Krishnamurti - Sợ hãi phá huỷ yêu thương

Krishnamurti Subtitles

MA8586T2 - Sợ hãi phá huỷ yêu thương
Buổi Nói Chuyện thứ hai
Madras (Chennai), Ấn độ
1 tháng Giêng 1986

1:54	Được rồi. Xin lỗi đã làm rối ren quá.
2:34	Một ngày mà gặp quá nhiều người hình như khá vô lý, phải không? Hy vọng...mong rằng các bạn chịu khó lắng nghe lẫn nhau.
2:58	Vừa rồi mình gặp nhau ở đây là Thứ bảy - chúng ta nói về yêu thương là gì. Có lẽ bạn nhớ, nếu có mặt đây. Và chúng ta sẽ cùng tìm hiểu, cùng tìm tòi toàn bộ vấn đề rất là phức tạp ấy. Và nếu không phiền, bạn phải suy nghĩ chứ không chỉ đồng ý không nói, 'Vâng, ngài rất đúng' và rồi lại đi đường cũ. Vậy chúng ta cùng nhau tìm tòi vấn đề yêu thương là gì. Cùng nhau. Không phải chỉ người nói nói mà chúng ta cùng nhau xem xét. Đây không phải diễn thuyết không chỉ dạy, hướng dẫn, giúp đỡ. Điều đó ngốc nghếch lắm bởi vì đã có mọi thứ giúp đỡ từ thế hệ này qua thế hệ khác, và chúng ta là như hiện giờ. Phải bắt đầu với chúng ta hiện giờ chứ không phải đã là trong quá khứ hay sẽ là trong tương lai. Chúng ta hiện là thế nào thì tương lai là thế đó. Phải không? Chúng ta hiện là tham lam, đố kỵ, ganh ghét quá mê tín dị đoan, muốn tôn thờ ai đó nói, 'Ngài là thánh nhân', và mọi thứ vớ vẩn. Nên đây không phải diễn thuyết, giải trí không phải điều gì bạn chấp nhận hay từ chối mà chúng ta thảo luận như hai người bạn nếu bạn thích, như hai kẻ thù đối mặt. Nhưng chúng ta cùng nói chuyện. Vậy bạn phải sử dụng trí óc thôi thúc nó, ép nó, nghĩ ra.
5:59	Vậy chúng ta sẽ tìm hiểu vấn đề: yêu thương là gì? Và tìm hiểu điều đó thật kỹ, thật sâu cũng phải tìm hiểu trước coi: năng lượng là gì? Năng lượng. Mỗi cử chỉ bạn đều do năng lượng. Trong khi lắng nghe người nói bạn sử dụng năng lượng. Đến đây từ rất xa, từ Benares hay xa hơn nữa, bạn phải dùng rất nhiều năng lượng. Phải không? Dựng một căn nhà trồng cây, cử động, nói năng. Từ bé, từ sơ sinh, tiếng khóc đầu đời đều do năng lượng từ người mẹ, và v.v.. Không bàn thêm.
7:05	Vậy phải tìm coi năng lượng là gì? Bạn ổn chứ? mình có thể tiếp? Có thể tiếp, người nói có thể tiếp tục, không chắc vì anh ta đã làm thế suốt 60, hay 70 năm nói cùng một việc với lời lẽ khác nhau. Vậy nếu bạn vui lòng, nghiêm túc lắng nghe vì nghe là một nghệ thuật lớn có lẽ một trong các nghệ thuật lớn lắng nghe người khác nói điều phải nói không cắt ngang, không nói, 'Vâng, tôi đồng ý và hãy bàn sang chuyện khác'. Trước hết phải xem bạn có thể lắng nghe không. Đây không phải diễn thuyết, hay chỉ dạy và mọi lộn xộn chúng ta cùng xem xét, hỏi han, nghi vấn không bao giờ chấp nhận lời người nói. Không hề. Phải không? Đừng nói, 'Vâng đồng ý' rồi tiếp tục chấp nhận. Anh ta không uy quyền.
8:40	Vậy sẽ bắt đầu. Năng lượng là gì? Đây là một trong các vấn đề của nhà khoa học. Và họ nói năng lượng là vật chất. Phải không? Nhưng trước đó: năng lượng là gì? Hiểu chứ? Có thể là vật chất. Có thể là gì đó. Nhưng năng lượng là gì? Năng lượng nguyên thuỷ? Ai sinh ra năng lượng ấy? Bạn hiểu tôi nói gì chứ? Không chắc. Bởi vì đây là vấn đề vô cùng quan trọng. Nên chúng ta sẽ cùng đi quãng đường dài cùng nhau - bạn và tôi bước đi cùng dòng chảy ấy. Bạn không chỉ đi theo người nói bạn không chỉ nói, 'Vâng, nghe có vẻ hay lắm Upanishad, và Gita đã nói mọi điều đó, nên chúng tôi hiểu'. Không chút gì giống đâu. Trước hết bạn phải có nghi vấn lớn. Phải không? Nghi vấn lớn lao. Phải không? Không, xin đừng, đừng đồng ý. Bạn không nghi vấn gì, bạn chấp nhận hết. Vậy nghi đi, nghi vấn kinh nghiệm mình ý nghĩ mình, kết luận mình nghi vấn, hỏi han không chấp nhận gì của sách vở, kể cả của tôi. Tôi chỉ là kẻ qua đường, không quan trọng.
11:06	Và chúng ta sẽ cùng tìm hiểu đó mới quan trọng, nào, cùng nhau. Bạn hiểu thế là sao mà. Cùng hợp tác xây dựng điều gì tìm kiếm cái gì, xem cái gì rõ cái gì đáng ngờ, cái gì không rõ. Bạn đang làm đó. Và người nói làm đó, nhưng bạn phải làm. Vậy chúng ta cùng bước vào dòng chảy. Bạn có thể làm cho dòng chảy thật mạnh lên, cuốn bạn ra xa ném bạn lên bờ, hay bạn có thể vui đùa với nó. Nên nó đòi hỏi năng lượng. Phải không? Nó đòi hỏi năng lượng.
12:07	Nên chúng ta hỏi: năng lượng là gì? (Tiếng quạ) Tiếng quạ kêu là một phần năng lượng. Phải không? Cây cối, chim chóc, trăng, sao mặt trời mọc, mặt trời lặn, thảy đều là năng lượng. Phải không? Có lẽ bạn nghi ngờ điều ấy nhưng không sao. Và bạn nói gì cũng đòi hỏi năng lượng tiếng khóc chào đời của bé sơ sinh là một phần năng lượng ấy. Phải không? Chơi vĩ cầm, nói năng, cưới hỏi, tình dục mọi việc đều đòi hỏi năng lượng. Phải không? Vậy chúng ta cùng tìm hiểu năng lượng là gì nguồn gốc, khởi thuỷ nó là gì bắt đầu thế nào, ai tạo ra năng lượng? Hãy cẩn thận, đừng nói 'Thượng đế' và rồi bỏ đi. Tôi không chấp nhận thượng đế. Người nói không có thượng đế. Thế tốt chứ? Bạn chấp nhận chứ? Bạn sẽ chấp nhận hết nên không sao cả, tôi sẽ tiếp tục.
13:53	Xin đừng cho phép mình chấp nhận lời người nói vào lúc này - sách vở anh ta các buổi nói chuyện, video, và các việc khác. Vậy năng lượng là gì? Không có năng lượng chúng ta không thể tồn tại. Phải không? Không có năng lượng sẽ không có sự sống trên mặt đất: cây cối, năng lượng rất lớn để hút nước lên tận ngọn cây, hàng tấn. Năng lượng rất lớn. Chế tạo máy bay hàng trăm người trách nhiệm. Lên mặt trăng, và v.v.. Vậy bạn làm gì hay không, cũng là năng lượng. Phải không? Vũ công, người chơi vĩ cầm, họa sĩ nữ quản gia, tướng lãnh mọi cái đều cần năng lượng. Phải không? Đó là thực tế dù bạn chấp nhận hay không, không sao cả. Và chúng ta tìm hiểu: năng lượng là gì? Nguồn gốc, không chỉ năng lượng hay chấp nhận lời nhà khoa học, tức là năng lượng là vật chất, v.v.. Sẽ không bàn thêm bởi vì người nói đã nói quá nhiều về vấn đề này. Và người theo đạo nói, 'Thượng đế', rồi thôi. Hay vài đạo sư nói thế - rồi cũng thôi. Họ không tìm tòi, không nghi ngờ họ không hỏi han, họ không nghi vấn gì hết. Phải không?
15:58	Nên ở đây chúng ta nói, nếu có thể, bỏ hết đi: sách vở, điều gì Phạn ngữ, người xưa nói bỏ hết đi và ném chúng bên đường và chúng ta sẽ cùng bước đi. Nếu bạn không thể để chúng qua bên hay bỏ lại bên đường, bạn không thể dõi theo người nói bạn không thể hiểu người nói. Phải không? Đừng bận tâm để hiểu anh ta, không sao đâu. Nhưng bất hạnh thay bạn nghe hàng lô từ ngữ và bạn nói, 'Vâng, nghe hợp lý', và v.v.., v.v.. Chúng ta không chơi với từ ngữ. Từ không phải ngọn núi. Từ 'núi' không phải là núi. Phải không? Từ 'K' không phải là K. Bạn hiểu cả chứ? Vậy tên không phải bạn. Để nhận biết bạn, nhưng tên không phải bạn. Tôi nghĩ hiểu điều này rất quan trọng. Từ ngữ không phải thực tế. Phải không? Rõ chứ? Từ không phải cây cối. Từ 'cây' không là nó. Phải không? Vậy chúng ta phải thật cẩn thận không vướng kẹt vào từ ngữ. Không biết bạn theo kịp không? Phải không? Tôi có thể tiếp tục vì có người bạn ra dấu người bạn cũ.
18:07	Và chúng ta tìm hiểu một điều nó đòi hỏi cả năng lượng bạn cả trí óc bạn đó là vấn đề đó là kinh nghiệm tích chứa hàng triệu năm. Và cả tiến hóa ấy là năng lượng. Phải không? Vậy tôi hỏi tôi... tôi tự hỏi mình bạn cũng hỏi mình, vậy tôi bắt đầu hỏi mình có chăng năng lượng không phải tích luỹ, kích thích hay nằm trong lãnh vực kiến thức? Bạn hiểu... trong lãnh vực kiến thức. Nghĩa là, trong lãnh vực ý nghĩ. Xin đừng đồng ý. Tôi muốn nhắm mắt lại vì tôi đồng ý với mọi điều tồi tệ xảy ra.
19:27	Vậy tôi tự hỏi: có chăng năng lượng không phải tích tụ, kích thích xếp đặt bởi ý nghĩ? Bạn hiểu không? Ý nghĩ cho bạn rất nhiều năng lượng. Đến sở làm mỗi sáng lúc 9 giờ, hay 8 giờ 30 ý nghĩ làm bạn...cho bạn năng lượng ấy. Phải không? Tôi phải có thêm tiền, có nhà đẹp hơn. Phải không? Ý nghĩ, suy tư, cho bạn năng lượng. Tôi tin là nó làm hai hay ba trăm người hay 3000 người chế hỏa tiễn lên mặt trăng. Phải không? Vậy mọi cái đều cần năng lượng. Để bắt tay bạn, hỏi, 'Khỏe không?' để nhận ra người bạn cũ ngồi đàng kia. Tôi vui vì họ tìm được vị trí chúng ta có thể thấy nhau. Vậy tôi tự hỏi, tôi biết ý nghĩ, tư duy nghĩ về quá khứ, nghĩ về tương lai xếp đặt hiện tại, đều cho năng lượng rất lớn. Phải không? Đúng không? Nghĩ tôi phải xây nhà, nên tôi đến kiến trúc sư tôi đồng ý với anh ta, và v.v.. Và bạn cần rất nhiều năng lượng để học hành. Phải không? Từ dốt nát, họ gọi thế tôi không nói đó là dốt nát từ chưa biết toán, bạn học dần dần và năng lượng, đến trung học, đại học và rồi bạn trở thành này nọ. Và bạn có việc làm, bạn sống mỗi ngày như thế. Hay bạn về hưu sớm rồi chết. Vậy ý nghĩ - hãy hiểu điều này rất quan trọng, nếu bạn sẽ ý nghĩ tạo ra năng lượng ấy. Chế tạo máy bay. Hãy nghĩ về cái đã tìm ra nó. Hàng trăm người làm việc vì nó từng bước, từng bước, chế tạo ra và họ đã chế ra 747, hay gì gì đó máy móc kỳ diệu nhất không thể hư hỏng hay con người có thể làm nó hỏng. Và v.v.., v.v.. Vậy ý nghĩ là công cụ lạ lùng tạo ra năng lượng. Phải không? Tiếp tục chứ? Phải không?
23:08	Nếu không thấy đó như một thực tế vậy là bạn lạc lối. Phải không? Nếu bạn không thấy một thực tế là ý nghĩ tạo ra năng lượng lớn lao. Bạn muốn thành người giàu sang bạn làm việc như điên để được thế. Phải không? Bạn muốn tuyên truyền loại điên rồ nào và bạn làm việc cật lực gia nhập nhóm, giáo phái, đạo sư, và mọi lộn xộn khác. Vậy ý nghĩ là khí cụ lạ lùng để tạo ra ý nghĩ. Phải không? Ý nghĩ sinh năng lượng. Phải không? Đừng đồng ý.
24:07	Vậy là chúng ta phải tìm hiểu bản chất đích thực của ý nghĩ. Phải không? Đừng nói, tốt - mọi lý do.
24:19	Đừng bận tâm về nó. Hôm qua tôi té ngã, vậy thôi đã qua rồi. Bạn có thể chú ý vào việc khác.
24:34	Chính ý nghĩ vẽ nên xã hội này và phân chia thế giới thành châu Á, châu Âu cộng sản, xã hội, tư bản và cộng hòa, dân chủ - mọi cái do ý nghĩ. Đơn giản thế. Quân đội, hải quân, không lực, giết chóc không chỉ để vận tải mà còn giết chóc. Hiển nhiên, phải không? Nên ý nghĩ rất quan trọng trong đời sống vì không ý nghĩ ta không thể làm gì. Phải không? Để bạn từ xa đến đây đòi hỏi dự trù, sắp xếp đi xe lửa, máy bay, xe buýt, v.v.., v.v.. tất cả đều do suy nghĩ. Phải không? Vậy suy nghĩ là gì? Bạn tìm hiểu đi, đừng nghe tôi. Suy nghĩ là gì? Bạn không thể sống mà không có ý nghĩ nào. Phải không? Lên kế hoạch, trở về nhà trở lại với công việc v.v.., bạn kết hôn tình dục và... mọi thứ nằm trong tiến trình suy nghĩ. Vậy suy nghĩ là gì? Người nói nói về nó quá nhiều vậy đừng trở lại với sách vở anh ta. Đừng nói, 'Vâng, tôi đã nghe rồi'. Nhưng ở đây bạn quên hết sách vở đi quên mọi điều bạn đã đọc vì mỗi lần tiếp cận phải là mới tinh. Vậy suy nghĩ do kiến thức. Phải không? Nếu bạn không kiến thức, làm sao đến đây hay đi xe buýt, hay gì gì, bạn không thể đến đây. Vậy kiến thức, ghi nhớ, ý nghĩ. Phải không? Và chúng ta tích luỹ quá nhiều kiến thức: làm sao bán rẻ nhau làm sao lợi dụng nhau làm sao xây cầu làm sao tạo thần thánh và đền thờ - ta làm mọi thứ. Nhiều thứ tu viện, nơi mọi người bạn biết mọi việc ấy một loại trại tập trung nào đó. Vậy ý nghĩ làm tất cả. Tạo ra quân đội, hải quân, máy bay. Qua kiến thức, ý nghĩ cũng có các đền thờ và mọi việc khác.
28:02	Vậy không kinh nghiệm thì không kiến thức. Phải không? Hãy hợp lý đi. Hợp lý cần thiết đến độ nào đó. Nhưng nếu bắt đầu mà không hợp lý rõ ràng, có thể... bạn thành mê tín dị đoan tưởng tượng, đi đến kết luận xây dựng đền thờ và mọi thứ vô nghĩa. Vậy không kinh nghiệm thì không kiến thức. Các nhà khoa học thêm điều mới mỗi ngày. Hãy theo dõi kỹ điều này, nếu bạn không phiền. Kinh nghiệm giới hạn. Phải không? Bởi vì chúng ta thêm mãi vào đó qua kiến thức. Kinh nghiệm, kiến thức lưu trong não như ký ức và đó là khởi đầu của ý nghĩ. Phải không? Tôi đúng? hay bạn đúng? Bạn nghĩ sao? Ồ, bạn không cảm nhận gì sao? Vậy kinh nghiệm luôn giới hạn. Phải không? Bởi vì bạn cứ thêm vào, thêm vào mỗi ngày trong thế giới khoa học bạn học thêm gì đó trong đời sống riêng. Kinh nghiệm giới hạn, nên kiến thức giới hạn ghi nhớ giới hạn nên ý nghĩ giới hạn. Phải không? Tôi tỉnh hay điên? Và chúng ta sống bằng ý nghĩ. Vậy mà ta không hề biết, dù ý nghĩ có thể tưởng ra thiên đường và địa ngục kỳ lạ nhất Các thần Olympic Hy lạp, các thần Ai cập bạn biết mọi cái đó chứ? Không, không hề gì.
30:28	Vậy, ý nghĩ luôn giới hạn và thần thánh do ý nghĩ tạo ra cũng luôn giới hạn. Phải không? Tôi biết bạn không thích điều này nhưng - đừng nghe. Vậy thần thánh bạn, suy tư bạn, dù có rộng hay nhỏ hẹp bao nhiêu, cũng vẫn giới hạn. Và từ giới hạn ấy, chúng ta cố tìm năng lượng. Bạn hiểu lời tôi chứ? Chúng ta cố tìm nguồn gốc, khởi đầu của sáng tạo.
31:29	Vậy ý nghĩ sinh ra sợ hãi. Phải không? Không à? Không phải à? Bạn không sợ điều gì có thể xảy ra hai năm tới ư? Không à? Bạn không sợ mất việc làm không sợ thi rớt, leo thang không được bạn biết tôi nói gì - leo thang gặt hái thành công thêm, thêm nữa. Và bạn sợ không thể đạt được gì. Bạn sợ không thể đứng một mình mạnh mẽ với chính mình. Phải không? Bạn luôn lệ thuộc ai đó. Mọi cái đó sinh ra nhiều sợ hãi. Phải không? Bạn không nháy mắt với tôi à? Vậy một thực tế hàng ngày là chúng ta sợ mọi người. Phải không? Bạn có đồng ý thực tế đơn giản là chúng ta sợ mọi người? Và sợ hãi nổi lên khi ta muốn an toàn. Phải không? Bạn chỉ lằng nghe. Tốt, tôi sẽ tiếp tục. Đừng bận tâm, tôi sẽ tiếp tục.
33:18	Sợ hãi phá huỷ yêu thương. Bạn không thể yêu thương mà không không thể yêu thương khi có sợ hãi. Sợ hãi chính là năng lượng lớn. Và yêu thương không liên quan gì với sợ. Chúng hoàn toàn tách biệt. Phải không? Vậy nguồn gốc sợ hãi là gì? Phải không? Phải thấu hiểu mọi điều này phải nhận rõ bản chất yêu thương. Nếu bạn không hiểu mọi điều đó bạn đi ra và tiếp tục như đã làm. Vui sướng với nó, thích thú kiếm tiền, địa vị và mọi vớ vẩn. Nhưng nếu bạn tìm hiểu thật kỹ lưỡng bạn không chỉ phải xem xét suy nghĩ là gì và máy móc, vi tính làm việc đó thật diệu kỳ mà bạn không biết - cái mới nhất. Tôi nói chuyện với vài giáo sư ở Anh trước khi đến Ấn, trước khi người nói đến Ấn độ. Có những máy vi tính có thể suy nghĩ tới và lui. Bạn hiểu vậy là sao chứ? Chúng có thể nghĩ điều tôi bạn phải thức dậy lúc 6 giờ nên nó phải dự định thức dậy lúc 6 giờ. Phải không? Và sau 6 giờ nó phải làm gì. Và tôi tin đó gọi là quên mất, sẽ trở lại sau. Vậy máy móc - hãy hiểu điều này, lạy trời máy móc, vi tính - bạn biết trò chơi đó chứ? Bạn cầu nguyện thượng đế và có máy vi tính cạnh nhà, bạn đang quỳ và vi tính nói, 'Ngươi cầu nguyện ai? Thượng đế đây'. Không, bạn không biết nó nghiêm trọng bực nào. Vậy - kiến trúc, là từ đó. Khi - tôi chỉ mới biết gần đây và có thể đúng, có thể sai vi tính có thể suy nghĩ điều xảy ra và dự định điều sẽ xảy ra, và cho tương lai. Điều trí não đang làm. Bạn hiểu không? Bạn dự định đến đây bạn tốn nhiều tiền bạc, nhiều thời gian và rồi đi tới, đi lui. Vậy vi tính có thể suy nghĩ tới và lui đó gọi là kiến trúc, tôi tin thế hiện giờ họ có thể đổi tên. Tôi sẽ hỏi một trong các chuyên gia ở đây.
37:01	Vậy, suy nghĩ sinh sợ hãi. Phải không? Suy nghĩ về tương lai, suy nghĩ về quá khứ và không thể thích ứng nhanh chóng với môi trường, và v.v.., v.v.. Vậy ý nghĩ và thời gian. Phải không? Không, bạn không hiểu. Tôi sẽ tiếp tục. Nghĩ về tương lai, điều có thể xảy ra vợ có thể bỏ tôi, hay có thể chết. Tôi là kẻ cô đơn, rồi tôi phải làm gì? Tôi có vài cháu nhỏ vậy tôi nên cưới vợ bước thêm bước nữa với ai đó vì ít nhất họ cũng có thể trông mấy cháu. Và v.v.. Đó là nghĩ về tương lai dựa trên quá khứ - phải không? và thế là suy nghĩ và thời gian kẹt trong đó. Phải không? Suy nghĩ về tương lai tương lai là ngày mai, hay ngày mốt và suy nghĩ sinh ra sợ hãi. Phải không? Vậy thời gian, ý nghĩ, là tác nhân sợ hãi. Và chúng ta biết, chúng ta xem xét ý nghĩ chúng ta xem xét thời gian. Thời gian là quá khứ, hiện tại và tương lai. mặt trời mọc và mặt trời lặn gieo hạt giống và trở thành cây lớn. Đó là thời gian. Và chúng ta cũng có thời gian bên trong: tôi thế này nhưng sẽ thành triệu phú. Tôi tham nhưng cho thời gian, tôi sẽ không có lẽ kiếp sau. Và v.v.., v.v.. Vậy thời gian và ý nghĩ là tác nhân chính của sợ hãi.
39:22	Tôi tìm đồng hồ.
39:27	Thính giả: 6 giờ 10.
39:44	K: Cám ơn. Vậy tôi đã nói chuyện một giờ 15 phút?
40:02	Thính giả: 40 phút.
40:11	K:Thế à, tệ quá! Vậy để tôi xong việc này. Cho tôi hai mươi phút nữa, nếu bạn không phiền. Bạn ngại à? Tôi sẽ không giữ bạn lâu. Không khác gì nhau nếu bạn lắng nghe tôi hay không. Bạn cũng sẽ tiếp tục y như cách bạn đã từng sống. Bạn sẽ không thay đổi, không làm gì hết bởi vì bạn bị kẹt trong đường cũ, thói quen, khuôn đúc. Rồi bạn tiếp tục và cái chết ở kia. Phải không?
41:07	Vậy chúng ta tìm hiểu điều gì có thể bạn không hiểu, nhưng không thành vấn đề. Thời gian, ý nghĩ là tác nhân chính của đời sống. Và cả thời gian bên trong - Tôi thế này nhưng sẽ là thế kia hay tôi đã là, sẽ là, hiện là, sẽ là tất cả nằm trong thời gian. Và thời gian là ý nghĩ. Hai cái không rời nhau. Chúng cùng vận hành. Vậy chết có vị trí gì? Bạn hiểu chứ? Trong đời sống, cái chết, thống khổ đớn đau, lo âu, cô đơn mọi khủng khiếp tôi trải qua có vị trí gì? Cảm ơn nhiều.
42:15	Tôi nên có đồng hồ ai đó đưa tôi mượn. Có lẽ tôi làm mất, hay bạn làm mất.
42:26	Bạn hiểu chứ? hãy hiểu thật rõ điều này. Thời gian, ý nghĩ, là tác nhân chính của đời sống. Và chúng ta nói ý nghĩ và thời gian là tác nhân sợ hãi. Đó là thực tế dù bạn muốn hay không. Vậy đau khổ liên quan gì với thời gian? Bạn theo kịp chứ? Cái gì có thống khổ, đớn đau, lo âu, cô đơn, nản lòng và mọi cực nhọc con người trãi qua cái gì có chúng...chúng là đời ta ư? Bạn hiểu tôi hỏi gì chứ? Chúng ta cùng bước đi. Bạn không chỉ ngồi đó và lắng nghe người nói lời vô nghĩa. Tôi hỏi bạn. Đây là đời bạn phải không? - thực tế, không tưởng tượng. Bạn được sinh ra, học hành và thành BA, MA PhD, và v.v.., để có việc làm hay bạn thành Thủ tướng vĩ đại hay bộ trưởng, lạy trời, bạn hiểu chứ? Đó là đời bạn. Đó là nhận thức bạn nhận thức bạn gồm sợ hãi kiến thức, thời gian, bạn biết đó - nhận thức. Kiến thức bạn. Mọi cái nằm trong kiến thức bạn. Và kiến thức ấy, là chính bạn bạn luôn nghĩ kiến thức ấy là của bạn, của tôi. Nhận thức của tôi. Bạn hiểu vấn đề chứ?
44:41	Đừng tréo chân, ngồi sao thoải mái thôi tôi nhìn bạn - đừng thay đổi đột ngột.
44:51	Nhận thức bạn, nếu bạn xem xét thật kỹ không xem xét qua phán đoán, đánh giá... điều bạn biết, nhưng nếu bạn xem xét thật kỹ nhận thức bạn hình thành do tích chứa. Phải không? Bạn hiểu lời tôi chứ? Bạn nghĩ gì, truyền thống nào, giáo dục gì sợ hãi nhiều ít, bạn có muốn thay chồng đổi vợ không, hay có đến đền chùa không mọi cái đó, cô đơn, sợ hãi, là bạn hiện giờ. Có thể bạn nghĩ mình thánh thiện nhưng đó vẫn là bạn nghĩ. Khi bạn nói, 'Vâng, thượng đế trong tôi' đó vẫn là sản phẩm của ý nghĩ. Vậy nhận thức bạn, là bạn hiện giờ không phải vật lý mà tâm lý, bên trong, nhận thức bạn là nhận thức nhân loại. Lắng nghe kỹ. Đừng chấp nhận điều anh ta nói. Mọi người trên mặt đất đều trải qua thống khổ, đớn đau, lo âu, bất ổn, bất an cãi cọ, dỗ dành, muốn, không muốn. Mọi cái đó là bạn hiện giờ. Đừng tưởng... nếu bạn tưởng mình là chúa hiện thân đó cũng là ý nghĩ. Phải không? Ý nghĩ - như phân tích - nó giới hạn. Vậy nhận thức bạn, là bạn là cả nhân loại. Mọi người trải qua điều đó. Tất cả. Cả nhân loại trải qua điều đó. Phải không? Mọi người: hàng xóm, cha mẹ, ông bà và các thế hệ đã qua, khắp thế giới. Vậy bạn không phải cá nhân. Chỉ là cơn gió. Đừng chấp nhận. Xem xét đi, đừng nói, 'Vớ vẩn' hay, 'Không thực tế bởi vì Gita nói vầy' hay Upanishad nói này, hay Kinh thánh nói nọ thực tế là bạn, bạn thống khổ, đớn đau lo âu, cô đơn, kiến thức là chung - không dùng từ 'chung' chia sẻ cho cả nhân loại. Phải không? Vậy bạn không phải linh hồn riêng, Atman riêng. Tôi biết bạn không thích thế vì bạn được dạy dỗ chấp nhận mọi cái quanh mình.
48:32	Vậy nên phải tự do với sợ hãi tổn thương với mọi cái mà con người đã bày đặt ra. Phải tự do, bạn hiểu chứ? không chỉ từ ngữ. 'Ấn độ phải tự do với toàn thế giới'. Thế là vô nghĩa. Không ai có thể sống một mình họ cần bè bạn, họ cần ai đó giúp mình.
49:14	Vậy, chúng ta tìm hiểu, xem coi, yêu thương là gì. Phải không? Chúng ta nói, hễ còn mọi thứ sợ hãi về sinh vật học sợ dính mắc, sợ mất mát sợ gì đó, bờ kia không thể có mặt. Nếu có loại dính mắc nào bờ kia không thể có - bờ kia là yêu thương. Vậy chúng ta sẽ tìm hiểu, nếu đủ thời gian. Nhìn xem mọi thứ, từ khởi đầu từ sơ sinh đến trưởng thành, xem thế giới là gì và tìm hiểu cái chết là gì. Tại sao chúng ta đều sợ cái chết? Hiểu không? Bạn biết chết là gì chứ? Bạn thấy hàng tá người bị giết, hay bị thương... thấy chưa? Chưa à? Bạn là người lạ, hay là gì? (Cười) Ở hành tinh khác ư? Chúng ta thấy cái chết. Chúng ta chưa hề tìm hiểu sâu xem chết là gì. Vấn đề vô cùng quan trọng, cũng như sống là gì. Bạn hiểu chứ? Ta bảo đời sống là vớ vẩn. Ta nói sống là kiến thức, học hành bạn biết đó, mọi lộn xộn đến sở làm đều đặn hàng ngày lúc 9 giờ hay 10 giờ, cãi cọ, đấu đá muốn hay không muốn - bạn theo kịp không? Chúng ta biết sống là gì. Phải không? Một chuỗi hành động tạo ra một chuỗi phản ứng và buồn phiền, đau khổ - đời ta đó. Vậy nếu đó là đời sống nó là thế, đừng nói 'Vâng, sống là gì đó diệu kỳ trên kia' đời sống đó - cãi cọ, chia tay, đấu đá. Nhưng chúng ta chưa hề nghiêm túc tìm xem chết là gì. Bạn biết tôi nói gì chứ? Chúng ta biết sống là gì, nếu bạn thành thật và có thể tưởng điều bạn thích, nhưng sống là thế. Có thể tưởng thiên đàng ở kia và thượng đế gật đầu với bạn, mọi cầu xin được cho, và những vớ vẩn. Ít nhất cho tôi, cho người nói. Nhưng chúng ta chưa hề nghiêm túc tìm xem chết là gì. Ổn chứ?
52:58	Chết là gì? Chết phải là gì lạ lùng. Không à? Điều lạ lùng. Mọi cái bị lấy mất: dính mắc, tiền bạc, vợ con đất nước, mê tín dị đoan, đạo sư, thượng đế mọi cái ra đi. Phải không? Có lẽ bạn muốn đem theo qua thế giới khác nhưng không thể đem tiền bạc, tài khoản phải không? - dính mắc, đạo sư, đền chùa. Bạn có thể dựng đền chùa, không phải sau khi chết nhưng đang sống, bạn có thể tạo ra mọi thần thánh. Nhưng khi cái chết đến nói, 'Nào bạn không thể mang theo gì cả mọi dính mắc, mọi cảm xúc mọi tổn thương, mọi điều bạn tích chứa trên đời không thể mang theo, không còn chỗ trống'. Phải không? Nên cái chết bảo 'Phủi sạch hết đi'. Phải không? Việc đó xảy ra khi cái chết đến. Không còn ai để nương dựa, không gì hết. Phải không? Bạn hiểu không? Có thể bạn tin sẽ được tái sanh kiếp sau. Đó là một ý niệm dễ chịu nhưng có thể không thực tế, có lẽ là tưởng tượng là ham muốn, 'không thể bỏ vợ con' của bạn tôi để lại quá nhiều cho con trai, nhưng sẽ gặp nó kiếp sau và sẽ rầy la nó, v.v..
55:26	Vậy chúng ta cố gắng tìm xem chết là gì khi đang sống, không phải tự tử tôi không nói điều vô lý ấy. Tôi muốn tìm hiểu chết nghĩa là gì. Không nhảy xuống sông, tôi không nói thế hay lên tận Hy mã lạp sơn rồi chết ở đó. Nhưng tôi muốn tìm hiểu cho mình xem chết là gì. Nghĩa là, có thể nào tôi hoàn toàn tự do với mọi thứ mà con người tạo ra, kể cả tôi? Bạn biết có một truyện cười Ý, xin được nhắc lại: toàn thế giới sẽ chết, có lẽ kể cả tôi! (Cười) Vậy tôi muốn tìm xem thực tế là sao khi cái chết nói, đủ rồi. Phải không? Bạn muốn tìm hiểu không? Không. Bạn có thực sự muốn tìm hiểu?
57:07	Chết nghĩa là gì? Lìa bỏ mọi thứ. Phải không? Không hy sinh, chết, cảm giác, không dùng những từ ngốc ấy. Với con dao cạo thật là bén, nó cắt rời bạn với mọi dính mắc, thần thánh mê tín dị đoan, ước muốn dễ chịu kiếp sau, và v.v.., v.v.. Vậy tôi sẽ tìm xem chết là gì bởi vì nó cũng quan trọng như sống. Vậy làm sao có thể tìm hiểu, thật sự, không lý thuyết đánh giá nó, lập hội và bạn biết - mọi lẩn quẩn. Nhưng tôi thực sự muốn tìm xem, cũng như bạn muốn tìm tôi nói vì bạn, nên đừng buồn ngủ. Vậy chết là sao? Bạn rất khỏe, thân thể hoạt động tốt không bệnh tật, như K 91 tuổi, anh ta không bệnh, không đau, v.v.., v.v.. vì tôi đã đến chuyên gia, bác sĩ. Vậy chết nghĩa là gì? Đặt câu hỏi ấy với chính bạn, đừng nghe tôi. Khi bạn còn trẻ, hay khi bạn quá già câu hỏi luôn ở đó. Phải không? Luôn luôn hỏi, tìm tòi chết nghĩa là gì. Bạn thích thú không? Thích chứ? Ồ không, đừng lắc đầu. Bạn biết nghĩa gì không? Hoàn toàn tự do, hoàn toàn lìa bỏ mọi thứ mà con người đã bày ra hay bạn đã bày ra - tự do hoàn toàn. Không dính mắc, thượng đế, tương lai, quá khứ gì hết. Bạn cũng không biết cả cái đó là sao. Bạn không thấy cái đẹp ấy tính vĩ đại, sức mạnh lạ lùng của nó. Vậy đang sống, là đang chết. Bạn có hiểu thế nghĩa là sao? Khi đang sống, từng giây bạn đang chết. Vậy nên suốt cả đời bạn không dính mắc gì hết vợ con, cha mẹ, ông bà đất nước, ...không gì hết bởi vì chết nghĩa là thế. Phải không? Có lẽ bạn mong đời sống khác. Cái đó quá dễ, quá đơn giản, quá ngốc nghếch.
1:01:06	Vậy, sống là chết. Bạn hiểu chứ? Sống nghĩa là mỗi ngày bạn lìa bỏ mọi thứ bạn bám vào. Cái bạn tôn thờ, điều bạn suy nghĩ, hay không suy nghĩ thượng đế, đất nước - không gì hết. Bạn có thể làm thế chứ? Bạn có thể làm thế chứ? Một thực tế đơn giản nhưng biết bao hàm ý. Vậy mỗi ngày là một ngày mới. Bạn hiểu không? Mỗi ngày bạn đang chết và đang sống... Ồ, bạn không hiểu. Sức sống và năng lượng bao la ở đó. Bạn hiểu không? Bởi vì bạn không sợ gì hết. Không gì có thể tổn thương, bị tổn thương, không có mặt. Ý nghĩ giới hạn, nên không quan trọng gì quan trọng bởi vì tôi phải thức dậy và đi trong 5 phút, nhưng thời gian, ý nghĩ, sợ hãi dính mắc, và mọi cái con người tạo nên phải lìa bỏ hoàn toàn. Thế nghĩa là chết. Thượng đế có lẽ đợi giúp bạn trên thiên đàng cái đó nghe buồn cười. Vậy bạn có thể làm chứ? Bạn sẽ thử chứ? Bạn sẽ thí nghiệm chứ? Không chỉ một ngày. Mỗi ngày. Không, bạn không thể làm. Trí óc bạn chưa luyện tập cho điều đó. Trí óc bạn bị qui định quá nặng nề bởi giáo dục, truyền thống, sách vở bởi các giáo sư, - v.v.. Điều ấy đòi hỏi tìm hiểu yêu thương là gì; yêu thương đi cùng với chết bởi vì chết nói tự do, lìa bỏ, bạn không thể mang theo gì cả. Và yêu thương nói không lời. Vậy yêu thương chỉ hiện diện khi có tự do không phải với vợ với bạn gái mới, chồng mới nhưng cảm nhận, sức mạnh bao la sức sống, năng lượng tự do hoàn toàn.
1:05:09	Lần tới gặp nhau sẽ nói về tôn giáo và thiền định. Mong mọi việc tốt đẹp. Xin lỗi chỉ có ba buổi nói chuyện nhưng người nói không thể tiếp tục. Hiểu chứ? Anh ta chín mốt và thế là quá đủ. Xong nhé!