Krishnamurti Subtitles home


SD74CA4 - Con người có trách nhiệm là gì?
Buổi nói chuyện thứ 4 với Allan W. Anderson
San Diego, USA
19 February 1974



0:37 Krishnamurti Đối thoại với Dr. Allan W. Anderson
0:42 J. Krishnamurti sinh ra ở Nam Ấn Độ và được học hành ở Anh. Bốn mươi năm qua ông nói chuyện ở Hoa kỳ, châu Âu, Ấn độ, Úc, và các nơi khác trên thế giới. Từ khởi đầu đạo nghiệp ông đã từ chối mọi liên hệ với các tôn giáo có tổ chức và ý thức hệ và nói rằng quan tâm duy nhất của ông là trả lại con người tự do tuyệt đối vô điều kiện. Ông là tác giả của nhiều sách, trong đó có Đánh Thức Trí Thông Minh, Khẩn Thiết Thay đổi, Thoát Khỏi Cái Biết, và Tung Cánh Đại Bàng. Đây là một trong loạt đối thoại giữa Krishnamurti và Dr. Allan W. Anderson, giáo sư về nghiên cứu tôn giáo tại Đại học San Diego State nơi ông dạy kinh điển Ấn độ và Trung hoa và truyền thống tiên tri. Dr. Anderson, nhà thơ nổi danh, đã nhận học vị từ Đại học Columbia và Trường Dòng Hiệp Hội Thần Học. Ông được vinh danh với Phần thưởng Dạy học nổi tiếng từ Đại học California State.
1:47 A: Ngài Krishnamurti, vừa đúng chỗ chúng ta dừng buổi nói chuyện vừa qua có khởi lên câu hỏi về sự phân biệt giữa khái niệm tôi phải trách nhiệm về hành động và... chỉ trách nhiệm.

K: Đúng.
2:07 A: Tôi ngồi đây suy nghĩ, 'ồ tại sao không thể tiếp tục', vậy có thể chúng ta bắt đầu điểm ấy. Được chứ?

K: Tôi nghĩ, có sự phân biệt rất rõ giữa trách nhiệm về và trách nhiệm. Trách nhiệm về hàm ý hướng đi, muốn có định hướng. Nhưng cảm thấy trách nhiệm hàm ý trách nhiệm về mọi việc, không có hướng, một hướng riêng nào. Trách nhiệm giáo dục, trách nhiệm chính trị, trách nhiệm cách tôi sống, trách nhiệm cách ứng xử, là hoàn toàn cảm thấy trách nhiệm toàn thể là nền trên đó hành động xảy ra.
3:20 A: Tôi nghĩ nó đưa chúng ta trở lại vấn để khủng hoảng đã nói đến. Nếu khủng hoảng liên tục, thì sai lầm mà nói tôi trách nhiệm về hành động, bởi tôi lại để sự viêc ngoài kia và nó thành cơ hội cho tôi bối rối việc gần bên, cần được làm, và quan niệm, khái niệm về hành động này, bởi tôi là hành động.
3:52 K: Vâng, đúng vậy, nó đó.

A: Tôi là nó.
3:54 K: Nghĩa là, cảm thấy trách nhiệm tự biểu lộ về chính trị, tôn giáo, giáo dục, trong công việc, trong cả đời sống, trách nhiệm về mọi thái độ, không riêng hướng nào. Tôi nghĩ có quá nhiều khác biệt khi bạn nói 'tôi trách nhiệm về hành động.' Tức là bạn trách nhiệm về hành động mình theo ý niệm bạn đã nghĩ trước về hành động.
4:41 A: Chính xác. Vâng. Thỉnh thoảng người ta nói trẻ con tự do bởi vô trách nhiệm.
4:55 K: Ồ, trẻ con... Không thể đem trẻ con vào...
4:59 A: Không, dĩ nhiên. Nhưng tôi nghĩ đôi lúc, khi nói thế, chúng ta nhớ về quá khứ, như thể tự do là lìa câu thúc, trong khi nếu anh là hành động, đúng thật, tuyệt đối...

K: Không có câu thúc, không có câu thúc.

A: Không câu thúc.
5:21 K: Không gì.

A: Đúng. Đúng.
5:23 K: Bởi vì, xem nào. Nếu bạn cảm thấy toàn bộ trách nhiệm, thì đâu là trách nhiệm với con cái mình? Nghĩa là giáo dục. Có phải bạn dạy chúng là tạo ra trí óc tuân theo khuôn phép, mà xã hội đặt ra, tức bạn chấp nhận vô đạo đức của xã hội là vậy. Nếu bạn cảm thấy hoàn toàn trách nhiệm, bạn trách nhiệm từ lúc nó sinh ra cho đến lúc nó mất. Giáo dục đúng đắn, không phải giáo dục làm cho trẻ tuân theo, tôn thờ thành công và phân chia quốc tịch sinh ra chiến tranh - kịp không? - mọi cái đó bạn trách nhiệm, không chỉ hướng riêng nào. Ngay cả bạn ở hướng riêng nào - tôi trách nhiệm về hành động - hành động bạn dựa trên gì? Làm sao có thể trách nhiệm khi bạn, khi hành động bạn là kết quả rập khuôn được truyền trao cho bạn?
7:00 A: Vâng, tôi theo kịp ý ngài.

K: Như cộng sản, họ nói nhà nước trách nhiệm. Tôn thờ nhà nước, nhà nước là thần thánh, và bạn trách nhiệm với nhà nước. Nghĩa là họ nghĩ ra việc nhà nước phải làm, được rập khuôn ý niệm, và, theo đó, bạn hành động. Đó không phải hành động trách nhiệm. Là hành động vô trách nhiệm. Trong khi hành động nghĩa là đang làm. Hiện tại hành động của động từ 'làm' là hành động bây giờ, đang làm. Hành động bây giờ phải lìa quá khứ. Ngược lại bạn chỉ lặp lại, lặp lại, truyền thống tiếp tục. Đó không...
8:08 A: Tôi nhắc một việc trong Kinh Dịch mà tôi nghĩ nó phản ảnh nguyên lý ngài đã chỉ ra - tôi không nói nguyên lý trừu tượng. Nếu tôi trích đúng, trong một bản dịch căn bản, như vầy: 'Người quân tử...' - nghĩa là người tự do, không kẹt giai cấp - không để suy nghĩ vượt quá hoàn cảnh'. Đó không nghĩa đơn giản là hắn ở hiện tại, không trách nhiệm gì việc ngoài kia bảo hắn trách nhiệm thế nào, hay phải làm gì, mà ngay tức thì hắn, hắn luôn...
9:12 K: Trách nhiệm.

A: ...trách nhiệm.
9:13 K: Luôn luôn.

A: Đơn giản hắn không để suy tư mình vượt khỏi hoàn cảnh. Đó quay lại chữ 'phủ nhận'. Bởi nếu hắn không để suy tư mình vượt quá hoàn cảnh, hắn phủ nhận khả năng làm vậy, phải không?

K: Vâng. Đúng.

A: Ồ vâng, vâng, vâng, tôi hiểu. Lý do tôi tham khảo trích dẫn nọ là bởi, nếu điều ngài nói là thật và nếu điều họ nói là thật, - không liên quan việc làm sao chúng được hiểu hay không hiểu - thì đây phải có điều gì chung, và tôi nhận ra ngài nhấn mạnh là thực tế, quá sức thực tế, về hành động. Nhưng hình như là giá trị lớn lao, nếu anh có thể trò chuyện, đàm luận với tác phẩm lớn, có quá nhiều câu nói - và phàn nàn về thực tế là chúng không được hiểu. Tôi thấy đó là ích lợi lớn.

K: Tôi không đọc sách, tác phẩm trong nghĩa...
10:45 A: Vâng, tôi hiểu.

K: ...trong nghĩa ấy. Giả sử không có sách trên thế gian.
10:54 A: Vấn đề vẫn vậy.

K: Vấn đề vẫn vậy.
10:57 A: Dĩ nhiên, dĩ nhiên.
10:59 K: Không lãnh đạo, không thầy, không ai bảo bạn làm này, làm nọ, đừng làm này làm kia. Bạn ở đó! Bạn cảm thấy toàn bộ, hoàn toàn trách nhiệm.
11:13 A: Đúng. Vâng.
11:16 K: Rồi bạn phải có đầu óc sáng sủa, năng động đáng ngạc nhiên, không ngớ ngẩn, không bối rối, hoang mang. Bạn phải có trí óc suy nghĩ sáng suốt! Và không thể suy nghĩ sáng suốt, nếu bạn bám rễ quá khứ. Bạn chỉ tiếp tục - có thể canh cải - qua hiện tại đến tương lai. Vậy đó. Vậy từ đó có câu hỏi: trách nhiệm trong quan hệ con người là gì?
12:01 A: Vâng. Chúng ta quay lại quan hệ.
12:03 K: Bởi đó là nền móng cơ bản của cuộc sống: quan hệ. Tức là, liên hệ, tiếp xúc với.
12:20 A: Chúng ta đang liên hệ.

K: Liên hệ.
12:23 A: Nó là đang là.

K: Vâng. Nào, quan hệ là gì? Nếu tôi thấy hoàn toàn trách nhiệm, làm sao trách nhiệm ấy biểu lộ trong quan hệ: với con cái, nếu tôi có con, với gia đình, hàng xóm, hàng xóm gần bên hay mười ngàn dặm xa, hắn vẫn là hàng xóm! Vậy trách nhiệm là gì? Gì là trách nhiệm của người cảm thấy hoàn toàn, cả tâm trí trong cảm nhận là ánh sáng cho chính hắn và toàn bộ trách nhiệm? Tôi nghĩ, đây là vấn đề phải được nghiên cứu.
13:30 A: Vâng, ngài biết tôi nghĩ gì không? Tôi nghĩ chỉ người trách nhiệm như ngài nói, có thể làm cái chúng ta gọi, là quyết định thẳng.
13:46 K: Dĩ nhiên, dĩ nhiên.
13:48 A: Quá nhiều quyết định bị xung đột.
13:56 K: Tôi muốn hỏi: có quyết định sao? Quyết định hàm ý chọn lựa.
14:11 A: Vâng.
14:12 K: Chọn lựa hàm ý trí óc phân vân, giữa này nọ.
14:17 A: Tức là, tôi nghĩ, cắt tận gốc, cắt lìa.
14:22 K: Vâng, nhưng trí óc thấy rõ ràng, không chọn lựa. Nó không quyết định, nó hành động.
14:32 A: Vâng. Không đem chúng ta trở lại chữ 'phủ nhận' chứ?
14:36 K: Vâng, dĩ nhiên.
14:38 A: Không phải là quyết định thẳng có thể biểu lộ về việc xảy ra ngay lúc phủ nhận, từ đó tuôn ra hành động khác?
14:49 K: Nhưng tôi không muốn dùng chữ 'quyết định' bởi vì, quyết định giữa này và nọ.
14:59 A: Ngài không muốn dùng nó bởi nó hàm ý xung đột?
15:04 K: Xung đột, chọn lựa, chúng ta nghĩ mình tự do bởi chọn lựa. Có thể chọn, phải không?

A: Vâng.
15:16 K: Trí óc tự do có thể chọn lựa? Hay trí óc không tự do mới chọn lựa? Chọn lựa hàm ý giữa này và nọ. Hiển nhiên. Nghĩa là, trí óc không thấy rõ ràng và vì vậy có chọn lựa. Chọn lựa có mặt khi có rối loạn.
15:48 A: Vâng, vâng, vâng.
15:49 K: Trí óc nhìn rõ, không chọn lựa. Nó làm. Tôi nghĩ đây là chỗ chúng ta có chút vấn đề, khi nói chúng ta tự do chọn lựa, chọn lựa hàm ý tự do. Tôi nói, ngược lại! Chọn lựa hàm ý trí óc lộn xộn và vì vậy không tự do.
16:18 A: Chợt lóe lên với tôi là sự khác biệt giữa xem tự do như đặc tính hay tính chất của hành động hơn là trạng thái. Vâng. Nhưng chúng ta có khái niệm tự do là trạng thái, điều kiện, nó hoàn toàn khác với nhấn mạnh ngài dẫn tôi vào.
16:45 K: Vâng, đúng vậy.

A: Vâng, vâng.
16:48 K: Vậy hãy trở lại đó, tức là trách nhiệm của một người - cảm thấy cảm nhận ấy - trong quan hệ là gì? Bởi quan hệ là sống, quan hệ là nền tảng của sự sống. Quan hệ tuyệt đối cần thiết, ngược lại bạn không thể sống. Quan hệ là hợp tác. Mọi việc gồm trong một chữ ấy. Quan hệ tức yêu thương, rộng lượng, và, bạn biết, mọi việc hàm ẩn. Nào, trách nhiệm con người trong quan hệ là gì?
17:42 A: Nếu chúng ta chia sẻ đúng đắn và toàn diện, thì trách nhiệm hoàn toàn ở hiện tại, phải không?
17:53 K: Vâng, nhưng làm sao nó tự thể hiện trong quan hệ? Không chỉ giữa bạn và tôi, mà cả giữa nam và nữ, giữa... hàng xóm, quan hệ với mọi thứ, với tự nhiên. Quan hệ với tự nhiên là gì? Tôi đi giết hải cẩu con sao?
18:23 A: Không, không.
18:28 K: Tôi đi hủy hoại con người gọi là kẻ thù? Tôi phá hủy tự nhiên, mọi thứ, - con người đang làm? Hắn hủy hoại trái đất, không khí, biển, mọi thứ! Bởi hắn cảm thấy vô trách nhiệm.
18:51 A: Hắn nhìn cái ngoài kia như gì đó để lợi dụng.
18:56 K: Vâng. Nghĩa là, hắn đi giết hải cẩu con, tôi thấy hôm nọ trên phim, đó là việc đáng sợ. Và họ là Cơ đốc, họ gọi họ là Cơ đốc, đi giết vật nhỏ cho vài quý cô mặc áo lông. Và - kịp không? - toàn bộ việc là phi đạo đức. Vậy, quay lại, tôi nói, làm sao trách nhiệm tự hiện ra trong đời? Tôi kết hôn - không, nhưng giả sử đã kết hôn - trách nhiệm tôi là gì? Tôi có liên hệ với vợ?
19:45 A: Ghi chép không có vẻ tốt lắm.
19:47 K: Không chỉ ghi chép, thực tế. Tôi có liên hệ với vợ?

A: Đúng.
19:51 K: Hay tôi liên hệ với vợ theo hình ảnh tôi vẽ lên về cô ta? Và tôi trách nhiệm về hình ảnh ấy - kịp không?
20:02 A: Vâng, bởi sự cung cấp cứ tiếp tục về hình ảnh ấy.

K: Vâng. Vậy, tôi không liên hệ với vợ, nếu tôi có hình ảnh về cô ta. Hay nếu tôi có hình ảnh về mình khi tôi muốn thành công, và mọi thứ khác về việc đó.
20:22 A: Bởi chúng ta nói về 'bây giờ', hiện giờ, có một điểm tiếp xúc giữa điều ngài nói và câu ngài đã dùng trong một buổi nói chuyện trước đây 'phản bội hiện tại'.

K: Đúng. Bạn xem, đó là mấu chốt. Nếu tôi liên hệ với bạn, tôi không hình ảnh về bạn, hay bạn không hình ảnh về tôi, thì chúng ta có quan hệ. Chúng ta không có quan hệ nếu tôi có hình ảnh về tôi hay về bạn. Hình ảnh chúng ta quan hệ, trong khi thực tế chúng ta không quan hệ. Tôi có thể ngủ với vợ hay ai nhưng không phải quan hệ. Là tiếp xúc vật lý, hưng phấn giác quan, không gì khác. Trách nhiệm không phải có hình ảnh!
21:40 A: Nó nhắc nhở làm tôi nghĩ một câu đáng yêu nhất trong ngôn ngữ Anh mà tôi muốn hiểu về điều chúng ta chia sẻ. Những dòng từ Keats bài thơ 'Endymion' có điều gì lạ lùng, tuyệt diệu trong câu ấy, hình như nó có liên hệ ngay đến điều ngài nói: 'Việc của cái đẹp là niềm vui bất tận'. Và rồi hắn nói, - dường như đó chưa đủ - hắn nói, 'Cái đáng yêu tăng lên'! Và lại như chưa đủ, hắn nói, 'Nó sẽ không hề đi vào không'. Khi hiện tại không bị phản bội, nó tràn đầy, tiếp tục tràn đầy.
22:54 K: Vâng, đúng, tôi hiểu.
22:55 A: Tôi đúng chứ?

K: Vâng, tôi nghĩ vậy.
22:58 A: Tôi nghĩ đó thực sự là điều hắn phải nói, và một việc nảy ra trong trí tôi là hắn gọi vật của cái đẹp. Hắn không gọi vật đẹp. Vật của cái đẹp dường như là đứa trẻ của cái đẹp. Sự tiếp nối diệu kỳ giữa nó. Không phải nó đẹp bởi tôi nghĩ nó đẹp, và vì vậy nó ở ngoài. Vâng, vâng, vâng.
23:29 K: Quay trở lại, tôi phải bám nó, bởi là việc thực sự quan trọng. Bởi, đi đâu bạn muốn, không có quan hệ giữa con người, và đó là bi kịch, và từ đó nổi lên cả xung đột, bạo lực, toàn bộ sự việc. Vậy, nếu... - không nếu - ...khi có trách nhiệm cảm thấy trách nhiệm, nó tự hiện ra trong quan hệ. không kể là với ai. Lìa cái biết, là hình ảnh. Và vì vậy trong tự do ấy tốt đẹp nở hoa.
24:27 A: Tốt đẹp nở hoa.
24:29 K: Và đó là cái đẹp. Và đó là đẹp. Đẹp không phải vật trừu tượng, mà nó đi cùng cái tốt. Tốt trong thái độ, tốt trong ứng xử, tốt trong hành động.
24:45 A: Đôi lúc trong khi nói tôi bắt đầu với 'nếu,' và nhìn trong mắt ngài và tôi hiểu ngay, tôi biết tôi đã nói gì sai. Như phút vừa qua ngài nói 'nếu', và ngài nói 'không, khi'. Chúng ta luôn 'nếu-đang'.

K: Tôi hiểu. 'Nếu-đang'!
25:04 A: Lạ lùng.

K: Tôi hiểu. Chúng ta luôn xử sự với trừu tượng hơn là với thực tế.
25:12 A: Ngay lúc 'nếu', cấu trúc ở ngoài kia, chúng ta không ngừng nói đến.

K: Đúng vậy.
25:20 A: Và chúng ta khéo, lanh hơn về nó, và nó chẳng liên quan việc gì! Vâng, vâng, vâng.
25:29 K: Vậy, làm sao trách nhiệm tự hiển lộ trong ứng xử con người? Kịp không?

A: Vâng. Phải chấm dứt bạo lực.
25:47 K: Tất nhiên.

A: Không giảm dần.
25:54 K: Bạn xem việc chúng ta làm. Chúng ta là con người bạo lực, về tính dục, đạo đức, mọi lối, chúng ta là con người bạo lực, và không thể giải quyết nó, chúng ta tạo ra lý tưởng về không bạo lực, tức là: thực tế, trừu tượng về thực tế, là phi thực tế, và cố gắng sống phi thực tế.
26:28 A: Vâng. Nó liền tạo xung đột, bởi không thể làm.

K: Nó tạo xung đột, đau khổ, rối loạn, v.v.. Tại sao trí óc làm thế? Trí óc làm thế bởi nó không biết làm gì với thực tế bạo lực. Vì vậy trừu tượng hóa ý niệm phi bạo lực, hoãn lại hành động. Tôi cố gắng không bạo lực, và trong lúc ấy tôi quá sức bạo lực.
27:05 A: Vâng.
27:07 K: Và đó là chạy trốn thực tế. Mọi trừu tượng là chạy trốn thực tế. Nên trí óc làm vậy, bởi nó không thể xử sự với thực tế, hay không muốn xử sự với thực tế, hay nó lười rồi nói, 'Tốt, tôi sẽ cố gắng làm hôm khác'. Tất thảy gồm đó, khi nó thu mình khỏi thực tế. Giờ thì, cũng lối ấy, thực tế là: quan hệ không có mặt. Tôi có thể nói với vợ, anh yêu em, v.v..,v.v.. nhưng nó không có mặt. Bởi tôi có hình ảnh về cô ta và cô ta có hình ảnh về tôi. Vậy, chúng ta sống bằng trừu tượng.
28:06 A: Chợt nảy ra với tôi chữ 'thực tế' - không chấm dứt bản luận dài về...
28:15 K: Dĩ nhiên. Thực tế: 'đang là'. Hãy gọi nó 'đang là'.
28:18 A: Nhưng thực ra nó nghĩa gì đó được làm.
28:22 K: Được làm, vâng.

A: Không phải ghi lại việc gì, mà thực là điều gì được làm, thực hiện, làm. Và nghĩa đó của 'thực tế' mà chúng ta dùng nó. 'Cho tôi sự thực và số liệu', nói trong tiếng Anh, cho tôi sự thật, không phải ý đó khi chúng ta nói.
28:42 K: Không.

A: Không. Không. Bạn có thể không cần sự thực và số liệu trong nghĩa trừu tượng.
28:52 K: Bạn xem, đó hiển lộ vô số việc.
28:55 A: Tôi theo kịp.
28:57 K: Khi bạn cảm thấy trách nhiệm, cảm thấy trách nhiệm giáo dục con bạn, không chỉ con bạn - trẻ con. Bạn có giáo dục chúng tuân theo xã hội, bạn có dạy chúng chỉ kiếm việc làm? Bạn có dạy chúng tiếp tục việc đã là? Bạn có dạy chúng sống trừu tượng như chúng ta đang làm? Vậy trách nhiệm là gì như cha, mẹ - bất kể bạn là ai - trách nhiệm giáo dục, giáo dục con người. Đó là một vấn đề. Trách nhiệm là gì, - nếu bạn thấy trách nhiệm - về phát triển con người, văn hóa con người, tốt đẹp con người? Trách nhiệm với trái đất, với tự nhiên là gì? Kịp không? Cảm thấy trách nhiệm là việc lớn lao.
30:35 A: Chợt đến trong trí, tôi phải hỏi ngài. Chữ 'phủ nhận' trong sách chúng ta xem gần đây, - tiếp tục với điều chúng ta đang nói - Tôi nghĩ, có chút nguy hiểm với khái niệm thông thường về phủ nhận, đơn giản là ngăn cấm, không phải ý đó. Không phải ý đó.

K: Không, không. Dĩ nhiên.
31:15 A: Khi chúng ta xem lại tình tiết trong Vệ đà giữa vị tướng và người đánh xe, vua Krishna, lời đáp của vua là phủ nhận không phải là ngăn cấm...
31:35 K: Đúng, đúng.

A: ...phải không?
31:36 K: Không biết. Tôi...
31:38 A: Không, không. Ý tôi là chúng ta chỉ lướt qua để nói.

K: Vâng, dĩ nhiên.
31:45 A: Có sự khác nhau giữa nuôi dạy con trẻ liên quan với trẻ hoàn toàn trong hiện tại, trong đó phủ nhận - được nói trong sách đây chúng ta đã thảo luận - là thì hiện tại liên tiếp, tức thì và chủ động. Và đơn giản dạo quanh nói với chính mình, 'Tôi nuôi dạy trẻ, vì vậy tôi không cần làm này, làm kia, tôi phải làm nọ. Đúng. Một việc hoàn toàn khác. Nhưng phải bỏ thói quen hiểu phủ nhận như ngăn cấm.

K: Dĩ nhiên. Và cũng, bạn xem, đi cùng trách nhiệm là yêu thương, chăm sóc, chú tâm.
32:41 A: Gần đây tôi đã hỏi ngài về chăm sóc liên quan đến trách nhiệm. Gì đó tuôn trào tức thì, tự nhiên.

K: Tự nhiên.
32:53 A: Tôi không phải dự tính tôi cần chăm sóc sau đó và rồi không quên, mà tôi ở với nó.
33:00 K: Bạn xem, nó cũng gồm quá nhiều, bởi mẹ lệ thuộc con, và con lệ thuộc mẹ, - hay cha, hay gì gì. Vậy lệ thuộc được vun đắp: không chỉ cha và mẹ, mà lệ thuộc thầy giáo, lệ thuộc ai đó bảo bạn làm gì, lệ thuộc đạo sư. Kịp không?

A: Vâng, vâng, theo kịp.
33:40 K: Dần dần trẻ, con người không thể đứng một mình, và vì vậy hắn nói, tôi phải lệ thuộc vợ về an ủi, tình dục, về này, nọ hay kia, không cô ta tôi lạc mất. Và tôi lạc mất bởi không đạo sư, không thầy giáo. Thành ra quá tức cười! Vậy khi cảm thấy trách nhiệm hiện diện, mọi cái đó biến mất. Bạn trách nhiệm về ứng xử, về cách bạn nuôi lớn con trẻ, về cách bạn đối xử chú chó, hàng xóm, tự nhiên, mọi việc trong tay bạn. Vì vậy bạn phải vô cùng cẩn thận việc mình làm. Cẩn thận, không phải 'không cần làm này, và phải làm kia'. Chăm sóc, tức là yêu mến, nghĩa là quan tâm, cần mẫn. Mọi cái đó đi cùng trách nhiệm, mà xã hội hiện nay hoàn toàn chối bỏ. Khi chúng tôi bắt đầu thảo luận với các đạo sư được du nhập vào xứ này, việc mà họ làm là, tạo ra phiền lụy, làm cho mọi người bất hạnh, vô tâm, kẻ muốn hưng phấn, gia nhập họ, làm mọi thứ buồn cười và vô nghĩa. Vậy chúng ta trở lại: tự do hàm ý trách nhiệm. Và vì vậy tự do, trách nhiệm, nghĩa là chăm sóc, cần mẫn, không lười biếng. Không làm gì bạn muốn, là việc đang xảy ra ở Mỹ. Làm điều bạn muốn, buông thả là chỉ làm cái bạn muốn, không phải tự do, nó sinh ra vô trách nhiệm. Hôm nọ tôi gặp ở Delhi, New Delhi, cô gái, và cô trở thành người Tây tạng. Kịp không? Sinh ra ở Mỹ, là Cơ đốc, lớn lên mọi thứ, ném hết sang bên, đi, trở thành người Tây tạng, là cùng một việc nói khác nhau.
36:43 A: Vâng. Như người Tây tạng đến đây và làm thế.
36:47 K: Thật buồn cười!

A: Vâng.
36:49 K: Và tôi biết cô đã vài năm, tôi hỏi, 'Con cô đâu?' nó sáu tuổi. "Ồ,' cô nói, 'tôi để nó lại với các bạn Tây tạng giải thoát'. Tôi nói, 'Sáu tuổi? Cô là mẹ'. Cô đáp, 'Vâng, tình hình nó rất tốt'. Tôi trở lại năm sau và hỏi, 'Con cô đâu?' 'Ồ, nó trở thành sư Tây tạng,' bảy tuổi. Nó bảy tuổi và trở thành sư Tây tạng! Bạn hiểu không?

A: Ồ vâng, tôi hiểu.
37:25 K: Vô trách nhiệm, bởi người mẹ cảm thấy, 'Họ hiểu tốt hơn tôi, tôi là người Tây tạng và lạt ma giúp tôi thành..'.
37:40 A: Nó để cái nhìn hơi xấu vào câu Kinh Thánh: rèn đứa bé theo cách nó cần, và khi già nó sẽ không rời khỏi đó. Có một ghi chú xấu ở đó, phải không?
37:52 K: Đúng. Vậy việc đó cứ luôn xảy ra trên thế giới. Và người thật sự nghiêm túc phủ nhận nó, bởi hắn hiểu sự hàm ẩn, bên trong của mọi cái đó. Nên hắn phải chối bỏ nó. Không phải vấn đề muốn hay chọn lựa, hắn nói nó quá ngốc, quá vô lý. Vậy tự do nghĩa là trách nhiệm và chăm sóc vô hạn.
38:37 A: Câu ngài vừa nói, 'chăm sóc vô hạn...'
38:40 K: Vâng.
38:43 A: ...chắc là hoàn toàn không thể với cái chúng ta nói con người hữu hạn trừ khi người hữu hạn không phản bội hiện tại.
38:56 K: Tôi hiểu.

A: 'Không phản bội hiện tại' lại là phủ nhận. Nó lại là phủ nhận. Không phản bội hiện tại. Tức là không nói cái sẽ xảy ra nếu không có.
39:07 K: Chữ 'hiện tại', bây giờ, khá khó.
39:12 A: Ồ vâng. Các triết gia thích gọi là hiện tại ở bề ngoài.
39:16 K: Không biết triết gia nói gì. Tôi không muốn đưa vào đó mọi thứ suy luận. Nhưng thực tế, 'hiện giờ' là gì? Hành động của hiện tại, bây giờ là gì? Để hiểu hiện tại, tôi phải hiểu quá khứ, không phải lịch sử, không ý đó.

A: Ồ không, không
39:40 K: Hiểu mình như quá khứ. Tôi là quá khứ.
39:44 A: Việc chúng ta nói gần đây về kiến thức.

K: Vâng. Vậy đó.

A: Vâng.

A: Việc chúng ta nói gần đây về kiến thức.
39:46 K: Vâng. Vậy đó.

A: Vâng.
39:50 K: Vì vậy tôi phải hiểu quá khứ, là tôi, cái 'tôi' là cái biết. - 'tôi' không phải cái không biết, tôi có thể tưởng tượng nó là cái không biết nhưng thực tế là, cái 'đang là' là cái biết. Đó là tôi. Tôi phải hiểu tôi. Nếu không, cái hiện giờ chỉ là sự nối tiếp, sửa đổi hình thức, của quá khứ. Vì vậy nó không phải bây giờ, hiện giờ. Vì vậy cái 'tôi' là truyền thống, kiến thức, trong mọi sự vận động phức tạp, lanh xảo - kịp không? - mọi thứ, tuyệt vọng, lo âu, ao ước thành công, sợ hãi, thú vui, mọi cái là tôi.
40:49 A: Bởi vậy chúng ta vẫn còn thảo luận về quan hệ ở đây, chúng ta có thể trở lại một chút chỗ liên quan đến giáo dục và quan hệ. Tôi muốn chắc rằng tôi hiểu ngài ở đây. Ví dụ anh đủ may mắn có trường học nơi việc ngài chỉ ra cứ xảy ra.

K: Chúng ta sẽ làm,
41:19 chúng ta đang làm. Chúng tôi có bảy trường học.

A: Tuyệt vời. Tuyệt vời. Tốt, chúng ta có cơ hội nói về nó, phải không?
41:26 K: Vâng.

A: Tốt, tốt. Nếu tôi đang ở đây, hình như nếu thầy giáo hoàn toàn ở hiện tại với trẻ, trẻ sẽ cảm thấy nó. Trẻ sẽ không phải được dạy trong nghĩa đó. Đúng không?

K: Vâng, nhưng bạn phải tìm xem quan hệ thầy với trò là gì.

A: Vâng, vâng. Tôi hiểu hết. Dĩ nhiên.

K: Quan hệ là gì? Hắn chỉ là người thông tin trao thông tin cho trẻ? Máy móc có thể làm nó.
42:22 A: Ồ vâng, thư viện đầy nó.
42:23 K: Máy móc có thể làm nó. Hay quan hệ của hắn là gì? Có phải hắn tự đặt lên bệ và học sinh ở dưới kia? Hay là quan hệ giữa thầy và trò, có phải quan hệ, trong đó có học hỏi về phần của thầy cũng như của trò. Học.

A: Vâng.
42:55 K: Không phải tôi học rồi tôi sẽ dạy bạn. Vì vậy trong đó có phân chia giữa thầy và trò. Nhưng khi có học về phía thầy cũng như về phía học sinh, thì không phân chia. Cả hai đang học.
43:17 A: Vâng.
43:19 K: Và vì vậy quan hệ ấy sinh ra tình bạn.
43:26 A: Chia sẻ.

K: Chia sẻ.
43:27 A: Chia sẻ. Vâng.

K: Cùng nhau hành trình. Và vì vậy chăm sóc vô tận cả đôi bên. Vậy nghĩa là, làm sao thầy giáo dạy toán học, hay gì đó, cho học sinh, và hơn nữa dạy trong cách bạn đánh thức trí thông minh trong trẻ, không phải về toán.
44:04 A: Không, không, dĩ nhiên, không. Vâng. vâng.
44:07 K: Và làm sao bạn đem hành động dạy ấy, trong đó có trật tự, bởi toán nghĩa là trật tự, hình thức cao nhất của trật tự là toán học. Giờ, làm sao bạn truyền đạt cho học sinh, khi dạy toán, rằng phải có trật tự trong đời? Không trật tự theo kế hoạch. Đó không phải trật tự. Kịp không?

A: Vâng, vâng.
44:52 K: Vì vậy nó đem... nó là dạy sáng tạo, - không phải sáng tạo - là hành động học mọi lúc. Vậy nó là việc sống động. Không phải gì tôi đã học và sẽ phổ biến lại cho bạn.
45:16 A: Nó nhắc tôi bài tiểu luận đọc đã nhiều năm bởi Simone Weil bà gọi là 'Nghiên cứu Học viện' hay tựa gì như vậy, và bà nói mỗi người dạy một chủ đề, trách nhiệm dạy học sinh sự liên quan giữa điều họ nghiên cứu và học sinh hoàn toàn hành động chú tâm.
45:47 K: Tôi hiểu, dĩ nhiên.
45:49 A: Và, nếu việc đó không xảy ra, toàn thể sự việc chẳng nghĩa gì.
45:53 K: Đúng vậy.
45:54 A: Và khi anh dừng suy nghĩ điều thầy giáo nói, nếu học sinh bước lên và nhìn thầy và nói, 'Tốt, chúng ta đang nghiên cứu phép toán. Giờ thầy nói làm sao tôi hiểu nó và theo đuổi việc hoàn toàn hành động chú tâm'. Gần như có chút bối rối trừ khi cho người bất thường nhất, kẻ nắm chặt hiện tại.

K: Đúng. Vậy, đúng thế. Quan hệ thầy giáo và học sinh trong giáo dục là gì? Có phải anh chỉ rèn nó tuân theo, anh rèn nó chỉ trau dồi ghi nhớ, như máy móc? Có phải anh rèn, hay giúp nó học về cuộc sống không chỉ tính dục - cuộc sống, toàn thể bao la của sự sống, phức tạp của nó? Việc chúng ta không làm.

A: Không. Không, ngay cả trong ngôn ngữ, chúng ta giao học sinh chủ đề môn học. Chúng nắm này, cầm kia, lấy nọ và thực tế, có điều kiện tiên quyết để nắm mấy việc khác. Và nó dựng lên khái niệm giáo dục, tuyệt đối không quan hệ gì với cái...
47:31 K: Không gì cả.
47:32 A: Và tuy vậy, thật lạ lùng, trong bản liệt kê của trường trung và đại học khắp xứ có ở trang đầu hay gì đó lời bình khá thiện ý về quan hệ giữa đến trường và giá trị của văn minh. Và đó hóa ra học hàng loạt ý niệm. Tôi không biết họ làm vậy nữa không, nhưng họ thường để chữ 'đặc sắc' ở đó. Họ chắc quyết định nó không phổ thông và giờ có thể đã xóa đi, tôi không chắc. Vâng, vâng. Vâng, tôi dõi theo lời ngài.
48:12 K: Vậy, nếu bạn cảm thấy trách nhiệm, có sự nở hoa yêu mến thật, hiểu không? Sự nở hoa chăm sóc con trẻ, và bạn không rèn nó, hay qui định nó đi giết kẻ khác vì quốc gia. Kịp không? Mọi cái gồm trong đó. Vậy chúng ta đến chỗ, con người, như hiện giờ, bị qui định quá vô trách nhiệm, người nghiêm túc sẽ làm gì với kẻ vô trách nhiệm? Hiểu không? Giáo dục, chính trị, tôn giáo, mọi thứ làm con người vô trách nhiệm. Tôi không phóng đại. Nó là vậy.
49:36 A: Ồ không, ngài không phóng đại. Vâng.
49:39 K: Nào, tôi nhìn nó, như con người, tôi hỏi, tôi phải làm gì? Bạn kịp không? Trách nhiệm là gì khi đối mặt với vô trách nhiệm?
49:54 A: Nếu nó bắt đầu khắp nơi, như nói trong Anh ngữ, phải bắt đầu tại nhà. Phải bắt đầu với tôi.

K: Vâng, ở nhà. Vậy tôi nói, đó là mấu chốt. Tôi phải bắt đầu với tôi.

A: Đúng.
50:04 K: Rồi từ đó vấn đề là: bạn không thể làm gì về vô trách nhiệm.

K: Rồi từ đó vấn đề là: bạn không thể làm gì về vô trách nhiệm.
50:12 A: Không. Đúng.

K: À, không. Điều gì lạ lùng xảy ra.
50:18 A: Ồ, tôi hiểu sai ngài. Xin lỗi. Ý tôi trả lời nó là tôi không tấn công vô trách nhiệm.
50:25 K: Không. Không.

A: Không. Vâng, tiếp, vâng.
50:27 K: Điều lạ lùng xảy ra, là: nhận thức, nhận thức vô trách nhiệm là một việc, và nhận thức trách nhiệm là việc khác. Nào, khi con người hoàn toàn trách nhiệm, trách nhiệm ấy, một cách vô thức, đi vào trí óc vô trách nhiệm. Không biết tôi có chuyển tải điều gì.
51:05 A: Vâng. Không, không, tiếp tục.
51:09 K: Xem. Tôi vô trách nhiệm. Giả sử tôi vô trách nhiệm, bạn trách nhiệm. Bạn không thể làm gì hữu ý với tôi. Bởi bạn càng tích cực tác động tôi, tôi chống lại.
51:29 A: Đúng vậy, đúng vậy. Đó là ý không tấn công.
51:33 K: Không tấn công. Tôi phản ứng mạnh với bạn. Tôi xây tường chống bạn. Tôi xúc chạm bạn. Tôi làm đủ việc. Nhưng bạn thấy bạn không thể làm gì hữu ý, tích cực, hãy để nó lối ấy.
51:48 A: Dự tính.

K: Dự tính, kế hoạch, là việc họ cố gắng làm. Nhưng nếu bạn có thể nói với tôi, với vô thức tôi, bởi vô thức rất tích cực, rất tỉnh táo, rất... thấy nguy hiểm nhanh hơn ý thức. Vậy nó rất nhạy bén. Vậy nếu bạn có thể nói với tôi, với vô thức, nó hoạt động. Vậy không tấn công vô trách nhiệm, cách tích cực, dự tính. Họ làm vậy. Và họ làm rối tung nó.
52:39 A: Ồ vâng, lộn xộn, phức tạp thêm.
52:41 K: Trong khi nếu bạn nói chuyện với hắn, với tôi, mà cả ý định bên trong là phơi bày sao mà tôi vô trách nhiệm, trách nhiệm nghĩa là gì - kịp không? - bạn chăm sóc. Nói cách khác, bạn chăm sóc tôi.

A: Vâng, vâng. Tôi cười thầm bởi cả sự đối nghịch lướt ngang qua đầu, và nó như quá vô lý. Vâng.
53:11 K: Bạn chăm sóc tôi, bởi tôi vô trách nhiệm. Kịp không?

A: Đúng.
53:17 K: Vì vậy bạn chăm sóc tôi. Và vậy thì bạn xem không xúc chạm tôi, không... kịp không? Trong cách ấy bạn đi thật sâu vào vô thức tôi. Và vận hành không hay biết, rồi chợt nói, 'Trời, tôi quá vô trách nhiệm' - kịp không? nó hoạt động. Tôi thấy nó, hoạt động, bởi tôi nói chuyện đã 50 năm, bất hạnh hay hữu hạnh, với cử tọa đông đảo, chống đối quá lớn với điều mới. Như, nếu tôi nói, 'Đừng đọc kinh điển', tôi cứ nói mãi, bởi bạn chỉ tuân theo, vâng lời. Bạn không sống. Bạn sống theo vài cuốn sách bạn đã đọc. Tức thì có chống đối: 'Anh là ai mà nói với chúng tôi?'
54:24 A: Không làm gì đó.

K: Không làm này hay làm nọ. Vậy tôi nói, tốt. Tôi tiếp tục chỉ ra, chỉ ra. Tôi không cố gắng thay đổi họ. Tôi không tuyên truyền, bởi tôi không tin tuyên truyền. Nó nói láo. Vậy tôi nói, xem, xem việc bạn làm khi bạn vô trách nhiệm. Bạn hủy hoại trẻ con. Bạn gửi chúng ra chiến tranh để bị giết và bị tàn tật, và giết và làm tàn tật. Đó có phải hành động yêu thương, yêu mến, chăm sóc? Tại sao bạn làm vậy? Và tôi đào sâu. Họ ngơ ngác. Họ không biết làm gì! Bạn kịp không? Vậy bắt đầu thấm dần.
55:15 A: Nào, ban đầu, nó sốc đó. Nghe như lật đổ vài thứ.
55:23 K: Ồ, đúng, đúng là lật đổ.
55:25 A: Dĩ nhiên, dĩ nhiên. Vâng.
55:31 K: Vậy chúng ta đi vào điều gì, là: quan hệ với ai khác, khi có hoàn toàn trách nhiệm, trong đó tự do và chăm sóc đi cùng nhau, trí óc không có hình ảnh gì trong quan hệ. Bởi hình ảnh là phân chia. Nơi có chăm sóc, không có hình ảnh.
56:12 A: Nó như đưa chúng ta vào chỗ có thể lát sau chúng ta đi tiếp: yêu thương.
56:22 K: À, đó là việc lớn lao.

A: Vâng, vâng.
56:26 K: Chúng ta phải đi sâu.

A: Có thể nói trước vài lời, không biết có cần thiết là lần tới chúng ta sẽ nói, nhưng chắc nó đến tự nhiên. Tôi lắng nghe những lời ngài nói, và nó chợt nảy trong tôi, nếu anh trách nhiệm và chăm sóc thì tiếp tục với nó, anh không sợ. Anh không thể sợ. Không phải không, không thể,

K: Không thể, bạn không thể.
57:04 A: ...không thể sợ.
57:06 K: Bạn xem, thực sự nghĩa, bạn phải thấu hiểu sợ.
57:13 A: Bạn phải thấu hiểu sợ.
57:15 K: Và cũng theo đuổi thú vui. Hai cái đó đi cùng. Không phải hai cái rời.
57:24 A: Điều tôi học trong buổi nói chuyện đây là nếu dõi theo ngài đúng, cái chúng ta hướng mình vào thấu hiểu, không phải gọi là giá trị.

K: Ồ không!
57:43 A: Chúng ta không hiểu yêu thương. Chúng ta hiểu mọi việc khác chúng ta tự vướng vào, nó cản trở khả năng bất kỳ. Đó là điều rất khó nghe, khó nói rằng không có khả năng. Nó gây ra kinh hoàng to lớn. Ngài có nghĩ lần tới chúng ta cùng nói chuyện có thể bắt đầu chỗ chúng ta thảo luận về sợ hãi?
58:17 K: Ồ vâng.

A: Tốt.
58:18 K: Nhưng trước khi đi vào sợ hãi, có việc chúng ta nên thảo luận kỹ: trật tự là gì trong tự do?
58:36 A: Tốt, tốt, vâng, vâng.