Krishnamurti Subtitles home


SA79D3 - Thiền định cho suy nghĩ ở đúng chỗ
Buổi Thảo luậ̣n thứ ba
Saanen, Thuỵ sĩ
27 tháng Bảy 1979



0:54 K:Chúng ta đối thoại như trò chuyện giữa hai người bạn thân nghiêm túc và muốn giải quyết vấn đề cá nhân cơ bản. Nên họ tản bộ trong rừng và cùng nhau thảo luận. Và trong vị trí đó, bạn và tôi, người nói và bạn bước đi, dòng suối đáng yêu, rừng thông tuyệt vời đầy hương buổi sớm, và chúng ta cùng trò chuyện. Và mỗi chúng ta biết chữ có ý nghĩa xác định riêng mỗi người hiểu ý nghĩa từ ngữ họ dùng. Họ biết chữ và nội dung của chữ ý nghĩa của chữ, quan trọng của chữ nên họ dùng từ ngữ chung cho cả hai. Và họ cũng biết chữ không phải sự vật và chữ không thực sự mang cảm nhận sâu bên trong. Họ cùng thăm dò nó bởi họ là bạn thân. Họ không đối nghịch nhau họ không cố gắng lừa gạt nhau, họ hiểu biết nhau đã nhiều năm và họ thường nói chuyện về những việc này họ muốn phơi bày mình cho nhau; chỉ ra những khó khăn, vấn đề, và người này cố gắng hiểu người kia, và mong muốn giúp đỡ nhau. Đó thực sự là đối thoại. Họ xây dựng quan hệ tốt lẫn nhau. Vậy, sáng nay, có thể đối thoại như thế? Và hôm qua đã nói bản chất của chú tâm, để ý và yêu thương.
4:01 Vậy chúng ta sẽ cùng thảo luận gì sáng nay?
4:11 Q:Hỏi: Có thể tìm hiểu tại sao quá khó cho chúng ta thực sự kinh nghiệm ở đây và bây giờ mọi ức chế tâm lý chúng ta đóng kín mình với yêu thương?
4:49 K:Có thể cùng tìm hiểu ức chế tâm lý rào cản tâm lý, ngay. Cùng thảo luận việc đó, anh bạn hỏi.

Q:Làm sao trí óc có thể bỏ khôn lanh xảo trá
5:15 mà xã hội và mọi giáo dục ép chúng ta phát triển?
5:41 K:Làm sao trí óc lìa bỏ gian xảo mà suy nghĩ đã dựng lên đó.
5:55 Q:Đặc tính trí óc nào để im lặng quan sát? Có thể có điều gì mới cho chúng ta hay có điều gì chúng ta đã có mà quên đi? Vậy rõ không ạ?
6:15 Q:Ngài có thể nói thông minh là gì?
6:17 K:Có thể thảo luận thông minh là gì.
6:28 Q:Có sự khác nhau giữa cô lập tự nguyện dĩ nhiên tạo xung đột và cô lập không tự nguyện, như bị mù?
7:23 K:Cô lập, và cô lập bị ép buộc do vài loại bịnh tật tức bị ép buộc, và tự nguyện, muốn cô lập. Phải vậy không?
7:57 Q:Có thể thảo luận hoạt động liên tục và máy móc của não, của suy nghĩ luôn luôn hò hét?
8:07 K:Máy móc ư? Tại sao suy nghĩ luôn xảy ra tại sao không lúc nào thoát khỏi hoạt động của suy nghĩ?
8:34 Q:Ngài nói rằng sợ hãi do suy nghĩ sinh ra nhưng tôi kinh nghiệm là sợ hãi hiện ra trong suy nghĩ và nó muốn cấu trúc và giới hạn nó, và chạy trốn nó bằng suy nghĩ.
8:58 K:Bạn nói sợ là kết quả của suy nghĩ, do suy nghĩ sinh ra...
9:11 Q:Không, suy nghĩ là kết quả của sợ.
9:14 K:Suy nghĩ là kết quả của sợ - kịp không? Anh ấy đặt sợ trước và suy nghĩ sau. Phải không?
9:22 Q:Vâng.

K:Đúng.
9:25 Q:Có thể nói về tiến trình đồng hóa không?
9:31 K:Nói về tại sao trí óc tìm kiếm đồng hóa tại sao chúng ta tìm đồng hóa.
9:42 Q:Tôi thấy vô cùng khó khăn để tham gia thảo luận bởi tôi luôn nghi ngờ không biết câu hỏi là đúng hay sai. Làm sao tôi có thể tự tìm, có chỉ dẫn nào không?
10:00 K:Làm sao có thể tự tìm ra đâu là câu hỏi đúng và câu hỏi sai. Phải vậy không?

Q:Vâng.
10:13 Q:Tôi hỏi tại sao ngài gọi thiền định thông thường ngồi xếp chân nhắm mắt, là tự thôi miên? Tôi hỏi vậy bởi tôi cảm thấy nhờ nó tôi có thể hiểu khi ngài nói vẻ đẹp là điều gì hoàn toàn khác, yêu thương là điều gì hoàn toàn khác.
10:41 Q:Tôi không nghe.

K:Tôi cũng không nghe (cười). Tôi e là chúng ta chưa hiểu. (Lặp lại câu hỏi)

K:Tại sao ngài nói là ngồi im lặng, tréo chân nhắm mắt và trải qua mọi cái đó là tự thôi miên. Tôi cảm thấy có vẻ như điều bạn nói là tại sao ngài nói đó không phải thiền định? Tại sao ngài nói là tự thôi miên. Đủ rồi.
12:05 Giờ chúng ta sẽ lấy câu nào - tất cả dính với trí óc. Hết mấy câu này, không biết bạn có quan sát, có nghe, đều liên quan đến bản chất của suy nghĩ, bản chất của trí óc, thông minh là gì, và thiền định là gì - phải không? Vậy chúng ta sẽ lấy câu nào?
12:41 Q:Có thể tiếp tục buổi nói chuyện hôm qua? Tôi cảm thấy chúng ta chưa đi trọn vẹn?
12:50 K:Có thể tiếp tục thảo luận, cùng bàn bạc buổi họp hôm qua bởi vì anh bạn nói 'Tôi cảm thấy chúng ta chưa tìm hiểu trọn vẹn vấn đề'.
13:06 Vậy chúng ta có hai câu hỏi, câu hỏi cơ bản: suy nghĩ với tất cả phức tạp, thói quen máy móc luôn hoạt động, không lúc nào im lặng, thiền định và những gì nói hôm qua - yêu thương, thông minh, tình thương. Vậy bạn muốn câu nào?

Q:Yêu thương.
13:49 K:Nên cảnh giác chữ ấy bởi nó đã hỏng - yêu Thượng đế
14:05 yêu gia đình, yêu thơ ca, buổi dạo mát đáng yêu - kịp không? Tình dục, chính trị gia dùng yêu đất nước yêu Thượng đế, yêu Giê su, yêu Krishna, và v.v.., v.v.. Vậy bạn ngần ngại dùng chữ ấy. Nên có lẽ, tôi xin đề nghị chúng ta sẽ bàn về câu bạn đã hỏi để tìm hiểu trước chúng ta thảo luận, cùng thảo luận, không phải một mình trò chuyện với mình - nếu có thể tìm hiểu câu hỏi về thiền định, rồi chúng ta có thể hiểu, xem coi có thể nào suy nghĩ tuyệt đối im lặng và không bị ép buộc, áp đặt, mọi thứ. Và có lẽ nếu chúng ta lấy câu ấy và tìm hiểu thực sâu rồi thì chúng ta cũng có thể bước vào lĩnh vực của thông minh, yêu, tình thương là gì. Và không có nó, tức cơ bản của yêu thương trí óc không bao giờ có thể hoàn toàn thoát mọi biểu lộ, lừa gạt và không thành thật. Vậy chúng ta thảo luận thế được không?
16:06 Q:Vâng.
16:08 K:Bạn đừng chiều tôi, nào không sao, nếu bạn muốn nói chuyện khác, cứ nói.
16:14 Được thôi. Câu thứ nhất, xin được hỏi: có thể nào trí óc không bị vặn vẹo, loạn thần kinh, mà khỏe mạnh, trẻ trung? Tôi hỏi vậy như câu hỏi đầu tiên. Bạn hiểu không? Tôi hỏi, rất đơn giản: trí óc có thể nào luôn tươi tắn và không già cỗi, hư hỏng, mà giữ đặc tính trẻ trung? trẻ là - nghe đi - quả quyết, hành động và đầy sức sống. Phải không? Đó thường được chấp nhận như ý nghĩa trẻ trung - đầy năng lực, quả quyết - hành động, và cảm giác tự do. Tôi nghĩ, ít nhiều nó mô tả trí óc trẻ trung là gì. Bạn đồng ý vậy không? Định nghĩa, có thể thay đổi, tôi không bám chặc từ ngữ nhưng có trí óc thật sáng suốt, đơn giản, đầy năng lực sức sống, khả năng quyết định và hành động ngay. Phải không? Bạn đồng ý vậy không?

Q:Vâng.
18:54 K:Chỉ là định nghĩa, bạn có thể thay đổi định nghĩa thay đổi tuỳ thích, nhưng hãy đồng ý, nếu bạn chấp nhận đó là đặc tính trí óc trẻ trung, không bị tổn thương không có vấn đề, đó là sống, không sống tương lai hay quá khứ, mà thực sự sống trong hiện tại. Nghĩa là, tôi nói bạn dùng chữ mang đặc tính của trí óc trẻ trung. Nếu chúng ta đồng ý, định nghĩa có thể thay đổi tuỳ bạn.
19:57 Làm sao có thể có trí óc ấy? Đó là vấn đề thứ nhất. Bạn hiểu câu hỏi không? Theo kịp không?

Q:Không cần dùng thông minh thân thể và không phải trí óc?
20:27 K:Khoan đã, sẽ đến...Có thông minh của thân thể
20:31 thông minh chưa bị hỏng bởi đắm chìm ma tuý, rượu chè, mọi thứ quá độ. Và thông minh của thân thể thân thể có thông minh riêng nếu để đó, không phá huỷ không hỏng bởi sở thích, ước muốn và v.v.. Thân có thông minh riêng, nếu bạn quan sát nó. Vậy giờ chúng ta để nó đó. Được rồi, nếu phải tìm hiểu sâu hơn, sẽ làm sau.
21:17 Trí óc là kết quả của giác quan. Phải không? Không phải à? Đây là khoa học, tự nhiên thôi. Và chúng ta không sử dụng hết giác quan. Phải không? Bạn theo kịp không? Mà mở rộng một hay hai giác quan nên không hề cân bằng. Tôi không rõ bạn có thí nghiệm chưa hay quan sát nó, hay nhận thức giác quan. Một hay hai giác quan thống lĩnh và mấy cái kia tạm ngưng hay không hoạt động đầy đủ, vì vậy luôn mất cân đối mất cân bằng trong hoạt động của giác quan. Phải không? Bạn theo kịp cả chứ? Theo dõi đi! Đừng đi ngủ bởi chúng ta sẽ tìm hiểu.
22:53 Vậy có thể nào mọi giác quan cùng làm việc hết, hài hòa? Đó là vấn đề thứ nhất, bởi cả cấu trúc chúng ta dựa trên giác quan, nhận thức, nếm, sờ và mọi thứ. Vậy nếu mất cân bằng giác quan não, trí óc dĩ nhiên bị ảnh hưởng. Vì mất cân bằng nên hành động loạn thần kinh. Vậy có thể nào - cùng tìm hiểu, là đối thoại, tôi không diễn thuyết - chúng ta có thể nhìn chuyển động của bầu trời, mây, bóng mờ trên núi với tất cả giác quan? Bạn hiểu câu hỏi không? Bạn có làm vậy khi ngồi đó, quan sát mình? Như nói hôm qua, trừ khi áp dụng, thực sự áp dụng, làm có thể bạn ngồi đó thêm 50 năm mà chẳng làm gì. Nhưng nếu áp dụng, thực sự làm, bạn sẽ thấy cho chính bạn hễ còn mất cân bằng giác quan, trí óc cũng là một phần của giác quan, một phần của suy nghĩ mất cân bằng chắc chắn sinh ra không hài hòa. Phải không? Làm đi, khi bạn ngồi đó, quan sát nó, thực sự áp dụng.
25:16 Q:Ngài có thể cho ví dụ cụ thể việc ngài nói mất cân bằng giác quan?
25:29 K:Ví dụ cụ thể về mất cân bằng giác quan. Tôi không khéo cho ví dụ. Tôi nghĩ ví dụ là sai bởi bạn phải tìm ra. Nếu cho ví dụ nó trở thành khuôn mẫu. Kịp không? Và bạn nói, 'Tôi phải làm theo', hay 'Không, ví dụ dở ví dụ hay', v.v.., chúng ta đánh nhau với ví dụ. Hy vọng bạn hiểu thế. Tôi có thể chỉ ra ví dụ: tình dục, ma tuý, nhiều kiểu giải trí cảm giác, chỉ có mắt hay tai hoạt động, không phải toàn bộ giác quan. Bạn hiểu cả chứ?
26:41 Vậy, trí óc - bạn đều...? Tôi đang nói...? Như anh bạn chỉ ra hôm trước, tôi thực hiện. Anh ấy nói thế. Tôi thực hiện và làm công việc tuyệt vời chữ khá khó chịu nhưng nó vậy đó. Và đây là đối thoại giữa bạn và tôi vậy xin đừng trở thành im lặng nghe. Đó là một phần của trí óc.

Q:Chúng ta có thể bỏ qua
27:28 qui định của não khi nói về cùng trí óc?
27:34 K:Khi chúng ta dùng chữ 'trí óc' là gồm cả trong 'trí óc' mọi hoạt động của giác quan mọi hoạt động của suy nghĩ, mọi hoạt động của cảm xúc dù là tưởng tượng hay thực, ảo tưởng, cảm giác mọi thứ, toàn bộ hoạt động con người là trí óc. Ít nhất tôi nhìn lối đó. Bạn có thể nhìn khác nhưng như hai người bạn cùng nói chuyện tôi thay từ ngữ bạn đổi chữ, nhưng ý nghĩa như nhau. Tức là, trí óc chứa, gồm, mọi giác quan, mọi cảm xúc mọi thái độ cảm tình, ảo tưởng, giá trị và cả vô cùng phức tạp của suy nghĩ, ký ức kinh nghiệm, tổn thương, vết thương bạn phải chịu từ nhỏ, về tâm lý, bên trong, và ý định, nguyên do thôi thúc, ước muốn, mọi thứ đó là trí óc.
29:07 Q:Yêu thương thuộc trí óc?
29:12 K:Sẽ đến đó: yêu thương là một phần của trí óc? Bạn có hiểu câu hỏi không? Yêu thương thuộc trí óc? Bạn nghĩ gì? Nói chuyện đi.
29:40 Q:Không.

K:Không à?

Q:Không ở trong trí óc.
29:50 K:Chị nói, không ở trong trí óc.
29:56 Vậy nó ở ngoài trí óc?
30:02 Hãy tìm hiểu cho chính bạn, đối thoại mà.

Q:Có lẽ trí là một phần của yêu.

K:Trí là một phần của yêu.
30:26 Hãy tìm hiểu kỹ xem nào.
30:35 Bạn suy nghĩ, tìm hiểu, đối thoại đi.
30:46 Yêu thương là nhớ lại? Tìm hiểu đi chị, nhìn nó xem. Tôi hỏi đó. Yêu thương là việc đã xảy ra và bạn nhớ lại? Nên tôi hỏi, yêu thương là một phần của nhớ lại? Bạn tốt bụng với tôi tôi nhớ lại và vì vậy tôi yêu mến bạn. Bạn biết đó - nhớ lại. Yêu thương là nhớ lại? Nếu không thì nó ở trong cấu trúc và bản chất của trí óc? Đây là câu hỏi rất khó, xin đừng vội bỏ qua. Đó là lý do tôi muốn tìm hiểu kỹ. Ít nhiều đã định nghĩa - định nghĩa có thể thay đổi
32:15 bản chất của trí óc, với mọi giác quan, v.v.. Và mọi cái bị suy nghĩ thống lĩnh. Phải không? Nó là hoạt động trung ương - phải không? nó kiểm soát giác quan, mở rộng giác quan, cho giác quan nào quan trọng và cái nào không, nó tạo hình ảnh kết luận, công kích, khẳng định. Mọi cái đó là hoạt động của suy nghĩ. Phải không? Vậy suy nghĩ thống lĩnh mọi hoạt động bao gồm giác quan, thống trị thông minh của thân thể. Bạn theo kịp không? Vậy suy nghĩ là tác nhân trung ương không ngừng hoạt động kiểm soát, quyết định, thay đổi, canh cải, theo đuổi xây dựng mục tiêu và thúc đẩy tới đó, và quá khứ với mọi ký ức, lo âu, mọi thứ toàn bộ đó là hoạt động của trí óc, tức là suy nghĩ. Phải không? Bạn chắc chứ? Thảo luận với tôi đi. Nào!
34:21 Q:Mọi giác quan cho trí óc cùng cảm giác.
34:30 K:Mọi giác quan nơi trí óc bằng nhau.

Q:Cùng đáp ứng.
34:40 K:Cùng giá trị.

Q:Vâng.
34:43 K:Với trí óc, nhưng suy nghĩ nói này tốt hơn nọ.

Q:Vâng.
34:49 K:Vậy đó, chúng ta nói vậy.
34:52 Q:Khi suy nghĩ bỏ phí giác quan, giác quan trở nên đần độn.
35:00 K:Khi suy nghĩ sử dụng, áp chế, giác quan thành đần độn.
35:07 Có thể đi từ đây - phải không? Phải không? Tiếp được chứ? Thiền là thành phần của suy nghĩ, không thì bạn không thiền. Phải không? Có không? Không?

Q:Thiền là không suy nghĩ?

K:Chúng ta sẽ tìm hiểu.
36:18 Nhưng trước hết xem khi bạn khởi thiền
36:23 ngồi im lặng, nhắm mắt, đó là hoạt động của suy nghĩ. Trước hết vì bạn muốn đạt được hay cảm thấy tốt ở tư thế đó, làm gì đó. Phải không? Vậy suy nghĩ tạo ra nó qua ước muốn. Không à? Nào, việc này rất phức tạp. Tôi ngồi ở tư thế đó, tréo chân, hay gì gì.. gọi là thế ngồi hoa sen, nhắm mắt bởi vì tôi được dạy, hay tôi đã đọc hay tôi nghe ai nói rằng nếu làm vậy, bạn sẽ có kinh nghiệm tuyệt vời.
37:14 Q:Không. Tôi làm nhưng chỉ nhìn suy nghĩ.
37:18 K:Khoan đã. Đó là việc khác. Bạn thấy khác không? Tôi làm vì tôi muốn được kinh nghiệm gì đó bởi tôi đã đọc nó hay được kể về nó và nó cho bạn dễ chịu, bạn thấy khuây khoả, thoải mái. Phải không? Và tôi duy trì nó, cho nó thêm quan trọng vào cảm nhận của thú vui, kinh nghiệm, trạng thái trí óc nào. Và tôi tập luyện, tiếp tục làm. Nhưng gốc nó là chuyển động của suy nghĩ. Phải không?

Q:Điều ngài nói là thực hành thiền định
38:34 nhưng trong luyện tập ấy thiền định có thể xảy ra. Nhưng có cái khác, thình lình điều gì đó có thể xảy đến.
38:56 K:Vâng, đây là luyện tập thiền định
39:00 và điều gì bất ngờ có thể xảy ra. Phải không?

Q:Vâng. Điều xảy ra là thiền định thực. Ý tôi chỉ là vấn đề chữ.
39:15 K:Vâng, chúng ta đang tìm. Phải không? Bạn nhảy vào kết luận, bạn nói nó xảy ra. Tôi hỏi toàn bộ sự việc.
39:30 Q:Thưa, khi ngồi im lặng xem trí óc mình mắt tự nhiên nhắm và chúng ta trở nên im lặng. Chúng ta không ngồi với ý định nhắm mắt khi thiền định.
39:51 K:Người nói đã chơi với mọi thứ ấy. Phải không? Bạn nói tôi nghe không phải điều gì mới. Vậy hãy kiên nhẫn. Tôi đã trải qua hết: ngồi im lặng, thở, tụng đọc, mong điều gì xảy ra! Vô nghĩa.
40:25 Bạn không tới vấn đề: tại sao tôi thiền định? Tại sao bạn thiền định?

Q:Bởi chúng ta dao động.
40:45 K:Khi bạn dao động, căng thẳng, lo âu, đầy ắp với vô số
40:57 vấn đề, nhờ ngồi im lặng chúng ta mong lẻn ra khỏi nó.
41:07 Q:Không mong, chỉ nhìn.
41:09 K:Vâng, chỉ thư giãn đến khi bạn vượt qua. Nhưng - xin thứ lỗi - bạn trượt mất vấn đề, điều tôi nói là, mọi cái này là do từ suy nghĩ, từ ước muốn. Không à? Phải không? Tại sao bạn chần chừ? Có gì sai à?
41:40 Q:Vâng.

Q:Suy nghĩ không thể thấy nó vô dụng
41:48 và dừng lại bởi nó thấy nó vô dụng?
41:58 K:Hình như chị, và các bạn khác nghĩ tôi chống lại thiền. Tôi hoàn toàn đối nghịch với thiền mà các bạn đang làm bởi đó không phải thiền, bởi tôi đã trải qua hết cả.
42:29 Q:Có lẽ chúng ta phải tìm hiểu ý ngài về thiền.
42:35 K:Đã giải thích nghĩa chữ, chị à. Chữ ấy nghĩa là suy nghĩ kỹ, trầm tư, tìm hiểu, tập trung để nhìn vào vấn đề, và tất cả đó gồm trong một chữ ấy.
42:59 Q:Thưa, nếu ngài chống lại thiền ngài không tạo phân chia sao?

K:Xin lỗi, tôi rút lại chữ 'chống'.
43:13 Việc bạn đang làm, cái được gọi là thiền không phải thiền. Vậy đó. Cùng một thứ. Tôi không chống nó. Tôi chỉ nói bạn xem xét thiền, nếu bạn muốn xem xét điều người kia phải nói, hắn nói đó không phải thiền. Thiền định là điều gì vô cùng phức tạp, v.v.., (cười) Nên chúng ta bè bạn nói chuyện, tôi không chống bạn. Chúng ta thảo luận. Chúng ta nói thiền bắt đầu với ước muốn, suy nghĩ. Phải không? Bạn nghe ai đó từ Tây tạng, Ấn độ, Zen, và có trời biết nơi nào nữa, và hắn giải thích thiền là gì. Hắn nói, 'Làm đi, ngồi im lặng Tôi sẽ chỉ cách làm bạn an ổn, ngơi nghỉ, thoải mái'. Nên suy nghĩ chấp nhận nó muốn đạt nó, và bạn ngồi tư thế ấy. Phải không? Đó dĩ nhiên, bạn có phản đối gì không?
44:43 Q:Ngài nói bởi vì ý niệm khởi đầu thiền nên cả thiền định chỉ là ý niệm?

K:Đúng thế. Tôi nói vậy, cách khác thôi. Vậy thiền khởi đầu với suy nghĩ. Phải không? Và ước muốn nói, 'Tôi phải đạt được kinh nghiệm hôm qua khi ngồi im lặng, và tôi muốn nó, tôi muốn nó tiếp tục'. Tôi tập, ép, theo cách thức - mọi hoạt động của suy nghĩ. Vậy đó. Bạn có phản đối gì?
45:31 Q:Đôi lúc, tôi thiền để ra khỏi đồng hóa.
45:49 K:Tôi thiền trong vài giờ anh bạn nói, để ra khỏi chính tôi. Phải không? Thiền là chạy trốn ư?

Q:Giải pháp tạm thời.
46:10 K:Rồi dùng ma tuý (cười), dùng gì đó để dịu thần kinh.
46:19 Bạn xem, bạn không theo dõi hết, bạn phí thời gian! Giảm nhẹ tạm, hưng phấn tạm, kinh nghiệm tạm im lặng tạm, mọi cái đó bạn gọi là thiền. Trời ạ, sao mà chữ dùng sai vậy! Chúng ta hiểu chút ít gì chứ?

Q:Tôi cho rằng ngài cũng làm thế bởi ngài nói ngài muốn
47:13 tự do và vì vậy ngài nhìn vào cảm nhận, vấn đề.
47:18 K:Không đâu. Xin lỗi bạn đã hiểu lầm. Tôi không làm thế.
47:25 Q:Chắc là không thể ép thiền định, mà là nền tảng?
47:31 K:Có thể chỉ nói một việc? Chúng ta nói, hỏi chúng ta đi khá xa, tức là, bản chất trí óc là gì? Chúng ta nói việc đó. Và trí óc bị suy nghĩ thống trị. Suy nghĩ luôn luôn hoạt động khi bạn ngủ, khi bạn thức khi đi dạo, khi bạn với chính mình, nó luôn chuyển động. Và thành căng thẳng - phải không? - thành nóng nảy, lo âu. Để tạo ra im lặng, giảm nhẹ cảm giác an bình bạn cố gắng 'thiền' - trong ngoặc. Và đạt được chút ít và bạn luyện tập, và bạn gọi đó là thiền. Tôi nói đó không phải thiền. Nó là điều gì rất rộng, sâu, đòi hỏi thật nhiều tìm tòi vậy hãy nghe, trao đổi, đừng nói thiền là thế này thiền là thế kia, nó lôi cuốn tôi, nó không lôi cuốn tôi. Vậy là dừng thảo luận. Trong khi chúng ta nói, nhìn, tìm. Phải không?
49:10 Q:Krishnaji, tôi xác nhận tôi không biết thiền là gì. Có thể tìm hiểu thiền là gì?

K:Tôi đang làm đây (cười).
49:18 Q:Có thể nào biết thiền là gì không?
49:24 K:Có thể nào biết thiền là gì không.
49:28 Q:Biết hết, thiền là gì.
49:31 K:Vâng, điều tôi đang nói đây. Chúng ta có thể nói lối này: khi bạn cố ý bước vào thiền, đó không phải thiền. Phải không? Bởi đàng sau hành động chủ ý là ước muốn, sau nó là suy nghĩ đưa đến kết luận, theo kết luận ấy. Chúng ta nói đó không phải thiền. Bạn có thể nói, bạn sai. Tôi nói, nào, thảo luận đi. Vậy suy nghĩ thống trị. Phải không? Đơn giản và rõ ràng. Không à? Mọi hoạt động, dù bạn thiền, hay bạn ngồi bạn tập luyện, bạn cố ép trí óc im lặng tất cả đều là hoạt động của suy nghĩ. Và yêu là hoạt động của suy nghĩ?
50:55 Phải không? Tiếp tục đi. Hãy thảo luận đi. Hoạt động của suy nghĩ có tạo ra quan hệ đúng đắn giữa hai người? Bởi nếu bạn chưa xây dựng quan hệ đúng với nhau bạn có thể ngồi tréo chân như thế suốt đời. Trừ khi bạn đặt nền móng quan hệ không xung đột, v.v.., loại thiền định nào cũng chỉ là chạy trốn vào một loạt ảo tưởng khác. Vậy yêu là hoạt động của suy nghĩ?
52:02 Q:Dường như không phải.
52:07 Tôi yêu ngài.
52:11 Tôi thực sự yêu. Không có gì lạ!
52:19 Q:Yêu thương không phải vắng bóng suy nghĩ sao? Bởi nếu nghĩ về việc vài người đã làm, ngài chắc không yêu thương họ.

K:Buồn quá.

Q:Vậy thì...
52:34 K:Ai đó, ai đó đến và nói với bạn 'Tôi yêu anh, anh bạn
52:40 tôi yêu anh', bạn không tiếp tục suy nghĩ, phải không? Bạn chỉ nghe anh ta.

Q:Đúng.
52:48 K:Không mà.

Q:Vậy, không phải,...?
52:52 K:(Cười) Bạn đều trẻ con quá. (Cười)
53:06 Và chúng ta hỏi, yêu là hoạt động của suy nghĩ?
53:16 Yêu là hoạt động của giác quan? Yêu là hoạt động của ước muốn? Hãy tìm đi, tìm hiểu cuộc đời mình. Khi bạn bị kiểm soát, khi tình dục trở nên quá quan trọng đó là hoạt động của giác quan.
53:50 Q:Chúng ta phải ý thức hoạt động ấy.
53:54 K:Phải ý thức, nhưng biết bản chất trí óc bạn trước. Nhờ ý thức bạn có thể khám phá nó, nghĩa là bạn phải nhìn nó, nhìn ước muốn, ước muốn cảm giác. Muốn thức ăn, mùi vị thức ăn ép buộc ăn thức ăn loại nào đó bởi mùi vị nó ngon tập luyện vài khả năng của mắt, luôn nhìn điều gì, hay đáp ứng cảm giác của tình dục. Chúng là tác nhân thống trị đời sống và bạn cố gắng chạy khỏi nó.

Q:Yêu có thể chỉ là một phần của suy nghĩ.
55:16 K:Bạn nói, suy nghĩ là một phần của yêu?
55:23 Q:Không, tôi nói yêu là sản phẩm của suy nghĩ.
55:32 K:Ồ không!
55:35 Yêu là sản phẩm của suy nghĩ. Khi bạn nói, nó chỉ có thể là, phải là bạn đã đi đến một kết luận, bạn đã dừng tìm kiếm.
55:57 Q:Ngài hỏi, yêu là một phần của suy nghĩ?
56:01 K:Vâng, yêu là một phần của suy nghĩ? Nghĩa là yêu thương có chứa đựng cả chuyển động và sự phức tạp của suy nghĩ? Bạn hiểu không? Nếu chứa suy nghĩ, nó là yêu thương? Bạn không thèm tìm hiểu, nhìn nó đi.
56:34 Q:Tôi không biết chữ ấy trong Anh ngữ. Tôi biết chữ Pháp. Tôi nghĩ là 'L'état' hay (không nghe được) tiếng Đức.
56:46 Q:Trạng thái.
56:57 Q:Chị ấy nói là trạng thái sống. Un état.
57:08 K:À, vững vàng, bạn dùng chữ Phạn. Tôi muốn cẩn thận! Tôi cũng khá giỏi mọi thứ này, đừng đùa với nó. Bạn cũng vậy... Chúng ta vượt qua rồi, chị à. Hãy tiếp tục.
57:39 Q:Xin phép, tôi chỉ muốn hỏi ngài một câu về thiền. Dường như tôi bị ảo tưởng, ảo giác những điều hay nhất tôi làm lại xảy ra mà không cố gắng. Đó đều là ảo tưởng sao?
58:02 Q:Anh ấy nói anh thiền không cố gắng. Đó là ảo tưởng?
58:08 K:Chúng ta phải hiểu khi bạn nói 'Tôi thiền không cố gắng', ý bạn chữ 'cố gắng' là gì.
58:21 Q:Tôi nằm xuống và tiến trình bắt đầu bên trong, mọi việc phải làm là thả lỏng trí óc, suy nghĩ tiến đến đó. Tôi không cố gắng thả lỏng, nó chỉ xảy ra.
58:31 K:Khi bạn biết mình đang thiền, đó không phải thiền.
58:36 Q:Có những lúc tôi không biết mình đang thiền. Không phải đó là thiền sao?

K:Bạn đã nghe tôi nói gì chứ?
58:44 Q:Vâng.
58:45 K:Khi bạn biết bạn thiền, đó không phải thiền.
58:50 Ồ, bạn không hiểu, không. Bạn không thấy vẻ đẹp mọi thứ ấy. Bạn chỉ tiếp tục và tiếp tục.
58:59 Q:Tôi cố gắng tìm hiểu.
59:04 Q:Krishnaji, suy nghĩ là mảnh vụn... (không nghe được)
59:16 K:Tại sao bạn thiền? Bạn chưa hề đặt câu hỏi ấy. Cái bạn gọi là thiền, tại sao bạn làm? Phải chăng chúng được đem từ Ấn độ từ Tây tạng, Nhật bản và bạn thích đùa với nó?
59:37 Q:Khi nổi giận, ví dụ khi tôi nổi giận, hay tôi có vấn đề, tôi đang xung đột. Nếu tôi làm, chúng ta đồng ý không phải thiền nhưng chỉ ngồi im lặng để nhìn suy nghĩ.
59:53 K:Vâng, đó là chỉ khi bạn nổi giận xem xét nó, tìm hiểu nó, đó không phải thiền.
1:00:00 Q:Đó không phải thiền, nhưng có ích.
1:00:03 K:Vâng, vâng. Tôi đồng ý. Nhận thức bạn nổi giận tìm hiểu toàn bộ vấn đề giận, đó không phải thiền.
1:00:14 Q:Nhưng anh ta nói nó có ích, Krishnaji?
1:00:19 K:Điều bạn đang nói không phải thiền. Tôi nói khi bạn biết mình thiền, là không phải thiền. Nuốt viên thuốc và nhìn nó! (Cười)
1:00:41 Q:Yêu thương không thể kéo tôi khỏi lãnh vực suy nghĩ ư?
1:00:51 K:Thiền giúp tôi rời khỏi mình, khỏi suy nghĩ. Rồi đến rạp xi nê. (Cười)
1:00:59 Q:Yêu có thể? Yêu. Yêu thương giúp tôi chứ?

Q:Yêu thương có thể kéo hắn khỏi lãnh vực suy nghĩ?
1:01:17 K:Yêu thương có thể kéo hắn khỏi lĩnh vực suy nghĩ?
1:01:24 Bạn hiểu câu hỏi không? Yêu thương có thể sinh ra tự do, thoát lĩnh vực suy nghĩ? Hiểu không? Yêu thương có thể làm trí óc lìa hoạt động suy nghĩ? Bạn nghĩ sao? Đừng nhìn tôi. Bạn nghĩ sao?

Q:Chính suy nghĩ, không phải suy nghĩ trả lời câu hỏi sao?
1:02:13 K:Đó là câu hỏi rất hay.
1:02:20 Trí óc không ngừng hoạt động, ngủ, thức, mơ mộng ngồi im lặng, khi không kiểm soát, thình lình suy nghĩ đến. Vậy yêu thương có làm trí óc rời hoạt động suy nghĩ? Không! Bạn xem bạn đã làm gì? Bạn dùng yêu thương như phương tiện trốn suy nghĩ. Nhưng nếu bạn hiểu bản chất suy nghĩ - hãy theo dõi nhé và suy nghĩ cho nó vị trí đúng, bạn không cần chạy trốn suy nghĩ đã tự xếp nó vào vị trí đúng. Bạn hiểu không? Rồi yêu thương không còn là chạy, hay né, hay trốn suy nghĩ.
1:03:38 Q:Đó là thiền à?

K:Gì nào?
1:03:44 Q:Anh ấy hỏi, đó là thiền?
1:03:57 K:(Cười) Như đã nói, khi bạn biết bạn thiền - phải không?
1:04:09 ngồi có tư thế, thở, tụng đọc chú mọi thứ, khi có hoạt động đó, không phải thiền. Tôi sẽ nói tại sao, nếu bạn nghe. Mọi cái đó là hoạt động của ước muốn và suy nghĩ. Dĩ nhiên. Đạo sư đến - không biết sao họ làm, thật bất hạnh họ làm, đến và nói, 'Làm cái này và bạn sẽ có kinh nghiệm tuyệt vời về Thượng đế, hay về tỏ ngộ.' 'Bạn sẽ có kinh nghiệm lạ lùng'. Và anh ta đặt vài phương pháp, cách thức, tập luyện và chúng ta cả tin, không có đặc tính nghi ngờ để hỏi hắn, chúng ta nói, 'Tốt rồi Swami,' - hay Ngài hay gì gì bạn gọi và chúng ta tập luyện. Và trong khi tập luyện bạn có vài im lặng vài kinh nghiệm và đó làm bạn vui mừng. Bạn nói, 'Ít nhất tôi được gì đó'. Phải không? Và tôi nói đó là hoạt động của ước muốn, của suy nghĩ nó vẽ ra một hình ảnh về điều gì để kinh nghiệm. Và hình ảnh ấy có thể được kinh nghiệm chỉ nhờ luyện tập, tụng đọc chữ gì đó, đặc biệt chữ Phạn, âm thanh rất hay! Và vậy là bạn tụng đọc. Nhưng vẫn là hoạt động của suy nghĩ và ước muốn. Vậy, trừ khi bạn thấu hiểu nó, bản chất suy nghĩ là gì bản chất ước muốn là gì, tìm hiểu, cho nó vị trí đúng và suy nghĩ tự cho nó vị trí đúng, không thì bạn sẽ mãi đánh nhau với suy nghĩ, với mọi hình ảnh nó tạo ra. Rất đơn giản. Không à?
1:06:38 Q:Suy nghĩ chối bỏ yêu thương? Nó bao phủ hết, nếu không có suy nghĩ có yêu thương chứ?
1:06:52 K:Anh hỏi, khi có suy nghĩ có yêu thương không? Không! Nhưng nếu không có suy nghĩ có thể bị trạng thái quên.
1:07:14 Q:Phân tích tâm lý là một loại thiền?
1:07:20 K:(Cười) Càng lúc càng tệ! (Cười) Phân tâm học là một loại thiền? Bạn có biết phân tâm học là gì không? Tìm hiểu quá khứ. Phân tâm học, phân tích bạn, dù là bởi nhà chuyên môn nhà tâm lý trị liệu, tâm lý, phân tâm học theo Freud, Jung, Adler và vô số tên, hay bạn tìm hiểu mình, phân tích mình. Ai là người phân tích và hắn phân tích gì? Người phân tích không là vật phân tích? Vậy là hắn đùa với chính mình. Bạn không thấy hết. Nên phân tích, cả tâm lý liệu pháp của nhiều nhóm trị liệu đang diễn ra, nhiều loại tâm lý trị liệu, không phải thiền. Ơn trời! Hãy nghĩ những gì chúng ta hạ cấp thiền!
1:08:47 Q:Khởi đầu của tiến trình quan sát mà ngài nói mười hôm nay, đó cũng không là suy nghĩ sao?
1:08:58 K:Chị à, như đã giải thích các buổi nói chuyện trước chỉ có quan sát, không có người quan sát. Phải không? Bạn đồng ý không? Bạn biết ý nghĩa chứ? Vắng bóng cái tôi.

Q:Vào lúc... Vắng bóng quá khứ, chỉ quan sát không chữ nghĩa, không tên, không liên tưởng, không nhớ lại, chỉ quan sát.
1:09:37 Q:Trong cuốn 'Notebook', ngài nói về tiến trình.
1:09:43 K:Nhìn đi, không có tiến trình bạn thấy đó là cái tôi đang chỉ ra. Lúc có tiến trình để thiền tiến trình ấy là kết quả của suy nghĩ. Và suy nghĩ đã đặt ra tiến trình để đạt điều gì.
1:10:06 Các bạn không nghe!

Q:Ngài không hề quyết định bắt đầu thiền? Nói cách khác, ngài bắt đầu thiền thế nào?
1:10:17 Q:Chị ấy nói ngài không hề quyết định bắt đầu thiền sao?
1:10:20 K:Người nói có quyết định thiền không? Tôi đã trả lời câu hỏi. Các bạn... Chúng ta đã nói, khi bạn quyết định bắt đầu thiền, là không phải thiền. Khi bạn đặt mình vào tay kẻ khác người sẽ dạy bạn làm sao thiền, là không phải thiền. Khi bạn theo phương pháp, là không phải thiền. Khi bạn chấp nhận uy quyền ai đó nói 'Tôi biết, bạn không, tôi sẽ dạy bạn', là không phải thiền. Và v.v.., v.v..
1:11:24 Q:Có thể thấy như vậy - khi chúng ta đi dạo ngài không nghĩ về thiền, đột nhiên ngài thấy điều gì thật đẹp ngài có cảm giác muốn nhắm mắt lại và (không nghe được) hoàn toàn. Trí óc ở đó...

K:Đúng rồi, đúng rồi.
1:11:45 Chị nói khi bạn đi dạo trong rừng, im lặng không mang theo gánh nặng vấn đề, thình lình bạn có cảm giác, cảm nhận, và bạn đang nhìn, và suy nghĩ đến và nắm lấy rồi làm thành ký ức, và muốn thêm. Mọi cái đó không phải thiền.
1:12:12 Q:Chỉ quan sát, đó là yêu thương?
1:12:20 K:Thuần quan sát là yêu thương? Bạn thấy... Xem nào, bạn quan sát vậy chưa, thuần quan sát? Quan sát không có nhớ lại, không đặt tên không kết luận, chỉ quan sát.
1:12:52 Chúng ta trải qua gần một giờ mười lăm thảo luận thiền là gì, yêu thương là gì. Chúng ta chưa đến đâu hết.
1:13:11 Q:Chúng ta cố đến đâu sao? (Cười)
1:13:16 K:Không đâu.
1:13:19 Q:Krishnamurti, ngài muốn đối thoại. Ngài có thể nghe một tí?
1:13:27 K:Ồ, rất vui!
1:13:29 Q:Tôi muốn ngài cố gắng trả lời lại câu hỏi ngài đã gợi ra. Ngài hỏi yêu thương có thể là sản phẩm của suy nghĩ? Tôi nói yêu thương chỉ có thể là sản phẩm của suy nghĩ. Tôi hiểu ý ngài nói về suy nghĩ. Tôi biết ngài cảm thấy suy nghĩ bị qui định. Phải nói, tôi biết ngài định nghĩa suy nghĩ thế nào. Tôi nghĩ suy nghĩ có thể là gì khác. Không như cách ngài nhìn, vì vậy ngài...ngài dẹp sang bên. Có thể ngài không giữ quan điểm? Suy nghĩ có thể khác hơn qui định? Bởi nếu nó có thể khác hơn qui định suy nghĩ có thể dẫn đến loại suy nghĩ, nếu muốn "tâm" suy nghĩ, suy nghĩ trực giác, chữ gì tuỳ chọn, có thể, tôi tin...chỉ có thể dẫn đến yêu thương.
1:14:36 Q:Anh ấy nói anh thấy có suy nghĩ không bị qui định.
1:14:43 K:Anh bạn nói, cơ bản rằng có suy nghĩ không bị qui định. Có suy nghĩ, hay có suy tư không bị qui định. Tôi không biết gì về đó.
1:15:09 Q:Ngài chỉ nói suy nghĩ phải tìm ra vị trí riêng.

K:Suy nghĩ có vị trí riêng.
1:15:24 Không phải điều bạn nói, chị kia nói. (Cười) Có chăng suy nghĩ không bị qui định có chăng suy nghĩ không bị giới hạn? Có thể có, nhưng tôi không gọi là suy nghĩ. Phải không? Suy nghĩ, như thường biết, là tiến trình suy tư. Suy tư là chuyển động của ký ức chuyển động của kinh nghiệm, của kiến thức. Cả tiến trình ấy là suy nghĩ.
1:16:15 Q:Không chỉ vậy. Tôi không chỉ thấy nó như ngài mô tả.
1:16:22 K:Đúng.
1:16:23 Q:Tôi muốn hỏi ý ngài chữ trực giác là sao?
1:16:33 K:Trực giác có thể được ước muốn vẽ ra.
1:16:40 Q:Không chỉ vậy.

K:Bạn không thèm nghe.
1:16:45 Vậy không thể thảo luận. Khi bạn quá xác định quan điểm mình thì tôi e nó thành rào cản. Bạn không tìm hiểu người khác. Tôi được phép chấm dứt đối thoại kỳ cục này không?
1:17:07 Q:Vâng.

Q:Vâng ạ.
1:17:10 K:Chúng ta bắt đầu hỏi: quan hệ giữa suy nghĩ với thiền và với yêu thương là gì? Phải không? Chúng ta tìm hiểu trí óc mình có, hay là kết quả của giác quan, cảm xúc, vặn vẹo, lành mạnh, vô lý ảo tưởng, v.v.., tình cảm, phán đoán đánh giá, ký ức, tổn thương lo âu, mọi thứ, đều nằm dưới ô dù của suy nghĩ. Suy nghĩ là tác nhân trung tâm. Và suy nghĩ là kết quả của kiến thức và kiến thức luôn giới hạn vì vậy đi cùng kiến thức là dốt nát, suy nghĩ là từng mảnh, vỡ vụn, giới hạn. Và khi suy nghĩ nói, 'Tôi phải thiền, phải tìm sự thật tôi phải đạt được tỏ ngộ', suy nghĩ đùa với chính nó. Hiển nhiên. Vậy thiền không liên quan gì với suy nghĩ. Khi bạn ngồi và chủ ý thiền, nó có thể dễ chịu có thể cho bạn thư giãn bạn có thể có kinh nghiệm vui thú, nhưng mọi cái đó hành động chủ ý bởi suy nghĩ và ước muốn để đạt kết quả. Vì vậy không phải thiền.
1:19:35 Và liên quan gì giữa suy nghĩ và yêu thương? Điều mà chị kia hỏi. Yêu thương - việc này hơi khó - yêu thương là lìa suy nghĩ. Yêu thương không là sản phẩm của suy nghĩ. Nếu là, nó vẫn là thành phần của ước muốn, dĩ nhiên. Nên yêu thương độc lập, lìa mọi hoạt động và cãi cọ, không thành thật, muốn, cảm giác, tình dục. Đó không phải yêu thương. Nơi có yêu thương, 'tôi' không có. Dĩ nhiên. 'Tôi', bản ngã, với mọi kiêu ngạo, tự cao, hung hăng khiêm tốn, muốn khiêm tốn, mọi cái đó là bản ngã. Nó liên quan gì với yêu thương? Bạn hiểu không?
1:21:12 Vậy yêu thương vượt khỏi suy nghĩ. Rồi liên quan gì giữa thiền định và yêu thương? Khi bạn chủ ý, có mục tiêu chủ động tham dự vào cái gọi là thiền, thiền đưa đến ảo tưởng, và ảo tưởng không liên quan gì với yêu thương.
1:21:53 Nhưng có thiền định, nếu bạn quan tâm, tức là không chủ ý, nó không liên quan gì với ước muốn. Có thiền định phải là hoàn toàn không muốn hoàn toàn lìa suy nghĩ. Và để tìm thiền ấy - tôi không đưa nó như phần thưởng nếu bạn quan tâm nó bạn phải tìm hiểu vấn đề ước muốn cho nó vị trí đúng, xem ước muốn có vị trí nào và cả suy nghĩ cũng phải tìm vị trí riêng và ở đó. Rồi thiền trở thành việc hoàn toàn khác với bạn đang làm.
1:22:58 Nghĩa là, bạn phải tìm ra thực tại và sự thật là gì. Thực tại cũng là ảo tưởng - hiểu không? Thực tại của núi non kia, đồi, hang động đồng cỏ, sông, đó là thực tại, bạn có thể thấy. Và cũng thực tại là mọi ảo tưởng như quốc gia, như niềm tin, giáo điều, lễ lạy, đấng cứu rỗi, Krishna, mọi thứ, là ảo tưởng. Chúng có thể hiện hữu - có thể - nhưng cái chúng ta làm ra là ảo tưởng. Đó là thực tại. Đến nhà thờ, đền chùa, thánh đường, đó là thực tại. Đó đều là sản phẩm của suy nghĩ. Phải không? Dĩ nhiên. Vậy thực tại phải được hiểu, thấy. Thực tại - mọi thứ suy nghĩ tạo ra, bom nguyên tử. Nguyên tử có trước khi suy nghĩ tìm ra và chế tạo bom. Suy nghĩ không tạo ra thiên nhiên, mà dùng thiên nhiên. Chiếc ghế bạn ngồi được suy nghĩ làm ra từ gỗ. Và sự thật không liên quan gì với thực tại. Tìm ra đó là thiền định. Bắt đầu xây dựng quan hệ đúng với con người, không mãi đánh nhau giữa giới tính, giữa con người, giết hại nhau khủng bố nhau, phá hoại trái đất và v.v.., v.v.. Nếu chúng ta dừng lại, điều tốt của thiền bạn là gì?
1:25:33 Trước hết bạn phải tốt. Bởi bạn tốt bạn tạo ra xã hội tốt đẹp. Và nếu bên trong bạn không tốt - tốt - tôi dùng chữ xác định bởi không phải tốt,'Hãy là bé ngoan', tôi không nói thế. Chúng ta sẽ tìm hiểu ngày mai, hay mốt. Nhưng nếu không tốt bên trong, bạn không thể tạo ra xã hội tốt. Và không tốt, bạn có thể thiền đến ngày tận thế, đến Ấn đến Tây tạng, viếng nhiều tu viện, và gặp nhiều đạo sư họ nói này, chối bỏ nọ, bạn biết, đùa nếu nó vui bạn nhưng đừng tự gạt nói 'Đó là thiền, tôi đã thiền định'. Phải không? Vậy nếu bạn không có yêu thương trong tim, thiền sẽ là phá hoại.