Krishnamurti - Hiện tại là cả thời gian

Krishnamurti Subtitles

WA85T1 - Hiện tại là cả thời gian
Buổi Nói Chuyện thứ nhất
Washington DC, USA
20 tháng Tư 1985

0:12	(Vỗ tay) Thật không hiểu sao các bạn vỗ tay. Bạn có thử vỗ với một bàn tay chưa? Làm ngay hôm nay đi.
1:02	Đây không phải diễn thuyết về chủ đề riêng theo kỷ luật, khoa học hay triết học nào. Diễn thuyết là thông tin về chủ đề riêng hay hướng dẫn. Nhưng chúng ta sẽ không làm thế. Đây không phải diễn thuyết. Cũng không phải hình thức giải trí. Đặc biệt ở xứ này, nơi chúng ta quá quen thuộc với giải trí... chơi đùa; đánh thức cảm giác. Những buổi nói chuyện này, hôm nay và sáng mai chúng ta sẽ cùng nhau bàn bạc, thảo luận về toàn thể cuộc sống chúng ta từ khi sinh ra cho đến lúc chết.
2:34	Trong khoảng thời gian ấy, dù là 50 năm, 90 năm hay 100 năm chúng ta trải qua đủ loại vấn đề và khó khăn. Chúng ta có vấn đề kinh tế, xã hội, tôn giáo; vấn đề về quan hệ cá nhân, vấn đề thỏa mãn riêng tư; muốn tìm gốc rễ mình nơi này hay nơi khác. Và chúng ta có vô số vết thương tâm lý, sợ, vui, cảm giác... Và cũng có biết bao sợ hãi trong mỗi con người; biết bao lo âu, bất định, và theo đuổi thú vui. Và cả loài người trên trái đất xinh đẹp này chịu biết bao là đau khổ, cô đơn. Chúng ta sẽ cùng nói về mọi cái đó. Tôn giáo có ví trí gì trong đời sống hiện đại? Và chúng ta cũng sẽ cùng bàn luận vấn đề cái chết; đạo tâm là gì; và thiền định là gì; và có chăng điều gì vượt trên mọi ý nghĩ có điều chi thánh thiện trên đời hay tất cả là vật chất nên chúng ta lê lết một đời duy vật. Chúng ta sẽ cùng bàn luận mọi vấn đề này buổi chiều nay và sáng mai.
5:14	Như đã nói, đây không là diễn thuyết. Là buổi thảo luận giữa bạn và người nói. Buổi nói chuyện không hàm ý cải đạo, tuyên truyền hay giới thiệu lý thuyết mới, ý niệm hay điều vô lý lạ đời. Chúng ta sẽ, nếu bạn vui lòng cùng bàn luận vấn đề như hai người bạn, dù không biết nhau, chúng ta sẽ thảo luận, nói chuyện. Điều đó quan trọng hơn là nghe diễn thuyết hay được bảo làm gì tin tưởng gì, hay theo tín ngưỡng nào, v.v.. Ngược lại, chúng ta sẽ quan sát một cách thản nhiên, vô tư không bám vào vấn đề hay lý thuyết riêng nào nhưng chúng ta sẽ cùng nhìn xem loài người đã làm gì cho đời và chúng ta đã làm gì cho nhau. Nên đây không phải giải trí, hay hành trình lãng mạn, tình cảm. Không chỉ quan trọng về trí óc, nó là một phần chúng ta nhưng chúng ta phải nhìn xem những vấn đề này hàng ngàn vấn đề của con người, không từ quan điểm nào không từ niềm tin hay tín ngưỡng nào mà cùng nhau thám hiểm, tìm kiếm. Người nói không cố gắng tuyên truyền gì cả điều đó kinh khủng lắm. Hay cải đổi ai sang lý tưởng riêng. Hay sang niềm tin riêng. Nên chúng ta sẽ cùng đi cuộc hình trình dài, phức tạp. Đó là trách nhiệm bạn, cũng như người nói, chúng ta cùng đi cùng tìm tòi; nhìn xem thế giới chúng ta đã tạo ra.
9:12	Xã hội chúng ta sống do con người bày ra dù là kinh tế, xã hội, kẻ giàu người nghèo, và v.v.. Xã hội chúng ta sống. Mỗi chúng ta góp phần vào đó. Và nếu bạn vui lòng, và có vẻ bạn phải vui lòng bởi vì bạn và tôi ở đây, làm cuộc hành trình dài, phức tạp vì cuộc sống quá phức tạp. Và chúng ta thích nhìn cái phức tạp và càng phức tạp thêm. Nhưng chúng ta không hề nhìn cái đơn giản. Với trí óc, tâm hồn, với cả con người chúng ta. Vậy chúng ta hãy cùng bước đi. Người nói có thể nói lên, diễn thành lời điều xảy ra: khách quan, sáng sủa, và hoàn toàn vô tư. Có lẽ con người đã sống trên trái đất 1 triệu hay 50.000 năm.
11:06	Chúng ta đã sống trên trái đất nhiều thiên niên kỷ. Và suốt thời gian dài ấy con người đã chịu đựng vui thú cô đơn, nản lòng, bất định, rối loạn, nhiều chọn lựa nên nhiều phức tạp; và có chiến tranh. Không chỉ chiến tranh đổ máu mà cả chiến tranh tâm lý. Và con người hỏi có chăng hòa bình trên trái đất pacem in terris - từ Latin: hòa bình trên trái đất. Và có vẻ như không thể nào. Khoảng 40 cuộc chiến hiện đang xảy ra. Cả về ý thức hệ, lý thuyết, kinh tế, xã hội. Và suốt thời gian lịch sử, có lẽ 5 đến 6 ngàn năm hầu như có chiến tranh mỗi năm. Và chúng ta cũng đang chuẩn bị chiến tranh. Một ý thức hệ, của cộng sản độc tài, thế giới tàn bạo Liên xô và cộng hoà, cái gọi là cộng hoà của phương Tây. Hai ý thức hệ đánh nhau. Chúng ta nên dùng phương tiện gì kiểm soát vũ trang và mọi cái khác. Chiến tranh có vẻ là số phận chung nhân loại. Và chúng ta cũng xem cả thế giới chồng chất vũ trang. một nước hay bộ lạc nhỏ xíu đến xã hội giàu có văn minh cao như các bạn. Và làm sao có thể hòa bình trên thế gian? Có thể được chứ?
14:19	Và như đã nói, không bình an dưới thế, chỉ có trên thiên đàng. Điều ấy được nói nhiều cách, cả ở Á Đông, Ấn độ, và ở đây. Người Cơ đốc giết chóc nhiều hơn ai khác trên mặt đất. Vậy chúng ta xem xét, không thiên vị, đó là thực tế, hiện thực. Và những tôn giáo: Cơ đốc giáo, Hồi giáo, Trào lưu chính thống. Và Ấn độ giáo, Phật giáo. Và những giáo phái khác nhau của tổ chức Cơ đốc và cả ở Ấn độ và Á châu; họ tin Đức Phật Phật giáo không có thượng đế; ai đó thống kê Ấn giáo có khoảng 300.000 thần thánh. Khá tức cười, bạn có thể chọn thần nào bạn thích. Cơ đốc và Hồi giáo chỉ có một thần dựa trên hai quyển sách, Kinh thánh và Cô ran. Vậy tôn giáo phân chia con người. Như quốc gia, là hình thức đề cao bộ lạc, phân chia con người. Quốc gia, yêu nước, nhiệt thành tôn giáo, trào lưu chính thống cả ở Ấn độ và châu Âu, trở lại, làm sống lại tôn giáo họ. Tôi tự hỏi bạn có xem từ 'làm sống lại' chưa. Bạn chỉ có thể hồi sinh cái đã chết hay đang chết. Không phải cái sống, bạn không thể hồi sinh cái sống. Và ở xứ này họ hồi sinh tôn giáo. Và họ cũng làm thế ở những nơi khác trên thế giới. Và có phân chia giữa các quốc gia, tôn giáo, kinh tế, v.v..
17:47	Và con người luôn xung đột mọi người trên thế giới trải qua đủ thứ đớn đau đủ thứ khổ sở: đau khổ, cô đơn tuyệt vọng. Và chúng ta muốn trốn chạy mọi cái đó. Nhưng chúng ta sẽ cùng nhìn, quan sát hiện tượng lạ lùng này: những điều con người đã làm suốt mấy ngàn năm hắn vẫn còn dã man: bạo tàn, thô tục, đầy lo âu và thù hận. Và bạo lực gia tăng khắp thế giới. Vậy chúng ta hỏi, có thể hòa bình trên mặt đất? Bởi vì không có hòa bình trong tâm, trí óc không thể nở hoa. Con người không thể sống toàn diện.
19:33	Vậy tại sao chúng ta, sau cuộc tiến hóa dài - suốt thời kỳ ấy chúng ta tích luỹ vô số kinh nghiệm, kiến thức, thông tin tại sao chúng ta, con người, xung đột bất tận? Đó mới thật là vấn đề. Bởi vì khi không có xung đột tự nhiên có hòa bình. Và các bạn - gồm cả các chị, khi tôi dùng từ 'các bạn' tôi không loại trừ phụ nữ. Hãy bình tĩnh nhé. (Cười) Xin được nói, cũng đừng nổi giận, tức tối với những gì chúng ta cùng tìm hiểu. Trách nhiệm bạn là tìm tòi, không chỉ về trí óc, ngôn từ mà cả con tim, khối óc, cả con người bạn. Và tìm xem tại sao chúng ta như hiện giờ.
21:20	Chúng ta đã thử nhiều tôn giáo, nhiều hệ thống kinh tế, xã hội và chúng ta vẫn sống trong xung đột. Có thể chấm dứt xung đột trong mỗi chúng ta? Hoàn toàn, không phải một phần hay thỉnh thoảng. Đó là câu hỏi rất nghiêm túc. Đòi hỏi câu trả lời nghiêm túc. Không phải có thể hay không thể, mà tìm kiếm thật sâu vào tại sao con người, có lẽ cả bạn và người nói sống triền miên trong xung đột, vấn đề, chia rẽ. Tại sao chúng ta chia thế giới thành quốc gia, giáo phái tư cách xã hội, và những thứ khác. Chiều nay, chúng ta nghiêm túc tìm xem có thể chấm dứt xung đột. Tâm lý trước, bên trong bởi vì nếu có phẩm chất tự do bên trong chúng ta sẽ tạo ra một xã hội không có xung đột. Đó là trách nhiệm chúng ta, con người, như gọi là cá nhân chúng ta nghiêm túc đem trí óc, năng lượng, nhiệt tình khám phá cho mình, không theo triết gia nào không theo nhà tâm thần học nào, v.v.., mà tìm tòi, quan sát tìm kiếm cho mình, xem xung đột giữa hai con người dù thân thiết hay không, có thể nào chấm dứt.
24:28	Xung đột là gì? Tại sao chúng ta sống với xung đột? Tại sao chúng ta có vấn đề? Vấn đề là gì? Vui lòng cùng người nói tìm hiểu điều này. Vấn đề là gì? Về từ nguyên, từ ấy nghĩa là 'điều gì được ném vào bạn'. Vấn đề là một thách thức, điều gì bạn phải trả lời. Nhưng nếu bạn bắt đầu tìm hiểu toàn bộ bản chất vấn đề... Nếu bạn bắt đầu tìm hiểu toàn bộ bản chất vấn đề dù là thân thiết nhất hay vấn đề thế giới như đã nói, về từ nguyên, từ đó nghĩa là điều gì được đẩy vào, được ném vào bạn. Tôi tự hỏi chúng ta có lưu ý chuyện về vấn đề ấy
25:58	khi chúng ta còn bé, được gửi đến trường. Ở đó chúng ta có vấn đề về viết chữ, về toán học vấn đề về lịch sử, khoa học, hóa học, và mọi cái khác. Vậy là từ bé chúng ta đã được rèn để có vấn đề. Hãy kiên nhẫn. Nhìn kỹ xem. Vậy trí óc chúng ta bị qui định, rèn, dạy để có vấn đề. Hãy quan sát cho chính bạn. Và đừng chỉ lắng nghe người nói. Chúng ta cùng tìm kiếm, nhìn xem những vấn đề trong bạn. Từ nhỏ chúng ta được rèn, dạy, qui định để có vấn đề và khi vấn đề mới nổi lên, đương nhiên chúng làm trí óc, đang đầy ắp vấn đề, cố giải quyết vấn đề khác và thế là tăng thêm vấn đề; đó là điều xảy ra trên thế giới Các chính trị gia khắp thế giới làm tăng thêm vấn đề. Và họ không tìm ra câu trả lời.
28:00	Vậy có thể nào - hãy nghe nếu bạn muốn - có thể nào trí óc thoát mọi vấn đề để bạn có thể giải quyết vấn đề. Không phải trí óc lộn xộn đầy vấn đề. Có thể chứ? Và - nếu bạn nói không thể hay có thể bạn đã dừng tìm kiếm. Điều quan trọng trong tìm kiếm ấy là chúng ta phải có nghi vấn lớn lao; hoài nghi. Không hề chấp nhận gì ở giá trị bề ngoài hay theo thích thú hoặc hài lòng. Sự sống vô cùng quan trọng.
29:18	Nên chúng ta phải tìm hiểu không chỉ bản chất xung đột, vấn đề mà cả - có lẽ điều này quan trọng hơn nhiều đi khắp thế giới, nơi nào bạn muốn, mọi người trên trái đất mỗi người dù họ sống ở Nga, Trung quốc, Á châu, Ấn độ Âu châu hay ở đây, đều trải qua mọi thứ đau khổ. Hàng ngàn hàng triệu đã rơi nước mắt với tiếng cười hiếm hoi. Mọi người trên trái đất với cô đơn cùng cực, tuyệt vọng lo âu, rối loạn, bất định - như bạn. Mọi người, đen, trắng, tía hay màu gì bạn thích. Và về tâm lý đó là thực tế; không phải người nói đặt ra. Quan sát được; bạn có thể xem nó trên mỗi gương mặt. Và về tâm lý bạn là toàn thể nhân loại. Bạn có thể cao, thấp, đen hay trắng, hay màu gì đó nhưng về tâm lý bạn là nhân loại. Hãy hiểu điều này - không phải bằng trí, ý hệ hay giả thuyết mà đó là thực tế, hiện thực cháy bỏng rằng về tâm lý bạn là toàn thể nhân loại. Vậy là về tâm lý bạn không phải cá nhân. Dù các tôn giáo, có lẽ trừ vài phần của Ấn và Phật giáo giải trí, cổ vũ ý nghĩa cá nhân lớn mạnh cứu vớt linh hồn cá nhân, v.v.., nhưng thực tế trong nhận thức, nhận thức không phải của bạn. Đó là cả nhân loại. Vì chúng ta trải qua gian khổ, xung đột bất tận như nhau, v.v.. Khi nhận ra điều ấy, không phải cảm xúc không phải quan niệm trí óc mà là việc thực tế, thực sự vậy là bạn sẽ không giết ai nữa. Bạn sẽ không hề giết ai, cả về ngôn từ lẫn trí óc ý thức hệ hay vật chất, bởi vì bạn đang giết chính mình. Nhưng tính cá nhân được cổ vũ khắp thế giới. Mỗi người đấu tranh cho mình: thành công, thỏa mãn thành đạt, đuổi theo ước vọng và gây tàn phá khắp thế giới. Hãy hiểu thật rõ việc này. Chúng ta không nói mỗi cá nhân quan trọng: mà ngược lại. Nếu bạn quan tâm hòa bình thế giới không phải hòa bình nhỏ bé của bạn ở sân nhà quốc gia đã trở thành sân nhà. Nếu thực sự quan tâm, như người nghiêm túc nhất phải quan tâm rằng bạn là cả nhân loại - đó là trách nhiệm lớn lao.
35:21	Vậy chúng ta phải quay lại và tìm hiểu tại sao con người làm hỏng thế giới như hiện nay. Nguyên nhân nào lại như thế? Tại sao chúng ta chạm vào gì là làm rối tung hết cả trong quan hệ cá nhân, giữa nam và nữ mình với người; tại sao có xung đột giữa thần thánh; Thượng đế của bạn và của người khác; vậy phải tìm xem có thể nào chấm dứt xung đột. Nếu không chúng ta sẽ không hề có hòa bình.
36:25	Rất lâu trước Cơ đốc con người đã bàn về hòa bình. Rất lâu trước Cơ đốc, Hin đu, họ đã tôn thờ cây cối đất đá, thú vật, tự nhiên, sấm sét, mặt trời; chưa hề có ý nghĩa Thượng đế trước đó bởi vì họ xem trái đất như bà mẹ để tôn thờ, giữ gìn duy trì, để dành, không phá hoại như chúng ta đang làm...
37:20	Vậy hãy cùng tìm hiểu xem - tôi nói cùng nhau không phải tôi tìm và bạn nghe, rồi tình cờ đồng ý hay không. Chiều nay có thể dẹp hết quan niệm đồng hay không đồng ý chứ? Bạn sẽ làm chứ? Để chúng ta nhìn sự vật y như thế, chứ không theo bạn nghĩ... không ý niệm hay quan niệm về nó, mà chỉ nhìn. Nhìn, mà ngay cả không lời, nếu có thể. Việc đó vô cùng khó khăn. (Thở dài)
38:35	Trước hết, chúng ta đang sống trong thế giới này. Bạn không thể bỏ trốn vào các tu viện vào các kinh nghiệm tôn giáo (và phải luôn nghi ngờ chúng). Con người đã làm mọi việc có thể để chạy trốn thực tế đời sống hàng ngày đầy phức tạp... Tại sao chúng ta xung đột trong quan hệ, giữa nam và nữ: phân chia giới tính, cảm giác. Và trong quan hệ kỳ cục ấy con người chạy theo khát vọng tham lam, ước muốn, thỏa mãn riêng và phụ nữ cũng làm y như thế. Không biết bạn có lưu ý mọi việc này cho mình. Vậy là có hai tham vọng, thúc đẩy - thúc đẩy do ước muốn v.v.. hai đường song song không hề gặp nhau, có lẽ trừ tình dục. Thế thì làm sao có thể có quan hệ giữa hai người khi mỗi người chạy theo ước muốn, khát vọng, tham lam riêng.
40:51	Trong quan hệ, vì có phân chia nên không có yêu thương. Hãy ngồi y đó nhé. Từ 'yêu thương' bị ô nhiễm, nhổ nước bọt, thoái hóa; nó chỉ còn là nhục dục, khoái lạc. Yêu thương không phải khoái lạc. Yêu thương không phải do ý nghĩ bày ra không thuộc cảm giác; chúng ta sẽ nói chút ít về nó sau. Vậy làm sao có thể quan hệ đúng đắn, chân thật giữa hai người khi mỗi người tự coi mình là quan trọng. Tư lợi là khởi đầu của hư hỏng, phá hoại dù là chính trị gia, hay người theo Đạo, v.v.. tư lợi thống trị thế giới và vì vậy có xung đột.
42:29	Nơi đâu có nhị nguyên, phân chia, như người Hy lạp và Hồi giáo hay Do thái và Ả rập, như người Cơ đốc tin Đấng cứu thế và người Hin đu không tin mọi thứ ấy, có sự phân biệt: phân chia quốc gia, phân chia tôn giáo, phân chia cá nhân nơi đâu có phân biệt tất phải có xung đột. Đó là luật. Vậy chúng ta sống hàng ngày trong cái ngã hẹp hòi, giới hạn. Không phải cái ngã cao hơn, mà là hẹp hòi, ngã luôn giới hạn; và đó là nguyên nhân xung đột. Đó là cốt lõi trung tâm của xung đột, đớn đau, lo âu, v.v..
43:51	Nếu bạn nhận ra điều đó, như hầu hết phải thế, tự nhiên chứ không phải vì bạn được nghe hay đọc vài quyển sách triết học hay tâm lý, mà là thực sự. Mỗi người quan tâm chính mình. Hắn sống trong thế giới riêng cho hắn. Và vì vậy có sự phân chia giữa bạn và người khác bạn và tôn giáo bạn, bạn và Thượng đế bạn giữa bạn và lý tưởng bạn. Vậy có thể thấu hiểu - không phải trí óc mà là thẳm sâu rằng bạn là cả nhân loại. Bạn làm gì cũng ảnh hưởng cả nhân loại, vì bạn là nhân loại.
45:17	Nhận thức không phải của bạn. Nhận thức hình thành do tích chứa. Không tích chứa không có nhận thức. Nhận thức bạn giống như cả nhân loại do niềm tin, sợ hãi, tín ngưỡng, thượng đế, tham vọng cá nhân cả sợ hãi và mọi thứ đó; cả nhận thức bạn hình thành từ mọi cái đó, do ý nghĩ bày ra.
46:05	Hy vọng chúng ta cùng bước đi. Chúng ta cùng bước đi chung đường chứ không phải bạn nghe hàng lô ý niệm. Chúng ta không theo ý niệm hay ý thức hệ, mà giáp mặt thực tế. Bởi vì thực tế và vượt cả thực tế ấy là sự thực. Và khi bạn nhận ra, khi có sự thực là điều cực kỳ nguy hiểm. Sự thực vô cùng nguy hiểm vì nó bùng nổ cách mạng trong bạn.
47:03	Bạn nữ: Xin lỗi - có thể vặn âm thanh lớn hơn?
47:07	Làm ơn - xin lỗi - xin thứ lỗi xin thứ lỗi cho người nói nếu anh ta không trả lời. Bởi vì chúng ta quá lãng tâm.
47:25	Bạn biết, hỏi là rất tốt. Và bạn đặt câu hỏi với ai? Có phải bạn hỏi người nói? Thế là bạn mong người nói trả lời. Vậy là bạn lệ thuộc người nói. Vậy là bạn dựng lên đạo sư. Có bao giờ bạn tìm hiểu: tại sao chúng ta đặt câu hỏi? Chẳng phải không nên, mà là chúng ta tìm hiểu. Giả sử bạn hỏi người nói và anh ta trả lời: dù bạn chấp nhận hay không. Nếu thỏa mãn là nó phù hớp với qui định hay lập trường bạn và bạn nói, "Vâng, tôi hoàn toàn đồng ý." Hay nếu không đồng ý, bạn nói, "Vô lý quá." Nhưng nếu bạn bắt đầu tìm hiểu chính câu hỏi câu trả lời có khác câu hỏi không? Hay câu trả lời nằm trong chính câu hỏi? Hương thơm của hoa chính là hoa. Chính đóa hoa là mùi thơm ấy. Nhưng quá lệ thuộc, được giúp, cổ vũ để giải quyết vấn đề; nên từ rối loạn chúng ta tạo ra uy quyền, đạo sư, giáo sĩ. Vậy nên đặt câu hỏi là rất tốt. Không biết bạn có tìm hiểu chưa. Bạn biết, chúng ta đánh mất nghệ thuật tìm kiếm, thảo luận: không phải về phía nào mà nhìn vào nó. Quá phức tạp, có lẽ không phải lúc để đào sâu việc này.
50:23	Phải xem coi tại sao từ nhỏ chúng ta bị xúc chạm, tổn thương. Hầu hết chúng ta bị vết thương tâm lý, và từ vết thương ấy dù bạn có ý thức hay không, nhiều vấn đề khởi lên. Vết thương hồi còn bé bị chưởi mắng hay nói thô lỗ, tàn tệ chúng ta bị tổn thương. Khi nói "chúng ta bị tổn thương", ai bị tổn thương? Có phải hình ảnh dựng lên về mình bị tổn thương; tinh thần? Người nói chưa đọc sách tâm lý nào hay sách triết học hoặc tôn giáo, anh ta chỉ tìm kiếm cùng bạn. Tinh thần, cái 'tôi' - và đó là hình ảnh dựng lên về mình không có tâm linh gì về nó hết (đó là một từ tệ, tâm linh). Hình ảnh bị tổn thương và ta mang hình ảnh ấy suốt cả đời. Nếu hình ảnh không vui, chúng ta chồng lên hình ảnh khác vui thú cổ vũ nó - đáng giá, ý vị, cho một ý nghĩa lên cuộc đời. Đây là thế giới chúng ta tạo ra mang hình ảnh ta đã vẽ về chính mình.
52:49	Có thể nào sống trên đời mà không có hình ảnh gì, về ai hết gồm cả Thượng đế, nếu có ai như thế không có hình ảnh gì về vợ chồng con cái, và v.v.. Chẳng có hình ảnh nào. Vậy là không hề bị tổn thương.
53:23	Và cũng vì thời gian có hạn, vì chúng ta chỉ có nửa buổi nói chuyện chiều nay và sáng mai chúng ta phải tìm hiểu kỹ xem có thể nào lìa bỏ sợ hãi. Đó thực sự là câu hỏi quan trọng. Không phải tôi hỏi bạn, mà chính bạn tự hỏi điều ấy. Có thể nào, sống trong xã hội hiện đại với mọi thứ bạo tàn với bạo lực tràn lan đang gia tăng thoát mọi sợ hãi không? Nó hoàn toàn khác với phân tích. Chỉ quan sát mà không bóp méo: ví dụ quan sát hội trường này có bao nhiêu bậc (năm bậc hay bốn bậc) quan sát y phục người hàng xóm, nét mặt, nói năng chỉ quan sát, không phê bình; không đánh giá, phán đoán mà nhìn xem cây cối; ngắm trăng và nước chảy róc rách. Khi bạn quan sát như thế rồi tự hỏi mình, gì là... - Sẽ trở lại với sợ hãi ngay - đẹp là gì?
55:44	Họ nói quá nhiều về cái đẹp trong tạp chí: bạn phải đẹp thế nào, nét mặt, mái tóc nước da và những thứ khác.
55:58	Vậy đẹp là gì? Đẹp trong tranh ảnh, hội họa, những kiến trúc hiện đại kỳ cục? Đẹp trong thơ ca? Đẹp chỉ trên nét mặt, thân thể vật chất? Bạn có từng hỏi vậy chưa? Nếu bạn là nghệ sĩ, nhà thơ hay viết văn bạn có thể tả điều gì thật đẹp vẽ gì đó đáng yêu, một bài thơ thực sự kích động bạn. Vậy đẹp là gì? Bởi vì tự do nghĩa là - về từ nguyên, từ 'tự do' trong từ 'tự do' có yêu thương. Từ 'tự do', trong từ đó, về từ nguyên học nghĩa là cũng nghĩa là yêu thương. Có liên hệ gì giữa cái đẹp và yêu thương? Khi nói về yêu thương, có lẽ nói sau, cái đẹp là gì? Nó ở trong mắt người nhìn ư? Bạn có để ý, khi cho đứa bé đồ chơi đẹp, phức tạp nó đang nghịch ngợm, la hét, chơi đùa và khi bạn cho đồ chơi, nó hoàn toàn bị cuốn hút vào đó và dừng chơi đùa, nghịch ngợm, nếu có thể dùng từ ấy. vì nó bị cuốn hút. Bị cuốn hút vào thơ ca, nét mặt, tranh ảnh, bị cuốn hút vào hay bị lôi cuốn, có phải đẹp là cuốn hút? Khi bạn nhìn ngọn núi hùng vĩ, với đỉnh tuyết vĩnh cửu hiện lên trời xanh, trong phút giây, cái bao la của ngọn núi xô dạt cái ngã, cái 'tôi', với mọi thứ vấn đề, lo âu; mấy tảng đá to đường bệ, thung lũng và sông suối đáng yêu; lúc ấy, giây phút ấy, cái tôi vắng mặt. Vậy ngọn núi xô dạt cái ngã, như đồ chơi làm đứa bé lặng yên. Ngọn núi ấy, dòng sông kia, thung lũng xanh sâu thẳm trong phút chốc quét đi mọi vấn đề, mọi lo âu và tự phụ. Rồi bạn nói, "Ồ, đẹp biết bao." Vậy có cái đẹp không bị thu hút bởi điều gì bên ngoài không? Nghĩa là, có chăng cái đẹp, hay đẹp có mặt khi ngã vắng bóng? Bạn hiểu không?
1:00:37	Làm ơn đừng đi ngủ. (Cười) Chắc bạn đã có bữa trưa ngon lành, mong thế nhưng đây không phải là nơi để ngủ. Vấn đề bạn, cuộc đời bạn, không phải của người nói, đời bạn: chúng ta nói về tự phụ, chán nản, đau khổ của bạn. Vậy hãy giữ tỉnh thức mười lăm, hai mươi, hay ba mươi phút nữa nếu bạn thích.
1:01:28	Vậy cái đẹp hiện diện khi ngã vắng bóng. Và điều ấy đòi hỏi thật nhều thiền định, tìm kiếm ý nghĩa lớn lao của kỷ luật. Từ 'kỷ luật' nghĩa là người học trò đang học với thầy giáo. Học, không phải kỷ luật, tuân thủ, bắt chước; chỉnh đốn, học. Học tự nó đem lại kỷ luật lớn lao. Và ý nghĩa khổ hạnh bên trong, kỷ luật là cần thiết.
1:02:33	Nên chúng ta phải cùng tìm hiểu sợ hãi là gì. Mấy giờ rồi? Chúng ta tiếp tục chứ? bạn không mệt à? Sợ hãi là gì? Nhân loại chấp nhận sợ hãi. Không thể nào giải quyết sợ hãi. Không hề. Có nhiều loại sợ hãi; bạn có thể có loại sợ hãi riêng: sợ chết, sợ thần thánh, sợ vợ, sợ chồng sợ chính trị gia, trời mới biết con người có bao nhiêu sợ ma quỉ, v.v.. Sợ hãi là gì? Không phải chỉ kinh nghiệm sợ hãi trong nhiều loại mà là thật sự, thực tế, sợ hãi thực sự. Làm sao nó hiện ra? Tại sao mọi người, nhân loại, chấp nhận sợ hãi như lối sống? Như bạn chấp nhận bạo lực là lối sống; bạo lực trên TV bao lực chiến tranh, bạo lực trong đời sống hàng ngày. Tại sao chúng ta chấp nhận bạo lực? Bạo lực tối cao là vào tổ chức giết chóc, gọi là chiến tranh.
1:05:02	Sợ hãi có liên quan với bạo lực không? Vậy là trong khi tìm hiểu sợ hãi, sự thực của sợ hãi không phải ý niệm sợ hãi - bạn hiểu sự khác nhau? Ý niệm sợ hãi khác với sợ hãi thực; phải không? phải không? Vậy sợ hãi là gì? Nó xảy ra thế nào?
1:05:41	Sợ hãi liên hệ gì với thời gian, ý nghĩ? Sợ hãi - có thể bạn sợ ngày mai, hay vô số ngày mai; sợ chết, cái sợ tối hậu; sợ điều đã xảy ra trong quá khứ; sợ điều thực tế đang diển ra. Phải cùng tìm kiếm - người nói tiếp tục lặp lại, cùng nhau; không thì chẳng vui vẻ gì khi nói với chính mình. Sợ hãi sinh ra do thời gian? Ai đó đã làm gì tổn thương bạn, và quá khứ là thời gian. Tương lai là thời gian. Hiện tại là thời gian. Vậy thì, thời gian là tác nhân chủ yếu của sợ hãi? Sợ hãi có nhiều cành, lá, nhưng tỉa cành thì không tốt; chúng ta hỏi vậy gốc của sợ là gì? Không phải nhiều loại sợ, bởi vì sợ là sợ. Do sợ chúng ta tạo ra thần thánh, Đấng cứu thế. Nếu chúng ta tuyệt đối không có sợ hãi tâm lý liền có sự giải tỏa lớn lao, cảm giác tự do bao la. Bạn đã quẳng mọi gánh lo của cuộc đời. Nên chúng ta phải tìm hiểu nghiêm túc, kỹ càng vấn đề: thời gian là tác nhân sợ hãi? Dĩ nhiên. Hiện có công việc tốt, ngày mai có thể mất, nên tôi sợ. Và tôi có thể cưới vợ, tôi sợ. Khi có sợ thì có ghen tức, lo âu, hận thù, bạo lực. Vậy thời gian là tác nhân sợ hãi. Hãy lắng nghe cho hết, đừng hỏi làm sao dừng thời gian đó không phải là vấn đề. Đó là câu hỏi khá vô lý.
1:09:25	Thời gian là tác nhân và ý nghĩ là tác nhân: nghĩ về việc đã xảy ra, có thể sẽ xảy ra; suy nghĩ. Suy nghĩ là tác nhân sợ hãi? Suy nghĩ sinh ra sợ hãi? Bạn thấy thời gian sinh sợ hãi, phải không? Thời gian. Không phải thời gian đồng hồ, mà thời gian tâm lý, bên trong: tôi sẽ là; tôi không tốt, nhưng sẽ tốt. Tôi sẽ bỏ bạo lực, lại cũng là tương lai. Hay, tôi bạo lực, tôi sẽ không thế. Mọi cái đó hàm ý thời gian. Chúng ta phải tìm hiểu, thời gian là gì?
1:10:52	Bạn chuẩn bị chưa? bạn có muốn tìm hiểu không? Thật à? tôi khá ngạc nhiên. (Cười) Bởi vì các bạn được chỉ dẩn, các bạn được thông tin được bảo nên làm gì từ các nhà phân tâm, các giáo sĩ các lãnh đạo; luôn tìm kiếm giúp đỡ và cách được giúp mới Nên chúng ta thành nô lệ kẻ khác. Chúng ta không hề tự do tìm kiếm, độc lập tâm lý hoàn toàn.
1:11:56	Vậy chúng ta sẽ tìm hiểu thời gian. Thời gian là gì? Để sang bên đồng hồ, mặt trời mọc lặn vẻ đẹp buổi bình minh, vẻ đẹp lúc hoàng hôn để sang bên sáng và tối, thời gian là gì? Nếu thực sự hiểu điều này, bản chất thời gian bên trong bạn sẽ khám phá cho mình ý nghĩa lạ lùng của vô thời gian. Chúng ta sẽ đến đó.
1:12:50	Thời gian là quá khứ, phải không? Thời gian là tương lai và thời gian là hiện tại. Cả vòng tròn ấy là thời gian. Quá khứ - hậu trường, điều bạn suy nghĩ việc bạn trải qua, kinh nghiệm, qui định như tín đồ Cơ đốc, Hin đu, Phật giáo, v.v.. hay bạn dẹp hết sang bên và nói tôi sẽ sống cách này, thảy đều là quá khứ. Vậy quá khứ là hiện tại, phải không? Không có quá khứ bạn không ở đây: hậu trường, qui định trí óc bị lập trình như người Cơ đốc, Hin đu, Phật giáo và mọi thứ khác. Chúng ta bị lập trình đã hai ngàn năm. Và Hin đu đã ba hay năm ngàn năm. Như máy vi tính, họ lặp đi lặp lại. Quá khứ là hiện tại; điều bạn đang suy nghĩ là từ quá khứ. Và ngày mai, hay hàng ngàn ngày mai, là tương lai. Vậy tương lai là bạn hiện là. Phải không? bạn hiểu không? Tôi không cần phải hỏi vì tuỳ bạn thôi. Nên tương lai là hiện giờ. Hiện tại chứa cả thời gian. Đó cũng là thực tế, hiện thực, không phải lý thuyết. Bạn hiện là quá khứ và ngày mai bạn sẽ là bạn hiện giờ. Nếu tôi đang bạo lực, mai tôi sẽ bạo lực. Vậy ngày mai là hiện giờ, trong hiện tại trừ khi tôi thay đổi sâu sắc, tận gốc rễ. Không thế thì tôi sẽ là tôi đã là. Nghĩa là, chúng ta tiến hóa lâu rồi, tiến hóa, tiến hóa. Và chúng ta tiến hóa đến hiện giờ. Và nếu tiếp tục trò chơi ấy, mai bạn sẽ bạo lực, bạo tàn. Cả thời gian nằm trong hiện tại - đó là thực tế, hiện thực - có thể thay đổi toàn diện ngay trong mọi hành vi, lối sống, suy nghĩ, cảm nhận không? Không phải người Mỹ, Hin đu, Phật giáo, không phải. Nhưng nếu bạn không thay đổi tận gốc rễ tâm hồn mình thì bạn cũng sẽ y nguyên như bạn ngày hôm qua. Vậy có thể nào thay đổi hoàn toàn tâm hồn mình không?
1:17:17	Bạn biết đó, khi bạn lên hướng bắc cả đời theo một đường lối hay không theo đường lối nào chỉ lắc lư ở một chỗ nào, như mọi người nếu bạn lên hướng bắc và ai đó đi cùng và nói nghiêm chỉnh và bạn nghiêm túc lắng nghe, không chỉ nghe bằng tai mà nghe thẳm sâu, khi nghe anh ta nói đường bạn đang đi, hướng bắc, chẳng đưa bạn đến đâu cả không có gì ở cuối đường; hãy đi hướng đông, tây hay nam. Và bạn lắng nghe rồi nói, tôi sẽ đi. Lúc nói, bạn đã quay sang hướng mới, đó là thay đổi. Người nói đơn giản nó như thế. Nhưng đó thực sự là vấn đề phức tạp, tức là: để hiểu ra rằng chúng ta đã đi trên con đường ấy thế kỷ này sang thế kỷ khác mà không hề thay đổi. Chúng ta vẫn bạo lực, tàn ác, và mọi thứ khác. Nếu thực sự thấy, không phải trí óc hay ngôn từ mà sâu thẳm bạn liền quay sang hướng khác. Trong giây phút ấy tế bào não liền thay đổi.
1:19:10	Vì người nói đã thảo luận vấn đề với vài nhà thần kinh học. Dĩ nhiên họ không hoàn toàn đồng ý, nhưng một phần. Đó cũng là trò chơi, bạn biết mà. Chúng ta xử lý cuộc đời như trò chơi: bên đúng và bên sai; đúng một phần và bạn có thể là đúng hoặc sai. Nhưng chúng ta không hề tự hỏi về lối sống, nghệ thuật sống nghệ thuật lớn nhất, cao nhất trên thế gian, nghệ thuật sống. Và - mấy giờ rồi - ...
1:20:08	Người nghe: 3 giờ 57.
1:20:12	Tôi nói được một giờ à?
1:20:14	Người nghe: Hơn một giờ rồi.
1:20:17	Bạn có thể chịu đựng? Người nghe: (Cười) Vâng. Chúng ta sẽ kết thúc câu chuyện. Rồi mai sẽ gặp lại. Nếu bạn đồng ý, tôi không mời đâu, tuỳ bạn. (Cười)
1:20:39	Nói thời gian quan trọng vì chúng ta sống trong thời gian nhưng chúng ta không sống cả thời gian, nghĩa là hiện tại. Hiện tại chứa cả thời gian: tương lai và quá khứ. Nếu hôm nay bạo lực, mai tôi sẽ bạo lực. Và có thể chấm dứt hết bạo lực ngay, không từng phần? Có thể. Chúng ta sẽ tìm hiểu. Và phải chăng sợ hãi do ý nghĩ sinh ra? Dĩ nhiên rồi. Đừng chấp nhận lời người nói, hãy nhìn xem. Tôi thế này, tôi sợ ngày mai, cái có thể xảy ra. Tôi đang an ổn, rồi có thể có chiến tranh, việc này khác có thể có tai họa, tôi sợ. Vậy thời gian và ý nghĩ là gốc sợ hãi.
1:22:05	Vậy suy nghĩ là gì? Bạn hiểu câu hỏi chứ? Nếu thời gian và ý nghĩ là gốc sợ hãi - đó là thực tế - suy nghĩ là gì? Tại sao chúng ta sống, hành động đều dựa trên ý nghĩ? Các Giáo đường tuyệt vời ở châu Âu, vẻ đẹp, cơ cấu, kiến trúc: được làm ra bởi ý nghĩ. Mọi tôn giáo với các nghi thức, y áo các y áo thời trung cổ, do ý nghĩ bày ra. Mọi lễ nghi do ý nghĩ đồng lõa, sắp xếp. Và trong quan hệ chúng ta với nhau, nam và nữ quan hệ ấy dựa trên ý nghĩ. Khi bạn lái xe, cũng dựa trên ý nghĩ. Nhận biết, mọi cái, là ý nghĩ. Vậy bạn phải tìm hiểu, nếu không quá mệt... - và xong việc này chúng ta sẽ dừng - suy nghĩ là gì? Có thể không ai đặt câu hỏi này. Rất ít người làm thế. Chúng ta đặt câu hỏi này đã 60 năm. Ý nghĩ là gì? Vì nếu bạn không tìm ra nguồn gốc, khởi đầu tại sao ý nghĩ thành ra quá mức quan trọng trong đời sống có thể chính trong tìm kiếm, thay đổi xảy ra. Vậy chúng ta hỏi ý nghĩ là gì, suy nghĩ là gì? Đừng trông chờ tôi trả lời. Nhìn đi, quan sát đi.
1:25:07	Suy nghĩ là từ; từ quan trọng, âm thanh của từ phẩm chất từ; chiều sâu, vẻ đẹp của từ ngữ. Đặc biệt âm thanh. Tôi sẽ tìm hiểu vấn đề âm thanh và im lặng chắc mai chúng ta sẽ nói việc ấy. Suy nghĩ là thành phần của ký ức, phải không? Hãy cùng người nói tìm kiếm, đừng ngồi đó thoải mái hay không. Suy nghĩ là thành phần ghi nhớ, phải không? Nếu không nhớ gì, bạn có thể suy nghĩ không? Bạn không thể. Não chúng ta là công cụ nghi nhớ: ghi nhớ việc đã xảy ra kinh nghiệm, v.v.., cả hậu trường ghi nhớ. Ghi nhớ khởi lên từ kiến thức, kinh nghiệm, phải không? Kinh nghiệm, kiến thức, ký ức, và đáp ứng của nó là ý nghĩ. Tiến trình kinh nghiệm, hồi ức, ôm giữ ấy trở thành kiến thức. Kinh nghiệm luôn giới hạn, dĩ nhiên. Bởi vì - đó là vấn đề phức tạp, vì ồ, này, mọi việc đều phức tạp. (Cười)
1:27:35	Kinh nghiệm có khác với người kinh nghiệm? Động não lên, tìm xem. Nếu không người kinh nghiệm, có kinh nghiệm? Dĩ nhiên không. Vậy kinh nghiệm và người kinh nghiệm là một. Như người quan sát và vật, người suy nghĩ không khác ý nghĩ. Người suy nghĩ là ý nghĩ.
1:28:15	Nên kinh nghiệm giới hạn bạn có thể quan sát trong lĩnh vực khoa học hay khác. Họ cứ thêm, thêm, mỗi ngày vào kiến thức, qua kinh nghiệm thí nghiệm trên động vật và mọi cái khủng khiếp ấy diễn ra. Và kiến thức giới hạn nên họ thêm vào. Vậy ghi nhớ giới hạn. Và từ ghi nhớ ấy ý nghĩ giới hạn. Ý nghĩ giới hạn đương nhiên phải sinh ra xung đột. Hãy xem cái khung ấy. Đừng chấp nhận lời người nói, thế là vô lý. Anh ta không uy quyền, ơn trời, anh ta không là đạo sư. Nhưng nếu có thể cùng nhìn, ý nghĩ và thời gian là gốc sợ.
1:29:27	Thời gian và ý nghĩ là một, không phải hai chuyển động riêng. Khi bạn thấy thế, thực tế, thời gian và ý nghĩ là gốc sợ hãi thời gian ý nghĩ - nhìn trong chính bạn đừng chạy khỏi thực tế ấy, sự thực ấy sợ hãi do nó sinh ra, thời gian và ý nghĩ; giữ đó, ở đó, đừng chạy trốn, đừng biện minh, nó là thế. Và rồi bạn như nắm giữ viên ngọc quí trên tay. Bạn thấy vẻ đẹp của viên ngọc. Rồi chính bạn sẽ thấy sợ hãi tâm lý hoàn toàn chấm dứt. Và khi không có sợ hãi bạn tự do. Và tự do toàn diện, không thần thánh, lễ nghi, bạn người tự do. Nếu bạn không ngại, mai chúng ta sẽ tiếp tục. (Vỗ tay)
1:31:13	Không hiểu sao bạn vỗ tay. (Cười) Có lẽ bạn vỗ tay cho chính mình. (Cười và vỗ tay) Bạn không cỗ vũ hay làm nản lòng người nói. Anh ta không muốn điều gì từ bạn. Khi chính bạn trở thành thầy lẫn trò học trò là người học, học, học không thu gom kiến thức rồi bạn sẽ là người lạ lùng. Chúng ta đứng dậy chứ? (Cười)