Krishnamurti Subtitles home


BR78T1 - Tôi có thể thoát khỏi mạng lưới ngôn ngữ?
Buổi Nói Chuyện thứ nhất
Brockwood Park, Anh Quốc
26 tháng Tám 1978



0:18 K: I see all my old friends are here! Tôi thấy tất cả bạn cũ ở đây!
0:34 If I may ask most politely and respectfully please don't make this into a festive occasion. It is not a pop festival but rather we are a serious group not inclined to frivolity but a rather earnest, serious group of people who will want, or desire to enquire into the whole complex problem of living. And if one may point out again there is no speaker here though he is sitting on the platform but actually the speaker doesn't exist because then you will be merely listening to the speaker and not actually investigating for yourself. So please, if I may again suggest most earnestly that there is no speaker but we are together investigating exploring, enquiring into something which is life with all its complex and varied problems. So we are sharing this thing together. The speaker is not here. And I want to make that quite clear. But rather together we are taking a journey into ourselves and demanding the excellence of ourselves. Nếu có thể với lòng kính trọng nhất mong đừng làm thành dịp lễ hội. Đây không phải hội nhạc pop mà chúng ta là nhóm nghiêm túc không có khuynh hướng tầm phào là nhóm người khá đứng đắn, nghiêm túc mong muốn, ước ao tìm hiểu toàn bộ vấn đề phức tạp của đời sống. Và nếu có thể nói không có người nói đây dù anh ta đang ngồi trên sàn nhưng thực sự người nói không hiện diện bởi vì rồi bạn sẽ chỉ nghe người nói và không thực sự tìm kiếm cho mình. Vậy, nếu được tôi xin khẩn thiết đề nghị không có người nói và chúng ta cùng nhau tìm tòi thám hiểm, tìm kiếm điều gì là cuộc sống với đủ loại vấn đề phức tạp. Vậy chúng ta cùng chia sẻ điều ấy. Người nói không có đây. Và tôi muốn làm rõ việc ấy. Nhưng chúng ta cùng nhau hành trình vào chính mình và đòi hỏi sự xuất sắc của chúng ta.
3:20 We are never challenged psychologically we may be challenged outwardly we may demand outwardly better materials better workmanship, better schools, better politics: the challenge is for the better outwardly, always. But apparently very few of us enquire and challenge ourselves with the highest form of both intellectual, ethical, moral action, psychologically. And if we may, we are going to go into this question together that we are challenging ourselves deeply demanding the highest form of intellectual and I would not like to use the word 'emotional' because that tends to become sentimental but rather the highest form of affection the highest form of love. And why is it that human beings who have lived for millennia upon millennia are living the way we are doing now confused, unhappy, miserable, uncertain and outwardly in the world, as one observes things are getting worse and worse and worse. The more you produce, the more we are using the things of the earth, we are destroying the earth. And inwardly, spiritually if I may use that word we have lost all sense of religious excellence. I am using the word 'religious' in the sense of not belief, not dogma, not rituals not the varied form of hierarchical, theological assertions but the religious person is one who has no self at all. That seems to me the highest form of religious action where the 'me', the ego, the self, doesn't exist at all. And that is the highest form of intelligence and excellence ethically and in action. So we are going, if I may, into these problems. Chúng ta không hề thách thức về tâm lý có thể chúng ta thách thức bên ngoài có thể đòi hỏi bên ngoài vật chất tốt hơn tay nghề tốt hơn, trường học tốt hơn, chính trị tốt hơn: thách thức là luôn cho bên ngoài tốt hơn. Nhưng hình như rất ít người tìm kiếm và thách thức mình với hình thức cao hơn cả về trí óc, đạo lý, hành động đạo đức, tâm lý. Và nếu có thể, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu vấn đề này thách thức chính mình sâu sắc đòi hỏi hình thức cao nhất của trí óc và tôi không thích dùng chữ 'cảm xúc' bởi nó có khuynh hướng thành uỷ mị mà là hình thức cao nhất của yêu mến hình thức cao nhất của yêu thương. Và tại sao con người đã sống từ thiên niên kỷ này qua thiên niên kỷ kia lại sống như chúng ta sống hiện giờ rối loạn, bất hạnh, khổ đau, bất an và thế giới ngoài kia, như bạn quan sát mọi việc trở nên ngày càng tồi tệ. Càng chế tạo nhiều, bạn càng dùng vật của đất, chúng ta huỷ hoại trái đất. Và bên trong, tâm linh, nếu được phép dùng chữ ấy chúng ta mất mọi ý nghĩa ưu tú tôn giáo. Tôi dùng chữ 'tôn giáo' trong nghĩa không có niềm tin, giáo điều, lễ lạy không có kiểu tuyên bố thần học, giai cấp mà là con người tôn giáo không có ngã gì cả. Với tôi, hình thức cao nhất của hành động tôn giáo là nơi cái 'tôi', bản ngã, ngã, không hề hiện diện. Và đó là hình thức cao nhất của thông minh và ưu tú đạo đức và hành động. Vậy chúng ta, nếu được, sẽ tìm hiểu vấn đề này.
6:52 So you are not listening to a speaker but rather listening to yourself and challenging yourself not accepting anything but the highest form of clarity the highest form of behaviour and so excellence in action. That is what we are going to go together into this question. So please you are listening to yourself you are listening not according to your particular like and dislike including those, but actually listening to what is going on and demanding why we live as we do now in this appalling frightening, destructive way we are living. Right? Nên bạn không phải nghe người nói mà nghe chính mình và thách thức chính mình không chấp nhận gì trừ hình thức sáng suốt cao nhất hình thức cư xử cao nhất và ưu việt trong hành động. Đó là việc chúng ta sẽ tìm hiểu trong vấn đề này. Vậy bạn đang nghe chính mình bạn nghe không theo yêu và ghét riêng của bạn gồm hết, mà thực sự nghe điều đang xảy ra và hỏi xem tại sao chúng ta sống lối sống phá hoại đáng sợ và khủng khiếp như hiện giờ. Phải không?
8:14 I think that is the most serious question we have to ask of ourselves. When outwardly everything is disintegrating there is no question about it terrorism, which is the ultimate form of war there are the terrorists, divided nations all that is going on in the world 400 billion dollars a year spent on armaments the world all over. So we are all crazy people. And to allow all this, each one of us must find out for oneself what is the right action with regard to all these external events what is one to do, which must be correct, accurate, true. And that can only be found out for ourselves if we are challenging our actions our way of life, which is jobs, occupation relationship with each other and the utter lack of clarity in thought the sloppiness of our thinking. And to live a totally different kind of life not merely based on pleasure, on fear and so on. So we are going together to find, if we can all the answers to these questions for ourselves. If that is clear between you and the speaker and the speaker is not here if it is very clear with what we are concerned with then we have established a certain kind of relationship with each other. If we are all concerned the same thing not with our particular opinions and judgements our intellectual theories but rather be concerned together seriously at least for today and for the few days while you are here concerned to find out a way of life that may bring a different world into being. Right? So that is our question. Tôi nghĩ đó là vấn đề nghiêm túc nhất phải hỏi lại mình. Khi bên ngoài mọi việc đang tan rã không có câu hỏi vào về nó khủng bố, là kiểu chiến tranh sau cùng những kẻ khủng bố, đất nước phân chia mọi điều xảy ra trên thế giới 400 tỷ đôla mỗi năm chi cho vũ trang khắp thế giới. Vậy chúng ta là những kẻ điên. Và cho phép thế đó, mỗi người phải tìm xem cho mình hành động đúng là gì đối với mọi sự cố bên ngoài ấy phải làm gì, nó phải đúng, chính xác, thực. Và chỉ có thể tìm ra cho chính mình nếu chúng ta thách thức hành động lối sống mình, nghề nghiệp, công việc quan hệ lẫn nhau và quá thiếu sáng suốt trong suy nghĩ uỷ mị trong suy tư. Và để sống một cách hoàn toàn khác không chỉ dựa trên thú vui và sợ hãi, v.v.. Nên chúng ta sẽ cùng tìm xem, nếu có thể mọi câu trả lời cho vấn đề của chính mình. Nếu đã rõ giữa bạn và người nói và người nói không có đây nếu đã rõ những gì chúng ta quan tâm vậy là chúng ta đã xây dựng một cách quan hệ lẫn nhau. Nếu chúng ta cùng quan tâm một việc không phải với ý kiến và phán đoán riêng với lý thuyết mà là cùng quan tâm nghiêm túc ít nhất hôm nay, hay vài ngày khi bạn ở đây quan tâm tìm ra một lối sống có thể tạo ra một thế giới khác. Phải không? Vậy đó là vấn đề.
12:21 If we are going to enquire together obviously the first step is to put aside all our personal prejudices our personal desires, our petty problems of the moment and so have the capacity to enquire freely and deeply. Capacity doesn't come through constant practice psychologically we are talking about. It comes when there is direct interest and the challenge to which you must respond with all your highest capacity then you have the capacity to enquire freely. Otherwise you will merely be playing with words. The words are important because they convey a certain meaning but if words drive us if words force us into certain conclusions certain actions, then language, words control us, shape us, force us. That again is very clear, isn't it? Either language uses us, or we use language. But most of us are driven by language. In the word 'Communist' you have all kinds of fearful ideas not that the Communists are not fearful. And if you say 'I am British', immediately certain reactions arise. So words, language drive us, shape us shape our thinking, our behaviour, our action. In realising that the slavery to language but if we know how to use language the exact meaning of words the content and the significance of the depth of the word then we are using language unemotionally unsentimentally, not identified with a particular word then we can communicate with each other directly and very simply. If I stick to the word 'Hindu' or an 'Indian' and that word shapes my thinking, my prejudices, all that nonsense then the word 'Indian' or 'Hindu' forces me to act in a certain way. But whereas if I am free of that word 'Hindu' with all its national, limited, superstitious significance then I am free to understand the human being who is behind the word. Right? Are we meeting each other? At least I hope so. Nếu chúng ta cùng tìm kiếm dĩ nhiên bước đầu tiên là để sang bên mọi định kiến cá nhân ước vọng riêng, vấn đề nhỏ bé, lúc này và vậy là có khả năng tìm kiếm một cách tự do và sâu sắc. Khả năng không đến do luyện tập thường chúng ta nói về tâm lý. Nó đến khi có thích thú, và thách thức mà bạn phải đáp ứng với khả năng cao nhất rồi bạn sẽ có khả năng tìm kiếm một cách tự do. Ngược lại bạn chỉ đùa với chữ nghĩa. Chữ nghĩa quan trọng bởi chúng mang ý nghĩa nào đó nhưng nếu chữ nghĩa thúc đẩy nếu nó bắt chúng ta vào kết luận nào hành động nào, vậy là lời nói, chữ kiểm soát, định hình, ép chúng ta. Việc này cũng đã rõ, phải không? Ngôn ngữ dùng mình, hay mình dùng ngôn ngữ. Nhưng đa số chúng ta bị ngôn ngữ lôi kéo. Trong chữ 'Cộng sản' bạn có đủ thứ ý niệm sợ không phải là Cộng sản không đáng sợ. Và nếu nói 'Tôi là người Anh', vài phản ứng liền nổi lên. Vậy là chữ, ngôn ngữ thôi thúc, định hình mình định dạng suy nghĩ, cư xử, hành động mình. Nhận ra vậy là nô lệ cho ngôn ngữ nhưng nếu biết cách dùng ngôn ngữ ý nghĩa chính xác nội dung và ý tứ sâu sắc của từ ngữ rồi thì dùng ngôn ngữ thản nhiên không ủy mị, không đồng hóa với chữ nào và chúng ta có thể trao đổi nhau trực tiếp và đơn giản. Nếu tôi dính vào chữ 'Hinđu' hay 'Ấn', và chữ ấy định hình suy nghĩ, định kiến, mọi thứ vô nghĩa rồi chữ 'Ấn' hay 'Hinđu' ép tôi hành động theo lối nào đó. Nhưng ngược lại nếu tôi bỏ chữ 'Hinđu' với mọi ý nghĩa quốc gia, giới hạn, mê tín tôi liền tự do để hiểu con người đàng sau chữ nghĩa. Phải không? Chúng ta gặp nhau chứ? Ít ra tôi hy vọng thế.
16:40 So here we are using language and the language is not using us we are using the language unemotionally language which is pliable correct according to the dictionary so we can both of us communicate with each other very simply and directly when we use the word unemotionally the word which hasn't got tremendous psychological content behind it. Can we do this? For most of us it is extraordinarily difficult because we have identified ourselves with the word and the word is us - I am a British, I am a Hindu. Can we strip ourselves of this network of language which is driving us, shaping us and unemotionally use words that are simple, direct and therefore a word that doesn't bring about psychological reactions? Right? Can we do this, first of all? If we can, then we can enquire together because we are free of the word which drives us but we are using the word directly. I hope this is clear. Am I making the thing clear? At least I hope so. Vậy ở đây chúng ta dùng ngôn ngữ và ngôn ngữ không dùng chúng ta chúng ta dùng ngôn ngữ một cách tự nhiên ngôn ngữ mềm dẻo đúng theo từ điển nên chúng ta có thể trao đổi lẫn nhau thật đơn giản và trực tiếp khi dùng chữ, thản nhiên từ ngữ không mang nội dung tâm lý quá lớn đàng sau. Có thể vậy không? Đối với đa số thật là khó khăn bởi chúng ta đồng hóa mình với chữ nghĩa và chữ là chúng ta - tôi là người Anh, là Hinđu. Có thể nào chúng ta lột bỏ mạng lưới ngôn ngữ ấy nó thôi thúc, định hình chúng ta và một cách điềm nhiên dùng chữ, đơn giản, trực tiếp và vì vậy chữ nghĩa không tạo ra phản ứng tâm lý? Phải không? Trước hết, có thể làm vậy không? Nếu có thể, chúng ta có thể cùng tìm kiếm bởi chúng ta bỏ chữ nghĩa thôi thúc mình và chúng ta dùng chữ nghĩa, trực tiếp. Tôi mong vậy là rõ. Tôi nói sự việc rõ không? Ít nhất hy vọng vậy.
18:42 Then knowing the meaning of words unemotionally without any reaction to the word then we can enquire into this whole problem of our way of living, why we live this way why every day of our life is conflict, violent selfish, narrow, limited, anxious, fearful, uncertain a muddle in which we live. So we are challenging ourselves to find out why we live this way. Why we are mechanical in our relationship in our ways of thinking why we tolerate any form of violence both in ourselves and externally why though man has lived for thousands and thousands and thousands of years he lives in sorrow, without any love frightened, miserable, utterly unintelligent. Rồi thì biết ý nghĩa chữ, thản nhiên không phản ứng gì với chữ chúng ta có thể tìm hiểu trọn vấn đề về cách sống, tại sao sống như thế tại sao sống hàng ngày là xung đột, bạo lực ích kỷ, cạn cợt, giới hạn, lo âu, sợ hãi, bất an chúng ta sống trong lộn xộn. Vậy chúng ta thách thức mình tìm xem tại sao sống như thế. Tại sao máy móc trong quan hệ trong lối suy tư tại sao dung thứ mọi kiểu bạo lực cả bên trong lẫn bên ngoài tại sao con người sống đã hàng ngàn năm và hàng ngàn năm sống trong đau khổ, không yêu thương sợ hãi, khổ đau, không chút thông minh.
20:33 So we are going to begin to enquire together using words unemotionally without any reaction to find out why we have become so intellectually ethically mechanical. Right? We are just stating facts, not conclusions. It is not a conclusion to say we are mechanical, we are we are caught in a routine whether in the office or when you come home from your labours exactly the same repetitive process goes on sexually, ethically, in our daily action. Vậy chúng ta cùng bắt đầu tìm kiếm dùng chữ thản nhiên không phản ứng tìm xem tại sao chúng ta thành quá máy móc về đạo đức và trí óc. Phải không? Chúng ta chỉ nói sự kiện, không kết luận. Không phải kết luận khi nói chúng ta máy móc bị kẹt trong lối mòn, dù là ở văn phòng hay về nhà sau khi làm việc tiến trình lặp lại y vậy diễn ra tình dục, đạo đức, trong hành động hàng ngày.
21:39 Some of us realise it and try to escape from them by becoming revolutionaries physical revolutionaries, or ideological revolutionaries. Physical revolution doesn't bring about anything. That is obvious, in spite of the terrorists. Psychologically, inwardly, inside the skin as it were why have we become mechanical? I mean by that word 'mechanical' action based on pleasure action based on fear action based on authority action according to a certain pattern of thinking action along evasion avoiding, running away and never facing the fact as we are. These are not conclusions, these are obvious daily facts. And again please, you are listening to yourself though the speaker may express it, put it into words though the speaker is not here you are listening to yourself and finding out challenging yourselves why we live this mechanical existence. You may leave one set of ideologies Christian or Communist and join another set of ideologies. You may give up being a Catholic and become a Protestant or a Hindu or if you are rather advanced you go off into Zen Buddhism or if you are still more advanced you go off into Krishnamurti stuff! (Laughter) Vài người nhận ra nó và cố chạy trốn chúng nhờ thành người cách mạng cách mạng vật lý, hay cách mạng ý hệ. Cách mạng vật lý không mang lại điều gì. Dĩ nhiên, dù là khủng bố. Tâm lý, bên trong, bên trong thân này tại sao chúng ta trở thành máy móc? Ý tôi chữ 'máy móc' là hành động dựa trên thú vui hành động do sợ hãi hành động dựa vào uy quyền hành động theo khuôn mẫu suy tư nào hành động lẩn tránh né tránh, chạy trốn và không hề đối mặt sự kiện. Không phải kết luận, là sự kiện hiển nhiên hàng ngày. Và nhắc lại, bạn nghe chính mình dù người nói có thể diễn tả, nói thành lời dù người nói không có mặt bạn nghe chính mình và tìm xem thách thức chính mình xem tại sao sống đời máy móc. Bạn có thể rời bỏ ý hệ này Cơ đốc hay Cộng sản và theo ý hệ khác. Bạn có thể rời bỏ Cơ đốc và trở thành Tin lành hay Hinđu hay nếu tiến xa hơn bạn vào Thiền Phật giáo hay nếu tiến hơn nữa bạn vào nhóm Krishnamurti! (Cười)
24:31 So it's all You understand how never demanding for ourselves what is the right thing to do always depending on somebody gurus, this person or that person. So what is the right action in a world that is crumbling that is becoming daily more frightening where there are so many divisions of beliefs dogmas, nationalities and so on, so on, so on religious and every form of division. What is the right action for each one of us in our daily life with our occupations and so on what is the right action, what is the correct way of living? If you challenge yourselves and I hope you are doing it now what are you to do? Vậy thảy đều... Bạn biết không hề đòi hỏi cho mình điều gì đúng để làm luôn lệ thuộc ai khác đạo sư, người này người nọ. Vậy hành động đúng là gì trong thế giới đang sụp đổ mỗi ngày đáng sợ hơn nơi có quá nhiều phân chia về niềm tin giáo lý, quốc tịch, v.v.. tôn giáo và mọi kiểu phân chia. Hành động đúng là gì cho mỗi chúng ta trong cuộc sống hàng ngày với công việc, v.v.. hành động đúng, lối sống đúng là gì? Nếu bạn thách thức chính mình và tôi mong bạn đang làm bạn phải làm gì?
25:54 So we have to enquire: What is action? Right? What do we mean by that word 'action' whether you are married, whether you are not married whether you are in the office, whether you are fairly well off and independent and so on and so on and so on what is the correct thing to do in my life facing all this, not according to any pattern obviously, that is not correct action not based on certain ideologies that also is not correct action because those ideologies are projected by thought clever, cunning thought. And action based according to certain authority whether religious, political or your own particular authority based on your own experience and knowledge that is not correct action either. Please understand all this because if you base your action on your own experience then your experience is very limited and you are constantly demanding greater and greater and greater experience which is greater and greater sensation, not experience. The word 'experience' means to go through, finish with something. And action based on a past conclusion however right, however worthy, but it is still from the past and therefore still limited in terms of time. Or if your action is based on a future conclusion on a future ideology or a future ideal that again is not correct action because you have projected the ideal what you should be, or what your country should be or what your group should be and act according to what should be therefore you are not acting at all. Action implies doing something now independent of the past and the future. Vậy chúng ta phải tìm: hành động là gì? Phải không? Chữ 'hành động' nghĩa là gì dù bạn kết hôn hay không kết hôn dù bạn ở văn phòng hay bạn khá giàu và độc lập, v.v.., v.v.. đâu là việc đúng để làm trong đời giáp mặt nó, không theo khuôn mẫu nào dĩ nhiên, đó không phải hành động đúng không dựa trên ý hệ nào đó cũng không phải hành động đúng bởi ý hệ phóng ra từ suy nghĩ ý nghĩ khéo léo, khôn lanh. Và hành động dựa theo uy quyền nào dù là tôn giáo, chính trị hay uy quyền của riêng bạn dựa trên kinh nghiệm và kiến thức riêng đó cũng không phải hành động đúng. Hãy hiểu hết chúng bởi nếu hành động mình dựa trên kinh nghiệm riêng kinh nghiệm rất giới hạn và bạn luôn đòi hỏi kinh nghiệm nhiều thêm, lớn thêm tức là cảm giác nhiều thêm, không phải kinh nghiệm. Chữ 'kinh nghiệm' nghĩa là trải qua, chấm dứt việc gì. Và hành động dựa trên kết luận cũ dù đúng dù giá trị bao nhiêu, vẫn là cũ và vậy nên vẫn giới hạn trong thời gian. Nếu hành động dựa trên kết luận tương lai ý hệ tương lai hay lý tưởng tương lai cũng không phải hành động đúng bởi bạn phóng ra lý tưởng điều bạn sẽ là, hay xứ sở bạn sẽ là hay nhóm bạn sẽ là và hành động theo điều sẽ là ấy vậy bạn không hành động gì cả. Hành động là làm việc gì ngay không lệ thuộc quá khứ hay tương lai.
29:05 This is really quite fascinating and tremendously interesting if I may use these words which are not the correct words but it doesn't matter for the moment to find out for oneself: is there an action totally devoid of time? You understand? Time being the past with all my memories, knowledge experience, stored up in the brain as memory and acting according to that memory which is the past acting in the present or the past, which has had so many experiences so many failures, so many anxieties, fears, sorrows projects something in the future as ideological what should be, how happy it would be and act according to that, which again is non-action. Đó thực sự vô cùng thích thú và mãnh liệt nếu có thể dùng mấy chữ ấy, tuy không đúng lắm nhưng không quan trọng gì lúc này tìm ra cho chính mình: có chăng hành động không có thời gian? Hiểu không? Thời gian là quá khứ với mọi ghi nhớ, kiến thức kinh nghiệm, lưu lại trong não như ký ức và hành động theo ký ức ấy tức là quá khứ hành động trong hiện tại hay quá khứ, có quá nhiều kinh nghiệm nhiều thất bại, nhiều âu lo, sợ hãi, đau buồn phóng điều gì vào tương lai như lý tưởng điều sẽ là, có lẽ hạnh phúc lắm và hành động theo, cũng là không hành động.
30:31 Right? At least let's meet together intellectually then if you understand that intellectually then you can go still deeper into it at least we can understand each other at that level which is very limited. Phải không? Ít nhất mình gặp nhau trên trí óc nếu bạn hiểu bằng trí rồi bạn có thể tìm hiểu sâu hơn ít ra chúng ta hiểu nhau ở mức độ này tuy rất giới hạn.
30:53 Then: is there an action in daily life in our daily relationship with each other intimate or not intimate, sexual or not sexual is there an action which will be holistic, whole which is not dependent on time, on environment, on circumstances? So we are challenging: is there such an action? Or we only know action based on the past, or on the future. We don't know any other action and we accept such action it is much more convenient, more comfortable easy to accept such action. So we are challenging each other to find out if it is possible to live a life of correct action which is not dependent on environment on circumstances, on the past, or on the future. You understand? This is the most difficult thing to find out. When you want to find out such an action if there is such an action thought immediately begins to operate. Thought says 'Is there such a thing?' 'I must enquire' So thought is the past - isn't it? Thought is the outcome of memory thought is the result of your experience accumulated knowledge and from that arises memory and then from the reaction of that memory is thinking. That is simple, very simple if you go into it. It is not complicated. So when there is such a challenge as saying: is there action which is not dependent on the past or the future, or on environment, circumstances then thought begins to operate. Right? That is what you are doing. Then thought says, 'I must find out such action' Since thought cannot find such action, you say that's impossible. You are following all this? We are all together in this, or am I talking to myself? I can do that in my room. But I don't, anyhow, but so. Rồi: có chăng hành động trong đời sống hàng ngày trong quan hệ nhau hàng ngày thân hay không thân, tình dục hay không tình dục có chăng hành động toàn thể, hoàn toàn không lệ thuộc thời gian, hoàn cảnh, tình huống? Vậy chúng ta thách thức: có chăng hành động ấy? Hay chúng ta chỉ biết hành động theo quá khứ, tương lai. Chúng ta không biết hành động khác và chấp nhận hành động ấy quá thoải mái, quá dễ chịu, dễ dàng chấp nhận hành động ấy. Vậy chúng ta thách thức nhau để tìm xem có thể nào sống một đời với hành động đúng không lệ thuộc hoàn cảnh tình huống, quá khứ, hay tương lai. Hiểu không? Đó là điều khó nhất phải tìm ra. Khi bạn muốn tìm ra hành động ấy có hành động ấy không suy nghĩ bắt đầu làm việc ngay. Nó nói 'Có chăng điều ấy?' 'Tôi phải tìm' Vậy suy nghĩ là quá khứ - phải không? Suy nghĩ là kết quả của ghi nhớ là kết quả của kinh nghiệm kiến thức tích luỹ và từ đó ký ức nổi lên và từ phản ứng của ký ức ấy là suy nghĩ. Nó đơn giản, rất đơn giản nếu bạn tìm hiểu. Không phức tạp đâu. Vậy khi có một thách thức nói rằng: có chăng hành động không thuộc quá khứ hay tương lai, hay hoàn cảnh, tình huống suy nghĩ bắt đầu hoạt động. Phải không? Bạn đang làm đó. Rồi nó nói, 'Tôi phải tìm ra hành động đó' Bởi suy nghĩ không thể tìm ra hành động ấy, bạn nói không thể. Theo kịp không? Mình cùng đến đây chứ, hay tôi nói với tôi? Tôi có thể làm vậy. Nhưng dù sao, tôi không...thế.
34:26 So action based on thought is limited because thought in itself is a broken up thing, a fragment limited because it is based on knowledge and knowledge however much you may accumulate however much you may accumulate facts expanding knowledge over and over expanding constantly, it is still limited. That is obvious again. Perhaps not to the people who advocate the ascent of man through knowledge because that is their particular form of conclusion. But when one sees actually, in daily life how knowledge is so extraordinarily limited you may have technological knowledge, and you must have and to that knowledge more can be added it can be constantly expanded but is there the accumulation of psychological knowledge from which action takes place? You understand? Are we All right. Nên hành động theo ý nghĩ là giới hạn bởi chính ý nghĩ là vỡ vụn, từng mảnh giới hạn bởi nó dựa trên kiến thức.. và kiến thức dù bạn tích luỹ bao nhiêu dù bạn tích luỹ sự kiện bao nhiêu mở rộng kiến thức thêm mãi thêm mãi, nó vẫn giới hạn. Điều đó cũng dĩ nhiên. Có lẽ không với những người ủng hộ con người tiến lên qua kiến thức bởi đó là kiểu kết luận của riêng họ. Nhưng khi nhìn thực trong đời sống hàng ngày kiến thức vô cùng giới hạn bạn có thể có kiến thức kỹ thuật, và phải có và kiến thức ấy luôn được bổ sung nó có thể thêm mãi nhưng có chăng tích luỹ kiến thức tâm lý rồi từ đó hành động? Hiểu không? Chúng ta... Được thôi.
36:14 One has accumulated knowledge, psychologically. I have been hurt many years ago as a boy, or a girl, I have been hurt. And that hurt has become my knowledge it is there inside my skin. And I act according to that knowledge, which is I resist I isolate myself in order not to be hurt more. And so there is constant division between me and another to prevent being further hurt. This is a common fact again. So I act according to that knowledge. I may see the irrationality of it. I may go to psychologists. I may do all kinds of things about it but the wound is still there and that wound is responding all the time. So I am acting according to a past incident whether that past incident is pleasurable or painful is irrelevant but it is the past event, which is my knowledge. I have had a lovely afternoon - that becomes my knowledge. I am going to have a marvellous day tomorrow and again, you follow? - this whole process is based on the accumulative process of experience, desire and pleasure. Bạn tích luỹ kiến thức, về tâm lý. Tôi bị tổn thương nhiều năm trước là bé trai, bé gái, tôi bị tổn thương. Và tổn thương ấy trở thành kiến thức nó ở bên trong tôi. Và tôi hành động theo kiến thức ấy, tức là chống lại tôi cô lập mình để không bị tổn thương nữa. Và vậy là luôn có phân cách giữa tôi và người khác để khỏi bị tổn thương thêm. Đó cũng là sự kiện chung. Vậy tôi hành động theo kiến thức ấy. Tôi có thể thấy nó vô lý. Tôi có thể đến nhà phân tâm. Tôi có thể làm đủ thứ về nó nhưng vết thương vẫn còn đó và vết thương ấy luôn phản ứng. Vậy là tôi hành động theo sự cố cũ dù sự cố cũ là dễ chịu hay đau đớn hay không liên quan nhưng đó là sự kiện cũ, tức kiến thức. Tôi có buổi chiều đáng yêu - nó trở thành kiến thức. Tôi sẽ có một ngày mai tuyệt vời và nữa, kịp không? - cả tiến trình ấy dựa trên tiến trình tích luỹ kinh nghiệm, ước muốn và thú vui.
38:26 So is there an action which is totally independent of all this? You understand my question? To enquire into that, the operation of thought must be understood because you can't stop thinking. If you force, as many people do through meditation which is not meditation, try to control thought shape thought, then they have divided themselves into the thinker who is superior and thought, inferior and so the superior tries to control the inferior - you know all this. So is there a way of an action which is totally divorced from all this? We are challenging you I am challenging you and you are challenging me together we are in a state of being challenged. Vậy có chăng hành động hoàn toàn không lệ thuộc chúng? Bạn hiểu câu hỏi không? Tìm hiểu nó, hoạt động của suy nghĩ phải được hiểu bởi bạn không thể dừng suy nghĩ. Nếu bạn ép, nhiều người làm vậy qua thiền định đó không phải thiền định, cố gắng kiểm soát ý nghĩ, định hình ý nghĩ, rồi họ tự phân ra thành người suy nghĩ bên trên và ý nghĩ ở dưới và vậy là kẻ trên cố kiểm soát người dưới - bạn biết cả. Vậy có chăng cách hành động hoàn toàn rời bỏ mọi thứ ấy? Chúng ta thách thức bạn tôi thách thức bạn và bạn thách thức tôi chúng ta cùng ở trạng thái bị thách thức.
39:57 Perhaps if you have challenged sufficiently deeply and earnestly and with all your being then you will find an answer, which is, I will tell you but we are discussing this together we are sharing this together therefore I am not telling you and you are not accepting it because then it becomes futile then we might just as well go to some guru. But whereas if you can discover this for yourself then you are free - you understand? You have understood action in all its full meaning and its depth and the beauty of action. We say - the speaker says there is such an action devoid completely from the past or the future from environment, from circumstances. It is to have an insight into the total movement of thought as it expresses itself in the environment, circumstances past and future, which is to have insight into action. That is, insight is not the response of memory. Right? Hasn't it ever happened to you, suddenly you say 'I have understood it'? without words, without gestures, without circumstances without the past, you suddenly feel by Jove, I've got it. And that is irrevocable, it is ultimate truth you can't say, well I have got it, next day I have lost it. Có thể, nếu bạn thách thức đủ sâu và kiên trì và với tất cả con người rồi thì bạn sẽ có câu trả lời, tôi sẽ nói nhưng chúng ta cùng thảo luận chúng ta cùng chia sẻ nên tôi sẽ không nói và bạn sẽ không chấp nhận nó bởi vì sẽ thành vô ích cũng y như chúng ta đến đạo sư nào. Nhưng trái lại nếu bạn khám phá cho mình bạn tự do - hiểu không? Bạn đã hiểu hành động với đầy đủ ý nghĩa với chiều sâu và vẻ đẹp của hành động. Chúng ta nói - người nói nói có hành động ấy hoàn toàn thoát khỏi quá khứ hay tương lai tình huống, hoàn cảnh. Đó là cái nhìn tỏ sáng vào toàn bộ vận hành của ý nghĩ khi nó phơi bày ra hoàn cảnh, tình huống quá khứ và tương lai, tức sáng suốt trong hành động. Tức, sáng suốt không phải đáp ứng từ ký ức. Phải không? Chưa từng xảy ta khi thình lình bạn nói... 'Tôi hiểu rồi' sao? không chữ nghĩa, cử chỉ, hoàn cảnh không quá khứ, bất ngờ bạn thấy, à, tôi hiều rồi. Và không thể chối bỏ, đó là sự thật tối hậu bạn không thể nói, tôi hiểu rồi, hôm sau tôi mất nó.
42:25 So we are going to find out together the meaning of this word 'insight'. To have an insight into something is not personal is not based on some ideological conclusions, memories, remembrances. One must be free of that to have an instant insight into something. One must be free of knowledge to have immediate perception. This is not something extravagant, exotic, or rather emotional but actual. Where, if you have ever had this kind of immediate understanding and therefore immediate action that immediate understanding demands immediate action irrelevant of time. Hasn't it happened? It happens, obviously but then thought says, 'I have had that insight I have had that strange deep perception nd therefore from that immediate action but I wish it would continue all the time'. You understand? I want that insight, that immediate perception immediate understanding, to continue. When you say it must continue you have already begun the whole movement of thought. I wonder if you see this. Insight, the quick perception of something is instantaneous and finished there. You can't carry it over. Whereas thought demands that it should be carried over therefore prevents the next insight. I wonder if you get all this. Vậy chúng ta sẽ cùng tìm xem ý nghĩa của chữ 'sáng suốt'. Sáng suốt điều gì không phải thuộc cá nhân không dựa trên vài kết luận ý hệ, ký ức, nhớ lại. Bạn phải bỏ mọi thứ đó để có sáng suốt tức thì điều gì. Bạn phải bỏ kiến thức để có nhận thức ngay. Đây không phải điều gì vô lý, kỳ cục, hay khá cảm xúc mà là thực tế. Nơi đâu, nếu bạn có kiểu thấu hiểu tức thì ấy liền có hành động tức thì hiểu tức thì đòi hỏi hành động tức thì không thời gian. Nó xảy ra chưa? Xảy ra, dĩ nhiên nhưng khi suy nghĩ nói, 'Tôi có thấu hiểu ấy tôi có nhận thức lạ lùng sâu sắc ấy và vậy là từ hành động tức thì nhưng tôi muốn nó luôn tiếp tục'. Hiểu không? Tôi muốn sáng suốt ấy, nhận thức ngay ấy thấu hiểu liền kia, tiếp tục. Khi bạn nói nó phải tiếp tục bạn đã bắt đầu cả chuyển động suy nghĩ. Bạn có thấy vậy không. Sáng suốt, nhận thức nhanh điều gì là tức thì và chấm dứt ở đó. Bạn không thể mang nó đi. Trong khi suy nghĩ muốn mang nó theo vậy là cản trở sáng suốt kế tiếp. Bạn hiểu hết không.
45:04 Have we understood something of this because it is very important because from this we can go into something further where quick insight is demanded so that you never have to struggle, never have to have conflict. Because when you are acting upon insight it is an irrevocable truth. It is not intuition. Don't go away We are using the word carefully. People have intuitions, which is, they desire project and you know all that kind of ugly stuff. This is insight. Quick perception and action is not personal therefore it is whole, it is holistic. And our actions are never whole. We do something, regret 'I wish I hadn't done that' or we have done something that gives us pleasure and we want more of that action. So whereas insight is something which is quite simple but to have such an insight into things one must have a quick mind, not a dull mind not a mind that is frightened or a mind where thought says 'If I do that what will happen? I might regret it, or there might be failure it might bring about hurt to others and to myself' and so action is never total, complete, whole. Whereas action which is born out of insight immediate perception, has no regrets because it is actual it is the only action. Chúng ta có hiểu gì về nó không bởi nó rất quan trọng bởi từ đây có thể tìm hiểu gì đó xa hơn nơi đòi hỏi sáng suốt tức thì mà không hề phải tranh đấu, không bao giờ phải xung đột. Bởi khi hành động với sáng suốt, đó là sự thật tuyệt đối. Không phải trực giác. Đừng bỏ đi... chúng ta dùng chữ cẩn thận. Mọi người có trực giác, tức là, họ muốn nghĩ ra, và bạn biết mọi thứ tầm phào. Đây là sáng suốt. Nhận thức nhanh và hành động không cá nhân nên nó là tổng thể, trọn vẹn. Và hành động chúng ta không hề trọn vẹn. Chúng ta làm điều gì, hối tiếc... 'Tôi đã muốn không làm thế' hay chúng ta làm việc gì đem lại niềm vui và chúng ta muốn làm thêm nữa. Trong khi sáng suốt là điều gì rất đơn giản nhưng sáng suốt việc gì phải có trí óc nhanh nhạy, không trơ lì không phải trí óc sợ sệt hay trí óc suy nghĩ nói 'Nếu làm vậy điều gì sẽ xảy ra? Có thể hối tiếc, hay có lẽ thất bại có thể làm tổn thương ai khác và cả tôi' nên hành động không hề trọn vẹn, tổng thể. Trong khi hành động do sáng suốt nhận thức ngay, không có hối tiếc bởi nó thực tế là hành động duy nhất.
47:38 Now bearing that in mind perhaps even intellectually do you have a quick perception of what is the whole nature and structure of authority? Authority of books, authority of professors authority of scientists, authority of the religious priests and so on and so on. Or your own experience, which has become your authority. To have an immediate insight into it then you are free totally of all authority. Then you don't have to fight and struggle to say 'I accept this authority, I don't accept that authority. The authority of my guru is marvellous but I reject the authority of the priest'. They are exactly the same thing. Nên nhớ rằng có lẽ dù bằng trí óc bạn có nhận thức nhanh toàn bộ bản chất và cấu trúc uy quyền là gì chưa? Uy quyền của sách vở, của giáo sư uy quyền của nhà khoa học, uy quyền của các giáo sĩ và v.v.., v.v.. Hay kinh nghiệm riêng, nó trở thành uy quyền. Có sự thấu suốt tức thì bạn liền thoát khỏi mọi uy quyền. Rồi thì bạn không cần phải đấu tranh để nói... 'Tôi chấp nhận uy quyền, tôi không chấp nhận uy quyền. Uy quyền của đạo sư tôi là tuyệt vời nhưng tôi từ chối uy quyền của thầy tu'. Họ cũng y như nhau thôi.
48:58 So in discussing, in being challenged and challenging each other, are you free of authority? There is the authority of the policeman there is the authority of the law the authority of the surgeon that perhaps has its right place but is there psychological authority of a belief, of a dogma of a conclusion, of an ideology, the Communist, Socialist or whatever authority, religious, inwardly? If you have then you will never find out what is right action obviously. Right? Vậy khi thảo luận, trong thách thức và thách thức nhau, bạn có bỏ uy quyền? Có uy quyền của cảnh sát có uy quyền của luật pháp uy quyền của bác sĩ có lẽ ở đúng vị trí nhưng có chăng uy quyền tâm lý của niềm tin, giáo điều kết luận, ý hệ, Cộng sản, Xã hội hay uy quyền gì khác, tôn giáo, bên trong? Nếu có bạn sẽ không bao giờ tìm ra hành động đúng là gì dĩ nhiên. Phải không?
49:54 So in enquiring step by step into this are you actually if I may most respectfully ask, free of authority including the authority of this person sitting on the platform at this moment? If you are not find out why you accept authority inwardly. Objectively you need authority. Right? You can't drive on the right hand side in England you would have accidents. If you reject authority of some State laws you will be punished and so on and so on there authority has its right place. But inwardly, deeply, not to have any form of authority. Vậy tìm hiểu từng bước việc này bạn có thực sự nếu có thể, xin kính trọng yêu cầu, bỏ uy quyền kể cả uy quyền của người ngồi trên sàn đây ngay lúc này? Nếu không tìm xem tại sao bạn chấp nhận uy quyền bên trong. Khách quan, bạn cần uy quyền. Phải không? Bạn không thể lái xe bên tay phải ở Anh bạn sẽ gây tai nạn. Nếu từ chối uy quyền của luật lệ Quốc gia bạn sẽ bị phạt và v.v.., v.v.. ở đó uy quyền có vị trí riêng. Nhưng bên trong, sâu thẳm, không có kiểu uy quyền nào.
51:15 Then we can proceed to enquire into why human beings live constantly in a state of fear. Right? Shall we go into that? Why you as a human being who is the representative of all humanity right? - I wonder if you realise that. That you as a human being represent the entire human mind because you suffer, you are uncertain you are caught in certain beliefs or you are conditioned, you are British you are French, you are German, or this or that and you believe in this Jesus or Christ or somebody else doesn't believe in that and you are a Hindu, a Muslim, you follow? So are you aware that in your relationship in your daily activity, there is a sense of great fear. Right? Is one aware of it? If one is, then to have a - now look: if you have fear the natural response I won't call it natural - the irrational response is to cultivate courage, whatever that may mean or to run away from it or rationalise it - why shouldn't I be afraid it is natural and so on and so on. Or you identify your fear and yourself yourself and fear are one there is not you separate from fear so that fear which is you identifies itself with something greater and says in that surrender to the greater I have lost fear. We have played all these kind of games for centuries. And we still have fear, at the end of a million years every human being right through the world has some kind of fear. Now to have a quick insight into it and therefore be totally free from it. Is that possible? Because fear is the most dreadful thing, it makes you you know all the rest of it, what the result of fear is neuroticism of every kind escape into various forms of entertainment religious and otherwise rationalising fears and accepting fear as part of our daily existence. Rồi thì chúng ta có thể tiếp tục tìm tòi tại sao con người luôn sống trong trạng thái sợ hãi. Phải không? Sẽ tìm hiểu chứ? Tại sao như bạn đây là đại biểu cho cả nhân loại phải không? - bạn có hiểu không? Rằng bạn là con người đại biểu cho cả nhân loại bởi bạn đau khổ, bạn bất an bạn kẹt trong niềm tin hay bị qui định, bạn là người Anh bạn là người Pháp, người Đức, hay này khác và bạn tin Giê su hay Ky tô hay ai khác không tin thế và bạn là Hin đu, Hồi, theo kịp không? Vậy bạn có nhận ra trong quan hệ trong hoạt động hàng ngày, có cảm giác sợ hãi lớn lắm. Phải không? Bạn có thấy không? Nếu vậy, bạn có - xem nào: nếu bạn sợ, đáp ứng tự nhiên tôi không gọi là tự nhiên - đáp ứng vô lý ấy là vun đắp can đảm, hay gọi gì gì đó hay bỏ chạy trốn hay biện minh - tại sao tôi không nên sợ nó là tự nhiên, v.v.., v.v.. Hay bạn đồng hóa sợ hãi với chính bạn bạn và sợ là một không có phân chia bạn với sợ sợ hãi ấy là bạn và đồng hóa nó với điều gì lớn hơn và nói phú thác cho cái lớn hơn kia tôi hết sợ. Chúng ta chơi mọi trò ấy đã bao thế kỷ. Và chúng ta vẫn sợ, đến tận cả triệu năm mỗi người ngay trong thế giới này có kiểu sợ nào đó. Nào, thấu hiểu nhanh nó xem và thế là hoàn toàn thoát nó. Có thể không? Bởi sợ hãi là điều đáng sợ nhất, nó làm bạn bạn biết cả mà, hậu quả của sợ là gì rối loạn thần kinh mọi kiểu chạy trốn vào nhiều loại giải trí tôn giáo và khác nữa nguỵ biện sợ hãi và chấp nhận như một phần của đời sống.
55:05 Now we are asking: is it possible to have an insight into the whole nature and structure of fear and be free of it? Don't you want to know if you can be free of fear? Or do you accept, as we accept so many things, as a part of life? If you don't accept it as part of life then what is the nature of fear? What is the root of fear? What is the substance, the structure, the whole movement of fear? Not only fear of one's wife or husband, girl - you know, fear in its entirety, not one particular form of fear. Don't you want to find out? In the sense, don't you want to give your mind your thought, your being, your whole energy to find out whether it is possible to eradicate totally fear? Giờ chúng ta hỏi: có thể nào thấu suốt vào toàn bộ bản chất và cấu trúc sợ hãi và thoát khỏi nó? Bạn không muốn biết xem có thể bỏ sợ không à? Hay chấp nhận, như nhiều việc khác, là một phần cuộc sống? Nếu bạn không chấp nhận như vậy thì bản chất sợ hãi là gì? Gốc sợ là gì? Chất liệu, cấu trúc, cả chuyển động sợ là gì? Không phải chỉ sợ vợ hay chồng, bạn gái - bạn biết, sợ toàn thể, không chỉ hình thức sợ riêng nào. Bạn không muốn tìm sao? Trong ý nghĩa bạn không muốn đem cả trí óc suy nghĩ, con người, hết năng lực để tìm tòi xem có thể nào bứng gốc toàn bộ sợ hãi?
56:57 Fear has many forms one of the major factors of fear is attachment attachment to a person, attachment to an ideal to a belief, attachment to a piece of furniture you know what attachment is. And where there is attachment there is inevitably the fear of losing. And is it possible to exist without isolating, without attachment? You understand my question? Is it possible for a human being who has lived ten thousand years and more lived always in fear as part of his life from the caveman till now is it possible to uncondition himself from fear? As we said, one of the factors of fear is attachment. To find out if one is attached, not avoid it find out to see if one is attached to something to your guru, to your knowledge, to your furniture to your friend, to your wife, girl, boy or whatever it is attached to your country. Where there is attachment there is jealousy there is possessiveness there is a sense of identifying oneself with something else. And when there is that attachment and identification there is always uncertainty. These are facts, aren't they? No? Sợ có nhiều hình thức một tác nhân chính của sợ là bám víu bám víu ai đó, bám víu lý tưởng niềm tin, bám ví món nội thất nào bạn biết bám víu là gì. Và ở đâu có bám víu dĩ nhiên nơi đó có sợ mất. Và có thể nào sống mà không cô lập, không bám víu? Bạn hiểu câu hỏi không? Có thể nào con người sống mười ngàn năm hay hơn luôn sống với sợ hãi như một phần đời từ người hang động đến nay có thể nào hắn thoát qui định khỏi sợ hãi? Như đã nói, một tác nhân của sợ là bám víu. Tìm xem bạn có bám víu, không phải bỏ nó tìm xem bạn có bám víu điều gì vào đạo sư, kiến thức, tủ bàn vào bè bạn, vợ, con, hay gì gì bám vào xứ sở. Nơi có bám víu tất có ghen tị có chiếm hữu có cảm giác đồng hóa mình với vật gì khác. Và khi có bám víu và đồng hóa luôn có bất an. Đó là sự kiện, phải không? Không à?
59:33 So can you be free of attachment not tomorrow or when you are on the deathbed then of course it is very simple to be detached! (Laughter) You can't argue with death. But now living your daily life to be free of every form of attachment without becoming isolated, which again breeds fear. I may detach myself from this and from everything else and suddenly feel I am lonely sense of emptiness and being frightened of that emptiness begin again being attached, not to a person, but to some marvellous ideal. All that, in every form of attachment brings fear. A man or a woman who really enquires and demands, challenges himself whether you can ever be free of fear then we have to have a quick insight into the whole nature of attachment. Have you, as we are talking, exploring with each other have your got this feeling, this insight this immediate perception of the whole nature of attachment and its structure with all the complications involved in it, see it instantly. And when you see it in all its totality it is finished. It doesn't mean you become callous. It doesn't mean you become isolated. On the contrary: you are a free human being who is no longer held down by fear. Right? That is only one expression of fear. Perhaps the deepest expression of fear of losing what you have. Actually you have nothing but that is irrelevant. Vậy bạn có thể bỏ bám víu không ngày mai hay khi bạn chết trên giường vậy thì dĩ nhiên rất dễ dàng từ bỏ! (Cười) Bạn không thể tranh cãi với cái chết. Nhưng hiện đang sống hàng ngày thoát khỏi mọi kiểu bám víu mà không thành cô lập, đó lại sinh ra sợ hãi. Tôi có thể lìa khỏi nó và mọi cái khác và hốt nhiên tôi cảm thấy cô đơn cảm giác trống vắng và sợ trống vắng ấy nên bắt đầu bám víu lại, không phải ai, mà là lý tưởng tuyệt vời nào. Mọi cái đó, mọi kiểu bám víu sinh ra sợ hãi. Người thực sự tìm tòi và đòi hỏi, thách thức chính mình xem có thể thoát khỏi sợ hãi rồi thì phải tỏ suốt nhanh chóng toàn bộ bản chất của bám víu. Khi đang nói đây, cùng thám hiểm, bạn có cảm giác ấy, cái nhìn thấu ấy nhận thức tức thì toàn bộ bản chất của bám víu và cơ cấu nó với cả phức tạp dính trong đó, thấy ngay. Và khi bạn thấy nó toàn thể, nó chấm dứt. Không nghĩa là bạn vô cảm. Không nghĩa là bạn cô lập. Ngược lại: bạn là người tự do không còn dính gì với sợ hãi. Phải không? Đó chỉ là một biểu hiện của sợ hãi. Có lẽ biểu hiện sâu nhất của sợ hãi là mất gì mình có. Thực sự bạn không gì là không liên quan.
1:02:33 So what is the root of all this fear? You see most of us are inclined to trim the branches of fear. Right? I am afraid of this thing therefore let me get rid of it or let me go to somebody who will help me to be free of fear of that particular expression of fear the psychologist, the priest, the analyst the latest gurus and all that business. But we are not concerned with the trimming of the tree of fear but rather to uncover the root of fear so that when you see the root of it and have a depth of understanding of the root then if you have such an understanding and this is an insight, then fear disappears completely you are no longer afraid psychologically. Physically it is a different matter. Physically one must be careful one must be rational, sane unless you are extraordinarily neurotic then that is a different matter. But physically one must be watchful of danger as you would be watchful of a precipice as you would be watchful of a dangerous animal and perhaps human beings are becoming more and more dangerous than any animal. So one has to be watchful of human beings the terrorists, the politicians are there any politicians here? (Laughter) And very watchful of gurus (laughter) and so on and on and on. Vậy đâu là gốc sợ hãi? Bạn thấy đa số có khuynh hướng tỉa cành sợ hãi. Phải không? Tôi sợ việc này nên hãy để tôi bỏ nó hay để tôi đến ai đó giúp tôi thoát sợ hãi biểu hiện sợ hãi nào đó nhà tâm lý, thầy tu, phân tâm đạo sư mới nhất và đủ mọi việc. Nhưng chúng ta không quan tâm đến tỉa cành cây sợ hãi mà là nhổ gốc sợ hãi nên khi bạn thấy gốc của nó và có thấu hiểu sâu sắc gốc rễ ấy nếu bạn thấu hiểu như thế và sáng suốt ấy, sợ hãi liền biết mất hoàn toàn. bạn không còn sợ hãi tâm lý nữa. Vật lý là vấn đề khác. Vật lý bạn phải cẩn thận phải hợp lý, tỉnh táo trừ khi bạn quá loạn thần kinh thì đó là vấn đề khác. Nhưng vật lý bạn phải dè chừng nguy hiểm như khi bạn thấy vực sâu như khi bạn thấy thú dữ và có lẽ con người trở nên ngày càng nguy hiểm hơn thú. Nên bạn phải dè chừng con người khủng bố, chính trị gia có chính trị gia ở đây không? (Cười) Và thật cảnh giác các đạo sư (cười) và v.v..
1:05:04 So one understands the watchfulness, the danger - physical. But what is the root of psychological fear? Please challenge, ask yourself. Don't accept my challenge. Ask yourself what is the root of all this. Don't say 'I don't know' and just leave it like that, or draw some conclusion. If you do, it will prevent you from finding out the root of it. If you say, 'I really don't know what the root of fear is', then you start with humility. Then you say, 'I really don't know but I am going to find out'. But if you start with arrogance of saying 'I can solve it. I know, I have all the facts about fear' then you are starting with a conclusion with a sense of hope which doesn't mean you must be in despair to ask it but if you are really deeply concerned with the nature and the structure of fear at its very depth what is the root of fear? Those of you who have read or heard the speaker before don't say 'Yes, I know it'. That is a cheap trick. Because you have heard somebody tell you that and that may be the truth but it is not yours it is not the truth, it is somebody else's. There is no your truth or my truth but if you accept a statement made by somebody like this person and say 'Yes, I have heard that before but it hasn't got rid of my fear' then language is driving you. You understand? Language is driving you. Language is using you. But if you are free of what you have heard before but actually demand now as you are sitting there, to find out what is the essence, the root, the basis of all fear then as you don't know you come to it afresh you come to it with a certain sense of curiosity to find out. But if you come to it already with some conclusion there is no possibility of your understanding the root of it. Bạn nên hiểu sự cảnh giác, nguy hiểm - vật lý. Nhưng gốc rễ sợ hãi tâm lý là gì? Hãy thách thức, hỏi chính mình. Đừng chấp nhận thách thức của tôi. Hãy hỏi mình gốc của mọi thứ đó là gì. Đừng nói 'Tôi không biết' và bỏ mặc nó, hay rút ra kết luận nào. Nếu thế, nó sẽ ngăn cản bạn tìm ra gốc rễ. Nếu nói, 'Tôi thực không biết gốc sợ là gì', là bạn bắt đầu với khiêm tốn. Rồi bạn nói, 'Tôi thực không biết nhưng tôi sẽ tìm'. Nhưng nếu bắt đầu với kiêu ngạo, 'Tôi có thể giải quyết nó. Tôi biết, tôi có mọi sự kiện về sợ hãi' là bạn bắt đầu với kết luận với cảm giác hy vọng không nghĩa là bạn phải thất vọng mà hỏi nhưng nếu bạn thực sự quan tâm đến bản chất và cấu trúc sợ hãi ở tận chiều sâu gốc sợ hãi là gì? Nhiều bạn đã đọc hay nghe người nói từ trước đừng nói 'Vâng, tôi biết'. Đó là trò đùa thôi. Bởi bạn nghe ai nói việc đó và có thể là sự thật nhưng không phải của bạn đó không phải sự thật, nó của người khác. Không có sự thật của tôi hay của bạn nhưng nếu chấp nhận câu nói của ai khác, như kẻ này và nói 'Vâng, tôi đã nghe rồi mà không bỏ được sợ hãi' vậy là chữ thôi thúc bạn. Hiểu không? Ngôn ngữ đẩy bạn. Chữ nghĩa dùng bạn. Nhưng nếu bạn thoát mọi điều đã nghe trước và thực sự đòi hỏi như bạn đang ngồi đây, tìm tòi cái gì là nền tảng, gốc rễ, cơ bản của mọi sợ hãi khi không biết bạn đến với nó mới tinh bạn đến với nó với cảm giác tò mò tìm kiếm. Nhưng nếu bạn đến với nó với kết luận cũ không thể nào bạn hiểu gốc rễ nó được.
1:08:32 So let's find out together, afresh what is the root of this whole nature and the structure of fear. When you want to find out, if you have a motive that is, 'I must be free of fear' - which is a motive then that motive gives a direction to your enquiry. So the motive which gives a direction prevents you from enquiring. This is simple, isn't it? If I have a motive in order to enquire into fear because I want to get rid of fear then I have already given a direction to it. Right? Because my desire is to get rid of it not to understand the nature and the structure and the depth of fear. I want to get rid of the word 'fear'. So the word 'fear' is driving us. You understand? Whereas if you look at it if you are free of the word and say 'What is this fear which I have lived with for so long?' Vậy hãy cùng tìm xem, mới tinh gốc rễ của cả bản chất và cấu trúc sợ hãi là gì. Khi bạn muốn tìm, bạn sẽ có động cơ nghĩa là, 'Tôi phải thoát sợ' - đó là động cơ rồi động cơ ấy cho bạn hướng tìm tòi. Vậy là động cơ cho bạn hướng lại ngăn cản tìm tòi. Đơn giản thế, phải không? Nếu tôi có động cơ để tìm kiếm sợ hãi bởi tôi muốn thoát sợ tôi đã có hướng đến đó. Phải không? Bởi ước muốn là thoát khỏi nó chứ không để hiểu bản chất, cấu trúc và chiều sâu của sợ. Tôi muốn bỏ chữ 'sợ'. Vì chữ 'sợ' thôi thúc chúng ta. Hiểu không? Trái lại nếu bạn nhìn nó nếu bạn rời chữ nghĩa và nói... 'Sợ là gì mà tôi lại sống với nó quá lâu?'
1:10:01 What is it? Is it time? time being yesterday, today and tomorrow sun setting, sun rising. Which is, is fear the result of time? Something happened which you are fearful of a year ago or yesterday and that fear of that incident remains and that memory of that thing is called fear. You are following all this? The memory of that incident which took place a year ago or yesterday has left a certain remembrance and that remembrance says there is fear. Right? So recollection of a word called fear we say, that is fear. Whereas we are trying to find out being free of the word, what is the essence of it. Are you following all this? Is this getting too tiresome all this? Tant pis. What is the root of it? I say to myself because I am a very serious person and I have got plenty of energy I must find it out because I don't want to live with fear. It is too absurd, too illogical, irrational. What is the essence of it? Is it time? It is partly that, time. And also is thought creating fear? You understand? Nó là gì? Nó là thời gian? thời gian là hôm qua, hôm nay và ngày mai mặt trời lặn, mặt trời mọc. Tức là, sợ là kết quả của thời gian? Điều gì xảy ra mà bạn sợ cả năm qua hay hôm qua và sợ về sự cố ấy lưu lại và ký ức về việc ấy gọi là sợ. Bạn theo kịp hết không? Ký ức về sự cố ấy đã xảy ra một năm qua hay hôm qua đã bỏ lại vài ghi nhớ và nhớ lại đó gọi là sợ. Phải không? Nên nhớ lại chữ sợ, chúng ta nói, đó là sợ. Trái lại chúng ta cố tìm xem bỏ qua chữ nghĩa, gốc nó là gì. Bạn theo kịp cả chứ? Có quá chán với mấy thứ này? Tệ thật. Gốc nó là gì? Tôi nói với tôi bởi tôi quá nghiêm túc và có nhiều năng lực tôi phải tìm xem bởi tôi không muốn sống với sợ. Quá kỳ cục, vô lý, phi lý. Gốc nó là gì? Là thời gian? Một phần nó, thời gian. Và cả suy nghĩ sinh ra sợ? Hiểu không?
1:12:40 So time, thought. I have understood more or less the nature of time time externally, time inwardly, psychologically: I will be, I am not, I will be or I should be, whereas I am not. The 'should be' is the movement of time. Right? I wonder if you are This is important, you are following all this? Vậy thời gian, suy nghĩ. Ít nhiều tôi đã hiểu bản chất thời gian thời gian bên ngoài, thời gian bên trong, tâm lý: tôi sẽ là, tôi không là, tôi sẽ là hay tôi nên là, trong khi tôi không là. 'Sẽ là' là chuyển động thời gian. Phải không? Không biết bạn có... Quan trọng lắm, bạn theo kịp không?
1:13:25 It is a nice morning and I hope you are enjoying this too. I hope you are having a pleasant, happy time in this enquiry as you would have a pleasant time sitting on the lawn and looking at the trees and the clouds and the warm sunshine. Buổi sáng đẹp trời và tôi hy vọng bạn cũng vui. Hy vọng bạn có thời gian dễ chịu, hạnh phúc trong tìm kiếm như khi có thời gian dễ chịu ngồi trên thảm cỏ và nhìn cây cối ngắm trời mây với nắng ắm.
1:13:55 So what is thought then? I have understood the nature of time. Now I want to understand if thought is responsible for fear. I don't know but I am going to find out. If thought is responsible I must understand the whole nature of thought. What is thinking? Thinking is the response of memory. Right? Obviously. If you had no memory at all you wouldn't think. But thinking has become very important for us. We apply thinking to everything we do. Is love a remembrance, a thought? I am not talking of sexual love, sensation, the sensuous love. I won't even call that love, it is sensation. Is love sensation? Is love a remembrance? And is thought love? You understand, I am asking all this. And what is the nature of thought? Very simply, it is based on the accumulation of knowledge gathered through experience of millennia, living which is stored up in the brain I am not a brain specialist, you can watch yourself in the brain and the memory responds to a challenge. Vậy suy nghĩ là gì? Tôi đã hiểu bản chất thời gian. Giờ tôi muốn biết suy nghĩ có trách nhiệm với sợ không. Tôi không biết nhưng tôi sẽ tìm. Nếu suy nghĩ trách nhiệm tôi phải hiểu cả bản chất của suy nghĩ. Suy nghĩ là gì? Suy nghĩ là đáp ứng của ký ức. Phải không? Dĩ nhiên. Nếu không có ký ức bạn không suy nghĩ gì. Nhưng suy nghĩ thành quá quan trọng với chúng ta. Chúng ta áp dụng suy nghĩ vào mọi việc. Phải ý nghĩ, nhớ lại là yêu thương? Tôi không nói về yêu thương tình dục, cảm giác, nhục dục. Ngay cả không gọi là yêu thương, đó là cảm giác. Phải cảm giác là yêu thương? Nhớ lại là yêu thương? Và ý nghĩ là yêu thương? Bạn biết, tôi hỏi mọi thứ đó. Và bản chất suy nghĩ là gì? Rất đơn giản, nó dựa vào kiến thức tích luỹ tập hợp kinh nghiệm hàng thiên niên kỷ, sống nó được lưu trong não tôi không phải chuyên gia não, bạn có thể nhìn mình não và ký ức đáp ứng với thách thức.
1:16:12 Now I am challenging myself: what is thinking? And so it says, 'Memory, of course'. So is memory responsible for fear? I have been hurt physically last year I remember that and I am afraid it might come back again the disease, or the pain, or whatever it is. That is thought based on an experience of last year's or yesterday's pain remembering it and being frightened of it that it mustn't happen again. All our action, all our existence, is based on thought. I don't know if you have realised this extraordinary fact: everything that we do is based on thought. There is no spontaneity that is quite a different existence, to be spontaneous. To have that spontaneity one must understand the nature of thought which has conditioned our brain our whole mental outlook, our activity. When there is an understanding immediate insight into this then there is spontaneity there is freedom. But that is quite a different matter. Giờ tôi thách thức tôi: suy nghĩ là gì? Và nó nói, 'Ký ức, dĩ nhiên'. Vậy ký ức trách nhiệm với sợ hãi. Tôi bị tổn thương vật lý năm rồi tôi nhớ lại và tôi sợ nó có thể quay trở lại bịnh tật, hay đau đớn, hay gì gì khác. Nghĩa là suy nghĩ dựa trên kinh nghiệm đau đớn năm rồi hay hôm qua nhớ lại và sợ hãi nó nó không nên xảy ra nữa. Mọi hành động, cả cuộc sống, dựa trên suy nghĩ. Không biết bạn có thấy sự kiện lạ lùng này: mọi việc chúng ta làm đều dựa trên suy nghĩ. Không có tự nhiên đó là cuộc sống hoàn toàn khác, tự nhiên. Để có tự nhiên ấy bạn phải thấu hiểu bản chất của suy nghĩ nó qui định não chúng ta hết cả nhân sinh quan, hành động. Khi thấu hiểu thấu suốt ngay việc này, liền có tự nhiên có tự do. Nhưng đó là vấn đề khác.
1:18:05 So we are asking: time, I see is partly responsible. Thought is also responsible. Is time thought? Or thought is time? You understand? They are not time and thought, separate. There is only thought which creates psychological time. Right? And therefore having gone into the depth of it understood it, not intellectually, verbally but actually seen for oneself the nature of thinking then one realises thought is basically responsible for fear. Then one says, 'How then can I stop thinking?' which is the most absurd question. You see that is part of the trick of what the gurus have brought. Which is: meditate, try to control thought, stop thought. Have you ever tried to stop thinking? If you have you will find out that the person who says 'I must stop thinking' the entity that says that, is also part of thought. He is playing a trick upon itself. Vậy hỏi: tôi thấy thời gian trách nhiệm một phần. Suy nghĩ cũng trách nhiệm. Thời gian là suy nghĩ? Hay suy nghĩ là thời gian? Hiểu chứ? Thời gian và suy nghĩ, không tách ra. Chỉ có suy nghĩ mới tạo thời gian tâm lý. Phải không? Và vậy là đã tìm hiểu chiều sâu nó hiểu nó, không phải trí óc, chữ nghĩa mà thực sự thấy cho mình bản chất của suy nghĩ rồi nhận ra suy nghĩ cơ bản có trách nhiệm với sợ hãi. Vậy hỏi, 'Làm sao có thể dừng suy nghĩ?' là câu hỏi vô lý nhất. Bạn thấy đây là một phần trò đùa các đạo sư bày ra. Tức là: thiền định, cố kiểm soát ý nghĩ, dừng suy nghĩ. Bạn có cố dừng suy nghĩ chưa? Nếu có bạn sẽ nhận ra kẻ nói 'Tôi phải dừng suy nghĩ' thực thể nói đó cũng là một phần của suy nghĩ. Hắn tự đùa với mình.
1:19:57 So if you see time is thought, time is movement, movement from yesterday, today, tomorrow. And also thought is a movement movement based on past memories, past experiences past knowledge - knowledge is always the past. So thought is basically responsible for fear. You understand? Now is the word 'fear', fear? You understand? Is the word 'fear', actual fear? Or the word is not that thing. Are you getting all too tired? You understand my question? Is the word different from the thing? Or is the word creating that thing, fear? Then the word is driving you and the word is creating the fear. Or is there fear independent of the word? Which is, the word is not the thing. Right? You understand? So have you separated the word from the thing? You understand? The tent, the marquee, the word, is not that. Right? So when you look at it can you separate the word from the thing? You understand my question? So have you separated the word from the reaction which you call fear? So which means are you aware that you are caught in the network of words? And therefore the words are driving you. So can you look at the thing without the word which means look at that thing without naming it which becomes the word. I wonder if you understand all this! Look, this requires great alertness great awareness, of your observation. It isn't just accepting, 'Yes, I can separate the word this and that' - play around. But actually to see that you are caught your observation is through a word and therefore the word becomes all important. So in realising that you say, all right I will separate the word, put it away, let me look at the thing itself not with the word interfering with it the word with all its connotations, its contents. Let me look at that thing. Do you understand? I am expending a lot of energy, I hope you are too. Nên nếu thấy thời gian là suy nghĩ, là chuyển động từ hôm qua, hôm nay, ngày mai. Và suy nghĩ cũng là chuyển động chuyển động dựa trên ký ức cũ, kinh nghiệm cũ kiến thức cũ - kiến thức luôn cũ. Vậy cơ bản, suy nghĩ trách nhiệm với sợ. Hiểu không? Giờ thì chữ 'sợ' phải là sợ? Hiểu không? Chữ 'sợ, có thực là sợ? Hay chữ không là sự vật đó. Các bạn đều rất mệt sao? Hiểu câu hỏi không? Chữ khác với vật không? Hay chữ tạo ra vật ấy, sợ? Rồi thì chữ thôi thúc bạn và chữ nghĩa sinh ra sợ hãi. Hay có chăng sợ hãi ngoài từ ngữ? Tức là, chữ không phải sự vật. Phải không? Hiểu không? Vậy bạn có tách rời chữ với sự vật? Hiểu không? Lều bạt, rạp vải, chữ, không phải nó. Phải không? Vậy khi nhìn nó bạn có thể tách rời chữ với vật? Bạn hiểu câu hỏi không? Vậy bạn có tách rời chữ với phản ứng bạn gọi là sợ? Có nghĩa là bạn có thấy là mình kẹt trong mạng lưới chữ nghĩa? Và vậy là chữ thôi thúc bạn. Vậy có thể nào nhìn vật không chữ nghĩa tức nhìn vật đó không đặt tên đó sẽ thành chữ. Không biết bạn hiểu hết không! Nào, đòi hỏi thật nhanh nhạy thật sáng suốt, để quan sát. Không chỉ chấp nhận, 'Vâng, tôi có thể rời chữ này nọ' - đùa thôi. Mà thực sự thấy mình kẹt quan sát bằng chữ nghĩa và vì vậy chữ thành quá quan trọng. Vậy khi nhận ra bạn nói, tốt tôi sẽ rời chữ, bỏ nó đi, để tôi nhìn thẳng vào vật không có chữ nghĩa xen vào chữ với cả ý nghĩa, tích chứa. Để tôi nhìn vào vật. Hiểu không? Tôi dùng quá nhiều năng lực, mong bạn cũng vậy.
1:24:05 So, can you look at fear, the word the actual sensation without the word? Or the word is creating the sensation? The name, fear, is creating that. You understand? You can look at the marquee the word and the fact, the tent, differently you can separate it and say 'Yes, I can look at it without the word. I can see the lines, I can see the posts, without the word'. But to do that psychologically is much more one has to be extraordinarily alert. To be so deeply aware of the meaning, the word and the thing. Now if you are, then the thing you are looking at without the word, is it fear? You understand what I am trying to say? The reaction which you have named as fear if you don't name it, is that fear, is there fear? You have come to that after investigating understanding time and thought. Thought is time because both are movement. Time is movement. Thought is movement. So they are not two separate things. Thought creates psychological time. Vậy, bạn có thể nhìn sợ, chữ cảm giác thực không chữ nghĩa? Hay chữ sinh ra cảm giác? Cái tên, sợ hãi, sinh ra nó. Hiểu không? Bạn có thể nhìn lều vải chữ và sự kiện, lều, khác nhau bạn có thể tách nó ra và nói... 'Vâng, tôi có thể nhìn nó không chữ nghĩa. Tôi có thể nhìn đường nét, cột, không chữ nghĩa'. Nhưng làm vậy, về tâm lý, thì rất là bạn phải cực kỳ nhạy bén. Nhận thức thật sâu ý nghĩa, chữ và sự vật. Nếu như thế, sự vật bạn nhìn không chữ nghĩa, phải là sợ? Bạn có hiểu điều tôi cố gắng nói? Phản ứng mà bạn gọi là sợ nếu không đặt tên, phải là sợ, có sợ không? Bạn đã đến đó sau khi tìm tòi hiểu thời gian và suy nghĩ. Suy nghĩ là thời gian bởi cả hai đều chuyển động. Thời gian là chuyển động. Suy nghĩ là chuyển động. Nên chúng không phải hai vật rời nhau. Suy nghĩ sinh ra thời gian tâm lý.
1:26:07 So thought has created the word. The original man or the ape or the aborigine primate says 'I am afraid' - fear has gone - you follow? - right down to us - you follow? And now we are asking: separate the two the word and the sensation, the reaction and look at it observe the reaction without the word. Now when you observe the reaction is the observer different from the reaction? You understand? Or they are both the same, the observer is the observed the reaction is the observer? Right? Nên suy nghĩ sinh ra chữ nghĩa. Người cổ hay vượn người hay thổ dân linh trưởng nói 'tôi sợ' - sợ đi mất - kịp không? - tới tận chúng ta - kịp không? Và chúng ta hỏi: tách rời hai cái chữ và cảm giác, phản ứng và nhìn nó quan sát phản ứng không chữ nghĩa. Khi bạn quan sát phản ứng người quan sát có khác với phản ứng? Hiểu không? Hay chúng là một, người quan sát là vật phản ứng là người quan sát? Phải không?
1:27:04 I see you don't understand, some of you. You have been angry is that anger different from you? You are only aware of that anger at the moment of anger you are not but a second or a minute later you say, 'I have been angry'. You have separated yourself from that thing called anger and so there is a division. Similarly (laughs) Is the reaction which you call fear different from you? Obviously it is not. So you and that reaction are the same. When you realise that, you don't fight it, you are that. Right? I wonder if you see it. Then a totally different action takes place which is, before, you have used positive action with regard to fear say, 'I must not be afraid, I will deny it I'll control it, I must do this and that about it go to a psychologist' - you know, all the rest of it. Now when you realise, when there's the fact - not realise when there is the fact that you are the reaction there is no you separate from that reaction. Then you can't do anything, can you? I wonder if you realise, you can't do anything. Therefore a negation, a negative a non-positive observation is the ending of fear. Right? Tôi thấy bạn không hiểu, vài bạn. Bạn nổi giận giận khác với bạn? Bạn chỉ biết cơn giận ấy ngay lúc giận bạn không nhưng một giây hay một phút sau bạn nói, 'Tôi giận'. Bạn đã tách mình ra với cái gọi là giận và vậy là có phân chia. Cũng như... (Cười) Có phải phản ứng gọi là sợ hãi khác với bạn? Dĩ nhiên không. Vậy bạn và phản ứng ấy là một. Khi thấy thế, bạn không đánh với nó, bạn là nó. Phải không? Bạn có thấy vậy không? Rồi thì hành động hoàn toàn khác xảy ra tức là, trước, bạn hành động tích cực đối phó sợ hãi nói, 'Tôi không nên sợ, tôi chối bỏ nó tôi sẽ kiểm soát nó, tôi phải làm này khác đến nhà phân tâm' - bạn biết cả. Giờ khi nhận ra, khi có sự kiện - không phải nhận ra khi có sự kiện bạn là phản ứng không phải bạn tách rời với phản ứng. Rồi bạn không thể làm gì, phải không? Không biết bạn hiểu không, bạn không thể làm gì. Vậy là phủ nhận, phủ nhận quan sát không tích cực là chấm dứt sợ hãi. Phải không?
1:29:23 What time is it?

Q: One o'clock. 		Mấy giờ rồi?

Q:Một giờ.
1:29:32 K: Forgive me for talking an hour and a half, I didn't realise it. I hope you aren't bored you aren't stiff sitting in the same position. K:Xin thứ lỗi nói chuyện một giờ rưỡi, tôi không biết. Hy vọng bạn không chán và không tê cứng vì ngồi bất động.
1:29:41 Q: Don't be afraid. We enjoyed it. (Laughter) Q:Đừng ngại. Chúng tôi thích thú. (Cười)
1:29:43 K: Good. We will meet tomorrow again. K:Tốt. Mai chúng ta sẽ gặp lại.
1:29:47 Q: Thank you. (Clapping) Q:Cám ơn. (Vỗ tay)
1:29:58 K: Please don't clap. It isn't worth it. K:Xin đừng vỗ tay. Không đáng đâu.