Krishnamurti - Buổi Hỏi & Đáp thứ 1

Krishnamurti Subtitles

OJ80Q1 - Buổi Hỏi & Đáp thứ 1
Ojai, USA
6 tháng Năm 1980

0:32	Đây là buổi hỏi và đáp. Khoảng năm mươi câu hỏi được đưa đến và chúng ta không thể trả lời hết. Nhưng có lẽ sẽ chọn những câu tiêu biểu trong số đó.
1:07	Chúng ta đã cùng thảo luận tại sao con người hình như đã sống qua hàng triệu triệu năm mà không thể giải quyết xung đột cả bên trong lẫn bên ngoài, tại sao họ huỷ hoại trái đất, nhiễm ô không khí, tại sao con người ngày càng hung tợn, bạo hành. Và hình như không vấn đề nào được giải quyết. Chúng ta tự cho là người văn minh cao và bạn nên bắt đầu hỏi lại xem. Và các vấn đề được hỏi đây có lẽ khi trả lời chúng chúng ta sẽ bắt đầu hiểu một lối sống có thể hoàn toàn khác.
2:41	Câu thứ nhất: 'Ý nghĩa lịch sử là gì trong giáo dục lớp trẻ?'
2:48	'Ý nghĩa lịch sử là gì trong giáo dục lớp trẻ?
3:03	Tôi nghĩ, nếu bạn đọc sách lịch sử, rõ ràng con người đấu tranh với tự nhiên, thắng nó, phá huỷ nó, nhiễm ô mọi vật hắn chạm đến. Có chiến tranh, vua chúa, Phục hưng, kỹ nghệ hóa, và con người đấu tranh để tự do, rồi trở thành nô lệ cho học viện, tổ chức, và lại cố thoát khỏi chúng nhưng rồi lại lập học viện khác, tổ chức khác. Vậy là đấu tranh mãi cho tự do. Đó có lẽ là lịch sử nhân loại, theo sách vỡ. Và cũng chiến tranh bộ lạc, chiến tranh phong kiến, nam tước, chiến tranh vua chúa, quốc gia, đang tiếp diễn. Trí óc bộ lạc ấy trở thành trí óc quốc gia, trí thức nhưng vẫn là trí óc bộ lạc.
4:54	Và đó là điều ít nhiều - có lẽ chúng ta đơn giản đôi chút - lịch sử, với văn hóa âm nhạc, tranh ảnh, bạn biết đó, mọi thứ. Làm sao mọi cái đó được dạy cho lớp trẻ? Dĩ nhiên lịch sử là chuyện về con người. Loài người, con người trải qua mọi thứ đau khổ, nhiều loại bịnh tật chiến tranh, niềm tin và giáo điều tôn giáo, hành hạ, điều tra, tra tấn, nhân danh Thượng đế, nhân danh hoà bình, nhân danh ý hệ. Và làm sao mọi thứ đó được dạy cho lớp trẻ? Đó là vấn đề.
6:10	Nếu đó là câu chuyện loài người, chuyện con người, mà cả nhà giáo dục và lớp trẻ là con người. Là chuyện của họ! Không phải về vua và chiến tranh, chuyện của họ. Tức, chuyện về chính họ! Phải không? Vậy nhà giáo dục có thể giúp học sinh hiểu chuyện về chính chúng? Không biết bạn có theo kịp không. Câu chuyện, quá khứ mà kết quả là hắn. Phải không? Vậy nhà giáo có thể giúp học sinh hiểu chính mình bởi chúng là câu chuyện. Đó là vấn đề. Bạn đồng ý chứ?
7:33	Tức, nếu bạn là nhà giáo và tôi là học sinh, làm sao bạn giúp tôi, học sinh trẻ, hiểu toàn bộ bản chất và cấu trúc chính tôi? Chính tôi là toàn thể nhân loại. Não tôi là kết quả của nhiều triệu năm. Làm sao bạn giúp tôi hiểu chính tôi, câu chuyện, quá khứ - toàn bộ trong tôi - bạo lực, tranh đua hung hăng, bạo tàn, bạo lực, độc ác, sợ hãi, thú vui, niềm vui hiếm hoi và thoáng hương yêu thương. Làm sao bạn giúp tôi hiểu hết? Nghĩa là nhà giáo dục cũng phải hiểu nó. Anh ta cũng hiểu chính mình - phải không? Và giúp tôi, học sinh, hiểu chính tôi. Vậy đó là trao đổi giữa thầy giáo và tôi và, trong tiến trình trao đổi ấy, anh ta hiểu chính mình và giúp tôi hiểu chính tôi. Bạn có thấy vậy không. Không phải thầy giáo hay nhà giáo dục phải hiểu mình trước rồi dạy lại - đó có lẽ mất cả đời anh ta - mà trong quan hệ giữa nhà giáo dục và người được dạy có sự quan hệ về tìm tòi hỗ tương. Đó có thể được làm với trẻ, với học sinh trẻ? Và cách nào bạn bắt đầu? Đó là vấn đề, phải không?
10:29	Bạn thích chứ? Q: Vâng.
10:33	K: Bạn, bậc cha mẹ, làm sao đi sâu? Làm sao bạn giúp đỡ con cái, trai hay gái, hiểu toàn bộ bản chất và cấu trúc của trí óc, của dục vọng, sợ hãi - kịp không? - cả quán tính của đời sống? Đừng nhìn tôi! (Cười) Làm sao bạn xử sự với nó? Đừng vội nói chúng ta phải yêu thương và mọi thứ lộn xộn. Nhưng đó là vấn đề lớn và chúng ta, như cha mẹ và thầy giáo có sửa soạn tạo ra thế hệ con người mới? Đó là việc hàm ý. Một thế hệ con người hoàn toàn khác, trí óc tâm hồn hoàn toàn khác. Chúng ta có sửa soạn cho việc ấy? Nếu là cha mẹ, vì lợi ích con cái, bạn có từ bỏ rượu, thuốc lá, cần sa - toàn bộ con đường ma tuý - và nhìn thấy cả cha mẹ lẫn con cái đều là người tốt?
12:33	Chữ 'tốt' trong nghĩa đúng đắn, về tâm lý, không va chạm, đúng đắn như cánh cửa tốt. Hiểu không? Như máy móc tốt. Nhưng tốt cũng nghĩa toàn thể, không vỡ vụn, không manh mún. Vậy, người lớn chúng ta có sửa soạn qua giáo dục, tạo ra con người tốt, người không sợ hãi. Sợ hãi láng giềng, sợ tương lai, sợ quá nhiều thứ, bịnh, nghèo - sợ hãi. Và chúng ta có sửa soạn, khi tìm cái tốt hay xây dựng cái tốt, có sửa soạn hay giúp trẻ và chính mình thành...toàn thể. Toàn thể. Chữ 'toàn thể' là toàn bộ. Và toàn thể cũng nghĩa bạn nói và giữ lời, không nói này mà làm nọ. Toàn thể hàm ý chân thành. Và chúng ta có sửa soạn việc đó? Có thể chân thành không khi có ảo tưởng, ý niệm huyền hoặc hay lý tưởng. Nếu có niềm tin mạnh mẽ, có thể chân thành? Bạn có thể chân thật với niềm tin nhưng đó không hàm ý toàn thể. Có sửa soạn cho mọi cái đó? Hay đem con cái vào đời, làm hỏng chúng đến tuổi 2 hay 3 và rồi ném chúng cho chó sói. Phải không? Chuẩn bị chúng cho chiến tranh - bạn biết việc xảy ra trên đời.
16:11	Đó là lý do lịch sử không dạy con người. Bao nhiêu bà mẹ phải kêu gào, con họ bị giết trong chiến tranh - hiểu không? Và vậy mà chúng ta không thể dừng vận hành khủng khiếp giết chóc nhau ấy.
16:41	Vậy nếu phải dạy cho lớp trẻ bạn phải có trong chính mình cảm giác... đòi hỏi cái tốt. Tốt không phải lý tưởng, hiểu không? Nếu diễn giải cái tốt, nó là toàn thể, là tổng thể, không sợ hãi, không rối loạn. Đó không phải lý tưởng, là thực tế. Hiểu không? Vậy chúng ta có thể thực tế! Và vậy tạo ra con người tốt qua giáo dục. Nếu nói, vâng, thì bậc cha mẹ - và bạn - sẽ làm gì? Bạn hiểu không? Bạn trách nhiệm gì? Bởi có thể bạn có con cái. Nếu có thì gì nào? Bạn hiểu vấn đề không?
18:15	Vậy hỏi, chúng ta có thực sự muốn văn hóa khác, con người khác với trí óc không rối loạn, không sợ hãi, có đặc tính toàn thể? Hy vọng tôi đã trả lời câu hỏi.
18:52	Câu thứ hai: 'Tại sao kiến thức luôn bất toàn? Khi quan sát, bạn có biết mình đang quan sát hay chỉ biết vật được quan sát? Nhận biết đưa đến phân tích? Kiến thức tâm lý là gì?'
19:27	Tôi sẽ đọc lại. 'Tại sao kiến thức - bạn nói - luôn bất toàn? Khi quan sát, bạn có biết mình đang quan sát hay chỉ biết vật được quan sát? Nhận biết đưa đến phân tích? Kiến thức tâm lý là gì?'
20:06	Bạn mong ai trả lời mấy câu này? (Cười) Tiên tri Delphy (cười), thầy tu cao cấp nhất, chiêm tinh gia, thầy bói, đọc lá trà! (Cười) Bạn mong ai trả lời câu này? Nhưng nếu bạn không mong ai trả lời câu này, bởi bạn đặt câu hỏi, thì chúng ta có thể thảo luận chứ? Bạn hiểu không? Cùng thảo luận, không phải người nói trả lời và rồi bạn chấp nhận hay không rồi về nhà không hài lòng, nói 'tôi đã phí buổi sáng'. Nhưng nếu có thể nghiêm túc thảo luận câu hỏi để chúng ta cùng đào sâu vấn đề. Rồi sẽ là lời đáp của bạn. Không phải lời đáp của ai đã trả lời câu hỏi và bạn nghe, nên không phải của bạn. Hiểu không? Như người có ung thư. Bạn có thể nói về ung thư - bạn không bị. Nhưng nếu bạn bị, bạn dính trong đó, có đau đớn, lo âu, sợ hãi.
22:25	Vậy có thể thảo luận mấy câu hỏi, tất cả, không chỉ câu này mà cả câu trước. 'Tại sao kiến thức luôn bất toàn, bạn nói?' Kiến thức là gì? Ý chúng ta là gì khi nói, 'tôi biết'? Hãy cùng tìm hiểu với tôi, chầm chậm. Khi nói, 'tôi biết toán' hay 'tôi biết y học, giải phẫu'. và cũng biết... qua kinh nghiệm, gom lại vài sự kiện. Vậy khi nói, tôi biết, chúng ta biết, là ý gì? Bạn theo kịp câu hỏi không? Biết. Bạn có thể nói tôi biết vợ hay chồng tôi hay bạn gái, hoặc bạn trai. Thực bạn biết họ không? Bạn có thể biết họ ư? Hãy theo dõi từng bước. Hay bạn có, như đã nói hôm nọ, hình ảnh về họ. Hình ảnh là thực tế? Bạn hiểu lời tôi không? Chúng ta hiểu nhau chứ? Vậy chữ 'biết' rất giới hạn. Phải không? Và kiến thức đạt được qua khoa học chỉ là về mặt kỹ thuật nhưng nhà khoa học cũng cố tìm tòi qua vật chất cái thế giới khác, nguồn gốc mọi thứ là gì. Và họ tích luỹ vô số kiến thức và đến nay họ chưa hề tìm ra thế giới khác ấy. Vậy kiến thức, theo khoa học, là giới hạn, hạn hẹp, vì vậy kiến thức và dốt nát luôn đi chung. Dốt nát, là không biết, và biết, chúng luôn đi cùng nhau. Phải không? Tôi nghĩ vậy là khá rõ.
25:50	Nhưng để trả lời thêm chút nữa, tức là: nhà khoa học nói qua vật chất họ sẽ tìm ra cái có thể là thế giới khác. Con người là vật chất. Bạn hiểu không? Tại sao không vượt qua này hơn là vượt qua kia? Bạn hiểu lời tôi nói chứ? Bạn theo kịp lời tôi không? Chúng ta cùng nói chuyện chứ? Bởi nếu trí óc có thể vượt qua chính nó, khả năng nắm bắt nguồn cội của mọi vật có lẽ nhiều hơn việc khác. Tôi không biết... Vậy biết mình luôn giới hạn. Không biết bạn theo kịp không. Nếu nói, tôi phải biết tôi, tôi có thể nghiên cứu tâm học, tôi có thể thảo luận với nhà tâm lý học, phân tích tâm lý, nhà tâm lý trị liệu, tâm lý sinh học, v.v.. Nhưng vẫn giới hạn. Trong khi nếu tôi hiểu tôi, đào sâu thực thể gọi là tôi thì có khả năng vô tận vào thế giới khác mà chúng ta sẽ thảo luận và có thể chúng ta vào thế giới khác trong buổi tới bởi đó là điều rất quan trọng. Bởi ngược lại đời sống quá ít ý nghĩa - hiểu không? - tự nhiên thôi. Cuộc đời là thú vui, đau khổ, bạn biết vòng lẩn quẩn, thưởng và phạt, đó là khuôn mẫu chúng ta sống. Và khuôn mẫu ấy tạo kiến thức chúng ta nắm nó về tâm lý. Kiến thức chúng ta nắm ấy tạo khuôn mẫu chúng ta kẹt trong đó. Phải không? Vậy kiến thức, dù là sinh học, y học, khoa học, luôn phải giới hạn. Đơn giản. Phải không?
28:47	'Khi quan sát, bạn có biết mình đang quan sát hay chỉ biết vật được quan sát? Nhận biết đưa đến phân tích?' Trước hết hãy cùng thảo luận ý chúng ta quan sát là gì. Có quan sát thị giác - cây cối - nghe không chỉ nghe bằng tai mà nghe cả bên trong. Kịp không? Bạn biết mà. Vậy khi quan sát chúng ta có thực sự quan sát? Hay chúng ta quan sát với từ ngữ. Bạn hiểu không? Theo kịp không? Tức là, tôi quan sát vật này và nói, 'cây' vậy tôi quan sát với từ ngữ. Không biết bạn theo kịp không. Phải không? Có sự quan sát với từ ngữ. Vậy có thể tìm ra quan sát không từ ngữ? Bạn hiểu tôi nói gì không? Phải không? Cùng tiếp tục chứ? Vậy từ ngữ thành ra quá quan trọng hơn nhìn. Phải không? Chúng ta quan sát, nếu có vợ hay chồng, với mọi ký ức, hình ảnh, cảm giác, nổi giận v.v.., của mỗi người, nên không hề quan sát!
31:18	Vậy, bước tiếp là: có thể quan sát người mà chúng ta cùng sống mà không có hình, không ảnh, không ý niệm? Bạn có thể làm? Có lẽ chúng ta có thể nhận biết vật chúng ta gọi là cây mà không từ ngữ, đó khá dễ. Nếu bạn tìm hiểu, đó khá dễ. Nhưng quan sát một người chúng ta cùng sống và quan sát không có tích chứa ký ức về người đó. Nếu bạn tìm hiểu, nếu bạn thích thú... Không, trước hết, quan sát qua hình, qua ảnh, qua cảm giác, v.v.. qua ký ức tích chứa, là không quan hệ gì hết. Đó là quan hệ của hình này với ảnh kia và chúng ta gọi đó là quan hệ. Nhưng khi bạn xem xét kỹ đó không phải quan hệ. Đó là ý niệm của bạn và của tôi.
33:15	Vậy có thể, khi quan sát, không làm trừu tượng vật quan sát như ý niệm? Bạn theo kịp không? Đừng bối rối. Bạn không quen việc này, phải không? Vậy đây là cái chúng ta nói kiến thức tâm lý. Tức là, tôi dựng lên về tâm lý quá nhiều thông tin về vợ nếu tôi có vợ, hay bạn gái. Tôi dựng lên kiến thức về cô ta, đúng hay sai, tuỳ theo cảm xúc tôi, tuỳ theo tham vọng, tham lam, ghen tị, v.v.. tuỳ theo hoạt động vị ngã của tôi. Bạn theo kịp không? Vậy là kiến thức ngăn cản quan sát thực tế về con người là vật sống động. Phải không? Vậy tôi không hề muốn gặp vật sống động bởi tôi sợ. Quá an toàn có hình ảnh về người đó hơn là nhìn vật sống. Phải không? Bạn theo kịp không?
35:13	Vậy kiến thức tâm lý sẽ ngăn cản thuần quan sát. Vậy bạn có thể bỏ nó? Kịp không? Máy xây dựng hình ảnh có thể dừng lại? Bạn hiểu câu hỏi không? Rồi bạn sẽ nói,'Làm sao dừng?' Phải không? 'Tôi có hình ảnh về bạn bè - hay gì gì - và nó đó, như một thực tế dữ dội, như hòn đá đeo cổ. Làm sao tôi quăng đi?' Phải không? Hòn đá - hình ảnh - (cười) đeo cổ bạn có khác với người quan sát? Tôi sẽ từ từ đến đó. Hình ảnh, vật nặng đeo cổ bạn, có khác với người quan sát nói, 'tôi có hình ảnh'? Không biết bạn hiểu không. Bạn hiểu câu hỏi không? Nào, cùng thảo luận đi.
37:14	Người quan sát nói, 'tôi có hình ảnh' và nói, 'Làm sao bỏ nó?' người quan sát có khác với vật hắn quan sát? Kịp không? Dĩ nhiên không. Phải không? Vậy người quan sát là kẻ tạo hình ảnh. Không biết bạn có thấy vậy. Phải không? Bạn hiểu không?
38:00	Vậy người quan sát là gì? Ai là người quan sát tạo hình ảnh và phân chia hắn với hình ảnh rồi nói, 'Tôi phải làm gì đây?' Hiểu không? Chúng ta sống vậy đó. Đó là khuôn chúng ta hành động và là qui định chúng ta quen thuộc, chấp nhận quá tự nhiên. Đây chúng ta nói điều hoàn toàn khác biệt là: người quan sát là vật quan quan sát. Hãy để tôi đi sâu một chút. Tôi quan sát cây nhưng tôi không là cây - lạy Trời! Thật quá ngốc khi nói, 'tôi là cây' hay đồng hóa tôi với cây, v.v.. Mọi tiến trình đồng hóa vẫn là người quan sát cố gắng là gì, hay trở thành gì. Vậy phải tìm hiểu người quan sát là gì, ai là người quan sát. Người quan sát là kết quả của kiến thức cũ. Phải không? Kinh nghiệm, kiến thức, ký ức, sợ hãi, lo âu - quá khứ. Vậy người quan sát luôn sống trong quá khứ. Nếu để ý, có thể quan sát nó trong chính bạn. Và hắn luôn tự canh cải, gặp hiện tại nhưng vẫn kẹt quá khứ. Phải không? Vậy, có vận hành của thời gian, là qua khứ tự canh cải ở hiện tại, tiếp tục đến tương lai. Đó là quán tính hay vận hành thời gian. Tôi không đi sâu lúc này.
40:34	Vậy khi quan sát, chúng ta quan sát qua hình ảnh mà chúng ta đã tạo về vật đó, hay người đó. Có thể quan sát vật mà không từ ngữ và có thể quan sát người mà không hình ảnh? Nghĩa là người quan sát vắng mặt khi quan sát. Phải không? Bạn nắm điểm này không? Bạn đang làm việc chứ? Khi bạn nhìn một người - dĩ nhiên, nếu người lạ bạn không có hình ảnh hay nói, 'Ồ, hắn là người lạ, đuổi hắn đi' (cười). Nhưng khi nhìn ai đó bạn biết khá rõ càng thân thiết hình ảnh càng đậm. Có thể nhìn người ấy mà không hình ảnh? Tức là, có thể nhìn người ấy mà không người quan sát? Bạn hiểu không? Không biết bạn... Đó là thuần quan sát.
42:00	Vậy: 'Nhận biết đưa đến phân tích?'. Dĩ nhiên không. Bạn hiểu câu hỏi không? Tức là, ý bạn phân tích là gì? Tức là phân tích. Ai phân tích? Bạn hiểu không? Tôi phân tích tôi - đúng, tôi sẽ đi sâu. Tôi phân tích tôi, hay người phân tích phân tích tôi. Khi phân tích tôi, ai là người phân tích? Bạn theo kịp không? Người phân tích có khác với vật hắn phân tích: tôi, - hiểu không? - người phân tích có khác tôi? Ồ, nào. Dĩ nhiên không. Bạn xem... Các buổi nói chuyện và hỏi đáp này chúng ta loại bỏ cấu trúc xung đột - hiểu không? - giữa con người. Cấu trúc xung đột hiện diện khi còn phân chia. Phân chia trong tôi tạo ra phân chia bên ngoài. Có phân chia trong tôi bởi tôi nói tôi là Hin đu và đồng hóa với hình ảnh là Hin đu cho tôi an toàn nên tôi ôm giữ nó. Thật vô nghĩa, không có an toàn trong hình ảnh! Và anh kia cũng làm thế, anh ta là Hồi, hay Ả rập, Do thái, cũng làm thế. Nên chúng ta xiết cổ nhau. Vậy người phân tích là vật phân tích, hiểu không? Rồi việc gì xảy ra? Nếu, về tâm lý khi người quan sát là vật quan sát thì không có xung đột - hiểu không? - bởi không có phân chia. Nếu bạn thấy rõ, tức là: trí óc bị rèn luyện, giáo dục để có phân chia ấy. Tôi và vật khác biệt. Tôi, với giận dữ, ghen tị. Ghen tị khác tôi nên tôi phải làm gì đó với nó, kiểm soát, loại bỏ, vượt qua - tôi tác động lên nó. Nhưng khi ghen tị, lo âu, là tôi điều gì xảy ra? Bạn hiểu câu hỏi không? Có xoá sạch xung đột. Rồi gì xảy ra? Tiếp đi. Tôi không muốn... Tiếp, gì xảy ra? Nếu bạn thực sự làm nó khi chúng ta nói khi bạn dứt phân chia hai cái, điều gì xảy ra? Khi lo âu là tôi, tôi là lo âu. Dĩ nhiên. Rồi gì xảy ra? Đừng đợi tôi trả lời.
46:22	Trước hết - tôi xin tiếp tục, bởi... trước hết, khuôn mẫu bị vỡ. Phải không? Khuôn mẫu là qui định của trí óc, khuôn bị vỡ. Phải không? Vậy là sao? Chấm dứt gì đó, - phải không? - là khởi đầu việc gì khác! Không biết bạn hiểu không. Nếu tôi phá vỡ khuôn - nếu khuôn bị vỡ, chấm dứt tranh đấu - thì điều gì xảy ra? Một quán tính mới xảy ra, kịp không? Quán tính mới xảy ra. Phải không? Đừng nghi ngờ. Nếu làm thế bạn sẽ tìm ra. Nếu bạn dùng năng lực, trí óc, đào sâu nó. Bạn có thể quan sát cây cối và chữ 'cây' xen vào. Lúc bạn nhìn nó, bạn nói: cây, bướm, nai, núi, sông - bạn theo kịp không? - phản ứng tức thì. Phản ứng ấy có thể được quan sát và để sang bên và chỉ quan sát cây, vẻ đẹp, đường nét - kịp không? - vẻ duyên dáng, đặc tính.
48:15	Giờ cũng làm thế với người bạn cùng sống, với người bạn thân thiết. Không có hình ảnh gì về người ấy. Rồi quan hệ là điều cực kỳ lạ lùng, phải không? Không biết bạn có thấy vậy.
48:39	Không à? Bạn không làm, đó là lý do bạn không tìm ra. Chúng ta kẹt cứng trong quá khứ, trong qui định trong khuôn mẫu. Chỉ Trời biết làm sao bạn sẽ phá vỡ. Phải không? Phải bị phá vỡ! Nó như người sống trong ảo tưởng và gọi đó là thực tại.
49:17	Q: Nếu người quan sát là vật quan sát làm sao có thể vượt qua nó? Ngài không thể bắt mình bước ra.
49:35	Q: Nếu người quan sát là vật quan sát người đang quan sát cũng là vật được quan sát. Làm sao có thể bước ra? Bởi... (không nghe được)
49:57	K: Đợi chút đã. Bạn có thực sự - tôi không nói cá nhân bạn, tôi không là cá nhân - bạn có nhận thức thực tế ấy, thực tế, không phải ý niệm? Thực tế rằng người quan sát có hình ảnh về người mà hắn đang quan sát, vợ, v.v.. Hắn có nhận thức thực tế ấy, phân chia ấy? Và hắn có nhận thức rằng phân chia tạo bởi hình ảnh mà hắn đã làm về cô hay anh ấy? Phải không? Bạn có nhận thức thực tế ấy? Hay tôi nói bạn về thực tế ấy và vì vậy bạn chấp nhận? Vậy thì không thực tế, chỉ là ý niệm. Nhưng nếu bạn nói, vâng, thực tế vậy. Tức là, có hình ảnh về cô hay anh ta, Tôi nhận thức hình ảnh ấy, ý niệm ấy, rồi thì kế tiếp: hình ảnh là người thực sống với bạn? Dĩ nhiên không. Vậy ai tạo hình ảnh? Kịp không? Nếu bạn đi từng bước câu trả lời rất đơn giản. Hiểu không?
51:55	Vậy, trước hết, quan sát cây, xem bạn có thể nhìn nó mà không từ ngữ. Khi nhìn vật gọi là hoa hồng bạn có thể nhìn hoa ấy mà không đặt tên? Hiểu không? Thử đi! Rồi tìm xem bạn có chăng hình ảnh về một người. Đợi chút. Bạn có hình ảnh về tôi, phải không? Bởi báo chí viết về đó, hay sách ngớ ngẩn nào. Kịp không? Bạn có hình ảnh về tôi. Vậy bạn có nghe qua hình, qua ảnh ấy, qua cột báo bạn đã đọc, hay sách? Hay bạn nghe trực tiếp không hình ảnh? Hiểu không? Ồ, nào.
53:11	Q: Điều gì xảy ra khi người khác hành xử để củng cố hình ảnh?
53:29	K: Giả sử vợ không có hình ảnh về chồng thì quan hệ là gì giữa chồng và người vợ không có hình ảnh? Bạn hiểu câu hỏi không? Bạn hỏi thế. Hiểu không? Bạn bạo lực và người kia thì không rồi thì quan hệ là gì? Bạn có quan hệ chứ? - có lẽ trừ cảm giác, nhục dục - bạn có quan hệ chứ? Dĩ nhiên không. Nhưng bạn sống cùng nhà. (Cười) Vậy bạn sẽ làm gì? Bạn không đối mặt, bỏ đi với thực tế, bạn xem, đó là lý do, bạn sống với ý niệm, đó là khó khăn trong vấn đề này.
54:43	Được rồi, hãy tìm hiểu nó. Vợ không có hình ảnh về tôi. Trước hết, đó là lối sống lạ lùng nhất. Bạn hiểu không? Trong đó có thể có tình yêu thực sự sâu thẳm. Cô ấy không có hình ảnh về tôi nhưng tôi có, hình ảnh, ý niệm, mọi cái đầy trong tôi. Và chúng tôi sống chung nhà. Điều gì xảy ra? Cô ta tự do, tôi thì không. Và tôi tạo xung đột, không phải cô ta. Phải không? Tôi muốn cô ta có hình ảnh về tôi bởi tôi quen vậy, nên tôi bắt đầu. Một quan hệ phá hoại nhất xảy ra. Phải không? Đến lúc cô ta nói, đủ rồi. Cô ta ly dị tôi chứ? Tiếp đi, đó là việc bạn, giáp mặt nó. Bỏ tôi ư? Hay không có hình ảnh về tôi tạo ra bầu không khí hoàn toàn khác trong nhà. Bạn hiểu không? Bạn không hề làm thế, hãy thử đi! Có cái hoàn toàn khác... Tôi bắt đầu nhận ra - bởi cô ta không lay động, bạn hiểu không? - và tôi chạy lung tung. Vậy tôi bắt đầu thấy, khi tôi gặp cái không lay động gì đó xảy đến với tôi. Không xảy ra với bạn sao? Ồ, nào!
57:33	Có người vào đạo này sang đạo kia, thầy này sang thầy nọ, triết học này - bạn biết đó - chơi lòng vòng, và có anh nói, tôi đã trải qua hết rồi, bước ra, xong. Anh ta bất động. Bạn hiểu không? Vậy điều gì xảy ra? Thử xem.
58:04	Q: Làm sao xóa hình ảnh?
58:11	K: Làm sao xóa hình ảnh. Bạn xem, bạn không hiểu. Bạn không thể xóa bởi bạn là người tạo hình ảnh. Phải không? Bạn thấy vậy chứ? Bạn phải xóa chính mình! (Cười) Tức là, suy nghĩ bạn dựng lên hình ảnh về chính bạn. Tôi không đi sâu toàn bộ vận hành suy nghĩ bởi đòi hỏi rất... bạn biết đó. Có quá nhiều câu hỏi, chúng ta sẽ đi sâu khi nói chuyện.
59:02	Câu thứ ba: 'Suy nghĩ không khởi đầu như rào chắn đau đớn ư? Đứa bé bắt đầu suy nghĩ để phân chia chính nó với đau đớn vật lý. Cái nào đến trước: suy nghĩ, tức kiến thức tâm lý, là kết quả của đau, hay đau là kết quả của suy nghĩ? Làm sao vượt qua rào chắn được phát triển từ bé?'
59:49	'Suy nghĩ không khởi đầu như rào chắn đau đớn ư? Đứa bé bắt đầu suy nghĩ để phân chia chính nó với đau đớn vật lý. Cái nào đến trước: suy nghĩ, tức kiến thức tâm lý, là kết quả của đau, hay đau là kết quả của suy nghĩ? Làm sao vượt qua rào chắn được phát triển từ bé?'
1:00:31	Phải không? Bạn hiểu câu hỏi chứ? Mấy giờ rồi?
1:00:39	Q: 5 giờ 30. K: Chà! Bạn xem một hay hai câu hỏi mất bao lâu. Thực sự bạn biết chỉ có một câu hỏi. Nếu bạn xem xét hết mấy câu ấy chỉ có một câu thực sự. Đó là gì? Hỏi đi. Một, nếu bạn có... này, cẩn thận, một thiên thần đến và nói bạn chỉ có thể hỏi một câu và phải là câu hỏi thực sự - không phải làm sao giàu, tôi sẽ cưới ai, kịp không? - mà là câu cơ bản sâu sắc thực sự.
1:01:48	Q: Làm sao xóa suy nghĩ.
1:01:57	K: Thực thể nào nói, 'Làm sao tôi' ... Bạn không...
1:02:04	Q: Tôi là ai?
1:02:06	K: Tôi không trả lời bởi bạn chưa đến đó. Bạn tìm đi.
1:02:12	Q: Tại sao ngài hỏi?
1:02:16	K: Tôi hỏi.
1:02:18	Q: Tôi không hiểu.
1:02:25	K: Ồ, bạn không đủ nhanh. Câu hỏi là: suy nghĩ sinh ra đau, hay đau sinh ra suy nghĩ? Hiểu không? Bạn đâm kim vào chân, nó thông báo lên não, rồi đau, rồi lo âu để chấm dứt đau ấy. Cả cái đó là quán tính của suy nghĩ, phải không? Phản ứng thần kinh, đồng hóa với phản ứng ấy và đồng hóa nói, 'hy vọng nó sẽ dứt và không nên bị trong tương lai'. Tất cả là một phần của quán tính, phải không? của cả vận hành. Tại sao bạn chia hai: suy nghĩ đến trước, hay đau đến trước? Hiểu không? 'Ai đẻ trứng', bạn biết mà. Gà có trước, hay trứng có trước? Bạn vuột mất điểm chính.
1:04:16	Không có thì giờ để tìm hiểu. Sợ hãi - là một phần của đau - là kết quả của suy nghĩ? Hiểu không? Có sợ hãi mà không suy nghĩ?
1:04:47	Q: Có thoát khỏi sợ dù là với suy nghĩ?
1:04:55	K: Cái 'tôi' do suy nghĩ đặt để. Dĩ nhiên. Việc bất ngờ, ý niệm liên tục, và thừa kế di truyền và v.v.., cái 'tôi' là kết quả của suy nghĩ: tôi là Hin đu, là Cơ đốc, tôi là này, là nọ, kịp không? Tôi người Mỹ, tôi thành công, tôi là bác sỹ, tôi là... Tất cả là gánh nặng do suy nghĩ đặt để.
1:05:40	Tôi hỏi, hầu hết chúng ta có đau đớn. Bạn có kinh nghiệm phân chia suy nghĩ với đau chưa? Chưa à? Dĩ nhiên bạn đã có. Quan sát đau. Không đồng hóa với nó và nói, 'Ồ, tôi có đau'. Hiểu không? Ngồi trên ghế nha khoa đôi lúc và xem sự việc xảy ra, trí óc bạn quan sát mà không đồng hóa. Bạn có thể làm thế. Tôi đã ngồi lên ghế nha khoa 4 giờ. Tôi có thể kể về nó. Không ý nghĩ nào vào trí óc tôi. Tôi khám phá rằng tôi đã ngồi hàng 4 giờ.
1:07:03	Làm sao vượt qua rào chắn được rèn luyện từ bé? Bạn đến nhà phân tâm học? Phải không? Không, đợi chút, đừng nói không. Đó là lý do họ có mặt. (Cười) Họ là tu sĩ hiện đại. Giờ bạn đến nhà tâm lý học, tâm lý trị liệu, tâm lý... v.v.. Có quá nhiều loại thầy thuốc này. Xin lỗi, tôi không vô lễ với họ. Tôi chỉ hỏi, bạn có đến họ không? Đó là cách dễ nhất, phải không? Và chúng ta nghĩ họ sẽ trả lời mọi vấn đề thời bé. Họ không thể. Họ có thể sửa đổi chút ít. Chính họ nói thế. Vậy bạn sẽ làm gì? Không ai bạn có thể đến. Phải không? Bạn giáp mặt nó? Không có ai hết! Đạo sư, Thượng đế, tu sĩ, nhà phân tâm học, cả Krishnamurti, không ai bạn có thể đến, bạn sẽ làm gì? Bạn giáp mặt chưa, thực tế rằng bạn không thể. Có thể đến bác sĩ, nếu bạn bị ung thư, đó là vấn đề khác. Kiến thức tâm lý mà bạn đã phát triển từ bé, trở thành loạn thần kinh, cách nào đó đa số loạn thần kinh, nhưng... Và không ai trên mặt đất bạn có thể đến, hay trên trời, bạn sẽ làm gì? Làm sao tìm ra bạn loạn thần kinh? Không ai nói bạn loạn thần kinh bởi hầu hết đều loạn thần kinh. Ai đó bảo tôi loạn thần kinh, lươn ngắn chê chạch dài. Phải không? Vậy làm sao thấy tôi loạn thần kinh? Tôi có muốn tìm không? Nếu muốn, làm sao tôi biết, làm sao thấy? Tôi có thực sự xóa trong suy nghĩ, trí óc ý niệm: ai đó sẽ giúp tôi? Bạn hiểu không? Nhìn việc tôi làm. Bạn hiểu không? Đến ai đó giúp tôi có lẽ là cơ bản loạn thần kinh. Không biết bạn có thấy vậy! Không sao.
1:11:08	Vậy tôi phải làm gì? Làm sao tôi biết, trong thế giới đa số loạn thần kinh, bạn bè, người thân, họ đều hơi mất cân bằng. Và có lẽ tôi cũng mất cân bằng. Vậy tôi sẽ làm gì, biết rằng chẳng có ai để đến? Không xưng tội, mọi việc đó, không ai. Vậy tôi sẽ làm gì? Nhìn việc đã xảy ra với tôi? Bạn không hiểu! Khi không thể đến với ai, rồi việc gì xảy ra trong trí khi tôi lệ thuộc vào người khác? Vào sách vỡ, nhà tâm lý - kịp không? - vào uy quyền, việc gì xảy ra với trí óc tôi?
1:12:29	Q: (Không nghe được)
1:12:32	K: Tiếp tục, điều gì xảy ra với trí óc nếu bạn thực sự thấy rằng không thể đến với ai hết?
1:12:41	Q: Phải tự làm lấy. K: Không, nhìn đi, đừng trả lời - điều gì xảy đến với trí óc? Loạn thần kinh là kết quả của lệ thuộc? Tôi lệ thuộc vợ, lệ thuộc bác sĩ, tôi lệ thuộc Thượng đế, nhà tâm lý, kịp không? Tôi xây lên hàng loạt lệ thuộc quanh mình hy vọng trong lệ thuộc ấy tôi sẽ an toàn. Phải không? Và tôi khám phá, khi không thể lệ thuộc ai, điều gì xảy ra? Ồ, nào, điều gì xảy ra khi bạn không lệ thuộc?
1:13:56	Q: Ngài phải giải quyết vấn đề.
1:13:58	K: Làm đi. Làm đi. Bạn hiểu không? Chúng ta tạo ra cuộc cách mạng lớn lao, cách mạng tâm lý. Phải không? Phải không? Và bạn không muốn giáp mặt. Tôi lệ thuộc vợ. Cô ấy cỗ vũ tôi lệ thuộc cô ta hay tôi, v.v.., cả hai đường. Nên bạn nói: đó là một phần loạn thần kinh. Tôi không ném bỏ, tôi xem xét nó. Tôi nói, bạn đúng đó. Tôi thấy rồi. Vậy có thể tôi thoát, không lệ thuộc vợ, tâm lý, dĩ nhiên. Bạn sẽ làm chứ? Không, bạn không làm, bởi bạn sợ. Bạn muốn gì đó từ cô ta, tình dục, này, nọ. Hay cô ta cổ vũ bạn với ý bạn, giúp bạn bị thống trị, giúp bạn tham vọng, kịp không? Nói, 'anh là triết gia tuyệt vời'. (Cười) Vậy thấy rằng trạng thái lệ thuộc người khác có thể là loạn thần kinh tâm lý nặng. Và khi bạn phá vỡ khuôn điều gì xảy ra? Bạn tỉnh táo. Khi bạn thoát khỏi nhà thờ, tu sĩ, giáo trưởng - kịp không? - toàn bộ việc đó. Bạn liền... Bạn hiểu việc gì xảy đến với bạn, trạng thái trí óc bạn thế nào? Bạn phải có trí óc tìm kiếm sự thật là gì.
1:16:48	Lệ thuộc, từ bé, là tác nhân chống lại đau đớn, tổn thương, vì dễ chịu, vì nuôi dưỡng cảm xúc, khuyến khích. Và mọi cái đó xây lên trong bạn, bạn là một phần nó. Nếu nói, không còn uy quyền nữa, uy quyền tôn giáo, bạn có biết điều gì xảy ra?
1:17:44	Q: Tại sao Ky Tô nói... K: Ồ. Bạn xem, không thể nào thảo luận với bạn. Trước Ky Tô có Phật, 500 trước công nguyên, trước đó có người khác, nên không phải chỉ ông ấy thình lình khám phá. Đó là qui định bạn hai ngàn năm, như ở Ấn độ họ bị qui định ba ngàn năm. Trí óc qui định không thể tìm ra sự thật là gì. Bạn có thể thờ hình ảnh, vui thú, nhưng không phải sự thật. Đừng ném bom! (Cười)
1:18:59	Vậy, đó nghĩa là: không lệ thuộc gì hết nghĩa là bạn một mình. Bạn biết chữ 'một mình' nghĩa gì không? Toàn thể. Đó là tỉnh táo. Tỉnh táo sinh ra hợp lý, tỏ sáng, toàn thể.
1:19:40	Xin lỗi, không trả lời hết các câu hỏi.