Krishnamurti Subtitles
OJ82Q2 - Buổi Hỏi & Đáp 2
Ojai, USA 6 tháng Năm 1982
| 1:12 | Bạn rất đúng giờ. |
| 1:34 | Các câu hỏi này chúng ta cùng trả lời, bạn và người nói. Vậy chúng ta cùng đi sâu, và tôi nghĩ quan trọng là cách tiếp cận vấn đề. Chúng ta nói rất nhiều hôm nọ, cách chúng ta tiếp cận vấn đề; dù là thiên kiến, thành kiến, hay quan điểm cứng nhắc, thì vấn đề sẽ bị hướng hay định hình bởi lý do. Có thể nào tiếp cận vấn đề không lý do, không hướng, để vấn đề tự nó hiển lộ toàn bộ nội dung của chính nó và vậy nó đã được trả lời khi toàn thể nội dung hiện bày. |
| 2:59 | Câu hỏi 1: Chú tâm với hầu hết chúng ta là rất khó duy trì. Chỉ số ít bạn là sẵn lòng, nghiêm túc quan tâm. Có thể làm gì để nuôi lớn chú tâm? |
| 3:18 | Chú tâm với hầu hết chúng ta là rất khó duy trì. Chỉ số ít bạn là sẵn lòng, nghiêm túc quan tâm. Có thể làm gì để nuôi lớn chú tâm? |
| 3:42 | Tôi tự hỏi có thể cùng đào sâu vấn đề: ý chúng ta chú tâm là gì? Có gì khác nhau giữa nhận biết, tập trung, và chú tâm? Chúng ta cùng đào sâu chứ? Nhận biết; bạn ngồi dưới tàng cây đẹp đẽ vào buổi sáng đáng yêu, mát và dễ chịu, không nóng, bạn biết chú gõ kiến khoét cây, bạn biết thảm cỏ xanh, cây cối xinh tươi và bóng nắng lốm đốm, và nếu nhìn hướng ấy bạn nhận ra dãy núi kia. Bạn nhìn chúng cách nào? Làm sao nhìn cảnh tuyệt vời ấy? Vẻ đẹp của nơi đây. Nó nghĩa gì với bạn? Quan sát nó, biết mà không chọn, không có ước muốn, thôi thúc, chỉ quan sát vẻ đẹp diệu kỳ của đất. Và khi quan sát dễ dàng vậy, nhận biết hết - ánh sáng và bóng râm, cành nhánh, chỗ tối thân cây và ánh sáng trên lá, và vươn dài của đất diệu kỳ - bạn phản ứng thế nào với chúng? Cảm nhận đàng sau nhận biết ấy là gì? Vẻ đẹp của đất và đồi núi và bóng râm, có liên quan đời sống chăng, là thành phần sự sống, hay có đó để được nhìn - nếu là thi sĩ bạn sẽ làm thơ, hoạ sĩ bạn sẽ vẽ, hay khéo đàm luận hoặc mô tả bạn sẽ đặt thành lời. Nhưng vẻ đẹp ấy, nhận biết ấy, liên quan gì với đời bạn? Là một phần của nhận biết, nhận biết bên ngoài và nhận biết phản ứng với bên ngoài, và nhận biết vận hành ấy. Bạn ngồi đó, bạn có biết màu áo sơ mi hay áo dài hay gì đó quí cô mặc, bạn biết chứ? |
| 7:40 | Hay khi biết luôn có chọn lựa? 'Tôi thích mảnh đất này hơn kia', 'Tôi yêu thung lũng này hơn nọ', vậy luôn có ký ức và chọn lựa hoạt động. Và có thể nhận biết mà không chọn lựa, chỉ nhận biết cảm giác lạ lùng về bầu trời xanh, trời xanh qua kẻ lá, và chỉ cùng đi. Và bạn có biết phản ứng mình, và khi biết phản ứng mình có cái thích hơn? Muốn cái này hơn cái nọ, cái này khẩn thiết hơn cái kia, này liên tục hơn, thân quen hơn, v.v.. và từ ngoài chuyển vào trong - bạn hiểu lời tôi không? - vậy là không có phân chia giữa ngoài và trong; nó như thuỷ triều lên và xuống. Đó là nhận biết thế giới bên ngoài mình và nhận biết thế giới sâu bên trong hữu thức cũng như vô thức. Khi ý thức hay nhận biết thật sâu, không có vận hành vô thức dư thừa hay ẩn kín. Không biết bạn có trải qua chưa, có làm chưa, không chỉ nghe hàng lô từ ngữ. Vậy nhận biết là vận hành bên ngoài và bên trong và khám phá cho bạn xem có chăng phân chia giữa trong và ngoài. Dĩ nhiên có phân chia giữa cây và tôi - tôi không là cây, mong vậy. Nhưng khi quan sát vật gọi là 'cây', khám phá phản ứng với nó, phản ứng thế nào với đẹp, xấu, với tàn ác, bạo lực, với tranh đua và lặng im, v.v.. |
| 10:59 | Và ý chúng ta tập trung là gì? Bởi chúng đều liên quan: nhận biết, tập trung, và chú tâm. Tập trung là gì? Tập trung vào trang giấy, tranh ảnh, tập trung cả năng lực bạn vào một điểm nào. Trong tập trung có cố gắng để tập trung không? Trong khi - cố gắng tập trung, tức bạn đang cố gắng đọc trang nào và ngoài cửa sổ bạn thấy ánh sáng diệu kỳ của hoa và ý nghĩ bạn lang thang ra đó, nhưng rồi bạn cố kéo nó lại và tập trung vào gì đó. Vậy luôn có nổ lực triền miên để gom năng lực, nhìn v.v.., nên có chống đối, tranh đấu, và luôn nổ lực để gom vào một điểm nào. Chúng ta gặp nhau chứ? Vậy đó, phải không, khi chúng ta nói về chú tâm, tập trung. |
| 13:02 | Anh bạn hỏi, đôi lúc chú tâm xảy ra và làm sao nuôi lớn chú tâm để nó tiếp tục, không phải tình cờ? Vậy chúng ta hỏi: chú tâm, dự vào là gì? Bạn có thích vấn đề? Dự vào. Để tâm vào chú gõ kiến. Bạn có nghe chú gõ kiến đó? Nó ở đó! |
| 14:03 | Khi tập trung luôn có người cố gắng tập trung, và trong tập trung có nổ lực và kiểm soát. Vậy có người kiểm soát và vật khi tập trung. Mong là bạn thấy cho chính mình. Có người kiểm soát cố tập trung suy nghĩ hắn vào chủ đề nào, nhưng ý nghĩ luôn động đậy, chạy lòng vòng, vì vậy hắn cố kiểm soát và trong kiểm soát có kiểu chống đối. Có phân chia giữa người kiểm soát và vật. Và vậy có nổ lực, cảm giác phân chia. Nơi có phân chia tất phải có xung đột giữa người kiểm soát và vật. Nói chung đó gọi là tập trung. Trong chú tâm có phân chia không? Kịp chứ? Người kiểm soát cố để tâm và vì vậy phân chia giữa ý nghĩ nói, tôi phải để tâm, phải học cách giữ chú tâm và nuôi lớn nó. Mong là bạn theo kịp hết. |
| 16:09 | Vậy khi chú tâm có chăng trung tâm từ đó bạn chú tâm, hay khi lắng nghe chú gõ kiến kia, bạn lắng nghe. Vậy khi chú tâm có chăng thực thể chú tâm hay chỉ có chú tâm? Nghĩa là chú tâm với lắng nghe, nhận thức, nhìn và đem hết năng lực chú tâm vào việc gì. Bạn đang nghe chăm chú? Nghe người nói, hắn nói gì đó về chú tâm. Bạn đang lắng nghe? Và khi bạn thực sự nghe, không có trung tâm như 'tôi' lắng nghe. Bạn theo kịp chứ? Đúng không? Ngược lại luôn có trung tâm khi tập trung. Chúng ta nói chú tâm không có trung tâm nên bao quát. Và không thể được nuôi lớn - chú tâm nếu bạn lắng nghe, nếu căng thẳng, thì không thể - nó là chú tâm. Vậy là khá rõ? Tiếp chứ? |
| 18:20 | Vậy, thực sự, nhận biết không chọn lựa, nhận thức không chọn lựa, và tập trung, và nghĩa chú tâm ấy bao quát, bao la. Chú tâm không có chu vi, ngược lại tập trung có - nó giới hạn. |
| 19:10 | Câu hỏi 2: Hành động và trạng thái sống hoàn toàn trong sạch là gì? |
| 19:18 | Hành động và trạng thái sống hoàn toàn trong sạch là gì? |
| 19:41 | Ý chúng ta hành động là gì. Hành động nghĩa gì với bạn? Làm. Có phải bạn làm theo nguyên tắc, theo mẫu hay lý tưởng, hay theo ý niệm định trước nào và hành động giống như làm theo lý tưởng, mẫu, theo quan niệm, kết luận. Hãy theo dõi, nếu bạn thích thú. Khi nói về hành động, ý chúng ta là chúng ta làm với lý do hay với kết luận mà chúng ta có qua kinh nghiệm và tạo khuôn mẫu theo đó bạn hành động, hay hành động theo lý tưởng, lý tưởng định trước - mọi lý tưởng đều ở tương lai - hay, bạn làm theo khuynh hướng, định kiến, hay khuôn định bởi uy quyền, chuyên gia, v.v.. Nói chung là hành động lối ấy. Và chúng ta hỏi, đó là hành động? |
| 22:07 | Hành động nghĩa đang làm. Không theo gì đó bạn nhớ lại hay định trước. Rồi thì bạn làm theo khuôn định bởi uy quyền, bởi kinh nghiệm riêng, v.v.. Phải không? Vấn đề rõ không? Vậy hành động - luôn có vẻ như làm theo này hay nọ. Tôi làm - làm gì đó theo thói quen, theo qui định, theo nhiều định kiến tích luỹ, tôi gọi là kiến thức - và với đa số đó là hành động. Cha tôi, đất nước tôi bảo tôi gì phải làm, và tôi hành động theo đó, hay nổi loạn chống lại khuôn, đặt khuôn riêng và làm theo đó - khuôn là như nhau dù ném cho tôi hay tôi tự tạo - khuôn là khuôn. Mẫu, qui tắc là qui tắc. Không phải qui tắc Cơ đốc hay Hin đu hay Phật giáo, là qui tắc, khung tôi làm trong đó. Phải không? Giờ, chúng ta hỏi - cùng thám sát, tôi không bảo bạn hành động thế nào, vậy quá ngớ ngẩn. |
| 24:25 | Ý chúng ta hành động là gì? Hành động có biến đổi theo hoàn cảnh, theo thời tiết, áp lực? Thảy đều dính trong chữ 'hành động'. Không biết bạn có thám sát cùng người nói. Vậy có chăng - chúng ta tìm hiểu - có chăng hành động đúng, chính xác, không thay đổi theo trạng thái bạn, theo vui buồn của bạn, v.v.. hành động đúng, không lệ thuộc ký ức quá khứ hay lý tưởng tương lai. Bạn theo kịp hết không? Việc này dính trong một chữ ấy. Vậy chúng ta hỏi, có chăng hành động hoàn toàn lìa mọi qui định? Qui định là có lý tưởng rồi nó lệnh hay cố áp đặt lên 'hiện là'. Phải không? Tôi tham, và tôi có ý niệm về không tham và tôi cố hành động theo 'sẽ là', chứ không 'hiện là'. Hay, tôi bị qui định bởi óc mua bán, truyền hình, tham là phi hiện hữu - tôi muốn mua là mua. Họ bảo tôi mua này nọ, và tôi mua. |
| 26:53 | Vậy, có thể nào tìm ra gì là thái độ đúng, là hành động, gì là vận hành đúng cái sẽ không thay đổi theo mọi hoàn cảnh. Đó thực sự là vấn đề, một vấn đề của câu hỏi này. Bạn hiểu không? Bạn đặt ý nghĩa đầy đủ của chữ ấy. Phải không? Hàm nghĩa chữ ấy, nghĩa rộng của chữ ấy. Rồi có thể nào hành động không nguyên do, lý tưởng, không kiểu qui định nào? Qui định là hoàn cảnh, qui định là tôn giáo, qui định là theo gì đó bạn đã đọc, được học, v.v.. - qui định. Vậy vấn đề có đó, trí óc, não có thể - hãy dùng chữ 'trí óc' lúc này - có thể trí óc lìa mọi qui định để hành động? Đó đòi hỏi rất nhiều chú tâm, rất nhiều quan sát: nhận biết bạn có lý tưởng và hành động mình tuân theo đó. Tôi là này, tôi phải là kia, gọi là tự cải thiện. Câu đáng yêu! Nghĩa là, cái ngã, là ích kỷ, cố gắng cải thiện nó, nên trở thành ích kỷ hơn. Vậy, có thể nào dẹp hết và thấy cái hiện là và hành động. Bạn hiểu không? Nó đòi hỏi... Tôi không muốn nói thêm - chúng ta tiếp chứ? |
| 30:02 | Có chăng hành động không từ kiến thức? Cẩn thận nào. Có hành động kỹ thuật, hành động vật lý, nơi tôi phải có rất nhiều kiến thức nếu tôi là kỹ sư giỏi, chuyên gia máy vi tính - tôi phải có thật nhiều kiến thức về nó, hay thợ mộc giỏi, nhà xây dựng tài ba - kiến thức đó cần. Và về tâm lý nếu hành động theo kiến thức, tôi tích luỹ kiến thức rồi hành động theo kiến thức, là bất toàn, nên luôn có xung đột. Phải không? Chúng ta có thấy vậy hay tôi đi quá... Cái bất toàn phải luôn manh mún trong hành động; hiển nhiên. Phải không? Đi tiếp chứ? |
| 31:36 | Vậy có chăng hành động - nào, tìm với tôi, đừng chấp nhận, hãy nghi ngờ chút việc này - có chăng hành động - nghi ngờ hợp lý - có chăng hành động không từ ký ức tâm lý? Nếu tôi hành động theo kiến thức tâm lý mà tôi đã thu gom, về mình và tôi biết kiến thức ấy luôn giới hạn, thì hành động sẽ giới hạn. Phải không? Và vì hành động giới hạn tất phải sinh ra mâu thuẫn. Phải không? Vậy hành động phải sinh hối hận, đau đớn, mâu thuẫn hành động ấy hôm sau, v.v.. Vậy có chăng hành động tự do - hãy tìm kiếm, đừng chấp nhận - có chăng hành động lìa tích chứa cũ, ký ức cũ, tích luỹ cũ của mọi thông tin tâm lý, là kiến thức, và kiến thức ấy, là cái tôi, và vì cái tôi ấy giới hạn, và khi nói, tôi sẽ làm cách này sẽ làm cách kia, hành động ấy tất nhiên giới hạn và mâu thuẫn, và rối loạn, v.v.. Phải không? Nếu đã hiểu rõ, thì có chăng hành động - bỏ qua kỹ thuật và mọi thứ khác - có chăng hành động hoàn toàn lìa bỏ kinh nghiệm tích luỹ quá khứ như cái tôi, ký ức, nhớ lại? Có lẽ không ai đặt câu hỏi này. Không phải tôi đầu tiên, nhưng có lẽ chúng ta chưa hỏi câu ấy. Và giờ chúng ta hỏi. Câu hỏi rất thú vị, thực sự, bởi nó gồm hết - bạn có muốn tôi đào sâu hết? Vui vẻ cho bạn không? Như đã nói, nếu bạn thích, tôi sẽ đi sâu. Nếu bạn quan tâm nó - não luôn tích luỹ, ghi lại, mọi kinh nghiệm được ghi lại - tai nạn hay gì xảy ra được ghi lại, và theo cái ghi ấy bạn hành động - tự nhiên. Nếu đã bị tai nạn xe máy, tôi rất cẩn thận lần sau. Đó cần thiết. Nhưng tôi hỏi, chúng ta hỏi, có hành động mà không có ghi trước đó? Bạn hiểu không? Phải không? Hiểu chứ? Bạn quan tâm không? |
| 35:58 | Hãy tự hỏi bạn câu ấy: hành động dựa trên ghi nhớ cũ, như máy hát, bạn chơi đĩa lặp đi lặp lại mãi; đó là ghi lại; ghi lại và hành động theo ồn ào cũ. Giờ thì, có chăng hành động không do ghi nhớ tâm lý? Theo kịp không? Làm sao bạn tìm ra? Đây là vấn đề cho bạn. Bạn có thể từ chối, nói nó vô nghĩa, không hề xảy ra. Có thể đó. Cũng có thể - có thể xảy ra. Phải không? Có thể đúng, hay có thể sai, nhưng bạn phải tìm hiểu nó. Tìm hiểu nó, bạn không thể tuyên bố này nọ. Phải không? Vậy, phải bỏ cả hai - tuyên bố xác định thì không thể, hay tuyên bố phủ nhận là có thể. Vậy dẹp bỏ cả hai. Rồi, trạng thái trí óc là gì - bạn quan tâm tất cả chứ? - gì là trạng thái trí óc lìa bỏ ý nghĩa ghi nhớ cũ, và hành động theo đó? Nó tự do. Nếu nó tự do, và nếu có thể tự do, thì gì là đặc tính của nhận thức, tỏ suốt là hành động tức thì? Kịp không? Bạn hiểu không? Nghe thôi, và tôi sẽ giải nghĩa thêm, nếu được, và nếu bạn quan tâm nó, nếu bạn kiên nhẫn tìm hiểu nó. |
| 38:47 | Tôi đi trên núi, và thình lình đến một vực sâu. Hành động đó là tức thì. Hành động sinh ra do tự bảo vệ, là thông minh. Phải không? Tự bảo vệ là tự nhiên, đáp ứng cơ thể nó nói, tự vệ đi. Đó cũng là đào luyện. Kinh nghiệm của loài người không để rơi xuống vực. Nguyên do tự vệ quá khứ tiếp tục được ghi lại - hữu thức hay vô thức - và đáp ứng có thông minh tự nhiên. Giờ, cũng vậy chúng ta ghi lại bảo vệ tâm lý. Bạn theo kịp không? Tức, tôi là gì nếu không có ký ức? Nếu tôi không có... nếu không ghi lại? Tôi chẳng là ai. Vậy, sợ không là ai đó, và kiến thức ấy cho cảm nhận cơ bản rằng bạn phải tự bảo vệ. Phải không? Theo kịp cả chứ? Và từ đó bạn hành động. Vậy, ký ức, kiến thức, là cần thiết, và cùng vận hành ấy được đem vào lĩnh vực tâm lý. Rõ chứ, hay tôi lộn xộn quá? E rằng tôi lộn xộn. Rõ như bùn! |
| 41:28 | Giờ tôi muốn tìm ra - tôi nghiêm túc vấn đề này - sẽ thiền định hàng giờ hay suy tư, làm việc, phải tìm xem có chăng hành động không do ghi nhớ trước. Nếu đó là đòi hỏi mãnh liệt, là cái bạn muốn tìm, thì bạn phải nhìn thật kỹ ghi lại nào đó đang xảy ra. Và ghi lại sẽ không xảy ra khi có chú tâm hoàn toàn. Chỉ không chú tâm, thiếu chú tâm, mới tạo ra - đã nói gì nhỉ? - tạo ra ghi lại. Bạn có để ý thế? Khi nhìn mấy ngọn núi kia hay cảnh vật này với cây cối và ánh nắng, và bạn đem hết chú tâm vào, tức là, nhìn, ngắm tất cả cây, mọi chuyển động của lá và ánh sáng trên lá và bóng mờ - chú tâm hoàn toàn, không có ghi lại. Bạn có để ý thế? Hay tôi tưởng tượng? Hãy thí nghiệm khi đang ngồi đây. |
| 43:31 | Vậy có thể không ghi; tức là hành động không do nhớ lại, một hành động từ tỏ suốt - tỏ suốt, và từ tỏ suốt ấy có hành động. Tôi lấy một ví dụ, hy vọng có ích; tôi không thích ví dụ, nhưng sẽ đi sâu. |
| 44:08 | Bạn thấy hợp lý là tôn giáo có tổ chức khắp thế giới với tin tưởng, với giáo điều, với lễ lạy, với mê tín dị đoan, với hình thức tôn thờ riêng, v.v.. chỉ sinh ra từ sợ hãi, từ tuyên truyền, sinh ra từ đe dọa của xã hội - đe dọa của xã hội là, nếu Tin lành ở xứ Cơ đốc giáo, bạn thấy khá khó khăn. Phải không? vậy, có tỏ suốt toàn bộ bản chất của cơ cấu tôn giáo có tổ chức. Tỏ suốt toàn diện, nghĩa là bạn không phải Hin đu hay Cơ đốc, Tin lành, gì cả. Bạn thấy nội dung cơ cấu ấy ngay, và thấy, thấy trực tiếp ấy, lìa bạn mọi tổ chức - tổ chức dựng lên tôn giáo. Phải không? Không có cơ cấu, uy quyền gọi là tâm linh nào làm con người khỏi khổ đau. Tỏ sáng tức là bạn không tuỳ thuộc gì. Lìa bỏ tức thì mọi cái đó, như khi bạn tới vực sâu, có hành động ngay. Bạn hiểu cả chứ? Chúng ta gặp nhau đôi chút không? Không thể đôi chút, mà phải hiểu hoàn toàn. |
| 46:23 | Vậy có hành động không sinh từ ghi nhớ cũ hay hy vọng tương lai và lý tưởng. Là hoàn toàn nhận thức 'hiện là', và tỏ suốt 'hiện là' là chấm dứt 'hiện là'. Không biết bạn hiểu không? Sẽ tiếp câu hỏi kế nhé? |
| 47:07 | Câu thứ ba: Bởi chữ nghĩa không là sự vật, thực sự có thể tỏ ngộ nhờ chữ nghĩa? Biểu tượng có thể xóa tổn hại do biểu tượng, hay chúng ta bị cám dỗ bởi ảo tưởng tỏ ngộ? |
| 47:37 | Bởi chữ nghĩa không không là sự vật, thực sự có thể tỏ ngộ nhờ chữ nghĩa? Biểu tượng có thể xóa tổn hại do biểu tượng, hay chúng ta bị cám dỗ bởi ảo tưởng tỏ ngộ? |
| 48:05 | Không biết đa số có nhận ra chữ không hề là sự vật. Vợ không hề là phụ nữ, hay chồng. Chữ - bạn biết đó, nếu đi sâu vấn đề chữ nghĩa - bạn có muốn đào sâu? Chúng ta có biết chữ không là sự vật thật, mô tả không là hiện thực, biểu tượng không hề là thực tế, lý tưởng không hề là 'hiện là', và bạn có quan sát, có nhận ra, não bị kẹt trong chữ; mạng lưới từ ngữ. Tôi là Cơ đốc, tôi là Tin lành, là người Mỹ - kịp không? Thảy là biểu tượng, là chữ nghĩa, hình ảnh. Và não bị kẹt trong đó. Tức là, suy tư là chữ; không chữ, có suy tư? Tôi không muốn đi sâu hết. |
| 49:43 | Rất thú vị cho bạn tìm ra những việc này, bởi rồi trí óc sẽ vô cùng nhạy bén, tự nhiên. Lìa chữ nghĩa, để mà dùng chữ chính xác. Vậy chữ không là vật; và biểu tượng không hề là thực tế. Sợ, chữ 'sợ', không phải phản ứng. Phải không? Nhưng chữ 'sợ' định hình hành động. Không phải cảm giác sợ, mà chữ tạo ra sợ, hay, chữ định hình sợ; và có thể nào nhìn vào phản ứng mà không chữ. Rất đơn giản. |
| 51:06 | 'Có thể thực sự tỏ ngộ nhờ chữ?' Lạy trời! Tôi tự hỏi tại sao dùng chữ 'tỏ ngộ'? Dĩ nhiên - chúng ta sẽ đào sâu chữ 'tỏ ngộ', rất thú vị tìm hiểu ý chúng ta tỏ ngộ là gì, mà các đạo sư đều nói. Chữ ấy với vài người là chữ thánh thiện, tỏ ngộ. Không phải qua kinh sách, kiến thức, thời gian. Hiểu không? Không phải cái mà bạn leo dần lên - bởi tập luyện, bởi thiền định, bởi làm mọi trò. Nên, dĩ nhiên, chữ 'yêu' không phải yêu. Và, tương tợ, tỏ ngộ là gì? Ai tỏ ngộ? Tỏ ngộ cái gì? Tỏ ngộ về gì? Kịp không? Tỏ ngộ - đừng đùa về nó. Chắc chắn trí óc tỏ ngộ lìa mọi qui định. Người Hin đu, với mê tín, với mọi thứ qui định tôn giáo họ, cũng như qui định môi trường và tâm lý làm hắn tự gọi là người Hin đu. Làm sao trí óc như vậy, qui định như thế có thể tự do? Tỏ ngộ là lìa bỏ hoàn toàn qui định? Người Cơ đốc có thể - mong là không ai... tôi không dẫm chân ai - có thể người Cơ đốc, với mọi mê tín, với đấng cứu chuộc, lễ lạy, và uy quyền thứ bậc, v.v.. có thể hắn tỏ ngộ? Với qui định, rửa tội, bạn biết cả công việc trí óc, xảo quyệt giữ mọi người theo khuôn. Bạn tự trả lời. Trí óc có thể - con người có thể tỏ ngộ khi hắn sợ hãi? Khi hắn tìm quyền lực, địa vị, gom chứa tiền bạc nhân danh tỏ ngộ - là việc vài đạo sư đang làm, hàng đống tiền; và họ nói về tỏ ngộ. |
| 55:15 | Nên chữ không là sự vật. Và, anh bạn hỏi, biểu tượng làm hư hại trí óc người? Hiển nhiên. Nếu là Hin đu - tôi thì không - nếu là Hin đu - tôi sinh ở Ấn, nhưng chẳng nghĩa gì - nếu là Hin đu, họ có vô số biểu tượng, như thế giới Cơ đốc: các thánh nữ, thánh, thánh bộ lạc và thánh cao thánh thấp. tôi bị qui định trong đó - nếu. Và sao có thể... Qui định đó, biểu tượng đó, làm hư hoại sáng suốt của trí óc, tinh thần. Phải không? Hiển nhiên. Biểu tượng dĩ nhiên làm hỏng. Bởi nó ngăn cản con người đi trực tiếp đến chân lý, thực tế, không thờ biểu tượng. |
| 57:03 | Anh bạn cũng hỏi: chúng ta bị cám dỗ bởi ảo tưởng tỏ ngộ? Hiển nhiên. Có vẻ đáng yêu. Nhưng tỏ ngộ không thuộc thời gian. Không là tiến trình. Không phải gì đó bạn đến từ từ. Lìa mọi qui định, cũng hàm ý hoàn toàn là ánh sáng cho chính mình, không lệ thuộc ai, ý niệm, thầy giáo nào - ánh sáng cho chinh mình. Vậy toàn thể, từ ánh sáng có hành động. À, câu hỏi đáng yêu, câu kế tiếp. |
| 58:12 | Câu thứ tư: Tại sao chúng ta không thay đổi? |
| 58:18 | Vâng. Tôi đã tự hỏi câu này. |
| 58:29 | Tôi thấy mọi người đây mà tôi đã biết nhiều năm đã đến đây hàng năm, và tôi cũng đã hỏi, tại sao không thay đổi? Cái gì sẽ làm chúng ta thay đổi? Hãy tự hỏi câu ấy. Gi là năng lực, thôi thúc, sức mạnh sẽ thay đổi chúng ta? Thay đổi - ý chúng ta 'thay đổi' là gì? Đổi này thành nọ. Phải không? Đó là định trước; vậy không có thay đổi gì. Không biết bạn có thấy vậy? Chúng ta thấy chứ? Nếu tôi thay đổi theo một khuôn nào mà tôi đã xây lên cẩn thận, là không thay đổi. Nó là tiếp nối 'hiện là', canh cải, mà tôi mong sẽ dẫn tôi đi xa hơn, canh cải hơn, nhưng là cùng xợi xích. Phải không? Cùng vận hành. Vậy ý chúng ta thay đổi là gì? Với người nói nó là chấm dứt, không tiếp nối 'hiện là' canh cải. Hiểu không? Ví dụ cách mạng vật lý; Cộng sản, Lê nin, Trốt ky - thay đổi. Ý niệm thay đổi của họ là thay đổi cả cơ cấu xã hội, hoàn cảnh bên ngoài, hy vọng từ đó tạo ra con người khác. Tức, áp lực bên ngoài thay đổi từ Sa hoàng đến Cộng sản, Bôn xê vích, v.v.. cuối cùng hay sớm nhất có thể tạo con người khác. Vậy, họ chưa thành công; ngược lại, họ làm điều kinh khiếp. |
| 1:01:10 | Nên chúng ta nói về thay đổi tâm lý. Thay đổi hoàn toàn tích chứa nhận thức. |
| 1:01:29 | Phải không? Không phải thay đổi thành nhận thức tốt hơn, thành nhận thức lịch sự hơn - ít bạo lực hay đôi khi bạo lực, v.v.. Chấm dứt tích chứa nhận thức là thay đổi tận căn... chuyển hóa toàn triệt. Tôi không dùng chữ 'thay đổi' ở đó. Vậy, sao chúng ta không thay đổi? Lìa hết cái này. Chúng ta rõ vấn đề chứ? Tại sao, sau hàng triệu triệu năm, con người chúng ta thu mình thành tình trạng đáng sợ hiện thời - đáng sợ, kinh khủng: bạo lực, tàn ác, giết chóc vì mảnh đất - lạy trời! Tại sao? Và hỏi: tại sao chúng ta không chấm dứt hết? Hãy trả lời đi. Bạn thảy học tốt, thợ thuyền, thông thái trong nhiều hướng, kiếm tiền, đi làm, và v.v.. nhưng chưa giải quyết vấn đề thực. Tại sao? Sức ép bên ngoài sẽ thay đổi bạn, sẽ chuyển hóa tinh thần? Chuyển hóa tức thay đổi toàn diện, cái cũ không còn. Không phải đổi thành gì. Cái cũ, là, nổi giận, bạo lực, ngu ngốc, ôm giữ ảo tưởng ngốc nghếch, biểu tượng nào cái có lẽ sẽ cứu tôi khỏi cái này cái nọ. Cái gì sẽ thay đổi chúng ta? Áp lực bên ngoài dĩ nhiên không. Phải không? Quá rõ rồi. Bạn rõ chứ? Bởi thay xã hội, bạn cũng sẽ không đổi. Bởi bạn tạo ra xã hội. Rõ không? Bạn tạo ra xã hội vậy đó: chiến tranh, giết nhau vì uy thế quốc gia, danh dự, mảnh đất. Bạn hiểu hết không? |
| 1:04:54 | Và sau bao ngàn năm chúng ta không lìa sợ hãi. Cái gì sẽ thay đổi chúng ta? Nhiều kiến thức về mình? Nhiều kiến thức về thế giới quanh mình? Kiến thức rằng không nên giết mà cứ giết? Chúng ta tích luỹ hàng ngàn năm kiến thức giúp chúng ta giết người; và cũng có kiến thức rằng không nên giết. Nó đưa chúng ta đi đâu? Phải không? |
| 1:05:50 | Vậy, khổ sở, đớn đau, bám víu, áp lực, cà rốt - thưởng phạt? Kịp không? Mọi cái đó sẽ thay đổi chúng ta? Hình như là không. Vậy cái gì sẽ thay đổi chúng ta? Không phải thay đổi - cái gì sẽ chuyển hóa, cái gì sẽ chấm dứt rối loạn khủng khiếp, khổ sở đớn đau, âu lo, cô đơn - mọi thứ - chấm dứt? Nước mắt? Chúng ta kêu gào quá đủ. Đau khổ? Không gì bên ngoài. Không biết chúng ta có thấy. Không thần thánh, cứu thế, sức mạnh, tác nhân bên ngoài sẽ thay đổi chúng ta. Chúng ta quá khéo mọi cái đó. Quá lanh xảo. |
| 1:07:29 | Tôi nghĩ đây là câu rất nghiêm túc bạn nên tự hỏi: thời gian sẽ tạo chuyển hóa? Bạn đã có thời gian, hàng ngàn năm, dĩ nhiên thời gian không. Vậy không gì bên ngoài sẽ thay đổi chúng ta, sẽ chuyển hóa. Cái sẽ thay đổi chính là chú tâm riêng, nhận thức riêng về rối loạn chúng ta sống, và quan sát nó, trọn vẹn ở đó, không cố thay đổi nó, không cố làm gì về nó. Bạn hiểu không? Rất thú vị. Chúng ta chối bỏ - nếu làm - mọi tác nhân bên ngoài - thần thánh, tất cả...bỏ, người thông minh chối bỏ nó. Nhưng không chối bỏ kẻ điều hành bên trong. Hiểu không? Kẻ hành động nói, tôi sẽ làm. Kẻ hành động là ký ức cũ, ghi nhớ cũ, kiến thức cũ. Nếu đó có thể chuyển hóa hết thì bạn quan sát 'hiện là' hoàn toàn tự do, và khi quan sát hoàn toàn với chú tâm trọn vẹn, cái đang là hoàn toàn chấm dứt. Vậy nó phải là nhận thức riêng về đau khổ, rối loạn, và sống hoàn toàn với nó, không cố tác động lên nó. |
| 1:10:03 | Giờ là một giờ mười phút, bạn có thể chịu thêm một lát? |
| 1:10:09 | Q: Vâng. |
| 1:10:17 |
K: Bạn thực chịu được? Q: Vâng. |
| 1:10:24 | Câu hỏi 5: Ngài có thể nói sâu hơn về ý nghĩa thánh thiện và đặc biệt vị trí nó trong thế giới hiện đại? |
| 1:10:35 | Ngài có thể nói sâu hơn về ý nghĩa thánh thiện và đặc biệt vị trí nó trong thế giới hiện đại? |
| 1:10:55 | Chữ 'thánh thiện' không phải thực tại. Phải không? Suy nghĩ là thánh - THÁNH - thánh? Tiếp tục tìm kiếm đi. Có phải suy nghĩ, suy tư, đã tạo ra kiến trúc, thánh đường, tuyệt vời nhất thế kỷ thứ 10, 12 - đẹp lạ lùng. Nếu bạn có đến vài đền thờ cổ, thánh đường cổ ở châu Âu, cảm giác lạ lùng về sinh lực nơi cột trụ, vẻ đẹp của mái trần cao. Suy nghĩ làm mọi cái đó. Và suy nghĩ cũng tạo ra nội dung bên trong cơ cấu ấy, cấu trúc đá tuyệt vời. Phải không? Dĩ nhiên, phải không? Phải không? Vậy gì là thánh? Tức, gì là thánh thiện, toàn thể? Nếu suy nghĩ là thánh, thì mọi việc nó tạo là thánh: Súng đại bác, bom nguyên tử, giết hại lẫn nhau, máy vi tính, cứu thế - cứu thế của bạn, không của tôi - lễ lạy, đánh đòn ai đó - kịp không? rồi, nếu bạn xác nhận suy nghĩ là thánh, thì mọi việc nó làm là thánh. Phải không? Và suy nghĩ tạo ra cái không thánh thiện và cái thánh thiện. Nó phân chia thế giới như thế giới, và cái thánh thiện không là thế giới. Thánh và tội đồ. |
| 1:14:31 | Nào, đây là vấn đề hết sức nghiêm túc, không chỉ hỏi vô tình ở cuối vài câu khác. Rất, rất nghiêm túc, đây, bởi suy nghĩ xé con người ra: Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Á căn đình. Kịp không? Vậy nếu xác nhận, đồng ý hay chấp nhận suy nghĩ, dù nó làm gì cũng thánh thiện, thì bạn không phải lo lắng gì. Rồi bạn sẽ giết nhau, sẽ tiếp tục như đang làm. Có thể bạn muốn vậy. Có thể loài người muốn thế. |
| 1:15:32 | Nếu bạn muốn tìm ra điều thánh thiện nhất, bạn không thể đo nó bằng chữ. Đo lường cái không thể đo lường bằng chữ là vô nghĩa. Nhưng chợt nhận ra cái thánh thiện. Yêu thương là suy nghĩ? Yêu thương là dục vọng? Không có yêu thương, thánh thiện không thể có. |
| 1:16:32 | Nên mọi giải thích không phải cái đó. Cái vĩnh cửu không thể đặt thành lời. Nhưng khi suy nghĩ và thời gian chấm dứt, cái tối thánh có mặt. Nhưng nếu nói, làm sao dứt suy nghĩ, làm sao dừng thời gian, thì bạn đã trở lại cái cũ... Nhưng tìm ra, tìm hiểu, suy nghĩ là gì, có thể dừng không. Suy nghĩ không thể dừng khi tôi đi từ đây đến kia, khi tôi lái xe, hay đang dùng ngôn ngữ, đang trao đổi. Nhưng bên trong, thời gian có thể dừng? Suy nghĩ có thể chấm dứt? Không phải qua kiểm soát, ý chí, mà khẩn thiết tìm ra cái gì vô thuỷ, vô chung. Tìm hiểu nó, tìm ra nó, đòi hỏi - đây là thiền thực, là toàn thể vận hành đời sống. |