nó tìm xem bạn có bám víu điều gì vào đạo sư, kiến thức, tủ bàn vào bè bạn, vợ, con, hay gì gì bám vào xứ sở. Nơi có bám víu tất có ghen tị có chiếm hữu có cảm giác đồng hóa mình với vật gì khác. Và khi có bám víu và đồng hóa luôn có bất an. Đó là sự kiện, phải không? Không à?
59:33 Vậy bạn có thể bỏ bám víu không ngày mai hay khi bạn chết trên giường vậy thì dĩ nhiên rất dễ dàng từ bỏ! (Cười) Bạn không thể tranh cãi với cái chết. Nhưng hiện đang sống hàng ngày thoát khỏi mọi kiểu bám víu mà không thành cô lập, đó lại sinh ra sợ hãi. Tôi có thể lìa khỏi nó và mọi cái khác và hốt nhiên tôi cảm thấy cô đơn cảm giác trống vắng và sợ trống vắng ấy nên bắt đầu bám víu lại, không phải ai, mà là lý tưởng tuyệt vời nào. Mọi cái đó, mọi kiểu bám víu sinh ra sợ hãi. Người thực sự tìm tòi và đòi hỏi, thách thức chính mình xem có thể thoát khỏi sợ hãi rồi thì phải tỏ suốt nhanh chóng toàn bộ bản chất của bám víu. Khi đang nói đây, cùng thám hiểm, bạn có cảm giác ấy, cái nhìn thấu ấy nhận thức tức thì toàn bộ bản chất của bám víu và cơ cấu nó với cả phức tạp dính trong đó, thấy ngay. Và khi bạn thấy nó toàn thể, nó chấm dứt. Không nghĩa là bạn vô cảm. Không nghĩa là bạn cô lập. Ngược lại: bạn là người tự do không còn dính gì với sợ hãi. Phải không? Đó chỉ là một biểu hiện của sợ hãi. Có lẽ biểu hiện sâu nhất của sợ hãi là mất gì mình có. Thực sự bạn không gì là không liên quan.
1:02:33 Vậy đâu là gốc sợ hãi? Bạn thấy đa số có khuynh hướng tỉa cành sợ hãi. Phải không? Tôi sợ việc này nên hãy để tôi bỏ nó hay để tôi đến ai đó giúp tôi thoát sợ hãi biểu hiện sợ hãi nào đó nhà tâm lý, thầy tu, phân tâm đạo sư mới nhất và đủ mọi việc. Nhưng chúng ta không quan tâm đến tỉa cành cây sợ hãi mà là nhổ gốc sợ hãi nên khi bạn thấy gốc của nó và có thấu hiểu sâu sắc gốc rễ ấy nếu bạn thấu hiểu như thế và sáng suốt ấy, sợ hãi liền biết mất hoàn toàn. bạn không còn sợ hãi tâm lý nữa. Vật lý là vấn đề khác. Vật lý bạn phải cẩn thận phải hợp lý, tỉnh táo trừ khi bạn quá loạn thần kinh thì đó là vấn đề khác. Nhưng vật lý bạn phải dè chừng nguy hiểm như khi bạn thấy vực sâu như khi bạn thấy thú dữ và có lẽ con người trở nên ngày càng nguy hiểm hơn thú. Nên bạn phải dè chừng con người khủng bố, chính trị gia có chính trị gia ở đây không? (Cười) Và thật cảnh giác các đạo sư (cười) và v.v..
1:05:04 Bạn nên hiểu sự cảnh giác, nguy hiểm - vật lý. Nhưng gốc rễ sợ hãi tâm lý là gì? Hãy thách thức, hỏi chính mình. Đừng chấp nhận thách thức của tôi. Hãy hỏi mình gốc của mọi thứ đó là gì. Đừng nói 'Tôi không biết' và bỏ mặc nó, hay rút ra kết luận nào. Nếu thế, nó sẽ ngăn cản bạn tìm ra gốc rễ. Nếu nói, 'Tôi thực không biết gốc sợ là gì', là bạn bắt đầu với khiêm tốn. Rồi bạn nói, 'Tôi thực không biết nhưng tôi sẽ tìm'. Nhưng nếu bắt đầu với kiêu ngạo, 'Tôi có thể giải quyết nó. Tôi biết, tôi có mọi sự kiện về sợ hãi' là bạn bắt đầu với kết luận với cảm giác hy vọng không nghĩa là bạn phải thất vọng mà hỏi nhưng nếu bạn thực sự quan tâm đến bản chất và cấu trúc sợ hãi ở tận chiều sâu gốc sợ hãi là gì? Nhiều bạn đã đọc hay nghe người nói từ trước đừng nói 'Vâng, tôi biết'. Đó là trò đùa thôi. Bởi bạn nghe ai nói việc đó và có thể là sự thật nhưng không phải của bạn đó không phải sự thật, nó của người khác. Không có sự thật của tôi hay của bạn nhưng nếu chấp nhận câu nói của ai khác, như kẻ này và nói 'Vâng, tôi đã nghe rồi mà không bỏ được sợ hãi' vậy là chữ thôi thúc bạn. Hiểu không? Ngôn ngữ đẩy bạn. Chữ nghĩa dùng bạn. Nhưng nếu bạn thoát mọi điều đã nghe trước và thực sự đòi hỏi như bạn đang ngồi đây, tìm tòi cái gì là nền tảng, gốc rễ, cơ bản của mọi sợ hãi khi không biết bạn đến với nó mới tinh bạn đến với nó với cảm giác tò mò tìm kiếm. Nhưng nếu bạn đến với nó với kết luận cũ không thể nào bạn hiểu gốc rễ nó được.
1:08:32 Vậy hãy cùng tìm xem, mới tinh gốc rễ của cả bản chất và cấu trúc sợ hãi là gì. Khi bạn muốn tìm, bạn sẽ có động cơ nghĩa là, 'Tôi phải thoát sợ' - đó là động cơ rồi động cơ ấy cho bạn hướng tìm tòi. Vậy là động cơ cho bạn hướng lại ngăn cản tìm tòi. Đơn giản thế, phải không? Nếu tôi có động cơ để tìm kiếm sợ hãi bởi tôi muốn thoát sợ tôi đã có hướng đến đó. Phải không? Bởi ước muốn là thoát khỏi nó chứ không để hiểu bản chất, cấu trúc và chiều sâu của sợ. Tôi muốn bỏ chữ 'sợ'. Vì chữ 'sợ' thôi thúc chúng ta. Hiểu không? Trái lại nếu bạn nhìn nó nếu bạn rời chữ nghĩa và nói... 'Sợ là gì mà tôi lại sống với nó quá lâu?'
1:10:01 Nó là gì? Nó là thời gian? thời gian là hôm qua, hôm nay và ngày mai mặt trời lặn, mặt trời mọc. Tức là, sợ là kết quả của thời gian? Điều gì xảy ra mà bạn sợ cả năm qua hay hôm qua và sợ về sự cố ấy lưu lại và ký ức về việc ấy gọi là sợ. Bạn theo kịp hết không? Ký ức về sự cố ấy đã xảy ra một năm qua hay hôm qua đã bỏ lại vài ghi nhớ và nhớ lại đó gọi là sợ. Phải không? Nên nhớ lại chữ sợ, chúng ta nói, đó là sợ. Trái lại chúng ta cố tìm xem bỏ qua chữ nghĩa, gốc nó là gì. Bạn theo kịp cả chứ? Có quá chán với mấy thứ này? Tệ thật. Gốc nó là gì? Tôi nói với tôi bởi tôi quá nghiêm túc và có nhiều năng lực tôi phải tìm xem bởi tôi không muốn sống với sợ. Quá kỳ cục, vô lý, phi lý. Gốc nó là gì? Là thời gian? Một phần nó, thời gian. Và cả suy nghĩ sinh ra sợ? Hiểu không?
1:12:40 Vậy thời gian, suy nghĩ. Ít nhiều tôi đã hiểu bản chất thời gian thời gian bên ngoài, thời gian bên trong, tâm lý: tôi sẽ là, tôi không là, tôi sẽ là hay tôi nên là, trong khi tôi không là. 'Sẽ là' là chuyển động thời gian. Phải không? Không biết bạn có... Quan trọng lắm, bạn theo kịp không?
1:13:25 Buổi sáng đẹp trời và tôi hy vọng bạn cũng vui. Hy vọng bạn có thời gian dễ chịu, hạnh phúc trong tìm kiếm như khi có thời gian dễ chịu ngồi trên thảm cỏ và nhìn cây cối ngắm trời mây với nắng ắm.
1:13:55 Vậy suy nghĩ là gì? Tôi đã hiểu bản chất thời gian. Giờ tôi muốn biết suy nghĩ có trách nhiệm với sợ không. Tôi không biết nhưng tôi sẽ tìm. Nếu suy nghĩ trách nhiệm tôi phải hiểu cả bản chất của suy nghĩ. Suy nghĩ là gì? Suy nghĩ là đáp ứng của ký ức. Phải không? Dĩ nhiên. Nếu không có ký ức bạn không suy nghĩ gì. Nhưng suy nghĩ thành quá quan trọng với chúng ta. Chúng ta áp dụng suy nghĩ vào mọi việc. Phải ý nghĩ, nhớ lại là yêu thương? Tôi không nói về yêu thương tình dục, cảm giác, nhục dục. Ngay cả không gọi là yêu thương, đó là cảm giác. Phải cảm giác là yêu thương? Nhớ lại là yêu thương? Và ý nghĩ là yêu thương? Bạn biết, tôi hỏi mọi thứ đó. Và bản chất suy nghĩ là gì? Rất đơn giản, nó dựa vào kiến thức tích luỹ tập hợp kinh nghiệm hàng thiên niên kỷ, sống nó được lưu trong não tôi không phải chuyên gia não, bạn có thể nhìn mình não và ký ức đáp ứng với thách thức.
1:16:12 Giờ tôi thách thức tôi: suy nghĩ là gì? Và nó nói, 'Ký ức, dĩ nhiên'. Vậy ký ức trách nhiệm với sợ hãi. Tôi bị tổn thương vật lý năm rồi tôi nhớ lại và tôi sợ nó có thể quay trở lại bịnh tật, hay đau đớn, hay gì gì khác. Nghĩa là suy nghĩ dựa trên kinh nghiệm đau đớn năm rồi hay hôm qua nhớ lại và sợ hãi nó nó không nên xảy ra nữa. Mọi hành động, cả cuộc sống, dựa trên suy nghĩ. Không biết bạn có thấy sự kiện lạ lùng này: mọi việc chúng ta làm đều dựa trên suy nghĩ. Không có tự nhiên đó là cuộc sống hoàn toàn khác, tự nhiên. Để có tự nhiên ấy bạn phải thấu hiểu bản chất của suy nghĩ nó qui định não chúng ta hết cả nhân sinh quan, hành động. Khi thấu hiểu thấu suốt ngay việc này, liền có tự nhiên có tự do. Nhưng đó là vấn đề khác.
1:18:05 Vậy hỏi: tôi thấy thời gian trách nhiệm một phần. Suy nghĩ cũng trách nhiệm. Thời gian là suy nghĩ? Hay suy nghĩ là thời gian? Hiểu chứ? Thời gian và suy nghĩ, không tách ra. Chỉ có suy nghĩ mới tạo thời gian tâm lý. Phải không? Và vậy là đã tìm hiểu chiều sâu nó hiểu nó, không phải trí óc, chữ nghĩa mà thực sự thấy cho mình bản chất của suy nghĩ rồi nhận ra suy nghĩ cơ bản có trách nhiệm với sợ hãi. Vậy hỏi, 'Làm sao có thể dừng suy nghĩ?' là câu hỏi vô lý nhất. Bạn thấy đây là một phần trò đùa các đạo sư bày ra. Tức là: thiền định, cố kiểm soát ý nghĩ, dừng suy nghĩ. Bạn có cố dừng suy nghĩ chưa? Nếu có bạn sẽ nhận ra kẻ nói 'Tôi phải dừng suy nghĩ' thực thể nói đó cũng là một phần của suy nghĩ. Hắn tự đùa với mình.
1:19:57 Nên nếu thấy thời gian là suy nghĩ, là chuyển động từ hôm qua, hôm nay, ngày mai. Và suy nghĩ cũng là chuyển động chuyển động dựa trên ký ức cũ, kinh nghiệm cũ kiến thức cũ - kiến thức luôn cũ. Vậy cơ bản, suy nghĩ trách nhiệm với sợ. Hiểu không? Giờ thì chữ 'sợ' phải là sợ? Hiểu không? Chữ 'sợ, có thực là sợ? Hay chữ không là sự vật đó. Các bạn đều rất mệt sao? Hiểu câu hỏi không? Chữ khác với vật không? Hay chữ tạo ra vật ấy, sợ? Rồi thì chữ thôi thúc bạn và chữ nghĩa sinh ra sợ hãi. Hay có chăng sợ hãi ngoài từ ngữ? Tức là, chữ không phải sự vật. Phải không? Hiểu không? Vậy bạn có tách rời chữ với sự vật? Hiểu không? Lều bạt, rạp vải, chữ, không phải nó. Phải không? Vậy khi nhìn nó bạn có thể tách rời chữ với vật? Bạn hiểu câu hỏi không? Vậy bạn có tách rời chữ với phản ứng bạn gọi là sợ? Có nghĩa là bạn có thấy là mình kẹt trong mạng lưới chữ nghĩa? Và vậy là chữ thôi thúc bạn. Vậy có thể nào nhìn vật không chữ nghĩa tức nhìn vật đó không đặt tên đó sẽ thành chữ. Không biết bạn hiểu hết không! Nào, đòi hỏi thật nhanh nhạy thật sáng suốt, để quan sát. Không chỉ chấp nhận, 'Vâng, tôi có thể rời chữ này nọ' - đùa thôi. Mà thực sự thấy mình kẹt quan sát bằng chữ nghĩa và vì vậy chữ thành quá quan trọng. Vậy khi nhận ra bạn nói, tốt tôi sẽ rời chữ, bỏ nó đi, để tôi nhìn thẳng vào vật không có chữ nghĩa xen vào chữ với cả ý nghĩa, tích chứa. Để tôi nhìn vào vật. Hiểu không? Tôi dùng quá nhiều năng lực, mong bạn cũng vậy.
1:24:05 Vậy, bạn có thể nhìn sợ, chữ cảm giác thực không chữ nghĩa? Hay chữ sinh ra cảm giác? Cái tên, sợ hãi, sinh ra nó. Hiểu không? Bạn có thể nhìn lều vải chữ và sự kiện, lều, khác nhau bạn có thể tách nó ra và nói... 'Vâng, tôi có thể nhìn nó không chữ nghĩa. Tôi có thể nhìn đường nét, cột, không chữ nghĩa'. Nhưng làm vậy, về tâm lý, thì rất là bạn phải cực kỳ nhạy bén. Nhận thức thật sâu ý nghĩa, chữ và sự vật. Nếu như thế, sự vật bạn nhìn không chữ nghĩa, phải là sợ? Bạn có hiểu điều tôi cố gắng nói? Phản ứng mà bạn gọi là sợ nếu không đặt tên, phải là sợ, có sợ không? Bạn đã đến đó sau khi tìm tòi hiểu thời gian và suy nghĩ. Suy nghĩ là thời gian bởi cả hai đều chuyển động. Thời gian là chuyển động. Suy nghĩ là chuyển động. Nên chúng không phải hai vật rời nhau. Suy nghĩ sinh ra thời gian tâm lý.
1:26:07 Nên suy nghĩ sinh ra chữ nghĩa. Người cổ hay vượn người hay thổ dân linh trưởng nói 'tôi sợ' - sợ đi mất - kịp không? - tới tận chúng ta - kịp không? Và chúng ta hỏi: tách rời hai cái chữ và cảm giác, phản ứng và nhìn nó quan sát phản ứng không chữ nghĩa. Khi bạn quan sát phản ứng người quan sát có khác với phản ứng? Hiểu không? Hay chúng là một, người quan sát là vật phản ứng là người quan sát? Phải không?
1:27:04 Tôi thấy bạn không hiểu, vài bạn. Bạn nổi giận giận khác với bạn? Bạn chỉ biết cơn giận ấy ngay lúc giận bạn không nhưng một giây hay một phút sau bạn nói, 'Tôi giận'. Bạn đã tách mình ra với cái gọi là giận và vậy là có phân chia. Cũng như... (Cười) Có phải phản ứng gọi là sợ hãi khác với bạn? Dĩ nhiên không. Vậy bạn và phản ứng ấy là một. Khi thấy thế, bạn không đánh với nó, bạn là nó. Phải không? Bạn có thấy vậy không? Rồi thì hành động hoàn toàn khác xảy ra tức là, trước, bạn hành động tích cực đối phó sợ hãi nói, 'Tôi không nên sợ, tôi chối bỏ nó tôi sẽ kiểm soát nó, tôi phải làm này khác đến nhà phân tâm' - bạn biết cả. Giờ khi nhận ra, khi có sự kiện - không phải nhận ra khi có sự kiện bạn là phản ứng không phải bạn tách rời với phản ứng. Rồi bạn không thể làm gì, phải không? Không biết bạn hiểu không, bạn không thể làm gì. Vậy là phủ nhận, phủ nhận quan sát không tích cực là chấm dứt sợ hãi. Phải không?
1:29:23 Mấy giờ rồi?

Q:Một giờ.
1:29:32 K:Xin thứ lỗi nói chuyện một giờ rưỡi, tôi không biết. Hy vọng bạn không chán và không tê cứng vì ngồi bất động.
1:29:41 Q:Đừng ngại. Chúng tôi thích thú. (Cười)
1:29:43 K:Tốt. Mai chúng ta sẽ gặp lại.
1:29:47 Q:Cám ơn. (Vỗ tay)
1:29:58 K:Xin đừng vỗ tay. Không đáng đâu.