Krishnamurti - Trong im lặng toàn thể trí óc chợt nhận ra vĩnh cửu

Krishnamurti Subtitles

SA79T7 - Trong im lặng toàn thể trí óc chợt nhận ra vĩnh cửu
Buổi nói chuyện thứ bảy
Saanen ,Thuỵ sĩ
22 tháng Bảy 1979

0:46	Tôi nghĩ đây là buổi nói cuối. Từ thứ Tư chúng ta sẽ thảo luận suốt 5 ngày. Tại sao bạn đều ngồi im lặng?
1:12	Không biết bạn có để ý, trí óc rất hiếm khi thật im lặng lặng yên, không có vấn đề, hay dẹp hết vấn đề sang bên một lát, và có một trí óc tự do, trí óc không lộn xộn trí óc không vươn dài ra, không tìm kiếm gì; mà tuyệt đối im lặng, lặng yên, và có thể quan sát không chỉ việc xảy ra trên thế giới mà cả việc xảy ra thế giới bên trong, thế giới của cuộc sống riêng quan điểm, khổ nhọc riêng - chỉ quan sát. Không biết có khi nào bạn làm việc ấy. Hay, chúng ta luôn tìm, kiếm, yêu cầu, phân tích, đòi hỏi cố gắng thoả mãn, cố chạy theo ai đó, lý tưởng nào, v.v.. hay nổ lực tạo quan hệ tốt với người khác? Không biết tại sao có đấu có tranh và tìm kiếm bất tận. Bạn đến Ấn độ, tôi không biết tại sao, tìm kiếm điều kỳ đặc sẽ xảy ra khi bạn đến xứ đó, theo ai đó bảo bạn nhảy nhót, ca hát, hay làm gì bạn muốn. (Cười) Và có những người cố ép bạn thiền định theo mốt nào đó chấp nhận uy quyền, lễ lạy, la hét khi bạn thích, v.v.. Tại sao làm mọi cái đó? Cơn khát không dứt là gì? Chúng ta tìm kiếm gì? Nếu có thể đi sâu một chút cố tìm cho chính mình chúng ta khao khát gì tìm, kiếm, cố thoả mãn, cố trở nên gì đó.
5:01	Để qua bên niềm tin tôn giáo và giáo lý và lễ lạy mà người khá thông minh dẹp hết chúng sang bên và không đi Tây tạng hay Nhật hay cố hành Thiền Phật giáo bạn biết mọi việc ấy, chỉ giữ yên lặng nơi nhà riêng, hay đi bộ một mình bạn có thể hỏi tại sao có cơn khát dai dẳng ấy? Có thể đi sâu một chút chứ? Bởi chúng ta đã nói hầu như mọi việc trong 6 buổi qua. Chúng ta nói về sợ hãi, cùng suy tư; chúng ta nói về đau khổ thú vui; và cũng nói về thông minh, yêu mến và tình thương. Như đã nói, không có thông minh đã tìm hiểu kỹ, thì không thể có yêu thương hay tình thương. Chúng đi chung nhau. Không phải thông minh của sách vở và mưu mẹo của suy nghĩ cũng không phải thông minh của trí óc khéo léo mà là thông minh nhận thức trực tiếp cái gì không thực và cái gì sai, cái gì nguy hiểm và bỏ nó ngay, đặc tính trí óc như thế là thông minh. Và nếu có thể tìm hiểu nó sáng nay chứ không chỉ coi chúng ta tìm kiếm, khao khát gì. Và có lẽ trong khi tìm hiểu cho chính mình đâu là đặc tính trí óc - trí óc là toàn thể giác quan, phản ứng cảm xúc và khả năng suy tư trong sáng mọi cái đó là trí óc, nền tảng của suy nghĩ. Và có lẽ chúng ta sẽ cùng thảo luận bản chất của thiền định và xem có chăng trong đời sống, sống hàng ngày không chỉ hoạt động và sở hữu vật chất, tiền, tình dục cảm giác, mà vượt lên mọi cái đó, có chăng điều gì thực sự thánh thiện, không do suy nghĩ làm, không phải hình ảnh suy nghĩ tạo ra nhiều kiểu, nhiều thánh đường đền thờ, v.v.., mà thực tế, cho chính mình, tìm xem có lẽ qua thiền định, thoát mọi ảo tưởng và lừa gạt và suy nghĩ thành thực, có chăng gì đó thực sự thánh thiện, là vận hành của thiền định.
9:58	Vậy trước hết hãy tìm hiểu, nếu có thể cùng suy tư, chúng ta khao khát cái gì? Đa số chúng ta có nhiều kiểu và nhiều thứ kinh nghiệm không chỉ kinh nghiệm giác quan mà việc liên quan sinh ra nhiều vận hành lãng mạn, cảm giác, cảm tình mà cả những kinh nghiệm khá tầm thường bạn có và có lẽ mọi kinh nghiệm đều khá tầm thường. Và khi bắt đầu tìm hiểu xem chúng ta tìm gì, muốn gì ước ao gì, là bề ngoài, chỉ cảm giác...hay điều gì mà dục vọng tìm kiếm, nó dĩ nhiên phải là bề ngoài? Và có thể, khi cùng suy tư chúng ta đi từ ngoài vào tìm tòi sâu hơn, rộng hơn? Phải không? Tức là, chúng ta, bạn và người nói, cùng suy tư có phải mọi khát khao chỉ là đòi hỏi bề ngoài, cảm giác hay ước vọng, tìm kiếm, khát khao điều gì vượt xa mọi cái đó? Bạn hiểu câu hỏi không?
13:12	Làm sao bạn tìm hiểu nó? Khi đặt câu hỏi này, xem coi tìm kiếm bạn ước vọng bạn chỉ là bề ngoài, như muốn thêm tiền bạc quan hệ tốt hơn, cố thoả mãn, cố trở nên hạnh phúc bạn biết, cạn cợt, bề ngoài làm sao bạn tìm hiểu nó? Qua phân tích? Phân tích cũng là vận hành của suy nghĩ, nhìn lại. Và với phân tích, suy nghĩ khi xem xét chính nó với biến cố, kinh nghiệm, xem xét, nó vẫn giới hạn bởi suy nghĩ giới hạn. Đó rõ rồi. Nhưng đó là dụng cụ duy nhất chúng ta có, và vậy cứ lặp lại cứ dùng khí cụ ấy, biết rằng nó giới hạn và biết nó không thể giải quyết vấn đề, hay có khả năng tìm hiểu thật sâu, nhưng cứ tiếp tục làm vậy. Phải không? Chúng ta không hề thấy, tôi nghĩ, rằng khí cụ này quá cùn quá cũ, không thể giải quyết vấn đề và nên bỏ sang bên. Có vẻ chúng ta không thể làm thế - tại sao? Cùng tìm hiểu với tôi. Bạn hiểu câu hỏi không?
15:28	Suy nghĩ đã tạo ra thế giới kỹ thuật. Phải không? Suy nghĩ tạo ra mọi phân chia trên thế giới. Suy nghĩ không chỉ tạo ra phân chia quốc gia, mà cả phân chia tôn giáo, phân chia ý hệ, mọi hình thức phân chia con người tuy họ nghĩ họ yêu thương nhau nhiều lắm, vẫn có phân chia, và suy nghĩ chịu trách nhiệm việc ấy, hiển nhiên. Chúng ta chấp nhận vậy? - rằng suy nghĩ khi hành động dĩ nhiên giới hạn, kết quả của quá khứ đương nhiên phải sinh ra phân chia và giới hạn. Suy nghĩ không hề thấy toàn thể. Phải không?
16:42	Giờ có thể hỏi: hoạt động bề ngoài như thế hay suy nghĩ với giới hạn có thể tìm hiểu sâu hơn? Bạn theo kịp lời tôi không? Chúng ta hiểu nhau chứ? Có thể tiếp tục? Nào, không phải lời giải thích không phải chúng ta hiểu rõ lời lẽ, mà cùng nhau tìm cho chính mình gì là gốc của dục vọng khao khát kia tìm, kiếm, bạn biết đó là vận hành bất tận trong và ngoài. Đó hiển nhiên, phải không?
17:59	Quan sát - quan sát - là khí cụ của suy nghĩ? Kịp không? Hãy đi sâu một chút với tôi. Quan sát: đó dính với vận hành suy nghĩ? Bạn có thể quan sát, rồi kết luận, tưởng, làm qua quan sát ấy. Tạo ra hoạt động qua quan sát ấy là vận hành của suy nghĩ. Đó là việc chúng ta thường làm. Tôi nhìn màu sắc kia, bạn nhìn màu sắc kia, có quan sát, rồi thích hoặc không, định kiến, tất cả là vận hành suy nghĩ. Phải không? Bạn có thể quan sát mà không vận hành suy nghĩ? Đó đòi hỏi loại kỷ luật gì ư? Bạn hiểu không? Kỷ luật, gốc nó, là học hỏi. Học, không phải tuân theo, bắt chước không làm trí mờ đục, lối mòn - mọi thứ, chỉ học. Giờ bạn có thể nhận ra rằng hoạt động quan sát mà không có suy nghĩ tạo hình ảnh từ quan sát ấy và hành động theo hình ảnh ấy. Phải không? Bạn có thể chỉ quan sát? Tức là học hỏi, quan sát và học hỏi hay nhận thức vận hành của suy nghĩ xen vào quan sát ấy? Học hỏi về nó. Tức là kỷ luật thực - học hỏi. Không biết bạn có hiểu không. Chúng ta theo kịp nhau không? Chúng ta có làm trong khi nói, hay bạn sẽ suy nghĩ lại? Hãy cùng làm, cùng suy tư.
21:04	Vậy chúng ta nói: khi có quan sát, ví dụ, khát vọng mình khao khát việc gì, bạn có thể quan sát mà không nguyên do nguyên do là quá khứ, nó có thể là dục vọng, kết luận của suy nghĩ - không có quá khứ xen vào quan sát ấy? Bạn có thể làm? Đó là học hỏi. Toàn thể vận hành: quan sát, suy nghĩ xen vào hậu quả và tác động của cả vận hành ấy là gì, chỉ quan sát. Bạn muốn học hỏi. Thông thường, học là tích luỹ kiến thức. Phải không? Trường học, cao đẳng, đại học hay học về quan hệ, v.v.., học. Tích luỹ kiến thức rồi hành động. Phải không? Mục đính của học là tích luỹ kiến thức và từ đó hành động khéo hay vụng, tuỳ theo. Hay hành động rồi học, tức là từ hành động tích luỹ kiến thức. Bạn hiểu không? Bạn theo kịp không? Vậy hành động luôn dựa trên tích luỹ kiến thức. Phải không? Hành động và học từ hành động, và tích luỹ. Tích luỹ kiến thức và hành động. Phải không? Vậy hành động luôn dựa trên quá khứ hay quá khứ vẽ ra tương lai, và hành đông theo tương lai. Nó cùng vận hành, bị sửa đổi nhưng cũng cùng vận hành. Phải không? Không biết bạn theo kịp không. Bạn đang làm chứ?
24:26	Trời nóng!
24:37	Chúng ta nói việc hoàn toàn khác. Bạn hiểu không? Tích luỹ kiến thức rồi hành động. Tích luỹ kiến thức và vẽ ra từ kiến thức ấy tương lai và hành động theo tương lai. Vậy hành động dĩ nhiên là kết quả của quá khứ hay tương lai là hành động dựa trên thời gian - hôm qua, hôm nay và ngày mai. Hôm qua gặp hiện tại là hôm nay, nó canh cải và tiếp tục. Phải không? Hành động chúng ta dựa trên đó. Nên rõ ràng hành động luôn bất toàn. Bởi trong đó có hối hận cảm giác chán nản, dĩ nhiên nó không bao giờ trọn vẹn. Phải không?
25:46	Giờ chúng ta nói việc khác, việc hoàn toàn khác là quan sát trong đó quá khứ hay tương lai không hiện diện. Chỉ quan sát. Như nhà khoa học giỏi bạn quan sát qua kính hiển vi quan sát điều đang xảy ra. Phải không? Khi anh ta quan sát điều đang xảy ra vật anh quan sát trải qua thay đổi, trải qua chuyển động. Phải không? Lắng nghe nhé! Có thể quan sát khát vọng, tìm tòi, thôi thúc, năng lực mạnh mẽ đang đòi hỏi, chỉ quan sát mà không có vận hành của quá khứ? Bạn hiểu không? Bạn theo kịp hết chứ? Không phải quá trí óc đâu. Chỉ hợp lý, chỉ hợp lẽ, và vì vậy khá tỉnh táo. Tỉnh táo, tức là khoẻ mạnh. Vậy bạn có thể làm? Quan sát khát vọng, chúng ta muốn gì từ cuộc đời, chúng ta tìm kiếm, săn đuổi gì - đa số là vậy, ngược lại bạn không ở đây. Tức là - hãy tìm hiểu thêm chút - bạn đọc sách, triết học tâm lý, tiến sỹ này nọ, hay sách gọi là tôn giáo. Trong đó họ luôn nói rằng có điều gì vượt xa ngoài lĩnh vực tâm lý thông thường - hiểu không? xa, điều gì xa hơn, sâu hơn và hơn nữa. Và sau khi đã đọc nó bạn nói, 'Có lẽ có, tôi sẽ theo đó'. Và rồi bạn bị dính kẹt bởi thầy tu, bởi đạo sư bởi mốt mới nhất, v.v.., cho đến khi bạn tìm ra điều gì thoả mãn - phải không? - nó cho bạn... Bạn nói 'tôi hoàn toàn hạnh phúc, tôi không tìm kiếm nữa'. Đó có thể là ảo tưởng. Và đa số người thích sống trong ảo tưởng. Và mọi tìm tòi, đòi hỏi, khát khao chưa được giải quyết
29:48	hay tạo ra xã hội tốt - hiểu không? - xã hội tốt xã hội dựa trên an bình, không có bạo lực, không có mỗi người cố thoả mãn tham vọng riêng, mọi thứ bạo lực. Mục đích tìm hiểu mọi việc này là để tạo ra xã hội tốt trong đó con người có thể sống hạnh phúc không sợ hãi không xung đột, không tranh đấu, tranh giành mọi thứ bạo lực, v.v.., bởi đó là ý định của tìm tòi, bởi xã hội được xây dựng từ quan hệ mọi người. Nếu quan hệ không đúng, chính xác, thực tế thì chúng ta tạo ra xã hội như hiện giờ, là việc đang xảy ra trên thế giới. Phải không?
31:23	Vậy tìm hiểu nó: tức là, tại sao con người phân chia bạn tìm kiếm việc này, người kia tìm việc nọ hoàn toàn khác, mỗi người yêu cầu việc khác nhau. Phải không? Và vì vậy luôn có vận hành vị ngã. Và xã hội chúng ta tạo ra dựa trên vấn đề vị ngã tham vọng vị ngã, thoả mãn và kỷ luật vị ngã nó nói, 'Tôi phải', tức sinh ra bạo lực. Chúng ta tìm hiểu mọi việc chúng ta có ấy, và cũng tìm hiểu trí óc - trí óc bạn - trí óc - hiểu không? Khi dùng chữ 'trí óc', nó không của bạn, hay tôi - trí óc. Bởi trí óc bạn y như trí óc hàng ngàn hay triệu người khác. Phải không? Đấu tranh, tranh giành, đòi hỏi, đi theo, chấp nhận vâng lời, lý tưởng hóa, thuộc về tôn giáo nào, đau khổ đau đớn, lo âu, trí óc bạn là đó và người khác cũng vậy. Phải không? Nên trí óc bạn không của bạn. Nó là trí óc. Không biết bạn có thấy vậy. Bạn có thể không thấy vậy bởi tự hào, cảm giác quan trọng cá nhân có thể ngăn cản quan sát ấy, nó thực tế. Phải không? Không rõ bạn có thấy. Đó tại sao, cho đến khi chúng ta thực hiểu rằng con người chúng ta giống nhau về tâm lý con người khắp thế giới vẫn quá bất hạnh. Họ cầu nguyện, nhưng cầu nguyện không giải đáp vấn đề. Họ vẫn bất hạnh, vẫn đấu đá, vẫn thất vọng. Đó là trí óc chung. Và vậy khi chúng ta tìm hiểu tìm hiểu con người, không phải tôi và bạn. Chúng ta là con người. Không biết bạn có thấy vậy.
34:48	Và khi tìm hiểu, bạn có thể quan sát thế giới bên ngoài phân chia, v.v.., khủng bố nguy hiểm, chính trị gia với tội ác của họ có thể quan sát hết, chỉ quan sát, không rút ra kết luận? Nếu chúng ta quan sát việc xảy ra ngoài kia, và cũng quan sát việc xảy ra bên trong, thì hành động không phải của tôi hay bạn. Không biết bạn theo kịp không. Bởi chúng ta cùng nhau hành động - hiểu không? bởi chúng ta cùng quan sát một việc.
36:13	Giờ hỏi chúng ta tìm kiếm gì? Bạn hiểu không? Nếu tự hỏi mình bạn tìm kiếm gì, là tiền bạc là an toàn, là thoát khỏi sợ hãi để bạn có thể có thú vui triền miên, cái bạn tìm là thoát gánh nặng đau khổ - không chỉ của bạn, mà là gánh nặng đau khổ cả thế gian. Hay bạn tìm kiếm - bỏ qua hết vô lý tôn giáo hay bạn tìm kiếm điều gì phi thời gian điều mà suy nghĩ không chạm đến được? Bạn hiểu không? Điều gì khởi nguồn nguyên sơ, cái tuyệt đối không thể hư hoại? Vậy tìm cho chính bạn như con người, như toàn thể nhân loại trên thế giới bạn ước vọng, khao khát, tìm kiếm gì.
38:21	Nếu bạn muốn kinh nghiệm bởi bạn đã có kinh nghiệm cảm giác kinh nghiệm tình dục, nhiều loại kinh nghiệm, và bạn nói 'Đủ rồi, tôi đã có hết kia nhưng tôi muốn cái khác' kịp không? Thêm nữa. Bạn tìm kiếm gì? Vài kinh nghiệm sẽ cho bạn thích thú lớn lao thấu hiểu lớn lao, tỏ ngộ, thay đổi. Làm sao bạn tìm?
39:35	Trước hết để tìm bạn phải thoát mọi ảo tưởng. Phải không? Nghĩa là hết sức thành thực để trí óc không tự lừa nó. Phải không? Không tự lừa bạn phải thấu hiểu toàn bộ bản chất dục vọng. Phải không? Bởi chính dục vọng tạo ra ảo tưởng qua dục vọng bạn muốn thoả mãn, bạn hy vọng thêm điều gì. Vậy trừ khi bạn thấu hiểu hết bản chất và cấu trúc dục vọng, dĩ nhiên nó sinh ảo tưởng. Và chúng ta đã tìm hiểu dục vọng. Vậy trí óc bạn, đã thấu hiểu hoạt động của dục vọng biết nó giá trị tương đối và vậy có tự do quan sát? Tức là bạn quan sát mà không có ảo tưởng. Dân tộc chủ nghĩa là ảo tưởng. Phải không? Dĩ nhiên. Đó quá dễ. Ảo tưởng là suy nghĩ sinh ra - phải không? bạn có nhận ra ảo tưởng? Ồ, xem nào. Và khi trí óc thoát mọi ảo tưởng và vậy tuyệt đối không đạo đức giả, sáng suốt, chân thành rồi chúng ta có thể bắt đầu tìm hiểu: tìm hiểu gì đó, hỏi có chăng hiện hữu phi thời - hiểu không? - sự thật phi thời. Tức là, đó là nơi thiền định hiện diện. Phải không? Bạn theo kip hết không?
42:59	Có ai thiền định không? Có lẽ không, hay có thể có thiền siêu vượt, thiền Tây tạng thiền Hinđu, thiền Phật giáo, thiền Zen. Có lẽ bạn chơi với mọi cái đó - nghiêm túc hay cợt đùa. Mọi cái đó, bạn có thể hiểu và người nói đã thảo luận vấn đề ấy với các học giả của rất nhiều ngành, và quan điểm của họ là suy nghĩ phải được kiểm soát, bạn phải có kỷ luật phải làm chủ cảm xúc với việc gì khác hơn 'hiện là' qua nhận thức, qua kiểm soát qua tỉnh táo thường xuyên - bạn biết hết, phải không? Và trì thần chú, khẩu hiệu: có thể tụng 'amen' hay 'coca-cola' hay gì bạn thích (cười) - không, đừng cười, chúng như nhau. Vậy chúng ta nói là: thiền đã chấp nhận là mọi cái này.
45:04	Giờ nếu bạn muốn tìm ra thiền là gì không chỉ chấp nhận ai khác nói nếu bạn muốn tìm ra, việc hiển nhiên là cần thiết. Phải không có uy quyền, bởi rồi bạn sẽ lệ thuộc nó. Phải không? Hiển nhiên. Vì vậy bạn tranh đấu, bạn bắt chước, tuân theo. Và bạn phải thấu hiểu bản chất của kiểm soát. Ai là người kiểm soát? Hiểu không? Bạn hiểu không? Không rõ bạn hiểu hết không. Không à? Bạn thích chúng chứ? Bởi đó là đời bạn, không phải tôi. Chúng ta nói về cuộc sống bạn hàng ngày - cái gì trong đó xem bạn có thể thoát hết rối loạn, lộn xộn và khổ đau. Và đây tìm hiểu, bạn tìm hiểu, không phải tôi tìm và bạn chấp nhận; chúng ta cùng tìm hiểu, chúng ta cùng hành trình.
47:09	Vậy trước hết, như đã nói, không uy quyền tức là ngừng làm người cũ kỹ. Bạn hiểu không? Chúng ta là người cũ kỹ, bởi cũ kỹ là truyền thống. Chúng ta không hề nói, 'Này, tôi dẹp hết rồi, để tôi nhìn.'
47:48	Vấn đề kế là, kiểm soát: từ nhỏ chúng ta bị rèn luyện dạy dỗ kiểm soát, loại trừ, hay cực điểm kia cái đang xảy ra - hãy làm gì bạn thích, làm việc bạn đi! Là đối cực của cái kia. Vậy bạn phải thấu hiểu cả vận hành kiểm soát. Có chăng lối sống - xin lắng nghe có chăng lối sống không có kiểu kiểm soát nào? Vậy không nghĩa là làm gì bạn thích cả buông thả hay cái kia, chìm đắm. Có chăng lối sống - hãy tìm hiểu, có thể nó là điều gì mới với bạn - trong bạn không có bóng dáng kiểm soát? Vậy để tìm ra nó bạn phải hỏi: ai là người kiểm soát? Phải không? Chúng ta tìm hiểu thiền định là gì bởi có lẽ nếu bạn thấu hiểu bản chất của thiền định không phải nghĩa chữ, nghĩa chữ thì quá đơn giản trầm tư, suy tư, tìm hiểu, v.v.. nhưng ngoài chữ nghĩa, tìm xem thiền định là gì. Có thể, khi tìm hiểu, sẽ giải quyết, tạo ra cuộc sống thật lành mạnh, vô cùng hợp lý và có thể tìm ra điều gì đó vô danh, phi thời gian. Chúng ta đến đó.
50:21	Vậy người kiểm soát nói, 'tôi phải kiểm soát cảm xúc,' hay 'tôi phải để cảm xúc tuôn chảy', v.v.. ai là thực thể nói, 'tôi phải kiểm soát'? Hiểu không? Kiểm soát và vật bị kiểm soát. Người kiểm soát và vật bị kiểm soát. Vậy là có phân chia. Ai là người kiểm soát? Nó không là vận hành của suy nghĩ ư? Suy nghĩ nói - hãy theo dõi - suy nghĩ nói 'tôi đã kinh nghiệm rồi, tôi học rồi' v.v.., tức là quá khứ, vậy quá khứ là người kiểm soát. Phải không? Và việc đang xảy ra phải bị kiểm soát bởi người kiểm soát. Phải không? Hiểu không? Bạn theo kịp chứ? Hay bạn vừa đi ngủ? (Cười)
51:37	Questioner: Theo kịp. Krishnamurti: Thực sự làm nhé.
51:41	Tôi không nói vì lợi lộc. Phải không? Tôi đã nói 52 năm - 'đủ' cho tôi rồi. Tôi không thích nói. Nhưng tôi thích tìm xem bạn có thể cùng khám phá một điều để đời bạn hoàn toàn khác hẳn, thay đổi để bạn không có vấn đề không phức tạp, không đấu tranh, tham vọng, v.v.. Đó là lý do người nói nói, chứ không vì thoả thích riêng không vì thụ hưởng hay thoả mãn riêng - thảy đều vô nghĩa.
52:35	Vậy người kiểm soát là kết quả của suy nghĩ suy nghĩ dựa trên kiến thức, là quá khứ. Và suy nghĩ nói, 'tôi phải kiểm soát việc xảy ra ' - phải không? Thực tế. Thực tế là đang, ví dụ, ganh tị hay ganh ghét, bạn đều biết. Và suy nghĩ nói, 'tôi phải kiểm soát.' 'Tôi phải phân tích. Tôi phải loại bỏ, hay hoàn thành nó'. Vậy có phân chia - phải không? - phân chia do suy nghĩ. Theo kịp không? Vậy trong đó có lừa dối. Phải không? Lừa dối nằm trong ý niệm rằng người kiểm soát khác với vật bị kiểm soát. Cả hai do suy nghĩ tạo ra. Phải không? Vậy người kiểm soát là vật bị kiểm soát. Không rõ bạn có thấy vậy. Phải không? Vậy nếu bạn thực sự hiểu nó hãy tìm hiểu nghiêm túc cho chính bạn, bạn sẽ thấy rằng người kiểm soát là không cần, chỉ cần quan sát. Bạn hiểu không? Khi bạn quan sát, không có người hay vật quan sát, chỉ quan sát. Quan sát ghen tị, ví dụ, ghen tị quan sát nó, không đặt tên, không chối bỏ hay chấp nhận nó chỉ quan sát, cảm giác, phản ứng ấy, nó khởi lên được gọi là ghen tị, và nhìn nó không lời. Bạn theo kịp hết không?
55:08	Rồi khi không lời bởi lời thay cho quá khứ - theo kịp hết chứ? và khi dùng chữ 'ghen tị' nó làm quá khứ mạnh lên. Phải không? Vậy có thể sống mà không cảm giác kiểm soát. Tôi nói không phải lý thuyết mà là thực tế. Người nói nói việc hắn làm không phải đặt ra, rằng có đời sống không có cảm giác kiểm soát, nên không có cảm giác xung đột, phân chia. Nó chỉ có mặt khi chỉ có thuần quan sát. Hiểu không? Làm đi và bạn sẽ thấy. Làm đi! Thử đi nào.
56:36	Khi không có xung đột gì hết điều gì xảy ra trong trí óc? Bạn hiểu không? Xung đột hàm ý chuyển động. Phải không? Chuyển động là thời gian. Phải không? Thời gian là từ đây đến kia, cả vật lý và tâm lý. Tức là, chuyển động từ trung tâm này đến trung tâm khác hay chuyển động từ bề mặt này đến bề mặt kia - kịp không? Có chuyển động luôn luôn trong mỗi chúng ta. Giờ nếu bạn quan sát chuyển động ấy thật kỹ và khi quan sát điều gì xảy ra trong trí óc? Bạn theo kịp cả chứ?
57:53	Trước hết, bạn hiểu, không uy quyền, bản chất suy nghĩ suy nghĩ giới hạn, và kiến thức lưu trong não như ký ức và ký ức ấy hoạt động khi suy nghĩ hoạt động. Vậy kiến thức luôn là thành phần ngu dốt. Phải không? Chúng ta đã tìm hiểu. Vậy điều gì xảy ra trong trí óc? Bạn hiểu không? Trí óc như chúng ta đã tìm hiểu nó chỉ là khả năng suy nghĩ trong sáng, khách quan, vô tư, và những việc suy nghĩ tạo ra, về kỹ thuật, v.v.., trên thế giới và suy nghĩ cũng tạo ra những vấn đề bên trong. Phải không? Khi bạn quan sát mọi cái đó, trí óc có khả năng hành động không từ suy nghĩ mà từ thuần quan sát. Bạn hiểu không? Không rõ bạn có hiểu hết không! Nào, mọi cái đó hợp lý, không thuộc giáo phái không phải triết lý phương Đông - không gì hết. Dù người nói được sinh ra ở xứ gọi là Ấn độ hắn không phải người Ấn. Hắn có giấy thông hành, vậy thôi. Vậy hắn không dính vào vô lý tưởng tượng ngoại lai, hay triết lý lạ lùng. Chúng ta chỉ xem xét việc đang xảy ra. Và để xem xét việc đang xảy ra bạn phải nhìn mà không có đáp ứng của quá khứ định hình nó. Từ thuần quan sát có hành động. Đó là thông minh. Và đó cũng là cái diệu kỳ gọi là yêu mến và tình thương.
1:00:46	Vậy trí óc có đặc tính thông minh và dĩ nhiên đi cùng thông minh ấy là tình thương, yêu thương. Yêu thương không phải tình dục, lạy trời, quét hết chúng... Yêu thương khác với cảm giác, hoàn toàn không liên quan với đòi hỏi và thoả mãn và v.v..
1:01:23	Vậy trí óc giờ có đặc tính ấy, bình an ấy. Nó như tảng đá giữa dòng nước giữa dòng sông, không lay động. Mọi thứ... Theo kịp không? Trí óc ấy, bởi nó thấu hiểu mối quan hệ lẫn nhau chúng ta đã tìm hiểu - quan hệ không dựa trên hình ảnh hiểu không? - bạn có hình ảnh về tôi và tôi có hình ảnh về cô ấy, và quan hệ là vậy, hình ảnh với hình ảnh. Bạn biết cả, phải không? Và vậy là không có quan hệ thực. Có thể có quan hệ sờ chạm, thuộc giác quan nhưng không phải quan hệ thực sâu thẳm với ai khác. Nếu không có quan hệ sâu thẳm tất có xung đột và từ xung đột ấy chúng ta tạo ra xã hội hết sức vô đạo đức, bạo lực, giết chóc. Vậy giờ trí óc có đặc tính rất bình an. Và bình an ấy là im lặng. Phải không? Bạn theo kịp hết không? Bạn có tìm hiểu chứ? Hiểu không? Tuyệt đối sáng suốt, minh mẫn mới có thể xem xét vấn đề nào. Minh mẫn ấy là bình an. Bạn hiểu không? Chỉ trí óc rối loạn, mâu thuẫn, vỡ vụn mới bất an, loạn thần kinh, tìm kiếm, cố gắng, tranh đua. Vậy chúng ta đến chỗ trí óc thật sáng suốt và vì vậy hoàn toàn bất động. Bạn hiểu không? Bất động không nghĩa như quả núi, mà bất động trong nghĩa hoàn toàn... không có vấn đề, không - kịp không? tất cả, vì vậy nó cực kỳ bình an và uyển chuyển. Phải không?
1:04:52	Giờ: trí óc như thế là im lặng. Và bạn cần trí óc tuyệt đối im lặng tuyệt đối, không phải tương đối - có im lặng khi bạn đi vào rừng ban chiều, im lặng bao la chim chóc đã đi ngủ hết, gió, thì thầm của lá đã dừng, im lặng bao la, im lặng bên ngoài. Và mọi người quan sát im lặng ấy và nói 'tôi phải có im lặng ấy', và thế là lệ thuộc im lặng của cô đơn - hiểu không? - cô độc. Đó không phải im lặng. Và có im lặng do suy nghĩ tạo ra. Tức là, suy nghĩ nói, 'tôi phải im lặng, tôi phải im tôi không nên thì thầm,' và dần tạo ra im lặng. Nhưng không phải, bởi là kết quả của suy nghĩ hoạt động ồn ào. Phải không? Vậy chúng ta nói về im lặng không lệ thuộc gì hết. Và chỉ đặc tính im lặng ấy, tuyệt đối im lặng của trí óc mới có thể thấy cái vĩnh cửu, phi thời, vô danh. Đây là thiền định. Phải không? Đúng thế. Chấm dứt.