Krishnamurti Subtitles
OJ82Q4 - Buổi Hỏi & Đáp 4
Ojai, USA 13 tháng Năm 1982
| 0:40 | Đây là buổi hỏi đáp cuối. Cũng có rất nhiều câu hỏi được đem vào và chúng ta không thể đáp hết. |
| 1:05 | Tôi thực sự muốn hỏi một câu về bạn, nếu được. Bạn đặt nhiều câu hỏi cho người nói trả lời, người nói muốn hỏi bạn một câu, và mong bạn không phiền. Tại sao được học nhiều, sống trong xã hội giàu có, với đất đai tuyệt vời, rừng, sông, núi non hùng vĩ, tại sao bạn không thay đổi? Tôi nghĩ đó là câu rất quan trọng để hỏi. Tại sao chúng ta quá thờ ơ - không với ứng đáp bên ngoài, mà với điều sâu thẳm, vĩnh cửu điều đáng giá? Tại sao chúng ta không thay đổi? |
| 2:49 | Đây đã là câu hỏi mà người nói quan tâm bất kỳ đâu hắn đến. Có thính giả đông, thảo luận nhỏ, phỏng vấn, v.v.. và ở cuối hành trình có rất, rất ít người tạo chuyển hóa sâu sắc triệt để trong chính họ. Họ rất thân thiện, có công tác xã hội, vài chính trị gia, vài đạo sư nổi danh. Thảy dường như họ theo cùng khuôn cũ, đòi hỏi thay đổi chính trị bên ngoài dừng loại chiến tranh nào, có nhiều tiền bạc hơn, v.v.. Nhưng sâu thẳm trong quan hệ, trong tìm kiếm họ đến điểm nào đó rồi thôi. Tại sao? Tôi để câu ấy cho bạn và sẽ đáp mấy câu này rồi cũng sẽ trở lại câu ấy ở cuối vài câu hỏi đã được đặt. |
| 5:03 | Câu Một: Nhìn thấy rối loạn thế giới gia tăng nhanh chóng. Hàng tỷ chi cho vũ trang, công lý xã hội bị xói mòn, chính phủ, cả độc tài lẫn dân chủ gia tăng hung hăng, và bạo lực. Dẫu thấy cần thiết thay đổi con người triệt để thẳm sâu, người nói có thể dẫn giải vấn đề rắc rối làm chính trị? |
| 5:43 | Nhìn thấy rối loạn thế giới gia tăng nhanh chóng. Hàng tỷ chi cho vũ trang, công lý xã hội bị xói mòn, chính phủ, cả độc tài lẫn dân chủ gia tăng hung hăng, và bạo lực. Dẫu thấy cần thiết thay đổi con người triệt để thẳm sâu, người nói có thể dẫn giải vấn đề rắc rối làm chính trị? |
| 6:20 | Tôi là Dân chủ hay Cộng hòa, vậy ư? Không đùa, tại sao, nếu được hỏi, tại sao chúng ta quá tin vào lãnh đạo chính trị? Là vấn đề như nhau ở mọi xứ - ở Pháp, Anh, ở đây, ở Ấn, v.v.. Tại sao? Chúng ta tín nhiệm nhà kinh tế, chính trị gia, lãnh đạo. Tại sao chúng ta làm thế? Và hành động chính trị là gì? |
| 7:26 | Nào, cùng tìm hiểu, bạn không chỉ nghe người nói, đợi hắn giải thích và trả lời. Chúng ta cùng suy tư vấn đề này thực sự là vấn đề nghiêm trọng, nó ảnh hưởng toàn thể nhân loại. Vài nhóm chính trị, Dân chủ, nắm quyền - Bảo thủ hay Cần lao, Cộng hòa hay Dân chủ - và hình như họ có quyền lực lạ lùng, địa vị và uy quyền, và chúng ta theo họ. Họ bảo làm gì và chúng ta chấp nhận. Tại sao cảm giác tin tưởng họ và chấp nhận phán đoán họ. Chúng ta bị đưa đi chiến tranh, theo kẻ cai trị, cầm quyền, và hàng ngàn người bị giết; bởi đa số bỏ phiếu cho họ có quyền, địa vị và hướng dẫn và chúng ta chỉ như cừu theo họ. Nói chung họ kêu gọi bản năng thấp nhất, tự hào dân tộc, danh dự và mọi việc ấy. Và bị mọi thứ đó kích thích và chúng ta sẵn sàng giết kẻ khác vì nó, vì mảnh đất, v.v.. Tại sao? Tại sao tin cậy họ? |
| 9:40 | Nào, bạn trả lời câu hỏi này. Và hành động chính trị là gì có gì khác với mọi hành động khác? Tại sao tách chính trị với sống hàng ngày? Tại sao tách biệt hoạt động chính trị cánh tả cánh hữu, phái giữa, cực tả, cực hữu? Tại sao, nếu được hỏi, tại sao hành động chính trị quá khác với hành động quan hệ, hành động về sợ hãi trong chính mình, v.v.. Hay chính trị là một phần cuộc sống, không phân chia. Chính trị, như giải thích hôm nọ, theo cách dùng chung, trong tự điển, là nghệ thuật cai trị, khoa học cai trị. Tại sao giao thuật ấy cho chính trị gia? Hình như họ là dòng giống tách biệt, khác chúng ta. Đây thực sự là vấn đề rối rắm, tại sao lệ thuộc chính trị gia, đạo sư, giáo sĩ, ai đó cai trị mình? Hãy trả lời câu hỏi. Tại sao chuyên gia đảm nhận đời sống? Chúng ta không có cái gọi là tin tưởng chính mình? Chúng ta không chắc về mình, và cho là sự sáng suốt ở chính trị gia và kẻ khác. Chính mình thì thiếu thốn và ai đó ngoài kia sẽ làm chúng ta đầy đủ? |
| 12:54 | Vậy, xem đời sống như tác nhân riêng: chính trị, tôn giáo, kinh tế, v.v..? (Tiếng cưa) Hôm nay có tiếng ồn mới. Hay, chúng ta xem sống như toàn thể? Nào, để ý, hỏi xem. Người hỏi hỏi hành động chính trị là gì bạn có thể làm? Người hỏi có thể - có thể hiểu sai anh ta, nếu vậy xin thứ lỗi - có phải hành động, chính trị, khác hành động tôn giáo, khác hành động nhà lý tưởng, hay bạn xem sống, toàn bộ đời sống, học ở trung học, đại học, trường học, quan hệ, sợ, tin, lo âu, và hành động chính trị - đó không là toàn thể lối sống? Tôi đang truyền đạt? |
| 14:47 | Có phải chúng ta manh mún trong mình - như hành động tôn giáo, chính trị, gia đình, hành động cá nhân, tập thể - kịp không? Hay xem sống như vận hành toàn thể trong ấy bao gồm mọi hoạt động. Nhưng nếu tách biệt này nọ, chắc chắn chúng ta sẽ sinh mâu thuẫn. Sống tôn giáo không hợp, bạn sẽ về với sống chính trị; người có đạo không tham gia chính trị, bởi chính trị nói chung là công việc quanh co, kiểm soát bởi kỹ nghệ gia lớn, bởi muốn thật nhiều tiền cho đảng, và lệ thuộc vào lớp người giàu, v.v.. Vậy làm sao, mỗi chúng ta trả lời câu hỏi? Gia tăng vũ trang; họ vừa huỷ hoại lẫn nhau, giết nhau vì - có trời biết vì gì. Và cả giới dân chủ lẫn giới độc tài đều trở thành, như người hỏi nói, ngày càng hung hãn. Vậy cái gì... làm sao bạn xử sự vấn đề này? Đặt câu hỏi thì quá dễ. Rất dễ đặt câu hỏi và cố tìm câu trả lời từ ai khác. Nhưng nếu phải chính mình trả lời câu hỏi, xem điều đang xảy ra trên thế giới: phân chia quốc gia, tôn giáo, kinh tế, chiến tranh, chi tiền bạc quá nhiều cho vũ trang - bạn trả lời sao? Làm sao bạn trả lời câu hỏi? Nếu người Mỹ, chúng ta sẽ nói,'Cách chúng ta là nhất', v.v.. Hay, bạn xem xét câu trả lời đúng, câu trả lời thật là, không thể phân chia các hoạt động này mà xem sống như vận hành toàn thể? |
| 18:19 | Và hành động chính trị là gì? Bạn muốn bắt đầu đảng mới, đảng xã hội dân chủ? Hay, tìm lãnh đạo mới cho bầu cử kế; lên án lãnh đạo hiện tại, và khi lãnh đạo mới hiện diện ở bầu cử kế, lại nghi ngờ về hắn - bạn biết toàn bộ... khi qua kỳ trăng mật thì bắt đầu toàn bộ vấn đề. |
| 19:04 | Vậy, bạn trả lời sao? Nào, tìm kiếm cho chính bạn. Bạn trả lời gì khi đã suy nghĩ thật sâu? Bạn có muốn hỏi có chăng hoạt động, có chăng hành động không thể phân chia, hành động bao gồm chính trị, tôn giáo, kinh tế, mọi thứ - cả gánh nặng cuộc đời. Và có thể chứ? |
| 20:06 | Nhìn thấy hư hỏng toàn thế giới - chợ đen, người giàu lại thêm giàu sụ, giai cấp đặc quyền, v.v.. Bạn bắt đầu ở đâu để tạo ra hành động sẽ bao gồm mọi hành động? Bạn bắt đầu ở đâu? Để đi thật xa, phải bắt đầu thật gần. Phải không? Vậy thật gần là gì? Tôi. Là kẻ gần nhất, vậy bắt đầu - không như hoạt động ích kỷ, hay vận hành vị kỷ - Tôi gần nhất, hay là trung tâm từ đó bắt đầu; không phải ngoài kia. Tôi có thể sống đời tuyệt đối không vỡ vụn? Sống đạo tách rời mọi đời sống, hoạt động khác, nhưng đời sống là chính trị, tôn giáo - kịp không? Có thể sống lối ấy? |
| 22:20 | Đó hàm ẩn, phải không, tôi có hiểu hết toàn bộ hoạt động tách biệt, và khi thấu hiểu hoạt động tách biệt cái trở thành phân chia mâu thuẫn, xung đột, không dừng - nếu tôi hiểu nó thật rõ ràng, nhận biết nó không trừu tượng hay như lý tưởng, trí óc, mà là việc thực tế. Từ quan sát ấy bạn hành động nó sẽ là toàn thể. Tôi đã trả lời câu hỏi? Nếu bạn thực muốn bắt đầu hành động chính trị, đảng, nhóm, lãnh đạo mới của riêng bạn, thì e rằng bạn và tôi không gặp nhau; chúng ta trở lại khuôn cũ. Nhưng chúng ta nói, đời sống là toàn thể, tâm lý đầy đủ, từ đặc tính ấy của tâm và trí, thì mọi hành động sẽ bao gồm. |
| 24:19 | Câu 2: Ngài nói rằng xác định đến từ phủ định. Làm sao phủ định 'tôi' mà không loại trừ hay phủ nhận hay không xung đột? Ai là kẻ làm phủ định? Ngài có thể đi sâu vấn đề? |
| 24:45 | Ngài nói rằng xác định đến từ phủ định. Làm sao phủ định 'tôi' mà không loại trừ hay phủ nhận hay không xung đột? Ai là kẻ làm phủ định? Ngài có thể đi sâu vấn đề? |
| 25:13 | Bạn sẽ đi sâu vấn đề, không phải người nói. |
| 25:26 | Hành động xác định là gì? Và hành động phủ định là gì? Hành động xác định là, tôi phải làm này, tôi sẽ làm nọ, này đúng, này sai, hay cái được xem là xác định theo nguyên do duy lý nào mà cuối cùng sẽ sinh ra thế giới khác, v.v.. - hành động xác định, suy tư xác định như phúc âm này nọ truyền bá. Suy tư xác định. Và suy tư phủ định là gì? Nghĩ xấu người khác? Thực tôi không biết suy tư phủ định là gì. Suy tư chính nó là phủ định, nhưng không sao, chúng ta sẽ đi sâu. |
| 26:41 | Vậy người hỏi muốn biết xem cái ngã, nền tảng của tính ích kỷ, hoạt động vị kỷ, có thể phủ nhận mà không loại trừ, không xung đột, không kiểu chạy trốn nào. Đó là vấn đề. Chúng ta không nói phải phủ định cái tôi. Làm sao có thể phủ định tôi? Và ai là, như người hỏi nói, ai phủ định hay xác định? Khi nói 'tôi là', ai là kẻ nói 'tôi là' xông xáo vậy? Và ai là kẻ nói, 'tôi không là'? Cả xác định và phủ định, là kẻ nào? Tiếp nào. |
| 28:07 | Có nhận thức tách biệt, trạng thái trí óc tách biệt, sáng suốt tách biệt trong nhận thức? Bạn theo kịp vấn đề không? Có chăng yếu tố sáng suốt trong nhận thức hỗn loạn - hỗn loạn, xung đột, hung hãn, sợ, sợ hãi, tín ngưỡng, niềm tin, mê tín, lo âu - mọi cái. Trong rối loạn ấy là nhận thức chúng ta, có chăng một điểm sáng suốt có thể nói, tôi sẽ dẫn dắt sẽ không loại trừ, sẽ thay đổi toàn bộ rối loạn. Bạn hiểu câu hỏi không? Có không? Hãy trả lời. Nếu hết sức thành thật với chính mình, không muốn tự gạt mình hay chấp nhận ý niệm dễ chịu, hay chỉ theo truyền thống, thì bạn sẽ nói có một chỗ trong nhận thức hỗn loạn sáng suốt, không rối loạn, và nó sẽ sinh ra sáng suốt trong toàn thể vùng rối loạn. Bạn hiểu vấn đề? Đây là câu chuyện cũ, rất xưa, rằng có, theo Hin đu, ở thế giới Á châu, một thực thể khác mọi cái này - họ gọi là linh hồn, thần, gì bạn thích - kẻ nhân chứng mọi việc, và thấy mọi việc, qua nhiều hình thức xác nhận, xung đột, v.v.. cuối cùng sẽ lìa trí óc khỏi rối loạn. Phải không? Và cũng có thể đây, thế giới phương Tây, có ý niệm linh hồn vĩnh cửu, dù có nghĩa gì gì, kẻ tự xác định dần và cuối cùng đến thiên đường. Phải không? Đây đều là những thuyết vị lợi rất dễ chịu. Nhưng đến giờ chưa phủi sạch rối loạn, xung đột con người, thống khổ, cô đơn, nản lòng của họ, v.v.. |
| 31:50 | Vậy, sao không thử - khi bạn rất thực dụng ở phương Tây và phương Đông cũng đang cố bắt chước trở thành thực dụng - sao không thấy rằng đây quá không thực dụng; thần thánh hay linh hồn trong bạn, hay sáng suốt trong bạn nó sẽ quét sạch hỗn loạn dễ dàng. Nếu nó không thực dụng, như có vẻ vậy, bởi đã không thành công - thành công trong nghĩa, hãy rõ cách dùng chữ ấy, thành công, không phải gì ở thế giới này, có thêm tiền, v.v.. - thành công khi sinh ra thấu hiểu hoàn toàn, chấm dứt xung đột, v.v.. Khi không vậy, hãy nhìn nó cách khác. Tức là phải từ bỏ nó, phủ định nó. Đó đi ngược lại mọi truyền thống tôn giáo - Kinh thánh, linh hồn - bạn hiểu lời tôi không? - phủ định hết. Rồi nếu bạn làm, thì có thể nhìn nó cách khác, nhưng nếu bạn còn chút bám vào đó, hữu thức hay vô thức, thì bạn sẽ không nhìn gì khác. |
| 34:06 | Vậy, trước hết, cái ngã, 'tôi' là gì? Mọi thuộc tính, mọi khuynh hướng, mọi kiểu khí chất riêng, mọi tin tưởng, mọi tổn thương, xung đột trong quan hệ, sợ, cô đơn, thống khổ, tìm an toàn hư ảo, đau khổ - mọi thứ - tên, hình thể, là 'bạn'. Phải không? Hay bạn nghi ngờ? Nếu nghi ngờ - nên vậy - thì khi bạn nghi ngờ gì tức bạn phải xem xét, không chỉ nghi. Nếu nghi có thần thánh - nghi - tôi không nói bạn nên, nếu bạn nghi, thì bạn phải tìm xem có việc đó không. Nhưng chỉ nghi, nói, tốt - không nghĩa gì. Nghi có giá trị lớn, nhưng nếu bạn chỉ luôn luôn nghi, vấn đề là gì, giống như ảo tưởng, kẹt trong ảo tưởng, chúng thảy như nhau. Vậy khi có nghi tất cũng có vận hành tìm kiếm. Vậy cùng tìm kiếm. 'Tôi', hoạt động phân chia, cái gọi là cá nhân, là nền tảng của cái 'tôi' - và người hỏi muốn biết làm sao phủ định nó, tất cả hoạt động của tôi - sở hữu tôi, tính chất tôi, hung hãn tôi, theo nhé, tất cả đó - làm sao phủ định? |
| 37:04 | Nào, người hỏi hỏi: làm sao phủ định. Rồi tiếp tục hỏi, ai là kẻ phủ định? Kịp không? Trước tiên nói làm sao phủ định, rồi nói, ai là kẻ phủ định. Kịp không? không rõ bạn hiểu không. Vậy chúng ta không phủ định. Chúng ta cố tìm ra nó đã làm gì trên thế giới trước, cái hoạt động vị kỷ tự ngã này, đã làm gì trên thế gian, và thấy hiện thực nó, thực tế nó, và rồi tìm xem ai là kẻ luôn luôn hành động từ trung tâm. Bạn hiểu vấn đề không? Không phải phủ định cái ngã, mà hoạt động của ngã trên thế giới, nó đã làm gì trên thế giới, đã làm gì trong gia đình, trong nhóm, trong cộng đồng, trong quốc gia, trên thế gian, v.v.. và nhìn thấy hiện thực nó, không phải ý niệm nó làm gì trên thế gian, mà thực xảy ra, hoạt động thực của nó, và từ đó - là tiêu chuẩn - từ đó tìm xem cái ngã, cái gây sai lầm như thế trên thế gian, ngã có thể được nhìn? Kịp không? |
| 39:14 | Rồi chúng ta sẽ tìm, cái gì nhìn vào cái ngã? Cùng câu hỏi đặt khác đi. Vậy, trước hết, nó làm gì ở thế gian? Hiển nhiên, tôi không cần đáp câu này. Nó đã tự tách ra thành quốc gia, cộng đồng, thành nhiều phân chia xã hội, tự phân chia với cộng đồng còn lại, xã hội, thế giới, như gia đình, và từ gia đình, cái 'tôi': tôi hung hãn, tôi hạnh phúc, tôi theo đuổi, v.v.. Nó đã tạo ra phân chia thế giới, bởi nó nói, trong phân chia ấy như niềm tin riêng tôi, tôn giáo riêng tôi, tín ngưỡng riêng tôi, trong tín ngưỡng, niềm tin, giáo điều ấy tôi sẽ an toàn, tôi sẽ an ổn. Phải không? Bạn theo kịp hết chứ? Vậy nó đã tạo phân chia lớn, phân chia không tin nổi, và vậy nơi có phân chia tất phải có xung đột. Vậy cái tôi, là kẻ tạo ra phân chia này, là nền tảng xung đột - phải không? - có thể cái tôi chấm dứt? Không loại trừ, không chạy trốn, không loại bỏ, v.v.. Có thể cái tôi kẻ đã gây mọi sai lầm, mọi thứ khủng khiếp trên thế gian - chia thần thánh, nó đã tạo ra hàng ngàn, hàng triệu cuộc chiến. Là thực tế? Cho bạn, không cho tôi. Là thực tế? Hay là phóng đại? Hay là loại quan niệm nào, và bạn điều chỉnh mình theo quan niệm ấy? Tức, chúng ta nghĩ chiến tranh tàn bạo, vậy 'tôi' phải - kịp không? Nghĩ ra ý niệm trước, rồi chỉnh sửa mình theo ý niệm. Chúng ta nói, quan sát việc xảy ra trên thế giới không thiên kiến, thiên vị, và bạn thấy cái 'tôi', cái gọi là bành trướng cá nhân, hung hãn cá nhân, thành công cá nhân, v.v.., nó đã làm gì trên thế gian. |
| 43:05 | Nếu bạn thật rõ điểm này, thì nào, chúng ta nói, thấy gì là tàn bạo, thú tính sinh ra trên thế gian, có thể vận hành cái 'tôi' này, có thể vận hành này dừng hay thay đổi tận căn? Khi đặt câu hỏi này với chính mình, thì ai là kẻ tạo ra thay đổi? Người hỏi nói thế. Ai là kẻ sẽ chấm dứt hoạt động vị kỷ. Phải không? Đó là điều người hỏi nói. Tức, chúng ta phải tìm hiểu thật sâu, tức là, có khác nhau giữa người quan sát và vật hắn quan sát? Nào chỉ nghe thôi. Đừng đồng ý hay không hay nói, 'Ồ, ngài lặp lại mớ cũ rích, tôi đã nghe năm rồi' - hay hai năm, hay hai mươi năm trước - 'ngài lặp lại'. Hãy ra khỏi lối mòn. Chúng ta sẽ ra khỏi lối mòn. Không là lối mòn, nhưng có thể gọi vậy. |
| 45:00 | Khi bạn quan sát cây, vật kia, trước hết bạn có thể nhìn không chữ? Hay khi bạn nhìn nó, đáp ứng tức thì là, đó là cây, cây sồi hay gì gì. Có thể bạn nhìn nó không chữ? Chữ là biểu tượng, ý niệm, ký ức, nó dùng chữ như cây. Kịp không? Thử nghiệm một phút, một giây hay hai để nhìn vật đang ở quanh bạn. Và khi bạn nhìn vậy không chữ, bởi chúng ta kẹt trong mạng lưới chữ. Không biết bạn có thấy vậy. Chữ, biểu tượng thay thế hiện thực. Khi nói, 'vợ tôi', bạn có hình ảnh đầy đủ; hay chồng hay con tôi, xứ tôi, lá cờ, và khi bạn dùng chữ 'Cộng sản', nó là - kịp không? - toàn bộ ngữ điệu, tính chất, cái đàng sau chữ. Và khi nói, tôi là người Mỹ, hay tôi tin thượng đế, tôi không tin - kịp không? - mạng lưới rộng lớn của chữ trí óc, não sống trong đó. Không biết bạn có để ý. Hy vọng là bạn quan tâm. Người hỏi hỏi, và người nói... nếu bạn không quan tâm, một ngày đẹp. Bạn có thấy vậy? Rằng bạn không hề nhìn vật, vật sống, hay vật chết hay vật đang di chuyển - luôn với chữ. Nhìn dòng sông, dòng nước lững lờ, không gọi nó là Mississippi hay Thames hay Ganges, hay Nile - chỉ nhìn nước chảy. Nó có tính chất hoàn toàn khác. |
| 48:19 | Vậy có thể bạn quan sát - có quan sát, không phải bạn quan sát, xin lỗi - có chăng quan sát vận hành của ngã là nổi giận, khổ đau, tổn thương, chỉ nhìn hết nó mà không chữ. Bạn theo kịp hết không? Chữ là quá khứ. Phải không? Chữ chỉ ra tích chứa quá khứ. 'Vợ tôi' - tôi lấy ví dụ thông thường - vợ tôi; khi dùng chữ 'vợ tôi' nhìn tích chứa chữ ấy, hàm ẩn to lớn của nhiều sự cố, tai nạn, ý niệm, tổn thương - thảy ở quá khứ. Phải không? Và chữ 'vợ tôi' chỉ ra tích chứa to lớn của quá khứ. Nhưng, có thể nhìn người nữ hay nam mà không quá khứ, nhìn cô ta? Tiếp nào, làm đi, đừng nghe tôi, không có việc gì khi nghe tôi nếu bạn không áp dụng, không làm. |
| 50:15 | Vậy trước hết chúng ta hỏi, có chăng quan sát toàn bộ vận hành của ngã, mà chúng ta đã mô tả cả trong lẫn ngoài, có thể nhìn nó - không - có chăng quan sát mà không quá khứ? Bạn hiểu không? Bạn hiểu lời tôi nói không? Nào, tôi đã sống 80 năm hay hơn - 87 năm. Một người đã sống 87 năm tích chứa nhiều kinh nghiệm, nhiều ý niệm, gặp nhiều người. Có cả ký ức cũ ấy vang xa. Và hắn là tên ngốc sống với quá khứ hay ký ức - với người này là chọn lựa rất kỹ - và không sống với quá khứ mà nhìn việc xảy ra - quan sát mà không người quan sát, là quá khứ. Bạn hiểu không? Tôi nói rõ chứ? Quan sát. Quan sát phản ứng bạn. mà không đặt tên như ghen, giận - chỉ quan sát. Khi quan sát vậy, việc gì xảy ra? Tìm hiểu đi, tôi mong bạn làm, không chỉ lắng nghe hay chán với mớ lộn xộn. Nếu bạn lắng nghe, chúng ta hỏi một câu: khi có quan sát không hướng, không nguyên do, là quá khứ, điều gì xảy ra? Nào, tìm xem việc gì đang xảy ra, bạn phải tìm xem điều gì xảy ra khi bạn hướng nó, khi bạn nhớ nó, phản ứng bạn, hay hướng dẫn phản ứng bạn. Tức, có phân chia giữa người quan sát và vật được quan sát. Rồi thì có phân chia nên có xung đột - tôi không nên làm này/tôi phải làm nọ, này đúng/kia sai, tôi nói này đúng theo lý do của tôi - v.v.. Vậy khi tôi thấy, khi có quan sát rằng nơi có phân chia tất phải có xung đột, bên ngoài và tâm lý, đó là thực tế tuyệt đối. Khi gọi mình là người Anh hay Mỹ, và tôi sẵn sàng - theo nhé, toàn bộ việc bạn có ngay trước mặt. Bạn sẵn sàng tiêu diệt hàng ngàn người, chi số tiền lớn để làm gì đó mà tự hào dân tộc hay vô nghĩa nào ra lệnh. |
| 54:29 | Vậy, xung đột trong trí óc con người là trí óc bạn, không phải tôi - trí óc con người, là khổ sở triền miên, xung đột không dừng - chúng ta tìm xem xung đột có thể chấm dứt. Chỉ có thể chấm dứt hết khi không người quan sát, chỉ quan sát. Người nghĩ có khác ý nghĩ? Nhìn đi. Người nghĩ - phải không? - có khác ý nghĩ hắn đã tạo ra? Người nghĩ nói, tôi là Cơ đốc, Tin lành, Hin đu, Tôi là Dân chủ, độc tài - gì gì. Người nghĩ nói thế. Nhưng người nghĩ đã tạo ra - phải không? - Dân chủ, Cộng hoà, cánh tả, cực tả, cực hữu, cực trung, v.v.. Người nghĩ đã làm thế. Và người nghĩ có khác ý nghĩ? Ồ, nào, việc này rất đơn giản. Dĩ nhiên không. Nhưng chúng ta chia nó. Phải không? |
| 56:02 | Vậy hãy nhìn vấn đề khác: người kinh nghiệm khác kinh nghiệm? À, đây, bạn - tôi vui. Giờ bạn kẹt! Chúng ta đều muốn kinh nghiệm: lên mặt trăng, kinh nghiệm về thượng đế, hàng tá loại - tình dục, kinh nghiệm đến Hy mã lạp sơn và lên đỉnh Everest - kịp không? - kinh nghiệm. Giờ chúng ta hỏi, người kinh nghiệm khác với kinh nghiệm? Người kinh nghiệm phải biết kinh nghiệm. Phải không? Phải không? Ngược lại không là kinh nghiệm. Bạn theo kịp hết? Tôi đang nói ngôn ngữ lạ à? Tôi kinh nghiệm - gì? - tai nạn xe máy, tôi có một kinh nghiệm tai nạn xe hơi, và được ghi lại như dễ chịu, khó chịu, tổn thương, v.v.. tốn kém, v.v.., được ghi lại. Phải không? Kinh nghiệm việc ấy được nhớ lại, và kinh nghiệm ấy là ký ức khác với cái đã xảy ra năm rồi. Phải không? Vậy người quan sát là kinh nghiệm năm rồi. Phải không? Ồ, tiếp nào. Và người kinh nghiệm muốn loại bỏ sự cố tương lai loại ấy, hay nếu hắn dễ có tai nạn, hắn mời chúng. Chúng ta hỏi, người kinh nghiệm có khác với kinh nghiệm? Dĩ nhiên không. |
| 58:56 | Tôi tạo thượng đế, và sẽ kinh nghiệm trạng thái tuyệt vời ấy. Phải không? Tôi có ảo ảnh về - nếu bạn là Cơ đốc, Đức mẹ, nếu là Phật tử, tôi có kinh nghiệm nhiều loại nhận thức Phật giáo, hay nếu là Hin đu, tôi - kịp không? Bị qui định theo truyền thống riêng, là quá khứ, tôi kinh nghiệm nó. Ồ, tiếp nào. Tôi đã phóng chiếu ra nó và kinh nghiệm nó. |
| 59:44 | Vậy người kinh nghiệm là kinh nghiệm. Và nếu không kinh nghiệm, gì là trạng thái trí óc? Bạn có hiểu mấy câu hỏi này? Chúng ta đều muốn kinh nghiệm, và khi bạn thực sự đào sâu, thật sâu, kinh nghiệm, chúng ta mong, sẽ sinh thêm kiến thức, thêm sáng suốt, thêm này và nọ, nhưng người kinh nghiệm là kinh nghiệm, vì vậy trí óc không tìm kiếm kinh nghiệm nữa. Chỉ trí óc tuyệt đối trong sáng, không đòi thách thức. Đó là việc khác. |
| 1:00:55 | Vậy, có chăng thuần quan sát vận hành của ngã? Bởi trong ấy ngã không khác với người quan sát, chỉ có quan sát, không có ký ức tích chứa quá khứ xen vào quan sát. Khi ký ức cũ và kiến thức tích chứa xen vào, liền có phí phạm năng lực. Không biết bạn có theo kịp hết. Phí phạm năng lực trong xung đột, từ bỏ, loại trừ, tranh cãi tại sao tôi phải, lý giải toàn bộ sự việc, là hình thức xung đột. Nào, đó là phí phạm năng lực. Ngược lại khi có quan sát không quá khứ, có... mọi năng lực đều có mặt, mọi năng lực vào quan sát ấy, nó xua tan cái được quan sát. Tuỳ bạn; tôi đã nói mười cách khác nhau. Vậy không có xung đột với ngã, hay từ bỏ ngã, hay loại trừ ngã. Là sáng suốt của quan sát, là hình thức thông minh cao nhất. |
| 1:02:41 | Mấy giờ rồi? Lạy trời, có khoảng chín câu hỏi - tôi chỉ mới trả lời hai câu. |
| 1:03:02 | Câu 3: Làm sao không trở thành nạn nhân khi không trở thành kẻ lợi dụng? |
| 1:03:08 | Làm sao không thành nạn nhân khi không trở thành kẻ lợi dụng? |
| 1:03:14 | Tức, làm sao dừng lợi dụng mà không bị lợi dụng? Phải không? Cùng câu hỏi, phải không? Tôi không muốn lợi dụng, nhưng bạn lợi dụng tôi. Bạn đang vậy. Kịp không? Là - rất thú vị, cùng câu hỏi. |
| 1:03:53 | Làm sao tôi - không - không qui định của trí óc không trở thành kiểu qui định khác. Bạn hiểu không? Tôi ra khỏi... có sự rời khỏi bẫy này, và không bị dính bẫy khác. Là Hin đu, tôi nói nó vô lý và trở thành Cơ đốc; hay là Cơ đốc và nói, thật ngớ ngẩn và vào Hin đu hay Phật giáo, hay thành Hồi giáo. Cùng hiện tượng - bạn hiểu không? Vậy phải tìm hiểu, tự do là gì? |
| 1:04:59 | Bạn có biết mình dính trong bẫy? Tức, cùng vận hành lặp lại, là máy vi tính làm, nó lặp lại nhanh hơn nhiều, nhanh hơn, thông minh hơn, sống động, nhanh, lập trình hơn; và chúng ta cũng bị lập trình là Cơ đốc, là Tin lành, là Hin đu, là Phật tử - kịp không? - là Dân chủ, là cánh hữu, tả, hữu - chúng ta cũng bị lập trình, đừng để mình điên. Vì vậy chúng ta lặp lại, lặp lại, lặp lại. Phải không? Nào, bạn đợi chờ gì... Và người hỏi hỏi: có thể nào lìa qui định - kẻ lợi dụng và nạn nhân - và không rơi vào hình thức qui định khác? Tôi có công bằng với câu hỏi? Dĩ nhiên. Đồng ý? |
| 1:06:24 | Giờ - vậy tôi phải tìm... bạn phải tìm hiểu tự do là gì? Chuyển động từ góc này đến góc khác của lĩnh vực - bạn hiểu không? - lĩnh vực là nhận thức, cả thế giới là lĩnh vực, và tôi đi từ góc này của lĩnh vực, lĩnh vực tâm lý, đến góc kia, và tôi gọi là tự do. Hay tôi chọn đến phía nam thay vì bắc, và gọi là tự do. Vậy tôi gọi tự do chọn lựa. Tôi là Dân chủ, tôi chọn trở thành Cộng hoà, nhưng cùng vận hành. Chúng ta khá ngớ ngẩn không thấy vậy. Vậy tự do là gì? Bạn theo kịp hết không? Chọn lựa có sinh ra tự do? Hay nơi có chọn lựa thì không có tự do. Tôi có thể chọn đi từ Los Angeles đến New York, và không thể làm vậy ở xứ độc tài, tôi phải được cấp phép đặc biệt, v.v..; vậy cảm thấy là kẻ tự do. Vậy ở mức độ, chiều sâu nào, hay mức độ bên ngoài, bạn xem xét tự do? Ở xứ này có thể nói gì bạn thích, trước giờ. Nhưng không thể nói gì khi có chiến tranh. Phải không? Rồi chúng ta hợp lại để ghét ai, để giết ai đó. |
| 1:08:37 | Vậy tự do là gì? Tìm đi. Câu hỏi bao gồm đó. Tự do là gì? Đi từ bẫy đến bẫy đến bẫy? Đi từ loại khổ sở này đến loại khổ sở kia? Tôi kết hôn, tôi chán vợ, tôi muốn ly dị và tôi đi, bởi tôi thích hay yêu, hay chữ gì bạn dùng, phụ nữ khác; nhưng cùng khuôn mẫu lặp lại. Và tôi gọi là tự do. Vậy có chăng tự do khi đi trong một vùng - vùng có thể rộng, hay rất, rất hẹp, nhưng là cùng chuyển động. Đó không phải tự do. Phải không? Vậy thì tự do là gì? Tự do dĩ nhiên là hoàn toàn lìa bỏ toàn bộ tích chứa nhận thức. Bạn hiểu không? Vấn đề của góc này khác với góc kia, nhưng ở cùng lĩnh vực, và chúng ta chia vấn đề, nhưng là một vấn đề. Hiểu không? Bạn có thấy vậy? Mọi vấn đề liên hệ lẫn nhau, đó rõ rồi - vấn đề tình dục, vấn đề kiếm sống, vấn đề thượng đế - đều là vận hành duy nhất tìm kiếm bất tận điều này điều khác, trở thành. Vậy, tự do là hoàn toàn chấm dứt trở thành gì. |
| 1:11:22 | Đến giờ dừng chưa? |
| 1:11:31 | Câu 4: Khiêm tốn và nhún nhường là gì? |
| 1:11:41 | Nó không có ở xứ này! Cũng không châu Âu hay Ấn. Vậy khiêm tốn là gì? Và tại sao tôn giáo khắp thế giới bảo bạn phải khiêm nhường - thừa kế đất - phải không? Họ có, chắc chắn. Hiểu không? Khiêm nhường sẽ thừa kế trái đất. Và kẻ xây đế chế đã thừa kế trái đất. Không biết bạn có thấy vậy? Không, bạn không. Không sao. Khiêm tốn là gì? Bạn có thể biết, hay nhận ra mình khiêm tốn? Khi bạn biết, nhận ra bạn khiêm tốn, bạn không vậy. Phải không? Và nhún nhường - chúng ta nhún nhường? |
| 1:13:19 | Chúng ta đã nói hôm nọ với một người Ấn, ở Ấn. Hắn nhìn tờ tạp chí in trong xứ; là một tạp chí bạn xem các cô bán khoả thân. Và hắn nói, Lạy trời, gì vậy? Họ đã mất hết nhún nhường? Và kinh khủng, bởi hắn có ý niệm nhún nhường - bạn phải tuyệt đối tới đây. Bạn hiểu hết không? Tại sao chúng ta muốn nhún nhường hay khiêm tốn? Hãy trả lời mấy câu này. |
| 1:14:27 | Khi cố gắng khiêm tốn, tức sẵn sàng học, sẵn sàng được bảo, hạ mình trước uy quyền, và cúi đầu vào quyển sách để nhận điều gì mà bạn cho tôi, đó là kiểu tự cao? Như một kẻ vô ích, mà đa số chúng ta vậy, và từ tự cao ấy chúng ta cố khiêm tốn. Đó là khiêm tốn? Một kẻ đầy hung hãn, bạo lực, cố làm khiêm tốn. Bạn hiểu không? Nó vô lý, mất hết ý nghĩa. Ngược lại, kẻ hung hãn nhận ra, thấy hung hãn đã làm gì trên thế gian và mọi hậu quả của hung hãn ấy, khi hắn chấm dứt hung hãn cái mới có thể bắt đầu. Chấm dứt - nào - nhận ra gì - chấm dứt gì đó là bắt đầu của cái mới. Phải không? Nếu chấm dứt tự cao, nếu có - tôi là người vĩ đại, v.v.. - nếu là thế và tôi chấm dứt, có gì đó hoàn toàn mới xảy ra. Nhưng tôi muốn chắc trước khi chấm dứt rằng gì sẽ xảy ra; bảo đảm. Rồi cái bạn nhận là không bảo đảm, nó là cùng kiểu, cùng vật đó ở kiểu khác. |
| 1:16:45 | Tôi muốn trở lại câu hỏi đầu tiên. Bạn đã nghe hết, nhiều, nhiều lần, người khác có thể là lần đầu. Tại sao con người, sống trên quả đất tuyệt vời đáng yêu này, phá huỷ nó, tại sao chúng ta thành như vầy, sau bao thiên niên kỷ: tục tằn, ác, thú tính, tự tư tự lợi, ghen, cô đơn - kịp không? - toàn bộ việc. Sao không thay đổi? Sao chúng ta không chấm dứt? Tại sao? Chúng ta lười? Chúng ta bị kẹt trong lối cũ, khuôn mòn, mà không có năng lực thay đổi khuôn ấy? Có rất nhiều năng lực khi chúng ta muốn làm gì. Khi lên mặt trăng chúng ta có năng lực không tin nổi. Khi muốn vô địch thế giới như ở Olympics - chạy, bạn có năng lực lạ lùng. Chúng ta có năng lực phi thường khi có đòi hỏi, khi khẩn cấp. Nhưng hình như không khẩn cấp, không đòi hỏi - tại sao? Là thực phẩm chúng ta ăn, đắm mê tình dục, rượu chè, này khác, đòi hỏi giải trí quá nhiều? Vậy chúng ta phí phạm hết năng lực lạ lùng là thành phần chúng ta trong thứ vô ích vì vậy không năng lực đối mặt sự việc và đi, chấm dứt. Phải vậy không? Nào, bạn không thể nói hết nguyên do gì - có nhiều nguyên do. Nhưng giải thích nguyên do không phải chấm dứt nguyên do. |
| 1:19:36 | Vậy tại sao, sau quá nhiều, nhiều năm và hàng ngàn ngàn năm chúng ta là chúng ta hiện là? Vậy dành cho bạn trả lời. |
| 1:20:08 | Đứng dậy nhé. |