Krishnamurti Subtitles home


MA8586T2 - Sợ hãi phá huỷ yêu thương
Buổi Nói Chuyện thứ hai
Madras (Chennai), Ấn độ
1 tháng Giêng 1986



1:54 Alright sir. Sorry to take so much trouble. Được rồi. Xin lỗi đã làm rối ren quá.
2:34 On a week–day to see so many people seems rather absurd, doesn't it? I hope one hopes that you will all take the trouble to listen to each other. Một ngày mà gặp quá nhiều người hình như khá vô lý, phải không? Hy vọng...mong rằng các bạn chịu khó lắng nghe lẫn nhau.
2:58 Last time that we met here – it was on Saturday – we talked about what is love. You may remember it, if you were here. And we are going to enquire together, I mean together, into this whole problem, very, very complex. And so if you don't mind, you have to think, not just agree, not say, 'Yes, you are so right' and then go your own way. So we are going to enquire together into this problem of what is love. Together. Not that the speaker is the only talker but together we are going to examine. This is not a lecture, not to instruct, or guide, or help. That would be too stupid because we have had all that kind of help for generations upon generations and we are what we are now. We must start with what we are now not what we have been in the past or what we shall be in the future. What we shall be in the future is what you are now. Right? What we are now, our greed, our envy, our jealousy, our great superstitions, our desire to worship somebody, to say, 'You are a holy man' and all that tommyrot. So this is not a lecture, not an entertainment, not something you just accept, or deny but we are talking over like two friends if you like, two enemies across the border. But we are talking together. So you have to exercise your brain, drive it, force it, think it out. Vừa rồi mình gặp nhau ở đây là Thứ bảy - chúng ta nói về yêu thương là gì. Có lẽ bạn nhớ, nếu có mặt đây. Và chúng ta sẽ cùng tìm hiểu, cùng tìm tòi toàn bộ vấn đề rất là phức tạp ấy. Và nếu không phiền, bạn phải suy nghĩ chứ không chỉ đồng ý không nói, 'Vâng, ngài rất đúng' và rồi lại đi đường cũ. Vậy chúng ta cùng nhau tìm tòi vấn đề yêu thương là gì. Cùng nhau. Không phải chỉ người nói nói mà chúng ta cùng nhau xem xét. Đây không phải diễn thuyết không chỉ dạy, hướng dẫn, giúp đỡ. Điều đó ngốc nghếch lắm bởi vì đã có mọi thứ giúp đỡ từ thế hệ này qua thế hệ khác, và chúng ta là như hiện giờ. Phải bắt đầu với chúng ta hiện giờ chứ không phải đã là trong quá khứ hay sẽ là trong tương lai. Chúng ta hiện là thế nào thì tương lai là thế đó. Phải không? Chúng ta hiện là tham lam, đố kỵ, ganh ghét quá mê tín dị đoan, muốn tôn thờ ai đó nói, 'Ngài là thánh nhân', và mọi thứ vớ vẩn. Nên đây không phải diễn thuyết, giải trí không phải điều gì bạn chấp nhận hay từ chối mà chúng ta thảo luận như hai người bạn nếu bạn thích, như hai kẻ thù đối mặt. Nhưng chúng ta cùng nói chuyện. Vậy bạn phải sử dụng trí óc thôi thúc nó, ép nó, nghĩ ra.
5:59 So we are going to go into this question: what is love? And to enquire very deeply, profoundly into it we must also enquire first: what is energy? Energy. Every gesture you make is based on energy. While we are listening to the speaker you are exercising your energy. To come here from a long distance, from Benares or still further up, you have to use a great deal of energy. Right? To build a house, to plant a tree, to make a gesture, to talk. From childhood, from the baby, the first cry of a baby is based on energy supplied for the moment by the mother and so on. I won't go into it. Vậy chúng ta sẽ tìm hiểu vấn đề: yêu thương là gì? Và tìm hiểu điều đó thật kỹ, thật sâu cũng phải tìm hiểu trước coi: năng lượng là gì? Năng lượng. Mỗi cử chỉ bạn đều do năng lượng. Trong khi lắng nghe người nói bạn sử dụng năng lượng. Đến đây từ rất xa, từ Benares hay xa hơn nữa, bạn phải dùng rất nhiều năng lượng. Phải không? Dựng một căn nhà trồng cây, cử động, nói năng. Từ bé, từ sơ sinh, tiếng khóc đầu đời đều do năng lượng từ người mẹ, và v.v.. Không bàn thêm.
7:05 So we must enquire what is energy? Are you all right, can we go on? I can go on, the speaker can go on indefinitely because he has been at it for 60 years, or 70 years, putting the same thing in different words. So if you will kindly, seriously listen because hearing is a great art, perhaps one of the great arts. To listen to what the other person has to say, not to interrupt, not to say, 'Yes, I agree with you and let's talk about something else'. We have to enquire first if you can listen at all. This is not a lecture, or an instruction and all that stuff, we are together examining, questioning, doubting, never, never accepting what the speaker says. Never. Right? Don't say, 'Yes we agree' but then go on accepting. He has no authority. Vậy phải tìm coi năng lượng là gì? Bạn ổn chứ? mình có thể tiếp? Có thể tiếp, người nói có thể tiếp tục, không chắc vì anh ta đã làm thế suốt 60, hay 70 năm nói cùng một việc với lời lẽ khác nhau. Vậy nếu bạn vui lòng, nghiêm túc lắng nghe vì nghe là một nghệ thuật lớn có lẽ một trong các nghệ thuật lớn lắng nghe người khác nói điều phải nói không cắt ngang, không nói, 'Vâng, tôi đồng ý và hãy bàn sang chuyện khác'. Trước hết phải xem bạn có thể lắng nghe không. Đây không phải diễn thuyết, hay chỉ dạy và mọi lộn xộn chúng ta cùng xem xét, hỏi han, nghi vấn không bao giờ chấp nhận lời người nói. Không hề. Phải không? Đừng nói, 'Vâng đồng ý' rồi tiếp tục chấp nhận. Anh ta không uy quyền.
8:40 So we will start. What is energy? This has been one of the questions of the scientist. And they said energy is matter. Right? But previous to that: what is energy? You understand? It may be matter. It may be every kind of thing. But what is energy? Primordial energy? Who brought this energy about? Are you understanding what I am talking about? I am not sure. Because this has been a very, very serious question. So we are together taking a long journey into this together – you and I are walking up the same stream. You are not just following the speaker. You are not just saying, 'Yes, that sounds very good so the Upanishads, and the Gita and all that they have said, so we understand'. It isn't a bit like that. First of all, one has to have great doubt. Right? Great scepticism. Right, sirs? No, don't agree please, don't agree. You don't doubt anything, you accept everything. So doubt, scepticism of your own experience, of your own thoughts, of your own conclusions doubting, questioning, not accepting a thing from any book, including my own. I am just a passer–by, it's not important. Vậy sẽ bắt đầu. Năng lượng là gì? Đây là một trong các vấn đề của nhà khoa học. Và họ nói năng lượng là vật chất. Phải không? Nhưng trước đó: năng lượng là gì? Hiểu chứ? Có thể là vật chất. Có thể là gì đó. Nhưng năng lượng là gì? Năng lượng nguyên thuỷ? Ai sinh ra năng lượng ấy? Bạn hiểu tôi nói gì chứ? Không chắc. Bởi vì đây là vấn đề vô cùng quan trọng. Nên chúng ta sẽ cùng đi quãng đường dài cùng nhau - bạn và tôi bước đi cùng dòng chảy ấy. Bạn không chỉ đi theo người nói bạn không chỉ nói, 'Vâng, nghe có vẻ hay lắm Upanishad, và Gita đã nói mọi điều đó, nên chúng tôi hiểu'. Không chút gì giống đâu. Trước hết bạn phải có nghi vấn lớn. Phải không? Nghi vấn lớn lao. Phải không? Không, xin đừng, đừng đồng ý. Bạn không nghi vấn gì, bạn chấp nhận hết. Vậy nghi đi, nghi vấn kinh nghiệm mình ý nghĩ mình, kết luận mình nghi vấn, hỏi han không chấp nhận gì của sách vở, kể cả của tôi. Tôi chỉ là kẻ qua đường, không quan trọng.
11:06 And we are going to enquire together it is very important, please, together. You know what that means. Co–operating together to build something, to inquire in something, to see what is clear, what is doubtful, what is not clear. You are doing it. And the speaker has done this but you have to do it. So we are together walking up a very long stream. You can make that stream a very, very very strong current that will wipe you away throw you on to the banks, or you can deal with it. So it requires your energy. Right? It requires your energy. Và chúng ta sẽ cùng tìm hiểu đó mới quan trọng, nào, cùng nhau. Bạn hiểu thế là sao mà. Cùng hợp tác xây dựng điều gì tìm kiếm cái gì, xem cái gì rõ cái gì đáng ngờ, cái gì không rõ. Bạn đang làm đó. Và người nói làm đó, nhưng bạn phải làm. Vậy chúng ta cùng bước vào dòng chảy. Bạn có thể làm cho dòng chảy thật mạnh lên, cuốn bạn ra xa ném bạn lên bờ, hay bạn có thể vui đùa với nó. Nên nó đòi hỏi năng lượng. Phải không? Nó đòi hỏi năng lượng.
12:07 So we are asking: what is energy? That crow calling is part of energy. Right? The trees, the birds, the stars, the moon the rising of the sun, and setting of the sun, it's all energy. Right? Probably you doubt it but it doesn't matter. And whatever you speak requires energy. The first cry of the baby out of the womb, that cry is part of that energy. Right? To play a violin, to speak, to marry, sex everything on earth requires energy. Right? So we are enquiring together what is this energy, what is the origin, what is the source how has it begun, who created this energy? Please, careful, don't say 'God' and run away with that. I don't accept God. The speaker has no gods. Is that all right? You accept that? You will accept anything so it doesn't matter, I will go on. Nên chúng ta hỏi: năng lượng là gì? (Tiếng quạ) Tiếng quạ kêu là một phần năng lượng. Phải không? Cây cối, chim chóc, trăng, sao mặt trời mọc, mặt trời lặn, thảy đều là năng lượng. Phải không? Có lẽ bạn nghi ngờ điều ấy nhưng không sao. Và bạn nói gì cũng đòi hỏi năng lượng tiếng khóc chào đời của bé sơ sinh là một phần năng lượng ấy. Phải không? Chơi vĩ cầm, nói năng, cưới hỏi, tình dục mọi việc đều đòi hỏi năng lượng. Phải không? Vậy chúng ta cùng tìm hiểu năng lượng là gì nguồn gốc, khởi thuỷ nó là gì bắt đầu thế nào, ai tạo ra năng lượng? Hãy cẩn thận, đừng nói 'Thượng đế' và rồi bỏ đi. Tôi không chấp nhận thượng đế. Người nói không có thượng đế. Thế tốt chứ? Bạn chấp nhận chứ? Bạn sẽ chấp nhận hết nên không sao cả, tôi sẽ tiếp tục.
13:53 Please don't allow yourselves to accept what the speaker is saying at any moment in his books, in his talks, in his videos and all that business. So what is this energy? We cannot possibly exist without this energy. Right? There is no existence on earth without this energy: the trees, tremendous energy to pull up water right to the top, tons of it. That is tremendous energy. To build an aeroplane hundreds of people are responsible for it. To go to the moon and so on. So whatever we do, or don't do, is energy. Right? The dancer, the violinist, the painter the house–mother, the army general everything requires energy. Right? That is a fact. Whether you accept it or not it doesn't matter. And we are enquiring: what is that energy? The origin of it, not just: 'yes, energy'. Or accept what the scientists say, which is energy is matter and so on. I won't go into all that because the speaker has talked to many of them about this matter. And the religious people say, 'God' and that ends it. Or some guru says it – that also ends it. They don't enquire, they don't doubt they don't question, they don't have scepticism. Right? Xin đừng cho phép mình chấp nhận lời người nói vào lúc này - sách vở anh ta các buổi nói chuyện, video, và các việc khác. Vậy năng lượng là gì? Không có năng lượng chúng ta không thể tồn tại. Phải không? Không có năng lượng sẽ không có sự sống trên mặt đất: cây cối, năng lượng rất lớn để hút nước lên tận ngọn cây, hàng tấn. Năng lượng rất lớn. Chế tạo máy bay hàng trăm người trách nhiệm. Lên mặt trăng, và v.v.. Vậy bạn làm gì hay không, cũng là năng lượng. Phải không? Vũ công, người chơi vĩ cầm, họa sĩ nữ quản gia, tướng lãnh mọi cái đều cần năng lượng. Phải không? Đó là thực tế dù bạn chấp nhận hay không, không sao cả. Và chúng ta tìm hiểu: năng lượng là gì? Nguồn gốc, không chỉ năng lượng hay chấp nhận lời nhà khoa học, tức là năng lượng là vật chất, v.v.. Sẽ không bàn thêm bởi vì người nói đã nói quá nhiều về vấn đề này. Và người theo đạo nói, 'Thượng đế', rồi thôi. Hay vài đạo sư nói thế - rồi cũng thôi. Họ không tìm tòi, không nghi ngờ họ không hỏi han, họ không nghi vấn gì hết. Phải không?
15:58 So here we are saying, if you can, abandon all that: your books, what the Sanskrit, ancient people have said, abandon all that and leave it at the roadside and we will take a journey together. If you can't put all that aside or leave it on the roadside, you can't follow the speaker, you can't understand the speaker. Right? Don't bother to understand him, it doesn't matter. But unfortunately you hear a lot of words and you say, 'Yes, that sounds reasonable', and so on and so on. We are not dealing with words. Words are not the mountain. The word 'mountain' is not the mountain. Right? The word 'K' is not K. You understand all this? So your name is not you. But to recognise you, but your name is not you. I think this is important to understand. The word is not the actual. Right? Is that clear? The word is not the tree. The word 'tree' is not that. Right? So we have to be very careful now not to be entangled with words. I wonder if you follow all this. Right. I can go on because my friend has given me a signal, my old friend. Nên ở đây chúng ta nói, nếu có thể, bỏ hết đi: sách vở, điều gì Phạn ngữ, người xưa nói bỏ hết đi và ném chúng bên đường và chúng ta sẽ cùng bước đi. Nếu bạn không thể để chúng qua bên hay bỏ lại bên đường, bạn không thể dõi theo người nói bạn không thể hiểu người nói. Phải không? Đừng bận tâm để hiểu anh ta, không sao đâu. Nhưng bất hạnh thay bạn nghe hàng lô từ ngữ và bạn nói, 'Vâng, nghe hợp lý', và v.v.., v.v.. Chúng ta không chơi với từ ngữ. Từ không phải ngọn núi. Từ 'núi' không phải là núi. Phải không? Từ 'K' không phải là K. Bạn hiểu cả chứ? Vậy tên không phải bạn. Để nhận biết bạn, nhưng tên không phải bạn. Tôi nghĩ hiểu điều này rất quan trọng. Từ ngữ không phải thực tế. Phải không? Rõ chứ? Từ không phải cây cối. Từ 'cây' không là nó. Phải không? Vậy chúng ta phải thật cẩn thận không vướng kẹt vào từ ngữ. Không biết bạn theo kịp không? Phải không? Tôi có thể tiếp tục vì có người bạn ra dấu người bạn cũ.
18:07 And we are going into something that requires all your energy, all your brain which is matter, which is the accumulated experience of million years. And all that evolution means energy. Right? So I am saying... I am asking myself, you are asking for yourself, so I begin to ask myself is there energy which is not contained, or stimulated or held within the field of knowledge? You understand? Within the field of knowledge. That is, within the field of thought. Please don't agree with it. I would like to blind myself because you agree with every damn thing that's going on. Và chúng ta tìm hiểu một điều nó đòi hỏi cả năng lượng bạn cả trí óc bạn đó là vấn đề đó là kinh nghiệm tích chứa hàng triệu năm. Và cả tiến hóa ấy là năng lượng. Phải không? Vậy tôi hỏi tôi... tôi tự hỏi mình bạn cũng hỏi mình, vậy tôi bắt đầu hỏi mình có chăng năng lượng không phải tích luỹ, kích thích hay nằm trong lãnh vực kiến thức? Bạn hiểu... trong lãnh vực kiến thức. Nghĩa là, trong lãnh vực ý nghĩ. Xin đừng đồng ý. Tôi muốn nhắm mắt lại vì tôi đồng ý với mọi điều tồi tệ xảy ra.
19:27 So I ask myself: is there an energy which is not put together, stimulated, arranged by thought? You understand? Thought gives you great deal of energy. To go to the office every morning at 9 o'clock, or 8:30 thought makes you, gives you that energy. Right? I must earn more money, I have a better house. Right? Thought, thinking, gives you the energy. I believe it took two or three hundred people or 3000 people to build a rocket that went to the moon. Right? So all that requires energy. To shake hands with you, to say, 'How are you?', to recognise old friends sitting across there. I am glad they have found a place we can see each other. So I ask myself, I know thought, thinking, thinking about the past, thinking about the future planning for the present, that gives a tremendous energy. Right? Right sir? Thinking. I must build a house so I go to the architect I agree with him, and so on and so on. And you require a great deal of energy to be educated. Right? From ignorance – as they call it, I am not saying it is ignorance – from not knowing mathematics you gradually learn and energy to go to college, university and then you become some kind of something or other. And you have a job, to that every day of your life you go. Or you retire at an early age and die. So thought – please understand this it is very important if you will – thought creates this energy. To build an aeroplane. Think of what has gone into that. Hundreds of people have worked at it, step by step, by step, constructed it and they have produced 747, or whatever it is the most marvellous machine that can never go wrong – man can make it go wrong. And so on and so on. So thought is an extraordinary instrument of creating energy. Right? May I go on? Right. Vậy tôi tự hỏi: có chăng năng lượng không phải tích tụ, kích thích xếp đặt bởi ý nghĩ? Bạn hiểu không? Ý nghĩ cho bạn rất nhiều năng lượng. Đến sở làm mỗi sáng lúc 9 giờ, hay 8 giờ 30 ý nghĩ làm bạn...cho bạn năng lượng ấy. Phải không? Tôi phải có thêm tiền, có nhà đẹp hơn. Phải không? Ý nghĩ, suy tư, cho bạn năng lượng. Tôi tin là nó làm hai hay ba trăm người hay 3000 người chế hỏa tiễn lên mặt trăng. Phải không? Vậy mọi cái đều cần năng lượng. Để bắt tay bạn, hỏi, 'Khỏe không?' để nhận ra người bạn cũ ngồi đàng kia. Tôi vui vì họ tìm được vị trí chúng ta có thể thấy nhau. Vậy tôi tự hỏi, tôi biết ý nghĩ, tư duy nghĩ về quá khứ, nghĩ về tương lai xếp đặt hiện tại, đều cho năng lượng rất lớn. Phải không? Đúng không? Nghĩ tôi phải xây nhà, nên tôi đến kiến trúc sư tôi đồng ý với anh ta, và v.v.. Và bạn cần rất nhiều năng lượng để học hành. Phải không? Từ dốt nát, họ gọi thế tôi không nói đó là dốt nát từ chưa biết toán, bạn học dần dần và năng lượng, đến trung học, đại học và rồi bạn trở thành này nọ. Và bạn có việc làm, bạn sống mỗi ngày như thế. Hay bạn về hưu sớm rồi chết. Vậy ý nghĩ - hãy hiểu điều này rất quan trọng, nếu bạn sẽ ý nghĩ tạo ra năng lượng ấy. Chế tạo máy bay. Hãy nghĩ về cái đã tìm ra nó. Hàng trăm người làm việc vì nó từng bước, từng bước, chế tạo ra và họ đã chế ra 747, hay gì gì đó máy móc kỳ diệu nhất không thể hư hỏng hay con người có thể làm nó hỏng. Và v.v.., v.v.. Vậy ý nghĩ là công cụ lạ lùng tạo ra năng lượng. Phải không? Tiếp tục chứ? Phải không?
23:08 If one doesn't see that as an actual fact then you are off the mark. Right? If you don't see it as an actual fact that thought creates tremendous energy. You want to become a rich man you work like blazes to get to be a rich man. Right? You want to do some kind of crazy propaganda and you work very hard you join groups, sects, gurus and all the rest of that business. So thought is an extraordinary instrument of engendering thought. Right? Thought engendering energy. Right? Don't agree. Nếu không thấy đó như một thực tế vậy là bạn lạc lối. Phải không? Nếu bạn không thấy một thực tế là ý nghĩ tạo ra năng lượng lớn lao. Bạn muốn thành người giàu sang bạn làm việc như điên để được thế. Phải không? Bạn muốn tuyên truyền loại điên rồ nào và bạn làm việc cật lực gia nhập nhóm, giáo phái, đạo sư, và mọi lộn xộn khác. Vậy ý nghĩ là khí cụ lạ lùng để tạo ra ý nghĩ. Phải không? Ý nghĩ sinh năng lượng. Phải không? Đừng đồng ý.
24:07 So then we have to enquire into the very, very, very nature of thought. Right? Not say, well – all the excuses. Vậy là chúng ta phải tìm hiểu bản chất đích thực của ý nghĩ. Phải không? Đừng nói, tốt - mọi lý do.
24:19 Don't bother about this. I fell yesterday and hurt myself, that's all that is over. You can give your attention to something else. Đừng bận tâm về nó. Hôm qua tôi té ngã, vậy thôi đã qua rồi. Bạn có thể chú ý vào việc khác.
24:34 So thought, which has planned this society, which has divided the world into Asia and Europe, the communist, the socialist, the capitalist and the democratic republican – all that is created by thought. It is simple. The army, the navy, the airforce, to kill not only for transportation but also to kill. This is obvious, isn't it? So thought is very important in our life because without thought we can't do anything. Right? For you to come here from a distance required planning, adjusting, taking a train, aeroplane, taking a bus, etc., etc. all that is part of your thinking. Right? So what is thinking? You work it out, don't listen to me. What is thinking? You can't live without a certain kind of thinking. Right? Planning, going back to your house, going back to do your work and so on, you are married sex and... Everything is contained in the process of thought. So what is thinking? The speaker has talked about it a lot so don't go back to his books. Don't say, 'Yes, I have heard that before'. But here you forget all the books, all the things you have read because we must approach this each time anew. So thinking is based on knowledge. Right? If you had no knowledge, how to come here or take a bus or this or that, you wouldn't be here. So knowledge, memory, thought. Right? And we have accumulated tremendous knowledge: how to sell each other, how to exploit each other, how to build bridges, how to create gods and temples – we have done all that. The various ashramas where they're all... – you know all that business, concentration camps of a certain kind. So thought has done all this. Created the army, the navy, the aeroplane. Thought has also, through knowledge temples and all that business. Chính ý nghĩ vẽ nên xã hội này và phân chia thế giới thành châu Á, châu Âu cộng sản, xã hội, tư bản và cộng hòa, dân chủ - mọi cái do ý nghĩ. Đơn giản thế. Quân đội, hải quân, không lực, giết chóc không chỉ để vận tải mà còn giết chóc. Hiển nhiên, phải không? Nên ý nghĩ rất quan trọng trong đời sống vì không ý nghĩ ta không thể làm gì. Phải không? Để bạn từ xa đến đây đòi hỏi dự trù, sắp xếp đi xe lửa, máy bay, xe buýt, v.v.., v.v.. tất cả đều do suy nghĩ. Phải không? Vậy suy nghĩ là gì? Bạn tìm hiểu đi, đừng nghe tôi. Suy nghĩ là gì? Bạn không thể sống mà không có ý nghĩ nào. Phải không? Lên kế hoạch, trở về nhà trở lại với công việc v.v.., bạn kết hôn tình dục và... mọi thứ nằm trong tiến trình suy nghĩ. Vậy suy nghĩ là gì? Người nói nói về nó quá nhiều vậy đừng trở lại với sách vở anh ta. Đừng nói, 'Vâng, tôi đã nghe rồi'. Nhưng ở đây bạn quên hết sách vở đi quên mọi điều bạn đã đọc vì mỗi lần tiếp cận phải là mới tinh. Vậy suy nghĩ do kiến thức. Phải không? Nếu bạn không kiến thức, làm sao đến đây hay đi xe buýt, hay gì gì, bạn không thể đến đây. Vậy kiến thức, ghi nhớ, ý nghĩ. Phải không? Và chúng ta tích luỹ quá nhiều kiến thức: làm sao bán rẻ nhau làm sao lợi dụng nhau làm sao xây cầu làm sao tạo thần thánh và đền thờ - ta làm mọi thứ. Nhiều thứ tu viện, nơi mọi người bạn biết mọi việc ấy một loại trại tập trung nào đó. Vậy ý nghĩ làm tất cả. Tạo ra quân đội, hải quân, máy bay. Qua kiến thức, ý nghĩ cũng có các đền thờ và mọi việc khác.
28:02 So without experience there is no knowledge. Right? Be logical sirs. Logic is necessary up to a certain point. But if you start without logic, clarity, then you can do – you become superstitious imaginative, coming to conclusions, building temples and all that kind of nonsense. So without experience there is no knowledge. The scientists are adding everyday something new. Please follow this carefully, if you don't mind. Experience is limited. Right? Because we are adding more and more to it through knowledge. Experience, knowledge stored in the brain as memory and then that is the beginning of thought. Right? Am I right? Or are you right? What do you say? God, don't you feel anything? So experience is always limited. Right? Because you are adding more and more and more everyday in the scientific world in your own life you learn something more. So experience is limited, therefore knowledge is limited, memory is limited and therefore thought is limited. Right? Am I sane or insane? And we live by thought. So we never recognise, though thought can imagine the most extraordinary heaven and hell the Olympic gods of the Greeks, the Egyptian gods, do you know anything about all that? No, it doesn't matter. Vậy không kinh nghiệm thì không kiến thức. Phải không? Hãy hợp lý đi. Hợp lý cần thiết đến độ nào đó. Nhưng nếu bắt đầu mà không hợp lý rõ ràng, có thể... bạn thành mê tín dị đoan tưởng tượng, đi đến kết luận xây dựng đền thờ và mọi thứ vô nghĩa. Vậy không kinh nghiệm thì không kiến thức. Các nhà khoa học thêm điều mới mỗi ngày. Hãy theo dõi kỹ điều này, nếu bạn không phiền. Kinh nghiệm giới hạn. Phải không? Bởi vì chúng ta thêm mãi vào đó qua kiến thức. Kinh nghiệm, kiến thức lưu trong não như ký ức và đó là khởi đầu của ý nghĩ. Phải không? Tôi đúng? hay bạn đúng? Bạn nghĩ sao? Ồ, bạn không cảm nhận gì sao? Vậy kinh nghiệm luôn giới hạn. Phải không? Bởi vì bạn cứ thêm vào, thêm vào mỗi ngày trong thế giới khoa học bạn học thêm gì đó trong đời sống riêng. Kinh nghiệm giới hạn, nên kiến thức giới hạn ghi nhớ giới hạn nên ý nghĩ giới hạn. Phải không? Tôi tỉnh hay điên? Và chúng ta sống bằng ý nghĩ. Vậy mà ta không hề biết, dù ý nghĩ có thể tưởng ra thiên đường và địa ngục kỳ lạ nhất Các thần Olympic Hy lạp, các thần Ai cập bạn biết mọi cái đó chứ? Không, không hề gì.
30:28 So, your thought is always limited and your gods whom thought has created will always be limited. Right? I know you don't like this but –don't hear it. So your gods, your thinking, however wide it may be or however narrow it may be, all this is limited. And from this limitation we try to find the energy. You understand what I am saying? We try to find the origin, the beginning of creation. Vậy, ý nghĩ luôn giới hạn và thần thánh do ý nghĩ tạo ra cũng luôn giới hạn. Phải không? Tôi biết bạn không thích điều này nhưng - đừng nghe. Vậy thần thánh bạn, suy tư bạn, dù có rộng hay nhỏ hẹp bao nhiêu, cũng vẫn giới hạn. Và từ giới hạn ấy, chúng ta cố tìm năng lượng. Bạn hiểu lời tôi chứ? Chúng ta cố tìm nguồn gốc, khởi đầu của sáng tạo.
31:29 So thought has created fear. Right? No? Hasn't it? Aren't you frightened of what may happen two years later? No? Aren't you frightened of losing your job, of not passing exams, of not climbing the ladder – you know what I mean by climbing the ladder: getting more and more and more successful. And you are frightened of not being able to fulfil. You are frightened of not being able to stand alone, being strong to yourself. Right? You always depend on somebody. All that breeds tremendous fear. Right? Won't you wink at me? So it is one of our daily facts that we are frightened people. Right? Would you agree to that very simple fact that we are frightened people? And fear arises when we want security. Right? You just listen. All right, I'll go on. Don't bother, I'll go on. Vậy ý nghĩ sinh ra sợ hãi. Phải không? Không à? Không phải à? Bạn không sợ điều gì có thể xảy ra hai năm tới ư? Không à? Bạn không sợ mất việc làm không sợ thi rớt, leo thang không được bạn biết tôi nói gì - leo thang gặt hái thành công thêm, thêm nữa. Và bạn sợ không thể đạt được gì. Bạn sợ không thể đứng một mình mạnh mẽ với chính mình. Phải không? Bạn luôn lệ thuộc ai đó. Mọi cái đó sinh ra nhiều sợ hãi. Phải không? Bạn không nháy mắt với tôi à? Vậy một thực tế hàng ngày là chúng ta sợ mọi người. Phải không? Bạn có đồng ý thực tế đơn giản là chúng ta sợ mọi người? Và sợ hãi nổi lên khi ta muốn an toàn. Phải không? Bạn chỉ lằng nghe. Tốt, tôi sẽ tiếp tục. Đừng bận tâm, tôi sẽ tiếp tục.
33:18 Fear destroys love. You cannot have love without... Love cannot exist where fear is. Fear is a tremendous energy on its own. And love has no relationship with fear. They are totally divorced. Right? So what is the origin of fear? Right? All this is to understand to be alive to the nature of love. If you don't understand all this then go and carry on whatever you are doing. Be happy with it, enjoy yourself making money, positions and all the blah. But if you want to go into this very carefully you have not only to examine what is thinking and the machines, the computers are doing that marvellously you don't know anything – the latest. I talked to some of the professors in England just before I came to India, before the speaker came to India. There are computers that can think backwards and forwards. You understand what that means? They can think what I have... One has to get up at six therefore it has to plan to get up at six. Right? And after six what it has to do. And I believe that is called... Forgotten, it will come back. So the machines – please understand this – the machines, which is the computer... You know that joke? One is praying for God and there is a computer next door, at his knees and the computer says, 'Whom are you praying to? God is here' No sir, you don't know how serious it is. So... Architecture, that's the word. When – I only learnt this recently and it may be wrong, it may be right – a computer can think what has happened and plan what will happen and for the future. Which the brain is doing. You understand? You plan to come here, you spend so much money, so much time and then go back, go forward. So the computers can think forward and backwards which is called architecture I believe they may have changed the name by now. I am going to ask one of the specialists here. Sợ hãi phá huỷ yêu thương. Bạn không thể yêu thương mà không không thể yêu thương khi có sợ hãi. Sợ hãi chính là năng lượng lớn. Và yêu thương không liên quan gì với sợ. Chúng hoàn toàn tách biệt. Phải không? Vậy nguồn gốc sợ hãi là gì? Phải không? Phải thấu hiểu mọi điều này phải nhận rõ bản chất yêu thương. Nếu bạn không hiểu mọi điều đó bạn đi ra và tiếp tục như đã làm. Vui sướng với nó, thích thú kiếm tiền, địa vị và mọi vớ vẩn. Nhưng nếu bạn tìm hiểu thật kỹ lưỡng bạn không chỉ phải xem xét suy nghĩ là gì và máy móc, vi tính làm việc đó thật diệu kỳ mà bạn không biết - cái mới nhất. Tôi nói chuyện với vài giáo sư ở Anh trước khi đến Ấn, trước khi người nói đến Ấn độ. Có những máy vi tính có thể suy nghĩ tới và lui. Bạn hiểu vậy là sao chứ? Chúng có thể nghĩ điều tôi bạn phải thức dậy lúc 6 giờ nên nó phải dự định thức dậy lúc 6 giờ. Phải không? Và sau 6 giờ nó phải làm gì. Và tôi tin đó gọi là quên mất, sẽ trở lại sau. Vậy máy móc - hãy hiểu điều này, lạy trời máy móc, vi tính - bạn biết trò chơi đó chứ? Bạn cầu nguyện thượng đế và có máy vi tính cạnh nhà, bạn đang quỳ và vi tính nói, 'Ngươi cầu nguyện ai? Thượng đế đây'. Không, bạn không biết nó nghiêm trọng bực nào. Vậy - kiến trúc, là từ đó. Khi - tôi chỉ mới biết gần đây và có thể đúng, có thể sai vi tính có thể suy nghĩ điều xảy ra và dự định điều sẽ xảy ra, và cho tương lai. Điều trí não đang làm. Bạn hiểu không? Bạn dự định đến đây bạn tốn nhiều tiền bạc, nhiều thời gian và rồi đi tới, đi lui. Vậy vi tính có thể suy nghĩ tới và lui đó gọi là kiến trúc, tôi tin thế hiện giờ họ có thể đổi tên. Tôi sẽ hỏi một trong các chuyên gia ở đây.
37:01 So, thinking has created fear. Right? Thinking about the future, thinking about the past and not being able to adjust quickly to the environment and so on, so on. So thought and time. Right? No, you don't understand. I will go on. Thought of tomorrow, what might happen my wife might leave me, or might die. I am a lonely man, then what am I to do? I have several children so I had better marry, remarry someone or other because at least they can look after my children. And so on. That is thinking of the future based upon the past, right? And so thinking and time are involved in this. Right? Thinking about the future future being day after tomorrow, or tomorrow and thinking about that causes fear. Right? So time, thought, are the factors of fear. And we know, we have examined thought we have examined time. Time is the past, the present and the future, the rising of the sun and the setting of the sun, planting a seed and becoming a huge tree. That is time. And also we have got inward time: I am this but I will become a rich millionaire. I am greedy but, give me time, I won't be – next life perhaps. And so on and so on. So time and thought are the central factors of fear. Vậy, suy nghĩ sinh sợ hãi. Phải không? Suy nghĩ về tương lai, suy nghĩ về quá khứ và không thể thích ứng nhanh chóng với môi trường, và v.v.., v.v.. Vậy ý nghĩ và thời gian. Phải không? Không, bạn không hiểu. Tôi sẽ tiếp tục. Nghĩ về tương lai, điều có thể xảy ra vợ có thể bỏ tôi, hay có thể chết. Tôi là kẻ cô đơn, rồi tôi phải làm gì? Tôi có vài cháu nhỏ vậy tôi nên cưới vợ bước thêm bước nữa với ai đó vì ít nhất họ cũng có thể trông mấy cháu. Và v.v.. Đó là nghĩ về tương lai dựa trên quá khứ - phải không? và thế là suy nghĩ và thời gian kẹt trong đó. Phải không? Suy nghĩ về tương lai tương lai là ngày mai, hay ngày mốt và suy nghĩ sinh ra sợ hãi. Phải không? Vậy thời gian, ý nghĩ, là tác nhân sợ hãi. Và chúng ta biết, chúng ta xem xét ý nghĩ chúng ta xem xét thời gian. Thời gian là quá khứ, hiện tại và tương lai. mặt trời mọc và mặt trời lặn gieo hạt giống và trở thành cây lớn. Đó là thời gian. Và chúng ta cũng có thời gian bên trong: tôi thế này nhưng sẽ thành triệu phú. Tôi tham nhưng cho thời gian, tôi sẽ không có lẽ kiếp sau. Và v.v.., v.v.. Vậy thời gian và ý nghĩ là tác nhân chính của sợ hãi.
39:22 I am looking for a clock. Tôi tìm đồng hồ.
39:27 Audience: Ten past six. Thính giả: 6 giờ 10.
39:44 K: Thank you. So I have talked for a hour and a quarter? K: Cám ơn. Vậy tôi đã nói chuyện một giờ 15 phút?
40:02 Audience: Forty minutes. Thính giả: 40 phút.
40:11 K: Is that all, too bad! So, let me finish this. Allow me another twenty minutes, if you don't mind. Do you mind? I won't keep you very long. It won't make any difference if you listen to me or not. You will carry on in exactly the same way as you have been living. You won't change, you won't do a thing because you are caught in a rut, in a groove, in a pattern. And you will go on and death is there. Right? K:Thế à, tệ quá! Vậy để tôi xong việc này. Cho tôi hai mươi phút nữa, nếu bạn không phiền. Bạn ngại à? Tôi sẽ không giữ bạn lâu. Không khác gì nhau nếu bạn lắng nghe tôi hay không. Bạn cũng sẽ tiếp tục y như cách bạn đã từng sống. Bạn sẽ không thay đổi, không làm gì hết bởi vì bạn bị kẹt trong đường cũ, thói quen, khuôn đúc. Rồi bạn tiếp tục và cái chết ở kia. Phải không?
41:07 So we are enquiring into something which you may not understand but it doesn't matter. Time, thought are our principal factors of life. And both time inwardly – I am this but I will be that, or I have been, I shall be, I am, I shall be – all that involves time. And time is thought, they are not two separate things. They are both movements. Then what place has death? You understand sirs? What place in my life has death, suffering, pain, anxiety, loneliness all those terrible things I have gone through? Merci beaucoup. Vậy chúng ta tìm hiểu điều gì có thể bạn không hiểu, nhưng không thành vấn đề. Thời gian, ý nghĩ là tác nhân chính của đời sống. Và cả thời gian bên trong - Tôi thế này nhưng sẽ là thế kia hay tôi đã là, sẽ là, hiện là, sẽ là tất cả nằm trong thời gian. Và thời gian là ý nghĩ. Hai cái không rời nhau. Chúng cùng vận hành. Vậy chết có vị trí gì? Bạn hiểu chứ? Trong đời sống, cái chết, thống khổ đớn đau, lo âu, cô đơn mọi khủng khiếp tôi trải qua có vị trí gì? Cảm ơn nhiều.
42:15 Sir, I had better take your watch whoever will give it to me. I might lose it, or you might lose it. Tôi nên có đồng hồ ai đó đưa tôi mượn. Có lẽ tôi làm mất, hay bạn làm mất.
42:26 You understand sir, please understand this very carefully. Time, thought, are central factors of life. And we are saying thought and time are the factors of fear. That is a fact whether you like it or not. So what has suffering to do with time? You are following all this? What has suffering, pain, anxiety, loneliness, despair and all the travail that man goes through, what has that... Is that all our life? You understand what I'm asking you? We are journeying together. You are not just sitting there and listening to a nonsensical speaker. I am asking you. This is your life, right sirs? Facts, not imagination. You are born, educated and you fit into BAs, MAs and all the rest of it, PhDs, in order to get a job or you become a great Prime Minister or minister, for god's sake, you understand? This is your life. This is your consciousness, your consciousness is composed of your fears of your knowledge, of your time, you know, consciousness. Your knowledge, everything is in your consciousness. And in that consciousness, of which you are, that consciousness you have always thought is yours, mine, 'My consciousness'. You understand my question? Bạn hiểu chứ? hãy hiểu thật rõ điều này. Thời gian, ý nghĩ, là tác nhân chính của đời sống. Và chúng ta nói ý nghĩ và thời gian là tác nhân sợ hãi. Đó là thực tế dù bạn muốn hay không. Vậy đau khổ liên quan gì với thời gian? Bạn theo kịp chứ? Cái gì có thống khổ, đớn đau, lo âu, cô đơn, nản lòng và mọi cực nhọc con người trãi qua cái gì có chúng...chúng là đời ta ư? Bạn hiểu tôi hỏi gì chứ? Chúng ta cùng bước đi. Bạn không chỉ ngồi đó và lắng nghe người nói lời vô nghĩa. Tôi hỏi bạn. Đây là đời bạn phải không? - thực tế, không tưởng tượng. Bạn được sinh ra, học hành và thành BA, MA PhD, và v.v.., để có việc làm hay bạn thành Thủ tướng vĩ đại hay bộ trưởng, lạy trời, bạn hiểu chứ? Đó là đời bạn. Đó là nhận thức bạn nhận thức bạn gồm sợ hãi kiến thức, thời gian, bạn biết đó - nhận thức. Kiến thức bạn. Mọi cái nằm trong kiến thức bạn. Và kiến thức ấy, là chính bạn bạn luôn nghĩ kiến thức ấy là của bạn, của tôi. Nhận thức của tôi. Bạn hiểu vấn đề chứ?
44:41 Don't cross your legs, just sit comfortably as you were I am looking at you – don't suddenly change. Đừng tréo chân, ngồi sao thoải mái thôi tôi nhìn bạn - đừng thay đổi đột ngột.
44:51 Your consciousness, if you examine it very carefully not examine it through judgements, evaluations, what you know, but if you examine it very carefully your consciousness is made up of its content. Right? Do you understand what I am saying? What you think, what your tradition, what your education, how many fears, whether you want to exchange your wife for a new wife, or whether you go to a certain temple all that, loneliness, fear – is what you are! You may think you are divine inside but still you are thinking. When you say, 'Yes, there is God in me' it is still the product of thought. So your consciousness, which is what you are not physically but psychologically, inwardly which is your consciousness is the consciousness of mankind. Listen carefully. Don't accept anything he says. Every human being on this earth goes through it: sorrow, pain, anxiety, uncertainty, insecurity, quarrels, coaxing, wanting this, not wanting. All that is what you are. If you imagine that you are a god incarnate that is part of thought. Right? Thought – as we pointed out – that's limited. So your consciousness, what you are, is the rest of mankind. Every man goes through this. Or every woman. Every human being goes through this. Right? Every human being: your neighbour, your father, your grandfather and the past generations all over the world. So you are not individuals. This is a blow. Don't accept it. Examine it, don't say, 'It is rot' or, 'It is not a fact because the Gita says something' or the Upanishads say something, or the Bible says something. It is a fact that you, your suffering, your pain, your anxiety, your loneliness, your knowledge is common to – I won't use 'common' – is shared by every human being. Right? So you are not a separate soul, a separate Atman. I know you don't like this because you were brought up to swallow anything that goes along. Nhận thức bạn, nếu bạn xem xét thật kỹ không xem xét qua phán đoán, đánh giá... điều bạn biết, nhưng nếu bạn xem xét thật kỹ nhận thức bạn hình thành do tích chứa. Phải không? Bạn hiểu lời tôi chứ? Bạn nghĩ gì, truyền thống nào, giáo dục gì sợ hãi nhiều ít, bạn có muốn thay chồng đổi vợ không, hay có đến đền chùa không mọi cái đó, cô đơn, sợ hãi, là bạn hiện giờ. Có thể bạn nghĩ mình thánh thiện nhưng đó vẫn là bạn nghĩ. Khi bạn nói, 'Vâng, thượng đế trong tôi' đó vẫn là sản phẩm của ý nghĩ. Vậy nhận thức bạn, là bạn hiện giờ không phải vật lý mà tâm lý, bên trong, nhận thức bạn là nhận thức nhân loại. Lắng nghe kỹ. Đừng chấp nhận điều anh ta nói. Mọi người trên mặt đất đều trải qua thống khổ, đớn đau, lo âu, bất ổn, bất an cãi cọ, dỗ dành, muốn, không muốn. Mọi cái đó là bạn hiện giờ. Đừng tưởng... nếu bạn tưởng mình là chúa hiện thân đó cũng là ý nghĩ. Phải không? Ý nghĩ - như phân tích - nó giới hạn. Vậy nhận thức bạn, là bạn là cả nhân loại. Mọi người trải qua điều đó. Tất cả. Cả nhân loại trải qua điều đó. Phải không? Mọi người: hàng xóm, cha mẹ, ông bà và các thế hệ đã qua, khắp thế giới. Vậy bạn không phải cá nhân. Chỉ là cơn gió. Đừng chấp nhận. Xem xét đi, đừng nói, 'Vớ vẩn' hay, 'Không thực tế bởi vì Gita nói vầy' hay Upanishad nói này, hay Kinh thánh nói nọ thực tế là bạn, bạn thống khổ, đớn đau lo âu, cô đơn, kiến thức là chung - không dùng từ 'chung' chia sẻ cho cả nhân loại. Phải không? Vậy bạn không phải linh hồn riêng, Atman riêng. Tôi biết bạn không thích thế vì bạn được dạy dỗ chấp nhận mọi cái quanh mình.
48:32 So there must be freedom from fear, from hurts, from every kind of thing human beings have put together. There must be freedom, you understand, not just words. 'India must be free from the rest of the world'. That's just nonsense. Nobody can live by themselves they need a friend, they need somebody to help. Vậy nên phải tự do với sợ hãi tổn thương với mọi cái mà con người đã bày đặt ra. Phải tự do, bạn hiểu chứ? không chỉ từ ngữ. 'Ấn độ phải tự do với toàn thế giới'. Thế là vô nghĩa. Không ai có thể sống một mình họ cần bè bạn, họ cần ai đó giúp mình.
49:14 So we are trying to find out, enquire into what is love. Right? We are saying, as long as there is fear of any kind, biologically, fear of attachment, fear of loss, fear of any kind, the other cannot exist. If there is any kind of attachment the other cannot exist – the other being love. So we are going to inquire, if time allows. Then seeing all this, from the beginning from the baby to the grown man, seeing what the world is and inquiring into what is death. Why are we all so frightened of death? You understand? You know what it means to die? Haven't you seen dozens of people killed, or hurt or... Haven't you? No? Are you strange people, or what? (Laughter) Belong to a different planet? We have seen death. We have never enquired very deeply into what is death. It is a very important question, as what is life. You understand? We said life is all this – rot. We have said life is knowledge, learning you know, all that stuff going to the office regularly every day at 9 o'clock or 10 o'clock, quarrelling, battling, wanting this and not wanting – you follow? We know what living is. Right? A series of actions produce a series of reactions and sorrow, pain – that is our life. Then if that is living which it is, don't say 'Yes, living is something extraordinary upstairs' this is living – quarrelling, divorcing, fighting. But we have never enquired seriously into what is death. You understand what I am talking about? We know what is living, if you are honest and you can imagine anything you like but this is living. You can imagine heaven is there and God sort of nod to you, every prayer is answered and all that rot. At least for me, for the speaker. But we have never seriously enquired into what is dying. All right sir? Vậy, chúng ta tìm hiểu, xem coi, yêu thương là gì. Phải không? Chúng ta nói, hễ còn mọi thứ sợ hãi về sinh vật học sợ dính mắc, sợ mất mát sợ gì đó, bờ kia không thể có mặt. Nếu có loại dính mắc nào bờ kia không thể có - bờ kia là yêu thương. Vậy chúng ta sẽ tìm hiểu, nếu đủ thời gian. Nhìn xem mọi thứ, từ khởi đầu từ sơ sinh đến trưởng thành, xem thế giới là gì và tìm hiểu cái chết là gì. Tại sao chúng ta đều sợ cái chết? Hiểu không? Bạn biết chết là gì chứ? Bạn thấy hàng tá người bị giết, hay bị thương... thấy chưa? Chưa à? Bạn là người lạ, hay là gì? (Cười) Ở hành tinh khác ư? Chúng ta thấy cái chết. Chúng ta chưa hề tìm hiểu sâu xem chết là gì. Vấn đề vô cùng quan trọng, cũng như sống là gì. Bạn hiểu chứ? Ta bảo đời sống là vớ vẩn. Ta nói sống là kiến thức, học hành bạn biết đó, mọi lộn xộn đến sở làm đều đặn hàng ngày lúc 9 giờ hay 10 giờ, cãi cọ, đấu đá muốn hay không muốn - bạn theo kịp không? Chúng ta biết sống là gì. Phải không? Một chuỗi hành động tạo ra một chuỗi phản ứng và buồn phiền, đau khổ - đời ta đó. Vậy nếu đó là đời sống nó là thế, đừng nói 'Vâng, sống là gì đó diệu kỳ trên kia' đời sống đó - cãi cọ, chia tay, đấu đá. Nhưng chúng ta chưa hề nghiêm túc tìm xem chết là gì. Bạn biết tôi nói gì chứ? Chúng ta biết sống là gì, nếu bạn thành thật và có thể tưởng điều bạn thích, nhưng sống là thế. Có thể tưởng thiên đàng ở kia và thượng đế gật đầu với bạn, mọi cầu xin được cho, và những vớ vẩn. Ít nhất cho tôi, cho người nói. Nhưng chúng ta chưa hề nghiêm túc tìm xem chết là gì. Ổn chứ?
52:58 What is dying? It must be an extraordinary thing to die. No? Extraordinary thing. Everything has been taken away from you: your attachments, your money, your wife, your children, your country, your superstitions, your gurus, your gods, everything is gone. Right? You may wish to take it to the other world but you can't take your money, your bank account – right? – your attachments, your gurus, your temples. You can invent temples up there, not after your death but while living you can invent all the gods on earth. But when death comes it says, 'Look, you cannot take anything with you. All your attachments, all your affections all your hurts, all the things that you have gathered in life you can't carry, there is no space for that'. Right? So death says, 'Be totally detached'. Right? That is what happens when death comes. You have no person to lean on, nothing. Right? You have understood this? You can believe that you will be reincarnated next life. That is a very comforting idea but it may not be a fact, it may be your imagination your longing, your 'I can't leave my wife' I have left so much for my son but I will meet him next life so I'll tell him off and so on. Chết là gì? Chết phải là gì lạ lùng. Không à? Điều lạ lùng. Mọi cái bị lấy mất: dính mắc, tiền bạc, vợ con đất nước, mê tín dị đoan, đạo sư, thượng đế mọi cái ra đi. Phải không? Có lẽ bạn muốn đem theo qua thế giới khác nhưng không thể đem tiền bạc, tài khoản phải không? - dính mắc, đạo sư, đền chùa. Bạn có thể dựng đền chùa, không phải sau khi chết nhưng đang sống, bạn có thể tạo ra mọi thần thánh. Nhưng khi cái chết đến nói, 'Nào bạn không thể mang theo gì cả mọi dính mắc, mọi cảm xúc mọi tổn thương, mọi điều bạn tích chứa trên đời không thể mang theo, không còn chỗ trống'. Phải không? Nên cái chết bảo 'Phủi sạch hết đi'. Phải không? Việc đó xảy ra khi cái chết đến. Không còn ai để nương dựa, không gì hết. Phải không? Bạn hiểu không? Có thể bạn tin sẽ được tái sanh kiếp sau. Đó là một ý niệm dễ chịu nhưng có thể không thực tế, có lẽ là tưởng tượng là ham muốn, 'không thể bỏ vợ con' của bạn tôi để lại quá nhiều cho con trai, nhưng sẽ gặp nó kiếp sau và sẽ rầy la nó, v.v..
55:26 So we are trying to find out what it means to die – while living, not committing suicide, I am not talking about that kind of nonsense. I want to find out what it means to die. Not jump in the river, I don't mean that or go off to the Himalayas and die there. But I want to find out for myself what it means to die. Which means, can I be totally free from everything that man has created, including myself? You know there is an Italian joke, sorry to repeat it: 'The whole world will die, perhaps including me.' So I want to find out what the actual fact when death says, enough. Right? Do you want to find out? No. Do you really want to find out? Vậy chúng ta cố gắng tìm xem chết là gì khi đang sống, không phải tự tử tôi không nói điều vô lý ấy. Tôi muốn tìm hiểu chết nghĩa là gì. Không nhảy xuống sông, tôi không nói thế hay lên tận Hy mã lạp sơn rồi chết ở đó. Nhưng tôi muốn tìm hiểu cho mình xem chết là gì. Nghĩa là, có thể nào tôi hoàn toàn tự do với mọi thứ mà con người tạo ra, kể cả tôi? Bạn biết có một truyện cười Ý, xin được nhắc lại: toàn thế giới sẽ chết, có lẽ kể cả tôi! (Cười) Vậy tôi muốn tìm xem thực tế là sao khi cái chết nói, đủ rồi. Phải không? Bạn muốn tìm hiểu không? Không. Bạn có thực sự muốn tìm hiểu?
57:07 What does it mean to die? Give up everything. Right? Not sacrifice, don't use those silly words. It cuts you off with a very, very, very sharp razor, from your attachments, from your gods, from your superstitions, from your desire for comfort next life and so on and so on, so on. So I am going to find out what death means because it is as important as living. So how can I find out, actually, not theoretically make evaluations about it and form societies and, you know, all that circus. But I actually want to find out, as you want to find out I am speaking for you, so don't go to sleep. So what does it mean to die? One is very healthy, the body is functioning there is no disease, like K at ninety one, he has no disease, no pain etc., etc. because I have seen experts, doctors. So what does it mean to die? Put that question to yourself, don't listen to me. While you are young, or when you are very old this question is always there. Right? It is always asking, demanding what it means to die. Are you interested in this? Are you? Oh no, don't shake your head, sir. Do you know what it means? To be totally free, to be totally unattached to everything that man has put together or what you have put together – totally free. No attachments, no gods, no future, no past. You don't know what it all means either. You don't see the beauty of it the greatness of it, the extraordinary strength of it. So while living, to be dying. You understand what that means? While you are living, every moment you are dying. So throughout life you are not attached to a thing, your wife, your father, your mother, your grandmother your country, your... Nothing. Because that is what death means. Right? You may wish for another life. That is all too easy, too simple, too idiotic. Chết nghĩa là gì? Lìa bỏ mọi thứ. Phải không? Không hy sinh, chết, cảm giác, không dùng những từ ngốc ấy. Với con dao cạo thật là bén, nó cắt rời bạn với mọi dính mắc, thần thánh mê tín dị đoan, ước muốn dễ chịu kiếp sau, và v.v.., v.v.. Vậy tôi sẽ tìm xem chết là gì bởi vì nó cũng quan trọng như sống. Vậy làm sao có thể tìm hiểu, thật sự, không lý thuyết đánh giá nó, lập hội và bạn biết - mọi lẩn quẩn. Nhưng tôi thực sự muốn tìm xem, cũng như bạn muốn tìm tôi nói vì bạn, nên đừng buồn ngủ. Vậy chết là sao? Bạn rất khỏe, thân thể hoạt động tốt không bệnh tật, như K 91 tuổi, anh ta không bệnh, không đau, v.v.., v.v.. vì tôi đã đến chuyên gia, bác sĩ. Vậy chết nghĩa là gì? Đặt câu hỏi ấy với chính bạn, đừng nghe tôi. Khi bạn còn trẻ, hay khi bạn quá già câu hỏi luôn ở đó. Phải không? Luôn luôn hỏi, tìm tòi chết nghĩa là gì. Bạn thích thú không? Thích chứ? Ồ không, đừng lắc đầu. Bạn biết nghĩa gì không? Hoàn toàn tự do, hoàn toàn lìa bỏ mọi thứ mà con người đã bày ra hay bạn đã bày ra - tự do hoàn toàn. Không dính mắc, thượng đế, tương lai, quá khứ gì hết. Bạn cũng không biết cả cái đó là sao. Bạn không thấy cái đẹp ấy tính vĩ đại, sức mạnh lạ lùng của nó. Vậy đang sống, là đang chết. Bạn có hiểu thế nghĩa là sao? Khi đang sống, từng giây bạn đang chết. Vậy nên suốt cả đời bạn không dính mắc gì hết vợ con, cha mẹ, ông bà đất nước, ...không gì hết bởi vì chết nghĩa là thế. Phải không? Có lẽ bạn mong đời sống khác. Cái đó quá dễ, quá đơn giản, quá ngốc nghếch.
1:01:06 So, living is dying. You understand? Living means every day you are abandoning everything that you are attached to. What you worship, what you think, what you don't think, your gods, your country – nothing! Can you do this? Can you do this? A very simple fact but it has got tremendous implications. So that each day is a new day. You understand? Each day you are dying and incarnating. Oh, you don't understand. There is tremendous vitality, energy there. You understand? Because there is nothing you are afraid of. There is nothing that can hurt, – being hurt doesn't exist. Thought is limited, therefore it has no importance it has importance because I have to get up and go in five minutes, but time, thought, fear, attachment, and all the things that man has put together has to be totally abandoned. That's what it means to die. God may be waiting to save you in heaven it all sounds so ridiculous. So can you do it? Will you try it? Will you experiment with it? Not for just a day. Every day. No, sir, you can't do it. Your brains are not trained for this. Your brains have been conditioned so heavily by your education, by your tradition, by your books, by your professors, by your – all the rest of it. This requires to find out what is love. Love and death go together. Because death says, 'Be free, non–attached, nothing you can carry with you.' And love says... There is no word for it. So love can exist only when there is freedom, not from your wife, for a new girl, or a new husband, but the feeling, the enormous strength the vitality, the energy of complete freedom. Vậy, sống là chết. Bạn hiểu chứ? Sống nghĩa là mỗi ngày bạn lìa bỏ mọi thứ bạn bám vào. Cái bạn tôn thờ, điều bạn suy nghĩ, hay không suy nghĩ thượng đế, đất nước - không gì hết. Bạn có thể làm thế chứ? Bạn có thể làm thế chứ? Một thực tế đơn giản nhưng biết bao hàm ý. Vậy mỗi ngày là một ngày mới. Bạn hiểu không? Mỗi ngày bạn đang chết và đang sống... Ồ, bạn không hiểu. Sức sống và năng lượng bao la ở đó. Bạn hiểu không? Bởi vì bạn không sợ gì hết. Không gì có thể tổn thương, bị tổn thương, không có mặt. Ý nghĩ giới hạn, nên không quan trọng gì quan trọng bởi vì tôi phải thức dậy và đi trong 5 phút, nhưng thời gian, ý nghĩ, sợ hãi dính mắc, và mọi cái con người tạo nên phải lìa bỏ hoàn toàn. Thế nghĩa là chết. Thượng đế có lẽ đợi giúp bạn trên thiên đàng cái đó nghe buồn cười. Vậy bạn có thể làm chứ? Bạn sẽ thử chứ? Bạn sẽ thí nghiệm chứ? Không chỉ một ngày. Mỗi ngày. Không, bạn không thể làm. Trí óc bạn chưa luyện tập cho điều đó. Trí óc bạn bị qui định quá nặng nề bởi giáo dục, truyền thống, sách vở bởi các giáo sư, - v.v.. Điều ấy đòi hỏi tìm hiểu yêu thương là gì; yêu thương đi cùng với chết bởi vì chết nói tự do, lìa bỏ, bạn không thể mang theo gì cả. Và yêu thương nói không lời. Vậy yêu thương chỉ hiện diện khi có tự do không phải với vợ với bạn gái mới, chồng mới nhưng cảm nhận, sức mạnh bao la sức sống, năng lượng tự do hoàn toàn.
1:05:09 Next time we meet we will talk about religion and meditation. I hope that's all right. I am sorry there are only three talks but the speaker cannot carry on. You understand? He is ninety one and that is good enough. It's over sir! Lần tới gặp nhau sẽ nói về tôn giáo và thiền định. Mong mọi việc tốt đẹp. Xin lỗi chỉ có ba buổi nói chuyện nhưng người nói không thể tiếp tục. Hiểu chứ? Anh ta chín mốt và thế là quá đủ. Xong nhé!