Krishnamurti Subtitles home


NY71T4 - Trí óc có thể trở nên im lặng?
Buổi Nói Chuyện thứ 4
New York, USA
25 tháng Tư 1971



0:31 Krishnamurti: Tôi nghĩ chúng ta đã nói sẽ cùng thảo luận vấn đề rất phức tạp, tức là, có chăng kinh nghiệm tôn giáo, và hàm ý của thiền định là gì. Nếu bạn quan sát, trải khắp thế giới, con người luôn, có vẻ, tìm kiếm gì vượt qua cái chết riêng, vấn đề riêng, gì đó sẽ kéo dài, thật và phi thời gian. Hắn gọi là Thượng đế, hắn cho nó quá nhiều tên, và hầu hết chúng ta tin vào gì thuộc loại đó mà không thực sự kinh nghiệm.
2:29 Nhiều loại tôn giáo khắp thế giới đã hứa nếu bạn tin vào hình thức nào đó của lễ lạy, giáo điều, cứu thế, bạn có thể, nếu sống kiểu sống nào đó, chợt nhận ra cái lạ lùng gọi tên gì gì mà bạn thích. Và những kẻ trực tiếp kinh nghiệm nó, hoặc kinh nghiệm theo qui định, niềm tin, theo ảnh hưởng hoàn cảnh, văn hoá họ. Nếu bạn sinh ở Ấn bạn có nhiều loại niềm tin, thần thánh, và mọi thứ khác. Nếu sinh ở phương Tây, bạn cũng bị qui định bởi tuyên truyền của hai ngàn năm, và bạn bị kẹt trong một loạt niềm tin, giáo điều và lễ lạy.
4:23 Và hình như tôn giáo đã mất ý nghĩa bởi có chiến tranh tôn giáo, tôn giáo không trả lời mọi vấn đề, tôn giáo phân chia con người, Công giáo, Tin lành, Ấn giáo, Phật tử, v.v.., nó tạo ra vài loại ảnh hưởng văn minh, nhưng không thay đổi tận gốc con người. Và khi bạn bắt đầu tìm kiếm xem có gì như kinh nghiệm tôn giáo, và kinh nghiệm ấy là gì, và tại sao phải gọi nó tôn giáo, nếu bạn đi sâu nó, dĩ nhiên trước hết bạn phải vô cùng chân thành. Không phải chân thành với nguyên lý hay niềm tin hay với hình thức tận tâm nào mà nhìn sự vật đúng như nó là, không méo mó, không chỉ bên ngoài mà cả bên trong, không hề tự dối. Vì dối là rất dễ nếu bạn cầu xin vài loại kinh nghiệm, gọi là tôn giáo hay khác, làm cuộc nếm trải, v.v.., rồi bạn bị buộc dính vào vài loại ảo tưởng, hay kinh nghiệm theo qui định.
7:13 Nhưng tìm kiếm cho bạn, nếu có thể, kinh nghiệm tôn giáo là gì, bạn cần cảm giác lớn lao của khiêm tốn và chân thành, nghĩa là không hề hỏi kinh nghiệm, không hề đòi cho bạn thực tại hay kinh nghiệm hay thành tựu. Vậy bạn phải nhìn thật gần dục vọng, bám víu, sợ hãi riêng, và hiểu chúng hoàn toàn, nếu có thể, để trí óc không cách gì bị méo mó, để sẽ không có ảo tưởng, không lừa dối. Và bạn cũng phải hỏi, kinh nghiệm nghĩa là gì?
9:13 Không biết bạn có đi sâu vấn đề này. Hầu hết chúng ta mỏi mệt, chán nản, với kinh nghiệm thông thường hàng ngày. Chúng ta chán ngấy chúng và bạn càng thạo đời, bạn càng trí thức, bạn muốn sống chỉ trong hiện tại, dù nó nghĩa gì, và đặt triết lý cho hiện tại. Nhưng tìm ra cho bạn kinh nghiệm nghĩa gì, chữ nó nghĩa đi qua, chấm dứt, đi đến cùng và chấm dứt nó. Nhưng bất hạnh thay, đa số chúng ta, mỗi kinh nghiệm để lại vết sẹo, ký ức, dễ chịu hay khó chịu, và chúng ta chỉ muốn giữ lại cái dễ chịu. Và khi chúng ta yêu cầu loại kinh nghiệm tâm linh, tôn giáo hay siêu việt nào, chúng ta cố gắng tìm ra, phải không, trước hết, xem có chăng kinh nghiệm như thế, và cũng kinh nghiệm nó nghĩa gì. Nếu bạn kinh nghiệm điều gì và bạn không thể nhận ra kinh nghiệm ấy thì kinh nghiệm ấy dừng có mặt. Một nghĩa cơ bản của kinh nghiệm là nhận ra, và khi có nhận ra nó đã được biết, hay đã được kinh nghiệm, ngược lại bạn không thể nhận ra.
12:20 Vậy, khi họ nói về kinh nghiệm tôn giáo, kinh nghiệm tâm linh, hay chữ ấy bị quá dùng lầm - kinh nghiệm siêu việt - bạn phải đã biết nó để có thể nhận ra là bạn kinh nghiệm gì khác hơn kinh nghiệm thông thường, đó có vẻ quá hợp lý và thật, trí óc phải có thể nhận ra, và nhận ra hàm ý cái bạn đã biết, vì vậy nó không mới. Và khi bạn muốn thêm kinh nghiệm trong lĩnh vực tôn giáo, hoặc muốn nó bởi bạn không giải quyết vấn đề, lo âu hàng ngày, tuyệt vọng và sợ và khổ, và vì vậy bạn muốn gì thêm. Và trong đòi hỏi thêm, lừa dối ở đó. Tôi cũng nghĩ, đó khá hợp lý và thật. Không phải hợp lý luôn thật nhưng khi bạn dùng hợp lý, lý do, với khoẻ mạnh, tỉnh táo, bạn biết giới hạn của lý do. Và đòi hỏi kinh nghiệm rộng hơn, sâu hơn, cơ bản hơn chỉ dẫn đến mở rộng thêm quá khứ của cái biết. Tôi nghĩ đó rõ và tôi mong chúng ta truyền đạt, chia sẻ nhau.
14:58 Rồi cũng trong tìm hiểu tôn giáo, bạn tìm, bạn kiếm để tìm ra sự thật là gì, có chăng hiện thực, có chăng việc như thế như trạng thái trí óc vượt thời gian. Tìm kiếm cũng hàm ý người tìm, phải không? Và hắn tìm gì? Làm sao hắn biết cái hắn tìm gặp khi tìm là thật? Lại nữa, nếu hắn tìm cái gì thật, ít ra cái hắn nghĩ là thật, nó lệ thuộc qui định, quá khứ, kiến thức, kinh nghiệm cũ, và rồi tìm chỉ thành ra phóng xa hơn quá khứ riêng, hy vọng và sợ và ham muốn.
16:50 Vậy trí óc tìm hiểu, không tìm kiếm, trí óc tìm hiểu mà không muốn kinh nghiệm phải hoàn toàn lìa hai thứ này, đó là, đòi hỏi kinh nghiệm và tìm sự thật. Bạn có thể hiểu tại sao, bởi khi bạn tìm, bạn đến nhiều loại thầy, nhiều loại sách, gia nhập nhiều loại giáo phái, theo nhiều loại đạo sư, thầy, v.v.., như dạo qua cửa hàng. Và tìm như thế không ý nghĩa gì.
18:04 Vậy, khi bạn tìm hiểu vấn đề: trí óc tôn giáo là gì, và gì là tính chất trí óc không kinh nghiệm gì nữa, và có thể trí óc lìa đòi hỏi kinh nghiệm và hoàn toàn chấm dứt mọi tìm kiếm nhưng chỉ tìm hiểu mà không nguyên do, không mục đích, thực tế của thời gian và có chăng trạng thái phi thời gian. Để tìm hiểu nó, nghĩa là không có niềm tin gì, không tận tâm vào tôn giáo nào, vào cái gọi là tổ chức tâm linh nào, không theo đạo sư nào, vì vậy không có uy quyền gì, đặc biệt gồm cả của người nói. Bởi bạn quá dễ bị ảnh hưởng, quá sức cả tin, dù bạn có thể thạo đời, biết rất nhiều, nhưng bạn luôn khát khao, luôn muốn và vì vậy cả tin.
20:44 Vậy, trí óc tìm hiểu vấn đề tôn giáo là gì phải hoàn toàn lìa dạng niềm tin nào, dạng sợ hãi nào, bởi sợ, như đã giải thích hôm nọ, bóp méo tác nhân, sinh ra bạo lực, gây hấn. Vì vậy trí óc tìm hiểu tính chất của trạng thái, chuyển động tôn giáo, phải lìa nó, và nó đòi hỏi chân thành lớn lao và cảm giác to lớn của khiêm nhường.
21:48 Với đa số chúng ta, kiêu ngạo là một trở ngại chính, bởi chúng ta nghĩ mình biết, bởi chúng ta đọc quá nhiều, chúng ta tận tuỵ chính mình, thực hành hệ thống này hay nọ, theo vài đạo sư rao bán triết lý hắn. Và chúng ta nghĩ mình biết, ít ra đôi chút, và đó bắt đầu kiêu ngạo. Và khi bạn tìm hiểu vấn đề lạ lùng như thế phải có tự do thực sự không biết việc gì về nó. Bạn thực sự không biết, phải không? Không biết sự thật, Thượng đế là gì, nếu có việc đó, hay gì là trí óc tôn giáo đích thực. Bạn đã đọc về nó, người ta đã nói hàng thiên niên kỷ, xây tu viện, nhưng thực sự họ sống bằng kiến thức, kinh nghiệm, tuyên truyền của người khác. Chắc chắn bạn phải để hết nó sang bên hoàn toàn, phải không, để tìm ra? Vì vậy tìm hiểu nó là vấn đề rất, rất nghiêm túc. Và nếu bạn muốn chơi đùa với nó có mọi loại giải trí, giải trí gọi là tâm linh, tôn giáo, nhưng chúng không giá trị gì với trí óc nghiêm túc.
24:35 Và để tìm hiểu trí óc tôn giáo là gì, bạn phải không chỉ, như đã giải thích hôm qua, lìa qui định, lìa Cơ đốc, Phật giáo, Ấn giáo, với mọi tuyên truyền của năm hay hai ngàn năm, để trí óc thực sự tự do quan sát. Đó rất khó bởi chúng ta sợ một mình, đứng một mình, bởi chúng ta muốn an toàn cả ngoài lẫn trong, vì vậy lệ thuộc người khác, dù là thầy tu hay lãnh đạo mới hay đạo sư nói hắn biết, hay hắn nói, tôi đã kinh nghiệm nên tôi biết. Vậy bạn phải hoàn toàn đứng một mình, không phải cô lập, có sự khác biệt lớn lao giữa cô lập và hoàn toàn một mình, trọn vẹn. Cô lập là trạng thái trí óc trong đó quan hệ dừng lại, khi thực sự qua sống và hoạt động hàng ngày bạn xây bức tường quanh bạn, hữu thức hay vô thức, để không tổn thương. Cô lập ấy hiển nhiên ngăn cản mọi hình thức quan hệ, chúng ta đã đi sâu, một ít, chiều hôm qua. Và một mình hàm ý trí óc không lệ thuộc kẻ khác về tâm lý, không bám víu người nào, nó không nghĩa không có yêu thương. Yêu thương không phải bám víu. Và một mình hàm ý trí óc thực sự, bên trong, sâu thẳm, không có cảm giác sợ hãi, nên không cảm giác xung đột.
28:04 Rồi bạn có thể tiến hành, nếu bạn đi đến đây, để tìm ra kỷ luật nghĩa gì. Với đa số chúng ta, kỷ luật là hình thức tập luyện, lặp lại, hoặc vượt qua chướng ngại, chống lại hay áp chế, kiểm soát, định hình, tuân theo, mọi cái đó hàm ý trong chữ kỷ luật. Nhưng nghĩa gốc của chữ ấy là học, trí óc muốn học, không phải tuân theo. Trí óc muốn học phải ham biết, phải vô cùng thích thú. Và trí óc đã biết không thể học. Nếu muốn học ngôn ngữ, bạn đến với nó mà không biết ngôn ngữ ấy và vì vậy trí óc học. Và khi bạn học nghĩa của chữ kỷ luật là gì, không luyện tập, không lặp lại, không máy móc, không tuân theo hay áp chế, kiểm soát, v.v.., bạn học về nó, vì vậy, trong chính học ấy có trật tự. Chúng ta theo kịp nhau hết không? Có thể tiếp tục? Nếu chúng ta không truyền đạt nhau, tôi xin lỗi. Có rất nhiều việc để đi sâu, vì vậy tôi phải tiếp tục. Vậy kỷ luật, nghĩa gốc chữ ấy là học, học tại sao lại kiểm soát, tại sao lại áp chế, tại sao có sợ, tại sao tuân theo, so sánh, và vì vậy xung đột. Và trong học có trật tự, chính học ấy sinh ra trật tự, không trật tự theo đồ án, khuôn mẫu nào, mà trong chính tìm hiểu rối loạn, vô trật tự, có trật tự. Đa số chúng ta rối loạn bởi có hàng tá lý do, chúng ta không cần đi sâu lúc này. Và học về rối loạn, học về cuộc đời vô trật tự bạn sống, không cố đem trật tự vào rối loạn hay trật tự vào vô trật tự, mà học về vô trật tự, học về rối loạn. Rồi khi bạn học, trật tự có mặt.
33:03 Vậy trật tự là vật sống, không trật tự máy móc, và trật tự chắc chắn là đức hạnh. Chính trí óc vô trật tự là không đức hạnh. Trí óc rối loạn, tuân theo, bắt chước, là không trật tự, nó trong xung đột. Và trí óc trong xung đột là vô trật tự và vì vậy trí óc ấy không có đức hạnh, chỉ trí óc học, học về vô trật tự, tuân theo, v.v.. Và từ tìm hiểu, học ấy, trật tự đến, và vì vậy trật tự là đức hạnh. Không phải đạo đức xã hội, đạo đức xã hội, khi bạn quan sát, là hoàn toàn vô đạo đức. Nó có thể đáng kính, và cái gì đáng kính thường là vô trật tự. Nào, quan sát nó trong bạn, nhìn làm sao bạn, trong đời, quá vô trật tự, quá rối loạn, quá máy móc. Và trong trạng thái ấy, bạn cố tìm đạo đức, lối sống sẽ là trật tự, tỉnh táo, v.v.. Làm sao trí óc rối loạn, tuân theo, bắt chước, có thể có loại trật tự nào, loại đức hạnh nào? Nhưng trật tự cần thiết, bởi chỉ từ trật tự có thể có hành động hoàn toàn. Có thể tiếp tục? Tôi sẽ không hỏi nữa, tôi sẽ chỉ tiếp tục. Bởi hành động là sống, nhưng hành động đem đến vô trật tự. Có hành động chính trị, hành động tôn giáo, hành động kinh doanh, gia đình, hành động manh mún. Và tự nhiên hành đông như thế là mâu thuẫn, bạn là doanh nhân và ở nhà bạn là người tử tế, ít ra bạn giả vờ là. Có mâu thuẫn và vì vậy có vô trật tự. Và trí óc trong vô trật tự không thể hiểu đức hạnh là gì. Và thời nay, khi có sự buông thả mọi thứ, đức hạnh, trật tự, bị chối bỏ. Và trí óc tôn giáo phải có trật tự, không theo khuôn mẫu hay đồ án đặt để bởi bạn hay ai khác, nhưng trật tự, cảm giác chính trực đạo đức ấy, chỉ đến khi bạn thấu hiểu vô trật tự, rối loạn, lộn xộn mà bạn sống.
38:30 Giờ, mọi cái này là đặt nền cho thiền định. Nếu bạn không đặt nền, thiền định thành chạy trốn, và bạn có thể đùa với loại thiền ấy không dừng. Đó là cái đa số người đang làm, lê lết một đời rối loạn, lộn xộn, tầm thường, và cách nào đó tìm một góc xó để tạo ra trí óc im lặng. Và có bao người sẽ cho bạn trí óc im lặng, dù có thể nghĩa gì.
39:44 Vậy với trí óc nghiêm túc, và đây là việc rất nghiêm túc, không đùa, bạn phải có tự do lìa mọi niềm tin, mọi tận tâm, bởi bạn tận tâm với toàn bộ đời sống, không phải một đoạn đời. Bởi đa số chúng ta tận tâm với cách mạng, cách mạng vật lý, hay với chính trị này hay nọ, hay hoạt động tôn giáo, với vài kiểu sống tôn giáo, tu viện và v.v.. thảy đều là tận tâm manh mún. Chúng ta nói về tự do để bạn có thể tận tâm với bạn, toàn bộ con người, năng lực, sức sống và nhiệt tâm bạn cho toàn thể cuộc đời, không phải cho một phần nó. Rồi chúng ta có thể tiến hành tìm ra thiền định nghĩa gì.
41:33 Không biết bạn có đi sâu nó. Có thể vài bạn chơi đùa với nó, cố kiểm soát suy nghĩ, theo nhiều loại hệ thống, nhưng đó không phải thiền. Vậy bạn phải tống khứ mọi loại hệ thống mà bạn được ban cho, Zen, siêu việt, những thứ được đem sang từ Ấn hay châu Á, mà nhiều loại người kẹt trong đó. Vậy phải tìm hiểu vấn đề hệ thống, phương pháp. Và tôi mong bạn cũng sẽ, chúng ta cùng chia sẽ vấn đề này.
42:54 Khi bạn có hệ thống để theo, cái gì xảy ra với trí óc? Hệ thống, phương pháp hàm ý gì? Đạo sư - không biết tại sao họ gọi họ là đạo sư - tôi không thể tìm ra chữ mạnh mẽ để phủ nhận cả thế giới đạo sư, uy quyền họ, bởi họ nghĩ họ biết. Và kẻ nói, tôi biết, người như thế không biết. Hay người nói, tôi đã kinh nghiệm sự thật, hoàn toàn không tin hắn. Đó là những người đem cho hệ thống. Hệ thống hàm ý tập luyện, đi theo, lặp lại, từ chối đang là, và vì vậy tăng thêm xung đột. Hệ thống hứa niết bàn hay tỏ ngộ. Chỉ nghĩ về nó, hứa ai đó tỏ ngộ. Và vì vậy bạn có đạo sư nói hắn biết hơn và đạo sư khác nói hắn còn biết hơn. Và môn đồ đánh nhau giữa chúng, nói, đạo sư tôi giỏi hơn đạo sư anh. Vậy bạn quan sát nó, hệ thống ấy làm trí óc máy móc, chúng không cho bạn tự do. Chúng có thể hứa tự do ở cuối, nhưng tự do ngay bắt đầu, không phải ở cuối. Nếu bạn không có tự do ngay bắt đầu, để tìm hiểu sự thật của hệ thống nào, thì bạn chắc chắn đến đích với hệ thống, và vì vậy trí óc không thể tinh tế, nhanh lẹ, nhạy bén. Vậy bạn hoàn toàn có thể dẹp hết hệ thống để trí óc thực sự tìm, thực sự học, không theo hệ thống nào, triết học, đạo sư nào, mà tự do để tìm hiểu, để nhìn cái thực sự xảy ra. Rồi trí óc, là kết quả của hàng ngàn năm suy nghĩ, trí óc ấy, suy nghĩ ấy lang thang. Bạn muốn đặt trí óc, suy nghĩ, lên câu đặc biệt, biểu tượng, ý niệm, v.v.., và suy nghĩ bỏ đi, và bạn nói phải kiểm soát nó. Vậy lại có cuộc chiến bạn muốn đặt trí óc lên gì đó và bạn nghĩ về thôi thúc bạn sẽ làm. Vậy có xung đột.
47:46 Vậy, điều quan trọng không phải kiểm soát suy nghĩ mà thấu hiểu suy nghĩ, vì vậy thấu hiểu gốc rễ, khởi đầu của suy nghĩ, là trong chính bạn. Tức là, não lưu giữ ký ức, bạn có thể tự quan sát nó bạn không cần đọc mọi loại sách về nó, não lưu giữ ký ức. Và nếu nó không lưu ký ức bạn không thể nghĩ gì. Ký ức ấy là kết quả của kinh nghiệm, kiến thức, dù của bạn hay của cộng đồng hay gia đình, v.v.., của nòi giống. Và từ vựa chứa ký ức ấy, suy nghĩ bật ra. Và suy nghĩ không hề tự do, nó luôn cũ. Không có việc như tự do của suy nghĩ. Suy nghĩ không thể tự do trong chính nó, nó có thể biểu lộ hay nói về tự do, nhưng trong chính nó là kết quả của ký ức cũ, kinh nghiệm, kiến thức, và vì vậy nó cũ. Đúng không? Tôi không nên nói đúng. Bạn phải có tích luỹ kiến thức, ngược lại bạn không thể hoạt động, không thể làm gì, không thể nói chuyện nhau, không thể về nhà, v.v.. - kiến thức là nền tảng.
50:32 Vậy, trong thiền định bạn phải tìm xem có chấm dứt kiến thức và lìa cái biết. Bởi nếu thiền là tiếp nối của kiến thức, tức là, tiếp nối của mọi thứ con người đã tích luỹ, thì không có tự do, phải không? Chỉ có tự do khi có thấu hiểu chức năng của kiến thức và lìa cái biết.
51:56 Chúng ta tìm hiểu lĩnh vực kiến thức, nơi nó có chức năng và nơi nó thành vật cản tìm hiểu xa hơn. Nếu tế bào não tiếp tục hoạt động, và chúng chỉ có thể hoạt động trong lĩnh vực kiến thức, bởi đó là điều duy nhất tế bào não có thể làm, hoạt động ở lĩnh vực nó kinh nghiệm, biết, lĩnh vực thời gian, là quá khứ. Và để tìm xem có chăng lĩnh vực đã không nhiễm bẩn bởi cái biết. Đây là thiền. Chúng ta có gặp nhau? Bạn hiểu mấu chốt?
53:25 Nếu tôi thiền và tiếp tục với cái tôi đã học, với cái tôi đã biết, thì tôi sống trong quá khứ, sống trong lĩnh vực qui định, trong lĩnh vực của cái tôi đã biết. Trong đó không có tự do. Tôi có thể trang hoàng nhà tù tôi sống trong đó, tôi có thể làm mọi thứ trong nhà tù ấy, nhưng nó vẫn là giới hạn, chướng ngại. Vậy trí óc phải tìm xem tế bào não đã phát triển qua hàng thiên niên kỷ trong kiến thức có thể im lặng, hoàn toàn im lặng, và đáp ứng với lĩnh vực, chiều kích nó không biết. Nghĩa là, trí óc có thể hoàn toàn lặng im?
55:03 Đây là vấn đề của mọi người tôn giáo qua bao thế kỷ, bởi họ biết bạn phải có trí óc thật im lặng, bởi chỉ vậy bạn có thể nhìn. Nếu bạn tán gẫu, nếu trí óc luôn chuyển động, vội vã tới mọi nơi, hiển nhiên nó không thể nhìn, không thể nghe hoàn toàn, đó đơn giản. Để nghe, để quan sát trọn vẹn, trí óc phải hoàn toàn im lặng. Nên họ nói, kiểm soát. Kiểm soát, giữ nó, rèn nó, đặt nó trong tù, bởi họ chưa tìm được cách tạo ra trí óc hoàn toàn và trọn vẹn lặng im. Họ nói kiểm soát, đừng chịu thua dục vọng nào, đừng nhìn phụ nữ, đừng nhìn đàn ông, đừng nhìn đồi, cây cối đẹp, và vẻ đẹp của đất, bởi nếu nhìn, nó có thể làm bạn nhớ về phụ nữ hay đàn ông. Vì vậy kiểm soát, giữ và tập trung. Và khi làm mọi cái đó, tập trung, đừng nhìn vẻ đáng yêu của đất, của trời, của mây, bạn xung đột, và vì vậy thêm kiểm soát, thêm chinh phục. Nó diễn ra hàng thiên niên kỷ, hàng ngàn năm, bởi họ đều biết họ phải có trí óc im lặng. Làm sao trí óc thành im lặng, mà không cố gắng, không kiểm soát, không luyện tập, không đi theo, định hình, cho nó chấm dứt, giới hạn, biên giới, làm sao làm trí óc - không, không làm sao, bởi lúc bạn hỏi làm sao, bạn mở đầu hệ thống, vì vậy không có làm sao -
58:45 trí óc có thể trở nên im lặng? Không biết bạn sẽ làm gì về nó, khi bạn nhìn vấn đề, khi bạn thấy sự cần thiết, sự thật của có trí óc im lặng, dịu dàng, tinh tế, nó tuyệt đối im lặng. Bạn sẽ làm thế nào? Làm sao nó xảy ra? Bởi chỉ trí óc như thế là trí óc tôn giáo. Chính trí óc như thế nhìn cả đời sống như đơn vị, như chuyển động thống nhất, không manh mún. Vì vậy trí óc ấy khi hành động, nó hành động hoàn toàn, không manh mún, bởi nó hành động từ im lặng hoàn toàn.
1:00:20 Nó xảy ra thế nào? Đó là vấn đề của thiền định. Bạn đã đặt nền đời sống thực sự của quan hệ hoàn toàn, chúng ta đã đi sâu hôm qua, đời sống trật tự và vì vậy đức hạnh, đời sống lạ lùng, đơn giản bên trong và vì vậy hoàn toàn khổ hạnh. Không phải khổ hạnh của thầy tu là khắt khe, tàn bạo, mà khổ hạnh của tính đơn giản thẳm sâu, nghĩa là trí óc không xung đột. Và khi bạn đã đặt nền, dễ dàng, không cố gắng, bởi lúc bạn mở đầu cố gắng có xung đột, bởi bạn thấy sự thật nó, và vì vậy chính nhận thấy đang là tạo ra thay đổi tận gốc.
1:01:52 Vậy khi bạn nhận thấy, khi trí óc thấy rõ ràng nó chỉ là trí óc im lặng, nghĩa là tế bào não mang ký ức hàng thế kỷ, chúng cũng phải trở nên im lặng và chỉ đáp ứng khi cần, và không khác hơn. Chỉ đáp ứng khi bị thách thức hoàn toàn, nhưng ngược lại giữ im lặng hoàn toàn.
1:02:37 Đó là vấn đề. Chỉ trí óc im lặng, trí óc hoàn toàn lặng im thấu hiểu. Trong trí óc im lặng ấy có chuyển động hoàn toàn khác, của chiều kích khác, của tính chất khác. Đó không thể được đặt thành lời, bởi nó không thể mô tả. Nhưng cái có thể được mô tả là tới điểm này, tới chỗ khi bạn đặt nền và thấy sự cần thiết, sự thật và vẻ đẹp của trí óc lặng im.
1:03:36 Với đa số chúng ta, vẻ đẹp là trong gì đó, trong toà nhà, trong mây, trong hình dạng cây, trong khuôn mặt đẹp. Vẻ đẹp là ngoài kia, hay là tính chất trí óc không có hoạt động vị kỷ? Bởi như niềm vui, vẻ đẹp là nền tảng trong thiền, thấu hiểu vẻ đẹp. Và vẻ đẹp thực sự là từ bỏ hoàn toàn cái tôi. Và đôi mắt từ bỏ cái tôi có thể nhìn cây và vẻ đẹp của nó, và vẻ đáng yêu của mây. Tức là, khi không có trung tâm như cái tôi. Nó xảy ra với mỗi chúng ta, phải không? Khi bạn nhìn ngọn núi đáng yêu, khi bạn chợt nhận ra nó, nó đó. Mọi thứ bị đẩy sang bên trừ sự hùng vĩ của ngọn đồi ấy. Đồi ấy, núi ấy, cây ấy, thu hút bạn hoàn toàn.
1:05:55 Nó như trẻ con với đồ chơi, món đồ thu hút trẻ. Và khi đồ chơi bị phá huỷ trẻ quay lại với gì nó đang làm, với phá phách, với la khóc, v.v.. Tương tợ với chúng ta, khi bạn nhìn ngọn núi hay cây đơn độc trên ngọn đồi, nó thu mất bạn. và chúng ta muốn bị thu hút bởi gì đó, bởi ý niệm, bởi hoạt động, bởi tận tâm, bởi niềm tin, hay bị thu hút bởi kẻ khác, nó là như trẻ với đồ chơi.
1:07:14 Vẻ đẹp, nghĩa là tính nhạy cảm, thân thể nhạy bén, nghĩa là tiết thực đúng, lối sống đúng, tôi sẽ không đi sâu, không có thì giờ. Khi bạn có mọi cái đó, và nếu đã đi xa đến đó, và tôi mong bạn sẽ, hay bạn đang làm, rồi trí óc sẽ dĩ nhiên và tự nhiên, không biết được, trở nên im lặng. Bạn không thể làm trí óc im lặng, bởi bạn là kẻ tạo sai lầm, bạn chính bạn phiền toái, lo âu, rối loạn, làm sao bạn có thể làm trí óc im lặng? Nhưng khi bạn thấu hiểu im lặng là gì, khi bạn thấu hiểu rối loạn là gì, đau khổ là gì, xem đau khổ có thể chấm dứt, khi bạn thấu hiểu thú vui, rồi từ đó trí óc im lặng lạ lùng đến, bạn không phải tìm nó. Bạn phải bắt đầu ngay từ đầu và bước đầu là bước cuối, và đây là thiền.
1:09:26 Bạn có muốn hỏi gì? Vâng?
1:09:45 Người hỏi: Khi ngài tạo sự tương tợ của núi, đồi, trời đẹp, nó sai cho mấy người này, nó không phải sự tương tợ cho họ. Tương tợ là bụi bặm.
1:09:59 K: Đúng, lấy đó, tương tợ của phố bụi bặm New York, tương tự của bụi bặm, bẩn thỉu, nghèo cùng, khu ổ chuột, chiến tranh, chúng ta tạo ra, mỗi chúng ta góp phần vào, chúng ta trách nhiệm, mỗi người, với chiến tranh Vietnam, với chiến tranh Trung đông, Pakistan, mỗi chúng ta trách nhiệm. Bạn không cảm thấy thế bởi bạn phân chia bạn, cô lập bạn, vì vậy không có quan hệ với kẻ khác bạn thành hư hỏng và vì vậy cho phép hư hỏng tràn lan thế giới. Đó là lý do hư hỏng, ô nhiễm, chiến tranh, thù hận, không thể dừng bởi hệ thống, chính trị, tôn giáo, hay tổ chức nào. Bạn phải thay đổi. Bạn không thấy thế? Bạn phải dừng là, hoàn toàn, cái bạn là. Không qua luyện tập. Thiền là làm trống rỗng trí óc của ý chí, rồi hành động hoàn toàn khác xảy ra. Vâng?
1:12:19 Q: Nếu bạn có thể có đặc quyền của trở nên ý thức, ý thức hoàn toàn, tôi sẽ nói, rồi làm sao chúng ta có thể giúp những kẻ bị qui định, có sự oán giận sâu thẳm trong họ, thành dễ lĩnh hội và ý thức.
1:12:38 K: Nếu bạn đặt quyền ý thức hoàn toàn, làm sao giúp kẻ khác thoát qui định và v.v.. Tại sao, nếu được hỏi, bạn dùng chữ đặc quyền? Có thánh thiện gì hay đặc quyền gì về ý thức? Đó là điều tự nhiên, phải không, ý thức? Và nếu bạn ý thức qui định riêng bạn, hỗn loạn, bụi, bẩn, chiến tranh, thù hận, bạn biết việc xảy ra trên thế giới, nước mắt, khổ đau của dân nghèo kia bị giết, trẻ con, người mẹ, mọi thứ. Nếu bạn ý thức mọi cái đó bạn sẽ xây dựng quan hệ với kẻ khác thật hoàn toàn, để khi bạn liên hệ thật hoàn toàn với kẻ khác bạn liên hệ với mọi người khác trên thế gian. Bạn hiểu không? Nếu tôi liên hệ với vợ, chồng, với ai đó hoàn toàn, trọn vẹn, không như ý niệm hay hình ảnh, hoàn toàn, thì tôi liên hệ với mọi người trên thế gian, rồi tôi sẽ thấy tôi không tổn thương kẻ khác. Họ tổn thương họ. Rồi tôi có thể đi, thuyết giảng, nói về nó, không phải với ý muốn giúp kẻ khác, là việc khủng khiếp nhất khi nói, tôi muốn giúp kẻ khác. Bạn là ai để giúp kẻ khác, gồm cả người nói?
1:15:03 Vẻ đẹp của cây hay hoa không muốn giúp bạn, nó đó, nó đó cho bạn nhìn vào bẩn thỉu hay vẻ đẹp. Và nếu bạn không thể nhìn nó thì tìm xem tại sao bạn không thể, tại sao bạn thành quá thờ ơ, quá tàn nhẫn, quá cạn cợt và rỗng tuếch. Nếu bạn tìm ra thì bạn trong trạng thái nơi nước của sự sống chảy, bạn không phải làm gì.
1:16:11 Q: Quan hệ giữa thấy vật chính xác như nó là và nhận thức là gì?
1:16:17 K: Quan hệ giữa thấy vật chính xác như nó là, và nhận thức là gì? Nhận thức là tích chứa nó. Tích chứa nhận thức là nhận thức. Có gì để giải thích? Đó đơn giản. Tích chứa nhận thức là tham, ganh tị, tham vọng, so sánh, tranh đấu, đau, khổ, mọi cái đó là nhận thức, bởi tích chứa tạo ra nhận thức. Loại bỏ tích chứa, có chăng nhận thức như bạn biết? Dĩ nhiên không, bạn chỉ biết nhận thức bởi tích chứa nó. Và tích chứa nó là cái xảy ra trên thế gian, mà bạn là một phần nó. Giờ, làm trống hết nó là không phải có nhận thức, mà chiều kích hoàn toàn khác. Và chiều kích ấy bạn không thể suy đoán, bỏ nó cho nhà khoa học, cho triết gia. Cái bạn có thể làm là tìm xem có thể vô điều kiện trí óc bởi trở nên ý thức, bởi trở nên chú tâm hoàn toàn.
1:18:33 Q: Tôi không biết yêu thương hay sự thật hay Chúa là gì, nhưng ngài mô tả: yêu thương là Chúa, thay vì yêu là yêu. Có thể giải thích tại sao ngài nói yêu là Chúa?
1:18:43 K: Tôi không nói yêu thương là Chúa.
1:18:45 Q: Trong sách, tôi đọc cuốn sách của ngài.
1:18:47 K: Ồ, tôi xin lỗi, đừng đọc sách. Chữ ấy được dùng quá nhiều, nặng nề bởi tuyệt vọng và hy vọng của con người. Bạn có Chúa, cộng sản có thần thánh họ, nặng nề. Vậy hãy tìm xem, nếu có thể gợi ý, yêu thương là gì. Bạn chỉ có thể tìm ra yêu thương là gì bởi biết cái không phải nó. Không phải biết trí óc mà thực sự trong đời để sang bên cái không phải nó: ganh tị, tham vọng, tham lam, mọi phân chia xảy ra trong đời, cái tôi và cái bạn, chúng ta và họ, đen và trắng. Bạn sẽ không làm, bất hạnh thay, bạn sẽ không làm bởi nó cần năng lực. Và năng lực chỉ đến khi bạn thực sự quan sát đang là, không chạy trốn nó. Khi bạn thực sự nhìn đang là, thì trong quan sát nó bạn có năng lực để vượt qua nó. Bạn không thể vượt qua nó nếu bạn cố chạy trốn nó, nếu bạn cố diễn dịch nó, nếu bạn cố chiến thắng nó, chỉ quan sát đang là, rồi bạn có tràn đầy năng lực, rồi bạn có thể tìm ra yêu thương là gì. Yêu thương không phải thú vui. Và để tìm ra nó, tìm ra thực sự bên trong cho bạn rằng yêu thương không phải thú vui. Bạn biết nó nghĩa gì? Nó nghĩa không có sợ hãi, không có bám víu, không có lệ thuộc, mà quan hệ trong ấy không có phân chia.
1:22:05 Q: Tôi muốn, nếu ngài có thể, nói về vai trò của nghệ sĩ trong xã hội. Có phải hắn phục vụ chức năng vượt chức năng riêng?
1:22:33 K: Vai trò của nghệ sĩ trong xã hội. Ai là nghệ sĩ? Ai vẽ tranh? Làm thơ? Ai muốn biểu lộ hắn qua vẽ hay qua viết sách, kịch? Tại sao chúng ta tách nghệ sĩ với chúng ta, trí thức với chúng ta? Tại sao phân chia? Bởi chúng ta đặt trí thức ở một mức độ, nghệ sĩ có lẽ ở mức độ cao hơn, và nhà khoa học ở mức độ còn cao hơn. Và rồi nói, vai trò của họ là gì trong xã hội? Vấn đề không phải vai trò họ là gì mà vai trò bạn là gì trong xã hội, bởi bạn tạo ra rối ren dễ sợ này. Vai trò bạn là gì? Tìm xem. Tức là, tìm xem tại sao sống ở thế gian bẩn thỉu, thù hận và đau khổ này. Hình như nó không chạm bạn.
1:24:33 Bạn đã nghe bốn buổi nói chuyện, cùng chia sẽ vài việc, đã hiểu, hãy hy vọng, thật nhiều. Rồi bạn thành trung tâm của quan hệ đúng và vì vậy nó là trách nhiệm bạn để thay đổi xã hội khủng khiếp, hư hỏng, phá hoại này.
1:25:09 Không phải dừng bây giờ? Mấy giờ rồi? Bảy giờ mười lăm.
1:25:25 Còn câu hỏi nào không?
1:25:28 Q: Ngài có thể đi sâu thời gian tâm lý?
1:25:35 K: Tôi sẽ. Tôi hiểu. Đây là câu hỏi cuối, tôi e là. Tôi sẽ phải dừng. Người hỏi muốn biết thời gian là gì, có thể đi sâu nó. Thời gian là tuổi già, thời gian là đau khổ, thời gian không để ý. Vậy thời gian là gì? Có thời gian niên đại bởi đồng hồ. Nó phải có mặt, ngược lại bạn không thể đón xe buýt, nấu món ăn, v.v.., thời gian. Nhưng có loại thời gian khác chúng ta chấp nhận. Đó là nói, mai tôi sẽ là, mai tôi sẽ thay đổi, mai tôi sẽ trở thành. Về tâm lý, chúng ta tạo thời gian, phải không? Bạn biết, ngày mai. Và có chăng ngày mai, tâm lý? Đặt câu hỏi ấy nghiêm túc là câu hỏi đáng sợ nhất, bởi chúng ta muốn ngày mai, tôi sẽ gặp bạn ngày mai, tôi sẽ có thú vui gặp bạn ngày mai, mai tôi sẽ hiểu, ngày mai đời tôi sẽ khác, tôi sẽ biết tỏ ngộ ngày mai. Vì vậy ngày mai thành việc quan trọng nhất trong đời. Bạn đã có tình dục hôm qua, mọi thú vui, mọi đau đớn, gì gì bạn có trong hỗn độn ấy, và bạn muốn có nó ngày mai, bởi bạn muốn thú vui y vậy lặp lại ngày mai.
1:28:19 Vậy đặt câu hỏi với chính bạn và tìm sự thật nó, tức là, có chăng ngày mai? Trừ ra - theo dõi nhé - suy nghĩ phóng ra ngày mai. Vậy, ngày mai là chế tạo của suy nghĩ như thời gian. Và nếu không có ngày mai tâm lý, cái gì xảy ra với cuộc sống, với hôm nay? Gì xảy ra hôm nay nếu không có ngài mai, tâm lý? Rồi có cách mạng lớn lao, phải không? Rồi toàn bộ hành động bạn trải qua thay đổi tận gốc, phải không? Rồi bạn là toàn thể trọn vẹn bây giờ. Rồi bạn không phóng ra từ quá khứ, qua hiện tại, tương lai. Đó nghĩa là sống, chết mỗi ngày. Làm thế và bạn sẽ tìm ra sống thật trọn vẹn hôm nay, nó nghĩa gì. Không phải đó gì là yêu thuơng? Bạn không nói, mai tôi sẽ yêu thuơng, phải không? Bạn yêu hay không yêu. Vậy yêu thương không có thời gian, chỉ đau khổ có thời gian. Đau khổ là suy nghĩ như thú vui. Vậy tìm ra cho bạn thời gian là gì, và tìm xem phải chăng không có ngày mai. Rồi có cuộc sống là vĩnh cửu, bởi vĩnh cửu không có thời gian.