Krishnamurti - Quan sát là loại bỏ hoàn toàn phân tích

Krishnamurti Subtitles

OJ80T2 - Quan sát là loại bỏ hoàn toàn phân tích
Buổi Nói Chuyện thứ nhì
Ojai, USA
4 tháng Năm 1980

0:37	Không biết sao các bạn ở đây. Tôi nghĩ chúng ta phải xem rằng đây không phải giải trí, không phải gì đó bạn đến sáng Chủ nhật hay chiều Thứ bảy, để được giải trí, được kích thích, nói cho nghe. Như đã chỉ ra hôm qua chúng ta có vấn đề quá lớn đối mặt: chính trị, tôn giáo, kinh tế, xã hội và cả vấn đề cá nhân. Và ít người lìa bỏ loại uy quyền nào, tôn giáo, tâm lý, xã hội. Hình như chúng ta không thể trách nhiệm với chính mình. Nhà phân tâm, nhà khoa học, diễn giả, thầy tu, tổ chức tôn giáo bảo chúng ta làm gì. Và hạnh phúc thay đạo sĩ Ấn không còn đặc ân ở xứ này. Làn sóng ấy qua rồi. Và có người quá hăng say bảo bạn tỏ ngộ là gì, làm sao đến đó, làm sao thiền định, nên làm gì, v.v.., v.v..
3:17	Ở đây chúng ta không làm kiểu ấy. Người nói nói thế. Ở đây, nếu bạn nghiêm túc, chúng ta cùng suy tư không nghĩa là bạn chấp nhận gì người nói nói, không nghĩa là bạn có quan điểm riêng, kinh nghiệm riêng, và ôm giữ nó. Rồi cùng suy tư thành ra hoàn toàn không thể. Tuyệt đối cần thiết nhìn xem thế giới: quá sức rối loạn, khủng bố, bắt cóc, các quốc gia chuyên chế với hình ảnh xã hội nên hoạt động thế nào và mặt khác với hình ảnh họ cũng quá rõ vấn đề ấy.
4:47	Và khi bạn quan sát mà không định kiến thế giới đang khủng hoảng lớn lao, khủng hoảng phải được trả lời. Con người tạo ra khủng hoảng ấy: bởi lối sống, bởi niềm tin, bởi thái độ thiển cận, bởi cái gọi là tự do cá nhân không còn tự do mà bị kiểm soát, chúng ta tạo ra xung đột trên thế giới. Và tôi chắc là đa số bạn, nếu quan sát, nhận ra thực tế ấy: xã hội đã hình thành bởi tham vọng con người, hành xử, ảo tưởng con người với quá nhiều hình ảnh, với phân chia quốc gia, bám chặt tôn giáo, chấp nhận giáo lý, niềm tin, giáo điều, lễ lạy. Và vậy khắp thế giới có hàng loạt chiến tranh, xung đột, tàn ác, bạo tàn, v.v..
6:37	Và như hôm qua đã nói có rất ít người nói, 'Thực sự hãy giải quyết vấn đề, vấn đề xung đột giữa người với người, giữa con người'. Có quá nhiều giải thích về xung đột: vài lịch sử, vài thực tế, vài tưởng tượng, vài cái dựa trên quan niệm, hình ảnh, v.v.. Nhưng khi người nói nói, 'quan sát', hắn không phân tích. Nào, hãy thật rõ điểm này.
7:37	Phân tích, đặc biệt phân tích tâm lý, như cộng sản, là sự cố bất hạnh trong đời. Được chứ? Nào, nếu có thể chỉ ra gì người nói nói, đừng nổi cáu với hắn, đừng giận hắn ta, đừng ném bom, đừng bắn mà hãy cùng thảo luận với nhau. Bởi đời sống rất phức tạp và đòi hỏi chúng ta tìm hiểu, chúng ta nhìn nó. Có thể bạn không thích điều bạn nhìn, có thể bạn không đồng ý, bạn có thể nói, 'Lời ông nói vô nghĩa' hay giận dữ phủ nhận nó. Nhưng, trước hết chúng ta chỉ quan sát việc xảy ra. Trong quan sát ấy không có chỗ cho phân tích.
9:17	Chúng ta sẽ đến đó. Hãy kiên nhẫn. Nếu bạn thực nghiêm túc đừng chỉ dự một buổi rồi bảo, 'Tôi đã hiểu rồi' hay 'Anh ta nói vô nghĩa' và bỏ đi, bạn phải nghe toàn bộ, bạn phải đọc cả quyển sách. Bạn phải, như dân buôn bán nói, bạn phải mua cả gói! Không phải chỉ một phần, nó có thể vừa bạn, có thể dễ chịu, nhưng bạn phải mua - chữ bất hạnh - bạn phải mua, nếu có thể nói, cả vật đó. Vậy thì, nếu bạn nghiêm túc, dự hết các buổi và đi cho đến cùng. Đây không phải mời gọi để có nhiều người; chỉ người nghiêm túc mới phải nghe hết câu chuyện, đọc cả quyển sách, rồi mới xem nó đúng, sai, phải, quấy. Nhưng nếu chỉ đọc trang đầu và nói ,'Vô nghĩa quá' hay chương thứ nhất, có lẽ bạn không ưa và quăng quyển sách. Quyển sách là đời bạn. Cuộc đời quá phức tạp. Và bạn phải kiên nhẫn, trọn vẹn, quan sát và trách nhiệm đọc quyển sách, là chính bạn, thật đầy đủ, trọn vẹn, tổng thể, để chúng ta có thể vượt qua cuốn sách, cuốn sách là chính bạn.
11:45	Vậy, như chúng ta nói, thế giới xung đột. Thế giới, là kinh tế, xã hội, tôn giáo, chính trị, do mọi người tạo nên, dù ở xứ này hay châu Âu, hay Ấn độ, v.v.. Chúng ta trách nhiệm. Và vài người, trí thức, nhà tâm lý, tâm lý sinh học, khoa học đã nói, 'Để chúng tôi giải quyết vấn đề xung đột'. Và chúng ta, không phải chuyên môn, chỉ là người bình thường với mọi lo âu, sợ hãi, thú vui, đau khổ, sợ chết, v.v.., chúng ta phải giải quyết chúng. Ngày càng trở nên cấp thiết phải giải quyết chúng ngược lại con người sẽ phá huỷ lẫn nhau. Đây lại là thực tế đang xảy ra.
13:29	Nên chúng ta cần phải cùng nhau suy tư vấn đề. Cùng suy tư hàm ý bạn và người nói phải lìa bỏ thái độ, niềm tin, giáo điều, kinh nghiệm thiển cận, quê mùa, hẹp hòi riêng, để chúng ta có thể gặp nhau. Vậy vấn đề là gì? Như đã nói hôm qua, hôm nay hỏi lại: Vấn đề là gì? Vấn đề là khủng hoảng cơ bản trong nhận thức, khủng hoảng trong tâm hồn, trí não chúng ta. Đó là trọng tâm của vấn đề. Và như đã nói hôm qua - và mong bạn không phiền khi được nhắc lại - não, là trung tâm của mọi hiện hữu, não đã tiến hóa qua thời gian, qua hàng triệu, triệu năm. Qua ngần ấy năm nó đã tự tạo ra mọi kiểu khí cụ tự bảo vệ Nó tìm kiếm - nếu bạn tìm hiểu chính mình và không lặp lại gì nhà tâm lý và chuyên gia não nói - nó luôn tìm an toàn, ngược lại nó không thể hoạt động. Phải không? Nó phải có an toàn. Nên nó bắt đầu tạo hình ảnh, bắt đầu tạo ảo tưởng và nắm an toàn trong đó. Nên nó tạo khuôn mẫu sinh tồn nào đó cho nó, là cuộc sống chúng ta. Và nó phát triển qua thời gian và vì thế luôn có vấn đề nắm bắt kiến thức, dùng kiến thức ấy để an toàn trong đời. Tôi mong bạn theo kịp hết. Bởi sau rốt kiến thức là tác nhân
16:47	quan trọng nhất trong đời: kiến thức về vài hoạt động kỹ thuật, kiến thức về tinh thần, về chính mình. Kiến thức ấy đạt được qua bao thiên niên kỷ, lưu lại trong não, não với mọi tế bào, v.v.. Như đã nói hôm qua, người nói không đọc mấy sách ấy, ơn Trời! Anh ta quan sát hoạt động của con người, hoạt động của não mình, tức, qua quan sát phản ứng, thú vui, đau khổ, nhạy cảm, v.v.. Nên là nhận thức trực tiếp, không phải thủ đắc cũ. Và nó quan trọng khi trao đổi nhau. Não đạt được kiến thức lớn lao
18:21	nên nó phải được an toàn trọn vẹn. Dù kiến thức ấy có ảo, thực, kỳ cục hay tưởng tượng, thú vui, v.v.., nó đã tạo ra khuôn mẫu sinh tồn cho nó để không bao giờ bị tổn hại, bị thương, cả vật lý lẫn tâm lý. Thấu hiểu rất quan trọng bởi chúng ta sống với hình ảnh. Tôn giáo không gì ngoài hình ảnh do trí óc, suy nghĩ tạo ra. Và cái được tạo ra như hình ảnh thánh thiện rồi bạn bắt đầu tôn thờ. Nhưng cơ bản là dục vọng, cần thiết cho nó được an toàn, an ổn, được bảo vệ. Nhưng kiến thức luôn có ngu dốt đi cùng. Phải không? Bởi kiến thức không hề trọn vẹn. Hãy nhìn sự quan trọng đó: kiến thức không hề trọn vẹn. Bạn có thể đạt nhiều thông tin về thế giới, về vật chất, về thiên đàng - không phải thiên đàng tâm linh, không phải - thiên đàng: bầu trời, vũ trụ, nhưng kiến thức gì gì khoa học đạt được và truyền đạt qua nhiều thế hệ nó vẫn trong vòng ngu dốt, trong bóng mờ, bóng mờ nó là phi kiến thức. Vậy nhìn việc chúng ta đã làm,
21:03	làm sao não đã tự lừa vào an toàn ở kiến thức và ôm giữ kiến thức ấy và không bao giờ khám phá cho nó rằng kiến thức không hề hoàn hảo và vậy hành động gì xảy ra từ kiến thức tất phải bất toàn. Mong bạn theo kịp hết. Nào, chúng ta không phải trí óc. Trí óc có vị trí. Khả năng của trí óc là quan sát, phân biệt, nhận thức, nhưng nếu trí óc thành cả đời sống như nó thành hiện giờ, bao cả lĩnh vực đời sống. Tức là, thành phần, - trí óc là thành phần của cả hiện hữu con người - khi thành phần nắm quan trọng tối cao tất nhiên mọi hành động phải bị manh mún, bất toàn và xung đột. Hy vọng bạn theo kịp hết. Phải không, tiếp tục chứ? Không, có thể tiếp, nhưng như đã nói, chúng ta cùng suy tư. Bởi người nói không bán cho bạn gì hết - ơn Trời! Anh ta không bảo bạn đi theo, mọi thứ vớ vẩn. Người nói nói thế giới đang khổ sở, rối loạn, lộn xộn thế đó, vì Chúa, hãy cùng suy tư. Và cùng suy tư hàm ý chúng ta phải tự do để quan sát, không phải tôi quan sát rồi kể lại hay bạn quan sát và nói, 'Ồ, anh nhìn không đúng' mà cùng quan sát. Phải không? Như đã nói, phân tích không có chỗ trong quan sát.
23:55	Phân tích là khám phá nhân và quả. Phải không? Được rồi - chú chim. Có lẽ nó thích chúng ta! Hãy hiểu, và cẩn thận đi sâu bởi quan sát hoàn toàn khác với phân tích. Quan sát là tức thì: bạn nhìn cây. Nhưng nếu bắt đầu phân tích bạn không hề nhìn cây. Phải không? Hiểu đi. Tức, quan sát là: nhìn, nhạy bén, nhận thức, và không vận hành suy nghĩ. Chỉ quan sát. Không biết... Phải không? Tôi đi chậm thôi. Khi nói 'không suy nghĩ' tôi sẽ đi sâu. Nhẫn nại nhé. Vậy quan sát không phải phân tích. Phân tích hàm ý
25:43	người phân tích phân tích gì bên ngoài hắn. Người phân tích nghĩ hắn hiểu, có kiến thức siêu tuyệt và hắn phân tích điều gì bên ngoài hắn. Nhưng nếu quan sát kỹ người phân tích là vật bị phân tích. Phải không? Bạn theo kịp không? Bạn có thấy, không như ý niệm, mà thực tế. Hiểu không? Như nổi giận không khác bạn, bạn là giận! Xin lỗi. Tôi nói tôi nên cẩn thận. Khi bạn nổi giận, ngay lúc nổi giận, không có phân chia giữa tôi và giận. Nhưng sau đó, vài giây sau, bạn nói, 'tôi giận'. Vậy bạn đã phân chia bạn với phản ứng bạn gọi là giận. Cũng vậy khi bạn phân tích bạn hay bị phân tích bởi ai khác, người phân tích là một phần của phân tích, một phần của vật đang phân tích, nó không tách biệt với vật bị phân tích. Phải không? Hãy hiểu đi, tìm hiểu nó trong bạn khi chúng ta đang nói. Đó là cùng suy tư. Người nói không bảo bạn nghĩ gì, điều thông thường mọi người làm: giáo sư, nhà phân tích, giảng sư và v.v.. - chúng ta không làm thế. Điều chúng ta nói là, bao lâu còn phân chia giữa người phân tích và vật bị phân tích tất phải có xung đột. Phải không? Nhưng đó là ảo tưởng, không phải thực tế. Thực tế, người phân tích là vật bị phân tích, về tâm lý. Phải không? Tôi quan sát cây, nhưng cây không phải tôi, tôi không phải cây. Nhưng về tâm lý, bên trong, phản ứng giận, tham, ghen tị là tôi. Tôi không tách biệt với nó. Nhưng chúng ta tách biệt nó để làm gì đó. Hiểu không? Tôi nói bạn hiểu không? Tôi cảm thấy bạo lực và tôi tạo ra ý niệm phi bạo lực và tôi sẽ làm gì đó với bạo lực. Nhưng thực tế tôi là bạo lực, tôi không khác thực tế. Rồi một vận hành hoàn toàn khác xảy ra. Hiểu không? Không biết bạn hiểu không. Chúng ta đang cùng suy tư để xoá xung đột.
30:05	Hiểu không? Bao lâu còn phân chia giữa người quan sát, về tâm lý, người phân tích và vật bị phân tích tất phải có xung đột. Bao lâu còn phân chia giữa con người tất phải có xung đột: tôn giáo, kinh tế, xã hội, chính trị. Phải có xung đột hễ còn có Do thái, hễ còn có Ả rập, tất phải có xung đột. Vậy nơi nào có phân chia tâm lý tất phải có xung đột. Đó là luật! Nên khi cùng suy tư chúng ta thấy nơi đâu có phân tích,
30:56	phân tích tâm lý, trị liệu tâm lý, mọi thứ, trong tiến trình đó có phân chia, và tất phải sinh xung đột. Tôi quên! (Cười) Và quan sát là hoàn toàn chối bỏ phân tích. Không biết bạn hiểu không. Cả qui định chúng ta là phân tích. Phải không? Giáo dục, mọi thứ, thảy là: làm, đừng làm, này đúng, kia sai, này phải là, nọ không nên là và v.v.., v.v.. Và gần đây, trong trăm năm cuối, tiến trình phân tích tâm lý đã ra đời, cũng như cộng sản, cả hai là việc bất hạnh xảy ra. Bởi nếu bạn thực sự quan sát, cả hai như nhau. Tôi sẽ không đi sâu, dài dòng lắm. Họ phân tích lịch sử và đi đến vài kết luận - theo nhé - kết luận lịch sử, theo đó họ dựng lên khuôn khổ, lý thuyết với hình ảnh, với nhà nước phân tích và tạo ra chủ nghĩa chuyên chế. Và nhà tâm lý với phân tích, v.v.. đã tạo ra cùng khuôn khổ trong lĩnh vực khác. Bạn không thấy, nhưng không sao. Vậy chúng ta nói là, cùng nhau, quan sát đi.
33:08	Nào, quan sát xung đột. Phải không? Vậy xung đột là gì? Giờ, làm sao bạn quan sát xung đột? Bạn hiểu câu hỏi không? Bạn, con người - nếu bạn cho phép, người nói, nói thế - bạn, con người xung đột, dù có nhận biết hay bạn bỏ mặc nó hay không muốn nhìn nó, hay bạn nghĩ Thượng đế, ai đó sẽ cứu bạn, bạn thực sự xung đột. Và như đã nói hôm qua làm sao bạn tiếp cận vấn đề? Hiểu không? Làm sao bạn nhìn vấn đề? Tức, làm sao bạn đến với nó, làm sao nhìn nó, làm sao tiếp cận, làm sao quan sát nó? Bạn xem, chúng ta cùng thảo luận. Tôi không bảo bạn làm sao quan sát. Tôi chỉ hỏi làm sao bạn đến với nó, làm sao tiếp nhận, làm sao nhìn nó. Nếu bạn quan sát - hay nhận thức - bạn có nhận thức xung đột mà không chọn lựa? Nhận thức không chọn lựa. Hiểu không? Hay, nhận ra xung đột ấy, bạn nói, 'Tôi phải giải quyết nó'. Hiểu không? Khi bạn nói, 'tôi phải giải quyết nó' bạn đã tách bạn với thực tế. Không biết bạn có thấy vậy. Bạn theo kịp không, vài bạn? Nào, đi nào! Nào, chúng ta cùng suy tư, cùng một mình chúng ta có thể giải quyết vấn đề. Không ai khác trên thế giới có thể. Nên tiếp cận bạn với vấn đề vô cùng hệ trọng!
36:09	Nếu bạn có thôi thúc, thôi thúc ấy ra lệnh hướng mà vấn đề phải đi. Hiểu không? Vậy tiếp cận phải lìa thôi thúc. Tiếp cận phải lìa bỏ dục vọng muốn giải quyết. Nhìn khó khăn ấy. Nếu tiếp cận bị qui định bởi giáo dục, bởi dục vọng, thú vui, bạn không bao giờ có thể giải quyết nó. Nên trí óc phải quan sát vấn đề, thoát mọi thôi thúc, dục vọng và cố gắng giải quyết, bởi bạn là vấn đề. Phải không? Hiểu không? Bạn là vấn đề. Không phải xung đột là vấn đề. Phải không? Chúng ta có thể đi từ đó? Nào, xung đột là bạn.
37:31	Tôi không bảo bạn thế. Bạn, khi quan sát, bạn khám phá nó. Khi cùng suy tư chúng ta khám phá thực tế: xung đột không ở ngoài, nó ở trong và xung đột là bạn! Bạn có thể nói, 'Tôi là Thượng đế' hay 'Ai đó sẽ cứu tôi'. Bạn biết, chúng ta đã chơi trò ấy cả thiên niên kỷ. Hiểu không? Vì Chúa, hãy lớn lên đi. Vậy vấn đề là nhận thức.
38:21	Bạn hiểu không? Nhận thức, nghĩa là: cách bạn nghĩ, lối bạn sống, lối bạn tin, cách bạn phản ứng, hành xử, suy tư, mọi thứ là nhận thức bạn là đời bạn. Nhận thức là bạn! Nào, thấu hiểu thật quan trọng, hãy để tâm vài phút. Toàn bộ nhận thức ấy cơ bản là bạn. Tích chứa nhận thực làm nên nhận thức, hiểu không? Tích chứa nhận thức của Người Tin lành là gì hắn tin, lễ lạy, hình ảnh tôn giáo, Giê su và mọi thứ và lòng yêu nước, thái độ, quan điểm riêng, quan hệ với người khác, tổn thương, lo âu, đau khổ. Phải không? Và Người Cơ đốc với... tích chứa nhận thức hắn và Người Hin đu với... và Phật tử v.v.., Người Ả rập và người Do thái. Theo kịp không? Nhận thức ấy hợp lại do tích chứa. Và bao lâu tích chứa ấy còn xung đột phải tiếp tục. Bạn hiểu điểm này không? Tích chứa hợp lại qua thời gian,
40:22	không phải đạt trong một ngày. Não là kết quả của thời gian, tiến hóa. Não không phải của tôi hay của bạn mà là não nhân loại. Khó khăn cho bạn thấy, và ngay cả nhận ra bởi chúng ta bị qui định rằng đó là não tôi. Hiểu không? Và đó là não bạn. Nhưng nếu bạn quan sát... Nếu bạn quan sát, con người, khắp thế giới, trải qua bao thống khổ, nghèo nàn, lo âu, bất an, rối loạn, vết thương tâm lý, sợ hãi, sợ bị tổn thương, vật lý, sợ tổn thương tâm lý, sợ chết, và tìm tòi: có gì siêu vượt? Và vô số hình ảnh con người tạo ra nhân danh Thượng đế và tôn thờ hình ảnh ấy khắp thế giới. Đó là tích chứa nhận thức. Phải không? Và bao lâu còn tích chứa ấy, luôn là phân chia, luôn là manh mún, hành động tất phải manh mún. Phải không? Chúng ta cùng suy tư, tôi không nói bạn nghe.
42:22	Vậy vấn đề là: có thể nào tích chứa nhận thức ấy bị xóa sạch? Bạn hiểu không? Đi sâu một chút. Tức là, một trong tích chứa nhận thức ấy là tổn thương tâm lý mà chúng ta bị từ bé. Bạn biết nó, không à? Bạn rất quen với nó. Đó có thể là một xung đột chính, tác nhân chính trong nhận thức. Chúng ta sẽ cùng đào sâu hết để cùng nhau xóa sạch nó ngay. Hiểu không? Không phải phân tích mà thuần quan sát. Phân tích hàm ý quan điểm từ đó bạn làm việc. Hiểu không? Phải không? Khi quan sát không có quan điểm. Vậy chúng ta cùng suy tư.
43:49	Con người, từ khời thuỷ của thời gian, đã bị tổn thương bên trong: bởi phê phán vô tình, cái nhìn, lời nói, bởi bị chế nhạo, bởi từ bỏ gì yêu quí, cái bạn cho là quan trọng nhất đời, và ai đó đến chà đạp nó, bạn thấy tổn thương khủng khiếp. Phải không? Và chúng ta hỏi: hậu quả của tổn thương ấy là chống lại, xây bức tường quanh bạn, làm bạn cô lập. Quan sát hết đi, nào, quan sát đi. Chúng ta không phân tích, chỉ quan sát câu chuyện, đọc câu chuyện về tổn thương, đọc, không phân tích. Hiểu không? Nào, đúng không? Bạn chống lại để không bị thương nữa, sợ bước vào.
45:21	Nên dần dần tổn thương ấy giúp bạn cô lập mình. Phải không? Nhìn thực tế. Hậu quả của cô lập là thêm sợ, thêm âu lo và v.v.., v.v.. - hậu quả. Vậy thực tế là bạn bị tổn thương. Và tổn thương là gì? Bạn hiểu câu hỏi không? Vật bị tổn thương là gì? Bạn thích việc này chứ? Q: Vâng.
46:07	K: Dù sao đó là đời bạn.
46:11	Nếu bạn không thích tôi xin lỗi. Vật bị tổn thương là gì? Là tinh thần bạn, là... - quan sát, chúng ta không phân tích, quan sát - tinh thần, hay cơ bản là hình ảnh bạn dựng lên về mình? Bạn hiểu câu hỏi không? Hình ảnh bạn đã dựng lên về mình. Tôi có thể dựng hình ảnh về mình, nói, tôi là người vĩ đại, tôi có thính giả, bạn biết đó, v.v.. Tôi du lịch khắp thế giới, biết bao quan trọng, v.v.. Tôi đã đến trạng thái nào. Kịp không? Tôi đã dựng lên hình ảnh về mình như bạn dựng lên hình ảnh về bạn. Tôi không có, nhưng không hề gì. Bởi từ nhỏ tôi đã không hề muốn hình ảnh, quá ngu ngốc. Vậy tạo ra hình ảnh về mình:
47:44	quý, tiện, hay thấp, cao, gì gì, xấu, đẹp, với trang trí lạ lùng và lãng mạn, đa cảm, bạn biết hình ảnh mỗi người có. Nó bị tổn thương. Phải không? Vậy bạn có thể - chúng ta cùng thảo luận - có thể lìa bỏ hình ảnh? Và ai là kẻ tạo hình ảnh? Bạn theo kịp hết không? Ôi Trời, bạn xem bạn không cùng suy tư, tôi nói với bạn, đặt câu hỏi. Không sao. Chúng ta cùng suy tư, mong vậy. Ai là kẻ tạo hình ảnh?
48:51	Bởi trong hình ảnh có an toàn. Hiểu không? Có an toàn, có cái bạn gọi là đồng hóa: đồng hóa quốc gia, đồng hóa tôn giáo, đồng hóa kinh tế, dân chủ, cộng hòa - kịp không? Bạn có - hình ảnh được tạo ra từ bé. Phải không? Qua giáo dục, v.v.. Ai là kẻ tạo ra vậy? Như đã nói, kiến thức là tác nhân của hình ảnh. Phải không?
49:50	Không biết bạn có thấy vậy. Kinh nghiệm ở mọi tầng lớp đời sống, như thợ mộc, như nhà khoa học, nội trợ, nhà xây dựng như hiện được gọi, và v.v.., v.v.. chúng ta thảy tạo ra hình ảnh về mình. Và khi hình ảnh ấy bị hỏi, bị nghi ngờ, ai đó đâm kim vào, bạn bị tổn thương. Bao lâu bạn còn hình ảnh về mình bạn sẽ bị tổn thương. Như có người nói, 'tôi đã giác ngộ' - theo nhé - và anh ta nói về cảnh giới ngộ giảng về cảnh giới ấy người ấy chẳng biết gì về cảnh giới ấy - về giác ngộ. Đó chỉ là quan niệm anh ta. Kịp không? Vậy có thể nào sống một đời, sống hàng ngày
51:09	mà không hình ảnh. Và ai tạo ra hình ảnh? Là kết quả của kiến thức. Hiển nhiên. Kiến thức mà trí óc, não đã thu hoạch qua bao thế kỷ và kiến thức ấy được diễn dịch thành hình ảnh và hình ảnh chiếm ưu thế. Nhưng hình ảnh luôn sống trong lĩnh vực ngu dốt. Không biết bạn có thấy thế. Bởi kiến thức không hề hoàn hảo. Phải không? Nên bất kỳ kiến thức tâm lý nào bạn thủ đắc đều bị phủ bởi bóng mờ ngu dốt. Phải không? Vậy vấn đề là - bạn có thích không? - vậy vấn đề là: có thể nào thoát khỏi kiến thức tâm lý và không đồng hóa kiến thức kỹ thuật thành tâm lý? Bạn hiểu không? Không biết bạn có thấy. Tôi sẽ đi sâu. Chúng ta nói chuyện như hai người bạn, tìm hiểu vấn đề xung đột và thấy sự cần thiết, tuyệt đối khẩn thiết chấm dứt xung đột bởi nếu không chấm dứt nó, bạn và tôi, người nói, sẽ phá huỷ thế giới. Điều chúng ta đang làm. Vậy vấn đề là: kinh nghiệm, kiến thức, ký ức
53:31	- nhìn hậu quả của nó - kinh nghiệm, trước rồi từ kinh nghiệm ấy đạt kiến thức bởi ai khác hay chính bạn và nó được lưu trong não như ký ức. Phải không? Ký ức, kiến thức, kinh nghiệm, tạo ra hình ảnh. Nhưng kiến thức không hề xác nhận thực tế rằng nó bất toàn. Hiểu không? Nó phải sống trong bóng mờ của ngu dốt dù có thể tiến xa hay cao bao nhiêu. Phải không? Nó phải ở trong lĩnh vực ngu dốt. Và vì vậy phải có xung đột. Phải không? Vậy có thể nào kiến thức to lớn ấy bạn đã gặt hái, kiến thức kỹ thuật, kiến thức bao la chúng ta đạt được về kỹ thuật như thợ mộc, thợ ống nước, như công chức, như chính trị gia, v.v.. kiến thức ấy không bị đồng hóa với tinh thần và vậy kiến thức tâm lý được duy trì. Theo kịp không? Không, bạn không theo kịp. Tôi sẽ giải thích.
55:17	Kiến thức kỹ thuật là cần thiết, tuyệt đối, bởi ngược lại chúng ta không thể làm gì. Tại sao chúng ta có kiến thức tâm lý? Bạn hiểu câu hỏi không? Chúng ta có. Kiến thức thành hình ảnh. Và hình ảnh sẽ bị tổn thương và từ tổn thương, hậu quả tổn thương ấy là cô lập, xung đột hơn, sợ hãi hơn, khổ sở hơn, hoạt động phá huỷ hơn. Vậy chúng ta hỏi: tại sao có kiến thức tâm lý? Hiểu không? Tại sao? Đi sâu đi. Hãy nói về nó, nhìn nó. Nó là sợ - nghe nhé - là sợ không là gì đó? Kịp không? Mọi giáo dục bảo, là gì đó. Phải không? Hay trở thành gì đó. Thành công, cao quý, can đảm, bỏ hèn nhát đi, trở thành thánh thiện, thiền định. Kịp không? Vậy mọi kiến thức là thuần kỹ thuật. Phải không? Tại sao chúng ta có cái kia? Không biết bạn có cùng suy tư, quan sát. Nó nghĩa gì? Không có kiến thức tâm lý. Hiểu không? Nghĩa là sao? Và, trong quan sát ấy, bạn có khám phá sự trống rỗng hoàn toàn của đời sống? Hiểu không? Sự vô nghĩa hoàn toàn của đời sống, và vậy, cảm nhận sâu sắc rằng, tạo ra hình ảnh và ôm giữ hình ảnh ấy. Bạn theo kịp hết không? Đó là gì? Rằng bởi nếu không có hình ảnh bạn không là gì. Nó nghĩa không-một-vật. Hiểu không? Không là gì nghĩa không-một-vật. Tức, vật được tạo bởi suy nghĩ, bởi trí óc. Không biết bạn theo kịp hết? Không, nhiều quá. Vậy nó là lý do chúng ta nhận tổn thương
58:41	và ôm giữ nó bởi nó là gì đó chúng ta có, vật trân quý mà chúng ta ôm giữ, như niềm tin, tin vào giáo điều tôn giáo, hình ảnh v.v.., bạn ôm giữ nó bởi không có nó bạn là gì? Vậy chúng ta có thể, cùng suy tư, thấy thực tế đơn giản
59:19	rằng đời sống y vậy, hoàn toàn vô nghĩa. Phải không? Bạn không thích giáp mặt nó. Hoàn toàn vô nghĩa, và vô nghĩa sâu thẳm nên bạn tạo ra mọi hình ảnh, niềm tin, giáo điều, lễ lạy, hồng y, đạo sư rồi bạn sẽ bị tổn thương. Và người thấy thế, quan sát nó, liền lìa bỏ ngay. Phải không? Bạn có thấy vậy? Bạn lìa hình ảnh. Vấn đề kế là:
1:00:14	ai tạo ra mọi sai lầm ấy? Mấy giờ rồi? Q: 12 giờ 30.
1:00:33	K: Một giờ qua nhanh quá.
1:00:37	Chúng ta sẽ tiếp chứ? Q: Vâng.
1:00:41	K: Vậy chúng ta hỏi, ai là kẻ tạo ra sai lầm ấy?
1:00:51	Vậy chúng ta phải tìm hiểu cẩn thận. Con người cho, con người dành cho - khi nói con người, là bao gồm phụ nữ đừng bối rối việc đó! Kỳ lạ, chữ nghĩa quá nặng nề nên chúng ta không hề tự do nói về gì. Con người dành cho suy nghĩ quan trọng quá lớn suốt thời gian. Phải không? Suy nghĩ tạo ra chiến tranh, suy nghĩ tạo ra nội dung nhà thờ và kiến trúc, suy nghĩ tạo ra xã hội - phải không? - suy nghĩ tạo ra cả thế giới kỹ thuật phức tạp, suy nghĩ tạo ra phân chia giữa Ả rập và Do thái, giữa Mỹ và Anh, Đức, Ý, Hin đu, Phật giáo: suy nghĩ tạo ra nó. Và chúng ta sống với nó, phân chia ấy chúng ta chấp nhận nó bình thường, tự nhiên, khỏe mạnh và suy nghĩ là kẻ tạo ra mọi phân chia và vậy ở đâu có phân chia tất phải có xung đột. Ý định chúng ta, họp nhau
1:03:15	vài buổi sáng này, là để xóa xung đột. Nhìn đi: chỉ khi bạn lìa xung đột mới có thể yêu thương. Không phải vô nghĩa ấy nói về yêu thương. Chỉ tâm hồn và trí óc thực sự lìa mọi xung đột chỉ vậy mới có thể biết tình thương, yêu thương là gì. Tôi nghĩ nên dừng, phải không?
1:03:55	Tôi biết chúng ta muốn tiếp, sẽ tiếp Thứ bảy kế hay ngày mốt hỏi đáp. Đây là vấn đề quá phức tạp là cả vận hành của suy nghĩ. Tôi sẽ đi sâu ngắn gọn và sẽ tiếp lần khác. Một khi bạn quan sát rằng suy nghĩ trách nhiệm
1:04:27	với phân chia này, với hình ảnh tôn giáo, qui cho chúng mọi loại đức hạnh, v.v.. khắp thế giới. Khi người nói đến Ấn độ, như anh ta đến hàng năm, anh ta nói, bạn là dân tộc mê tín nhất thế giới. Và khi đến đây anh ta cũng thấy y vậy. Tôn thờ hình ảnh, giảng sư, đạo sư - kịp không? Vậy suy nghĩ dựng lên thế giới cả kỹ thuật, tâm lý và thế giới của sai lầm, rối loạn, lo âu, sợ hãi, phá huỷ - kịp không? - suy nghĩ chịu trách nhiệm. Vậy chúng ta phải tìm hiểu: suy nghĩ là gì? Bản chất suy nghĩ là gì? Bởi chúng ta sống bằng suy nghĩ. Mọi việc bạn làm là kết quả của suy nghĩ, quan hệ với ai khác, thân hay sơ, là vận hành của suy nghĩ. Và nếu chúng ta không hiểu bản chất và cấu trúc của suy nghĩ chúng ta sẽ cứ lặp lại khuôn mẫu xung đột, thay khuôn này khác, hy vọng khuôn ấy sẽ giải quyết xung đột. Nhưng khuôn khổ, dù cộng sản, tư bản, dân chủ, v.v.., thảy do suy nghĩ tạo ra. Vậy suy nghĩ thành quá mức quan trọng. Và tìm xem suy nghĩ là gì nó tạo ra khổ đau khủng khiếp trên thế gian. Bạn hiểu không? Bạn phải nghĩ nếu bạn làm gì,
1:07:30	nếu bạn về nhà, hay đón xe buýt, lái xe, phải có suy nghĩ, dù nó tự động, có mục đích, rõ ràng, ngược lại bạn không thể làm gì. Và suy nghĩ là tác nhân trung tâm của con người. Đó là thực tế. Quanh nó chúng ta xây lên mọi loại thú vui, đau đớn, sợ hãi, yêu thương, ghen tị, nó là cốt lõi, trung tâm của hiện hữu. Và suy nghĩ là gì? Và ký ức là gì? Nếu không có ký ức thì không có suy nghĩ. Hiểu không? Một người trong trạng thái quên... Vậy ký ức là cốt lõi. Phải không? Ký ức về vợ, về chồng, hay bạn gái, hay gì gì, ký ức. Ký ức ấy hợp lại qua kinh nghiệm. Phải không? Nó trở thành kiến thức. Vậy não bạn, não, không phải của tôi hay bạn, là não nhân loại - là điều tuyệt vời nếu bạn thấy thực tế, nó không phải não bé tí của bạn mà là não đã được vun bồi, lớn lên, tiến hóa, sống, đau khổ, thú vui, đau đớn, não ấy là tác nhân chung. Trong não ấy là nhiều tế bào lưu giữ ký ức, như máy vi tính. Ký ức ấy là kết quả của kinh nghiệm, kiến thức. Nên trong thế giới kỹ thuật ký ức là tuyệt đối cần thiết
1:10:11	ngược lại bạn không thể viết thư, ngược lại chúng ta không thể nói tiếng Anh với nhau, bạn có thể nếu bạn biết tiếng Pháp hay La tinh, v.v.. đó là vấn đề khác. Vậy ký ức ở mức độ nào đó là tuyệt đối cần thiết. Và suy nghĩ, đã làm thế giới thành như hiện giờ: phi đạo đức, xấu xa, tàn bạo, phá huỷ, suy nghĩ có vị trí gì? Hiểu không? Nếu nó chỉ quan trọng trong thế giới kỹ thuật thì suy nghĩ có vị trí gì? Bạn hiểu lời tôi không? Nó có vị trí gì? Không, chúng ta cùng suy tư, đừng đồng ý hay không. Nào - tôi phải dừng, chúng ta sẽ tiếp, tôi chỉ dừng một phút -
1:11:28	Bạn cũng cùng làm việc với tôi chứ? Bạn không mệt à?
1:11:37	Không, bạn không mệt bởi bạn không nói. Bạn không để sức sống mãnh liệt vào. Phải không? Bạn không đem hết năng lực, tâm hồn, trí óc vào, nên bạn không mệt. Bởi với bạn xung đột là tự nhiên, bạn chấp nhận nó, bạn không muốn bẻ gãy, giải quyết nó. Vậy nếu bạn không phiền, mai chúng ta sẽ tiếp. Không phải mai, bất cứ khi nào.