Krishnamurti Subtitles home


OJ82Q2 - Buổi Hỏi & Đáp 2
Ojai, USA 6 tháng Năm 1982



1:12 We are very punctual. Bạn rất đúng giờ.
1:34 In answering these questions we are both of us answering them, you and the speaker. So we are going into it together, and I think what is important is how we approach the problem. We talked a great deal about it the other day, in what manner we approach a problem. Whether it is a prejudice, bias, or from a fixed point of view, then the question will be directed or shaped by our motive. Can we approach the problem without a motive, without a direction, so that the problem itself reveals the whole content of itself and therefore it is already answered when the whole content of it is shown. Các câu hỏi này chúng ta cùng trả lời, bạn và người nói. Vậy chúng ta cùng đi sâu, và tôi nghĩ quan trọng là cách tiếp cận vấn đề. Chúng ta nói rất nhiều hôm nọ, cách chúng ta tiếp cận vấn đề; dù là thiên kiến, thành kiến, hay quan điểm cứng nhắc, thì vấn đề sẽ bị hướng hay định hình bởi lý do. Có thể nào tiếp cận vấn đề không lý do, không hướng, để vấn đề tự nó hiển lộ toàn bộ nội dung của chính nó và vậy nó đã được trả lời khi toàn thể nội dung hiện bày.
2:59 First Question: 'Attention, for most of us, is difficult to maintain. Only a small part of one is willing, interested seriously. What can one do to nourish this attention?' Câu hỏi 1: Chú tâm với hầu hết chúng ta là rất khó duy trì. Chỉ số ít bạn là sẵn lòng, nghiêm túc quan tâm. Có thể làm gì để nuôi lớn chú tâm?
3:18 'The act of attention for most of us is difficult to maintain. Only a small part of one is willing, interested seriously. What can one do to nourish this attention?' Chú tâm với hầu hết chúng ta là rất khó duy trì. Chỉ số ít bạn là sẵn lòng, nghiêm túc quan tâm. Có thể làm gì để nuôi lớn chú tâm?
3:42 I wonder if we can go into the question together: what do we mean by attention? What is the difference between awareness, concentration, and attention? Could we go into that together? To be aware. As one is sitting under these beautiful trees on a lovely morning, nice and cool, not too hot, one is aware of that woodpecker pecking away, one is aware of the green lawn, the beautiful trees and sunlight, the spotted light, and if you are looking from that direction you are aware of those mountains. How does one look at them? How do you look at this marvellous sight? The beauty of this place. What does it mean to you? Do you observe it, aware of it without any choice, without any desire, urge, just to observe the extraordinary beauty of the land. And when you observe so easily, aware of all this – the light and the shade, the branches, the darkness of the trunks and the light on the leaf, and the extension of this marvellous earth – how does one react to all that? What is the feeling behind that awareness? Is it that beauty of that land and the hills and the shadows, is it related to our life, is it part of our life, or it is there to be observed – if you are a poet, you write about it, if you are an artist you paint it, or if you are good at conversation or description you put it into words. But this beauty, this awareness of this, what is its relationship to one’s life? That's part of awareness, the awareness of the external and the awareness of one’s own reactions to the external, and to be aware of the movement of this. As you are sitting there, are you aware of the colours of the shirts or robes or whatever the ladies wear, are you aware of all that? Tôi tự hỏi có thể cùng đào sâu vấn đề: ý chúng ta chú tâm là gì? Có gì khác nhau giữa nhận biết, tập trung, và chú tâm? Chúng ta cùng đào sâu chứ? Nhận biết; bạn ngồi dưới tàng cây đẹp đẽ vào buổi sáng đáng yêu, mát và dễ chịu, không nóng, bạn biết chú gõ kiến khoét cây, bạn biết thảm cỏ xanh, cây cối xinh tươi và bóng nắng lốm đốm, và nếu nhìn hướng ấy bạn nhận ra dãy núi kia. Bạn nhìn chúng cách nào? Làm sao nhìn cảnh tuyệt vời ấy? Vẻ đẹp của nơi đây. Nó nghĩa gì với bạn? Quan sát nó, biết mà không chọn, không có ước muốn, thôi thúc, chỉ quan sát vẻ đẹp diệu kỳ của đất. Và khi quan sát dễ dàng vậy, nhận biết hết - ánh sáng và bóng râm, cành nhánh, chỗ tối thân cây và ánh sáng trên lá, và vươn dài của đất diệu kỳ - bạn phản ứng thế nào với chúng? Cảm nhận đàng sau nhận biết ấy là gì? Vẻ đẹp của đất và đồi núi và bóng râm, có liên quan đời sống chăng, là thành phần sự sống, hay có đó để được nhìn - nếu là thi sĩ bạn sẽ làm thơ, hoạ sĩ bạn sẽ vẽ, hay khéo đàm luận hoặc mô tả bạn sẽ đặt thành lời. Nhưng vẻ đẹp ấy, nhận biết ấy, liên quan gì với đời bạn? Là một phần của nhận biết, nhận biết bên ngoài và nhận biết phản ứng với bên ngoài, và nhận biết vận hành ấy. Bạn ngồi đó, bạn có biết màu áo sơ mi hay áo dài hay gì đó quí cô mặc, bạn biết chứ?
7:40 Or when we are aware is there always a choice? ‘I prefer this land to another land’, ‘I prefer this valley to other valleys’, so there is always memory and choice operating. And can one be aware without any choice at all, just to be aware of the extraordinary sense of the blue sky, the blue sky through the leaves, and just move with it all. And is one aware of one’s reactions, and when one is aware of one’s reactions is there a preference? One more desirable than the other, one is more urgent than the other, one is more continuous, habitual, and so on, and so from the outer move to the inner, – you understand what I am saying? – so that there is no division between the outer and the inner; it’s like a tide going out and coming in. That’s an awareness of this world outside of us and an awareness of the world deep inside of us, conscious as well as the unconscious. When one is really deeply conscious or aware, there is no remnant or hidden unconscious movement. I don’t know if you have gone through all this, if you have done it, not merely listened to a lot of words. So awareness is this movement of the outer and the inner and discover for oneself whether there is division between the outer and the inner. Of course there is a division between the tree and myself – I am not the tree, I hope. But in observing that thing which we call ‘tree’, to discover our reactions to it, how we react to beauty, to ugliness, to brutality, to violence, to competition and quietness and so on. Hay khi biết luôn có chọn lựa? 'Tôi thích mảnh đất này hơn kia', 'Tôi yêu thung lũng này hơn nọ', vậy luôn có ký ức và chọn lựa hoạt động. Và có thể nhận biết mà không chọn lựa, chỉ nhận biết cảm giác lạ lùng về bầu trời xanh, trời xanh qua kẻ lá, và chỉ cùng đi. Và bạn có biết phản ứng mình, và khi biết phản ứng mình có cái thích hơn? Muốn cái này hơn cái nọ, cái này khẩn thiết hơn cái kia, này liên tục hơn, thân quen hơn, v.v.. và từ ngoài chuyển vào trong - bạn hiểu lời tôi không? - vậy là không có phân chia giữa ngoài và trong; nó như thuỷ triều lên và xuống. Đó là nhận biết thế giới bên ngoài mình và nhận biết thế giới sâu bên trong hữu thức cũng như vô thức. Khi ý thức hay nhận biết thật sâu, không có vận hành vô thức dư thừa hay ẩn kín. Không biết bạn có trải qua chưa, có làm chưa, không chỉ nghe hàng lô từ ngữ. Vậy nhận biết là vận hành bên ngoài và bên trong và khám phá cho bạn xem có chăng phân chia giữa trong và ngoài. Dĩ nhiên có phân chia giữa cây và tôi - tôi không là cây, mong vậy. Nhưng khi quan sát vật gọi là 'cây', khám phá phản ứng với nó, phản ứng thế nào với đẹp, xấu, với tàn ác, bạo lực, với tranh đua và lặng im, v.v..
10:59 And what do we mean by concentration? Because they are all related: awareness, concentration, and attention. What is concentration? To concentrate upon a page, upon a picture, to concentrate all one’s energy on a particular point. In that concentration is there not the effort to concentrate? Effort to concentrate, that is, you are trying to read a particular page and out of the window you see a marvellous light on a flower and your thought wanders off to that, but then you try to pull that thought back and concentrate on something. So there is this constant struggle to focus one’s energy, visual and so on, so there is a resistance, a struggle, and all the time trying to focus on a particular point. Are we meeting? This is right, isn’t it, when we talk about attention, about concentration. Và ý chúng ta tập trung là gì? Bởi chúng đều liên quan: nhận biết, tập trung, và chú tâm. Tập trung là gì? Tập trung vào trang giấy, tranh ảnh, tập trung cả năng lực bạn vào một điểm nào. Trong tập trung có cố gắng để tập trung không? Trong khi - cố gắng tập trung, tức bạn đang cố gắng đọc trang nào và ngoài cửa sổ bạn thấy ánh sáng diệu kỳ của hoa và ý nghĩ bạn lang thang ra đó, nhưng rồi bạn cố kéo nó lại và tập trung vào gì đó. Vậy luôn có nổ lực triền miên để gom năng lực, nhìn v.v.., nên có chống đối, tranh đấu, và luôn nổ lực để gom vào một điểm nào. Chúng ta gặp nhau chứ? Vậy đó, phải không, khi chúng ta nói về chú tâm, tập trung.
13:02 The questioner asks, attention happens occasionally and how is one to nourish that attention so that it is continuous, not haphazard? So we are asking: what is attention, to attend? Are you interested in the question? To attend. To attend to that woodpecker. Did you listen to that woodpecker? There it is! Anh bạn hỏi, đôi lúc chú tâm xảy ra và làm sao nuôi lớn chú tâm để nó tiếp tục, không phải tình cờ? Vậy chúng ta hỏi: chú tâm, dự vào là gì? Bạn có thích vấn đề? Dự vào. Để tâm vào chú gõ kiến. Bạn có nghe chú gõ kiến đó? Nó ở đó!
14:03 In concentration there is always the one who tries to concentrate, and in that concentration there is an effort and control. So there is a controller and a controlled in concentration. I hope you see this for yourself. There is the controller who is trying to focus his thought on a particular subject, but thought is all the time moving, wandering around, and so he tries to control it and in that control there is a form of resistance. There is a division between the controller and the controlled. And so there is an effort, a sense of division. Where there is division there must be conflict between the controller and the controlled. That is generally what we call concentration. Now is there in attention this division? You follow? The controller trying to attend and therefore there is a division between the thought that says, 'I must attend, I must learn how to sustain attention or nourish it.' I hope you are following all this. Khi tập trung luôn có người cố gắng tập trung, và trong tập trung có nổ lực và kiểm soát. Vậy có người kiểm soát và vật khi tập trung. Mong là bạn thấy cho chính mình. Có người kiểm soát cố tập trung suy nghĩ hắn vào chủ đề nào, nhưng ý nghĩ luôn động đậy, chạy lòng vòng, vì vậy hắn cố kiểm soát và trong kiểm soát có kiểu chống đối. Có phân chia giữa người kiểm soát và vật. Và vậy có nổ lực, cảm giác phân chia. Nơi có phân chia tất phải có xung đột giữa người kiểm soát và vật. Nói chung đó gọi là tập trung. Trong chú tâm có phân chia không? Kịp chứ? Người kiểm soát cố để tâm và vì vậy phân chia giữa ý nghĩ nói, tôi phải để tâm, phải học cách giữ chú tâm và nuôi lớn nó. Mong là bạn theo kịp hết.
16:09 So is there in attention a centre from which you attend, or when you listen to that woodpecker, you are listening. So is there in attention an entity who is attending or there is only attention? Which means attending with your listening, perception, seeing and giving all your energy to attend to something. Are you listening attentively now? Listening to the speaker, what he is saying about attention. Are you actually listening? And when you really listen, there is no centre as the ‘me’ who is listening. You are following this? Is this right? Whereas there is always a centre in concentration. We are saying attention has no centre and therefore extensive. And it cannot be nourished – you attend, if you are listening, if there is an intensity – it is attending. Is this fairly clear? May we go? Vậy khi chú tâm có chăng trung tâm từ đó bạn chú tâm, hay khi lắng nghe chú gõ kiến kia, bạn lắng nghe. Vậy khi chú tâm có chăng thực thể chú tâm hay chỉ có chú tâm? Nghĩa là chú tâm với lắng nghe, nhận thức, nhìn và đem hết năng lực chú tâm vào việc gì. Bạn đang nghe chăm chú? Nghe người nói, hắn nói gì đó về chú tâm. Bạn đang lắng nghe? Và khi bạn thực sự nghe, không có trung tâm như 'tôi' lắng nghe. Bạn theo kịp chứ? Đúng không? Ngược lại luôn có trung tâm khi tập trung. Chúng ta nói chú tâm không có trung tâm nên bao quát. Và không thể được nuôi lớn - chú tâm nếu bạn lắng nghe, nếu căng thẳng, thì không thể - nó là chú tâm. Vậy là khá rõ? Tiếp chứ?
18:20 So, really, awareness without choice, a choiceless awareness, and concentration, and this sense of extensive, vast attention. Attention has no periphery, whereas concentration has – it is limited. Vậy, thực sự, nhận biết không chọn lựa, nhận thức không chọn lựa, và tập trung, và nghĩa chú tâm ấy bao quát, bao la. Chú tâm không có chu vi, ngược lại tập trung có - nó giới hạn.
19:10 Second Question: 'What is an action and state of being that is completely pure?' Câu hỏi 2: Hành động và trạng thái sống hoàn toàn trong sạch là gì?
19:18 'What is an action and state of being that is completely pure?' Hành động và trạng thái sống hoàn toàn trong sạch là gì?
19:41 I wonder what we mean by action. What does action mean to you? To act. Does one act according to a principle, according to a prototype or an ideal, or according to some preconceived idea and act approximating that action to that ideal, prototype, to a concept, to a conclusion. Please follow all this, if you are interested in all this. When we talk about action, do we not mean we are acting either with a motive or with a conclusion which we have come to through experience and set a pattern according to which you are acting, or act according to an ideal, a projected ideal – all ideals are always in the future – or, you act according to some bias, prejudice, or a pattern set by an authority, specialist, and so on. We generally act in that manner. And we are asking, is that action? Ý chúng ta hành động là gì. Hành động nghĩa gì với bạn? Làm. Có phải bạn làm theo nguyên tắc, theo mẫu hay lý tưởng, hay theo ý niệm định trước nào và hành động giống như làm theo lý tưởng, mẫu, theo quan niệm, kết luận. Hãy theo dõi, nếu bạn thích thú. Khi nói về hành động, ý chúng ta là chúng ta làm với lý do hay với kết luận mà chúng ta có qua kinh nghiệm và tạo khuôn mẫu theo đó bạn hành động, hay hành động theo lý tưởng, lý tưởng định trước - mọi lý tưởng đều ở tương lai - hay, bạn làm theo khuynh hướng, định kiến, hay khuôn định bởi uy quyền, chuyên gia, v.v.. Nói chung là hành động lối ấy. Và chúng ta hỏi, đó là hành động?
22:07 Action means the doing now. Not according to something that you have remembered or projected. Then you are acting according to a pattern which has been set by an authority, by your own experience and so on. Right? Are we clear on this matter? So there is always apparently an act according to something or other. I act – I do something through habit, through my conditioning, through my various accumulated prejudices, which I call knowledge – and for most of us that is action. My father, my country has told me what to do, and I do and I act according to that, or I revolt against the pattern, set my own pattern and act according to that – patterns are the same whether it’s given to me or I have made for myself – patterns are patterns. A mould, a norm is a norm. It’s not Christian norm or Indian norm or Buddhist norm, it is a norm, a framework within which I act. Right? Now, we are asking – we are exploring together, I am not telling you how to act, that would be too silly. Hành động nghĩa đang làm. Không theo gì đó bạn nhớ lại hay định trước. Rồi thì bạn làm theo khuôn định bởi uy quyền, bởi kinh nghiệm riêng, v.v.. Phải không? Vấn đề rõ không? Vậy hành động - luôn có vẻ như làm theo này hay nọ. Tôi làm - làm gì đó theo thói quen, theo qui định, theo nhiều định kiến tích luỹ, tôi gọi là kiến thức - và với đa số đó là hành động. Cha tôi, đất nước tôi bảo tôi gì phải làm, và tôi hành động theo đó, hay nổi loạn chống lại khuôn, đặt khuôn riêng và làm theo đó - khuôn là như nhau dù ném cho tôi hay tôi tự tạo - khuôn là khuôn. Mẫu, qui tắc là qui tắc. Không phải qui tắc Cơ đốc hay Hin đu hay Phật giáo, là qui tắc, khung tôi làm trong đó. Phải không? Giờ, chúng ta hỏi - cùng thám sát, tôi không bảo bạn hành động thế nào, vậy quá ngớ ngẩn.
24:25 Then what do we mean by action? Does action vary according to circumstances, according to climate, to pressure? All these are involved in that one word, ‘action’. I don’t know if you are exploring it with the speaker. So is there – we are investigating – is there an action which is correct, precise, not changing according to one’s mood, according to one’s temperament, pleasure, and so on, action that is true, not dependent on the past as a memory or the future as an ideal. You are following all this? This is involved in that one word. So we are asking, is there an action totally free from all conditioning? Conditioning is to have an ideal which then dictates or tries to impose upon ‘what is’. Right? I am greedy, and I have an idea of not being greedy and I try to act according to ‘what should be’, not ‘what is’. Or, I have been so conditioned by commercialism, by television, greed is non-existent – I want to buy and I buy. They tell me to buy this or that, and I buy. Ý chúng ta hành động là gì? Hành động có biến đổi theo hoàn cảnh, theo thời tiết, áp lực? Thảy đều dính trong chữ 'hành động'. Không biết bạn có thám sát cùng người nói. Vậy có chăng - chúng ta tìm hiểu - có chăng hành động đúng, chính xác, không thay đổi theo trạng thái bạn, theo vui buồn của bạn, v.v.. hành động đúng, không lệ thuộc ký ức quá khứ hay lý tưởng tương lai. Bạn theo kịp hết không? Việc này dính trong một chữ ấy. Vậy chúng ta hỏi, có chăng hành động hoàn toàn lìa mọi qui định? Qui định là có lý tưởng rồi nó lệnh hay cố áp đặt lên 'hiện là'. Phải không? Tôi tham, và tôi có ý niệm về không tham và tôi cố hành động theo 'sẽ là', chứ không 'hiện là'. Hay, tôi bị qui định bởi óc mua bán, truyền hình, tham là phi hiện hữu - tôi muốn mua là mua. Họ bảo tôi mua này nọ, và tôi mua.
26:53 So, can we find out what is right behaviour, which is action, what is right movement which will not change according to various circumstances. That is really the problem, one of the problems in that question. You have understood? One has exposed the full meaning of that word. Right? The implication of that word, the wide significance of that word. Then is it possible to act without a motive, without an ideal, without any form of conditioning? Conditioning is environmental, conditioning is religious, conditioning is according to what one has read, educated and so on – conditioning. So the problem there is, can the mind, the brain – let’s keep to the word ‘mind’ for the moment – can the mind be free from all conditioning so that it acts? That requires a great deal of attention, a great deal of watching: to be aware that one has ideals and is conforming his actions according to that. I am this, I should be that, which is called self-improvement. Lovely phrase! That is, the self, which is selfishness, trying to improve itself, so it is becoming more selfish. Is it possible to put away all this and see actually what is and act. You understand? This requires… I don’t want to go more into this – shall we go more into it? Vậy, có thể nào tìm ra gì là thái độ đúng, là hành động, gì là vận hành đúng cái sẽ không thay đổi theo mọi hoàn cảnh. Đó thực sự là vấn đề, một vấn đề của câu hỏi này. Bạn hiểu không? Bạn đặt ý nghĩa đầy đủ của chữ ấy. Phải không? Hàm nghĩa chữ ấy, nghĩa rộng của chữ ấy. Rồi có thể nào hành động không nguyên do, lý tưởng, không kiểu qui định nào? Qui định là hoàn cảnh, qui định là tôn giáo, qui định là theo gì đó bạn đã đọc, được học, v.v.. - qui định. Vậy vấn đề có đó, trí óc, não có thể - hãy dùng chữ 'trí óc' lúc này - có thể trí óc lìa mọi qui định để hành động? Đó đòi hỏi rất nhiều chú tâm, rất nhiều quan sát: nhận biết bạn có lý tưởng và hành động mình tuân theo đó. Tôi là này, tôi phải là kia, gọi là tự cải thiện. Câu đáng yêu! Nghĩa là, cái ngã, là ích kỷ, cố gắng cải thiện nó, nên trở thành ích kỷ hơn. Vậy, có thể nào dẹp hết và thấy cái hiện là và hành động. Bạn hiểu không? Nó đòi hỏi... Tôi không muốn nói thêm - chúng ta tiếp chứ?
30:02 Is there an action which is not born out of knowledge? Careful now. There is a technological action, physical action, where I must have a great deal of knowledge if I am to be a good engineer, a specialist in computers – I must have a great deal of knowledge about it, or a good carpenter, good builder – there knowledge is necessary. And if I act psychologically according to knowledge, I am accumulating knowledge and acting according to knowledge which is incomplete, therefore it is always in conflict. Right? Do we see this or am I going too… That which is incomplete must always be fragmentary in its action; obviously. Is it right? Shall we go on? Có chăng hành động không từ kiến thức? Cẩn thận nào. Có hành động kỹ thuật, hành động vật lý, nơi tôi phải có rất nhiều kiến thức nếu tôi là kỹ sư giỏi, chuyên gia máy vi tính - tôi phải có thật nhiều kiến thức về nó, hay thợ mộc giỏi, nhà xây dựng tài ba - kiến thức đó cần. Và về tâm lý nếu hành động theo kiến thức, tôi tích luỹ kiến thức rồi hành động theo kiến thức, là bất toàn, nên luôn có xung đột. Phải không? Chúng ta có thấy vậy hay tôi đi quá... Cái bất toàn phải luôn manh mún trong hành động; hiển nhiên. Phải không? Đi tiếp chứ?
31:36 So is there an action – please, enquire with me, don’t accept, be a little sceptical about this, rationally sceptical – is there an action which is not born of psychological memory? If I act according to my psychological knowledge which I have gathered about myself and I know that knowledge is always limited, my actions then will be limited. Right? And therefore any limited action must invariably bring about its own contradiction. Right? So my action must breed regret, pain, contradict that action the next day and so on. So is there an action that is free – please just find out, don’t accept all this – is there an action free from the past recollections, past memories, past accumulation of all psychological information which is knowledge, and that knowledge, which is me, and therefore that me is limited, and when I say, I will do this and act in this manner, that action will invariably be limited and contradictory, and therefore confusing and so on. Right? If this is understood clearly, then is there an action – apart from the technological and all the rest of it – is there an action which is totally free from the accumulated experience of the past as me, as memories, recollections? Probably nobody has asked this question. Not that I am the original, but probably we have not asked that question. And we are asking it now. It is a very interesting question, it is really, because that involves – do you want me to go into all this? Is it an amusement for you? As I was saying, if you are interested, I will go into it. If you are interested in it – the brain is always accumulating, recording, every experience is recorded – the accident or some happening is recorded, and according to that record you act – naturally. If I have had a motor accident, I am very careful next time. There it is necessary. But we are asking, is there an action which is not previously recorded? You understand? Right? You see? Does it interest you, this? Vậy có chăng hành động - nào, tìm với tôi, đừng chấp nhận, hãy nghi ngờ chút việc này - có chăng hành động - nghi ngờ hợp lý - có chăng hành động không từ ký ức tâm lý? Nếu tôi hành động theo kiến thức tâm lý mà tôi đã thu gom, về mình và tôi biết kiến thức ấy luôn giới hạn, thì hành động sẽ giới hạn. Phải không? Và vì hành động giới hạn tất phải sinh ra mâu thuẫn. Phải không? Vậy hành động phải sinh hối hận, đau đớn, mâu thuẫn hành động ấy hôm sau, v.v.. Vậy có chăng hành động tự do - hãy tìm kiếm, đừng chấp nhận - có chăng hành động lìa tích chứa cũ, ký ức cũ, tích luỹ cũ của mọi thông tin tâm lý, là kiến thức, và kiến thức ấy, là cái tôi, và vì cái tôi ấy giới hạn, và khi nói, tôi sẽ làm cách này sẽ làm cách kia, hành động ấy tất nhiên giới hạn và mâu thuẫn, và rối loạn, v.v.. Phải không? Nếu đã hiểu rõ, thì có chăng hành động - bỏ qua kỹ thuật và mọi thứ khác - có chăng hành động hoàn toàn lìa bỏ kinh nghiệm tích luỹ quá khứ như cái tôi, ký ức, nhớ lại? Có lẽ không ai đặt câu hỏi này. Không phải tôi đầu tiên, nhưng có lẽ chúng ta chưa hỏi câu ấy. Và giờ chúng ta hỏi. Câu hỏi rất thú vị, thực sự, bởi nó gồm hết - bạn có muốn tôi đào sâu hết? Vui vẻ cho bạn không? Như đã nói, nếu bạn thích, tôi sẽ đi sâu. Nếu bạn quan tâm nó - não luôn tích luỹ, ghi lại, mọi kinh nghiệm được ghi lại - tai nạn hay gì xảy ra được ghi lại, và theo cái ghi ấy bạn hành động - tự nhiên. Nếu đã bị tai nạn xe máy, tôi rất cẩn thận lần sau. Đó cần thiết. Nhưng tôi hỏi, chúng ta hỏi, có hành động mà không có ghi trước đó? Bạn hiểu không? Phải không? Hiểu chứ? Bạn quan tâm không?
35:58 Ask yourself this question, sir. Our actions are based on past records, like a gramophone, you play the disk over and over and over again, that is your record; the record and action according to that past noise. Now, is there an action which is not born out of psychological recording? You are following all this? How do you find out? Here is a problem put to you. You may reject it, say that’s nonsense, that can never happen. That’s a possibility. Also, the other possibility is it may happen. Right? It may be true, or it may be false, but you have to investigate it. To investigate it, you can’t assert one or the other. Right? So, one must let those two go – the assertive statement that it is not possible, or the negative assertion that it is possible. So they are both put aside. Then, what is the state of your mind – are you interested in all this? – what is the state of your mind which is freed from the sense of past recording, and acting according to that? It’s freed. If it is freed, and if it’s possible to be freed, then what is the quality of perception, the insight that is instant action? You are following? You understand? Just listen to it, and I’ll explain a little more, if I may, and if you are interested in it, if you have the patience to go into it. Hãy tự hỏi bạn câu ấy: hành động dựa trên ghi nhớ cũ, như máy hát, bạn chơi đĩa lặp đi lặp lại mãi; đó là ghi lại; ghi lại và hành động theo ồn ào cũ. Giờ thì, có chăng hành động không do ghi nhớ tâm lý? Theo kịp không? Làm sao bạn tìm ra? Đây là vấn đề cho bạn. Bạn có thể từ chối, nói nó vô nghĩa, không hề xảy ra. Có thể đó. Cũng có thể - có thể xảy ra. Phải không? Có thể đúng, hay có thể sai, nhưng bạn phải tìm hiểu nó. Tìm hiểu nó, bạn không thể tuyên bố này nọ. Phải không? Vậy, phải bỏ cả hai - tuyên bố xác định thì không thể, hay tuyên bố phủ nhận là có thể. Vậy dẹp bỏ cả hai. Rồi, trạng thái trí óc là gì - bạn quan tâm tất cả chứ? - gì là trạng thái trí óc lìa bỏ ý nghĩa ghi nhớ cũ, và hành động theo đó? Nó tự do. Nếu nó tự do, và nếu có thể tự do, thì gì là đặc tính của nhận thức, tỏ suốt là hành động tức thì? Kịp không? Bạn hiểu không? Nghe thôi, và tôi sẽ giải nghĩa thêm, nếu được, và nếu bạn quan tâm nó, nếu bạn kiên nhẫn tìm hiểu nó.
38:47 I am walking along the mountain, and I suddenly come to a precipice. The action there is instantaneous. The action is brought about by self-preservation, which is intelligence. Right? Self-preservation is natural, bodily response which says, guard yourself. There it is also cultivated, it has been the experience of mankind not to fall over a precipice. That past continuous self-preservative motive is recorded – unconsciously or consciously – and the response there is natural intelligence. Now, similarly we have recorded psychological preservation. Are you following this? That is, what am I if I have no memory? If there is no recording? I am nobody. So, the fear of being nobody, and the knowledge of that gives a central feeling that you must preserve yourself. Right? You are following all this? And from that you act. Therefore, memory, knowledge, is necessary, and there it is the same movement carried over into the psychological field. Is this clear, or am I muddling it? I am afraid I’m muddling it. Clear as mud! Tôi đi trên núi, và thình lình đến một vực sâu. Hành động đó là tức thì. Hành động sinh ra do tự bảo vệ, là thông minh. Phải không? Tự bảo vệ là tự nhiên, đáp ứng cơ thể nó nói, tự vệ đi. Đó cũng là đào luyện. Kinh nghiệm của loài người không để rơi xuống vực. Nguyên do tự vệ quá khứ tiếp tục được ghi lại - hữu thức hay vô thức - và đáp ứng có thông minh tự nhiên. Giờ, cũng vậy chúng ta ghi lại bảo vệ tâm lý. Bạn theo kịp không? Tức, tôi là gì nếu không có ký ức? Nếu tôi không có... nếu không ghi lại? Tôi chẳng là ai. Vậy, sợ không là ai đó, và kiến thức ấy cho cảm nhận cơ bản rằng bạn phải tự bảo vệ. Phải không? Theo kịp cả chứ? Và từ đó bạn hành động. Vậy, ký ức, kiến thức, là cần thiết, và cùng vận hành ấy được đem vào lĩnh vực tâm lý. Rõ chứ, hay tôi lộn xộn quá? E rằng tôi lộn xộn. Rõ như bùn!
41:28 Now I want to find out – I’m serious in this matter – I’ll meditate for hours or think, work, I must find out whether there is an action which is not born out of previous records. If that is your intense demand, that is what you want to find out, then one has to watch very carefully any recording taking place. And a recording will not take place when there is complete attention. It’s only inattention, lacking attention, that creates – what was I going to say then? – that creates the recording. Have you noticed this? When you are looking at those mountains or this landscape with all the trees and the sunlight, and you are giving complete attention to it, that is, watching, watching all the trees, all the movement of the leaves and the light on the leaves and the shadows – complete attention, there is no recording. Have you notice that? Or is it my fantasy? Please experiment as we are sitting here. Giờ tôi muốn tìm ra - tôi nghiêm túc vấn đề này - sẽ thiền định hàng giờ hay suy tư, làm việc, phải tìm xem có chăng hành động không do ghi nhớ trước. Nếu đó là đòi hỏi mãnh liệt, là cái bạn muốn tìm, thì bạn phải nhìn thật kỹ ghi lại nào đó đang xảy ra. Và ghi lại sẽ không xảy ra khi có chú tâm hoàn toàn. Chỉ không chú tâm, thiếu chú tâm, mới tạo ra - đã nói gì nhỉ? - tạo ra ghi lại. Bạn có để ý thế? Khi nhìn mấy ngọn núi kia hay cảnh vật này với cây cối và ánh nắng, và bạn đem hết chú tâm vào, tức là, nhìn, ngắm tất cả cây, mọi chuyển động của lá và ánh sáng trên lá và bóng mờ - chú tâm hoàn toàn, không có ghi lại. Bạn có để ý thế? Hay tôi tưởng tượng? Hãy thí nghiệm khi đang ngồi đây.
43:31 So it is possible not to record: not an action born out of remembrance, an action born of an insight – an insight, and from that insight there is action. I’ll take one example, I hope that’ll help. I don’t like taking examples, but I will go into it. Vậy có thể không ghi; tức là hành động không do nhớ lại, một hành động từ tỏ suốt - tỏ suốt, và từ tỏ suốt ấy có hành động. Tôi lấy một ví dụ, hy vọng có ích; tôi không thích ví dụ, nhưng sẽ đi sâu.
44:08 One perceives logically that organised religions all over the world, with their beliefs, with their dogmas, with their rituals, with their superstitions, with their particular form of worship, and so on, is just born out of fear, born out of propaganda, born out of the threat of society – threat of society is, if you are a Protestant in a Catholic country, you'll find it rather difficult. Right? So, to have an insight into the whole nature of the religious organised structure. To have complete insight into it, which means you’re neither a Hindu nor Catholic, Protestant, etc. You see the content of that structure instantly, and that perception, immediate perception, frees you from all organising – of religious constructed organisation. Right? That no so-called spiritual structure, spiritual authority will ever free man from sorrow. To have an insight into it means that you don’t belong to anything. There is immediate freedom from all that, as when you come to a precipice, there is instant action. You are getting all this? Are we meeting each other somewhat? It can’t be somewhat, it must be entirely understood. Bạn thấy hợp lý là tôn giáo có tổ chức khắp thế giới với tin tưởng, với giáo điều, với lễ lạy, với mê tín dị đoan, với hình thức tôn thờ riêng, v.v.. chỉ sinh ra từ sợ hãi, từ tuyên truyền, sinh ra từ đe dọa của xã hội - đe dọa của xã hội là, nếu Tin lành ở xứ Cơ đốc giáo, bạn thấy khá khó khăn. Phải không? vậy, có tỏ suốt toàn bộ bản chất của cơ cấu tôn giáo có tổ chức. Tỏ suốt toàn diện, nghĩa là bạn không phải Hin đu hay Cơ đốc, Tin lành, gì cả. Bạn thấy nội dung cơ cấu ấy ngay, và thấy, thấy trực tiếp ấy, lìa bạn mọi tổ chức - tổ chức dựng lên tôn giáo. Phải không? Không có cơ cấu, uy quyền gọi là tâm linh nào làm con người khỏi khổ đau. Tỏ sáng tức là bạn không tuỳ thuộc gì. Lìa bỏ tức thì mọi cái đó, như khi bạn tới vực sâu, có hành động ngay. Bạn hiểu cả chứ? Chúng ta gặp nhau đôi chút không? Không thể đôi chút, mà phải hiểu hoàn toàn.
46:23 So there is an action that is not born out of past remembrances or future hopes and ideals. It is being totally aware of ‘what is’, and having an insight into ‘what is’ is the ending of ‘what is’. I wonder if you see that? Shall I go on to the next question? Vậy có hành động không sinh từ ghi nhớ cũ hay hy vọng tương lai và lý tưởng. Là hoàn toàn nhận thức 'hiện là', và tỏ suốt 'hiện là' là chấm dứt 'hiện là'. Không biết bạn hiểu không? Sẽ tiếp câu hỏi kế nhé?
47:07 Third Question: 'Since the word is not the thing, can we truly be enlightened through words? Can symbols undo the damage done by symbols, or are we being seduced by the illusion of enlightenment?' Câu thứ ba: Bởi chữ nghĩa không là sự vật, thực sự có thể tỏ ngộ nhờ chữ nghĩa? Biểu tượng có thể xóa tổn hại do biểu tượng, hay chúng ta bị cám dỗ bởi ảo tưởng tỏ ngộ?
47:37 'Since the word is not the thing, can we truly be enlightened through words? Can symbols undo the damage done by symbols, or are we being seduced by the illusion of enlightenment?' Bởi chữ nghĩa không không là sự vật, thực sự có thể tỏ ngộ nhờ chữ nghĩa? Biểu tượng có thể xóa tổn hại do biểu tượng, hay chúng ta bị cám dỗ bởi ảo tưởng tỏ ngộ?
48:05 I wonder if most of us realise that the word is never the thing. My wife is never the woman – or my husband. The word – you know, if you go into this problem of the word... do you want to go into all that? If we realise the word is not the actual thing, the description is not the actuality, the symbol is never the fact, the ideal is never ‘what is’, and if you observe, if you are aware, our brain is caught in words. A network of words. I am a Catholic, I am a Protestant, I am an American – they are all symbols, they are all words, pictures. And the brain is caught in that. That is, thinking is a word. Without a word, is there a thinking? I don’t want to go into all this. Không biết đa số có nhận ra chữ không hề là sự vật. Vợ không hề là phụ nữ, hay chồng. Chữ - bạn biết đó, nếu đi sâu vấn đề chữ nghĩa - bạn có muốn đào sâu? Chúng ta có biết chữ không là sự vật thật, mô tả không là hiện thực, biểu tượng không hề là thực tế, lý tưởng không hề là 'hiện là', và bạn có quan sát, có nhận ra, não bị kẹt trong chữ; mạng lưới từ ngữ. Tôi là Cơ đốc, tôi là Tin lành, là người Mỹ - kịp không? Thảy là biểu tượng, là chữ nghĩa, hình ảnh. Và não bị kẹt trong đó. Tức là, suy tư là chữ; không chữ, có suy tư? Tôi không muốn đi sâu hết.
49:43 It is very interesting for you to find out all these things, because then your mind becomes extraordinarily alert, naturally. To be free of the word, but yet use the word accurately. So the word is not the thing, and the symbol is never the actual. Fear, the word ‘fear’, is not the reaction. Right? But the word ‘fear’ shapes our action. Not the feeling of fear, but either the word creates the fear, or, the word shapes the fear. And is it possible to look at that reaction without the word. This is quite simple. Rất thú vị cho bạn tìm ra những việc này, bởi rồi trí óc sẽ vô cùng nhạy bén, tự nhiên. Lìa chữ nghĩa, để mà dùng chữ chính xác. Vậy chữ không là vật; và biểu tượng không hề là thực tế. Sợ, chữ 'sợ', không phải phản ứng. Phải không? Nhưng chữ 'sợ' định hình hành động. Không phải cảm giác sợ, mà chữ tạo ra sợ, hay, chữ định hình sợ; và có thể nào nhìn vào phản ứng mà không chữ. Rất đơn giản.
51:06 ‘Can we truly be enlightened through words?’ Good God! I wonder why we use the word ‘enlightenment’? We’ll go into the word ‘enlightenment’, it’s very interesting to go into what we mean by enlightenment, which all the gurus talk about. It is a word to some people that is a sacred word, to be enlightened. Not through books, not through knowledge, not through time. You understand? It isn’t a thing that you gradually work up to – by practice, by meditation, by doing all kinds of tricks. So, obviously, the word ‘love’ is not love. And, similarly, what is enlightenment? Who is enlightened? Enlightened of what? Enlightened about what? You follow? Enlightened – don’t go funny about it. Surely a mind that is enlightened is free from all conditioning. A Hindu, with his superstitions, with all the business of his religious conditioning, as well as psychological and environmental conditioning has made him call himself a Hindu. How can such a mind, which has been so conditioned, ever be free? Is enlightenment complete freedom from conditioning? Can a Catholic – I hope there's nobody… I am not treading on anybody’s toes – can a Catholic, with all his superstition, with his saviours, with his rituals, and the hierarchical authority and so on, can he ever be enlightened? With his conditioning, baptism, you know the whole intellectual, cunning business that holds the people to a pattern. You answer it yourself. Can a mind – can a human being be enlightened when he is frightened? When he is seeking power, position, accumulating money in the name of enlightenment – which is what some of the gurus are doing, vast sums of money, and they talk about enlightenment. 'Có thể thực sự tỏ ngộ nhờ chữ?' Lạy trời! Tôi tự hỏi tại sao dùng chữ 'tỏ ngộ'? Dĩ nhiên - chúng ta sẽ đào sâu chữ 'tỏ ngộ', rất thú vị tìm hiểu ý chúng ta tỏ ngộ là gì, mà các đạo sư đều nói. Chữ ấy với vài người là chữ thánh thiện, tỏ ngộ. Không phải qua kinh sách, kiến thức, thời gian. Hiểu không? Không phải cái mà bạn leo dần lên - bởi tập luyện, bởi thiền định, bởi làm mọi trò. Nên, dĩ nhiên, chữ 'yêu' không phải yêu. Và, tương tợ, tỏ ngộ là gì? Ai tỏ ngộ? Tỏ ngộ cái gì? Tỏ ngộ về gì? Kịp không? Tỏ ngộ - đừng đùa về nó. Chắc chắn trí óc tỏ ngộ lìa mọi qui định. Người Hin đu, với mê tín, với mọi thứ qui định tôn giáo họ, cũng như qui định môi trường và tâm lý làm hắn tự gọi là người Hin đu. Làm sao trí óc như vậy, qui định như thế có thể tự do? Tỏ ngộ là lìa bỏ hoàn toàn qui định? Người Cơ đốc có thể - mong là không ai... tôi không dẫm chân ai - có thể người Cơ đốc, với mọi mê tín, với đấng cứu chuộc, lễ lạy, và uy quyền thứ bậc, v.v.. có thể hắn tỏ ngộ? Với qui định, rửa tội, bạn biết cả công việc trí óc, xảo quyệt giữ mọi người theo khuôn. Bạn tự trả lời. Trí óc có thể - con người có thể tỏ ngộ khi hắn sợ hãi? Khi hắn tìm quyền lực, địa vị, gom chứa tiền bạc nhân danh tỏ ngộ - là việc vài đạo sư đang làm, hàng đống tiền; và họ nói về tỏ ngộ.
55:15 So the word is not the thing. And, the questioner asks, have the symbols done damage to the human psyche? Obviously. If I am a Hindu – personally I am not. I was born in India, but that has no meaning – if I am a Hindu, they’ve got innumerable symbols, like the Christian world: their goddesses, their gods, tribal gods and smaller gods and higher gods. I have been conditioned in that – if. And how can I… Those conditionings, those symbols, have damaged the clarity of a mind, of the psyche. Right? That is obvious. Symbols obviously have done damage. Because that prevents a human being going directly to truth, to the fact, not worship the symbols. Nên chữ không là sự vật. Và, anh bạn hỏi, biểu tượng làm hư hại trí óc người? Hiển nhiên. Nếu là Hin đu - tôi thì không - nếu là Hin đu - tôi sinh ở Ấn, nhưng chẳng nghĩa gì - nếu là Hin đu, họ có vô số biểu tượng, như thế giới Cơ đốc: các thánh nữ, thánh, thánh bộ lạc và thánh cao thánh thấp. tôi bị qui định trong đó - nếu. Và sao có thể... Qui định đó, biểu tượng đó, làm hư hoại sáng suốt của trí óc, tinh thần. Phải không? Hiển nhiên. Biểu tượng dĩ nhiên làm hỏng. Bởi nó ngăn cản con người đi trực tiếp đến chân lý, thực tế, không thờ biểu tượng.
57:03 The questioner also asks: are we being seduced by the illusion of enlightenment? Obviously. That sounds lovely. But enlightenment is not of time. It’s not a process. It’s not something that you gradually come to. To be free from all conditioning, which also implies to be a light to oneself completely, and not depend on any person, any idea, any teacher – a light to oneself. So wholly, from that light there is action. Ah, this is a lovely question, the next one. Anh bạn cũng hỏi: chúng ta bị cám dỗ bởi ảo tưởng tỏ ngộ? Hiển nhiên. Có vẻ đáng yêu. Nhưng tỏ ngộ không thuộc thời gian. Không là tiến trình. Không phải gì đó bạn đến từ từ. Lìa mọi qui định, cũng hàm ý hoàn toàn là ánh sáng cho chính mình, không lệ thuộc ai, ý niệm, thầy giáo nào - ánh sáng cho chinh mình. Vậy toàn thể, từ ánh sáng có hành động. À, câu hỏi đáng yêu, câu kế tiếp.
58:12 Fourth Question: 'Why do we not change?' Câu thứ tư: Tại sao chúng ta không thay đổi?
58:18 Yes, sir. I was going to ask that question myself. Vâng. Tôi đã tự hỏi câu này.
58:29 I see people here, whom I have known for many years, come year after year, and I have asked them, too, why do we not change? What will make us change? Do ask this question yourself. What is the energy, the drive, the intensity, that will make us change? Change – what do we mean by that word ‘change’? Change from this to that. Right? That is preconceived, therefore it’s no change at all. I wonder if you see this? Do we see this? If I change according to some pattern which I have carefully established, it is not change. It’s a continuation of ‘what is’, modified, which I hope will lead me further, and further modification, but it is the same chain. Right? The same movement. So, what do we mean by change? To the speaker it means the ending, not continuation of ‘what is’ modified. You understand? Take for instance physical revolution; the Communists, the Leninists, the Trotskyists – change. Their idea of revolution is to change the whole structure of society, the outward environment, hoping thereby to bring about a different human being. The outside pressure of change, from the Tsar to the Communist, Bolshevik and so on, will ultimately or as soon as possible make man different. So, they have not succeeded, on the contrary, they have done terrible things. Tôi thấy mọi người đây mà tôi đã biết nhiều năm đã đến đây hàng năm, và tôi cũng đã hỏi, tại sao không thay đổi? Cái gì sẽ làm chúng ta thay đổi? Hãy tự hỏi câu ấy. Gi là năng lực, thôi thúc, sức mạnh sẽ thay đổi chúng ta? Thay đổi - ý chúng ta 'thay đổi' là gì? Đổi này thành nọ. Phải không? Đó là định trước; vậy không có thay đổi gì. Không biết bạn có thấy vậy? Chúng ta thấy chứ? Nếu tôi thay đổi theo một khuôn nào mà tôi đã xây lên cẩn thận, là không thay đổi. Nó là tiếp nối 'hiện là', canh cải, mà tôi mong sẽ dẫn tôi đi xa hơn, canh cải hơn, nhưng là cùng xợi xích. Phải không? Cùng vận hành. Vậy ý chúng ta thay đổi là gì? Với người nói nó là chấm dứt, không tiếp nối 'hiện là' canh cải. Hiểu không? Ví dụ cách mạng vật lý; Cộng sản, Lê nin, Trốt ky - thay đổi. Ý niệm thay đổi của họ là thay đổi cả cơ cấu xã hội, hoàn cảnh bên ngoài, hy vọng từ đó tạo ra con người khác. Tức, áp lực bên ngoài thay đổi từ Sa hoàng đến Cộng sản, Bôn xê vích, v.v.. cuối cùng hay sớm nhất có thể tạo con người khác. Vậy, họ chưa thành công; ngược lại, họ làm điều kinh khiếp.
1:01:10 So we are talking about change psychologically. Change completely the content of our consciousness. Nên chúng ta nói về thay đổi tâm lý. Thay đổi hoàn toàn tích chứa nhận thức.
1:01:29 Right? Not change consciousness into a better consciousness, to a more polished consciousness – less violent but occasionally violent, and so on. The ending of the content of consciousness is radical change – radical mutation, I won’t use the word ‘change’ there. So, why don’t we change? Move away from this totally. Have we made the question clear? Why, after millions and millions of years, we human beings have reduced ourselves to the present appalling condition – it is appalling, frightening, the violence, the brutality, the killing for a piece of land – for God’s sake! Why? And the question is: why don’t we bring about ending to all this? Please answer this. You are all educated, workers, intelligent in a certain direction, making money, going to work, and all the rest of it, but you haven’t solved the real issue. Why? Will outside pressure change you, bring about a mutation of the psyche? Mutation means total change: that which has been is not. Not change to something. That which has been, that is, my anger, my violence, my stupidity, my holding onto some idiotic illusion, some symbol which perhaps will save me from something or other. What will make us change? Outside pressure obviously has not done it. Right? That’s very clear. Is that clear to you? By changing society, you are not going to be changed. Because you have created the society. That's clear? We have made this society what it is: wars, killing each other for some national prestige, honour, a piece of land. You understand what all this is? Phải không? Không phải thay đổi thành nhận thức tốt hơn, thành nhận thức lịch sự hơn - ít bạo lực hay đôi khi bạo lực, v.v.. Chấm dứt tích chứa nhận thức là thay đổi tận căn... chuyển hóa toàn triệt. Tôi không dùng chữ 'thay đổi' ở đó. Vậy, sao chúng ta không thay đổi? Lìa hết cái này. Chúng ta rõ vấn đề chứ? Tại sao, sau hàng triệu triệu năm, con người chúng ta thu mình thành tình trạng đáng sợ hiện thời - đáng sợ, kinh khủng: bạo lực, tàn ác, giết chóc vì mảnh đất - lạy trời! Tại sao? Và hỏi: tại sao chúng ta không chấm dứt hết? Hãy trả lời đi. Bạn thảy học tốt, thợ thuyền, thông thái trong nhiều hướng, kiếm tiền, đi làm, và v.v.. nhưng chưa giải quyết vấn đề thực. Tại sao? Sức ép bên ngoài sẽ thay đổi bạn, sẽ chuyển hóa tinh thần? Chuyển hóa tức thay đổi toàn diện, cái cũ không còn. Không phải đổi thành gì. Cái cũ, là, nổi giận, bạo lực, ngu ngốc, ôm giữ ảo tưởng ngốc nghếch, biểu tượng nào cái có lẽ sẽ cứu tôi khỏi cái này cái nọ. Cái gì sẽ thay đổi chúng ta? Áp lực bên ngoài dĩ nhiên không. Phải không? Quá rõ rồi. Bạn rõ chứ? Bởi thay xã hội, bạn cũng sẽ không đổi. Bởi bạn tạo ra xã hội. Rõ không? Bạn tạo ra xã hội vậy đó: chiến tranh, giết nhau vì uy thế quốc gia, danh dự, mảnh đất. Bạn hiểu hết không?
1:04:54 And after thousands of years we are not free from fear. What will make us change? More knowledge about yourself? More knowledge of the world, outside of us? Knowledge that we must not kill and we kill? We have accumulated thousands of years of knowledge which has helped us to kill people. And also we have knowledge that we shouldn’t kill – where does it lead us? Và sau bao ngàn năm chúng ta không lìa sợ hãi. Cái gì sẽ thay đổi chúng ta? Nhiều kiến thức về mình? Nhiều kiến thức về thế giới quanh mình? Kiến thức rằng không nên giết mà cứ giết? Chúng ta tích luỹ hàng ngàn năm kiến thức giúp chúng ta giết người; và cũng có kiến thức rằng không nên giết. Nó đưa chúng ta đi đâu? Phải không?
1:05:50 So, will suffering, pain, attachment, pressure, the carrot – reward and punishment? Will all that change us? Apparently it hasn’t. So what will make us change? Not change – what will make us transform, what will make us end this terrible confusion, sorrow, pain, anxiety, lonely – all that – end? Tears? We have cried enough. Sorrow? Nothing outside. I wonder if we realise that. No gods, no saviours, no external force, agency is ever going to change us. We are much too clever for all that. Much too cunning. Vậy, khổ sở, đớn đau, bám víu, áp lực, cà rốt - thưởng phạt? Kịp không? Mọi cái đó sẽ thay đổi chúng ta? Hình như là không. Vậy cái gì sẽ thay đổi chúng ta? Không phải thay đổi - cái gì sẽ chuyển hóa, cái gì sẽ chấm dứt rối loạn khủng khiếp, khổ sở đớn đau, âu lo, cô đơn - mọi thứ - chấm dứt? Nước mắt? Chúng ta kêu gào quá đủ. Đau khổ? Không gì bên ngoài. Không biết chúng ta có thấy. Không thần thánh, cứu thế, sức mạnh, tác nhân bên ngoài sẽ thay đổi chúng ta. Chúng ta quá khéo mọi cái đó. Quá lanh xảo.
1:07:29 I think this is a very serious question one should ask oneself: will time bring about this mutation? You have had time, million years, obviously time will not. So nothing outside will change us, will bring about mutation. What will change us is only our own awareness of the confusion in which we live, and watching that, remaining with that completely, not trying to change it, not trying to do something about it. You understand this? It is very interesting. We reject – if we do – outside agency altogether – gods and all… reject it, any intelligent man does reject it. But he doesn’t reject the operator inside. You understand? The actor who says, I will do this. That actor is the past memory, past remembrance, past knowledge. If that could be completely transformed then you observe ‘what is’ completely freely, and when you observe so totally with complete attention, 'that which is' has completely ended. So it must be one’s own perception of one’s misery, confusion, and live with it wholly, not trying to act upon it. Tôi nghĩ đây là câu rất nghiêm túc bạn nên tự hỏi: thời gian sẽ tạo chuyển hóa? Bạn đã có thời gian, hàng ngàn năm, dĩ nhiên thời gian không. Vậy không gì bên ngoài sẽ thay đổi chúng ta, sẽ chuyển hóa. Cái sẽ thay đổi chính là chú tâm riêng, nhận thức riêng về rối loạn chúng ta sống, và quan sát nó, trọn vẹn ở đó, không cố thay đổi nó, không cố làm gì về nó. Bạn hiểu không? Rất thú vị. Chúng ta chối bỏ - nếu làm - mọi tác nhân bên ngoài - thần thánh, tất cả...bỏ, người thông minh chối bỏ nó. Nhưng không chối bỏ kẻ điều hành bên trong. Hiểu không? Kẻ hành động nói, tôi sẽ làm. Kẻ hành động là ký ức cũ, ghi nhớ cũ, kiến thức cũ. Nếu đó có thể chuyển hóa hết thì bạn quan sát 'hiện là' hoàn toàn tự do, và khi quan sát hoàn toàn với chú tâm trọn vẹn, cái đang là hoàn toàn chấm dứt. Vậy nó phải là nhận thức riêng về đau khổ, rối loạn, và sống hoàn toàn với nó, không cố tác động lên nó.
1:10:03 It is now an hour and ten minutes, can you stand some more of this? Giờ là một giờ mười phút, bạn có thể chịu thêm một lát?
1:10:09 Q: Yes. Q: Vâng.
1:10:17 K: Can you really stand it?

Q: Yes. 		K: Bạn thực chịu được?

Q: Vâng.
1:10:24 Fifth Question: 'Can you speak more deeply about the meaning of holiness and especially its place in the modern world?' Câu hỏi 5: Ngài có thể nói sâu hơn về ý nghĩa thánh thiện và đặc biệt vị trí nó trong thế giới hiện đại?
1:10:35 'Can you speak more deeply about the meaning of holiness and especially its place in the modern world?' Ngài có thể nói sâu hơn về ý nghĩa thánh thiện và đặc biệt vị trí nó trong thế giới hiện đại?
1:10:55 The word ‘holy’ is not the reality. Right? Is thought holy – H-O-L-Y – sacred? Go on, sir, investigate it. Is thought, thinking, which has created the architecture, the cathedrals, the most marvellous 10th, 12th-century – extraordinary beauty. If you have been to some of those ancient temples, the ancient cathedrals in Europe, the extraordinary sense of vitality of those pillars, the beauty of the high ceiling. Thought has done all that. And thought also has created all the content within that structure, that marvellous stone structure. Right? That’s obvious, isn’t it? Right? So what is sacred? That is, what is that which is holy, whole? If thought is sacred, then everything that it creates is holy: the cannon, the atom bomb, the killing of each other, the computer, the saviour – your saviour, not mine – the rituals, the beating of somebody – you follow? – then, if you once admit thought is sacred, everything it does is sacred. Right? And thought has invented that which is not sacred and that which is sacred. It has divided the world as the world, and that which is sacred which is not the world. The saint and the sinner. Chữ 'thánh thiện' không phải thực tại. Phải không? Suy nghĩ là thánh - THÁNH - thánh? Tiếp tục tìm kiếm đi. Có phải suy nghĩ, suy tư, đã tạo ra kiến trúc, thánh đường, tuyệt vời nhất thế kỷ thứ 10, 12 - đẹp lạ lùng. Nếu bạn có đến vài đền thờ cổ, thánh đường cổ ở châu Âu, cảm giác lạ lùng về sinh lực nơi cột trụ, vẻ đẹp của mái trần cao. Suy nghĩ làm mọi cái đó. Và suy nghĩ cũng tạo ra nội dung bên trong cơ cấu ấy, cấu trúc đá tuyệt vời. Phải không? Dĩ nhiên, phải không? Phải không? Vậy gì là thánh? Tức, gì là thánh thiện, toàn thể? Nếu suy nghĩ là thánh, thì mọi việc nó tạo là thánh: Súng đại bác, bom nguyên tử, giết hại lẫn nhau, máy vi tính, cứu thế - cứu thế của bạn, không của tôi - lễ lạy, đánh đòn ai đó - kịp không? rồi, nếu bạn xác nhận suy nghĩ là thánh, thì mọi việc nó làm là thánh. Phải không? Và suy nghĩ tạo ra cái không thánh thiện và cái thánh thiện. Nó phân chia thế giới như thế giới, và cái thánh thiện không là thế giới. Thánh và tội đồ.
1:14:31 So please, this is a very serious question, it’s not just a casual question at the end of several other questions. It’s very, very serious, this, because thought is tearing man apart: the British, the French, the American, the Russian, the Argentine. You follow? So if you once admit or acquiesce or accept that thought, whatever it does, is sacred, then you have nothing to worry about. Then you will kill each other, you will carry on as you are. That may be what you want. That may be what humanity wants. Nào, đây là vấn đề hết sức nghiêm túc, không chỉ hỏi vô tình ở cuối vài câu khác. Rất, rất nghiêm túc, đây, bởi suy nghĩ xé con người ra: Anh, Pháp, Mỹ, Nga, Á căn đình. Kịp không? Vậy nếu xác nhận, đồng ý hay chấp nhận suy nghĩ, dù nó làm gì cũng thánh thiện, thì bạn không phải lo lắng gì. Rồi bạn sẽ giết nhau, sẽ tiếp tục như đang làm. Có thể bạn muốn vậy. Có thể loài người muốn thế.
1:15:32 If you want to find out that which is most holy, you cannot measure it by words. To measure that which is measureless by words has no meaning. But to come upon that which is holy, sacred... Is love thought? Then is love desire? Without love, that which is sacred cannot be. Nếu bạn muốn tìm ra điều thánh thiện nhất, bạn không thể đo nó bằng chữ. Đo lường cái không thể đo lường bằng chữ là vô nghĩa. Nhưng chợt nhận ra cái thánh thiện. Yêu thương là suy nghĩ? Yêu thương là dục vọng? Không có yêu thương, thánh thiện không thể có.
1:16:32 So all these explanations are not that which is. That which is eternal cannot be put into words. But when time and thought has come to an end, that which is most sacred is. But if you say, how am I to end my thought, how is time to stop, then you are back to the good old... But to find out, to go into it, what is thought, whether it can end. Thought cannot end as I am going from this place to that place, when I drive a car, or in the very usage of language, in communication. But inwardly, can time stop? Can thought come to an end? Not through control, not through will, but the urge to find out that which is from the beginning, which has no end. To go into it, to find out, requires – this is real meditation, which is the whole movement of life. Nên mọi giải thích không phải cái đó. Cái vĩnh cửu không thể đặt thành lời. Nhưng khi suy nghĩ và thời gian chấm dứt, cái tối thánh có mặt. Nhưng nếu nói, làm sao dứt suy nghĩ, làm sao dừng thời gian, thì bạn đã trở lại cái cũ... Nhưng tìm ra, tìm hiểu, suy nghĩ là gì, có thể dừng không. Suy nghĩ không thể dừng khi tôi đi từ đây đến kia, khi tôi lái xe, hay đang dùng ngôn ngữ, đang trao đổi. Nhưng bên trong, thời gian có thể dừng? Suy nghĩ có thể chấm dứt? Không phải qua kiểm soát, ý chí, mà khẩn thiết tìm ra cái gì vô thuỷ, vô chung. Tìm hiểu nó, tìm ra nó, đòi hỏi - đây là thiền thực, là toàn thể vận hành đời sống.