Krishnamurti_VI

Krishnamurti Subtitles

Knowledge and conflict in human Relationships

San Diego - 18 February 1974

Conversation with A.W. Anderson 2

0:37	Krishnamurti in Dialogue	Krishnamurti Ðối thoại
	with Dr. Allan W. Anderson	với Dr. Allan W. Anderson

0:42	J. Krishnamurti was	J. Krishnamurti
	born in South India	sinh ra ở Nam Ấn Độ

0:45	and educated in England.	và được học hành ở Anh.

0:46	For the past 40 years	Bốn mươi năm qua

0:48	he has been speaking	ông nói chuyện ở Hoa kỳ,
	in the United States,

0:50	Europe, India, Australia,	châu Âu, Ấn độ, Úc, và
	and other parts of the world.	các nơi khác trên thế giới.

0:55	From the outset of his life's work	Từ khởi đầu đạo nghiệp

0:56	he repudiated all connections	ông đã từ chối mọi liên hệ

0:58	with organised	với các tôn giáo
	religions and ideologies	có tổ chức và ý thức hệ

1:01	and said that his only concern was	và nói rằng quan tâm
		duy nhất của ông là

1:03	to set man absolutely	trả lại con người tự do
	unconditionally free.	tuyệt đối vô điều kiện.

1:07	He is the author of	Ông là tác giả của
	many books, among them	nhiều sách, trong đó có

1:10	The Awakening of Intelligence,	Đánh Thức Trí Thông Minh,
	The Urgency of Change,	Khẩn Thiết Thay đổi,

1:14	Freedom From the Known,	Thoát Khỏi Cái Biết,
	and The Flight of the Eagle.	và Tung Cánh Đại Bàng.

1:19	This is one of a series	Đây là một trong
	of dialogues between	loạt đối thoại giữa

1:21	Krishnamurti and Dr.	Krishnamurti và Dr.
	Allan W. Anderson,	Allan W. Anderson,

1:24	who is professor of	giáo sư về nghiên cứu
	religious studies	tôn giáo

1:26	at San Diego State University	tại Đại học San Diego State

1:28	where he teaches Indian	nơi ông dạy kinh điển
	and Chinese scriptures	Ấn độ và Trung hoa

1:30	and the oracular tradition.	và truyền thống tiên tri.

1:33	Dr. Anderson, a published poet,	Dr. Anderson, nhà thơ,

1:35	received his degree	đã nhận học vị
	from Columbia University	từ Đại học Columbia

1:38	and the Union Theological Seminary.	và Trường Dòng Hiệp Hội
		Thần Học.

1:41	He has been honoured with	Ông được vinh danh với
	the distinguished Teaching Award	Phần thưởng Dạy học nổi tiếng

1:43	from the California	từ Đại học California State.
	State University.

1:48	A: Mr. Krishnamurti, in	A: Ngài Krishnamurti, trong
	our previous conversation,	buổi nói chuyện trước,

1:51	I was extremely delighted,	tôi rất vui mừng, ít nhất với tôi,
	for myself at least,

1:57	that we had made the distinction	là chúng ta đã phân biệt

2:01	in terms of relation	về sự liên quan giữa
	between knowledge	kiến thức

2:04	and self-transformation,	và tự thay đổi,

2:06	between, on the one hand,	một mặt, giữa

2:10	the relationship	sự quan hệ tôi
	that I sustain with the world,	duy trì với thế giới,

2:13	- as the world is me	- như thế giới là tôi
	and I am the world -	và tôi là thế giới -

2:17	and on the other hand,	và mặt khác, điều kiện
	this dysfunctional condition,	hoạt động bất thường,

2:21	which indicates	chỉ ra
	- in your phrase -	- trong câu nói ngài -

2:25	that a person	con người
	is involved in thinking	dính trong suy tư

2:30	that the description	rằng mô tả là
	is the described.	vật được mô tả.

2:34	It would appear then	Hình như là
	that something must be done	phải làm gì đó

2:40	to bring about a change	để tạo ra thay đổi
	in the individual,	trong cá nhân,

2:44	and, going back to our use	và, quay lại cách dùng
	of the word 'individual',	chữ 'cá nhân',

2:48	we could say - and you	- và ngài dùng trước đây -
	used the word earlier -	có thể nói

2:51	that we are dealing	chúng ta xử sự với
	with an observer.	người quan sát.

2:54	So if the individual	Vậy nếu cá nhân không
	is not to make the mistake	làm sai

2:58	of taking the description	về lấy mô tả làm
	for the described,	cái được mô tả,

3:03	then he must, as an observer,	thì hắn, như
		người quan sát, phải

3:06	relate to the observed	liên hệ với vật được quan sát
	in a particular way	theo lối riêng

3:10	that is totally different	hoàn toàn khác

3:13	from the way he has	với lối hắn đang
	been in his confusion.	trong rối loạn.

3:16	I thought that, perhaps,	Tôi nghĩ, có lẽ, trong buổi
	in this particular conversation,	nói chuyện riêng này,

3:19	if we pursued that	nếu tiếp tục nó
	it would be a link directly	có thể liên kết trực tiếp

3:23	with what we had said prior.	cái chúng ta nói trước đó.

3:25	K: What we said previously,	K: Điều chúng ta đã nói,

3:28	wasn't it that there must be	phải không, là phải có
	a quality of freedom	phẩm chất lìa bỏ

3:37	from the known,	cái biết,

3:40	otherwise the known is merely	ngược lại cái biết chỉ là
	repetitive of the past,	lặp lại quá khứ,

3:45	the tradition, the image,	truyền thống, hình ảnh,
	and so on.	và v.v..

3:51	The past, surely, sir,	Quá khứ, chắc chắn,
	is the observer.	là người quan sát.

3:59	The past is	Quá khứ là
	the accumulated knowledge	kiến thức được tích lũy

4:03	as the 'me' and the 'we',	như 'tôi' và 'chúng ta',
	they' and 'us'.	'họ' và 'chúng tôi'.

4:09	The observer is put together	Người quan sát do suy tư
	by thought as the past.	mà có như quá khứ.

4:19	Thought is the past.	Suy tư là quá khứ.

4:23	Thought is never free.	Suy tư không hề tự do.

4:27	Thought is never new,	suy tư không hề mới,

4:28	because thought is	bởi suy tư là
	the response of the past	đáp ứng của quá khứ

4:32	as knowledge,	như kiến thức,
	as experience, as memory.	kinh nghiệm, ký ức.

4:38	A: Yes, I follow that.	A: Vâng, tôi theo kịp.

4:40	K: And the observer,	K: Và người quan sát,
	when he observes,	khi hắn quan sát,

4:44	is observing	quan sát
	with the memories, experiences,	với ký ức, kinh nghiệm,

4:50	knowledge, hurts, despairs, hope	kiến thức, xúc chạm, tuyệt
	- all that,	vọng, hy vọng - mọi cái,

4:54	with all that background	với nền tảng ấy hắn nhìn
	he looks at the observed.	vật được quan sát.

5:02	So the observer then becomes	Vậy người quan sát thành
	separate from the observed.	tách rời với vật bị quan sát.

5:10	Is the observer different	Người quan sát có khác với
	from the observed?	vật bị quan sát?

5:14	Which we will go into	Chúng ta sẽ đi sâu
	presently later on.	ngay sau đây.

5:16	That leads to all kinds	Nó sẽ dẫn tới các
	of other things.	việc khác.

5:20	So, when we are talking	Vậy khi nói về
	of freedom from the known,	lìa bỏ cái biết,

5:26	we are talking about	chúng ta nói về
	the freedom from the observer.	lìa bỏ người quan sát.

5:33	A: The observer, yes.	A: Người quan sát, vâng.

5:36	K: And the observer	K: Và người quan sát là
	is the tradition, the past,	truyền thống, quá khứ,

5:43	the conditioned mind	trí óc bị qui định
	that looks at things,	nhìn vật,

5:51	looks at itself,	nhìn chính nó,
	looks at the world,	nhìn thế giới,

5:53	looks at me, and so on.	nhìn tôi, và v.v..

5:56	So the observer	Vậy người quan sát
	is always dividing.	luôn phân chia.

6:00	The observer is the past	Người quan sát là quá khứ

6:03	and therefore	và vì vậy nó
	it cannot observe wholly.	không thể quan sát toàn thể.

6:10	A: If the person uses	A: Nếu dùng đại danh từ
	the first person pronoun 'I'	thứ nhất 'tôi'

6:19	while he is taking the description	trong khi hắn lấy mô tả
	for the described,	làm vật được mô tả,

6:22	this is the observer he refers to	thì chính người quan sát
	when he says, 'I'.	liên quan khi nói, 'tôi'.

6:27	K: 'I' is the past.	K: 'Tôi' là quá khứ
	A: I see.	A: Tôi hiểu.

6:32	K: 'I' is the whole structure	K: 'Tôi' là cả cấu trúc
	of what has been:	của cái đã là:

6:38	the remembrances,	ghi nhớ, ký ức,
	the memories,

6:39	the hurts, the various demands	xúc chạm, nhiều đòi hỏi

6:44	- all that is put together	- mọi cái đó gộp thành
	in the word 'the I'	chữ 'cái tôi'

6:50	who is the observer,	là người quan sát,

6:54	and therefore division:	và vậy là phân chia:

6:58	the observer and the observed.	người quan sát
		và vật bị quan sát.

7:01	The observer	Người quan sát
	who thinks he is a Christian	nghĩ hắn là Cơ đốc

7:03	and observes a non-Christian,	và quan sát kẻ phi Cơ đốc,
	or a Communist,	hay Cộng sản,

7:07	this division,	phân chia ấy, thái độ ấy
	this attitude of mind which observes	của trí óc quan sát

7:17	with conditioned responses,	với đáp ứng bị qui định,

7:22	with memories, and so on.	với ký ức, v.v..
	So that is the known.	Vậy nó là cái biết.

7:29	A: I see.	A: Tôi hiểu.

7:30	K: I mean,	K: Tôi nói,
	I think that is logically so.	tôi nghĩ nó hợp lý đó.

7:33	A: Oh no, it follows precisely	A: Ồ không, nó theo sát
	from what you have said.	điều ngài đã nói.

7:37	K: So, we are asking, can the	K: Vậy, chúng ta hỏi, trí óc,
	mind, or the whole structure,	hay cả cấu trúc, có thể

7:43	can the mind	trí óc có thể lìa cái biết?
	be free from the known?

7:49	Otherwise the repetitious action,	Ngược lại hành động lặp lại,
	repetitious attitudes,	thái độ lặp lại,

7:57	repetitious ideologies	ý thức hệ lặp lại
	will go on,	sẽ tiếp tục,

8:01	modified, changed, but it will be	canh cải, biến đổi, nhưng
	the same direction.	vẫn cùng hướng đi.

8:08	A: Do go ahead, I was going	A: Mời tiếp tục, tôi đã nói
	to say something, but I think	gì đó nhưng tôi nghĩ

8:10	I'll let it wait	tôi sẽ đợi đến
	until you have finished	lúc ngài nói xong

8:12	what you have said.	điều ngài nói.

8:13	K: So, what is this	K: Vậy,
	freedom from the known?	lìa bỏ cái biết là gì?

8:18	I think that is very important	Tôi nghĩ rất quan trọng
	to understand because	để hiểu bởi

8:23	any creative action...	hành động sáng tạo nào...

8:26	I am using the word 'creative'	tôi dùng chữ 'sáng tạo'
	in its original sense,	trong nghĩa gốc,

8:29	not in the sense creative	không phải nghĩa sáng tạo
	writing, creative...	viết lách, sáng tạo...

8:33	A: I know.	A: Tôi hiểu.

8:34	K: ...bakery, creative essay,	K: ...bánh nướng, sáng tạo
	creative pictures.	tiểu luận, tranh ảnh.

8:38	I am not talking in that sense.	Tôi không nói trong nghĩa đó.

8:40	In the deeper sense	Trong nghĩa sâu hơn
	of that word	của chữ ấy

8:43	creative means something	sáng tạo nghĩa gì đó
	totally new being born.	hoàn toàn mới sinh ra.

8:52	Otherwise it is not creative,	Ngược lại không phải
	it is merely repetitive,	sáng tạo, chỉ là lặp lại,

8:54	modified, changed, or the past.	canh cải, biến đổi, hay quá khứ.

8:58	So unless there is	Vậy trừ khi thoát khỏi cái biết,
	a freedom from the known,

9:03	there is no creative action	không có hành động
	at all.	sáng tạo gì cả.

9:09	Which is, freedom implies,	Lìa bỏ hàm ý,
	not the negation of the known,	không phải phủ nhận cái biết,

9:19	but the understanding	mà thấu hiểu cái biết,
	of the known,

9:22	and that understanding	và thấu hiểu ấy
	brings about an intelligence,	sinh ra thông minh,

9:26	which is the very	chính là nền tảng của tự do.
	essence of freedom.

9:31	A: I'd like to make sure	A: Tôi muốn chắc rằng
	that I've understood	tôi đã hiểu

9:34	your use of this word 'creative'.	ngài dùng chữ 'sáng tạo'.

9:37	It seems to me very,	Với tôi có lẽ rất
	very important.	quan trọng.

9:42	People	Mọi người
	who use the word 'creative'	dùng chữ 'sáng tạo'

9:44	in the sense that you described:	trong nghĩa ngài mô tả:

9:46	creative this, that, or the other...	sáng tạo này, nọ, hay kia...
	K: That's a horror.	K: Khủng khiếp.

9:48	That is a dreadful way	Đó là cách dùng chữ
	of using that word.	đáng sợ.

9:51	A: ...because what the	A: ...bởi lối ra cho
	issue is of their activity	hoạt động của họ

9:56	is something merely novel.	chỉ là mới lạ.
	K: Novel, novel, that's right.	K: mới, mới lạ, đúng vậy.

9:59	A: Not radically new,	A: Không phải mới tận gốc,
	but novel.	mới thôi.

10:03	K: It's like creative writing,	K: Như viết lách sáng tạo,
	teaching creative writing.	dạy viết sáng tạo.

10:06	It's so absurd!	Quá phi lý!
	A: Exactly.	A: Đúng vậy.

10:09	Yes, now I do, I think,	Vâng, giờ, tôi nghĩ,
	grasp precisely	tôi hiểu đúng

10:13	the distinction you have made.	sự phân biệt ngài nói.

10:15	And I must say	Và phải nói
	I fully agree with that.	tôi hoàn toàn đồng ý.

10:20	K: Unless you feel new	K: Bạn không thể tạo gì mới
	you cannot create anything new.	trừ khi bạn cảm nhận mới.

10:26	A: That's right. And the	A: Đúng vậy. Và người
	person, who imagines that he is	tưởng rằng hắn

10:32	creative in this other sense	sáng tạo trong nghĩa kia
	that we pointed to,	chúng ta vừa nói,

10:38	is a person	là kẻ
	whose reference for his activity	dính hành động hắn với

10:42	is this observer	người quan sát chúng ta nói,
	that we mentioned,

10:45	that is tied to the past.	là trói chặt với quá khứ.

10:47	K: Yes, that's right.	K: Vâng, đúng vậy.
	A: So even if something does appear	A: Vậy dù là việc gì có vẻ

10:50	that is really extraordinarily novel,	thực sự cực kỳ mới, chỉ mới,
	merely novel,

10:56	but still extraordinarily novel,	nhưng vẫn là cực kỳ mới,

10:58	they are kidding themselves.	họ lừa phỉnh chính mình.

10:59	K: The novel is not the creative.	K: Mới không phải sáng tạo.
	A: Exactly.	A: Chính xác.

11:01	K: The novel is just the...	K: Mới chỉ là mới.

11:04	A: And today especially,	A: Và đặc biệt hôm nay,
	it seems to me, in our culture,	dường như, trong văn hóa,

11:07	we've become hysterical	chúng ta thành quá
	about this,	kích động về nó,

11:09	because	bởi để sáng tạo
	in order to be creative

11:11	one simply	đơn giản họ phải vắt óc
	must wrack his brains

11:14	in order to produce something	để tạo ra gì đó

11:16	which in itself is bizarre enough	chính nó khá kỳ lạ
	to get attention.	để gây chú ý.

11:20	K: That's all. Attention, success.	K: Vậy đó. Chú ý, thành công.

11:24	A: Yes. It has to be novel	A: Vâng. Nó phải mới
	to the degree	đến mức

11:28	that I feel knocked	tôi cảm thấy như
	on the head by it.	bị đánh vào đầu.

11:31	K: Eccentric, and all the rest.	K: Lập dị, và mọi thứ.
	A: Exactly.	A: Chính xác.

11:34	But if that tension	Nhưng nếu căng thẳng
	is increased,	gia tăng,

11:37	then,	thì,
	with each succeeding generation,	với mỗi thế hệ kế tiếp,

11:39	the person is put	họ bị căng thẳng
	to tremendous stress	quá sức để

11:42	not to repeat the past,	không lặp lại cái cũ, mà
	which he can't help repeating.	hắn không thể giúp lặp lại.

11:45	K: Repeating, quite.	K: Lặp lại, đúng.

11:47	That's why I say	Vậy nên tôi nói
	freedom is one thing	lìa bỏ là một việc

11:51	and knowledge is another.	và kiến thức là việc khác.
	We must relate the two	Phải liên hệ hai cái

11:56	and see whether the mind	và xem trí óc có thể
	can be free from knowledge.	lìa bỏ kiến thức.

12:02	We won't go into it now.	Giờ chúng ta không đi sâu.
	This is real meditation for me.	Đây là thiền định thật.

12:07	You follow, sir?	Kịp chứ?
	A: Yes, I do.	A: Vâng, kịp.

12:09	K: Because... when we'll talk	K: Bởi vì... khi nói về
	about meditation,	thiền định,

12:13	we will go into it.	chúng ta sẽ đi sâu.

12:17	You see,	Bạn xem,
	whether the brain can record	coi não có thể ghi

12:22	and be free not to record,	và tự do không ghi,

12:28	to record and operate	não ghi và hoạt động
	when necessary,	khi cần,

12:34	in the recording, in	trong ghi, trong ký ức,
	the memory, in knowledge,	kiến thức,

12:37	and be free to observe	và tự do để quan sát
	without the observer.	không có người quan sát.

12:43	A: Oh yes, yes, I see.	A: Ồ vâng, vâng, tôi hiểu.

12:45	That distinction seems to me	Sự phân biệt ấy có lẽ
	absolutely necessary,	thật sự cần thiết,

12:50	otherwise	ngược lại
	it wouldn't be intelligible.	không phải dễ hiểu.

12:53	K: So knowledge is necessary	K: Vậy kiến thức cần để
	to act in the sense	hành động trong nghĩa

13:04	my going home from here	đi từ đây về nhà
	to the place I live.	tới nơi tôi sống.

13:08	I must have knowledge.	Tôi phải có kiến thức.

13:10	I must have knowledge	Phải có kiến thức
	to speak English.	để nói tiếng Anh.

13:14	I must have knowledge	Phải có kiến thức để
	to write a letter,	viết thư,

13:16	and so on, everything.	và v.v.., mọi việc.

13:19	The knowledge as function,	Kiến thức như hoạt động,

13:22	mechanical function,	hoạt động máy móc,
	is necessary.	là cần thiết.

13:27	Now if I use that knowledge	Giờ nếu tôi dùng kiến thức
	in my relationship with you,	trong quan hệ với bạn,

13:32	another human being,	với người khác,

13:34	I am bringing about	tôi tạo ra rào chắn,
	a barrier, a division	phân chia

13:38	between you and me,	giữa bạn và tôi, là
	who is the observer.	người quan sát.

13:43	Am I making myself clear?	Tôi nói rõ không?

13:46	A: I am the observed in that case.	A: Tôi là vật bị quan sát lúc đó.
	Right in that context.	Ngay bối cảnh đó.

13:50	K: That is, knowledge	K: Tức là, kiến thức trong
	in a relationship,	quan hệ,

13:54	in human relationship,	trong quan hệ con người,
	is destructive.	là phá hoại.

14:00	That is, knowledge, which is	Nghĩa là, kiến thức, là

14:03	the tradition, the memory,	truyền thống, ký ức,
	the image,	hình ảnh,

14:07	which the mind	mà trí óc đã
	has built about you,	dựng lên về bạn,

14:13	when we are related together,	khi chúng ta liên hệ nhau,
	that knowledge is separative	kiến thức tách lìa

14:19	and therefore creates	và vì vậy tạo ra xung đột
	conflict in that relationship.	trong quan hệ ấy.

14:26	As we said earlier,	Như đã nói trước đây,
	where there is division	nơi có phân chia

14:29	there must be conflict.	phải có xung đột.

14:31	Division between	Phân chia giữa
	India and Pakistan,	Ấn và Hồi,

14:34	India and America,	Ấn và Mỹ, Nga,
	Russia, and all that,	và mọi cái,

14:37	this divisive activity,	hoạt động phân chia ấy,

14:41	politically, religiously,	chính trị, tôn giáo,
	economically, socially,	kinh tế, xã hội,

14:44	in every way,	mọi hướng,
	must inevitably bring conflict	tất phải sinh xung đột

14:48	and therefore violence.	và vậy là bạo lực.

14:52	That's obvious.	Hiển nhiên.
	A: Exactly.	A: Đúng vậy.

14:55	K: Now, when in relationship,	K: Nào, khi quan hệ, trong
	in human relationship,	quan hệ con người,

15:01	knowledge comes between,	kiến thức xen vào,

15:06	then in that relationship	thì quan hệ ấy tất
	there must be conflict,	phải có xung đột,

15:10	between husband and wife,	giữa chồng và vợ,
	boy and girl,	trai và gái,

15:13	wherever there is	nơi đâu có hoạt động như
	the operation as the observer,	người quan sát,

15:18	who is the past,	là quá khứ, là kiến thức,
	who is knowledge,

15:21	in that activity	trong hoạt động ấy
	there is division	có phân chia

15:25	and therefore conflict	và vậy là xung đột
	in relationship.	trong quan hệ.

15:29	A: So now the question	A: Vậy vấn đề kế tiếp là
	that comes up next

15:33	is the one of freedom	vấn đề lìa bỏ

15:36	from being subject	lệ thuộc
	to this repetitive round.	với vòng lặp lại này.

15:41	K: That's right.	K: Đúng vậy.
	A: Good, good.	A: Tốt, tốt.

15:43	K: Now is that possible?	K: Nào có thể chứ?
	You follow, sir?	Kịp không?

15:46	It is an immense question	Đó là vấn đề rất lớn bởi
	because

15:51	human beings live in relationship.	con người sống trong quan hệ.
	A: Yes.	A: Vâng.

15:57	K: There is no life	K: Không có sống
	without relationship.	mà không có quan hệ.

16:02	Life means to be related.	Sống nghĩa là quan hệ.

16:07	A: Exactly.	A: Chính xác.

16:09	K: People who retire into	K: Người ta lui về ẩn cư,
	a monastery, and all that,	và mọi thứ,

16:11	they are still related,	họ vẫn quan hệ,

16:13	however they might like	dù có lẽ họ thích nghĩ
	to think they are alone,	họ cô đơn,

16:16	they are actually related,	họ thực sự quan hệ,
	related to the past.	quan hệ với quá khứ.

16:21	A: Oh yes, very much so.	A: Ồ vâng, rất nhiều đó.

16:23	K: To their saviour, to their Christ,	K: Với đấng cứu thế,
	to their Buddha,	Ky tô, Phật,

16:27	- you follow? - all that,	- kịp chứ? - mọi thứ,
	they are related to the past.	họ liên hệ với quá khứ.

16:30	A: And their rules.	A: Và qui tắc.
	K: And their rules, everything.	K: Và qui tắc, mọi việc.

16:32	A: Yes.	A: Vâng.
	K: They live in the past	K: Họ sống trong quá khứ

16:35	and therefore they are	và vì vậy họ là kẻ
	the most destructive people,	phá hoại nhất,

16:41	because	bởi họ không sáng tạo
	they are not creative

16:42	in the deeper sense	trong nghĩa sâu của chữ ấy.
	of that word.

16:46	A: No, and they also,	A: Không, và họ cũng,
	in so far as	từ trước giờ

16:50	they are involved	họ dính trong rối loạn
	in this confusion

16:51	that you have been	mà ngài đang nói đến,
	talking about,

16:56	are not even producing	ngay cả không tạo ra
	anything novel.	gì đó mới.

16:59	Not that that means anything,	Không phải nó nghĩa gì,

17:01	but perhaps that would	nhưng có thể khá tận gốc...
	rather radically...

17:04	K: The novel would be,	K: Cái mới là, cho người
	for a man who is talkative,	nói nhiều,

17:07	to enter a monastery	vào ẩn cư
	where they don't talk.	nơi họ không nói.

17:10	That's a novel to him	Đó mới với hắn và
	and he says that's a miracle!	hắn nói nó diệu kỳ!

17:13	A: Right.	A: Đúng.

17:15	K: So our problem then is:	K: Vậy vấn đề là:

17:19	what place has knowledge	kiến thức có vị trí gì trong
	in human relationship?	quan hệ con người?

17:25	A: Yes, that's the problem.	A: Vâng, đó là vấn đề.
	K: That's one problem.	K: Là một vấn đề.

17:30	Because relationship	Bởi quan hệ với con người
	with human beings

17:35	is the highest importance,	là quan trọng nhất,
	obviously,	hiển nhiên,

17:37	because	bởi từ quan hệ ấy
	out of that relationship

17:39	we create the society	chúng ta tạo ra xã hội
	in which we live.	chúng ta sống.

17:44	Out of that relationship	Từ quan hệ ấy mọi
	all our existence comes.	sự sống hiện ra.

17:50	A: This would take us back	A: Việc này làm quay lại
	again to the earlier statement:	câu nói trước:

17:55	I am the world	Tôi là thế giới
	and the world is me.	và thế giới là tôi.

17:57	That is a statement	Là câu nói về quan hệ.
	about relationship.

18:01	It's a statement about	Là nói về nhiều việc
	many other things too,	khác nữa,

18:04	but that is a statement	nhưng đó nói về quan hệ.
	about relationship.

18:07	The statement 'the description	'Mô tả không phải
	is not the described'	vật được mô tả'

18:11	is the statement of the	là câu nói về
	rupture of the relationship...	cắt đứt quan hệ...

18:15	K: That's right.	K: Đúng vậy.
	A: ...in terms of everyday activity.	A: ...về hoạt động hàng ngày.

18:19	K: Sir, everyday activity	K: Hoạt động hàng ngày
	is my life, is our life.	là đời sống.

18:23	A: Is everything. Yes, precisely.	A: Là mọi thứ. Vâng, đúng.

18:25	K: Whether I go to the office,	K: Dù tôi đến văn phòng,
	the factory,	nhà máy,

18:27	or drive a bus, or whatever it is,	hay lái xe, hay gì gì,
	it is life, living.	là đời sống, sống.

18:32	A: But it is interesting,	A: Nhưng thú vị, phải không,
	isn't it, that even when	ngay cả khi

18:36	that rupture is undergone	cắt đứt trải qua

18:41	at a very destructive level,	ở chính mức độ phá hoại,

18:46	what we call thought	cái chúng ta gọi là suy tư

18:47	- in the context of	- trong bối cảnh mô tả nó
	our description of it	cái chúng ta gọi là suy tư

18:47		- trong bối cảnh mô tả nó

18:49	and image -	và hình ảnh -
	becomes itself even distorted.	dù chính nó bị méo mó.

18:53	K: Of course, of course.	K: Dĩ nhiên, dĩ nhiên.
	A: So that the distortion,	A: Vậy méo mó,

18:56	that we've been calling	mà chúng ta gọi là
	knowledge	kiến thức

18:58	in terms of its application,	trong áp dụng,

19:01	- not 'I need to know	- không phải 'cần biết

19:02	how to get from here to there',	làm sao đi từ đây tới kia',
	of course -	không, dĩ nhiên -

19:06	can itself suffer	có thể chịu
	an even worse condition	điều kiện dù tệ hơn

19:11	than we are presently related to,	là chúng ta liên hệ ngay,
	and we have	và

19:14	tomes upon tomes about that	có hàng đống sách về
	pathology in itself, don't we?	bịnh lý, phải không?

19:18	Please, please, do go on.	Mời ngài tiếp tục.

19:22	K: So knowledge and freedom:	K: Vậy kiến thức và tự do:

19:25	they must both exist together,	Chúng phải cùng có mặt,

19:30	not freedom 'and' knowledge.	không phải tự do 'và' kiến thức.

19:32	It's the harmony between the two.	Là hài hòa giữa hai cái.

19:37	The two operating	Hai cái luôn hoạt động
	all the time in relationship.	trong quan hệ.

19:44	A: The knowledge	A: Kiến thức và tự do
	and freedom in harmony.	trong hài hòa.

19:48	K: In harmony. It's like	K: Trong hài hòa. Như chúng
	they can never be divorced.	không hề ly dị.

19:55	If I want to live with you	Nếu tôi muốn sống với bạn
	in great harmony,	hết sức hài hòa,

19:58	which is love,	là yêu thương,

20:01	- which we will discuss	- chúng ta sẽ thảo luận sau -
	later on -

20:06	there must be this absolute	phải có cảm giác tuyệt đối
	sense of freedom from you,	tự do từ bạn,

20:13	not dependency,	không lệ thuộc, và v.v.., v.v..
	and so on, so on, so on,

20:15	this absolute sense of freedom	cảm nhận tuyệt đối tự do ấy
	and	và

20:19	operating at the same time	hoạt động đồng thời trong
	in the field of knowledge.	lĩnh vực kiến thức.

20:24	A: Exactly.	A: Chính xác.

20:26	So somehow this knowledge,	Vậy cách gì đó kiến thức này,

20:33	if I may use a theological	nếu có thể dùng chữ thần học
	word here without	ở đây mà không

20:38	prejudicing	thành kiến gì
	what we are talking about,	điều chúng ta nói,

20:41	if in correct relationship	nếu trong quan hệ đúng
	with this freedom,	với tự do,

20:44	is somehow continuously	là cách gì liên tục
	redeemed,	bù lại,

20:48	it is somehow operating	là hoạt động gì đó
	no longer destructively,	không còn phá hoại,

20:52	but in coordination with the	nhưng cùng với tự do,
	freedom, in which I may live,	tôi có thể sống,

21:00	because we haven't got	bởi chúng ta chưa có
	to that freedom yet,	tự do ấy,

21:02	we are just positing freedom.	chúng ta chỉ thừa nhận tự do.
	Exactly.	Đúng thế.

21:05	K: We have somewhat analysed,	K: Chúng ta chút ít phân tích,
	or discussed, or opened,	hay thảo luận, hay mở ra,

21:11	the question of knowledge.	vấn đề kiến thức.
	A: Yes.	A: Vâng.

21:13	K: And we haven't gone into	K: Và chúng ta chưa đi sâu
	the question of freedom,	vấn đề tự do,

21:15	what it means.	nó nghĩa gì.

21:18	A: No, but we have established	A: Không, nhưng đã
	something, I think,	xây dựng gì đó,

21:19	that this conversation	tôi nghĩ, buổi nói chuyện
	so far has revealed,	đến giờ đã hiện ra,

21:26	which is terribly important,	là cực kỳ quan trọng,

21:29	at least I'd say for my students	ít ra tôi nói cho học sinh

21:31	in terms of helping them	về việc hỗ trợ chúng

21:36	not to misunderstand	không hiểu sai lời ngài.
	what you are saying.

21:38	K: Quite.	K: Đúng.
	A: I have the feeling that	A: Tôi có cảm nhận là

21:40	many persons,	nhiều người, bởi họ không
	because they are not

21:43	sufficiently attentive	chú ý đầy đủ lời ngài,
	to what you say,

21:46	simply dismiss many statements	đơn giản bỏ đi nhiều câu
	you say out of hand as...	ngài nói bất chợt như...

21:51	K: ...impossible.	K: ...không thể.
	A: ...as either impossible, or	A: ...như không thể, hay

21:55	if they like	nếu họ thích thẩm mỹ,
	the aesthetics of it,

21:58	it still doesn't apply to them.	vẫn không áp dụng cho họ.

22:00	It's a lovely thing out there:	Là việc đáng yêu ngoài kia:

22:02	'Wouldn't it be great	'Không phải vĩ đại nếu
	if somehow we could do this?'	cách nào đó có thể làm?'

22:05	But, you see,	Nhưng ngài xem,
	you haven't said that.	ngài chưa nói.

22:06	You haven't said what they	Ngài chưa nói điều họ nghĩ
	think you have said. You've said	ngài nói. Ngài nói

22:06		Ngài chưa nói điều họ nghĩ
		ngài nói. Ngài nói

22:10	something about knowledge	gì đó về kiến thức
	with respect to pathology,	đối với bịnh lý,

22:14	and you've said	và ngài nói gì về kiến thức,
	something about knowledge,

22:16	in which knowledge itself	trong đó kiến thức không
	is no longer destructive. K: No.	còn phá hoại nữa. K: Không.

22:21	A: So we're not saying	A: Vậy chúng ta không nói
	that knowledge as such	kiến thức như

22:26	is the bad guy and	là kẻ xấu và
	something else is the good guy.	gì khác là kẻ tốt.

22:29	No, no. I think it is terribly	Không, không. Tôi nghĩ cực kỳ
	important that that's seen,	quan trọng là thấy nó,

22:32	and I wouldn't mind it being	và tôi không phiền là
	repeated over and over again,	cứ lặp đi lặp lại mãi,

22:37	because I do heartily feel	bởi tôi thực sự cảm thấy
	that it's easy to misunderstand.	nó dễ hiểu lầm.

22:44	K: That's very important,	K: Rất là quan trọng,
	because religion,	bởi tôn giáo,

22:49	at least the meaning	ít nhất nghĩa chữ ấy là
	of that word is to

22:52	gather together,	gom lại, chú tâm.
	to be attentive.

22:57	That is the true meaning	Đó là nghĩa thật của
	of that word 'religion'.	chữ 'tôn giáo'.

23:01	I have looked it up in a dictionary.	Tôi đã tìm trong tự điển.
	A: Oh yes, I agree.	A: Ồ vâng, đồng ý.

23:04	K: Gathering together	K: Gom lại mọi năng lực
	all energy to be attentive.	để chú tâm.

23:09	To be attentive,	Chú tâm, nếu không
	otherwise it's not religion.	không phải tôn giáo.

23:14	Religion is all the things...	Tôn giáo là mọi việc...

23:17	we'll discuss that	chúng ta sẽ thảo luận
	when we come to it.	khi đến đó.

23:18	So freedom means	Vậy tự do nghĩa là
	the sense of complete austerity	hoàn toàn khổ hạnh

23:29	and a sense of total negation	và là phủ nhận toàn bộ
	of the observer.	người quan sát.

23:36	A: Exactly.	A: Chính xác.

23:40	K: Out of that comes austerity,	K: Từ đó khổ hạnh đến,
	everything else	mọi cái khác

23:44	- we'll go into that later on.	- chúng ta sẽ đi sâu sau.

23:45	A: But austerity in itself	A: Nhưng khổ hạnh
	doesn't produce it.	không sinh ra nó.

23:48	K: No. Upside down.	K: Không. Lộn ngược.
	A: So we've turned that upside down.	A: Vậy xoay lộn ngược.

23:51	K: Austere means, really,	K: Khổ hạnh, thực sự,
	the word itself means	chữ ấy nghĩa là

23:55	ash, dry, brittle.	tro, khô, dễ vỡ.

24:03	But the austerity	Nhưng khổ hạnh

24:04	of which we are talking about	mà chúng ta nói
	is something	là gì đó

24:05	entirely different.	hoàn toàn khác.
	A: Yes.	A: Vâng.

24:08	K: It is the freedom	K: Đó là tự do

24:10	that brings about	nó sinh ra khổ hạnh,
	this austerity, inwardly.	bên trong.

24:13	A: There is a beautiful biblical	A: Có câu kinh thánh đẹp
	phrase that points to this,	chỉ việc ấy,

24:18	just three words,	chỉ ba chữ,
	'beauty for ashes',	'đẹp cho tro',

24:21	when the transformation	khi sự chuyển hoá xảy ra.
	takes place.

24:24	And in English we have	Và trong Anh ngữ
	the phrase 'ashes in the mouth'	có câu 'tro trong miệng'

24:28	when the whole thing	khi toàn bộ vật
	has come to ashes.	thành tro tàn.

24:32	But there is a change	Nhưng có thay đổi
	from ashes to beauty.	từ tro tàn đến vẻ đẹp.

24:35	K: So freedom in action	K: Vậy tự do trong hành động,
	in the field of knowledge	trong lĩnh vực kiến thức

24:48	and in the field of	và trong lĩnh vực
	human relationship,	quan hệ con người,

24:52	because that is	bởi đó là
	the highest importance:	quan trọng nhất:

24:54	human relationship.	quan hệ con người.

24:56	A: Oh yes, yes.	A: Ồ vâng, vâng.
		quan hệ con người.

24:56		A: Ồ vâng, vâng.

24:58	Oh yes, particularly if I am	Vâng, đặc biệt nếu tôi là
	the world and the world is me.	thế giới và thế giới là tôi.

25:02	K: Obviously.	K: Hiển nhiên.
	A: Yes.	A: Vâng.

25:04	K: So what place has knowledge	K: Vậy kiến thức có vị trí gì
	in human relationship?	trong quan hệ con người?

25:14	Knowledge in the sense	Kiến thức trong nghĩa
	of past experience,	kinh nghiệm cũ,

25:17	tradition, image.	truyền thống, hình ảnh.

25:21	A: Yes.	A: Vâng.

25:22	K: What place has the observer,	K: Người quan sát có vị trí gì,

25:24	- all that is the observer -	- tất thảy là người quan sát -

25:27	what place has the observer	người quan sát có vị trí gì
	in human relationship?	trong quan hệ con người?

25:34	A: What place has knowledge	A: Một mặt kiến thức
	on the one hand,	có vị trí gì,

25:36	what place has the observer.	người quan sát có vị trí gì,

25:38	K: Observer is the knowledge.	K: Người quan sát là kiến thức.
	A: Is the knowledge.	A: Là kiến thức.

25:41	But there is the possibility	Nhưng có khả năng
	of seeing knowledge	thấy kiến thức

25:46	not simply negatively,	không đơn giản phủ nhận,
	but in co-ordination	mà cùng nhau

25:51	in true creative relationship.	trong quan hệ sáng tạo thật.
	Right.	Đúng.

25:54	K: I have said that.	K: Tôi đã nói thế.
	A: Exactly.	A: Chính xác.

25:57	K: I am related to you, let's say,	K: Tôi liên hệ với bạn, ví dụ,
	to make it very simple.	làm cho đơn giản.

26:02	I'm related to you,	Tôi liên hệ với bạn,
	you are my brother,	bạn là anh tôi,

26:06	husband, wife, whatever it is,	chồng, vợ, hay gì gì,

26:09	and what place has knowledge	và kiến thức có vị trí gì
	as the observer,	như người quan sát,

26:16	which is the past,	là quá khứ, và kiến thức
	and knowledge is the past,	là quá khứ.

26:22	what place has that	nó có vị trí gì trong
	in our relationship?	quan hệ?

26:28	A: If our relationship is creative...	A: Nếu quan hệ sáng tạo...

26:33	K: It is not.	K: Không.

26:34	Not 'if,' we must take it	Không 'nếu', phải nắm nó
	actually as it is.	thực tế y vậy.

26:41	I am related to you,	Tôi liên hệ với bạn,
	I am married to you,	tôi cưới bạn,

26:44	I am your wife or husband,	tôi là vợ hay chồng,
	whatever it is.	hay gì gì,

26:47	Now, what is the actuality	Nào, thực tế là gì trong
	in that relationship?	quan hệ ấy?

26:52	The actuality,	Thực tế, không phải
	not theoretical actuality,	thực tế lý thuyết,

26:55	but the actuality is that	nhưng thực tế là
	I am separate from you.	tôi tách biệt bạn.

27:00	A: The actuality must be	A: Thực tế phải là
	that we are not divided.	chúng ta không phân chia.

27:03	K: But we are.	K: Nhưng phân chia.

27:06	I may call you my husband,	Tôi có thể gọi bạn là chồng,
	my wife, but I am	vợ, nhưng tôi

27:11	concerned with my success,	quan tâm đến thành công,
	I am concerned with my money,	tôi quan tâm đến tiền bạc,

27:16	I am concerned with my ambitions,	tôi quan tâm đến tham vọng,
	my envy, I am full of me.	ganh tị, tôi đầy ắp cái tôi.

27:23	A: Yes, I see that, but	A: Vâng, tôi hiểu, nhưng
	I want to make sure now that	tôi muốn chắc rằng

27:29	we haven't reached	chúng ta chưa chạm đến
	a confusion here.	rối loạn ở đây.

27:31	K: Yes, we have.	K: Vâng, chưa.
	A: When I say	A: khi tôi nói

27:33	that the actuality is	thực tế là chúng ta
	that we are not separate,	không phân chia.

27:38	I do not mean to say	tôi không có ý nói,
	that, at the phenomenal level,	ở mức độ hiện tượng,

27:43	that a dysfunction is occurring.	hoạt động bất thường xảy ra.
	I am fully aware of that.	Tôi nhận biết đầy đủ.

27:46	But if we are going to say that	Nhưng nếu chúng ta nói

27:47	the world is me and	thế giới là tôi và
	I am the world...	tôi là thế giới...

27:49	K: We say it theoretically,	K: Nói về lý thuyết,
	we don't feel it.	chúng ta không cảm nhận.

27:52	A: Precisely.	A: Chính xác.
	But if that is the case,	Nhưng nếu là trường hợp,

27:56	that the world is me	thế giới là tôi
	and I am the world,	và tôi là thế giới,

28:01	and this is actual,	và đây là thực tế,
	this is actual...	là thực tế...

28:04	K: This is actual only	K: Là thực tế chỉ khi
	when I have no division in myself.	không có phân chia trong tôi.

28:08	A: Exactly. Exactly.	A: Chính xác. Chính xác.
	K: But I have a division.	K: Nhưng tôi phân chia.

28:12	A: If I have a division,	A: Nếu tôi phân chia,
	then there is no relationship	thì không có quan hệ

28:15	between one and the other.	giữa tôi và người khác.
	K: Therefore	K: Vì vậy

28:19	one accepts the idea	bạn chấp nhận ý niệm

28:23	that the world is me	thế giới là tôi
	and me is the world.	và tôi là thế giới.

28:29	That is just an idea. Look, sir.	Đó chỉ là ý niệm. Xem nào.

28:32	A: Yes, I understand.	A: Vâng, tôi hiểu.
	But if and when it happens...	Nhưng nếu và khi nó xảy ra...

28:35	K: Wait. Just see what	K: Đợi đã. Chỉ nhìn việc
	takes place in my mind.	xảy ra trong trí.

28:39	I make	Tôi nói về nó:
	a statement of that kind:

28:41	'the world is you	'thế giới là bạn
	and you are the world'.	và bạn là thế giới'.

28:44	The mind then translates it	Trí óc liền diễn dịch thành
	into an idea, into a concept,	ý niệm, quan niệm,

28:53	and tries to live	và cố gắng sống
	according to that concept.	theo quan niệm ấy.

28:56	A: Exactly.	A: Chính xác.

28:57	K: It has abstracted from reality.	K: Nó đã trừu tượng thực tại.

29:04	A: This is knowledge	A: Đây là kiến thức
	in the destructive sense.	trong nghĩa phá hoại.

29:09	K: I won't call it	K: Tôi không gọi
	destructive or positive.	phá hoại hay tích cực.

29:11	This is what is going on.	Đây là việc xảy ra.

29:13	A: Well, let's say	A: Nào, hãy nói lối thoát
	the issue from it is hell.	từ địa ngục.

29:17	K: Yes. So, in my relationship	K: Vâng. Vậy, trong quan hệ
	with you	với bạn

29:25	what place has knowledge,	kiến thức, quá khứ, hình ảnh,
	the past, the image,	có vị trí gì

29:30	- which is the observer,	- là người quan sát, thảy
	all that is the observer -	đều là người quan sát -

29:34	what place has the observer	người quan sát có vị trí gì
	in our relationship?	trong quan hệ?

29:38	Actually the observer	Thực tế người quan sát
	is the factor of division.	là tác nhân phân chia.

29:44	A: Right.	A: Đúng.

29:46	K: And therefore the conflict	K: Và vì vậy xung đột
	between you and me,	giữa bạn và tôi,

29:49	this is what is going on	việc ấy xảy ra trên
	in the world everyday.	thế giới mỗi ngày.

29:53	A: Then one would have to say,	A: Rồi người ta phải nói,
	it seems to me,	có lẽ,

29:56	following the conversation	theo dõi buổi nói chuyện
	point by point,	từng điểm,

30:01	that the place	rằng vị trí của
	of this observer,	người quan sát,

30:04	- understood	- được hiểu
	as you have pointed it out -	như ngài đã chỉ ra -

30:08	is the point of dysrelationship.	là điểm của quan hệ
		bất thường.

30:13	K: Is the point	K: Là điểm nơi mà thực sự
	where there is really actually

30:17	no relationship at all.	không có quan hệ gì cả.

30:19	I may sleep with my wife,	Tôi có thể ngủ với vợ, và
	and so on, so on,	v.v.., v.v..

30:23	but actually	nhưng thực tế
	there is no relationship,	không có quan hệ gì,

30:29	because I have my own pursuits,	bởi tôi có theo đuổi,
	my own ambitions,	tham vọng riêng,

30:34	all the idiosyncrasies,	mọi tính khí, và v.v..
	and so on, and she has hers,	và cô ta cũng vậy,

30:39	so we are always separate	vậy chúng ta luôn tách rời

30:44	and therefore always in battle	và vì vậy luôn đấu đá nhau.
	with each other.

30:51	Which means the observer,	Nghĩa là người quan sát,
	as the past,	như quá khứ,

30:55	is the factor of division.	là tác nhân phân chia.

30:58	A: Yes, I was just	A: Vâng, tôi chỉ muốn
	wanting to be sure that	chắc rằng

31:01	the phrase is the place...	câu là vị trí...

31:04	of 'what is the	của 'vị trí của người quan sát
	place of the observer'	là gì'

31:06	was understood in the	được hiểu trong
	context of what we are saying.	bối cảnh chúng ta nói.

31:09	We have made the statement	Chúng ta đã nói là
	that there is such a thing.	có việc như thế.

31:12	K: Yes.	K: Vâng

31:13	A: Well, its place as such	A: Nào, vị trí nó như thế
	would seem to me not to be	chắc không là

31:19	what we usually mean by	cái chúng ta thường nói
	its occupying a place.	là giữ vị trí.

31:22	K: Yes.	K: Vâng.
	A: We are talking rather about	A: Chúng ta nói về

31:25	an activity here	hoạt động ở đây
	that is profoundly disordered.	là rối loạn khủng khiếp.

31:30	K: Sir, as long as	K: Hễ còn có
	there is the observer,	người quan sát,

31:35	there must be conflict	tất phải có xung đột
	in relationship.	trong quan hệ.

31:39	A: Yes, I follow that.	A: Vâng, tôi theo kịp.
	K: Wait, wait, see what happens.	K: Đợi đã, không, nhìn việc xảy ra.

31:43	I make a statement	tôi nói về việc ấy,
	of that kind,

31:45	someone will translate it	ai đó sẽ diễn dịch thành
	into an idea,	ý niệm,

31:48	into a concept and say,	quan điểm và nói,
	'How am I to live that concept?'	'Làm sao sống quan điểm ấy?'

31:55	The fact is he doesn't observe	Thực tế là hắn không quan sát
	himself as the observer.	mình như người quan sát.

32:03	A: That's right.	A: Đúng vậy.

32:04	That's right. He is the	Đúng. Hắn là người
	observer looking out there,	quan sát nhìn ngoài kia,

32:07	making a distinction	phân biệt giữa hắn...
	between himself...

32:09	K: ...and the statement.	K: ...và câu nói.
	A: Right. Making a division.	A: Đúng. Làm phân chia.

32:13	K: Division.	K: Phân chia.

32:16	Has the observer	Người quan sát có vị trí gì
	any place at all in relationship?	trong quan hệ?

32:22	I say no, the moment	Tôi nói không, lúc mà

32:25	he comes into existence	hắn xuất hiện trong
	in relationship,	quan hệ,

32:30	there is no relationship.	thì không có quan hệ.

32:35	A: The relationship is not.	A: Quan hệ không có.
	K: Is not.	K: Không có.

32:38	A: It is not something	A: Không là gì đó trong
	that is in dysrelationship.	quan hệ bất thường.

32:42	K: Yes, that's right.	K: Vâng, đúng vậy.
	A: We are talking about something,	A: Chúng ta nói về điều gì,

32:45	that in fact doesn't even exist.	thực ra ngay cả không có.
	K: Exist.	K: Không có.

32:48	Therefore we have to go into	Vì vậy phải đào sâu câu hỏi
	the question why human beings	tại sao con người

32:54	in their relationship	trong quan hệ

32:56	with other human beings	với người khác là
	are so violent,	quá bạo lực,

33:00	because that is spreading	bởi nó tràn lan
	throughout the world.	khắp thế giới.

33:05	I was told the other day in India,	Tôi kể ngày nọ ở Ấn,
	a mother came to see me,	một người mẹ đến gặp tôi,

33:11	very Brahmanical family,	gia đình Ba la môn,

33:14	very cultured,	rất văn hóa
	and all the rest of it.	và mọi cái khác.

33:17	Her son, who is six,	Con trai cô ta, sáu tuổi,

33:21	when she asked him	khi cô yêu cầu nó làm gì
	to do something

33:23	he took up a stick	nó cầm gậy và bắt đầu
	and began to hit her.	đánh cô ta.

33:26	A thing unknown.	Việc không hiểu được.
	You follow, sir?	Kịp không?

33:31	The idea	Ý niệm rằng
	that you should hit your mother	bạn đánh mẹ mình

33:35	is traditionally	là gì đó truyền thống
	something incredible!	không thể tin được!

33:39	And this boy did it.	Và cậu trai làm thế.

33:43	And I said,	Và tôi nói,
	'See what is the fact',	'Nhìn cái thực tế đi',

33:46	we went into it, she understood.	chúng tôi đi sâu, cô ta hiểu.

33:49	So, to understand violence,	Vậy, để hiểu bạo lực,
	one has to understand division.	bạn phải hiểu phân chia.

33:56	A: The division was already there.	A: Phân chia đã ở đó.
	K: There.	K: Ở đó.

33:59	A: Otherwise he would not	A: Ngược lại nó
	have picked up the stick.	không chọn cây gậy.

34:02	K: Division between nations,	K: Phân chia giữa quốc gia,
	you follow, sir?	kịp không?

34:06	This race for armaments	Nòi giống vũ trang

34:10	is one of	là một tác nhân bạo lực.
	the factors of violence.

34:13	Which is,	Nghĩa là,
	I am calling myself American	tôi gọi mình Mỹ

34:16	and he is calling himself Russian,	và hắn gọi hắn Nga,
	or Hindu,	hay Ấn giáo,

34:19	or whatever it is.	hay gì gì.

34:20	This division is the factor	Phân chia ấy là tác nhân
	of real violence and hatred.	bạo lực và thù hận thực sự.

34:27	When a mind sees that,	Khi trí óc thấy thế,

34:31	it cuts away	nó cắt lìa mọi phân chia
	all division in himself.	trong chính hắn.

34:35	He is no longer a	Hắn không còn là Ấn giáo,
	Hindu, American, Russian.	Mỹ, Nga.

34:37	He is a human being	Hắn là con người

34:41	with his problems which	với vấn đề hắn cố gắng
	he is then trying to solve,	giải quyết,

34:45	not in terms of India,	không phải Ấn,
	or America, or Russia.	hay Mỹ, hay Nga.

34:52	So we come to the point:	Vậy chúng ta đến điểm:

34:55	can the mind be free	có thể nào trí óc tự do
	in relationship,	trong quan hệ,

35:04	which means orderly,	nghĩa là trật tự,
	not chaotic, orderly.	không lộn xộn, trật tự.

35:12	A: It has to be,	A: Phải có,
	otherwise you couldn't use	ngược lại ngài không thể

35:13	the word 'relationship'.	dùng chữ 'quan hệ'.
	K: No. No.	K: Không, không.

35:16	So can the mind be free of that?	Vậy trí óc có thể nào lìa nó?

35:20	Free of the observer?	Lìa người quan sát?

35:25	A: If not, there is no hope.	A: Nếu không, thì vô vọng.
	K: That's the whole point.	K: Đó là toàn bộ mấu chốt.

35:29	A: If not, we've had it.	A: Nếu không, chúng ta có nó.
	K: Yes.	K: Vâng.

35:31	And all the escapes, and	Và mọi thứ chạy trốn, và
	going off into other religions,	chui vào tôn giáo khác,

35:35	doing all kinds of tricks,	làm mọi trò,
	has no meaning.	không ý nghĩa gì.

35:39	Now, this demands	Nào, nó đòi hỏi thật nhiều
	a great deal of perception, insight,	nhận thức, thấu suốt,

35:46	into the fact of your life:	vào thực tế đời bạn:
	how one lives one's life.	làm sao bạn sống đời mình.

35:54	After all, philosophy	Tóm lại, triết học nghĩa
	means the love of truth,	là tình yêu sự thật,

35:58	love of wisdom, not the	yêu trí tuệ, không phải
	love of some abstraction.	yêu gì trừu tượng.

36:03	A: Oh no, no, no.	A: Ồ không, không, không.

36:05	Wisdom is supremely practical.	Trí tuệ là thực tế tối cao.

36:07	K: Practical. Therefore here it is.	K: Thực tế. Vì vậy nó ở đây.

36:11	That is, can a human being	Tức là, con người có thể sống
	live in relationship in freedom	trong quan hệ, trong tự do

36:19	and yet operate	và còn hoạt động trong
	in the field of knowledge?	lĩnh vực kiến thức?

36:24	A: And yet operate in the	A: Và còn hoạt động trong
	field of knowledge, yes.	lĩnh vực kiến thức, vâng.

36:26	K: And be absolutely orderly.	K: Và tuyệt đối trật tự.

36:34	Otherwise it is not freedom.	Ngược lại không phải tự do.

36:36	Because order means virtue.	Bởi trật tự nghĩa là đức hạnh.

36:40	A: Yes, yes.	A: Vâng, vâng.

36:42	K: Which doesn't exist in the world	K: Cái không có trên
	at the present time.	thế giới hiện nay.

36:45	There is no sense of virtue	Không có cảm giác đức hạnh
	in anything.	trong điều gì.

36:49	Then we repeat.	Thì lặp lại.

36:52	Virtue is a creative thing,	Đức hạnh là việc sáng tạo,

36:54	is a living thing,	là vật sống,
	is a moving thing.	là vật chuyển động.

36:57	A: I am thinking, as you are	A: Tôi nghĩ, khi ngài nói
	saying this about virtue,	về đức hạnh,

37:04	which is really power,	thực sự là sức mạnh,

37:08	which is really	thực sự là
	the ability to act,	khả năng hành động,

37:12	and if I am following you	và nếu tôi hiểu đúng,
	correctly,

37:17	what you are really saying,	điều ngài thực sự nói,

37:20	- and please correct me	- và xin sửa lại nếu tôi lệch
	if I am way off here -	khỏi đây -

37:23	what you are really saying	điều ngài nói thực sự là
	is that

37:28	the ability to act	khả năng hành động
	in the strict sense	trong đúng nghĩa

37:35	which must be creative,	phải là sáng tạo,

37:38	otherwise it's not an action,	không thì không phải hành động,
	but it is simply a reaction.	mà đơn giản là phản ứng.

37:43	K: A repetition.	K: Lặp lại.
	A: A repetition.	A: Lặp lại.

37:49	That the ability to act,	Khả năng hành động ấy, hay
	or virtue, as you put it,	đức hạnh, như ngài nói,

37:53	bears with it necessarily	cần thiết mang theo nó
	the implication of order.	hàm ý trật tự.

38:01	It must. It seems to	Phải vậy. Có vẻ
	me no way out of that.	không có lối thoát.

38:05	Yes, I just wanted to recover that	Vâng, tôi chỉ muốn
	a step at a time.	lùi lại một bước lúc này.

38:10	K: So can I come back?	K: Vậy có thể quay lại?

38:15	In human relationship,	Trong quan hệ con người,
	as it exists now,	như hiện giờ,

38:20	- we are looking	- chúng ta nhìn vào
	at that what actually is -	cái thực sự đang là -

38:24	in that human relationship	trong quan hệ con người
	there is conflict,	có xung đột,

38:29	sexual violence,	bạo lực tình dục,
	and so on, so on, so on,	và v.v.., v.v..

38:33	every kind of violence.	mọi thứ bạo lực.

38:36	Now, can man	Nào, con người có thể
	live at total peace,	sống hòa bình hoàn toàn,

38:43	otherwise he is not creative,	ngược lại hắn không sáng tạo,

38:47	in human relationship,	trong quan hệ,

38:49	because that is	bởi đó là cơ bản của
	the basis of all life.	mọi đời sống.

38:55	A: I'm very taken with the way	A: Tôi rất cuốn hút với
	you have pursued this.	cách ngài theo đuổi nó.

39:01	I noticed that, when	Tôi để ý rằng,
	we asked this question	khi chúng ta hỏi

39:05	'is it possible that..'.	'có thể nào...'.

39:09	the reference for it	sự liên quan
	is always a totality.	luôn là toàn thể.

39:13	And the reference over here	Và liên quan ở đây
	is a fragment,	là manh mún,

39:17	or a fragmentation, or a division.	hay mảnh vụn, hay phân chia.

39:22	Never once have you said	Ngài không hề nói lần nào

39:25	that the passage	lối đi từ đây đến kia
	from one to the other

39:28	is a movement	là chuyển động dù là
	that even exists, you see.	có đó, ngài xem.

39:32	K: No. It can't exist.	K: Không. Không có.

39:33	Quite, quite. Absolutely.	Đúng, đúng. Tuyệt đối.

39:35	A: I think, Mr. Krishnamurti,	A: Tôi nghĩ, ngài Krishnamurti,

39:37	that nothing is	không có gì quá khó hiểu
	so difficult to grasp

39:42	as this statement	như câu ngài vừa nói.
	that you have made.

39:48	There is nothing that we are taught,	Không có gì chúng ta
	from childhood up,	được dạy, từ nhỏ,

39:54	to render such a possibility.	nêu ra như có thể.

40:03	A matter for taking seriously,	Vấn đề giữ nghiêm túc,

40:07	because when...	bởi khi...
	- one doesn't like to make	- người ta không thích

40:11	sweeping statements about the way	quét đi câu nói về cách

40:13	everybody has been educated -	mọi người đã bị dạy -

40:14	but I'm thinking of myself,	nhưng tôi nghĩ về mình từ
	from a child upward,	nhỏ lớn lên,

40:22	all the way through	mọi cách trải qua thi đổ
	graduate school,	trường học,

40:27	accumulating	tích lũy bao là kiến thức
	a lot of this knowledge

40:28	that you have been	mà ngài đã nói.
	talking about.

40:33	I don't remember	Tôi không nhớ ai nói với tôi,
	anybody saying to me,

40:39	or even pointing me	hay ngay cả chỉ tôi
	to a literature that	về văn chương

40:44	so categorically	phân biệt theo loại
	makes this distinction

40:47	between one and the other as...	giữa này và nọ như...

40:54	- in terms of each other -	- về liên quan nhau -

40:57	not accessible to each	không thể gặp nhau
	other through passage.	qua lối đi.

41:00	K: No. No, no, quite, quite.	K: Không, không, không,
		đúng, đúng.

41:02	A: Now, I'm correct in	A: Giờ tôi hiểu ngài đúng
	understanding you there, aren't I?	ở đó, phải không?

41:05	K: Quite right.	K: Rất đúng.

41:08	A: Maybe I could just	A: Có lẽ tôi chỉ có thể
	say this as an aside.	nói riêng.

41:10	K: The fragment can't	K: Mảnh vụn không thể
	become the whole.	thành toàn thể.

41:13	A: No. The fragment	A: Không. Mảnh vụn đâu
	cannot become the whole,	thành toàn thể,

41:15	in and of itself.	trong và của chinh nó.

41:16	K: But the fragment is always	K: Nhưng mảnh vụn luôn
	trying to become the whole.	cố gắng thành toàn thể.

41:19	A: Exactly. Exactly.	A: Đúng. Chính xác.

41:23	Now, of course, in the years	Giờ, dĩ nhiên, trong nhiều năm
	of very serious and devoted	rất nghiêm túc và tận tâm

41:31	contemplation and exploration	trầm tư và khám phá nó,
	of this,

41:34	- which quite clearly you have	- rõ ràng ngài đã thực hiện
	undertaken with great passion -	với nhiệt huyết lớn lao -

41:42	I suppose it must	chắc là phải xảy ra với ngài
	have occurred to you

41:44	that the first sight of this,	rằng cái nhìn ban đầu,

41:47	while one is in the condition	khi ở trong qui định
	of the observer,	của người quan sát,

41:52	must be very frightening	phải rất sợ hãi - trong qui định
	- in the condition of the observer,	của người quan sát,

41:56	the thought that	của suy tư rằng
	there is no passage.	không có lối đi.

41:59	K: No. But you see,	K: Không. Nhưng bạn xem,
	I never looked at it that way.	tôi không hề nhìn lối ấy.

42:04	A: Please tell me how	A: Mong ngài nói ngài
	you looked at it. Please.	nhìn cách nào.

42:11	K: From childhood I never	K: Từ nhỏ tôi không hề
	thought I was a Hindu.	nghĩ tôi là Ấn giáo.

42:17	A: I see.	A: Tôi hiểu.

42:18	K: I never thought	K: Tôi không hề nghĩ
	when I was educated in England	khi tôi được học ở Anh

42:21	and all the rest of it,	và mọi cái khác,
	that I was European.	rằng tôi là người Âu.

42:24	I never was caught	Tôi không hề kẹt trong
	in that trap.	cái bẫy ấy.

42:29	I don't know how it happened,	Không biết sao nữa,

42:30	I was never caught in that trap.	tôi không hề kẹt trong bẫy ấy.

42:33	A: Well, when you were quite little	A: Vậy, khi ngài còn rất nhỏ thì
	then

42:35	and your playmates said to you,	và bạn cùng chơi nói với ngài,

42:38	well now, look,	này, xem, bạn là Ấn giáo,
	you are a Hindu,

42:40	what did you say?	ngài nói gì?
	K: I probably put on Hinduism	K: Có thể tôi khoát áo Ấn giáo

42:43	and all the trappings	và mọi thứ bẫy của
	of Brahmin tradition,	truyền thống Bà la môn,

42:48	but it never penetrated deeply.	nhưng nó không hề thấm sâu.

42:51	A: As we say in the vernacular,	A: Khi nói tiếng bản xứ,
	it never got to you.	ngài không hề hiểu.

42:54	K: It never got to me, that's right.	K: Không hề hiểu, đúng vậy.
	A: I see.	A: Tôi hiểu.

42:57	That's very remarkable.	Thật khác thường.
	That's extraordinary.	Thật lạ lùng.

43:02	The vast number of people	Rất đông người trên
	in the world seem	thế giới chắc là

43:05	to have been got to	phải lưu tâm đến việc này.
	in respect to this.

43:08	K: That's why, I think,	K: Vì vậy, tôi nghĩ,
	you see,	bạn xem,

43:16	propaganda has become	tuyên truyền thành
	the means of change.	phương tiện thay đổi.

43:27	A: Yes. Yes.	A: Vâng. Vâng

43:29	K: Propaganda is not truth.	K: Tuyên truyền không phải
		sự thật.

43:33	Repetition is not truth.	Lặp lại không phải sự thật.

43:36	A: It's a form of violence too.	A: Đó cũng là hình thức bạo lực.
	K: That's just it.	K: Đúng vậy.

43:41	So a mind	Vậy trí óc chỉ quan sát
	that merely observes

43:46	doesn't react	không phản ứng với
	to what it observes	cái nó quan sát

43:50	according	theo qui định,
	to its conditioning,

43:52	which means there is	là không có
	no observer at any time,	người quan sát mọi lúc,

43:57	therefore no division.	vì vậy không phân chia.

43:59	It happened to me,	Nó xảy ra với tôi,

44:02	I don't know how it	không biết cách nào,
	happened, but it has happened.	nhưng nó đã xảy ra.

44:06	And, in observing all this,	Và, quan sát mọi cái đó,

44:11	I've seen	tôi thấy
	every human relationship,	mỗi quan hệ con người,

44:14	every kind of	mọi loại
	human relationship,	quan hệ con người,

44:16	there is this division	có phân chia
	and therefore violence.	và vì vậy bạo lực.

44:20	And to me the very	Và với tôi
	essence of non-relationship	tính chất phi quan hệ

44:25	is the factor of me and you.	là tác nhân của tôi và bạn.

44:31	A: I was just trying to go	A: Tôi vừa cố quay lại
	back in my own personal history	tiểu sử riêng cá nhân

44:35	and think of when I was a child.	và nghĩ về lúc tôi còn bé.

44:39	I did, while accepting	Trong khi chấp nhận
	that I was different,	tôi khác biệt,

44:45	I did believe that,	tôi tin là,
	I did come to accept that,	đi đến chấp nhận rằng,

44:49	there was something else,	có gì khác, dù vậy,
	however, that always held me	luôn nắm lấy tôi

44:53	very, very hard to centre	rất chặt ở trung tâm

44:58	in terms of making	để làm lối thoát sau cùng,
	an ultimate issue of that,

45:03	and that was an experience	và đó là kinh nghiệm
	I had when I was rowing a boat.	khi tôi chèo thuyền.

45:07	I spent some time in	Tôi trải qua thời gian
	Scandinavia as a child,	lúc nhỏ ở Bắc âu,

45:07		Tôi trải qua thời gian
		lúc nhỏ ở Bắc âu,

45:12	and I used to take a boat	và tôi thường đi thuyền ra
	out on the fjord every day,	vịnh hẹp mỗi ngày,

45:17	and when I would row,	và khi tôi chèo thuyền,

45:20	I was profoundly moved by	tôi bị kích động sâu sắc
	the action of the water,	bởi tác động của nước,

45:27	when I moved the oar,	khi tôi đẩy mái chèo,

45:30	because I lifted the oar	bởi tôi trượt mái chèo
	out of the water	khỏi nước

45:34	and there was separation	và có sự phân chia
	in substance	về chất

45:37	between the water and the oar,	giữa nước và mái chèo,

45:38	but the water, which	bởi nước, cần thiết
	was necessary for support	để chịu

45:43	and for purchase, so that	và chỗ tựa, cốt để
	I could propel myself,	tôi đẩy tới,

45:50	never lost touch with itself,	không hề rời chính nó,
	it always turned into itself	luôn quay lại với nó

45:57	without ever having left	không rời nó ngay từ đầu.
	itself in the beginning.	K: Từ đầu. Đúng.

46:00	And once in a while I would	Và có một lúc tôi cười với
	laugh at myself and say,	mình và nói,

46:03	if anyone catches you	nếu ai đó chợt thấy bạn
	looking at this water	nhìn vào nước

46:05	any longer than you are doing,	lâu hơn bạn làm,

46:07	they will think that you	họ sẽ nghĩ rằng bạn
	are clear out of your mind.	rõ là mất trí.

46:09	This is the observer talking	Đây là người quan sát nói
	to himself, of course.	với chính hắn, dĩ nhiên.

46:12	But that made such a	Nhưng việc ấy ấn tượng
	profound impression on me	sâu sắc trong tôi

46:14	that I think...	tôi nghĩ...

46:17	I think it was	tôi nghĩ là cái
	what you might call	ngài có thể gọi

46:19	a little salvation for me,	một ít cứu chuộc cho tôi,
	and I never lost that.	và tôi không hề mất nó.

46:22	So maybe there is some	Vậy có thể có vài
	relationship between	quan hệ giữa

46:25	that apprehension,	sự tiếp thu ấy,

46:28	which I think changed my being,	tôi nghĩ thay đổi con người tôi,

46:31	and what it is	và cái mà
	you are talking about as one	ngài nói như người

46:33	who never ever suffered	không hề chịu đựng
	this sense of separation at all.	cảm giác phân chia gì cả.

46:38	Yes. Please go ahead.	Vâng. Xin nói tiếp.

46:43	K: So this brings us to the point,	K: Vậy nó đem chúng ta
	sir, doesn't it,	đến điểm, phải không,

46:49	can the human mind,	có thể nào trí óc con người,
	which has evolved in separation,	tiến hoá trong phân chia,

46:58	in fragmentation...	trong manh mún...

47:03	A: This is where evolution is. Yes.	A: Đó là chỗ tiến hoá. Vâng.

47:05	K: ...can such a mind transform,	K: ...có thể nào trí óc ấy
	undergo a regeneration,	thay đổi, trải qua tái sinh,

47:15	which is not produced	nó không sinh ra bởi
	by influence,	ảnh hưởng,

47:20	by propaganda,	bởi tuyên truyền,

47:23	by threat and punishment,	bởi đe doạ và hình phạt,

47:28	because if it changes because	bởi nếu nó thay đổi vì
	it is going to get a reward...	sẽ được phần thưởng...

47:33	A: It hasn't changed.	A: Nó không thay đổi.
	K: ...it hasn't changed.	K: ...không thay đổi.

47:36	So that is one of	Vậy đó là một
	the fundamental things	trong những việc cơ bản

47:41	which one has to ask and	bạn phải hỏi và đáp trong
	answer it in action, not in words.	hành động, không phải lời nói.

47:47	A: In action. Oh yes.	A: Trong hành động. Ồ vâng.
	K: Which is:	K: Nghĩa là:

47:55	my mind, the human mind,	trí óc tôi, trí óc con người,

47:58	has evolved in contradiction,	đã tiến hoá trong mâu thuẫn,
	in duality	nhị nguyên

48:04	- the 'me' and the 'not me' -	- cái 'tôi' và 'không phải tôi' -

48:07	has evolved	đã tiến hóa trong
	in this traditional cleavage,	truyền thống chia cách,

48:12	division, fragmentation.	phân chia, manh mún.

48:17	Now, can that mind	Có thể nào trí óc
	observe this fact,	quan sát thực tế ấy,

48:24	observe without the observer,	quan sát
		không người quan sát,

48:28	and only then	và chỉ vậy liền có tái sinh.
	there is a regeneration.

48:32	As long as there is	Bao lâu có người quan sát
	an observer observing this,	quan sát,

48:36	then there is a conflict.	thì có xung đột.

48:37	I don't know if	Nói vậy có rõ không.
	I make myself clear.

48:38	A: Yes, you do. You make yourself	A: Vâng, rõ. Ngài nói rất rõ
	very clear on two levels.	ở hai mức độ.

48:42	On the level of discourse alone,	Ở mức độ diễn thuyết,

48:43	- which I know	- tôi biết
	is not your major concern -	ngài không quan tâm -

48:46	on a level of discourse	ở mức độ diễn thuyết
	alone it necessarily follows	cần thiết dõi theo

48:50	that it must be the case	phải là trường hợp
	that this possibility exists,	có tính có thể,

48:56	otherwise we would	ngược lại chúng ta nói
	be talking nonsense.	vô nghĩa.

49:00	But then the agony of	Nhưng sự thống khổ của
	the situation at large	tình hình rộng khắp

49:06	that we have been describing	mà chúng ta mô tả

49:08	is simply that whether	đơn giản là xem nó có
	this can be done or no	làm được hay không

49:13	never occurs to a person,	không hề xảy ra với
		một người,

49:15	and in the absence	và sự vắng mặt nó
	of it even occurring,	ngay cả xảy ra,

49:20	the repetition is going	sự lặp lại sẽ tiếp tục
	to continue indefinitely	vô hạn

49:24	and things are going	và việc sẽ ngày càng
	to get worse and worse.	tệ hơn.

49:26	K: Sir, the difficulty is	K: Khó khăn là đa số người
	most people won't even listen.	ngay cả không lắng nghe.

49:33	A: I'm sighing. I know that.	A: Tôi thở dài. Tôi biết thế.

49:37	K: Won't listen.	K: Không lắng nghe.

49:39	If they do listen,	Nếu họ nghe,
	they listen with their conclusions.	họ nghe với kết luận.

49:45	If I am a Communist,	Nếu là Cộng sản, tôi
	I will listen to you up to a point.	sẽ nghe bạn đến một điểm.

49:50	After that	Sau đó
	I won't listen to you.	tôi sẽ không nghe.

49:55	And if I am slightly demented,	Và nếu mất trí nhẹ,

50:00	I will listen to you	tôi sẽ nghe bạn và
	and translate what I hear	diễn dịch điều tôi nghe

50:04	according to my dementia.	theo sự mất trí của tôi.
	A: Exactly.	A: Mất trí. Chính xác.

50:09	K: So one has to be	K: Vậy bạn phải hết sức
	extraordinarily serious to listen.	nghiêm túc lắng nghe.

50:16	Serious in the sense	Nghiêm túc trong nghĩa
	put aside my peculiar prejudices	để sang bên định kiến

50:21	and idiosyncrasies	và tính khí riêng
	and listen to what you are saying,	và lắng nghe lời bạn nói,

50:26	because	bởi
	the listening is the miracle:	lắng nghe là điều kỳ diệu:

50:34	not what shall I do	không phải tôi sẽ làm gì
	with what you have said.	với điều bạn nói.

50:38	A: Not what shall I listen to.	A: Không phải tôi sẽ nghe gì.

50:41	K: But the act of listening.	K: Mà hành động lắng nghe.
	A: But	A: Mà

50:43	the act of listening itself.	chính hành động lắng nghe.

50:46	We are back to 'ing'	Chúng ta trở lại cái 'đang'
	where there's listening itself.	chỗ có lắng nghe.

50:52	K: That requires... I mean,	K: Nó đòi hỏi... ý tôi,

50:53	you are good enough	bạn đủ tốt để lắng
	to listen to me	nghe tôi

50:56	because you want to find out.	bởi bạn muốn tìm hiểu.

50:58	But the vast majority say,	Nhưng đại đa số nói,
	what are you talking about,	ngài nói về cái gì,

51:01	I want to go on enjoying myself,	tôi muốn tiếp tục thụ hưởng,

51:03	so go and talk to somebody else.	vậy đi nói với người khác đi.

51:06	So, to create an atmosphere,	Vậy, tạo bầu không khí,

51:13	to create an ambience,	tạo môi trường,

51:16	a feeling that:	cảm nhận, nào, đời sống
	life is dreadfully serious,	vô cùng nghiêm túc,

51:19	my friend, do listen.	này bạn, lắng nghe đi.

51:22	It's your life,	Nó là đời bạn,
	don't waste it, do listen.	đừng phí nó, nghe đi.

51:26	To bring about a human being	Tạo ra con người lắng nghe
	that will listen

51:31	is the greatest importance,	là quan trọng nhất.

51:34	because	bởi
	we don't want to listen.	chúng ta không muốn nghe.

51:37	It's too disturbing.	nó quá phiền.

51:41	A: I understand.	A: Tôi hiểu.

51:42	I have tried sometimes in class	Đôi khi trong lớp tôi cố gắng
	to make this very point.	làm việc này.

51:49	And sometimes I suggest that	Và có lúc tôi gợi ý
	we should watch the animal,	chúng ta nhìn muôn thú,

51:56	especially the wild animal,	đặc biệt thú hoang dã,

52:00	because if it's not listening	bởi nếu không nghe
	it's likely dead.	thì giống như chết.

52:03	K: Dead, yes, sir.	K: Chết, vâng.

52:05	A: There is this extraordinary	A: Chính có chú tâm lạ lùng
	attention that it makes,	này mà nó làm,

52:11	and every instant of its life	và mỗi khoảnh khắc đời nó
	is a crisis.	là một bước ngoặc.

52:17	K: Absolutely.	K: Đúng vậy.

52:20	A: And you know what happens,	A: Và ngài biết việc xảy ra,

52:22	the eyes out there show in the main	những đôi mắt ngoài kia
	that they are thinking	chỉ ra họ đang nghĩ

52:25	I am talking about	tôi nói về tâm lý học
	animal psychology.	muôn thú.

52:28	I'm not talking about	Tôi không nói về
	psychology at all,	tâm lý học gì cả,

52:30	I'm talking about what is	tôi nói cái gì là trường hợp
	the case which is either-or,	cả hai-hoặc,

52:34	and there isn't any way	và không cách nào có
	to get from either to or.	từ cả hai đến hoặc.

52:37	That's what I mean.	Đó là ý tôi.
	So I think I understand you.	Nên tôi nghĩ tôi hiểu ngài.

52:41	K: In America	K: Ở Mỹ việc gì đang xảy ra,
	what is happening now,

52:44	as I observe it	khi tôi quan sát
	- I may be mistaken -	- tôi có thể lầm -

52:48	they are not serious.	họ không nghiêm túc.

52:51	They are playing	Họ chơi với điều gì mới,
	with new things,

52:56	something entertaining,	gì đó giải trí, đi
	go from one thing to the other.	từ cái này đến cái khác.

53:02	And they think	Và họ nghĩ đó là tìm kiếm.
	this is searching.

53:06	A: Searching!	A: Tìm kiếm!

53:09	K: Searching, asking,	K: Tìm, hỏi,

53:11	but they get trapped	nhưng họ dính bẫy trong
	in each one of them. A: Yes.	mỗi cái đó. A: Vâng.

53:15	K: And at the end of it	K: Và đến cuối họ không
	they have nothing but ashes.	có gì ngoài tro tàn.

53:19	So it is becoming	Vậy nên nó thành ngày
	more and more difficult	càng khó khăn

53:23	for human beings	cho con người nghiêm túc,
	to be serious, to listen,	lắng nghe,

53:30	to see what they are,	nhìn cái họ là,
	not what they should be.	không phải cái họ sẽ là.

53:36	A: No. What is the case.	A: Không. Trường hợp đang là.
	K: What is.	K: Đang là.

53:38	A: Exactly.	A: Chính xác.

53:39	K: That means: 'please	K: Nghĩa là: 'vui lòng lắng
	do listen for five minutes!'	nghe năm phút!'

53:51	In this conversation	Trong buổi nói chuyện này
	you are listening,	bạn lắng nghe,

53:55	because you are interested,	bởi bạn thích thú,
	you want to find out,	bạn muốn tìm hiểu,

53:57	but the vast majority of	nhưng đại đa số người nói,
	people say, for God's sake,	ơn Chúa,

54:01	leave me alone,	để tôi yên,
	I have my little house,	tôi có ngôi nhà nhỏ,

54:05	my wife, my car, my yacht,	vợ, xe, du thuyền,
	or whatever it is,	hay gì gì,

54:08	for God's sake, don't change	ơn Chúa, đừng thay đổi gì
	anything as long as I live.	bao lâu tôi còn sống.

54:13	A: You know, going back to	A: Ngài biết đó, quay lại
	what I do know something about,	cái tôi biết gì đó về,

54:19	namely the Academy, because	là Học viện, bởi

54:21	I am situated there in	tôi ở đó hoạt động
	terms of day-to-day activity.	ngày qua ngày.

54:27	I've often remarked to myself	Tôi thường lưu ý
	in attending conferences,	khi dự các buổi hội thảo,

54:30	where papers are read,	nơi giấy tờ được đọc,
	that nobody is listening.	không có ai lắng nghe.

54:36	It's one long monologue.	Là buổi kịch dài một vai.

54:40	And after a while	Và sau một lát ngài
	you get the feeling	có cảm giác

54:42	that it really is	nó thực sự là
	a shocking waste of time.	tồi tệ phí thì giờ.

54:45	And even to sit down	Và dù là ngồi xuống
	and have coffee,	và uống cà phê,

54:48	the discussion, say,	buổi thảo luận, nói,
	between classes,	giữa các lớp học,

54:52	usually runs	thường hoạt động dựa
	on the basis of babble,	trên tán gẫu,

54:57	we are just talking	chúng ta chỉ nói về việc
	about things that

55:00	we are not	mà chúng ta không
	genuinely interested,	thực sự thích,

55:01	in order to fill up space.	để lấp đầy khoảng trống.

55:04	This, however, is far	Nó, dù vậy, là chủ đề
	more serious a matter	rất nghiêm túc

55:11	than simply a description	hơn đơn giản là mô tả
	of what's going on.	việc xảy ra.

55:13	K: It's a matter, I feel,	K: Là vấn đề, tôi thấy,
	of life and death.	sống và chết.

55:17	If the house is burning,	Nếu nhà cháy,
	I've got to do something.	tôi phải làm gì đó.

55:21	It isn't I am going to discuss	Không phải tôi bàn cãi
	who burned the house.	coi ai đốt nhà.

55:25	A: No. No.	A: Không ,không.
	K: What colour his hair was,	K: Tóc hắn màu gì,

55:27	whether it was black	xem nó đen hay trắng
	or white or purple.	hay tía.

55:29	I want to put that fire out.	Tôi muốn dập tắt lửa.

55:32	A: Or: if such and such	A: Hay: nếu như đó
	had not happened	không xảy ra

55:34	the house	nhà chắc không cháy.
	would not be burning.

55:36	Right. I know, I know.	Đúng. Tôi hiểu, tôi hiểu.
	K: And I feel it is so urgent,	K: Và tôi thấy quá khẩn cấp,

55:43	because I see it in India,	bởi tôi nhìn nó ở Ấn,
	I see in Europe and America,	tôi nhìn ở Âu và Mỹ,

55:47	everywhere I go, this sense of	nơi nào tôi đến, cảm giác

55:50	slackness, sense of, you know,	lười nhác, cảm giác,
		bạn biết đó,

55:54	despair, and sense of	nản chí, và cảm giác
	hopeless activity that is going on.	hoạt động vô vọng xảy ra.

56:01	So to come back	Vậy trở lại điều
	to what we are saying,	chúng ta đang nói,

56:06	relationship is	quan hệ là quan trọng nhất.
	the highest importance.

56:11	When in that relationship	Khi trong quan hệ ấy
	there is conflict,	có xung đột

56:14	we produce a society	chúng ta tạo ra xã hội
	which will further that conflict,	càng thêm xung dột,

56:22	through education,	qua giáo dục,
	through national sovereignties,	qua chủ quyền quốc gia,

56:25	through all the rest of it	qua mọi cái khác xảy ra
	that is going on in the world.	trên thế giới.

56:28	So, a serious man,	Vậy, người nghiêm túc,

56:32	serious in the sense	nghiêm túc trong nghĩa
	who is really concerned, committed,	kẻ thực sự quan tâm, tận tuỵ,

56:37	must give his total attention	phải đem hết chú tâm

56:41	to this question of relationship,	vào vấn đề quan hệ,
	freedom and knowledge.	tự do và kiến thức.

56:48	A: If I've heard you correctly,	A: Nếu tôi nghe ngài đúng,

56:52	and I don't mean by that	và ý tôi không phải lời nói
	words that have passed between us,	qua lại giữa chúng ta,

56:55	but if I have truly heard you,	nhưng nếu thực sự nghe ngài,

56:58	I've heard something	tôi nghe gì đó rất
	very terrifying:	khủng khiếp:

57:04	that this disorder	rối loạn mà chúng ta
	that in part we have described	mô tả một phần

57:12	has a built-in necessity in it.	có sự cần thiết xây lên
		trong nó.

57:17	As long as it persists,	bao lâu nó còn đó,
	it can never change.	thì không thể thay đổi.

57:24	It can never change.	Không thể thay đổi.
	K: Obviously.	K: Hiển nhiên,

57:26	A: Any modification of it is...	A: Canh cải nào cũng là...
	K: Further disorder.	K: Càng thêm rối loạn.

57:30	A: ...is more of the same.	A: ...là thêm cùng một thứ.
	K: More of the same.	K: Thêm cùng một thứ.

57:32	A: More of the same.	A: Thêm cùng một thứ.

57:34	I have the feeling and I hope	Tôi cảm thấy và hy vọng

57:38	I have understood	tôi hiểu ngài đúng, rằng
	you correctly, that

57:42	there is a relationship between	có sự quan hệ giữa

57:44	the starkness of this necessity	khắc nghiệt của cần thiết

57:47	and the fact that there	và thực tế là không thể
	cannot be a gradual progress or,	có tiến dần dần hay,

57:52	as a philosopher would put it,	như một triết gia nói,

57:55	something like	gì đó như tiến bộ cơ bản,
	essential progress,

57:59	but nevertheless there is	nhưng tuy nhiên có vài
	some demonic progress	tiến bộ quỷ quái

58:05	that takes place	xảy ra

58:06	within this disorder,	trong rối loạn ấy, nó
	that is not so much a progress	không phải quá tiến bộ

58:10	as it is a proliferation	như tăng nhanh... K: Vâng.
	of the same. Necessarily so.	A: ...cùng một thứ. Cần thiết vậy.

58:17	Is that what you've been saying?	Phải là điều ngài đang nói?
	Necessarily so.	K: Vâng. A: Cần thiết vậy.

58:19	K: You know, that word 'progress',	K: Bạn biết đó, chữ 'tiến bộ',
	I was told the other day,	tôi nói hôm nọ,

58:24	meant entering into	nghĩa là đi vào xứ địch
	enemy's country fully armed.	đầy vũ trang.

58:29	A: Really?	A: Thật à? Ồ.

58:34	Progress is entering into an	Tiến bộ là vào xứ địch...
	enemy's country fully armed.	K: Đầy vũ trang. A:...đầy vũ trang.

58:41	Dear me!	Trời ơi!

58:43	K: Sir, this is what is happening.	K: Đó là việc đang xảy ra.
	A: Oh, I know.	A: Ồ, tôi hiểu.

58:47	Next time we converse,	Lần tới chúng ta nói chuyện,
	the next time,	lần tới,

58:53	I would like very much,	tôi rất thích, nếu ngài đủ tốt,
	if you would be good enough,

58:56	to pursue precisely	tiếp tục đúng chỗ
	what we have just come to,	chúng ta vừa tới,

59:00	namely this necessity,	tức là cần thiết,
	and the necessity	và sự cần thiết

59:04	that produced that statement.	tạo ra lời nói đó.
	K: Yes, quite.	K: Vâng, đúng.